1Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • oktober – november – december 2012Verschijnt vier keer per jaar. P911755 • Dienst Welzijn, Provincieplein 1, 3010 Leuven

België – Belgique

P.B. – PP

3000 LeuvenMasspost

BC 31991Wel magazine

Vlaams-Brabant

09 Bijzondere jeugdbijstand • Een jonge sectorInclusie • Tervuren neemt het voortouwThuiszorg • Het e-zorgplan

2

in dit nr04 kort Provinciale premie voor dakisolatie

Gypsies winnen Songfest Vrijwilligersacademie

06 dossier Bijzondere Jeugdbijstand

09 praktisch Talentenbank

vrijwilligerswerk

10 in de kijker Tervuren start inclusieproject

voor jongeren met visuele handicap

12 Het Wereldje Wel Auti-Maatje biedt vrijetijdsondersteu-

ning voor personen met autisme

13 Focus op thuiszorg Brochure hef- en tiltechnieken

Onthoumens.be in nieuw jasje Aandacht voor diabetes

15 agenda Wat staat er de komende

maanden op het programma?

16 als ik baas was… Mensen uit de welzijnssector

over hun wensen en dromen

“In Brussel en Halle-Vilvoorde is een instelling die 10 à 15 jaar bestaat al een gevestigde waarde.

06

Regioverantwoordelijke Veronique Vanhoutryve over de Bijzondere

Jeugdbijstand in Vlaams-Brabant

3

Beste Vlaams-Brabander,

U zult het zelf ontdekken verderop in dit nummer: 26.486 Vlaamse minderjarigen hebben een dossier bij Bijzondere Jeugdzorg. Dat is een aanzienlijk aan-tal jongeren dat voor een korte of langere periode begeleiding of ondersteuning nodig heeft om op te groeien tot zelfredzame volwassenen die hun weg vinden in onze maatschappij.

Voor deze jongeren hebben wij goed nieuws, want Vlaams-Brabant blinkt uit van de vernieuwende pro-jecten in de Jeugdzorg. Projecten zoals Tool, Crisis-ontheming, Rizsas, Reisburo, Klik, Link, en Netwerk Leerrecht geven jongeren groeikansen vanuit hun eigen leefwereld en zetten ze zo terug op het juiste spoor. Het zijn projecten die jongeren niet ‘plaatsen’ zoals vroeger, maar zowel de jongeren als de ouders responsabiliseren. Deze aanpak blijkt goed te wer-ken en wordt inmiddels door veel voorzieningen gevolgd.

We mogen fier zijn op deze Vlaams-Brabantse projec-ten, maar ere wie ere toekomt: de waaier aan ambu-lante diensten en instrumenten die vandaag bestaat in de Jeugdzorg, is er vooral dankzij het enthousi-asme, de visie en het doorzettingsvermogen van de organisaties die dag in dag uit met deze jongeren werken.

Doe zo verder.

Veel leesplezier,

de redactieraad

Welkom

Steeds meer mensen krij-gen te maken met schulden. Het aantal hulpvragen neemt toe. Welzijnswerkers willen meer investeren in schuldpreventie maar beschikken niet altijd over de nodige kennis en ervaring. Om hier een antwoord op te bieden organiseren de provincie Vlaams-Brabant en het Vlaams Centrum Schuldenlast een Informatie-dag en methodiekenbeurs over Schuldpreventie.

Op de informatiedag leert u wat er al gedaan wordt rond schuld-preventie en welke plannen nog op til zijn. U maakt kennis met schuldpreventiemateriaal voor kinderen, jongeren, jongvolwas-senen, volwassenen en zelfstan-digen. Na het plenaire deel volgt een reeks workshops met voor elke doelgroep een aantal schuld-preventie-initiatieven en metho-

dieken, variërend van spelletjes, theater tot online toolboxes. Alle initiatieven kunnen ter plekke uit-geprobeerd worden.

Vanaf 14u is er een actiege-richte methodiekenbeurs waar u informatie kunt inwinnen over schuldpreventiemethodieken, of bepaalde materialen uitproberen. De beurs kan vrij bezocht worden vanaf 14u (inschrijving niet ver-eist). Diegenen die deelnemen aan de workshops dienen zich wel in te schrijven en kunnen de beurs bezoeken tussen 12u30 en 14u.

Meer infoDe Informatiedag en methodie-kenbeurs Schuldpreventie vindt plaats in het Provinciehuis Leuven op 11 december 2012, van 8u30 (onthaal) tot 16u. Het volledige programma vindt u op www.vlaamsbrabant.be/kalender.

09praktisch

Wel. magazine is een driemaandelijkse uitgave van de provincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de wel-zijnssector. • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www. jaja. be • Beleidsverantwoordelijke: Monique Swin-nen • Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provin-ciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.be • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats.

Hebt u ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons gerust weten op wel@vlaamsbrabant.be, en we gaan ermee aan de slag!

Informatiedag schuldpreventie

dossier

NIEUW

4

KORT

De Gypsies hebben eind juni in het Ierse Cork het Songfest gewon-nen, een internationaal songfestival voor mindervaliden. De negen groepsleden, allemaal jongeren met een visuele beperking uit het cen-trum Ganspoel in Huldenberg, haalden het van zestien andere deel-nemers met hun zelfgeschreven liedje Me Ye. Ook hun kledij maakten ze helemaal zelf. De voorbije jaren won de groep lokaal en nationaal al verschillende wedstrijden. Omdat ze in 2010 het Vlaamse Songfest won-nen, mochten ze mee naar Ierland, onder meer met de financiële steun van de provincie. Intussen zijn ze alweer vrolijk aan het oefenen met hun muziektherapeut. Wie weet, op weg naar meer (inter)nationaal succes?

Welgeteld

Zoveel minderjarigen hadden vorig jaar een dossier bij Jon-gerenwelzijn. Dat zijn er zo’n 250 meer dan in 2010, maar het cijfer stijgt minder hard dan de vorige jaren. Tegenover 2010 kwam er twee procent opvangcapaciteit bij, goed voor ongeveer 130 plaatsen. In Vlaams-Brabant blijft het aantal begeleide jongeren stabiel. Ook de verhouding jongens - meisjes blijft stabiel, respectievelijk 56 procent tegenover 44 procent. Het aandeel jongeren in een problematische opvoedingssituatie (POS) blijft stijgen: 23.252 minderjarigen in 2011. Het aantal dat een als misdrijf omschreven feit (MOF) pleegde, schom-melt al jaren tussen de 3.100 en 3.600.

Tien jongeren met een beperking hebben samen een dvd gemaakt over hun visie op seksualiteit en relaties. De jongeren zijn tussen 16 en 21 jaar, hebben uiteenlo-pende handicaps en werden op initiatief van Aditi vzw bijeengezocht. Aditi is een vzw die personen met een handicap advies, informa-tie en ondersteuning biedt rond seksualiteit. Tijdens workshops op een aantal scholen voor jongeren met een beperking, selec-

teerde de vzw tien jongeren om de film te maken. De jongeren bepaalden zelf het

opzet en de inhoud en werkten die

vervolgens zelf uit, vanuit hun eigen wensen en ervaringen. De dvd zal gebruikt worden voor vormingen en gespreksmomenten bij jongeren met of zonder beperking, in scho-len, jeugdbewegingen met mindervalide leden, bij ouders en begeleiders van jongeren met een handicap.

Meer info:‘Over boyz & girlz. Over relaties, seksualiteit en bijzonder zijn’ is verkrijgbaar voor 5 euro bij Aditi vzw, via www.aditivzw.be.

Jongeren over relaties en seksualiteit

Gypsies winnen Songfest

26.486 Werkt uw vereniging met enthousiaste vrijwil-ligers? Willen ze graag bijblijven en nieuwe ervaringen opdoen? Dan is de vrijwilligersacademie iets voor hen. In heel Vlaams-Brabant organiseert de academie vormingen over allerlei thema’s, op maat van vrijwilligers. Een greep uit het aanbod: een eigen website bouwen, Facebook, omgaan met conflicten, vergadertechnieken, vrij-willigers werven, affiches en flyers maken. De vrijwilligersacademie is een samenwerking tussen de Provincie Vlaams-Brabant, Vormingplus Oost-Brabant en Arch'educ.

Meer info:Surf voor de brochure met het volledige overzicht van het vormingsaanbod in uw buurt naar www.vrijwilligersacademie.be

Vrijwilligers-academie

5

De provincie geeft een premie aan mensen die hun dak wil-len isoleren en behoren tot een maatschappelijk kwetsbare groep. Dakisolatie blijft immers een van de meest rendabele maatrege-len om energie te besparen. De extra subsidie komt bovenop de premie die netbeheerders al uitkeren. De provincie voor-ziet tussen 3 en 8 euro per m2, afhankelijk van wie de iso-latie installeert en hoe hoog de warmteweerstand van de isolatie is. Ook OCMW’s die in de prefinanciering van de investering voorzien, kunnen een aanvraag indienen. Daarnaast kunnen OCMW’s, gemeenten en sociale organisaties ‘Energiesnoeiers’ boeken voor een infosessie voor kwetsbare doelgroepen. Tot half oktober 2012 is dat dankzij de steun van de provincie Vlaams-Brabant nog volledig gratis. Energiesnoeiers kunnen ook bij mensen individueel langsgaan voor een gratis energiescan. Zij bekijken dan samen met de bewo-ner waar er op een simpele manier nog energie bespaard kan worden. Bovendien plaatsen zij voordelig dakisolatie.

Meer info:Provinciale premie dakisolatie: leefmilieu@vlaamsbrabant.beEnergiesnoeiers: Vind het energiesnoeiers bedrijf in uw regio via www.energiesnoeiers.net

Dit najaar ondersteunt de dienst Wel-zijn en Gezondheid van de provincie opnieuw enkele toneelstukken rond een maatschap-pelijk thema. ‘Panda’, een voorstelling rond drugspreventie voor leerlingen van de tweede graad secundair, is dit jaar helaas al volledig vol-zet. Voor ‘Scherven’, een productie voor 17- tot 20-jarigen die handelt over de relaties die ont-staan na en door een zelfdoding, kunnen scho-len wel nog reserveren. Ook ‘Oblivium’ toert door de provincie. Dit toneelstuk over dementie wordt verteld vanuit het standpunt van de pati-ent zelf, met alle gevoelens die daarbij komen kijken. In 30CC in Leuven wordt de voorstelling tussen 15 en 23 januari 2013 acht keer opge-voerd. Verenigingen en organisaties die rond dementie werken kunnen ook een eigen voor-stelling boeken.

Meer infoPanda: volzet. Info: gezondheid@vlaamsbrabant.be

Scherven: info en reservaties via www.vlaamsbrabant.be/ theater-scherven

Oblivium: info en boekingen via detheaterfactorij@hotmail.com of 0496 05 04 17

Geëngageerd theater

Iedereen bespaart

Telefoonprojecten zijn initi-atieven waarbij opgeleide vrijwilligers oudere mensen regelmatig opbellen om hun eenzaamheid te doorbreken. De provincie heeft de ontwikkeling van zulke projecten drie jaar aangemoe-digd met een subsidie en brengt hier nu een brochure over uit. Omdat de meeste nieuwe projecten telkens van nul moesten beginnen, werd nu alle beschikbare knowhow verzameld en een bro-chure opgesteld die als handleiding kan dienen voor volgende en lopende telefoon-projecten. De brochure bevat een stappen-plan en is bedoeld voor lokale diensten, zoals gemeentebestu-ren, OCMW’s, seni-orenraden en lokale dienstencentra.

Meer infoWie de gratis brochure wil bestel-len, kan mailen naar ouderen@vlaamsbrabant.be of bellen naar 016 26 73 29. U kunt ze ook downloaden via www.vlaams brabant.be/publicaties

Handleiding voor telefoonprojecten

6

Een heel

Véronique Vanhoutryve over de Bijzondere Jeugdbijstand in Vlaams-Brabant

Hoe is het gesteld met de Bijzondere Jeugdbijstand in

Vlaams-Brabant? Wat zijn de toekomstplannen en

waar zitten de verschillen met de andere provincies?

We vroegen het aan Véronique Vanhoutryve,

regioverantwoordelijke van Vlaams Brabant en het Brussels

Hoofdstedelijk Gewest.

éronique Vanhoutryve heeft er al heel wat jaren in de bijzondere jeugdzorg opzitten. Ze werkte in alle Vlaamse

provincies behalve Limburg. Enkele kenmer-ken van Vlaams-Brabant springen direct in het oog, zegt ze. ‘Er is natuurlijk de centrale lig-ging, met Brussel in het midden. Zeker in de regio Halle-Vilvoorde zijn de cliëntenstromen heel lang afgestemd geweest op Brussel, en tot op zekere hoogte is dat nog altijd zo. We hebben heel veel Franstalige en anderstalige dossiers, wat toch uniek is in Vlaanderen.’

DuRe huizenOok kenmerkend voor de provincie zijn de hoge grond- en huizenprijzen. ‘Voor de prijs van een boerderij in Ieper heb je in Brussel of in

Leuven amper een kamer. Dat is een rem op de voorzieningen zelf, die veel meer geld moeten bij elkaar rapen om hun werking op te starten. Maar ook voor jongeren die bijvoorbeeld in een project begeleid zelfstandig wonen willen stappen, is het een harde dobber. Met wat je van het OCMW krijgt, kun je geen 450 euro voor een kamer betalen.’ Ondertussen heb-ben jongeren die BZW volgen, prioriteit op een sociale woning. De vraag is echter groter dan het aanbod.

JOng en DynamiSchToch is het grootste verschil met de andere pro-vincies misschien nog de relatieve jeugdigheid van de welzijnssector in Vlaams-Brabant, vindt Véronique Vanhoutryve. ‘In Oost- en West-Vlaanderen heb je de klassieke grote instellin-gen die al 100 jaar bestaan. In tegenstelling tot Leuven is een instelling van 10 à 15 jaar in Brussel en het bestuurlijk arrondissement Halle-Vilvoorde al een gevestigde waarde.’

Is die jeugdigheid een nadeel of een troef? ‘Allebei. Het is een nadeel omdat veel zaken die in andere provincies al jarenlang een gewoonte zijn, hier nog van nul moeten wor-den opgebouwd – zoals de voorrang in kin-derkribbes. Maar het werkt ook positief, want het creëert een mentaliteit om samen op zoek te gaan naar oplossingen, en dat heeft al heel wat pionierswerk opgeleverd.’

Voorbeelden van dergelijk pionierswerk zijn er te over. ‘Neem nu de proeftuin - De Switch, een project voor meisjes die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd. Dat zijn geen katjes om zonder handschoenen aan te pakken, maar via Switch kunnen ze de overstap maken van een gesloten instelling naar een ‘besloten’ instelling waar ze vertrou-

v

jonge sectorwen krijgen en geresponsabiliseerd worden. Die aanpak blijkt goed te werken.’

Het MFC (multifunctioneel centrum) Spo-ren is gestart met een nieuwe benaderings-wijze van cliënten. Ouders worden meer geresponsabiliseerd en de methode van ‘signs of safety’ wordt toegepast.

Ondertussen volgen veel voorzieningen en ook de verwijzers delen deze visie en worden opgeleid in deze nieuwe benaderingswijze. Integrale Jeugdhulpverlening heeft in samen-werking met Sporen introductie- en vormingsda-gen georganiseerd voor alle betrokken sectoren.

‘Vlaams-Brabant is ook de eerste provincie die een agressiebeleid heeft uitgewerkt, met richtlijnen voor hulpverleners om met agressie van cliënten om te gaan. En met Nevermind en Cachet hebben we twee organisaties van jongvolwassenen die vroeger in een voorzie-ning van de Bijzondere Jeugdzorg verbleven, en die nu tips geven over hoe we sommige zaken beter kunnen doen. Allemaal gebieden waarop Vlaams-Brabant een voorloper is. Het is dus zeker niet allemaal kommer en kwel.’

TOekOmSTPeRSPecTieVenEen bijzonder belangrijk moment voor de jeugdhulpverlening wordt 1 januari 2014. Dan treedt het decreet Integrale Jeugdhulp in werking met twee peilers: de start van de toegangspoort en de werking van de twee gemandateerde voorzieningen. ‘De twee bestaande toegangspoorten tot hulpverle-ning, Jongerenwelzijn en het Vlaams Agent-schap voor Personen met een Handicap, worden samengevoegd. Dat is goed omdat veel jongeren in feite hulp nodig hebben van verschillende instanties. De tussenschotten worden verwijderd, en dat is positief.’

7

DOSSIER • BIjzOnDERE jEugDBIjStanD

»

Véronique Vanhoutryve over de Bijzondere Jeugdbijstand in Vlaams-Brabant

jonge sector‘Een grote verandering is ook dat de Comités Bijzondere Jeugdzorg worden afgeschaft en omgevormd tot Ondersteuningscentra Jeugd-zorg (OCJ). De opdracht in problematische opvoedingssituaties vervalt. De consulenten van de OCJ’s krijgen een andere rol. Alleen als alle andere hulpverlening uitgeput is en er een ‘maatschappelijke noodzaak’ is, zullen ze optreden. Dat betekent dat de eerstelijnsdien-sten heel sterk worden geresponsabiliseerd.’

‘Voor hulpverleners zal het dus heel anders werken worden, en ik weet niet of ieder-een dat al voldoende beseft. Als je vandaag aanwijzingen of indicaties hebt dat er in een gezinssituatie iets niet klopt, signaleer je dat aan bijvoorbeeld het CLB. Vanaf 2014 zul je als hulpverlener zelf moeten ingrijpen, de ouders confronteren en zeggen welke stappen je zult ondernemen. Dat is bij veel hulpverleners nog altijd een taboe.’

gezinSgeRichTeR weRkenZal de jeugdhulpverlening die veranderingen kunnen bolwerken? ‘Het is in elk geval niet de eerste verandering in de sector. Als je kijkt naar hoe er pakweg 30 jaar geleden werd gewerkt: toen beperkte de hulpverlening zich vaak nog tot een plaatsing in een instelling of een pleeggezin. Nu is er een hele waaier van instrumenten en ambulante diensten bijgekomen. In plaats van het kind weg te halen uit het gezin en de zorg over te nemen, is men zich veel actiever gaan bezighouden met het gezin zelf. Het responsabiliseren van ouders staat voorop, uiteraard rekening hou-dend met de veiligheid van het kind. Onge-twijfeld een positieve evolutie. Het werken als consulent is moeilijk maar blijft een hele uitdaging.’

Vanuit hun eigen leefwereld

“Rizsas biedt alternatief voor jongeren die niet op school terechtkunnen

Dat Vlaams-Brabant uitblinkt in vernieuwende projecten op het gebied van jeugdzorg, blijkt onder meer uit Rizsas, een alternatieve dagbesteding voor jongeren die niet meer op school terechtkunnen.

r izsas werd opgestart in 2003 door de vzw De Wissel als alternatieve dag-besteding voor adolescente meisjes.

Gaandeweg stelde het ervaringscentrum zich ook open voor jongens. Samen met De Wissel zijn ook de vzw Arktos Vlaams-Brabant en de jeugdinstelling Jeugddorp uit Bonheiden bij Rizsas betrokken.

gROePSgeBeuRen‘Kenmerkend voor onze aanpak bij Rizsas is de klemtoon op het groepsgebeuren’, zegt coör-dinator Koen Elsen. ‘Bij moeilijk handelbare jongeren gebruikt men vaak een individueel traject. Dat is niet alleen heel intensief, het snijdt ook de banden met de gemeenschap af waaruit de jongeren komen. Bij ons leren ze

8

DOSSIER • BIjzOnDERE jEugDBIjStanD

Op het terrein in Wezemaal waar Rizsas is gehuisvest, is er ook Stretch-it: een soort hindernissenparcours waarbij je vaak moet samenwerken om de hindernissen te over-winnen.

Stretch-it is oorspronkelijk gebouwd voor de jongeren van vzw De Wissel. De bedoeling is om via het parcours je individuele grenzen te verleggen, je comfortzone ‘uit te rekken’ en tegelijk ook te leren samenwerken. Maar dergelijke oefeningen zijn ook ideaal voor bijvoorbeeld bedrijven die een teambuilding willen organiseren. Daarom is er nu Stretch-out: een programma op maat van groepen.

Via Stretch-out komen de groepen ook in contact met de jongeren van De Wissel en

maakt. Daar worden ook de beslissingen rond het samenleven in Rizsas besproken en neergeschreven. Op die manier leert iedereen omgaan met regelgeving en respect voor de ander en het huis.’

OPnieuw OPenSTaanEn heeft de aanpak van Rizsas succes? ‘We zien toch dat een belangrijk deel van onze gasten uiteindelijk de weg naar school of werk terugvindt. Als ze ouder zijn dan 18, keren ze soms bij ons terug als vrijwilliger. Niet alle trajecten kennen natuurlijk een suc-cesvol verloop, maar zelfs dan zie je vaak toch groei: jongeren die niet meteen teruggaan naar school, maar wel opnieuw openstaan voor ontwikkeling en thuis weer hun plek vinden.’

opnieuw functioneren in relatie tot anderen. Van daar uit werken we dan verder.’

Rizsas gebruikt geen vooropgesteld plan bij de begeleiding. ‘We willen onze gasten groeikansen geven vanuit hun eigen leefwe-reld, mogelijkheden en persoonlijkheid, in relatie tot de anderen waarmee ze samenle-ven. Zowel in de voormiddag als in de namid-dag organiseren we 3 tot 4 ateliers. Meestal sluiten die aan bij wat de begeleider zelf sterk interesseert. Er zijn bijvoorbeeld sportate-liers, kunst, de verzorging van de dieren, een groentetuin, lichaamsverzorging met een massage- en schoonheidssalon, enzovoort.

‘De passie van de begeleider werkt aan-stekelijk om bijvoorbeeld ook apathische jongeren in beweging te krijgen. Maar we verplichten hen tot niets, en we gaan hen ook niet tegenhouden als ze weg willen. We nodi-gen uit en stimuleren, maar iedereen partici-peert op zijn eigen tempo.’

Dat betekent overigens niet dat er zomaar wat wordt aangemodderd. ‘Onderliggend is er juist een heel sterke structuur, met bijvoor-beeld elke ochtend een vergadering waar een duidelijke taakverdeling wordt opge-

STReTch-iT

»We nodigen uit en stimuleren, maar iedereen participeert op zijn eigen tempo.

“

Koen Elsen

9

DOSSIER • xxxxx

e Talentenbank is in de eerste plaats een website waar vrijwilligers zich kunnen aanbieden en organisaties

hun vacatures bekend kunnen maken. Maar het is ook een echte zitbank die op een brom-fiets is gemonteerd. Met die bank gaat buurt-werker Wout Plasmans geregeld op markten en evenementen staan om vacatures bekend te maken.

DRemPelVeRlagenD De mobiele Talentenbank werkt vooral als drempelverlager. ‘Ze is gegroeid uit het buurt-werk. Mensen hebben vaak kleine problemen waar ze niemand voor vinden. Zo was er onlangs iemand die slecht ter been is en iemand zoekt om zijn hondje uit te laten. Als je dan met de talentenbank naar de buurt gaat, vind je direct mensen die zich daarvoor willen engageren – en vaak voor andere zaken ook.’

Intussen wordt de Talentenbank ook gebruikt om vrijwilligers te ronselen op markten en evenementen. ‘We trekken erheen met onze vacaturelijst en spreken net als de andere markt-kramers mensen aan. Ook organisaties, vereni-gingen en scholen kunnen onze bank ontlenen om hun vrijwilligersvacatures te promoten.’

TiPS & TRickSOok in uw gemeente kan een mobiele Talenten-bank een fris en succesvol initiatief zijn! Alvast enkele tips.

Val op. De Talentenbank is opvallend beschilderd door een kunstenaar en dus

een echte publiekstrekker.

een bank is een project. De bank is ont-worpen en gebouwd door de leerlingen van

SIBA afdeling houtbewerking. De jongeren van de vzw Arktos maakten de bromfiets rijklaar. Elk jaar krijgt een talentvolle kunstenaar de kans om de bank naar eigen smaak aan te kleden en de leer-lingen van de tekenacademie maakten het logo.

Doe de intake. Een talentenblad dient als leidraad bij alle gesprekken met vrij-

willigers-in-spe. Op die manier kunnen hun interesses in kaart worden gebracht voor andere klusjes dan er momenteel openstaan.

Volg op. De Talentenbank is een goede manier om te peilen wat leeft in een buurt

en wat de kleine of grote problemen zijn. Dat kan de aanzet zijn voor een buurtproject of nieuwe initiatieven.

Breng drempels in kaart. Bij elke intake gaat de talentenbank na waarom de

bewoners niet eerder in het vrijwilligerswerk zijn gestapt. Zo kunnen die drempels in het vervolg worden vermeden.

Meer info:www.talentenbankaarschot.beT 016 55 06 79 G 0492 64 90 72e-mail: buurtwerk@aarschot.be

Voor al je vacatures en info over vrijwil-ligerswerk voor Aarschot maar ook voor heel Vlaanderen kun je steeds terecht op www.vrijwilligerswerk.be

praktisch.

1

d

Talentenbank vrijwilligerswerkVrijwilligers aantrekken is niet altijd even gemak-kelijk. De stad Aarschot komt met een origineel en succesvol alternatief: de Talentenbank.

2

3

4

5

Rizsas. ‘Voor onze jongeren is het een van de manieren om verantwoordelijkheid op te nemen’, zegt Koen Elsen. ‘Ze zorgen bijvoor-beeld voor het onthaal of een lunchpakket, of helpen mensen om hun veiligheidsharnas in te haken op de zipline. Voor de groepen is het een mooie kans om onze jongeren op een andere manier te leren kennen.’

Meer info:Stretch-itBlauwmolenstraat 1A3111 Wezemaal0474 85 86 34stretch-it@wissel.be

10

Volwaardig lidmaatschapTervuren neemt jongeren met visuele handicap op in gemeenschap

Jongeren met een beperking voorbereiden op een volwaardig leven in de samenleving? Dat gaat het best wanneer ze in het hart van die samenleving wonen, menen ze in het Centrum Ganspoel. Binnenkort verhuizen tien van hun jongeren naar een aangepaste woning in het centrum van de gemeente.

entrum Ganspoel is een organisatie die ondersteuning biedt aan jonge-

ren en volwassenen met een visuele of visu-eel meervoudige handicap. Op de campus, gelegen op de kam van een prachtige vallei in Huldenberg, voorziet het centrum in onder-wijs, een internaat en ambulante begeleiding. Even verderop, in de wijk Priester Delle, loopt er sinds enkele jaren een inclusieproject voor volwassenen. En nu is er dus het inclusiepro-

ject ‘Tervuren voor handicap voor Tervuren’. Dat voorziet in een nieuw te bouwen gemeen-schapshuis voor kinderen en jongeren, pal in het centrum van Tervuren. Datum van opleve-ring: januari 2014.

wat is de meerwaarde van dit initiatief? Sarah Tobback (afdelingsverantwoorde-lijke): ‘Ons uitgangspunt is dat het niet meer

van deze tijd is om mensen met een beper-king op een campus op te vangen. Dat geven ze trouwens zelf aan: onze jongeren willen graag in contact komen met leeftijdsgeno-ten, iets drinken, gaan sporten, werkervaring opdoen... actief deelnemen aan het maat-schappelijke leven kortom. Die mogelijkheid hebben ze hier helaas te weinig. Zoals je ziet, is onze campus prachtig gelegen, maar helaas ook behoorlijk afgelegen. Er rijdt geen open-baar vervoer voorbij. Met een woning in het centrum bieden we de jongeren kansen om zelf contacten te leggen.’

Sonja meys (orthopedagoog): ‘Op de campus is er nu al een mogelijkheid voor een beperkte groep jongeren om via een variant van studiotraining redelijk zelfstandig te wonen. We bieden ook stages begeleid werken aan - officieel: sociaal-maatschappelijke training - om een zelfstandig leven in de maatschappij moge-lijk te maken. De volgende stap is dat ze er ook gaan wonen. Zo willen we hen meer inzicht

c

11

IN DE KIJKER

Volwaardig lidmaatschapleren krijgen in hun eigen vaardigheden. Wat kan ik allemaal doen om me nuttig te maken? Hoe is het om als vrijwilliger te werken? Welke vrijetijdsmogelijkheden heb ik? Een bijkomende stimulans om dit project tot een goed einde te brengen, is de blijvende druk op volwassenen-voorzieningen: niet al onze cliënten zullen een plaats hebben op hun 21e verjaardag. Door hun redzaamheid te verhogen, verruimen we hun mogelijkheden om in te stappen in verschillende vormen van wonen.’

wie komt in aanmerking voor het project?Sarah: ‘De woning is voorzien op acht interne en twee semi-interne bewoners. Die zijn intus-sen geselecteerd. Het gaat om tien jongeren tussen 12 en 21 die nu ook al op internaat zitten. Het lijstje van de jongeren die in aan-merking komen, is nochtans een stuk langer. We starten dit project met de meest zelfstan-dige jongeren. Eens we er de kinderziekten hebben uitgehaald, kunnen we een nieuwe

stap zetten. Uiteindelijk zou iedereen die er baat bij heeft om buiten de campus te gaan wonen, van dat aanbod gebruik moeten kun-nen maken. Geldt dat voor al onze jongeren? Hoogstwaarschijnlijk niet. Sommigen hebben meer zorg nodig.’

Sonja: ‘De jongeren die in het huis verblijven, krijgen van ons behoorlijk wat verantwoorde-lijkheid. Ze wonen van maandag tot vrijdag in het gemeenschapshuis, onder permanente begeleiding van minstens een van de vier begeleiders, maar ze blijven wel school lopen op de campus. Een deel van het traject moe-ten ze dus met het openbaar vervoer afleggen. Na de schooluren en op woensdagnamiddag doen ze inclusieactiviteiten in het centrum. De manier van werken ligt dus in het verlengde van die op de campus. De uitdaging is om nog dat stapje verder te gaan. Vanaf dit school-jaar zullen we het aanbod verder uitbouwen. Ook de samenwerking tussen de verschillende hulpverleners moet nog intensiever. Zeker nu we op twee plaatsen werken.’

hoe staat men in Tervuren tegenover jullie komst?Sonja: ‘Behoorlijk positief. Het gemeentebe-stuur werkt constructief mee en de buurtbe-woners zelf reageren goed op onze komst. We gaan nu al regelmatig met onze jongeren naar het centrum om iets te eten, op café te gaan... en dan worden we altijd erg gastvrij ontvangen. Sinds begin september voeren we de inspanningen om ons kenbaar te maken nog verder op.’

Sarah: ‘Het helpt natuurlijk dat we al een project inclusief wonen voor volwassenen hebben lopen in de wijk Priester Delle. In het begin is daar toch wel wat weerstand geweest tegen onze komst. Daaruit hebben we geleerd dat we vroeger moeten begin-nen communiceren: we vragen de bewoners om hen op te nemen in hun gemeenschap. En andersom geven we de boodschap dat ze ook iets mogen terugverwachten, in de vorm van vrijwilligerswerk bijvoorbeeld.’

Jullie zijn een van de eerste organisaties die een inclusieproject voor jongeren uitwerken. Op wie konden jullie terugvallen voor expertise?Sonja: ‘Voor we hieraan begonnen zijn we een aantal andere projecten gaan bekijken. Terbank in Leuven heeft een aantal huizen in

Heverlee en ook bij Sint-Franciscus in Roos-daal zijn we langs geweest. Daaruit hebben we geleerd dat de ligging van je huis cruciaal is. Als het de bedoeling is om je cliënten in de samenleving te integreren, ga dan ook in het hart van die samenleving wonen.’

Sarah: ‘Uiteraard hebben we ook het Toe-gankelijkheidsbureau geraadpleegd. Er is een werkgroep opgericht die het huis en zijn

omgeving volledig gescreend heeft op toe-gankelijkheid. In de eerste plaats voor men-sen in een rolstoel, maar er is ook heel intens gekeken naar verlichting, akoestiek, lichtinval, logische indeling, materiaalgebruik, blinden-geleidestroken, parkeergelegenheid... Dat heeft heel wat tijd in beslag genomen.’

Sonja: ‘En verder is het natuurlijk een kwestie van een goede wisselwerking met het archi-tectenbureau. Van luisteren, terugkoppelen en continu bijschaven. Dat heeft ons bureau heel goed gedaan.’

met wie werken jullie nog meer samen? Sarah: ‘In de eerste plaats natuurlijk met de gemeente. Daarnaast hebben we midde-len gekregen van de Provincie en de Rotary Club van Tervuren. Er zijn ook nog aanvragen lopende.’

Sonja: ‘Maar het is meer dan een kwestie van middelen. Ook De Kerselaar, De Berken en de Eglantier, andere voorzieningen voor kinderen en volwassenen met een handicap in de Druivenstreek, zijn betrokken partij. Onze jongeren verblijven enkel op schoolda-gen in de woning. Het zou zonde zijn om de woning elk weekend en elke vakantie te laten leegstaan. Zij zijn dus zeker betrokken partij om een invulling te zoeken als kortverblijf of vakantieverblijf voor volwassenen met een beperking.’

Meer info:www.centrumganspoel.be

Met een woning in hetcentrum bieden we de jongeren kansen omzelf contacten te leggen.

“

HET WERELDJE WEL

Heel gelaagd project“

Personen met autisme eisen onvermijdelijk extra aandacht op van hun omgeving.

Dankzij het vernieuwende project Auti-Maatje krijgen ze die nu ook regelmatig

van een vrijwilliger, en dat tijdens een vrijetijdsactiviteit naar keuze.

zw Het Raster biedt thuisbegeleiding aan personen met autisme en hun

omgeving in Vlaams-Brabant, Brussel en Ant-werpen. In die laatste provincie lanceerde de organisatie Auti-Maatje al in 2009. Met steun van de provincie kon het vrijwilligersproject halverwege dit jaar ook in Vlaams-Brabant starten.

‘Met Auti-Maatje bieden we een erg gelaagd project aan’, legt directeur Erik Buelens uit. ‘Niet alleen ontlasten we de ouders, zodat die even

v wat meer tijd aan zichzelf of de andere kinderen kunnen besteden. We zorgen er ook mee dat de maatschappij een deel van de zorg op zich neemt, het zogenaamde inclusieverhaal waar minister Vandeurzen zoveel waarde aan hecht. Tegelijk bevorderen we de sociale vaardigheden van de persoon met autisme.’

Hoe gaat het project dan precies in z’n werk? ‘Als we een vrijwilliger hebben gevon-den, informeren we bij onze cliënten in de regio of ze van het aanbod willen gebruik

maken. Is dat het geval, dan spreken familie en vrijwilliger onderling af over de aard en de duur van de activiteit. Dat kan zowel om een activiteit binnenshuis als buitenshuis gaan: een gezelschapsspelle-tje, zwemmen, fietsen, een concert...’ Auti-Maatje organiseert ook groepsactivitei-ten, onlangs nog een cinemabezoekje. ‘Een ideale gelegenheid om nieuwe mensen te leren kennen’, aldus Buelens.

gezOchT: VRiJwilligeRSPersonen met autisme kunnen maximum een keer per week gebruik maken van het aanbod en doen dat voor een activiteit van 2, 4 of 8 uur. Ouders betalen daarvoor een eigen bijdrage van respectievelijk net geen 5, 10 of 15 euro.

In onze provincie biedt Het Raster Auti-Maatje aan in haar vestigingen in Halle-Vilvoorde en Leuven. Voorlopig zijn zo’n 15 Vlaams-Brabantse gezinnen in staat om er gebruik van te maken, maar de vraag is ette-lijke keren groter dan het aanbod. ‘Dat heeft natuurlijk alles te maken met het tekort aan vrijwilligers’, bevestigt Erik Buelens. Nochtans besteedt de organisatie heel wat aandacht aan het werven en behouden van vrijwillige medewerkers. ‘Het meest succesvol zijn onze presentaties aan hogescholen: veel studenten doen graag wat praktijkervaring op in hun vakgebied, meestal psychologie, sociale ago-giek of een soortgelijke richting.’

Voorlopig is Auti-Maatje alleen beschik-baar voor gezinnen die ook gebruik maken van de thuisbegeleiding van Het Raster, maar daar mag voor Erik Buelens snel verandering in komen. ‘Auti-Maatje moet een onafhan-kelijke dienst worden waar alle personen met autisme gebruik van kunnen maken.’

Meer info: www.hetraster.be

12

13

FOCUS OP THUISZORG

13

Niet meer weg te denkenVijf jaar na lancering is het e-zorgplan een onmisbaar in-strument geworden in de Vlaamse thuiszorg. Intussen wordt verdergewerkt om de webapplicatie af te stemmen op andere toepassingen en nieuwe evoluties in de sector.

Vijf jaar e-zorgplan

e ven opfrissen: het e-zorgplan is het digitale draaiboek voor een goed

georganiseerde thuiszorg. De elektronische toepassing zorgt ervoor dat alle zorgenver-strekkers van elkaar weten wat ze zelf moeten doen en wat ze van elkaar mogen verwachten. Het zorgplan ging in 2007 officieel van start in Vlaams-Brabant en verspreidde zich daarna snel over de andere Vlaamse provincies.

Vijf jaar later is de elektronische applicatie zijn kinderziekten ontgroeid, zijn de meeste weerstanden weggewerkt en raken de ver-schillende actoren stilaan vertrouwd met de werking ervan. Het e-zorgplan is, kortom, een begrip geworden dat niet meer weg te denken valt in de thuiszorg.

Toch bevindt de sector zich nog maar in de beginfase van de digitalisering. Er staan de thuiszorg nog heel wat uitdagingen te wach-ten. Het naar elkaar toegroeien van extramu-rale en intramurale zorg vereist immers een integratie van de verschillende zorgdossiers.

Concreet zullen in de nabije en verdere toe-komst volgende stappen ondernomen worden:

• het e-zorgplan onderbrengen onder de koepel eHealth,

• het toegangssysteem verfijnen zodat organisaties zelf hun toegangsbeheer kunnen bepalen,

• het e-zorgplan koppelen aan de kadasters

van eHealth, aan de Kruispuntbank (rijks-registernummer, adressen ...), aan de databank van de Rechtenverkenner, aan allerhande systemen van Domotica, enz...

• het e-zorgplan integreren binnen de eer-stelijnskluis van Vitalink

• de interprovinciale Sociale Kaart integre-ren in het e-zorgplan met mogelijkheid tot rechtstreekse bevraging,

• de elektronische handtekening integreren als laatste stap tot volledige digitalisering van het e-zorgplan

Daarnaast dringt zich vanuit het werkveld een grondige hertekening van het e-zorgplan als werkinstrument op. Sinds enige tijd is er een bijzondere aandacht voor de psychiatrische thuiszorg in het kader van artikel 107 en het PSY MDO zorgplan voor patiënten met een psychiatrische problematiek in de thuisomge-ving. Ook deze zorgplannen zullen moeten geïntegreerd worden in de IT-systemen van de thuiszorg en in het e-zorgplan.

Meer info:karel.belien@vlaamsbrabant.be

14

Onthoumens.be in nieuw kleedje

FOCUS OP THUISZORG

Het digitale luik van de cam-pagne ‘Vergeet dementie, onthou mens’ werd de afgelopen maanden gerestyled. Sinds 1 juni kan je de nieuwe website raadplegen op het gekende adres www.onthoumens.be. De lay-out is gebruiksvriendelijker en aantrek-kelijker, inhoudelijk is het aanbod nog rijker. Niet alleen het overzicht van de mediapublicaties en de actiecatalogus zijn uitgebreid, je kan nu ook zelf aan

de slag met het campagnemateriaal en de praktijkvoorbeelden. Bovendien kan je de geïntegreerde dementiekalender raadplegen. De vernieuwde website is ook een interactief actieplatform waar je binnen jouw regio of organisatie ini-tiatieven op poten kan zetten die de campagneboodschap uitdragen.

Meer info: www.onthoumens.be

Ons zorgnetwerk heeft een boek klaar met getuigenissen van mantelzorgers die hun geliefde(n) verloren zijn, meestal na een intense zorgperiode. ‘Er zijn … meer moet dat niet zijn’ wil (h)erkenning en steun bieden aan mensen die in een vergelijkbare situatie verkeren. Aan het woord komen zowel jonge als oudere mantelzor-gers, vrouwen als mannen, die voor één of meer-dere zieke mensen het allerbeste van zichzelf hebben gegeven. Elk verhaal is een pareltje van authenticiteit en getuigt van diep respect voor de

levens- en stervenswensen van hun geliefden. Het boek is doorweven met duiding over rouw en over de verscheidenheid in verwerkingspro-cessen. Het laat ook zien hoe elkeen zijn of haar eigen weg moet zoeken om de draad weer op te pakken.

Meer info:Het boek kost 7 euro en is te bestellen via e-mail: onszorgnetwerk@GroepKVLV.be. Ofwel telefonisch: 016 24 49 49

Diabetes is een snel opkomende, maar weinig bekende aandoening. Momenteel leidt reeds 8% van de vol-wassen Belgen aan diabetes type 1 (auto-immuunvariant) of type 2 (zoge-naamde ouderdomsdiabetes), een cijfer dat naar verwachting zal oplopen tot 10% in 2030. De helft van die groep mensen, zo blijkt uit studies, loopt waar-schijnlijk zonder diagnose rond! Zorgver-leners kunnen een belangrijke rol spelen in het opsporen van de ziekte. Op de site

van de diabetesvereniging (www.diabe-tes.be, rechtsboven) vind je een risico-test die iedereen vlot kan invullen. Op 1 december 2012 vindt in het provincie-huis in Leuven trouwens een symposium plaats over diabetes en bewegen. Doel-publiek zijn alle eerstelijnszorgverleners die in contact komen met patiënten met diabetes. Meer info daarover vind je op www.diabetesenbewegen.be.

Meer info: www.diabetes.be

Zorgtrajectpromotoren vragen aandacht voor diabetes

Gedeeld verdriet

15

DOSSIER • xxxxx

2 oktobergenderdiversiteit en transgenderStudiedag LeuvenInfo en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

5 oktoberBind-kracht in armoedeVormingsreeks LeuvenInfo en inschrijvingen: wendy.broos@vlaamsbrabant.be

10 oktober 2012Beschermingsmaatregelen voor personen met een handicapInfomomentZellikInfo en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be 10 oktoberOpendeurdagMedisch academisch centrum WemmelInfo: info@forumpalliatievezorg.be

11 oktoberintegrale JeugdhulpCommunicatiemomentLeuven Info en inschrijvingen: integralejeugdhulp.vlaamsbrabant@wvg.vlaanderen.be

16 oktoberDrugswegInteractief spel voor professionelen rond drugsAsse-Relegem Inlichtingen en inschrijvingen: leen.derooms@ahasverus.be

22 oktoberPsychotherapie aan jongeren uit de bijzondere jeugdzorgDiscussievoormiddagLeuvenInfo en inschrijvingen: link@wissel.be

26 oktobercultuursensitieve aanpak van preventieve gezondheidszorgLeuvenInfo en inschrijvingen: pric@vlaamsbrabant.be

3 en 4 november Special days (sport) voor kinderen met een mentale handicapTielt-Winge en HolsbeekInfo en inschrijvingen: patrick.frederix@vlaamsbrabant.be

3 en 4 november Special days (sport) voor kleuters en kinderen met een beperkingDiestInfo en inschrijvingen: patrick.frederix@vlaamsbrabant.be

5 tot 9 novemberno credit, game overDigitaal stadsspel voor leerlingen over schuldenLeuvenInfo en inschrijvingen: www.ew32.be

6 november 2012afscheid nemen voor personen met een handicapLeuvenInfo en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

14 novemberRelaties, seksualiteit en handicapInfomomentRoosdaalInfo en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

17 november Over-hoopOnmoetingsdag DilbeekInfo en inschrijvingen: www.over-hoop.be

19 november internationale mannendagLezing met Tom Nys en Liliane VersluysLeuvenInfo en inschrijvingen: gelijkekansen@vlaamsbrabant.be

20 en 22 novembergrenzen stellenTweedaagse vorming LeuvenInfo en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

23 novemberOp (zorg)pad met de jonge suïcidepogerStudiedagLeuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant/KIPEO

29 november en 3 decembermotiverende gespreksvoeringTweedaagse vorming LeuvenInfo en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

30 novemberOnderwijs als hefboom voor de bestrijding van armoedeVormingsdag LeuvenInfo en inschrijvingen: wendy.broos@vlaamsbrabant.be

30 novemberOnderwijs en voorzieningen denken en doenOpen voorzieningendagLeuvenInfo en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/openvoorzieningendag

29 november coöperatieve kinderopvangDenkdagBrusselInfo en inschrijven:

www.vbjk.be en www.coopburo.be

4 december autisme en vrije tijd InfomomentLeuvenInfo en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

5 en 19 december 2012 en 9 en 23 januari 2013 Timemanagement in gezinnen met een kind met een handicapCursusZellikInfo en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

11 decemberSchuldpreventie Informatiedag en methodiekenbeurs LeuvenInfo en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

Surf naar www.vlaamsbrabant.be/ kalender voor een uitgebreide agen-da met meer informatie over de komende evenementen.

Toegankelijke evenementen? www.uitmettoegang.be

15

agenda.

Zorgtrajectpromotoren vragen aandacht voor diabetes

16

als ik baas was …

Verslaving komt vaker voor dan we denken

ls ik baas was, zou ik extra aandacht vestigen op de zware menselijke en maat-

schappelijke kost van middelenafhankelijkheid. ik heb het dan niet alleen over illegale drugs, maar ook over tabak, alcohol en pillen. Versla-ving komt vaker voor dan we denken! ik zou

een coherent beleid uitwerken dat gezondheid centraal stelt. en ik zou zeker extra investeren in preventie en hulpverlening voor die twee producten waarvan het gebruik en de versla-ving het sterkst invaliderend werken: alcohol en heroïne!

aPaul Van Deun, directeur drugshulpverleningscentrum De Spiegel in Kessel-Lo

“