Visieontwikkeling en masterplan Energy Port
eco-vriendelijke gebouwencluster
Paul Gérard
2/09/2013 2
Bedrijven gevestigd in de Energy port
2/09/2013 3
Achtergrond van het project
Onderdeel van het INTERREG IVB project ‘Duurzame Zeehavens’: De focus van Haven van Oostende binnen dit project is ‘Visie en Masterplan voor een Eco-vriendelijke gebouwencluster in de Energy Port Oostende’ De opdracht werd bewust breder getrokken naar een visieontwikkeling op lange termijn voor de Energy Port Oostende alsook een masterplan voor de ontwikkeling van de hele site op 4 domeinen: • Ruimte • Energie • Materialen • Diensten
Doel: evolutie van ad hoc korte termijnacties naar lange termijn planning en investeringen
2/09/2013 4
Projectzone
Visieontwikkeling en masterplan Energy Port
Eco-vriendelijke gebouwencluster
3E – i-propeller – MOP Urban Design – Rebel Group
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Ruimtelijke planning en diensten
2. Materialen
3. Energie
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
6
7
Achtergrond van het project
Onderdeel van het INTERREG IVB project ‘Duurzame Zeehavens’: De focus van Haven van Oostende binnen dit project is ‘Visie en Masterplan voor een ecovriendelijke gebouwencluster in de EnergyPort Oostende’ De opdracht werd bewust breder getrokken naar een visieontwikkeling op lange termijn voor de Energy Port Oostende alsook een masterplan voor de ontwikkeling van de hele site op 4 domeinen: • Ruimte • Energie • Materialen • Diensten
Doel: evolutie van ad hoc korte termijnacties naar lange termijn planning en investeringen
8
Projectzone Energy Port Oostende
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Ruimtelijke planning en diensten
2. Materialen
3. Energie
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
9
10
Visieontwikkeling voor de Energy Port
De Energy Port Oostende wil uitgroeien tot: dé cluster voor O&M activiteiten in Blue Energy
met focus of Offshore Wind in het Noordzeegebied en een experimenteerzone voor alle vormen van Blue Energy
• Troeven van de haven en positionering ten opzichte van concurrentie • Duurzame groei en verankering van activiteiten op lange termijn • Creatie van toegevoegde waarde rondom kern van O&M activiteiten • Opportuniteiten voor clustervorming in partnerschap met Greenbridge
Waarom deze visie?
11
Deze evolutie naar bedrijfsvoering op langere termijn… • resulteert in een ander verwachtingspatroon bij de bedrijven m.b.t. de
faciliteiten die de haven aanbiedt • creëert mogelijkheden m.b.t. duurzame investeringen
Huidige situatie
12
Troeven en uitdagingen ten opzichte van andere havens
0
1
2
3
4
5A
B
CD
E
Energy Port Oostende
Bron: Buck Consulting International
Hoe deze visie realiseren ?
Gefaseerd groeimodel
Een plek voor O&M Offshore Windenergie
Dé plek voor O&M Offshore Windenergie
Dé cluster voor O&M Offshore Windenergie
Belgische windparken
Noordzee windparken
Europese windparken
Nu 3 jaar 5 jaar
Bedrijventerrein Inter-bedrijven samenwerking Duurzaam Bedrijventerrein
13
Keuze positionering Energy Port – feedback vanuit bedrijven
14
Een plek voor O&M Offshore Wind
*
• Geschikte locatie
• Geen focus op offshore wind
• Geen focus op duurzaamheid
• Geen ondersteunende diensten
• Geen externe uitstraling
Dé plek voor O&M Offshore Wind
**
• Toplocatie
• Focus op offshore wind
• Geen focus op duurzaamheid
• Ondersteunende diensten met focus op efficiëntie
• Goede externe uitstraling
Dé duurzame plek voor O&M Offshore Wind
***
• Duurzame toplocatie
• Focus op offshore wind
• Focus op duurzaamheid
• Ondersteunende diensten met positieve lange termijn impact
• Duurzame uitstraling
Dé duurzame cluster voor O&M Offshore Wind
****
• Clusterlocatie
• Focus op innovatie in offshore wind
• Focus op duurzaamheid
• Ondersteunende diensten met focus op samenwerking
• Inspirerende uitstraling
Europese Windparken Noordzee Windparken Belgische Windparken Noordzee Windparken
Samen duurzaam investeren op lange
termijn
Duurzame investeringen op lange termijn
Minimale Investeringen Investeringen op korte
termijn
Beheer via clustermanagent
Beheer via sitemanagement Geen centraal beheer Beperkt centraal beheer
15
Hoe deze visie realiseren ?
Gefaseerd groeimodel naar DBT
Bedrijventerrein
Samenwerking tussen
bedrijven
Duurzaam bedrijventerrein
- Eerste drijfveer is kostenefficiëntie en organisatie- efficiëntie –> PROFIT
- Overwinnen van eerste hindernissen
- Tweede drijfveer is kennisuitwisseling en ruimtelijke kwaliteit –> PEOPLE & PLANET
- Overwinnen van complexere hindernissen
Ondersteunende overheid
16
Hoe deze visie realiseren ?
Juiste partners aantrekken en houden
Kansen voor Energy Port 1. Ligging aan zee 2. Nood aan economische
heroriëntatie 3. Aanwezig infrastructuur 4. Gekwalificeerde
arbeidskrachten 5. Ondersteunende overheid 6. Aantrekken belangrijke
marktspelers 7. Gespecialiseerde
opleidingscentra 8. Innovatie- en kenniscentra
Bron: Studie Econopolis (2011-2012)
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Ruimtelijke planning en diensten
2. Materialen
3. Energie
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
17
18
Waarom investeren in
een duurzame site?
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Ruimtelijke planning en diensten
2. Materialen
3. Energie
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
19
20
1 Ruimtelijke planning en diensten Land-gebruik
21
Land-gebruik
Ruimtelijke randvoorwaarden • Beperkte lengte kade beschikbaar voor O&M • Beperkte ruimte voor de inplanting van de gebouwen • Bestaande situatie van verkeer en gebouwen
Randvoorwaarden gebruikers • Grote druk op positie gebouwen ten opzichte van kade • Lange termijn bezetting (O&M) => andere
verwachtingen dan bij werfzone (opbouw windmolen parken)
Randvoorwaarden
22
Land-gebruik
• Onduidelijke scheiding werfzone en ‘bedrijventerrein’ • alle types verkeer (zwaar, speciaal, fiets, voetganger, auto) door elkaar • Elk bedrijf eigen veiligheidsplan => onveilig overkoepelende situatie • Parking overal op terrein • Problematische signalisatie
Huidige toestand
23
Land-gebruik
Huidige toestand: omgeving
24
Land-gebruik
Huidige toestand: site
25
Land-gebruik
• Site = 1 gebied met 1 veiligheidssysteem • Duidelijke afbakening bedrijvenzone, werfzone, kadezone • Organisatie gebouwen binnen macroblokken • Gebundeld parkeren • Scheiden van verkeersfluxen • Fiets- en voetgangersroute en clustervorming • Oneigenlijk verkeer weg uit de Energy Cluster • Volledige vrijmaken van de kade over breedte van 20 m • voorzien van ruimte en afbakening zone voor dagafval + gezamenlijke afvalzone
=> Alle gebouwen eerstelijns!
Doelstellingen ruimte
26
Scenario’s voor centrale diensten – beveiliging/veiligheid (welzijn)
* - Elk bedrijf individueel
** - Toegang tot de site onder centraal beheer, consortiumbewaking
*** - Eén veiligheidsplan voor de site
**** - Eén veiligheidsplan voor de site met gedeelde bedrijfsopleidingen
Veilig-heid en welzijn
27
Veilig-heid en welzijn
Eén veiligheidsplan voor de site
28
Veilig-heid en welzijn
Organisatie gebouwen binnen macroblokken
29
Veilig-heid en welzijn
Organisatie gebouwen binnen macroblokken
30
Veilig-heid en welzijn
Veiligheid, macroblokken, scheiding fluxen, weghalen oneigenlijk verkeer zorgt ervoor dat uiteindelijk alle gebouwen als eerstelijns kunnen beschouwd => verhuurd worden
Alle gebouwen eerstelijns
31
Scenario’s voor centrale diensten - mobiliteit
* - Elk bedrijf individueel
** - Beperkte mobiliteitsafspraken voor de site
*** - Gezamenlijke parkeerruimte & zachte mobiliteit on site
**** - Gezamenlijk transport & collectieve mobiliteitsplannen
Belangrijk voor clustervorming: Link met Greenbridge-site (4,5 km)
Mobi-liteit
32
Mobi-liteit
Scheiden verkeersfluxen
33
Mobi-liteit
• Zwaar en speciaal transport
Scheiden verkeersfluxen
34
Mobi-liteit
Scheiden verkeersfluxen
35
Mobi-liteit
Scheiden verkeersfluxen
• Voetgangers en fietsers • Bevorderen informele contacten
• Gemeenschappelijke voorzieningen
36
Parking en interne verbindingsas
1 parkeerplaatsen electrische wagens 2 uitleendienst fietsen interne circulatie 3 fiets- en goetgangers as
4 houten verlichtingsmasten en verlichting armaturen op zonneenergie 5 zonnepanelen 6 waar mogelijk groen waterdoorlatend + welzijn
1 2
3
4 4
5 5
5
6
Mobili
teit
37
Scenario’s voor centrale diensten - afval
* - Elk bedrijf individueel
** - Collectieve ophaling via raamcontract
*** - Eén afvalpunt op de site voor alle bedrijven
**** - Collectieve afvalpreventie door samenwerking en innovatie
Afval
38
Afval
• Dagafval • Gemeenschappelijke
zone afval
Afvalbeheer
39
Master- plan
Masterplan
40
Master- plan
Masterplan
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Ruimtelijke planning en diensten
2. Materialen
3. Energie
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
41
42
Duurzaam materiaalgebruik
Enkele referenties zoals doorgaans gebruikt in de bouwsector
NL Basiswerk Milieuclassificaties Bouwproducten NIBE UK Green Guide to Specification BRE (BREEAM)
BE Milieugerelateerde Materiaalprestatie van Gebouwelementen VITO, WTCB en KULeuven in opdracht van OVAM
• evaluatie gebouwelementen (dak, vloer, gevel) i.p.v. materialenvarianten meer integrale duurzaamheidsevaluatie van materialen
43
Duurzaam materiaalgebruik
Duurzame alternatieven voor industriebouw Beton met een lager verbruik aan primaire grondstoffen vraagt (vb. ECO2beton) • gerecycleerde betongranulaten in combinatie met CO2 neutraal cement • competitieve prijs t.o.v. standaard product • potentieel grote impact want één van belangrijkste bouwmaterialen bij
industriebouw
44
Duurzaam materiaalgebruik
Duurzame alternatieven voor industriebouw Hout als alternatief voor beton en staal in dragende constructies Gelamineerd hout • goede sterkte/gewicht verhouding • grote overspanningen mogelijk • lange levensduur FJI® balken • ook geschikt als gevelelementen
45
Duurzaam materiaalgebruik
Duurzame alternatieven voor industriebouw Reflecterende dakbedekking • verhoogde reflectiviteit minder koellasten Plantaardige dakbedekking • verhoogde reflectiviteit • 100% plantaardig
46
Duurzaam materiaalgebruik
Isolatie in industriebouw
Duurzaamheid type isolatiemateriaal ondergeschikt aan potentiële energiebesparing tijdens levensduur van het gebouw
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Ruimtelijke planning en diensten
2. Materialen
3. Energie
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
49
50
studie m.b.t. kostenoptimale energiemaatregelen in (semi)- industriële gebouwen, verwarmd tot 8°C (2009) • T8 verlichting vervangen door T5 ± 15% elektriciteit besparing • T5 verlichting met daglichtsturing 60 – 75% elektriciteit besparing
t.o.v. T8 verlichting, afhankelijk van daglichtopties • Beter geïsoleerd dak (10 cm PIR) • Minimum 15% daglichtstraten • Beter geïsoleerde en luchtdichte poorten (8 cm PIR) en geïsoleerde
rookafzuigers • Beter geïsoleerde plint (8 cm PIR) • Beter geïsoleerde gevel (8 cm PIR) Conclusie: verlichting prioritair, isolatie rendabel, ook bij lage T
Kostenoptimale energiemaatregelen logistieke & (semi-)industriële
gebouwen P
RIO
RIT
EIT
51
Biomassa / Warmtepomp • Warmtenet (en centrale stookinrichting) vereisen grote upfront investeringen • Risico inzake on-site bedrijfsvoering bij uitvoering werkzaamheden
Zonneboilers • Financieel moeilijk haalbaar (zonder subsidies), o.m. door relatief lage gasprijs
en piekvraag On-site windenergie • Haven van Oostende = Belgocontrol uitgesloten gebied voor grote windturbines • De mogelijkheden voor middelgrote turbines, genre
worden besproken
Analyse hernieuwbare energie in havengebied
52
• Kleine individuele dakoppervlaktes gegroepeerde installaties i.f.v. lagere eenheidsprijs en spreiding vaste kosten (netstudie, etc.)
• 2014: groenestroomcertificaten voor industrie + verhoogde investeringsaftrek
• Feedback havenbedrijven: als gebouweigenaar dient de Haven van Oostende het
initiatief te nemen
• Investering via 3de partij aangewezen • Vaste prijs voor de eigen geproduceerde elektriciteit • Terugverdientijd < 7 jaar • (Incl. O&M contract + verzekering)
Analyse hernieuwbare energie – Focus op fotovoltaïsche energie
53
• Havens van o.a. Rotterdam, Valencia en Göteborg berekenen hun ecologische voetafdruk (CO2)
• Havenbedrijf Gent huist sinds 2006 in een passief kantoorgebouw met duurzaam kantoormeubilair en waarbij bestaande straatklinkers werden hergebruikt als bouwmateriaal
• Dover: energy management + bio-WKK installatie
• Setúbal and Sesimbra (Portugal): reelighting en regeling (detectie, etc.) , zonnepanelen, zonneboiler(s),…
Benchmark
54
• Haven van Aalborg (Denemarken): renovatie naar een passief kantoorgebouw en testinstallatie fotovoltaïsche energie
• Haven van Antwerpen promoot energieaudits en begeleidt bij subsidie-aanvragen voor REG maatregelen
• Havenbedrijf Bremenports (Duitsland) • World Ports Climate Declaration • Aankoop 100% groene stroom • 925 m² zonnepanelen (sinds 2008)
Benchmark
55
• Havenbedrijf Bremenports (vervolg) • Zonnecolletoren voor sanitair & verwarming • Reelighting in gebouwen • Autonome LED verlichting d.m.v. zonnecellen
op de aanlegplaatsen • Pilootproject elektrische wagens (2010) • Duurzaam aankoopbeleid (pc, printer/copier,…) • Digitaal afval beheerssysteem • ‘Meten is weten’ Energieboekhouding
Benchmark
56
• Renovatie gelijkvloers & 1ste verdieping + uitbreiding 2de verdieping • Geen EPB-eisen voor gedeelte verbouwing. Vanuit een lange termijn visie werden
echter volgende duurzame maatregelen toegepast: • Vloerisolatie 1ste verdieping • Sandwich gevelpanelen met 10 cm PIR op 1ste verdieping • Nieuw dak gedeelte met 16 cm PUR • Overal hoog-rendementsbeglazing (Ug-waarde = 1.1 W/m²K) • Zonwerend glas zuidgevel om koellasten te beperken • Dubbelwandige dakkoepels en geïsoleerde sectionaalpoorten • Volledig balansventilatiesysteem • Gebruik van zonneboilers voor opwarming sanitair warm water • Nieuwe dakstructuur voorzien op plaatsing fotovoltaïsche panelen • Zone voor brandoefeningen (40.000 l/dag) wordt uitgerust met
waterzuiveringsinstallatie
OBH-gebouw Oostende
57
Hernieuwbare energie en duurzaam materiaalgebruik
Analyse
• Analyse hernieuwbare energie & duurzaam materiaalgebruik
Selectie
• Identificatie quick wins
• Concrete aanbevelingen
Implementatie
• Integratie hernieuwbare energie in inrichtingsplan
• Duurzame materialen in standaard bestekteksten voor de gebouwen
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Materialen
2. Energie
3. Ruimtelijke planning en diensten
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
58
59
Concretiseren van keuze
Wat betekent het aantrekken van nieuwe spelers nu concreet naar ruimte vereisten? Opmaak van een ‘Decision Tool’ Gebruiksvriendelijkheid staat centraal Modulaire opbouw: • Wat als er 1 speler extra naar Oostende komt? • Wat als een huidige speler een extra windpark binnen haalt? • …
Laat toe om van een reactief handelen over te stappen naar proactief handelen!
Zorgt voor lange termijn denken!
60
Decision Tool
Gedetailleerd invoer per windpark
Resultaten op niveau van individuele spelers en site
61
Werking Decision Tool
Decision Tool laat toe om simulaties te maken rond: • Welke spelers komen naar Oostende
• Turbineleveranciers • Projectontwikkelaars • Onderaannemers
• Welke windparken worden gerealiseerd • Wie zijn de spelers van elk windpark, welke turbine wordt gebruikt, …
Dit alles wordt vertaald naar behoeften aan:
• Tewerkstelling: Arbeiders en bedienden • Kantooroppervlakte • Sanitair • Parking • …
62
Decision Tool laat toe inschatting te maken van jobcreatie
Scenario: • Alle Belgische concessies worden vanuit
Oostende bediend • 4 Projectontwikkelaars • 4 Turbineleveranciers – 1 type turbine per
leverancier • Onderaannemers worden buiten
beschouwing gelaten
Directe tewerkstelling Projectontwikkelaars: 37 VTE’s Turbineleveranciers: 161 VTE’s Totaal 198 VTE’s
Indirecte tewerkstelling Multiplicatoreffect = 2,0 x (Bron: Rebel 2010)
Totaal 395 VTE’s
Totale tewerkstelling Totaal 593 VTE’s
AGENDA:
1. Achtergrond van het project
2. Visieontwikkeling: Uitdaging en opportuniteit
Energy Port Oostende
3. Een duurzame site
1. Materialen
2. Energie
3. Ruimtelijke planning en diensten
4. Concretiseren van de keuzes
5. Hoe deze visie realiseren?
63
64
Hoe deze visie realiseren ? Vervolgstappen?
• Opstellen van een masterplan voor een duurzame bedrijvencluster • Aantrekken van en creatie van samenwerking met de juiste partijen • Gefaseerd groeimodel van bedrijventerrein tot cluster • Duurzaam beheermodel
Visie
•Buy-in
•Communicatie
•Masterplan
Korte Termijn
•Opmaak Inrichtingsplan en draaiboek
•Opstarten georganiseerd overleg
•Definiëren en realiseren Quick Wins (veiligheid, mobiliteit, afval)
Lange Termijn
•Uitvoering inrichtingsplan
•Beheersstructuur en clusterwerking
•Lange termijn infrastructuur en investeringen
Top Related