Verdelingramen

Februari2008

Verdelingfunctie’sgebouw Juli2008

N I E U W SB R I E F

Midden jaren tachtig vindt het Rotterdamse stadscentrum zichzelf opnieuw uit. Her en der in de binnenstad verrijzen naast kantoortorens ook woontorens, die tezamen het aanzien van de stad drastisch veranderen. Er kan weer gewoond worden in het centrum. Een beleid waarin cen-trumstedelijke voorzieningen met elkaar samenwerken moet leiden tot een grootstedelijk milieu. De nabijheid van stad én water maken van het Wijnhavengebied een uitgelezen plek om ambities op het gebied van stads-beeld en grootstedelijkheid vorm te geven.

Het voorlopige nieuwe hoogbouwpunt in deze ontwikke-ling is de Red Apple, een complex met daarin een 124 meter hoge toren en een 53 meter hoog kopblok, beide met appartementen. Deze staan op een sokkel van vijf verdiepingen waarin een winkelpassage, parkeergarage en kantoren zijn ondergebracht. Met z’n onmiskenbaar rodewijnkleurige gevel met verticale, soms slingerende belijning, is de Red Apple een markante verschijning ge-worden in de skyline van Rotterdam.

HetverhaalvandeRedApplebegintophetmomentdatdeeersteplannenontstaanvoorsloopennieuwbouwophetOostelijkedeelvanhetWijnhaveneiland.Alshavenge-bied had de plek ten tijde van het bombardement haarfunctiealverloren.Middenjarentachtigvoldoetdemono-cultuurvankantorenenbedrijvennietmeeraandeambi-tiesdiedestadaandebinnenstadheeftgesteld.Indietijdwordt het Binnenstadplan gepresenteerd dat afrekentmetdegedachteuithetBasisplanvoordeWederopbouw,datdebinnenstadeenplekiswaareconomischefunctiesgescheidenvanelkaareenplekdienentekrijgen.Meteensteeds meer uit het zicht rakende haven wil Rotterdammeerzijndanalleeneenwerkstad.Ermoetookgrootste-delijkgewoondkunnenworden.Debinnenstadmoeteenplekwordenwaarjeookbuitenwerktijdterechtkunt.DeskylinedieontstaatdoorderealisatievantorensaandeMaas,WeenaenCoolsingelbelichamendemoderneambitiesvandehavenstad.

Rotterdamwasin2000deeerstestadinNederlandmeteenopzichzelfstaandhoogbouwbeleid.Naasteensteden-bouwkundig kader dat aangeeft waar concentraties vanhoogbouwgewenstzijnenhoehoogjedaarbijkuntgaan,wordtookgedachtaandekwaliteitvanhetstraatniveauendeeffectenvanhoogbouwopdeomgeving.VoorhetWijnhaveneilandwordteentotdantoeongebruikelijkont-wikkelingsmodelontworpen.HetRotterdamsearchitecten-bureau KCAP stelt een zogenaamd dynamisch transfermodelopvoorditgebied.Ditgeeftdemarktmeermogelijk-heden dan een vanuit een gewenst eindbeeld opgesteldbestemmingsplan. Uitgangspunten zijn dat nieuwbouwhoofdzakelijkwoningenbetreft,endatermetnameindeplintfunctieswordengehuisvestdiehetstraatbeeldver-sterken.Eenspelregel inditmodel isdatpervierkantemetergrond22m3ruimtekanwordengerealiseerd.Deeigenaarvandegrondkandus,gegevendeomvangvanhetterrein,kiezentusseneenslankenhooggebouwofeen breeden laaggebouw.Hetuiteindelijkestadsbeeldwordtdusbepaalddoordemarkt.Tevensgeldtdatdetorensaan de kant van de Wijnhaven niet op, maar achter deplint worden gesitueerd, en dat de bestaande plintenmaatgevendzijnvoordeontwikkelingvannieuweplinten.Watdelocatievandetorensbetreftgeldteenzogenaamddambordprincipe, dat voorschrijft dat twee torens nooitpreciestegenoverelkaarkomentestaan.

Alseersteverrijstin2002hetHarbourVillageproject.InhetblokgelegentussenJufferstraatenBierstraatwordenopeenonderbouwvankantorenenparkerentweewoon-torens van 85 en 69 meter hoog gerealiseerd. In hetnaastgelegenbouwblokwordtin2004de109meterhogeWaterstadtorenopgeleverd.Eind2003isookdebouwvande88meterhogeScheepmakerstorenvanstartgegaan.Vanwegehetgeringegrondoppervlakmaarmétdespel-regelsvanhetstedenbouwkundigkaderisdezetoreneenzeerslankeverschijningophetWijnhaveneiland.

KCAPraaktalineenvroegstadiumbetrokkenbijdeont-wikkelingvandemeestOostelijklocatieophetWijnhaven-eiland,gelegentussenPuntenWijnbrugstraat.OptweepandenaandeNoordzijdevanhetgebiedna,ishetvolledigeblokprojectgebied.GegevendemogelijkhedenvanhetdoorhetbureauzelfopgesteldestedenbouwkundigekaderenhetgewensteprogrammavanopdrachtgeverPWSginghetbureauaandeslagmetverschillendemodellen.Project-architectHanvandenBornhierover:“Wehebbenvooralgekeken naar de locatie van de verschillende massa’s.UiteindelijkhebbenwegekozenvooreenwoontorenindeZuidwestelijkehoek,eneenhorizontaalgeoriënteerdenvijfzijdigkopblokterhoogtevandePunt.”

Torenenkopblokwordenverbondendooreenonderbouwdiedecontourenvandelocatievolgtenmetz’n21meterhoogteaansluitbijdebestaandeplinthoogtevanhetWijn-haveneiland.Aandetorenzijdeiseengroteglazenlobbyontworpen als entree voor de appartementen. Aan depuntzijde van de onderbouw is bijna 4.000 m2 kantoor-ruimteondergebracht.Inhetdeeltussentorenenkopblokistevenseendeelvandeparkeerplaatsentevinden.Hetmeest in het oog springende onderdeel is een passagemet ruimtes voor winkels en horeca. Deze doorgang iseenbewustekeuzedietengoedemoetkomenaandeont-wikkelingvanhetWijnhaveneilandalsgeheel.Het isdebedoelingomdePassagemetbruggenoverdeWijnhaven

Volgens typisch fratsenloze Rotterdamse

traditie heet de Oostelijke punt van het

Wijnhaveneiland officieel Punt. De plek

wordt gevormd door het samenkomen

van de Wijnhaven aan de Noordzijde en

de Scheepmakershaven aan de Zuidzijde

van het taartpuntvormige eiland. In voor-

oorlogse tijden heette de plek de Appel-

punt vanwege de wekelijkse appelmarkt

die op deze locatie werd gehouden. Het

Wijnhaveneiland is in die tijd nog een ge-

bied waar havenactiviteiten, bedrijvigheid

en wonen met elkaar verweven zijn.

DeJumpLiftwordtaanhetbeginvanderuwbouwfasege-installeerd op een moment waarop de liftschacht terhoogte van de derde verdieping waterdicht kan wordengemaaktmeteenverplaatsbaarplatform,ditomtevoor-komendatwind,waterenstofvrijspelhebben.Vervol-genswordteenwerkeilandaangebrachtmetdaaronderdeverplaatsbaremachinekamer,dezogehetencathead.Vanuit het werkeiland worden de geleiders, de nieuweliftdeurenendeelektrischeinstallatiesaangebracht.Bijinstallatieontstaatfeitelijkeenliftmetéénstopplaats.

Wanneerderuwbouweenaantalverdiepingenisgevor-derdwordthetwaterdichteplatformomhooggetrokkenen kan de jumpcyclus beginnen. Het werkeiland trektzichzelfaanderailsomhoogenzetzichvastterhoogtevaneenhogergelegenverdieping.Dezetakeltvervolgensdemachinekamervandeliftomhoogzodatookdenieuweverdiepingen bereikt kunnen worden. Het enige wat deaannemernoghoefttedoenishetomhooghijsenvandewaterdichtevloer.Indekeldervanhetgebouwstaangro-te klossen met staalkabels opgesteld en kabels die hetelektronischebedieningssysteemvandeliftvoeden.Dezewordentijdenshetjumpengevierdomhetverlengenvandeliftmogelijktemaken.Zodrahetgebouwhaarhoogstepuntheeftbereiktwordt,indienvantoepassing,eendefi-nitievemachinekamergeïnstalleerd.

Eenjumpvindtgemiddeldeensindetweewekenplaatsenduurtongeveereenhalvedag.Afhankelijkvandesnel-heid van de lift, de verdieping- en cabinehoogte en dewijzevanbouwenkanKONEtotvijfverdiepingenonderderuwbouwactiviteiteneendraaiendeliftrealiseren.Omdatnaelkejumpeenkeuringisvereistwordtgeprobeerdomdezeprocedureinsamenwerkingmetdekeuringsinstan-tiezogoedmogelijkteoptimaliseren.

DetweeJumpLiftenindetorenvandeRedApplehaddendeNederlandseprimeur.Dezeliftenhaleneensnelheidvan2,5meterpersecondemeteenhefcapaciteitvandui-zendkilo.NaastdezeliftenheeftKonetweepersonenlif-tengeïnstalleerd inhetkopblokvanhetgebouwenvierautoliftenmetnegenstopplaatsen indeparkeergarage.JumpLiftenwordeninmiddelsooktoegepastbijhetMaas-torenprojectinRotterdamenbijdetorenprojectenvandeMinisteries van Justitie en Binnenlandse Zaken in DenHaag.Hetsysteemisvoorheteersttoegepasttijdensdebouwvande83verdiepingentellendeQ1toreninhetAu-stralische Surfers Paradise. In Europa zijn JumpLiftengeïntroduceerd in de Turning Torso, de bekende 54 tel-lendetorderendetoreninhetZweedseMalmö.

Architect KCAPArchitects&Planners,Rotterdam

Constructeur CorsmitRaadgevendIngenieurs-bureauBV,Rijswijk

Ontwikkelaar WoningstichtingPWS,RotterdamAannemer BouwcombinatieHeijmerinkBouw/

J.P.vanEesteren(TBIBouw)Projectmanagement BOAG,RotterdamFundering NederlandsHeibedrijf,NederlekLifestyleconcept JandesBouvrieenVincent

BeekmanLiftleverancier KONELiftenenRoltrappen,Den

HaagGevelleverancier MetaalbouwVogt,KerkradeInstallaties Wolf&Dikken,WateringenLeidingen ENVO,Rotterdam

Appartementen 231Parkeerplaatsen 338Commerciëleruimte 1.580m2

Kantoorruimte 3.870m2

Brutovloeroppervlak 34.580m2

Startbouw maart2006Oplevering mei2009

DeNieuwsbriefHoogbouwismogelijkgemaaktdoor:

enScheepmakershavenaantelatensluitenopdeOude-havenendeBoompjes,zodateenaantrekkelijkewandel-routedoorhetgebiedontstaat.

Doordehorizontalebelijningvandegevelvanhetkopbloklijktdezetezwevenbovendeonderbouw.DiteffectwordtversterktdoorhetuitstekenvanhetblokbovendePunt.HermanKnoopnamensdebouwcombinatieHeijmerink/J.P.vanEesterenv.o.f.hierover:“Omditbouwkundigmoge-lijktemakeniseenstalencantileverconstructieontworpendiedezwaartekrachtenopvangt.Inhetbeginhebbenwehetkopblokmoetenondersteunen,maargaandewegwasdeconstructieinstaatomdituitstekendegewichttekun-nendragen.Tijdensdebouwisditdeelgoedindegatengehoudenopdoorzakkingenenzettingen.“Inhetkopblokzijn tevens twee atria in de gevel ontworpen, die eenprachtigzichtbiedenopdeheleomgeving.

DebekendeinterieurontwerperJandesBouvriewasalsadviseurbetrokkenbijdeconceptfase.Uitzijnkokerkomtondermeerideeommeteenuitgesprokenkleurtewerken.Ineersteinstantiezoudegevelrozeworden,viawijnkleurenisdatgeëvolueerdnaarrood.VandenBornhierover:“Hetrood vormt een prettige afwisseling op het wat grauwekarakter van de omgeving. Tevens biedt het tegenwichtaandewittemassavandeWillemswerf.Roodisdoordefelheid die het uitstraalt een nadrukkelijk aanwezigekleur,maarhetCNAgebouwinChicagolaatbijvoorbeeldziendatheteenprimavariatiekanzijnalsonderdeelvaneenskylineengafvoormijdedoorslagomhierserieusmeedoortegaan.”

EveneensvroegvandepartijwasErikMiddelkoopvanhetinRijswijkgehuisvesteCorsmitRaadgevend Ingenieurs,onderdeelvanRoyalHaskoning.Middelkoop:“Inhetbeginwarenwevooralbezigomdeverschillendeontwerpmo-dellenuitterekenen.Jebezietdeverschillendemanierenwaaropjehetprojectkuntbouwen,waarbijjezoveelmoge-lijk rekeningprobeert tehoudenmetdewensenvandearchitect. Hierbij hebben we dankbaar gebruik kunnenmakenvandejarenlangeervaringdiewealsbureaumethoogbouwhebben,inmijngevalvooralmetwoontorens.Jemerktdatjenaverloopvantijdsteedscreatieverwordtin het bedenken van oplossingen voor vraagstukkenwaaropjevoorheenalleeneenstandaardantwoordhad.”

“Uiteindelijkzijnwewatdetorenbetreftuitgekomenopeenconstructiemeteenplattegrondvan22bij20meter.Dezewordtgedragendoorvierwandendienaastelkaarindelengterichtingstaan,”vervolgtMiddelkoop.“Dekortegevelszijndusnietdragend,maarhebbenomwillevandearchitectuurweldezelfdeuitstralingalsdelange,dragen-dezijden.Denodigeverbindingsmurentussendezewandenhoeven niet telkens op dezelfde plek te staan, zodat ermogelijkhedenzijnvoorflexibeleplattegronden.”VandenBorn:“Een flexibeleplattegrond isbelangrijkomdatweappartementenwildenontwerpenmetveeldirectezicht-lijnen naar buiten. Het liefst wil je langs de hele gevelkunnenlopen.Daarnaastwildenweeenzoopenmoge-lijkegevelmetvertikaalgeoriënteerderamenzodatvanuitje luiestoelnaardestadkuntkijken.Eenopenhoek isessentieel voor de beleving van het hoge wonen. Dat isallemaalgeluktmetdezeconstructie.”

Eenandermooivoorbeeldvanhoearchitectuurencon-structiesamenwerkenistezienindegevel.Middelkoop:“Hetlijnenspelisnietalleeneenarchitectonischstatementeneenverhogingvanhetwoongenot,maarhetzegttevensietsoverdeconstructievandetoren.Teneerstewordendelijnensteedsdunnerindehoogte,wateenverbeeldingisvanhetgegevendatdebovensteetagessteedsmindergewichthoeventedragen.Ditpastmooibijhetbeelddatmensendieervoorkiezenomhoogtewonendatvooraldoenvanwegehetuitzicht.Ditkanmetgroteraampartijennogintensieverwordenbeleefd.Tentweedezorgtdeslin-geringvandelijnenervoordatdehorizontaleafstandtussentwee lijnenopbepaaldeplaatsenkorterendushechterwordt.Ditheeftnietalleenz’nimpactopdearchitectuur,maaristevensvanbelangvoordeconstructie.”

IndeRedApplezijnzogenaamdeJumpLiftengeïnstalleerd.Deze zijn een gepatendeerde vinding van lifinstallateurKONEwaarbijdeliftenvroeginderuwbouwfasewordengeïnstalleerd en meegroeien met het gebouw. Telkenswanneerdebouwtweeverdiepingenisgevorderdmaaktde lift een zogenaamde jump, waardoor ook de nieuweverdiepingenbereikbaarworden.Hetbijzonderevanhetsysteemisdathetgeheelzelfvoorzienendis.HetsysteemvandezelfhijsendemachinekamerisinNederlanduitge-dokterd.Tevenswordenergeenkrachtenuitgeoefendopdenieuwevloerenomdatdezeviageleidersopdeconstruc-tiewordenovergedragen.DoorgebruiktemakenvanJumpLiftenkanwordenbespaardoptijdelijkebouwliften.Dezehebbeneenlageresnelheid,zijnomslachtiginhetgebruikenafhankelijkvandeweers-invloeden.Daarnaastmoethetdeelvandegevelwaaraandeliftisbevestigdopenblijventotdedefinitievelifteninhet gebouw zijn geïnstalleerd. Herman Knoop over zijnervaringenmetditnieuwesysteem:“DeJumpLiftiseengoedeenveiligemanierommensenenmaterialentijdenshetbouwprocesdoorhetgebouwtelatenbewegen.Hetvoordeelisookdathetinalleweersomstandighedenge-bruikt kan worden, waardoor extra tijd kan worden ge-wonnen.”

REDAPPLE

HOOGBOUW52

ARCHITECTUUR

CONSTRUCTIE

PROJECTGEGEVENS

JUMPLIFTEN

Uitgave StichtingHoogbouw

Contactpersoon:JacquesStuart

T.0793252162|F.0793252283

E:J.Stuart@bouwendnederland.nl

Postadres Postbus340,2700AHZoetermeer

Redactie JanKlerks

Fotografie lennyoosterwijk.nl,Janklerks

Afbeeldingen KCAPArchitects&Planners

DoorsnedeJumplift:KONE

Vormgeving StudioBrandendZant,KarlijneBrand

AannemingMaatschappijJ.P.vanEesterenBV,RotterdamAchmeaVastgoed,ZoetermeerAM,NieuwegeinAmvestVastgoed,AmsterdamZOATHTechniekBV,AmsterdamBallastNedamNV,NieuwegeinBallastNedamWoningbouwBV,CapelleaandenIJsselBAMTechniekBV,BunnikBAMUtiliteitsbouwBV,BunnikBoele&vanEesterenBV,RijswijkBrinkGroepBV,LeidschendamBurgersErgonBV,EindhovenCroonElectrotechniekBV,RotterdamDeutscheHypoBV,AmsterdamDHVBouwenIndustrieBV,RotterdamDuraVermeerBouwenVastgoedBV,HoutenERABouwBV,ZoetermeerETBVosBV,DordrechtFGHBank,UtrechtGTIUtiliteitZuidBV,OisterwijkHeijmansIBCBouwBV,RosmalenHighTechCampusEindhoven,EindhovenHillen&RoosenBV,AmsterdamHopmanInterheemGroepBV,GoudaImtechBV,AmersfoortImtechProjectsBV,RotterdamInboAdviseursBouw,RijswijkINGRealEstate,DenHaagJohanMatserProjectontwikkelingBV,HilversumKantersBouwbedrijfBV,BarendrechtKoneBVLiftenenRoltrappen,DenHaagKoninklijkeBAMGroepNV,BunnikLismanInterHoldingBV,DenBoschLSIProjectInvestmentNV,RotterdamMitsubishiElevatorEurope,VeenendaalMultiVastgoed,GoudaNSVastgoed,AalsmeerOTISBV,AmersfoortOVGProjectontwikkeling,RotterdamPhilipsNederlandBV,EindhovenPRCBouwcentrumBV,BodegravenProvast,DenHaagRaboBouwfondsDevelopment,DenHaagRaboBouwfondsDevelopment,HaarlemScheldebouwBV,MiddelburgSchüco,MijdrechtSiemensNederlandNV,DenHaagStaedion,DenHaagStruktonBouwprojekten,MaarssenThyssenKruppLiftenBV,KrimpenaandenIJsselULCGroepBV,UtrechtUnicaInstallatiegroepBV,ZwolleVanAkenArchitektuurenStedenbouw,EindhovenVanderVormBouwBV,PapendrechtVestedaProjectBV,MaastrichtWolter&Dros,Amersfoort

BestuurStichtingHoogbouw

DeheerM.Norder,CollegeB&W,GemeenteDenHaag(voorzitter)DeheerA.Hilhorst,KOWStedenbouw&Architectuur,DenHaag(vice-voorzitter)DeheerR.A.L.M.LigtvoetKraaijvangerUrbis,Rotterdam(secretaris)DeheerJ.Dura,DuraVermeer,Zoetermeer(penningmeester)DeheerR.Buck,BuckConsultantsInternational,NijmegenDeheerC.Kuijpers,MinisterieVROM,DenHaagDeheerR.Meyer,Meyer&VanSchootenArchitecten,AmsterdamDeheerJ.Meuwissen,3W,MaastrichtDeheerR.Smeets,TBI,Rotterdam

Bijzondere Begunstigers Kring Stichting Hoogbouw

COLOFON

VooroorlogseAppelpunt

Oktober2006

September2007

Elevationconcept

Verdelingfunctie’svanhetgebouw

STEDENBOUW

waterdichtplatform

Installatie-platform

Cathead

Liftkooi

Draagkabels

DoorsnedeJumplift

Red A

pple