MAGAZINEKoninklijke OnderhoudNL, ondernemersorganisatie van specialisten in
totaal vastgoedonderhoud, renovatie, restauratie, isolatie, schilderen, beglazing en industriële metaalconservering
| Jaargang 25 | nummer 9 | 12 nOVember 2015 | www.OnderhoudnL.nl/magazine |
Volg ons op Twitterwww.twitter.com/OnderhoudNL
Volg ons op Facebookwww.facebook.nl/OnderhoudNL
Volg ons op YouTubewww.youtube.nl/OnderhoudNL
Special:
Afsluiting van een bijzonder
OnderhoudNL-jaar
Ook online te lezen én te delen
WWZ-problematiek besproken met Kamerlid roos Vermeij (Pvda)
INhOudsOpgAve
COLOFOnRedActIe
hoofdredactieTom Huizenga
RedactieassistenteLydia Kortenbout-van Honschoten
eindverantwoordelijkheidOkke Spruijt
RedactieadresOnderhoudNLCoenecoop 5, 2741 PG WADDINXVEENPostbus 30 , 2740 AA WADDINXVEEN0182-556134 of [email protected]
vORmgevINg & dRuk
Idee & conceptTom Huizenga
vormgeving, opmaak en drukTwigt GrafiMedia, Moordrecht
Oplage en verspreidingZo’n 3.000 stuks worden verstuurd naar alle leden van OnderhoudNL en naar relaties. U kunt zich ook als niet-lid abonneren op OnderhoudNL Magazine. Dat kost € 50,- per jaar. Bij interesse kunt u bellen of e-mailen naar het redactieadres.
AdvertentiesIn elke uitgave van OnderhoudNL Magazine kunnen advertenties worden geplaatst. Hiervoor is een tarievenkaart beschikbaar. Adverteerders kunnen hun interesse kenbaar maken via [email protected].
OnderhoudNLKoninklijke OnderhoudNL, ondernemers-organisatie van specialisten in totaal vastgoed-onderhoud, renovatie, restauratie, isolatie, schilderen, beglazing en industriële metaal-conservering. Door het professioneel onderhoud wordt alles waar mensen in wonen, werken, leren, recreëren, reizen en vervoeren verduurzaamd en behouden voor de toekomst. Met ruim 2.300 aangesloten bedrijven in zeven markt segmenten c.q. sectoren is OnderhoudNL de grootste vereniging in het (totaal-)gebouw onderhoud en het onderhoud van industriële installaties en kunstwerken in Nederland. Bij deze bedrijven zijn circa 25.000 medewerkers werkzaam. De totale omzet bedraagt circa drie miljard euro per jaar. Gezien het ledenaantal mag OnderhoudNL zelf standig cao-onder-handelingen voeren met de vakbonden. Vanuit het kantoor in Waddinxveen werken ongeveer twintig medewerkers aan de belangenbehartiging.
Kijk voor meer informatie op www.OnderhoudNL.nl
© Copyright 2015, Koninklijke OnderhoudNL, Waddinxveen ISSN: 2213-0144Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van OnderhoudNL.
4 WWZ besproken met roos Vermeij
Problematiek aangekaart bij Kamerlid van PvdA
6 Start Winter-OnderhoudnL-campagne
Adverteer ook met uw bedrijf in huis-aan-huisblad
7 marktkansen voor u bij basisscholen
Toelichting van Jan Verbeek als deskundige
11 Digitaal P&O Handboek vernieuwd
Drie delen over instroom, doorstroom en uitstroom
A
HANDBOEK P&OWWW.ONDERHOUDNL.NL/HANDBOEK-PO
Handboek P&O OnderhoudNL deel A
MAGAZINEKoninklijke OnderhoudNL, ondernemersorganisatie van specialisten in
totaal vastgoedonderhoud, renovatie, restauratie, isolatie, schilderen, beglazing en industriële metaalconservering
| Jaargang 25 | nummer 6 | 16 Juli 2015 | www.Onderhoudnl.nl/magazine |
Volg ons op Twitterwww.twitter.com/OnderhoudNL
Volg ons op Facebookwww.facebook.nl/OnderhoudNL
Volg ons op YouTubewww.youtube.nl/OnderhoudNL
Special:
VGO-keur steeds vaker gevraagd door opdrachtgevers
Ook online te lezen én te delen
eerste aanval op lage btw met succes afgeslagen
afsluiting bijzonder OnderhoudnL-jaar We zijn bijna weer een jaar verder. Een gangbaar jaar?
Beslist niet! Ten eerste was er beduidend extra veel werk
vanwege de beslissing om arbo, onderwijs en projecten
anders te gaan organiseren via ‘Code Groen’. Ook voelde
OnderhoudNL zich genoodzaakt om in het geweer te komen
tegen wet- en regelgeving. Denk alleen maar aan de WWZ, de
Ziektewet en de poging om de 6% btw te verhogen naar 21%.
Daarnaast was het een cao-onderhandelingsjaar. Ondertussen
bood OnderhoudNL wat u gewend bent: praktisch leden-
advies, nieuwe handige en handzame producten én (markt)
campagnes. Alles is voor u op een rijtje gezet in een handig
jaaroverzicht.
afronden en doorgaan“De eerste week
van november
kenmerkt zich
door mooi en zacht
herfstweer, goed
voor het afronden
van onze projecten.
Maar we naderen
daarmee ook het
moment waarop we echt te maken
krijgen met de negatieve gevolgen van
de WWZ: beperking tijdelijke contrac-
ten, transitievergoeding en lagere
WW-uitkeringen. We hebben gelukkig
de transitievergoeding kunnen afzwak-
ken en we zijn volop bezig de verlaging
van de WW-uitkering van onze tijde-
lijke medewerkers ongedaan te maken,
zoals u verderop kunt lezen. Een
versoepeling in de beperkte opvolging
van tijdelijke contracten kan alleen als
de vakbonden hiermee instemmen. En
ondanks dat die de averechtse werking
voor onze bedrijfstak snappen – meer
flex in plaats van meer vast – willen ze
dit niet met ons oplossen. Bevel van
hogerhand, heb ik begrepen. Het komt
meer dan ooit aan op uw alertheid als
ondernemer om hiermee verstandig en
niet in paniek om te gaan. Tegelijker-
tijd doet OnderhoudNL er alles aan om
onwerkbare politieke besluiten
ongedaan te maken of af te zwakken.
In dit nummer treft u een overzicht
aan van wat zich het afgelopen jaar
heeft afgespeeld en wat nog in volle
gang is. Waaronder ‘Code Groen’: de
uitwerking van ons ALV-besluit van
vorig jaar om de premies voor branche-
specifieke zaken te halveren, zelf te
innen en met elkaar effectief en
efficiënt in te zetten voor een hoog-
waardige en integere bedrijfstak. Dat
en meer nieuws willen we op onze
Ondernemersdag op 23 november met
u delen. Tot dan!”
Ruud Maas, voorzitter OnderhoudNL
vOORwOORd
12 Stiho nieuwe OnderhoudnL Partner
Leverancier van hout-, bouw- en plaatmaterialen
16 Kasteel groeneveld in ere hersteld
Bijzonder project van ‘De Jongh Waardenburg’
26 Verandering van wetten en regels
Handig overzicht gemaakt van 2015 en 2016
28 aanreiken van VIb’s in uw belang
Derde en tevens afsluitend artikel van de VVVF
18 Zware lobby WWZ, Ziektewet en 6% btw
19 Onderhandelen voor een nieuwe cao
20 Voorbereiding andere inrichting onderwijs
21 Voorbereiding andere inrichting arbo
22 Ledenadvies: meer dan 3.000 vragen
23 nieuwe handige en handzame producten
24 gerichte campagnes voor extra werk
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 3
LOBBY tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL
Ruud Maas verzorgde de aftrap voor de
dialoog, die om klokslag 11.00 uur begon.
Te beginnen met een voorstelronde van
directeur Okke Spruijt, secretaris arbeids-
voorwaarden Vincent Sapuletej, leden-
adviseur Randy van den Boogaard, redacteur
Tom Huizenga én de twee OnderhoudNL-
leden Elard Schouten en Peter Schults.
Daarna schetste Maas de seizoensgevoelig-
heid van onze sector. “Dat is dé reden dat we
niet iedereen een vast contract kunnen
geven”, legde hij uit. “En dat we daarom ook
noodgedwongen met tijdelijke krachten
werken. Het gebruikelijke patroon, vaak
structureel helaas, is een onderbreking van
het dienstverband van zo’n drie maanden.”
bedreigingOmdat er al na circa drie maanden werk is,
gaf hij aan waarom de eis van de WWZ van
zes maanden tussen een volgend tijdelijk
contract onwerkbaar is in onze seizoens-
gevoelige bedrijfstak. En zelfs een bedreiging
voor de continuïteit. De enige optie is om
onze tijdelijke vakkrachten via een uitzend-
constructie terug te laten komen. Maar
werken als uitzendkracht voelt voor onze
trouwe vaklui echt als een grote stap terug.
En omdat de uitzendbureaus ook wat willen
verdienen, stijgen de loonkosten. Dat
kunnen we ons echt niet permitteren. Wat
te denken van de imagoschade: leerlingen
haken af met een perspectief op zes
maanden zonder werk omdat we geen vaste
banen kunnen garanderen.”
OnwerkbaarAangegeven werd dat het percentage vast
versus flex nu op 60:40 ligt. Maar dat het
WaDDInXVeen - Op vrijdag 30 oktober was Pvda Tweede Kamerlid roos Vermeij, én haar persoonlijke medewerker roy breederveld, te gast op het kantoor van OnderhoudnL. aan bod kwam de negatieve impact van de Wet Werk en Zekerheid op onze seizoensgevoelige bedrijfstak. ‘Van de WWZ willen we een succes maken. als het in bepaalde sectoren niet goed werkt, dan ben ik bereid om naar de knelpunten te kijken’, zei ze. ‘maar voor een versoepeling in het aantal opeenvolgende tijdelijke con-tracten verwijs ik vooral naar overleg met de vakbonden om er samen uit te komen.’
WWZ-problematiek besproken met Kamerlid roos Vermeij (Pvda)
Ruud Maas schetste hoe de WWZ
averechts uitpakt en zelfs een
bedreiging is voor de continuïteit
van onze bedrijfstak
4 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
WWZ-problematiek besproken met Kamerlid roos Vermeij (Pvda)aantal flexkrachten verder zal gaan door-
schieten. Elard Schouten bevestigde dat.
“De WWZ gaat eraan voorbij dat we in de
wintermaanden niet mógen werken van
onze opdrachtgevers, zoals de petrochemie”,
schotelde hij voor. “Zo waren we aan het
werk bij de Oosterscheldekering en mogen
we pas in april terugkomen. Dat lukt niet
als we vakkrachten eerst een half jaar kwijt
zijn. Die verlaten de bedrijfstak. Tenzij je
noodgedwongen kiest voor de uitzend-
constructie. Bij ons is het aantal uitzend-
krachten al verdubbeld. Daar is niemand
echt blij mee, maar we kúnnen niet anders.”
Onrust Schults kaartte verder ook de interne onrust
aan. Bij de werknemers is er stress over de
vraag of ze straks een half jaar zijn aan-
gewezen op een WW-uitkering. Een antwoord
heeft hij niet omdat maximaal drie maanden
vooruit gekeken kan worden. “Het verbaast
me dat ik deze signalen nu pas te horen
krijg, terwijl werkgevers ook met de WWZ
als onderdeel van het Sociaal Akkoord
hebben ingestemd”, gaf Vermeij te kennen.
“De WWZ is al deels gerepareerd omdat de
berekening van de transitievergoeding is
aangepast. Als het gaat om een aanvullende
aanpassing van de WWZ, dan zijn jullie wel
zélf aan zet om er als werkgeversorganisatie
samen met de vakbonden uit te komen.”
Kostenverhogend“We zouden niets liever willen dan de zaak
bespreken met de vakbonden”, luidde het
verweer van de OnderhoudNL-voorzitter.
“De vakbonden erkennen de averechtse
uitwerking van de WWZ die juist leidt tot
minder vaste en méér flexkrachten. Dan
denk je er toch samen uit te kunnen
komen? Maar nee, dat gebeurt niet omdat
de vakbonden het Sociaal Akkoord strikt
willen naleven. Dat brengt me bij een ander
belangrijk punt: de dagloonberekening
waardoor de WW beduidend lager uitpakt.
Tijdelijk ontslag met wederzijds goedvinden
is voor werknemers dan niet meer vanzelf-
sprekend. En het betalen van een transitie-
vergoeding is niet te dragen door onze
bedrijven.”
Toezegging“Niemand trok aan de bel na het dagloon-
besluit op 1 juli”, reageerde het Tweede
Kamer-lid vervolgens. “Daar gaan we
binnenkort heel kritisch naar kijken. Wat
betreft het aantal opeenvolgende tijdelijke
contracten: probeer er vooral aan de
cao-tafel uit te komen. Van onze kant willen
we als Partij van de Arbeid graag dat de
WWZ slaagt. Als blijkt dat de WWZ in
bepaalde sectoren juist een tegenoverge-
steld effect heeft, dan herhaal ik dat ik
bereid ben om naar de knelpunten te
kijken.” Na deze woorden bedankte Ruud
Maas zowel Roos
Vermeij als Roy
Breederveld voor
hun komst. En sprak
zijn dank alvast uit
voor iedere moge-
lijke verbetering. n
Roos Vermeij (links Roy
Breederveld) luisterde aandachtig
en gaf aan bereid te zijn om naar
knelpunten te kijken
kamerleden op bezoek over wwZ• 30oktober:RoosVermeij(PvdA)
• 9november:PieterHeerma(CDA)
• 30november:StevenvanWeyenberg(D66)
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 5
adverteer met uw bedrijf in WinterOnderhoudnL-krant!WaDDInXVeen – Ook het winterseizoen is geschikt voor het uitvoeren van schilder- en onderhoudswerk. een professioneel OnderhoudnL-bedrijf kan dat goed beoordelen. ‘Dat wordt de hoofd-boodschap van de WinterOnderhoudnL-campagne’, zegt OnderhoudnL-directeur Okke Spruijt. ‘We gaan van november van dit jaar tot en met februari 2016 adverteren in regionale kranten. en op 9 januari ver-schijnen er regionale WinterOnderhoudnL-kranten als huis-aan-huisbladen.’
OnderhoudNL regelt het adverteren in regionale bladen
vanuit het kantoor in Waddinxveen. Met de kleine, maar
opvallende advertenties in de bekende rode kleur wordt
ervoor gezorgd dat de aandacht wordt gevestigd op regionale
OnderhoudNL-leden. “Onze bedrijven kunnen het effect zelf
nog verder versterken door te adverteren in regionale
WinterOnderhoudNL-kranten”, drukt Spruijt iedereen op het
hart. Sinds 26 oktober benadert het bedrijf Commercion u,
met de vraag of u daarvoor voelt. De WinterOnderhoudNL-
krant verschijnt op 9 januari 2016 als huis-aan-huis-blad om
u aan extra werk in de winter te helpen.”
naamsveranderingDe komende uitgave wordt overigens bewust geen Winter-
schilderkrant meer genoemd, maar dus WinterOnderhoudNL-
krant. “Dit is de consequentie van de naamsverandering
OnderhoudNL en de inprenting van de merknaam
OnderhoudNL”, zo licht de OnderhoudNL-directeur het
besluit toe. “Het bredere perspectief is dat OnderhoudNL-
leden ook in de winter onderhoud in de breedste zin kunnen
aanbieden. Vanwege de nieuwe naam WinterOnderhoudNL-
krant is trouwens zowel de kopij als ook het beeldmateriaal
verfrist en vernieuwd.”
ImpulsEr blijkt nog steeds dat het in de
winter moeilijk is om aan voldoende
werkvoorraad te komen als seizoens-
gevoelige bedrijfstak. Daarom zorgt
OnderhoudNL ieder jaar voor een
campagne die gericht is op particuliere
huiseigenaren. “Bewust is gekozen voor
9 januari 2016 als verschijningsdatum”,
vervolgt Spruijt. “Van de sectoren
hoorden we dat het tot aan de winter-
sluiting veelal nog wel lukt om door te
werken. De dip ligt vooral in de
maanden januari tot april. Het idee
achter de WinterOnderhoudNL-krant
is dat het een impuls geeft aan
particuliere huiseigenaren om werk te
laten uitvoeren. En dat onderhouds-
bedrijven deze verzoeken snel kunnen
uitvoeren.” n
cAmpAgNe tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL
Advertentie-voorbeeld van de WinterOnderhoudNL-campagne
mediadruk opgevoerdDe WinterOnderhoudNL-krant en de advertenties
staan niet op zichzelf. Tezamen met de campagnes van
OnderhoudNL Garantie richting particulieren,
365+Onderhoudrichtingcorporaties,ledenwervingén
eenstandtijdensdeSGA-VakdageninGorinchem
wordt een mediadruk opgevoerd om het merk
OnderhoudNL uit te dragen.
6 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
markt voor onderhoudsbedrijven bij basisscholen toegelicht
tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL mARkt
Wat was altijd al zo en wat is er veranderd? “Binnenonderhoud was altijd al de taak van
scholen zelf. Nieuw is ook niet dat schoolbe-
sturen verantwoordelijk zijn voor het
buitenschilderwerk. Dat was ook altijd al zo.
Alleen voor al het andere onderhoudswerk,
zoals het herstellen of vervangen van
bijvoorbeeld kozijnen, daken en schoolplei-
nen, waren schoolbesturen tot 1 januari
2015 aangewezen op de gemeente.”
Waarom gaat buitengeld nu naar scholen?“De Rijksoverheid constateerde dat veel
gemeenten het voor basisscholen bedoelde
onderhoudsgeld aan hele andere zaken
gingen uitgeven. En dat de gebouwen van
scholen hierdoor onbedoeld verwaarloos-
den. Daarom besloot de Rijksoverheid in te
grijpen. Afgezien van het reguliere geld voor
binnenonderhoud en schilderonderhoud
voor buiten, krijgen de schoolbesturen van
basisscholen sinds 1 januari 2015 ook het
geld voor ál het buitenonderhoud.”
Is dat een verrassende beleidswijziging? “Nee, eigenlijk niet. Dat gebeurde namelijk
al eerder bij het hoger onderwijs en bij het
voortgezet onderwijs. Zoals wel vaker het
geval is, sluit het basisonderwijs daar als
laatste op aan.”
In welke positie zitten schoolbesturen? “Schoolbesturen moeten nu voortaan zélf
ook extra geld reserveren voor groot onder-
houd aan de buitenkant. Met als groot
probleem dat de gemeenten, door een hiaat
in de wetgeving, niet verplicht zijn om het
voor scholen opgepotte onderhoudsgeld ook
daadwerkelijk aan hen over te maken. Het
wrange is dat dit hiaat helemaal niet nieuw
is. Dat was ook al het geval bij de ingreep
van de Rijksoverheid bij het hoger en
voortgezet onderwijs.”
Hoe is het financieel geregeld? “De basistaken van een basisschool zijn
onderwijs, personeel, financiën en huisves-
gOuDa - er zijn in nederland zo’n 6.500 basisscholen. Die waren al verantwoorde-lijk voor al het binnenonderhoud en bui-tenschilderwerk. maar sinds 1 januari 2015 krijgen zij ook het budget van de rijksoverheid voor het overige buiten-onderhoud. Hoe kunnen onze leden inspringen in de basisscholenmarkt? Wat zijn de trends? en hoe verloopt de financiering? Dat vertelt Jan Verbeek, die helemaal thuis is in de wereld van de basisscholen.
JanVerbeek:‘Ikwerkhetliefsteéénopéénmet
onderhoudsbedrijven die hun thuisbasis hebben in de
directe omgeving van de basisschool’
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 7
ting. Voor deze basistaken krijgen basisscho-
len grofweg € 6.000,- per leerling per jaar.
Een gemiddelde basisschool bestaat uit
pakweg 225 leerlingen. Dan is het jaarlijkse
budget € 1.350.000,- per jaar. Daarmee
moest alles al betaald worden. Nieuw is dat
er geld bij komt voor al het buitenonder-
houd bovenop het buitenschilderwerk. Het
extra bedrag voor buitenonderhoud be-
draagt € 13,33 per vierkante meter.”
Is die € 13,33 dan ook toereikend?“Dat hangt er van af. Kijk, een school wordt
in veertig jaar afgeschreven. Na veertig jaar
is de gemeente aan zet voor nieuwbouw. Een
net gebouwde basisschool zal een schoolbe-
stuur niet teveel kopzorgen baren. Ze
kunnen nu beginnen met geld reserveren
voor onderhoud dat het schilderwerk
overstijgt. Daar voorzie ik geen problemen.
Maar wel voor basisscholen die bijvoorbeeld
dertig jaar oud zijn en waarvan de gemeente
het opgebouwde potje voor groot onderhoud
niet per 1 januari 2015 heeft overgeboekt
naar de basisschool. Maar waarvan de daken
nu wel compleet vervangen moeten worden.”
Kunnen onze leden ze dan helpen?“Niet om de basisscholen te helpen om aan
hun eigen onderhoudsgeld te komen dat de
gemeenten niet hebben overgeheveld. Dat is
inmiddels echt een volstrekt kansloze
missie geworden. Echte hulp is kennis delen
over onderhoud en hoe je dat financieel het
beste kunt aanpakken. In die zin denk ik dat
een meerjarig onderhoudsplan, tot aan
Brug slaan met basisonderwijsOm als onderhoudsbedrijf een brug te slaan met de basisscholen, geeft
Jan Verbeek onderhoudsbedrijven de tip mee om het document
‘Bekostigingsstelsel Basisonderwijs 2015’ goed door te nemen (na te
slaan via het dossier www.OnderhoudNL.nl/scholenonderhoud). Hierin
staat alles wat u moet weten over het financiële reilen en zeilen bij
basisscholen. Zo staan de vergoedingen vermeld per onderhoudsaspect.
Voor bijvoorbeeld buitenschilderwerk aan kozijnen en puien krijgt een
basisschool € 46,22 per jaar per school plus €1,4853maalhetaantal
bruto genormeerde vierkante meters kozijnen en puien.
STAP 1 TOT 5: tot aan 2015 naar
uitstekend buitenschilderwerk
van uw schoolgebouw
STAP 6 TOT 10: vanaf 2015 naar
een meerjaren onderhoudsplan
voor uw schoolgebouw
U neemt het buitenschilderwerk
van uw schoolgebouw eens
goed onder de loep
U neemt een lid van
OnderhoudNL in de arm om
gemeentegeld voor onder-
houd in 2014 goed te besteden U neemt een lid van
OnderhoudNL in de arm om
gemeentegeld voor onder-
houd in 2013 goed te besteden
In beide gevallen kan een lid van
OnderhoudNL checken of uw
schoolgebouw al valt onder een
meerjaren onderhoudsplan
In 2015 staat het buitenschilderwerk
aan uw schoolgebouw er uitstekend bij
U kiest met een meerjaren
onderhoudsplan voor
ontzorging van goed binnen-
en buitenwerk
U schakelt daarvoor de
vakkundige ondersteuning in
bij leden van OnderhoudNL
U zoekt een schildersbedrijf
bij u in de buurt op
www.altijdgoedinonderhoud.nl/scholen
U hebt volstrekte financiële
duidelijkheid plus de garantie
voor goed onderhoud
U bespaart ook nog eens
tot wel 30 procent op
uw onderhoudskosten
Kijk op www.altijdgoedinonderhoud.nl/scholen voor een onderhoudsbedrijf bij u in de buurt!
Inhetnajaarvan2013lanceerde
OnderhoudNL al een campagne
waarbij alle besturen van
basisscholen een brochure kregen
met de boodschap dat ze het
beste te rade konden gaan bij
onze leden voor een goed
onderhoudsadvies
8 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
nieuwbouw na veertig jaar, wel in goede
aarde zal vallen.”
bij wie kun je het beste insteken?“Veel basisscholen zijn eenpitters, dus een
school met een bestuur van goedwillende
ouders. Het is een trend dat steeds meer
verenigingen van eenpitters bestuurlijk
gaan fuseren. Dan moet je denken aan tien
tot twintig basisscholen. De reden daarvoor
is dat het invullen van de taken van een
schoolbestuur steeds ingewikkelder wordt.
Door het clusteren kunnen professionele
bestuurders benoemd worden die zich
specialiseren in de kerntaken: onderwijs,
personeel, financiën en huisvesting. Wie
financiën en huisvesting in zijn portefeuille
heeft, is per definitie verantwoordelijk voor
onderhoud. Ouders kunnen dan de rol van
toezichthouder op zich nemen.”
Wat is de beste benaderingswijze?“Zoek in het schoolbestuur naar degene die
financiën en huisvesting in de portefeuille
heeft. Maar wees erop bedacht dat er sprake
kan zijn van koud watervrees. De argwaan
kan zijn dat een onderhoudsbedrijf geld wil
verdienen. Is uw aangeboden meerjarige
onderhoudsplanning dan wel objectief en
marktconform? U zult zich als een hele
deskundige, betrouwbare, eerlijke en
integere gesprekspartner weten neer te
zetten.”
Zoeken basisscholen ontzorging? “Schoolbesturen zijn ontvankelijk voor een
vakkundig en meedenkend onderhoudsbe-
drijf. Bij goed vertrouwen gaat de voorkeur
inderdaad uit naar complete ontzorging,
het liefste via één contactpersoon. Opere-
rend vanuit een consortium is een idee,
omdat het extra financiële zekerheid biedt.
Mocht één onderhoudsbedrijf onverhoopt
omvallen, dan kan altijd terug gevallen
worden op de overige partners.”
Wat moet je dan vooral wél doen? “Kijk of je een eigen ingang hebt. Zit een
kind van je op een basisschool? Kijk eens hoe
die school is georganiseerd. Onder welk
bestuur valt de school? Wie gaat er over
financiën en huisvesting? Probeer eens een
informeel gesprek aan te gaan. Zoom in op
onderwijs en bouw rustig een relatie op. Kijk
pas daarna eens of je het onderhoudsvraag-
stuk kunt aankaarten. Op zich zijn schoolbe-
sturen erbij gebaat als er actief met hen
wordt meegedacht over hun onderhouds- én
financieringsvraagstuk. Het bespreken van
een meerjarenbegroting lijkt me dan
nogmaals een uitstekende binnenkomer.
Wat moet je dan vooral niet doen?“Bellen naar een bestuur van een basis-
school moet je echt nalaten. Ze worden
namelijk al platgebeld. Kom nooit langs met
een snelle auto. Stem je kleding en je gedrag
af op de basisschool. Het vertrouwen is
gelijk beschaamd als afspraken niet nageko-
men worden. ‘Dat wordt morgen’, kun je
niet verkopen bij een lekkend dak. En hoe
goed jouw eigen voorkomen ook is als
directeur of verkoper, houding en gedrag
van uitvoerend personeel tellen net zo
zwaar mee. Denk maar eens aan vloekende
schilders bij een christelijke school. Dan is
het einde oefening.”
Hoe ging u als bestuurder te werk?“Als bestuurder van een groep basisscholen
was ik verantwoordelijk voor financiën en
huisvesting. Ik had de taak om 24 school-
gebouwen goed te onderhouden. Mijn eerste
Basisschoolervaring Jan verbeekJan Verbeek is tien jaar werkzaam geweest als directeur van één basis-
school en negen jaar als directeur in het voortgezet onderwijs. Daarna
was hij zeven jaar algemeen directeur van zeventien scholen met
24 gebouwen, waarin circa vierduizend leerlingen les kregen. Hier was
hij verantwoordelijk voor financiën en huisvesting. Hij heeft ook acht
jaar aan de gemeentekant gezeten als wethouder van financiën en
onderwijs.MomenteelisVerbeekinvastedienstbijWVSOnderwijsin
Gouda, waar hij werkt als interim directeur-bestuurder en adviseur voor
veelal basisscholen.
‘Echte hulp is kennis delen over onderhoud en hoe je dat financieel het
beste kunt aanpakken.’
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 9
Inzicht en advies inzake de transitievergoeding?Ga naar www.loonkompasNL.nl of bel naar 0800- 02 02 800 voor een persoonlijk advies.
www.loonkompasNL.nl
LoonkompasNL is de marktstandaard voor het maken van:
> Bruto/netto berekeningen
> Loonkosten berekeningen
> Berekening transitievergoeding
Wat zijn de voordelen?
• Met loonkompasNL kunt u onbeperkt PROFORMA
berekeningen maken
• Eenmalig vastleggen van uw eigen bedrijfsprofiel.
• Wettelijke en CAO wijzigingen worden per direct
doorgevoerd.
• Door het vastleggen van uw eigen premies en opslagen
wordt uw kostprijs nauwkeuriger inzichtelijk gemaakt.
Opstap Personeelsdiensten: Dé specialist in de bouw-, schilder- en afbouwbranche sinds 1997.• Uitzenden • Detacheren • Arbeidsrechtelijk advies • Toepassen van subsidie mogelijkheden • Werving en selectie
www.opstapnaarwerk.nl
Gebruik maken van elkaars kwaliteiten, dat is de essentie.
strategie is altijd geweest om zonder
tussenschakels te werken met onderhouds-
bedrijven. Omdat je dan optimaal kunt
profiteren van de kennis en de kunde van
professionals die helemaal thuis zijn in
onderhoud. De tweede strategie was om
altijd te kiezen voor onderhoudsbedrijven
die hun thuisbasis in de eigen omgeving van
de basisschool hebben zitten. Die hebben
een naam hoog te houden waardoor ze
zich wel genoodzaakt voelen om hun
onderhouds taak zeer serieus te nemen.”
Staan onze leden voor een missie?“Ja, want de één op één situatie tussen
schoolbestuur en onderhoudsbedrijf is geen
gemeengoed. Terwijl dat in mijn optiek de
beste werkwijze is. Want geen ander dan een
onderhoudsbedrijf kan als professional de
beste meerjarenplanning maken. Schoolbe-
sturen zijn er echter aan gewend dat de
gemeente het schilderwerk overstijgende
buitenonderhoud deed. Het werk kan aan de
gebruikelijke bedrijven worden gegund.
Vaak zoeken schoolbesturen externe
partijen die voor hen een onderhoudsplan-
ning maken. Scholen kunnen de uitvoering
ook overlaten en uitbesteden aan deze
organisaties. Dan zijn deze tussenpersonen
aan zet en niet de onderhoudsbedrijven
zélf.”
Wat zijn de één op één kansen?“Alert zijn. Hou de ontwikkelingen bij de
basisscholen in uw eigen omgeving in de
gaten. Lees de regionale kranten want er
gebeurt altijd wel wat. Bouwt een gemeente
een nieuwe school? Dat is dan een belang-
rijk moment om te kijken of u een relatie
kunt leggen en opbouwen. Dat is ook het
geval als basisscholen gaan fuseren. En
nieuwe bestuurders verantwoordelijk
worden voor financiën en huisvesting. En
dus voor onderhoud.” n
‘Je zult jezelf als een hele deskundige, betrouwbare, eerlijke en integere
gesprekspartner weten neer te zetten.’
Vernieuwd P&O Handboek voor gericht personeelsbeleidWaDDInXVeen – OnderhoudnL heeft de digitale versie van het P&O Handboek vernieuwd. Zo is de nieuwste regelgeving erin verwerkt (zoals de Wet Werk en Zekerheid) en wijzigingen in de pensioenregeling (zoals door-werken tot het 67e jaar). ‘We bevelen u het handboek aan als een goed hulpmiddel voor gericht personeels beleid’, zegt Vincent Sapuletej. ‘aandacht voor personeelsbeleid is belangrijk als u kiest voor continuïteit en als u goede medewerkers wilt aannemen, behouden en laten groeien.’
Deel a: instroom van personeelIn deel A van het handboek wordt als eerste
aandacht besteed aan de personeelsplanning.
Vervolgens gaat het over de werving en selectie
van medewerkers. Hiervoor zijn verschillende
checklists opgenomen. Daarna volgen de arbeids-
voorwaarden, de arbeidsovereenkomst en de
introductie van de nieuwe medewerker. Al deze
informatie moet worden vastgelegd in een
personeelsdossier. Over de inhoud en de opzet
daarvan krijgt u een toelichting.
Deel b: doorstroom van personeel In deel B gaat het over het functioneren en beoordelen van
uw medewerkers, inclusief checklists. Vervolgens komt de
opleiding en ontwikkeling van uw medewerkers aan bod plus
een voorbeeld van een studieovereenkomst. Daarna volgt een
hoofdstuk over leeftijdsbewust personeelsbeleid, waarbij u
rekening houdt met de (veranderende) behoeften van de
medewerkers in de verschillende levensfasen. Tenslotte krijgt
u nog tips om uw medewerkers extra te motiveren.
Deel C: uitstroom van personeelIn deel C kunt u meer lezen over de gevolgen als personeel uw
bedrijf verlaat, zelf of vanwege uw eigen besluit. Vervolgens
wordt ingegaan op de vraag op welke manieren een arbeids-
overeenkomst kan eindigen. Dit is een behoorlijk juridisch
getint deel, dat zoveel mogelijk in begrijpelijke taal is op-
geschreven. Tot slot wordt ingegaan op het nut van het voeren
van exitgesprekken met medewerkers die bij u vertrekken en
hoe u dergelijke gesprekken kunt organiseren. n
tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL pROduct
Een strakker personeelsbeleid is sowieso aan te raden omdat de WWZ een zwaardere
taak neerlegt bij werkgevers voor het bijhouden van een goed personeelsdossier
drie verschillende downloads op siteHet P&O Handboek is voor leden gratis te downloaden
via www.OnderhoudNL.nl/handboek-po. Vervolgens
kuntudankiezenvoordeelA,deelBen/ofdeelC.
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 11
ONdeRhOudNL pARtNeR tekst STIHO | BeeLd STIHO
Stiho nieuwe OnderhoudnL Partner voor bouwmaterialen
En dat partnerschap gaat verder dan het
leveren van materialen. Dat blijkt wel uit het
gesprek met Mark van Breukelen, Sales
Manager bij Stiho. “De vastgoedsector is een
innovatieve branche die steeds efficiënter gaat
werken. Stiho kan daar als partner nu een
actieve rol in spelen”, zegt hij. “Stiho levert
materialen, maar juist in onze dienstverlening
onderscheiden we ons. Natuurlijk moeten je
spullen goed zijn, maar nog belangrijker
vinden we het om onze klanten succesvol te
maken. Kennis, logistieke diensten en elektro-
nische toegankelijkheid zijn daarbij speerpun-
ten.”
Samen slimmerStiho bedient niet alleen de grote aannemerij,
maar richt zich ook op de kleinere aannemers
in de verbouw, renovatie en kleinschalige
nieuwbouw en natuurlijk op bedrijven die
actief zijn in vastgoedonderhoud. “Momen-
teel leggen we de laatste hand aan de
ontwikkeling van ons concept Slagkracht”,
aldus Van Breukelen. “Met dit concept willen
we sámen met de klant slimmer kijken naar
vastgoedonderhoud. Door onze krachten te
bundelen met die van onze klanten, is écht
maatwerk mogelijk. We kunnen optimaal
invulling geven aan Slagkracht met een goede
afhaalservice, digitaal bestellen met een
speciale app, uitgebreide logistieke mogelijk-
heden en goede oplossingen voor bouwafval.
Zo besparen onze klanten tijd en geld én win-
nen ze aan tevredenheid van hún klanten.”
Focus op onlineOok op het gebied van online dienstverle-
ning valt Stiho op. “Sinds vorig jaar is onze
webshop www.stiho-bouwplein.nl live,”
vervolgt de Sales Manager. “Klanten kunnen
daar 24/7 bestellingen plaatsen. En hebben
ze een vraag, dan kunnen ze die stellen via
de chatfunctie. En om tijd en kosten te
besparen, doen we al met heel veel klanten
elektronisch zaken.”
Duurzaamheid vanzelfsprekendTot slot speelt duurzaamheid een belang-
rijke rol. “Bij Stiho vinden we duurzaamheid
vanzelfsprekend”, sluit Van Breukelen af.
“Zo hebben we eind 2013 de Stiho FSC
Netwerkclub opgericht. Hiermee kunnen
klanten via Stiho hun FSC-certificaat
eenvoudig en betaalbaar halen. Het grootste
voordeel: Toegang tot opdrachtgevers
(woningcorporaties bijvoorbeeld) die alleen
werken met gecertificeerde opdrachtnemers
(onderhoudsbedrijven bijvoorbeeld). Steeds
meer overheidsinstanties (en dus ook
woningcorporaties) werken uitsluitend met
FSC-gecertificeerde bedrijven. Door aanslui-
ting op de Stiho FSC Netwerkclub kunnen
opdrachtnemers eenvoudig en betaalbaar
ook een FSC-certificaat behalen.” n
nIeuWegeIn – Stiho is onlangs OnderhoudnL Partner geworden. als leverancier van hout, bouw- en plaat materialen heeft Stiho een lange staat van dienst. Wat in 1926 begon als de Stichtsche houthandel, is bijna negentig jaar later dé partner van bouwend nederland.
DirecteurOkkeSpruijt(links)en
Stiho’sSalesManagerMarkvan
Breukelen, kijken ernaar uit om
samen te werken aan een
effectieve vastgoedonderhouds-
branche
12 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
LedeN
meerjarig basisscholenonderhoud is gegund aan ‘Logchies’
De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van school-
gebouwen is per januari 2015 doorgeschoven van de
gemeenten naar de scholen. Scholen staan hiermee voor
een dilemma: zelf aanpakken of uitbesteden? De stichting
Bijzonder Basisonderwijs Velsen (BBV) ging op zoek naar
een geschikte onderhoudspartner voor het meerjarenonder-
houd. In eerste instantie werd een regulier aanbestedings-
traject ingezet. Maar na een eerste pilot met één complex, is
‘Logchies’ geselecteerd om voor de komende jaren het
onderhoud voor álle scholen van de
stichting BBV te verzorgen. “Bij
‘Logchies Renovatie en Onderhoud’
hadden wij het beste gevoel om
samen de reis aan te gaan”, zegt Leo Wijker namens de
opdrachtgever. “Samen bouwen aan het product en het
proces, elkaar vertrouwen en van elkaar kunnen leren heeft
de doorslag gegeven om voor ‘Logchies’ te kiezen.”
‘Logchies’ faciliteert het gehele onderhoudstraject van
begin tot einde. De stichting kan zich zo helemaal richten
op de kerntaak: werken aan onderwijs en het bieden van
optimale ontplooiing.
Vertrek Paul raasveld
Paul Raasveld vertrekt na elf jaar bij
OnderhoudNL als gevolg van een
reorganisatie.
Paul is momenteel beschikbaar als bestuurs-
secretaris en hij voert interim projecten uit.
Inlichtingen: [email protected]
rgS-contract bij corporatie Talis voor vier OnderhoudnL-leden
Woningcorporatie Talis heeft een nieuwe stap gezet voor
beheersbare en lagere kosten om – in eerste aanloop – acht
huurcomplexen kwalitatief goed én betaalbaar te houden.
Want op 6 oktober is een raamovereenkomst afgesloten met
vier OnderhoudNL-leden voor resultaatgericht samenwer-
ken. Het planmatig onderhoud wordt met die aanpak
gegund aan ‘Hagemans Vastgoedonderhoud’, ‘Ariëns
Partner in Vastgoedonderhoud’, ‘Burghouts’ en ‘Jacobs
Beheersbaar Onderhoud’. Eerder stelden de corporatie en
de onderhoudsbedrijven al samen prestatieafspraken op,
waarbij zowel de kwaliteitseisen als de prijzen vooraf
vastliggen. Ook nam men de meest optimale onderhouds-
scenario’s voor de komende vijfentwintig jaar door. Elke
onderhoudspartner krijgt de verantwoordelijkheid voor de
planning en de uitvoering van één onderhoudscyclus van
zes tot acht jaar. Met een vervolgopdracht als de beloftes
worden nagekomen. Zo maakt Talis optimaal gebruik van
de kennis en expertise van de onderhoudsbedrijven, maar
blijft het wel zélf aan het roer.
OnderhoudnL Ledenagendaa
gen
Da
‘HagemansVastgoedonderhoud’voerthierRGS-onderhoudswerkuitvoor
Talis als één van de vier vaste partners
De stichting Bijzonder Basisonderwijs Velsen wordt voortaan voor al het
scholenonderhoud ontzorgd door ‘Logchies’
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 13
aLV met toelichting op Wet Werk en Zekerheid Voorafgaand aan het programma van de Ondernemers-
dag bent u uitgenodigd voor de eigen Algemene Leden-
vergadering van de sector Industrieel. Het bestuur praat
u graag bij over het beleidsplan van vorig jaar en de
acties die daarop zijn uitgevoerd. Daarnaast zal leden-
adviseur Randy van den Boogaard van OnderhoudNL u
bijpraten over de impact van de Wet Werk en Zekerheid.
Bent u er al mee bekend dat u een boete riskeert bij het
laten aflopen van tijdelijke contracten? Weet u al hoe het zit met elkaar op-
volgende contracten van uw tijdelijke medewerkers? Bent u er al achter dat uw
ontslagopties zijn ingeperkt en wat dat voor u betekent? Weet u dat u bij ontslag
het risico loopt om forse transitievergoedingen te moeten betalen? Bent u er al
mee bekend dat de werknemer meer rechten heeft bij een einde met wederzijds
goedvinden? Aanmelden kan via www.OnderhoudNL.nl/ondernemersdag2015.
VoorafgaandaandeALVgafOnderhoudNLIndustrieelviaeenbrochure
aan de leden te kennen wat er in 2015 allemaal bereikt is
Fulco de Vente, sectormanager OnderhoudNL Glas,
OnderhoudNL Industrieel en OnderhoudNL Restauratieschilders
en verantwoordelijk voor OnderhoudNL Garantie (0182-556131)
aLV: plan bespreken om in te zetten op rgSHet bestuur wil in 2016 extra
vaart zetten achter de
ontwikkeling van Resultaatgericht
Samenwerken (RGS) in de sector.
“Het is belangrijk dat zowel
opdracht gevers als onderhouds-
bedrijven stevig aan de slag gaan
met RGS. Dat heeft grote voordelen voor de opdrachtgever
en het zorgt voor een sterkere marktpositie van onze
leden”, aldus voorzitter Maurits Jansen. “Bovendien helpt
het bij het verbeteren van de wintercontinuïteit in de
branche. Door allerlei initiatieven, opleidingen en
hulpmiddelen wordt RGS wel steeds vaker toegepast, maar
we zien als bestuur nu graag een forse versnelling. We zijn
bereid daarin als sector te investeren. Tijdens de ALV van
23 november lichten we onze plannen graag toe.”
Twan Sprenkels, partner bij Business Building, is
uitgenodigd om zijn visie te geven op de manier waarop
RGS verder kan worden gebracht binnen onze sector, uw
bedrijf én uw opdrachtgevers.
Ga naar www.OnderhoudNL.nl/ondernemersdag2015 om u
aan te melden!
Toekomst onderhoudsmarkt centraal tijdens aLVWelke ontwikkelingen komen op
ons af? Welke eisen gaan opdracht-
gevers stellen? En wat betekent dat
voor Totaal-leden? Dit en andere
vragen komen aan bod tijdens de
ALV van de sector Totaal op
23 november. Leden van Totaal
hebben bij selecties te maken met grote landelijk opererende
aannemers, die zich zowel op project ontwikkeling/
nieuwbouw richten als groot onderhoud en de renovatie-
markt. Er ontstaan ook steeds vaker samen werkingen tussen
aannemers en onderhouds bedrijven om complexe vragen van
opdracht gevers in te vullen. De heer Jelle Haisma, adjunct-
directeur Onderhoud en Beheer van Van Wijnen Noord, zal
sectORNIeuws tekst SecTOrmANAGerS | BeeLd ONderHOudNL
“Tijdens onze Algemene Ledenvergadering van juni vorig jaar hebben we ons voor het eerst gepresenteerd als nieuw bestuur van OnderhoudNL Industrieel. Samen hebben we besloten welke individuele punten we aan de metaal conserveringsbedrijven overlaten en welke collectieve punten juist door ons als bestuur zou worden opgepakt. Zo hebben we een vijftal beleidsprioriteiten vastgesteld. Die vijf prioriteiten hebben we verdeeld over de vijf bestuurders van OnderhoudNL Industrieel. Graag laten we in deze uitgave zien hoe we daar actief mee aan de slag zijn gegaan. Dat doen we júist voor de volgende Algemene Ledenvergadering van maandag 23 november in Theater Figi te Zeist. Zo kunt u nu al notie nemen van de belangrijkste zaken die we hebben opgepakt. Uiteraard staan we u graag te woord op 23 november voor nadere tekst en uitleg. We hopen u te mogen begroeten zodat we ook weer in 2016 de juiste plannen voor u kunnen uitvoeren!”
Gerrit Ekkel, voorzitter OnderhoudNL Industrieel
Belangrijkste resultaten 2014-2015
14 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
aangeven op welke manier zij inspelen op de veranderende
markt en hun relatie met onderhouds bedrijven daarbij. De
heer Vincent van Oordt, directeur bestuurder De Woon-
mensen, zal zijn visie geven op de veranderende behoeften
van opdrachtgevers. U kunt zich aanmelden via
www.OnderhoudNL.nl/ondernemersdag2015.
Edwin Meeuwsen, sectormanager OnderhoudNL
Vastgoed, OnderhoudNL Totaal en verantwoordelijk
voor VGO-keur (0182-556123)
nieuw beleidsplan wordt besproken tijdens aLVDe resultaten van een online enquête, zoals die recent
onder alle leden van de sectoren Zelfstandigen en Schilders
is gehouden, dienden als basis voor de beleidssessie op
27 oktober. Toen hebben de besturen van beide sectoren,
samen met bijna 25 leden, geïnventariseerd aan welke dienst-
verlening en ondersteuning van OnderhoudNL behoefte is.
Dit zal, tezamen met de belangrijkste ontwikkelingen in de
markt en de beleidsomgeving, door de
besturen worden verwerkt in een nieuw
beleidsplan. Dat plan zal op de Algemene
Ledenvergadering worden gepresenteerd.
De besturen willen weten of de leden kunnen
instemmen met dit beleidsplan en bij-
behorende activiteitenplan voor de jaren 2016
– 2018. De oproep is dan ook op om tijdens de
ALV op 23 november in Figi Zeist hierover van
gedachten te wisselen. Heeft u zich nog niet
aangemeld? Dan kan dat alsnog via
www.OnderhoudNL.nl/ondernemersdag2015.
netwerkbijeenkomsten over ketensamenwerking OnderhoudNL Jong Management
organiseert twee netwerkbijeenkom-
sten op 19 november bij ‘City Lounge’
in Apeldoorn en op 9 december bij
‘Buitenom’ (beiden van 16.00 uur
tot 20.30 uur). Onderwerp is keten-
samenwerking en de veranderende
woningcorporaties. Gerard Barends
van OnderhoudNL Partner Insector zal als gespreksleider een
actueel beeld schetsen van de ontwikkeling bij corporaties
over samenwerkingsvormen in planmatig onderhoud en
woningverbetering. Op 19 november zijn de opdrachtgevers
Barend Wassink (coördinator vastgoed beheer bij Wonion) en
Marco Bloem (inkoopcoördinator bij Vivare) aanwezig. Op
9 december zijn dat Ivo Ketelaars (project manager vastgoed bij
Area Wonen) en de al eerder genoemde Barend Wassink. Na
afloop is er tijd om te netwerken als dé ontwikkelmomenten
met grote toegevoegde waarde. Aanmelden kan via
www.OnderhoudNL.nl/leden/agenda.
Marianne Kortenbout, sectormanager OnderhoudNL
Schilders, OnderhoudNL Zelfstandigen en
verantwoordelijk voor Jong Management en
Maatschappelijk (0182-556127)
Besturen van beide sectoren bespraken op 27 oktober,
samen met bijna 25 leden, welke OnderhoudNL-
ondersteuning zij wensen
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 15
vAkweRk tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ‘ScHILderSBedrIJF de JONGH’
Kasteel in ere hersteld met (restauratie)schilderwerk
Kasteel Groeneveld in Baarn had in de jaren tachtig voor het laatst groot onderhoud gehad. Nu deed ‘Schilders-bedrijf de Jongh’ uit Waardenburg dat opnieuw. dat bedrijf staat bekend om kwaliteitsschilderwerk met als specifieke meerwaarde dat het ook zelf over álle restauratieschildertechnieken beschikt. Zo onderging Kasteel Groeneveld gedurende vijf maanden niet alleen een grondige onderhoudsbeurt (zie inzet), maar kreeg het tevens de authentieke kleuren terug die bij de vorige beurt veronachtzaamd waren. uit historisch kleur-onderzoek bleek bijvoorbeeld dat de zandbeige tint veel te groen was geschilderd. de natuurstenen beelden boven de entree kregen weer hun eigen zandsteenkleur na reinigen, patineren en het aanbrengen van minerale verf. Vervolgens kwam er het nodige verguldwerk bij kijken. Zoals bij de oorbellen van de stenen vrouw boven de entree, versierselen bij de entree, de punten van het hekwerk en de zonnewijzer. Het wapenschild (zie inzet) en de windhanen gingen mee naar het atelier van ‘Schildersbedrijf de Jongh’ om daar te worden verguld. Nu is Kasteel Groeneveld weer één van de mooiste buitenplaatsen van Nederland. Waar regenten en kooplui in de 18e eeuw naar toe gingen om te genieten van rust, ruimte, frisse lucht, natuur, cultuur, lekker eten, ontmoetingen en goede gesprekken. Voor hetzelfde doel wordt Kasteel Groeneveld nu jaarlijks door zo’n vierhonderdduizend bezoekers bezocht.
16 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
Kasteel in ere hersteld met (restauratie)schilderwerk
bedrijfsprofiel ‘De Jongh Waardenburg’Gestart: 1890
Directie: RichardvanMierlo
Personeel:zestienvasteschildersenvierleerlingenin
opleiding
Locatie: Waardenburg
Klanten: overheid,investeerders,musea,orgelcommissies
Typelid: erkendrestauratieschildersbedrijfvanwege
aansluiting bij OnderhoudNL Restauratieschilders
Specialiteit: alleauthentiekerestauratieschildertechnieken
in eigen huis hebben, zoals krijtlijn gronden,
vergulden, hout- en marmerimitatie, rijtuigen-
schilderwerk, decoreren, wandbekleden, orgel -
kast schilderen, letter zetten en glas in lood
Opmerkelijk: ditjaartijdens125-jarigbestaan
Hofleverancier geworden
Website: www.dejonghwaardenburg.nl
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 17
Zware lobby WWZ, Ziektewet en 6% btwWaDDInXVeen – OnderhoudnL kwam bij Den Haag in actie tegen wet- en regelgeving, zoals de negatieve gevolgen van de Wet Werk en Zekerheid en de Ziektewet. Het belangrijkste succes was dat de verhoging van 6% naar 21% btw niet doorging.
specIAL: JAAROveRZIcht 2015 tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL
18 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
Onderhandelen voor een nieuwe caoWaDDInXVeen – De cao liep op 31 december 2014 af. Daarom stond 2015 in het teken van een onderhandelingsjaar om met de bonden een nieuwe cao af te sluiten. De visies lagen ver uiteen, maar sinds september wordt er wel weer overlegd.
tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL specIAL: JAAROveRZIcht 2015
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 19
specIAL: JAAROveRZIcht 2015 tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL
Voorbereiding andere inrichting onderwijsWaDDInXVeen – De belangrijkste ontwikkeling in 2015 is dat OnderhoudnL het onderwijs zélf op een andere manier wil inrichten. met een hoofdrol voor de samenwerkingsverbanden en een ondersteunde rol van een klein Onderwijs expertise Centrum.
20 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL specIAL: JAAROveRZIcht 2015
Voorbereiding andere inrichting arboWaDDInXVeen – net als het onderwijs wil OnderhoudnL ook arbo zélf op een andere manier inrichten. met één fulltime arbo-medewerker, met een arbo klankbordgroep en met een arbo-app waarmee alle informatie op de werkplek beschikbaar is.
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 21
Ledenadvies: meer dan 3.000 vragenWaDDInXVeen – Voor alle vragen kunt u terecht bij ledenadviseur randy van den boogaard. Vanwege de transitievergoeding kunt u bijvoorbeeld uw tijdelijke contracten laten checken of samen het speciaal ontwikkelde rekenmodel doornemen.
specIAL: JAAROveRZIcht 2015 tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL
22 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL specIAL: JAAROveRZIcht 2015
nieuwe handige en handzame productenWaDDInXVeen – OnderhoudnL vernieuwt voortdurend, ook qua producten. Daarom werd onder andere een informatieapp over OnderhoudnL gelanceerd, kwam er een eerste webinar en kon u via een rekenmodel zélf de transitievergoeding berekenen.
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 23
specIAL: JAAROveRZIcht 2015 tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL
gerichte campagnes voor extra werkWaDDInXVeen – er zijn diverse campagnes ontwikkeld om van OnderhoudnL een sterk merk te maken én om u aan meer werk te helpen bij opdrachtgevers. Tegelijkertijd is rgS, OnderhoudnL garantie en OnderhoudnL restauratieschilders gepromoot.
24 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 25
Overzicht van wet- en regel-wijzigingen 2015 en 2016
Wijzigingen per 1 januari 2015• Wet Werk en Zekerheid deel I (WWZ):
nieuwe regels voor flexibele arbeids-
relaties
• Wet banenafspraak en quotum arbeidsbe-
perkten (BQA): voor eind 2015 moet het
bedrijfsleven ervoor zorgen dat er 6.000
extra banen komen voor mensen met een
arbeidsbeperking
• Invoering verplichte werkkostenregeling
(WKR): nieuwe wettelijke regels voor
belastingvrije vergoedingen en verstrek-
kingen aan werknemers
• Modernisering verlofregels & arbeidstij-
den: vereenvoudigen en flexibeler gebruik
maken van verlof en aanpassing van
arbeidstijden
Wijzigingen per 1 juli 2015• Wet Werk en Zekerheid deel II (WWZ):
nieuwe regels voor het ontslagrecht
• Wet aanpak schijnconstructies deel I
(WAS): onderbetaling en oneerlijke
concurrentie tegen gaan
Wijzigingen per 1 januari 2016• Wet werken na de AOW-gerechtigde
leeftijd: vergemakkelijken van het laten
doorwerken van een AOW’er
• Wet flexibel werken: werknemers meer
mogelijkheden geven om thuis te werken
en op voor hen gunstige tijden te werken.
• Wet Werk en Zekerheid deel III (WWZ):
wijzigen van de WW-regels
• Wet aanpak schijnconstructies deel II
(WAS): betere controleerbare loonstroken
en verplichte girale uitbetaling
Wijziging per 1 april 2016• Wet deregulering beoordeling arbeids-
relaties (Wet DBA)*: vervanging Verklaring
arbeidsrelatie (VAR) en introductie van
door de Belastingdienst goedgekeurde
modelovereenkomsten n
* Deze wet is nog niet bekrachtigd
WaDDInXVeen – De ene wet of regel is nog maar net aangenomen of een nieuwe dient zich al weer aan. als ondernemer ziet u soms door de bomen het bos niet meer. Om u toch een overzicht te geven, heeft ledenadviseur randy van den boogaard alle wijzigingen voor u in kaart gebracht van dit jaar én alvast van 2016. In dit artikel worden ze alleen in vogel-vlucht genoemd. Voor nadere tekst en uitleg wordt verwezen naar het dossier www.OnderhoudnL.nl/veranderingen vanaf2015.
LOBBY tekst TOm HuIZeNGA | BeeLd ONderHOudNL
Ledenadviseur Randy van den Boogaard, die hier een webinar verzorgde over de transitie-
vergoeding, kunt u bellen op 0182-571444 voor nadere tekst en uitleg
26 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
W W W.FABERPERSONEEL .NL | 033 4 89 23 80
MET FABER NA ARDE NIEUWSTE JAMES BONDFaber Personeelsdiensten bestaat tien jaar en om dit te vieren met de leden van OnderhoudNL stellen wij gratis kaarten ter beschikking voor de nieuwste James Bond-film.
Datum: 23 november, aansluitend op de OndernemersdagTijd: 20.00 uur - 22.30 uurAanmelden: www.OnderhoudNL.nl/ondernemersdag2015
Let op: er is slechts een beperkt aantal kaarten beschikbaar, meld u dus snel aan!
“Na een moeizame eerste cao onderhandelingsronde ná de
zomervakantie, verliep de tweede vooral constructief, wat
resulteerde in de positieve titel van mijn vorige column ‘er
wordt onderhandeld’. Helaas hebben wij, na een vierde
onder handelingsronde vandaag, 2 november, moeten
vaststellen dat deze positieve opstelling van de bonden
slechts van zéér korte duur was.
Uw cao delegatie stemde er eerder mee in om werkgevers-
voorstellen, welke betrekking hebben op de voor de bonden
belangrijkste onderwerpen, gedetailleerd uit te werken. U
moet dan denken aan voorstellen over onder andere
Naleving (het volgen van cao afspraken) en Handhaving
(controle op het volgen van cao afspraken) en Duurzame
inzetbaarheid. Deze voorstellen, discussiestukken, werden
moeiteloos terzijde geschoven, waarop uw cao delegatie de
bonden verzocht met tegenvoorstellen te komen.
Van de vier toegezegde tegenvoorstellen, ontvingen wij er
vandaag slechts twee. De omschrijving ‘tegenvoorstel’ is
daarbij eigenlijk niet juist gekozen. De ‘reactie’ bestond uit
een herhaling van eerder gedane voorstellen. De overige twee
toegezegde tegen voorstellen waren niet uitgewerkt omdat,
zo bleek, het standpunt van de bonden op deze onderwerpen
niet was gewijzigd. Voor zover: ‘er wordt onderhandeld’.
Onderhandelen betekent ook dat partijen dilemma’s
benoemen. Zich inzetten om door middel van goede
argumentatie, het zoeken naar mogelijke package deals en
het steeds opnieuw afwegen van belangen, proberen te
komen tot oplossingen waar uiteindelijk beide partijen zich
in kunnen vinden. Het vraagt bereidheid van beide partijen
om te komen tot een compromis. Wanneer deze bereidheid
bij één der partijen ontbreekt, en men star vasthoudt aan
eerder gedane voorstellen, is er geen sprake meer van
onderhandelen. Dan mag je blijkbaar alleen maar tekenen
bij het kruisje.” n
Tekenen bij het kruisje…
Marjolein van Olst [email protected]
tekst mArJOLeIN VAN OLST | BeeLd ONderHOudNL cOLumN ‘ONdeRhANds’
ARBO tekst VVVF | BeeLd ONderHOudNL
Het belang voor u van Veiligheidsinformatiebladen (VIb’s)
Wat is een VIb?Het Veiligheidsinformatieblad, meestal
afgekort als VIB, is een communicatiemid-
del tussen de leverancier van een product
waar gezondheidsrisico’s aan kleven en de
professionele afnemer van dit product. De
wet beschouwt een dergelijk product als
gevaarlijk. Dit is het geval als het gevaarlijke
stoffen of mengsels in een bepaalde concen-
tratie bevat. Dergelijke producten moeten
verkocht worden met een VIB. Het VIB bevat
informatie over de gevaren en te nemen
beschermingsmaatregelen voor mens en
milieu. Deze informatie moet afgestemd
zijn met de informatie op het etiket van het
product.
Voor wie is het VIb?Veiligheidsinformatiebladen (VIB’s) zijn er
voor de professionele gebruiker. Onder
professionele gebruiker verstaan wij bijvoor-
beeld de professionele schoonmaker, kapper
of schilder. De werkgever, in ons geval het
schilders- en onderhoudsbedrijf, is volgens
de Arbeidsomstandighedenwet en de
Europese wet REACH verplicht om:
1. De in het VIB genoemde maatregelen te
nemen in een werksituatie.
2. De gebruiker (werknemer) te informeren
over de gevaren omschreven in het VIB.
3. Doeltreffende arbeidsbeschermende
maatregelen te nemen aan de hand van
het VIB.
4. De gebruiker te informeren over hoe zij
veilig kunnen werken met het product.
Dit kan bijvoorbeeld door een VIB te
vertalen naar een werkplekinstructie-
kaart (WIK).
De gebruiker (werknemer) is wettelijk
verplicht om de aanwijzingen op het VIB en/
of de WIK te volgen.
Wat staat in een VIb?Het veiligheidsinformatieblad bevat
informatie
- over de risico’s van het product.
- de mogelijke beheersmaatregelen voor
het werken met dat product.
U hebt deze informatie nodig om veilig met
deze producten te kunnen (laten) werken.
De leverancier van het product moet ervoor
zorgen dat u bij elk product het juiste VIB
krijgt. Toch blijft u zelf verantwoordelijk
voor de aanwezigheid van de juiste VIB’s in
uw administratie. Als u geen VIB krijgt van
de leverancier, moet u erom vragen.
bij welke producten moet u een VIb krijgen?
U moet altijd een VIB krijgen bij producten
die als gevaarlijk zijn ingedeeld omdat ze
WaDDInXVeen/Den Haag - Dit is het derde artikel in de serie van drie over de Veiligheidsinformatiebladen (VIb’s) en het gebruik daarvan. eerder werd al stilgestaan bij de wettelijke plicht van schilders om een VIb te raadplegen én de verwijzing naar de website www.veiligmetverf.nl. In dit afsluitende artikel wordt dieper ingegaan op het VIb.
UbentwettelijkverplichtomVIB’sinuweigenadministratietehebben,doorzedigitaalof
uitgeprint in uw administratie op te slaan
28 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
Het belang voor u van Veiligheidsinformatiebladen (VIb’s)gevaarlijke stoffen en mengsels bevatten. U
herkent deze producten aan het gevaar-
pictogram (symbool) op de verpakking. Deze
pictogrammen staan hiernaast afgebeeld.
Wanneer krijgt u een VIb?U krijgt het VIB:
- Bij de eerste levering van een gevaarlijk
product. Als de volgende levering meer
dan twaalf maanden later is, krijgt u
daarbij een nieuw VIB.
- Bij de update van een VIB, als u in de
twaalf maanden daarvoor het VIB heeft
ontvangen bij een levering. Als uw
leverancier geen updates stuurt, moet u
zelf regelmatig om een nieuwe versie
vragen. U hebt immers de meest recente
informatie nodig om adequate maatrege-
len te kunnen nemen.
- Bij producten die zelf niet gevaarlijk zijn
maar die wel minstens één gevaarlijke
stof bevatten, kunt u de leverancier
vragen om een VIB. De samenstelling van
het mengsel staat op het etiket.
Hoe gebruikt u een VIb?De informatie in de VIB’s is altijd ingedeeld
in dezelfde rubrieken. Zo kunt u gemakkelijk
de juiste informatie vinden. Voor u als
professionele gebruiker zijn de eerste acht
rubrieken de belangrijkste:
- rubriek 1: productinformatie
- rubriek 2: gevaarsinformatie
- rubriek 3: informatie over de in het
product aanwezige gevaarlijke stoffen of
mengsels
- rubrieken 4, 5 en 6: noodmaatregelen
- rubriek 7: informatie over de veilige opslag
- rubriek 8: blootstellingsinformatie en
maatregelen ter bescherming van
blootstelling (risicobeheersmaatregelen).
U gebruikt het VIB om:
- de eigenschappen van stoffen en mengsels
in het product vast te stellen, bijvoorbeeld
toxisch, sensibiliserend of brandbaar
Een praktische werkwijze kan zijn
omdeVIB’svandedoorumeest
gebruikte verfsoorten uit te
draaien en…
gevaarspictogrammen per 1 juni 2015Vanaf 1 juni 2015 zijn leveranciers van mengsels wettelijk verplicht om
alle etiketten te voorzien van nieuwe gevaarspictogrammen (zie de
afbeeldinghierboven).OokelkVIBmoetinhoudelijkzijnaangepasten
etiketten moeten voldoen aan de nieuwe regels. Deze verplichting is
afkomstig van Europese regels over indeling, etikettering en verpakken
vanchemischestoffenenmengsels(CLP-verordening).Voordemeeste
mengsels gelden de nieuwe regels. Maar het is mogelijk dat u tot 1 juni
2017 ook nog producten met de oude pictogrammen tegenkomt (zie de
afbeelding hieronder). Dit heeft te maken met de overgangsperiode voor
producten die voor juni 2015 zijn geleverd. Deze
producten hoeven niet opnieuw
geëtiketteerd te worden.
De oude pictogrammen
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 29
- de grenswaarden te bepalen
- de beheersmaatregelen vast te stellen
- uw werknemers voor te lichten en
instructie te geven.
eigenschappenIn het VIB staan de gevaarlijke eigenschap-
pen van de stof of het mengsel in het
product vermeld. Het gaat hierbij niet alleen
om gevaren voor de gezondheid van werkne-
mers, maar ook om andere gevaren zoals
brandbaarheid of sterke reactiviteit van
stoffen. Bij het opstellen van de Risico
Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) moet u
rekening houden met deze gevaren.
Belangrijk: het VIB vermeldt niet altijd alle
gevaren die kunnen voorkomen. Bij het
werken met sommige brandbare stoffen kan
bijvoorbeeld een explosieve atmosfeer
ontstaan. Of dat gebeurt, is afhankelijk van
de werkzaamheden en van de situatie op de
werkvloer. Wees ook alert op dit soort gevaren
en neem ze mee bij het opstellen van de RI&E.
Voorlichting en instructie aan uw werknemers
In het VIB staat:
- wat de risico’s zijn van de gevaarlijke
stoffen of mengsels in het product.
- hoe u of uw medewerkers veilig met het
product kunnen werken
- welke beheersmaatregelen u kunt nemen.
Het is van het grootste belang dat uw
werknemers dit ook weten en zich ernaar
gedragen. Zorg er daarom voor dat ze
deze informatie in een praktische en
begrijpelijke vorm krijgen. Maak bijvoor-
beeld gebruik van werkplekinstructie-
kaarten (WIK’s). Er zijn verschillende
programma’s in omloop die de informatie
uit de VIB’s omzetten naar zo’n instructie-
kaart. Via www.veiligmetverf.nl zijn aan
het eind van het jaar WIK’s van de
belangrijkste producten beschikbaar.
Geef concrete instructies in begrijpelijke
taal. Als sommige van uw werknemers
geen Nederlands spreken, vertaal dan de
instructies in hun moedertaal. n
…toe te voegen aan de werkmap
per project zodat de uitvoerende
schilders er notie van nemen
Ontwikkeling van een digitaal toetsinstrumentEen projectgroep van verschillende brancheorganisaties heeft samen met
deInspectiediensteneenchecklistontwikkeld.Dezechecklistkunu
gebruikenomdekwaliteitvaneerdergenoemderubriekeninhetVIBte
toetsen. Naast de checklist is ook een voorbeeldbrief opgesteld die u in
gevalvanonjuisthedensamenmethetgetoetsteVIBaanuwleverancier
kunt zenden. De checklist komt vermoedelijk aan het eind van dit jaar als
eendigitaalhulpmiddelbeschikbaarviadewebsitevanInspectieSZW
vanhetministerievanSocialeZakenenWerkgelegenheid(SZW).
Raadpleeg OnderhoudNL-dossier over arboOp www.OnderhoudNL.nl/arbeidsomstandigheden staat een dossier
waarin alle relevante informatie over arbeidsomstandigheden is
gebundeld, inclusief veilig werken met verf en alle artikelen die
daaroverzijnverschenen.Voormeerinfo:AadBuller,arbosecretaris
OnderhoudNL([email protected]).
30 | OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015
arbeidsongeschiktheidsverzekering die bij u én uw portemonnee past
Tijdens gesprekken met ondernemers blijkt
vaak dat het risico van arbeidsongeschiktheid
niet verzekerd is. Reden: te hoge premie.
Jammer, want de OnderhoudNL Verzekerings-
dienst kan een arbeidsongeschiktheids-
verzekering aanbieden met een scherpe
premie, met unieke voorwaarden en een
volledige aansluiting bij datgene wat ú wilt verzekeren. Neem dus
gerust contact op met de OnderhoudNL Verzekeringsdienst voor een
vrijblijvend gesprek over uw risico’s. Ook als u elders een arbeids-
ongeschiktheidsverzekering heeft, wordt gekeken naar de vraag hoe u
een verzekering kunt krijgen die bij u én uw portemonnee past.
Voor meer informatie: Carola van der Meeren 030-2549137
Concrete kansen voor duurzaam onderhoud & energietransitie
Voor verduurzaming van bestaande
gebouwen en energiebesparing zijn
er concrete kansen voor Onderhoud-
NL-leden. Vanuit het Energieakkoord zijn er namelijk voor kantoren,
retail, horeca en industrie maatregellijsten vastgesteld met ‘verplichte’
energiemaatregelen aan gebouwen en installaties. Deze lijsten treden,
merendeels, per 1 december van dit jaar in werking. LBP|SIGHT heeft
instrumenten om snel inzicht te krijgen in de huidige energetische en
bouwfysische kwaliteiten van objecten zodat u de markt op kunt gaan
met de uitvoering van concrete energiemaatregelen aan gebouwen.
OnderhoudNL-leden krijgen een kosteloze intake en plan van aanpak.
Voor meer informatie: Jeannette Levels 030-2549137 of [email protected]
(of www.lbpsight.nl)
boels realiseert met Toolmatic en raCOr vijfde overname dit jaar
Boels Rental heeft het Scandinavische
bedrijf Toolmatic en het Belgische
bedrijf RACOR overgenomen. Toolmatic
is gevestigd in Denemarken en is
gespecialiseerd in het shop-in-shop
verhuurconcept bij bouwmarkten in Denemarken, Noorwegen en
Zweden. RACOR is vanuit België actief als specialist in klimaat- en
energieverhuur in de Benelux en Frankrijk. Eerder nam Boels al drie
andere bedrijven over. Na deze overnames is Boels Rental nu actief in
veertien Europese landen en werken er ruim 2.600 medewerkers.
Boels heeft meer dan 340 vestigingen en 2.250 shop-in-shop verhuur-
punten in Europese bouwmarkten.
Voor meer informatie: Boels Rental, 0900-0551
veilig verbonden
HUISJURISTENMKB
Kijk op www.OnderhoudnL.nl/partners voor alle acties
ONdeRhOudNL pARtNeR
OnderhoudNL mAgAZINe | Nummer 9-2015 | 31
Thema: 'moderne arbeidsverhoudingen, hoe gaan we om met vast en flex?'
HetsymposiumvandeOndernemersdagvan23novemberstaatinhettekenvanmodernearbeidsverhoudingen. Lector Harm van Lieshout spreekt over flexibiliteit en zekerheid. Horen die twee bij elkaar of staan ze juist haaks op elkaar? Hij geeft aan wat de nieuwe spelregels voor arbeidsverhoudingen zijn. Jeroen Zwinkels, directeur operations van Randstad Nederland, plaatst de nieuwste ontwikkelingen binnen de Nederlandse arbeidsmarktineenbrederperspectief.Staanzeopzichzelfofpassenzebijeengroterebeweging?
Voorzitter Ruud Maas zal namens OnderhoudNL een plan lanceren om vak krachten veilig te stellen voor de eigenleden.TerafsluitingisdenieuwsteJamesBond-film‘Spectre’gratistezien,uaangebodendoordejarige
Faber Personeelsdiensten. Alle reden dus om u gelijk aan te melden voor de Ondernemersdag!
meld u aan op www.OnderhoudnL.nl/ondernemersdag2015
De Ondernemersdag is bedoeld voor alle bij OnderhoudNL aangesloten ondernemers en directies. Voor partners is er een apart verrassend programma.
Na afloop zijn ze welkom op het Ondernemerssymposium en het walking dinner.
ruud m
aas
mar
ianne
Zw
ager
man
Jero
en Z
win
kels
Har
m v
an L
iesh
out
Ondernemersdag OnderhoudnL 23 november 2015
Voorzitter ruud maas lanceert namens OnderhoudnL een plan om vakkrachtenveilig te stellen voor de eigen leden