PO zomer 2011
Twitteren in de les
De leer-kracht van social media
Denk mee over een nieuwe
onderbouwsite
5 8 12 14
2 Column Frans Schouwenburg
3 Webtips
4 Training excellente leerkracht
5 Reisbureau in de klas
6 De klas als proeftuin
8 De leerling aan het woord
9 Cocreatie in de onderbouw
10 De leer-kracht van social media
12 Tweespraak
13 Social media in de klas
14 An apple a day
16 Nieuws
Inhoud
Column Twittert uw school eigenlijk al?Wat moet uw school met de overweldigende
invloed van social media op onze kinderen en op
onszelf? Dat leek ons belangrijk genoeg om deze
hele inDruk mee te vullen. Recentelijk hoorde ik
twee sprekers die werkelijk iets losmaakten bij
aanwezige schooldirecteuren. De eerste was
Karen Romme, die het boek Calimeromarketing
schreef. Ze sprak voor 100 schooldirecteuren op
het AVS-congres.
Haar boodschap kwam goed aan! Ze had een aan-
tal schoolwebsites bekeken en vroeg zich hardop
af of deze scholen zich wel wilden verkopen?
Waarom trof ze bijna nergens een welkomst-
bericht aan van de directeur? Waarom stelde de
school zich niet voor als de beste school uit de
buurt? Waarom trof ze bijna nergens een goed
gemaakt portret aan van de directeur en andere
personeelsleden van de school? Dat zijn toch je
visitekaartjes? Scholen positioneren zich, was
haar stelling, als Calimero in de grote boze
wereld. Toen ze met haar 10 simpele tips kwam
schreef iedereen ijverig mee. Die noemen gaat
hier te ver, maar koop vooral haar boekje, of
download het op uw iPad.
Haar boodschap ging eigenlijk over het feit dat
met het toenemen van het gebruik van internet
en social media, ouders bij hun selectie van de
school voor hun kind óók in toenemende mate uw
aanwezigheid op het web en in de social media
checken. U kunt deze situatie dan maar beter
naar uw hand zetten. De andere spreker die ik
zag, was Richard van der Blom, een trainer op het
gebied van twitter.
Ik heb nog nooit zó snel een groep directeuren
van mening zien veranderen over het omarmen
van twitter als communicatiekanaal van de
school. Ook Van der Blom ging uit van de vanzelf-
sprekendheid van het medium voor de ouders.
Vooral het voorbeeld van scholen die hun eigen
schoolnaam op Twitter ingepikt zagen worden
door leerlingen en machteloos toekijken naar
berichten die uit naam van de school geplaatst
worden, deed veel directeuren ter plekke
besluiten ook te gaan Twitteren. Misschien een
wat negatief uitgangspunt, maar wel effectief!
Laat u informeren!
Frans Schouwenburg
Sectormanager po
2 - po zomer 2011
po zomer 2011 - 3po zomer 2011 - 3
Kijktips TeleblikJeugdjournaal, geheel gewijd aan de internet-site Hyves,
met de volgende onderwerpen:
1 Jeugdjournaal-onderzoek over wat kinderen
vinden van Hyves
2 Bezoek aan redactie van Hyves
3 Kinderen over de nadelen van Hyves
4 Moeder en kinderen samen op Hyves
5 Voorbeelden van gekke en bijzondere
Hyves-pagina’s
teleblik.nl/media/5407189
In de schaduw van het nieuws: sociale netwerksites
Praatprogramma waarin aan de hand van actuele onder-
werpen de persoonlijke dilemma’s van gewone mensen ter
sprake komen. In deze aflevering aandacht voor de zin en
onzin van sociaalnetwerksites, zoals Twitter, Hyves,
Facebook en Linkedln. teleblik.nl/media/5424717
Rondom Tien: moderne communicatie
In deze aflevering staan de moderne communicatiemogelijk-
heden centraal, waarmee iedereen altijd bereikbaar is
en verslag kan doen van zijn of haar gebeurtenissen.
Wanneer is er sprake van bruikbare informatieverstrekking
en wanneer gaat het meer om ijdelheid of geldingsdrang?
teleblik.nl/media/5400046
WebtipsTwitter
Steeds meer leerkrachten, leerlingen, schoolleiders, ict-
coördinatoren, leveranciers en aan het onderwijs verwante
organisaties zijn op Twitter te vinden. Wil je met Twitter
beginnen dan kunnen de volgende pagina’s erg handig zijn.
Twitteryurls is een pagina met handleidingen, ideeën en
tweeps die met het onderwijs te maken hebben. Ook interes-
sant is het weblog Twitter voor digibeten en andere onder-
wijsgevenden. Ten slotte de handleiding Twitter voor
kinderen op de site van MijnKindOnline die ook prima door
volwassenen te gebruiken is.
twitter.yurls.net
twitter.wauwel.nl/wp/
mijnkindonline.nl/1652/twitter-voor-kinderen.html
23 onderwijsdingen
De 23 dingen zijn er al een tijdje, maar sinds kort is er
ook een speciale versie voor het basisonderwijs. Het idee
erachter is dat je door steeds een van de onderwerpen te
behandelen langzaamaan mediawijzer wordt. Eind mei zijn
alle 23 dingen online.
www.23onderwijsdingenpo.nl/dingen
Social media voor de leerkracht
Zoals onder het kopje Twitter al vermeld kun je als leer-
kracht of directeur aan veel extra informatie komen via
social media. Het nieuwe schoolplein van Winkwaves is een
plek waar veel discussies over het onderwijs gevoerd
worden. Maar ook op Linked In, een site waar je je CV online
kunt plaatsen, vinden in diverse groepen vele discussies
plaats over het onderwijs. Bij beide sites kun je gratis een
profiel aanmaken.
schoolplein.winkwaves.com/welcome
linkedin.com
Twitter als lesmiddel. Leerkracht Sanne Kuyt gebruikt
Twitter in zijn klas bij het project Rapadonië.
leraar24.nl/video/1311
Jongeren en interactieve media. Uit onderzoek is gebleken
dat er vier groepen gebruikers van interactieve media be-
staan; traditionalisten, gamers, netwerkers en producenten.
Hoe kunnen we in het onderwijs rekening houden met deze
verschillen?
leraar24.nl/video/1838
En volg natuurlijk Teleblik en Leraar24 op de social media
sites!
www.twitter.com/Teleblik
www.twitter.com/Leraar24
Het thema van deze inDruk is ‘Social Media’. Ook de webtips staan natuurlijk in het teken van dit
thema. Om de filmpjes van Teleblik te kunnen bekijken heeft u een Entree account nodig. Mocht u
deze nog niet hebben dan kunt u deze gratis aanvragen wanneer u hieronder op een van de Teleblik-
links klikt.
Kijktips Leraar24
4 - po zomer 2011
Training Excellente leerkracht in social media
Jos Baeten, creatief directeur van Innofun, vertelt over de
nieuwe training: “We willen leerkrachten in een compacte
tijd door alle verzamelde kennis op dit gebied heenleiden.
We streven daarbij naar een combinatie van veel voorbeel-
den uit de praktijk en aanzetten tot nadenken over de vraag:
‘Hoe zou ik dat aanpakken?’”
Deelnemers stellen samen met de trainer (mediacoach) een
persoonlijk leerprogramma samen, op basis van een telefo-
nische intake. Deelname is daardoor zowel aantrekkelijk
voor geïnteresseerden met enige vaardigheden op het
Enkele feiten
De training Excellente leerkracht in social media
staat open voor leerkrachten, IB’ers en andere
onderwijsprofessionals uit het basisonderwijs.
Kosten € 900 all in, duur 40 uur.
Starten kan op elk gewenst moment, in eigen tempo.
De doorlooptijd is 4 tot 12 weken.
Deelnemers kiezen zelf op welke dag zij het eLab in
Breda willen bezoeken.
Innofun rekent in het eerste jaar op zo’n 1000 deel-
nemers.
Meer informatie op www.innofun.nl
gebied van social media, als voor echte beginners. Het
eerste deel van de training bestaat uit oefeningen met
collega’s van andere scholen in een besloten omgeving op
internet (de virtuele leer-community).
Daarna bezoeken deelnemers een dag het eLab, het media-
centrum van Innofun in Breda. Baeten stelt zich daarbij voor
dat “leerkrachten op die dag helemaal ondergedompeld
worden in de sociale educatieve media. Ze krijgen filmpjes
te zien, discussiëren met andere deelnemers en werken aan
praktisch toepasbare plannen voor hun eigen onderwijs-
praktijk. Dat gevoel van onderdompeling willen we verster-
ken door de ruimte comfortabel high tech in te richten, met
projecties op de vloer, meer-dan-levensgrote schermen aan
de muur, iPads en multitouchtables. We verwachten dat
leerkrachten na een dag in ons eLab goed op de hoogte zijn
van de nieuwste ontwikkelingen en bovendien hun didacti-
sche repertoire hebben uitgebreid.”
In de eindfase van de training oefenen deelnemers verder
in de virtuele leer-community. De nadruk ligt daarbij op het
ontwikkelen van lesmateriaal, adviezen of aanbevelingen
voor hun eigen school. Een individueel assessment waarin
een deelnemer zijn of haar competenties kan aantonen, sluit
de training af. Succesvolle afronding levert het certificaat
Excellente leerkracht in social media op. De namen van ge-
certificeerde leerkrachten en hun scholen worden vermeld
op een speciale website.
Hoe social media werken, krijgen leerkrachten meestal wel zelf onder de knie. Maar hoe kun je
die social media goed toepassen in het primair onderwijs? Wat is de meerwaarde, hoe hou je het
veilig en waar moet een leerkracht in didactisch opzicht op letten? De Bredase organisatie Innofun
(onderdeel van Edux, de voormalige schoolbegeleidingsdienst) ontwikkelt hiervoor een trainings-
traject. De verwachte start is in september.
po zomer 2011 - 5
http://beartravel.wordpress.com
http://pilnl.wordpress.com
Via Twitter @groep7dkb
Een reisbureau in de klas
De eerste stap was dat leerlingen via Wallwisher (een digi-
taal prikbord) op het digibord zelf bedachten wat ze wilden
leren over het onderwerp. De leerkracht vulde dat waar no-
dig aan met de doelen vanuit de methode. Vervolgens vorm-
den de leerlingen teams; Londen, Parijs, Berlijn, Madrid en
Rome. Een aantal kinderen voor wie het zelfstandig werken
wat lastiger is, waren samen met de leerkracht het office
management. Zij zorgden voor algemene zaken zoals een
logo, vragen over andere steden en ondersteuning voor de
stedenteams.
De basis van het project vormden de reisadviesaanvragen.
Belangstellenden (ouders en mensen uit ons Twitternetwerk)
konden via het weblog of via Twitter een reisadviesaan-
vraag indienen. Daarin vertelden ze naar welke stad ze wil-
den reizen, met welk vervoer en wat ze ter plekke wilden
gaan doen. De leerlingen gingen vervolgens op internet op
zoek naar vervoer, verblijf en interessante activiteiten ter
plekke. In Excel maakten zij daarna een kostenberekening
voor de stedentrip.
De leerlingen bedachten wat toeristen nog meer nodig zou-
den hebben wanneer ze een stedentrip gingen maken. Er
werden flyers, posters, digitale prentenboeken voor mee-
reizende kinderen, puzzels en wat-en-hoe-in-het-Engels of
Franslijstjes gemaakt. Voor veel van deze producten werd
gebruik gemaakt van zogenaamde web 2.0-programma’s.
Vaak gratis te gebruiken tools die je via het internet kunt
gebruiken om jouw eigen inhoud hier aan toe te voegen en
vervolgens weer met anderen te delen.
Het project was een groot succes. Door de communicatie via
social media als het Wordpress weblog en het Twitter-
account van de klas stroomden de reisadviesaanvragen
binnen. Het werden er zelfs zoveel dat de leerlingen de
vraag niet bij konden houden. Door de betekenisvolle
context was de betrokkenheid van de leerlingen groot. Het
reisbureau was twee middagen per week open en de klanten
moesten geholpen worden. De leerlingen hebben erg veel
geleerd over de verschillende grote steden. Iedere middag
lieten ze via Twitter weten wat de teams die middag gedaan
hadden, wat ging er goed en waar nog aan gewerkt moest
worden. Ook werden er artikelen en producten op het
weblog geplaatst. Binnen het project werden vakken als
rekenen, taal, Engels, aardrijkskunde en mediawijsheid
met elkaar geïntegreerd.
Leerkracht Tessa van Zadelhoff heeft het project ingediend
bij het Partners in Learningproject van Microsoft. Na een
hoge score in de Nederlandse finale heeft zij in maart 2011
het project gepresenteerd tijdens het Innovative Education
Forum in Moskou. Ook daar scoorde het project erg goed, zo
goed zelfs dat juf Tessa in november naar de wereldwijde
finale in Washington mag. Reisbureau Beartravel goes USA.
Toen in groep 7 van OBS De Kleine Beer in Berlicum het nieuwe hoofdstuk van aardrijkskunde:
‘Grote steden in Europa’ zich aandiende, bedacht leerkracht Tessa van Zadelhoff dat het een keer
heel anders moest. Groep 7 werd voor vier weken Reisbureau Beartravel en de inzet van ict was
daarbij erg belangrijk.
6 - po zomer 2011
De klas als proeftuin
Pauline Maas van Stichting Mijn Kind Online vindt dat
jammer. “Ja, dat is een gemiste kans. Onderwijs kan niet meer
om social media heen, deze nieuwe manier van communiceren
hoort bij het leven van kinderen. Een
school die daar niets mee doet - of het
gebruik zelfs verbiedt - is ook het zicht
op het gedrag van de kinderen kwijt.”
Proeftuin
Pauline Maas, die geregeld als multime-
diadocent voor de klas staat, vind het zelf
juist wel fijn als leerlingen tijdens haar
lessen online gaan. “Dan kan ik zien wat
ze doen en een praatje maken: ‘Goh, wie zijn je vrienden?
Ken je ze allemaal? Welke foto’s staan er op je Hyves-pagina?
Waarom heb je die profielfoto gekozen? Heb je je pagina op slot
staan of niet? Krijg je wel eens onaardige krabbels?’ Zulke
gesprekjes vind ik heel belangrijk. Kinderen moeten in een
veilige omgeving leren nadenken over hun online gedrag en
hun online imago.”
Maas vindt dat social media juist wèl op school gebruikt moeten
worden. “Laat kinderen op de basisschool maar oefenen met
social media, zie het als een soort proeftuin. Ze moeten de
basisvaardigheden leren en uitproberen:
maak een groepshyves aan of een weblog,
zet eens wat met de klas op YouTube. Dan
kan een leerkracht het gesprek erover
aangaan met de klas: ‘Wat kom je tegen?
Hoe reageren mensen? Hoe ga je daarmee
om?’ Bijvoorbeeld als een kind negatieve
reacties krijgt op een zelfgemaakt filmpje
op YouTube. Zulke reacties zijn niet fijn
om te krijgen, dat zet aan het denken over
de eigen reacties op anderen. Als kinderen op de basisschool
kunnen oefenen en samen kunnen praten over waarden en nor-
men op internet, leren ze hun eigen keuzes maken.”
Een juffenhyves
Pauline Maas is van mening dat “elke basisschooljuf een leer-
krachtenhyves moet hebben. Via zo’n hyves kun je zien wat
Nederland is koploper in het gebruik van social media en ook onze kinderen lopen hierin vóór.
Kinderen sturen elkaar berichtjes en foto’s via social media, nauwelijks meer via email. Dit gebruik
zal naar verwachting de komende jaren alleen nog maar stijgen. Scholen weten niet goed wat ze
daarmee aan moeten. Nog maar weinig scholen hebben op dit gebied beleid gemaakt dat verder
gaat dan ‘social media op school zijn verboden’.
Kinderen moeten op de basisschool kunnen oefenen met social media.”
po zomer 2011 - 7
er tussen de kinderen speelt; en het is leuk om zo contact te
hebben en schoolnieuwtjes te delen. De kinderen reageren ook
op je: ‘mooie nieuwe profielfoto, juf!’ En op deze manier
kunnen ook ouders gemakkelijk betrokken worden bij wat er
gebeurt in de klas.”
Privé is privé, maar wat is dat?
Leerkrachten zijn vaak huiverig om privé-informatie weg
te geven. Maar met een aparte leerkrachtenhyves heeft
iemand dat zelf in de hand. Kletsen met de eigen vrienden-
kring kan desgewenst via een privé-account, waar geen leerlin-
gen als vrienden worden toegevoegd. Pauline Maas haalt
filosofe Stine Jensen aan, die stelt dat iedereen een lijstje zou
moeten opstellen met dingen die ze liever NIET over zichzelf
willen tegenkomen op internet. Jensen noemt dit ‘je intieme
kapitaal’. Iedereen die social media gebruikt, moet nadenken
over de vraag ‘Tot hoever ga je? Wat hou je privé en wat niet?’
Maas: “Iedereen kan regisseur zijn van z’n eigen online imago.
Als je doordacht dingen online zet, kun je beter bepalen wat er
over je te vinden is. Dit kun je beter leren aan kinderen als je
het zelf ook doet en zelf merkt waar je zo tegenaan loopt. Er
heeft bij mij wel eens iemand op de stoep gestaan die ik alleen
online kende. Hij had een radio-interview gehoord waarin zo-
wel mijn echte naam als mijn online naam ter sprake kwamen.
Het kostte hem daarna niet veel moeite om mijn adres op te
zoeken. Dat was voor mij echt wel even schrikken, zoiets zal me
niet nog eens overkomen. Ik raad basisschoolkinderen aan om
geen achternaam in te vullen en geen herkenbare profielfoto te
gebruiken. Zelf zet ik nooit foto’s online waar mijn kinderen
herkenbaar opstaan.”
Een klassenhyves
Samen met leerlingen een klassenhyves maken kan erg leuk en
leerzaam zijn. Pauline Maas: “Zeker met groep 7-8 kan dat best.
Als je dat in de klas doet, komt het gesprek vanzelf op gang, over
keuzes en over grenzen van gedrag: ‘Wie zullen we toevoegen?
Wat zijn echte vrienden? Is iemand wel wie hij zegt dat-ie is?
Hoe kun je daar achter komen? Wat heb je eraan om zoveel
mogelijk vrienden toe te voegen? Welke foto’s zetten we erop?
Wat vertellen we wel en wat niet? Hoe reageer je op reacties?’
Wat de kinderen leren van deze groepsgesprekken, werkt door
naar de manier waarop ze omgaan met hun eigen privéhyves.
Ze leren zo na te denken over hun online gedrag. Sociale media-
opvoeding hoort echt thuis op de basisschool!”
Stichting Mijn Kind Online (MKO) is een kennis- en
adviescentrum over jeugd en (nieuwe) media.
MKO heeft als doelen: ouders en leerkrachten meer
inzicht verschaffen in de mogelijkheden van nieuwe
media en bevorderen van het verantwoord gebruik
daarvan.
www.mijnkindonline.nl
8 - po zomer 2011
Ik ben Ilja, 12 jaar, en ik ben hoogbegaafd. Dat betekent dat
mijn IQ hoger is dan 130, waardoor ik anders denk en leer
dan leeftijdsgenoten. Ik zit op speciaal onderwijs voor
hoogbegaafde kinderen, de Leonardoschool in Dronten.
Ik ben op mijn derde naar de reguliere basisschool gegaan,
dat ging niet goed. Ik verveelde me, ik leerde niets. In groep
1 sloop ik bijvoorbeeld weg uit de les om buiten het school-
plein te vegen. Toen ze vroegen wat ik aan het doen was zei
ik: “Ik dacht, laat ik maar wat nuttigs gaan doen”. Op mijn
tweede school ging het in het begin wel goed. Ze hadden
namelijk veel extra’s te bieden, niet meer van hetzelfde,
maar iets echt interessants. Later in groep 6/7 ging het
steeds minder goed. In groep 7 kreeg ik een ‘bore out’.
Ik had een soort zeurend en stekend gevoel in mijn maag.
Ik was ziek van verveling. Ik heb toen vier maanden thuis
gezeten. Mijn ouders, en andere ouders van hoogbegaafde
kinderen, hebben in die tijd om een Leonardoschool in
Zwolle (waar ik woon) gevraagd. Die kwam er niet.
Dus ging ik naar de Leonardo in Dronten. Dat heeft heel veel
met me gedaan. Het ging weer helemaal goed met mij!
Ik kreeg veel vrienden. Ik werd zelfverzekerder. En het
belangrijkste was dat ik léérde. Op het regulier onderwijs
wou ik leren, en nu wil ik wat ik geleerd heb toepassen in de
wereld!
Er is veel verschil tussen Leonardo-onderwijs en regulier
onderwijs. Op Leonardo krijg je elk vak op precies je eigen
niveau. Er zijn ook vakken zoals Grieks, filosofie, Spaans
en bridge. Ik heb nu docenten die snappen hoe hoog-
begaafde kinderen denken, voelen en leren. En alle kinderen
zijn hoogbegaafd. Dat is toch wel het grootste verschil.
Het is fijn als ze je snappen en als je goed met ze kunt
communiceren omdat je op één lijn zit!
Half april heb ik met nog tien andere hoogbegaafde vol-
wassenen en kinderen een rondetafelgesprek mogen voeren
met Marja van Bijsterveldt, de minister van onderwijs.
Marja van Bijsterveldts eerste vraag was: ‘Wat zouden jullie
veranderen/doen als jullie minister van onderwijs waren?’
Ik heb toen gezegd dat ik meer aandacht zou besteden aan
Leonardoscholen. Ik heb verteld wat de Leonardo met me
heeft gedaan. Ze vroeg ook wat voor rol mijn ouders in
mijn hoogbegaafdheid hadden gespeeld. Toen heb ik gezegd
dat mijn ouders altijd heel hard voor me geknokt hebben.
Kortom: Ik ben van mening dat je kinderen met speciaal
onderwijs echt gelukkig kan maken! Het heeft mij in elk geval
wel gelukkig gemaakt!
De leerling aan het woord
Om mediawijsheid in het onderwijs te integreren en leer-
lingen te laten ervaren hoe mediawijs ze zijn, worden vanaf
komend schooljaar alle leerlingen van groep 7 uitgedaagd.
Tijdens de Week van de Mediawijsheid (21 – 27 november)
kunnen zij in een levensecht spel laten zien wat ze al
kunnen en zo een officieel mediabewijs te halen. Dé kans om
kennis die ze opdoen in het mediawijsland te laten ervaren.
Durft uw groep de uitdaging aan?
Je eigen mediawijsheid ervaren?
Week van de Mediawijsheid
21-27 nov. ‘11
Mediawijs?Bewijs het maar!Masters
Media
Media zijn overal en hun maatschappelijke im-
pact is groot. Van kinderen wordt verwacht dat
ze er mee om kunnen gaan en dat ze de risico’s
kennen.
U kunt de mediawijsheid van uw leerlingen
testen met de quiz op mediawijsland.kennisnet.nl
“Dit ben ik, met links mijn beste vriendin Julia, die ik op
mijn Leonardoschool heb leren kennen”
Column
nog bij hun computergebruik. In Toverland werd goed
gekeken naar wat kinderen leuk vinden zoals achtbanen en
spannende attracties maar ook naar wat prettig wordt
bevonden door ouders zoals bijvoorbeeld veiligheid.
Leerkrachten willen graag inhoud die aansluit bij de leerdoe-
len. De content moet niet te dynamisch zijn, men heeft
behoefte aan wat houvast. Daarnaast gaat de kwaliteit van
het materiaal uit boven de kwantiteit. De content
moet bruikbaar zijn op een digibord of
touchscreen en leerlingen moeten er
zowel klassikaal, in groepjes als
individueel mee aan de slag
kunnen gaan.
Drie ontwikkelpartijen,
websiteontwikkelaars
met ervaring in sites
voor kinderen, zijn met
alle input aan de slag
gegaan en hebben hun
concepten gepresenteerd.
Vervolgens kiest de cocrea-
tiegroep nog welk idee het best
aansluit bij hun ideeën. Annemiek
Nederpel legt het vervolg uit. “Het
voortraject was intensief maar we zijn er nog
lang niet. We willen graag steeds delen van de nieuwe
onderbouwsite via een community delen met ouders,
leerkrachten en kinderen in heel Nederland. We zijn erg
benieuwd naar hun mening over bijvoorbeeld bepaalde
karakters die een rol gaan spelen op de site en over de
content die we willen plaatsen.” Kennisnet wil daarom ou-
ders, leerkrachten en hun kinderen of leerlingen van harte
uitnodigen om deel te nemen in deze community en zo hun
mening te geven over de nieuwe Kennisnet Kids
Onderbouwsite. De compleet nieuwe site zal in september
2011 gelanceeerd worden.
Deel uw mening op onderbouw.kennisnet.nl/nieuwesite
De Kidssite van Kennisnet voor de groepen 1-2-3 is bij veel leerkrachten goed bekend. Het treintje
brengt je langs plaatsen met namen als Getallenstad, Ontdekdorp, Letterstad, Sprookjesdorp en
Speelstad. De site bestaat echter al jaren en voldoet niet meer aan de moderne eisen. Zo kan door
de hoeveelheid externe links de veiligheid niet meer gegarandeerd worden en sluit de vormgeving
niet goed aan bij de internetvaardigheden van de kinderen.
Redenen genoeg voor een extreme make-over van deze drukbe-
zochte site. Omdat Kennisnet veel waarde hecht aan de mening
van gebruikers en ervaringsdeskundigen wordt steeds vaker
gekozen voor een cocreatietraject. Binnen een cocreatietraject
kunnen deze groepen direct in het ontwikkelingsproces van
nieuwe sites worden betrokken. In de maanden maart en april
is de cocreatiegroep vijf keer een dag bijeen geweest. In de
groep zitten ouders en leerkrachten van kinderen die binnen de
doelgroep vallen aangevuld met medewerkers van
Kennisnet en mensen van ontwikkelpartijen.
Om te beginnen is men een dag in
een groep 1-2 geweest om
daar leerlingen te observe-
ren. De kinderen kregen de
opdracht om een mood-
board te maken over hoe
zij de nieuwe website-
omgeving graag zouden
inrichten. Met behulp van
de aanwezige en meege-
brachte materialen creëer-
den de kleuters ware kunst-
werken die als inspiratiebron
konden dienen voor de nieuwe site.
Annemiek Nederpel van Kennisnet ver-
telt: “Het was interessant om te zien hoe de
kinderen bepaalde keuzes maakten. Welk materiaal kiezen ze
en wat gaan ze er vervolgens mee doen? De kinderen waren
erg geconcentreerd aan het werk.” Iets meer voorspelbaar
was dat de meisjes erg into the glitterprinsessen look-and-
feel waren terwijl de jongens vaker naar de spannende spin-
nenplaatjes grepen die geassocieerd werden met Spiderman.
Een tweede inspiratiebron vormde een bezoek aan het pret-
park Toverland in het Limburgse Sevenum. Kennisnet wilde
dit pretpark gebruiken als een soort van metafoor voor de
nieuwe site. Ouders en leerlingen werd naar hun mening
gevraagd. Ouders zijn eigenlijk geen doelgroep voor
Kennisnet maar vanwege de jonge leeftijd van deze doel-
groep bleek het wel handig om hen erbij te betrekken.
Ouders begeleiden leerlingen van deze leeftijd immers vaak
Cocreatie in de onderbouw
po zomer 2011 - 9
10 - po zomer 2011
De leer-krachtvan social media
“Veel mensen denken bij social media alleen aan communi-
catie voor je eigen plezier. Natuurlijk zit die kant eraan,
maar je kunt social media ook gebruiken voor samenwerken
op afstand, en om van elkaar en met elkaar te leren”, vertelt
Erno Mijland. “Voor het onderwijs is met name die leer-
kracht van belang. De technologie dient daarbij dan als
schakel tussen de leerlingen. Ik noem het wel eens Learning
apart together.”
Educatief inzetten
Mijland zelf is groot voorstander van het educatief inzetten
van social media. “Zo sluit je aan bij wat leerlingen kennen,
kunnen en leuk vinden. En je bereidt hen voor op de
toekomst, ze leren goed omgaan met de media die ze later
ook tegenkomen. Maar de belangrijkste reden is toch de
leerkracht van social media. Ik zal een voorbeeld geven.
Werkstukken op de basisschool gaan vaak over algemene
onderwerpen, op een algemene manier beschreven: ‘surfen’,
‘skiën’ of ‘de cavia’. Vaak zijn die werkstukken een beetje
geknipt en geplakt uit algemene bronnen. Daar leren
Onderwijsjournalist en -adviseur Erno Mijland is gefascineerd door de invloed van technologie op
leren. Vanuit die fascinatie houdt hij zich bezig met games, mediawijsheid en social media.
kinderen maar tot op zekere hoogte wat van. Maar met een
enquête via bijvoorbeeld Google Docs kunnen ze zelf hun
informatie verzamelen over onderwerpen uit hun eigen
omgeving. Bijvoorbeeld de mening van buurtbewoners
over de verkeerssituatie in de wijk, of wat kinderen en
ouders vinden van de herinrichting van het schoolplein. Die
informatie kun je nergens anders vandaan halen, die moet
je echt aan de betreffende mensen vragen. Die informatie
kunnen ze dan samen analyseren en verwerken tot een
rapport/werkstuk met tekst en eventueel infographics.
Ze proeven zo al een beetje aan onderzoeksmatig werken.”
Voorwaarden
Een gemeenschappelijk doel en onderling vertrouwen zijn
wel vereist bij het gebruik van social media in het
onderwijs, net als duidelijke afspraken over de procedure
(taakverdeling, deadlines, hoeveel tijd iedereen erin gaat
steken en of je bijdragen van anderen mag aanpassen
of alleen becommentariëren). “Het is – zowel voor de
po zomer 2011 - 11
leerkracht als voor de leerlingen – belangrijk om laag-
drempelig te beginnen”, vindt Mijland. “En verder is het
wel een voorwaarde dat leerkracht er plezier in heeft
iets nieuws te proberen en een visie heeft op wat de
meerwaarde zou kunnen zijn.
Een leerkracht moet niet
puur experimenteren zonder
doel, niet alleen maar omdat het
leuk lijkt. Het gaat erom dat
leer-lingen op een efficiënte
manier iets nuttigs leren.”
Mijland ziet het belang van
de verschillende inbreng
van leerkracht en leerlingen.
“Leerlingen hebben veelal
enorme handigheid in bijvoor-
beeld het zoeken en vinden van
filmpjes op YouTube. De rol van
de leerkracht is daarbij om vra-
gen te stellen als ‘wat is een goed filmpje?’ en kwesties als
auteursrecht ter sprake te brengen. De leerkracht brengt
ervaring, deskundigheid over onderwijs, of misschien zelfs
wijsheid in. Als je dat voegt bij de knoppen-vaardigheid van
leerlingen, heb je een heel krachtige voedingsbodem om te
leren.”
Practise what you preach
Half februari van dit jaar verzorgde Erno Mijland een work-
shop over social media in het onderwijs op een school
in Tilburg. Hij liet cursisten ter plekke concrete voor-
beelden uitdenken, die ze de
volgende dag in hun klas zou-
den kunnen toepassen.
“Het leek me interessant om
hier de kern van samenwerken
via sociale media in te bren-
gen: dat is tijd- en plaatson-
ge-bonden. Ik nodigde via
mijn weblog en via Twitter
mensen uit om mee te denken
en ideeën in te sturen. Daar-
voor gebruikte ik Google
Docs. Binnen drie dagen had
ik een verzameling van zeven-
tien ideeën, bedacht en bij-
een-gebracht door mensen die elkaar lang niet allemaal
kenden.” Mijland bundelde die voorbeelden tot het Ideeën-
boek Sociale media in het onderwijs. Meer dan tien duizend
mensen hebben het sindsdien gedownload tegen betaling
van - heel social media-achtig - een tweet of een goede
vraag over dit onderwerp.
www.ernomijland.com
Overhoringen delen
Een leerling maakt voor de rest van de klas een overhoring
bij de lesstof in www.wrts.nl. Deze online overhoring kan
door de hele klas gebruikt worden bij de voorbereiding van
een proefwerk.
Een klassenblog
Gedurende het schooljaar houden de leerlingen bij
toerbeurt een klassenblog bij met www.blogger.com. Naast
stukken tekst kunnen ook foto’s en filmpjes toegevoegd
worden. Ouders krijgen een link, zodat ze het klassenblog
kunnen volgen.
Een gedichtenbundel
Leerlingen maken gezamenlijk een gedichtenbundel. Ze
lezen elkaars werk en proberen elkaar op grond van argu-
menten van feedback te voorzien. Teksten worden ver-
zameld, opgemaakt en van illustraties voorzien in een Goog-
le Docs-bestand (docs.google.comZo wordt een digitaal of
papieren boek samengesteld.
Hoe wonen mensen in…
Leerlingen maken filmpjes van hun eigen leefomgeving en
zetten die op een speciaal kanaal op www.YouTube.com.
Scholen uit andere landen doen hetzelfde. Zo ontstaat een
indruk van hoe mensen in andere landen leven. De filmpjes
kunnen gekoppeld worden aan de lessen wereldorientatie of
aardrijkskunde.
Enkele voorbeelden uit het Ideeënboek Sociale media in het onderwijs:
Manja van Buul, leerkracht van groep 7 op obs De Eendracht in Mijdrecht chat met Leonie (11). De
chat gaat over social media en over hoe die in de les gebruikt kunnen worden.
Tweespraak
Leonie: Heejj juf Manja, u bent weer online
Leonie: Oké. Ik heb Hyves, Facebook, Twitter en
msn. Best wel druk, maar verschrikkelijk leuk. Leuk
dat je met mensen dingen kunt bespreken of even
een krabbel sturen zonder naar ze toe te gaan of op
te bellen. En u?
Leonie: Best wel stoer, zo’n Twitterjuf!
Leonie: En van twitteren leer je om je verhaal kort
te houden, niet meer dan 140 tekens. Daar heb je
best veel aan voor school. Misschien kunnen we een
keer een brief sturen aan onze directeur.
Leonie: Ja, dan kunt u bijvoorbeeld een vraag stel-
len en wie het snelst het antwoord heeft gezocht en
getweet, heeft gewonnen.
Manja: Hoi Leonie, zullen we even chatten over
social media, Hyves enzo?
Manja: Wat voor brief bedoel je?
Manja: Mooie titel, Twitterjuf… Zou je het een goed
idee vinden om op school te twitteren?
Manja: Haha, dat lijkt me leuk, een wedstrijdje via
Twitter.
Manja: Ik heb ook Hyves en Facebook, maar Twitter
vind ik zelf het allerleukst. Vooral om met andere
juffen en meesters goede onderwijsideeën te de-
len.
Leonie: Over het gebruik van Twitter, msn, Face-
book en dat soort dingen in de klas, of dat mag. Dan
kunnen we bijvoorbeeld een klasse-twitteraccount
aanmaken.
Manja: Dus daar hebben jullie onderling afspraken
over gemaakt, slim. Controleren je ouders wel eens
wat voor foto’s je op Hyves zet?
Manja: Ik heb ook foto’s van familie en vrienden op
mijn Hyves staan. Ik heb een afgeschermd profiel,
dus niet zomaar iedereen kan die foto’s zien. Als
een van mijn vrienden zou zeggen dat ik de foto
eraf moet halen, dan doe ik dat natuurlijk. Maar dat
is nog niet gebeurd.
Maar nu moet ik weer aan het werk. Het was een
leuke chat, Leonie!
Leonie: Met vriendinnen maken we vaak zelf foto’s
en dan kiezen we welke we op Hyves zetten. Als een
vriendin haar foto niet op Hyves wil, dan doe ik dat
niet.
Leonie: Mijn moeder kijkt soms wat ik op Hyves zet.
Als ze een foto ziet waarvan ze denkt ‘Doe die maar
niet’, haal ik die eraf. Juffrouw hoe doet u dat zelf
eigenlijk?
Leonie: Okeejj, laterr... doeggiiess.
Manja: Goed plan! Ik zag trouwens dat je een nieu-
we profielfoto hebt op Hyves. Ik zal er straks even
iets leuks onder zetten. Zet jij alle foto’s op Hyves?
12 - po zomer 2011
Social media in de klas
po zomer 2011 - 13
Klassenwiki
Leerkracht Elke Das gebruikt een wiki als digitale leeromge-
ving voor haar klas. Op de klassenwiki kunnen leerlingen
onder andere de agenda, huiswerkopdrachten en links naar
websites die in de klas zijn besproken. De wiki die Elke Das
gebruikt is PBworks, deze is gratis en heeft de mogelijkheid
om voldoende leerling-accounts aan te maken. Volgens Elke
Das is de wiki ook een prima middel om leerlingen media-
wijs te maken. Ze leren hoe je omgaat met wachtwoorden,
privacy en hoe je online op elkaar kunt reageren.
(bron: leraar24)
Twitter in de klas
De klas van meester Sanne Kuyt kiest elk jaar een land waar
ze twee weken lang mee aan de slag gaan. Om dit een keer
anders aan te pakken, ontwierpen zij het fantasieland Rapa-
donië. Na het bedenken van een naam, een hoofdstad, een
koning en een kaart, gingen de kinderen van start. Via Twit-
ter hadden zij contact met een aantal fictieve personages die
hen input gaven over het leven in Rapadonië. Deze gaven de
leerlingen opdrachten waar zij mee aan de slag konden gaan.
De kinderen hebben kleding ontworpen en tijdens de socioles
zijn er regels gemaakt. Rapadonië leeft in de klas!
De Sudwester heeft een klassenhyves
Gesprekken over wat wel hoorde en wat niet op social media
werden vaak pas gevoerd naar aanleiding van pesten en
schelden via MSN of Hyves. Leen Faas wilde social media op
een positieve manier gebruiken in de klas. Om leerlingen
zelf te laten ondervinden en ervaren hoe je je op het inter-
net hoort te gedragen, werd een klassenhyve aangemaakt.
Op deze hyve vertellen de leerlingen wat ze gaan doen of
hebben gedaan en plaatsen ze hier foto’s van. Leerzaam,
maar ook leuk voor ouders om op de hoogte te blijven van de
activiteiten van en in de klas.
http://sudwesterleeuwen.hyves.nl
Multimediale klas
Groep 7 van De Loopplank in Zaandam is niet onbekend met
social media in de klas. Hyves, Twitter, Facebook, Yurls en
blogs. Het wordt allemaal ingezet in de klas. Juf Jessica zet
het huiswerk wekelijks op de yurls die voor de klas is aan-
gemaakt. Facebook is erg populair bij de leerlingen zelf,
dus op een Facebookaccount staan foto’s van de klas. Hyves
wordt gebruikt om te kunnen krabbelen met de kinderen
waar ze een uitwisseling mee hebben gedaan. De leerlingen
hebben zelf ook geblogd en ze gebruiken Twitter als een
soort dagboek; ze tweeten foto’s en belangrijke gebeurte-
nissen. Alleen moet de juf hier nog vaak achter aan zitten en
bij ouders leeft het ook (nog) niet. Zelf ziet Jessica nog zeker
mogelijkheden voor als ze op kamp gaan en ouders de klas
dan kunnen volgen.
Maak uw leerlingen mediawijs op mediawijsland.kennisnet.nl
De kidssite van kennisnet is uitgebreid met het mediawijs-
land. Hier kunnen leerlingen hun ict-vaardigheden verbete-
ren en ook meteen testen hoe mediawijs ze zijn. Hyves,
Twitter, eigen websites of het maken van werkstukken; elke
leerling heeft hier tegenwoordig mee te maken en niet ie-
dereen weet hier goed mee om te gaan. Wat mag wel en wat
mag niet? En wat te doen als iemand je online pest? Met het
mediawijsland bieden we u handvatten om uw leerlingen
mediawijzer te maken.
mediawijsland.kennisnet.nl
14 - po zomer 2011
An apple a dayIn groep 8a van leerkracht Maikel Platjouw op Basisschool
de Vendelier in Helmond werken de leerlingen dagelijks met
een iPad en een iPod touch. En dat staat ook gewoon op de
weektaak. De kinderen proberen apps uit en schrijven er
recensies over op hun eigen site www.appsindeklas.nl.
Daarnaast maken ze filmpjes over mediagebruik bij hen
thuis en twitteren ze er op los. inDruk nam een kijkje in de
klas.
In het najaar van 2010 vroeg leerkracht Maikel Platjouw
subsidie aan bij de stichting Mediamachtig voor het project
‘An apple a day’. Hij wilde graag de mogelijkheden van het
inzetten van mobile devices zoals de iPod en de iPad in het
Basisonderwijs onderzoeken. Hij kreeg €1000,00 van de
stichting Mediamachtig die hij besteedde aan de aanschaf
van een iPad, een Ipod touch, twee koptelefoons, twee hoes-
jes ter bescherming, een i-Tunestegoed en de domeinnaam
www.appsindeklas.nl. Groep 8a kon aan de slag.
Leerlingen Vera, Luna en Kirsten zijn in de klas aan het werk
met de iPad en de iPod touch. Op de iPad kun je prima
samenwerken maar de iPod touch is daar eigenlijk wat te
klein voor volgens de dames. “Meestal kiest meester Maikel
de apps uit maar wij mogen ook zeggen welke apps we er
graag op willen hebben. Ze mogen niet te duur zijn want
anders is ons i-Tunes tegoed al snel op.” De leerlingen laten
zien wat voor apps er al op de devices staan; sudoku, dam-
men, patience, maar ook TopoTutorNL, Virtuoso en iMovie.
Momenteel zijn de meisjes bezig met Super7, hierbij komen
steeds willekeurige getallen en symbolen op het scherm die
je zo snel mogelijk met elkaar moet combineren om het getal
7 te krijgen. Is een iPad in de klas alleen maar leuk of leer
je ook iets van het werken met de iPad? Volgens Luna, Vera
en Kirsten leer je snel reageren, Engelse woordjes door
Engelstalige apps zoals bijvoorbeeld Pictureka, rekenen en
is het ook nog goed voor je ruimtelijk inzicht. Om de beurt
schrijven de leerlingen recensies over de apps die ze
uitproberen. Deze apps verschijnen op www.appsindeklas.nl
iPad Tablet met 9,7 inch touchscreen waar je
apps op kunt openen
iPod apparaat met 3,5 inch touchscreen waar
je apps op kunt openen
iTunes programma waarin je apps kunt kopen en
beheren
apps kleine programmaatjes die je kunt
downloaden voor gebruik op computer,
telefoon of tablet
14 - po zomer 2011
po zomer 2011 - 15
Het werken met de iPad en de iPod staat in groep 8a gewoon
op de weektaak. De leerlingen regelen met elkaar wie er aan
de beurt is. Als om half 3 de school uit is mag je als je dat
wilt nog vrijwillig even nablijven om met de iPad te spelen.
Veel kinderen maken hier gebruik van. De iPod touch mag
steeds met een leerling mee naar huis. Die leerling maakt
dan met de iPod touch een filmpje over zijn mediagebruik
thuis. Het filmpje wordt vervolgens bewerkt in iMovie en
online geplaatst. De filmpjes zijn nog niet voor de buiten-
wereld zichtbaar maar worden op school regelmatig beke-
ken. Ook de andere leerkrachten komen zo meer te weten
over wat de leerlingen thuis met media doen. De iPad gaat
niet met de leerlingen mee naar huis. “Maar op vrijdag
heeft de meester papadag en neemt hij hem wel mee naar
huis om dingen uit te proberen” volgens een paar kinderen.
De leerlingen van @devendelier8a twitteren ook. Over wat
er in de klas gebeurt, welke excursies er gemaakt worden,
apps die uitgeprobeerd worden en nog veel meer. Mag alles
dan op Twitter geplaatst worden? Kirsten legt uit: “Als je op
de iPad Twitter opent ben je meteen ingelogd. Je mag over
van alles twitteren. Maar liever niet van die dingen dat taal
saai is en zo.” Is taal dan saai? “Ja, want in het boek hebben
ze het nog over guldens, floppies en walkmans. Dat is wel
heel ouderwets. Groep 8 is pas volgend jaar aan de beurt
voor nieuwe taalboeken maar dan zitten wij al in de brug-
klas”. Het twitteren via het schoolaccount gaat eigenlijk
altijd goed vertellen de dames. Ongeveer zeven van hun
klasgenoten hebben een eigen Twitteraccount. “Daar staan
soms wel eens dingen op die niet zo goed zijn. Meester
Maikel praat daar dan met ons over.” Maikel Platjouw geeft
aan dat hij wel achteraf even controleert wat de leerlingen
via de klassenaccount getwitterd hebben. Van meer
beschrijvende tweets probeert hij de leerlingen te coachen
naar tweets met meer inhoud.
Hoe start je nu met zo’n project? Maikel Platjouw geeft uit-
leg. “De subsidie via Mediamachtig heeft ervoor gezorgd
dat ik beide apparaten en toebehoren kon aanschaffen.
Daarna ben ik gestart met het aanmaken van een Apple ID en
een i-Tunesaccount. De apparaten hebben geen echte hand-
leiding, je moet er gewoon mee beginnen.” Maikel gaat nog
wel een handleiding maken voor leerkrachten die ook in hun
eigen klas een soortgelijk experiment willen opstarten. Er
zijn nog niet veel apps van educatieve uitgeverijen volgens
Maikel. “Ik zoek constant naar interessante apps en maak er
vervolgens zelf de leerdoelen bij. Veel van de tips voor apps
krijg ik via mijn Twitternetwerk. Toontastic vind ik bijvoor-
beeld een hele mooie app. De kinderen kunnen binnen dit
programma zelf cartoons maken. Deze app maakt het ook
mogelijk om leerlingen samen te laten werken op de iPad.”
Welke afspraken zijn er gemaakt rondom het gebruik van de
iPad in de klas? Maikel Platjouw vertelt dat er maar weinig
afspraken zijn vastgelegd. “Eigenlijk alleen dat ze er voor-
zichtig mee moeten zijn. De apparaten zijn niet verzekerd
want dat werd te duur. En dat ze er op een goede manier
mee om moeten gaan. Geen gekke dingen anders gaat ie een
week de klas uit en dat wil natuurlijk niemand.”
Favoriete apps van De Vendelier 8a
Super7
TapTap
Pictureka
Angry birds
Particula
Favoriete app van meester Maikel
Toontastic
www.mediamachtig.nl
www.devendelier.nl
www.appsindeklas.nl
Op Twitter @devendelier8a
Op Twitter @maikelplatjouw
Nieuws
Colofon
Kennisnet inDruk PO is een gratis blad voor leerkrachten werkzaam
in het basisonderwijs. Van de Kennisnet inDruk bestaat ook een
aparte uitgave voor het het voortgezet onderwijs en het middelbaar
beroepsonderwijs. Het blad is ook digitaal (pdf-file) beschikbaar op
leerkracht.kennisnet.nl/indruk.
Uit deze uitgave mag niks worden verveelvoudigd (waaronder
begrepenhet opslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) of
openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, behoudens in geval de
verveelvoudiging van de inhoud van deze uitgave plaatsvindt onder de
licentie “naamsvermelding, niet-commercieel, geen afgeleide werken”
als gehanteerd door Creative Commons.
Hoofdredactie: Evita Nort
Eindredactie: Evita Nort en Jiska Verschoor
Tekstbijdragen: Ilja Snijders, Carla Desain, Bram Litjens, Evita Nort,
Frans Schouwenburg, Jiska Verschoor, Tessa van Zadelhoff
Fotografie: Erald v.d. Aa, Carla Desain, M. Smith
Vormgeving: The Public Group, Rotterdam
Druk: OBT de Bink, Leiden
Issn: 1571-2427
Reacties en suggesties: [email protected]
Op reportages en interviews, foto’s en illustraties berusten
auteursrechten.
Online workshop mediawijsheidDe workshop mediawijsheid is voor leerkrachten in het basisonderwijs. D.m.v. een vragenlijst wordt eerst het beginniveau
bepaald om vervolgens online opgeleid te worden. Tevens wordt de workshop geïllustreerd met handige tips en nuttige
voorbeelden.
Onlineworkshops.kennisnet.nl/mediawijsheidpo
Publicatie Opbrengsten van ExpoDe opbrengsten van tien experimenten met ict in het primair onderwijs die leraren zelf
bedachten, vormgaven en uitvoerden zijn gebundeld in deze nieuwe publicatie in de
Onderzoeksreeks. Bestellen kan via bestellen.kennisnet.nl
De summerschool 2011 Inspiratie op doen in de zomervakantie? De Summerschool geeft de gelegenheid om bij verschillende toonaangevende en
innovatieve bedrijven een kijkje te nemen. De thema’s zijn ‘21st century skills; leren en opleiden voor de wereld van straks’
en ‘Ruimte voor ict; architectuur van het (nieuwe) leren’.
Heeft u interesse? Aanmelden kan via summerschool.kennisnet.nl
Verbeter uw taal- of rekenonderwijs Het plan ‘Alle Scholen in Beweging’ maakt het via (gratis) vouchers mogelijk om de kennis vanuit de taal- en rekenpilots te
verspreiden onder de ruim 5000 scholen die hieraan niet konden deelnemen. Naast de expertise vanuit de scholen zelf en
een digitale omgeving boordevol informatie, kunnen basisscholen ondersteuning van een grote groep taal- en rekenexperts
aanvragen. Op www.allescholeninbeweging.nl kunt u een voucher aanvragen. Deze voucher kunt u verzilveren voor een be-
zoek van de taal- of rekenbus, de afname van een taal- of rekenaudit, of voor het bezoeken van een voorbeeldschool.
Laat u inspireren op www.allescholeninbeweging.nl
Gratis Teleblik-poster voor in de klasVoor het vak Aardrijkskunde is een speciale Teleblik-poster ontwikkeld voor
in de klas. Op de poster staan allerlei video’s die aansluiten bij de
onderwijsmethodes. Met behulp van de poster ‘Ontdek de wereld in Teleblik’
ontdekken leerlingen meer over landschappen en klimaten wereldwijd.
www.Teleblik.nl/wereldvanverschil 10
&& klimaatklimaatschapschap
WereldWereldvanvanverschilverschil
Een woestijn met weinig water, harde wind en ’s zomers hoge temperaturen. Kijk op www.teleblik.nl/sahara
SaharaSahara
NigerNigerNiger is een dor en droog land
met grote temperatuurverschillen.
Benieuwd hoe ze daar leven?
Kijk op www.teleblik.nl/niger
Victoria-Victoria-Deze watervallen zijn op een bijzondere manier ontstaan. Hoe? Kijk op www.teleblik.nl/victoria
De naam van dit Italiaanse eiland zegt het al: hoe werken vulkanen? Kijk op www.teleblik.nl/vulcano
VulcanoVulcano
De hoogste bergketen op aarde wordt nog steeds hoger! Kijk snel hoe dat kan op www.teleblik.nl/himalaya
Grote klimaatverschillen hebben gevolgen voor de landbouw.Kijk op www.teleblik.nl/china
ChinaChina
Denk jij dat er algen in het ijs van de Zuidelijke IJszee kunnen groeien? Kijk op www.teleblik.nl/antarcticaAntarcticaAntarctica1
2
3
IJsland ligt op een breuklijn.
Weet jij waartussen deze zich bevindt?
Kijk op www.teleblik.nl/ijsland
IJslandIJsland
7
8
9
IndiaIndiaVerschillende klimaten in één land:
van superkoud tot stikheet.
Kijk op www.teleblik.nl/india
6
HimalayaHimalaya
De Grand Canyon in Arizona is één van de diepste kloven ter wereld. Benieuwd hoe dat eruit ziet? Kijk op www.teleblik.nl/verenigdestaten
StatenStaten11
10
Is koraal in het Great Barrier Reef een plantje of een diertje?Kijk op www.teleblik.nl/australie
9De Orinoco is een rivier die hoog in de bergen begint als stroompje.Kijk op www.teleblik.nl/venezuela
VenezuelaVenezuela
12AustraliëAustralië
VerenigdeVerenigde
3
2
1
12
Tropische regenwouden vind je rond
de evenaar, waar het warm en vochtig
is. Kijk op www.teleblik.nl/regenwouden
Het klimaat heeft grote invloed op het weer in alle werelddelen.Kijk op www.teleblik.nl/werelddelen
WerelddelenWerelddelen
Het is niet overal op de wereld even warm. Hoe komt dat? Kijk op www.teleblik.nl/temperatuur
TemperatuurTemperatuur Waarom hebben land en zee niet dezelfde temperatuur?Kijk op www.teleblik.nl/landenzeeLandLand
TropischeTropische
11
45
78
6
4
5
Teleblik is gratis voor leerkrachten
én leerlingen! Vraag aan je leraar hoe
je toegang kan krijgen tot Teleblik,
of kijk op www.teleblik.nl/start
ToegangToegang
landland
Alle verschillen in klimaat worden veroorzaakt door de zon. Kijk op www.teleblik.nl/klimaatverschillen
KlimaatKlimaatverschillenverschillen
regenwoudenregenwouden
zeezeeenen
Natuurlijk biedt Teleblik veel meer dan de
onderwerpen op deze poster, voor bijna elk
vak en elke groep is er veel geschikt mate-
riaal te vinden. Teleblik biedt je namelijk een
schat aan informatie met toegang tot dui-
zenden uren gratis actuele en historische
televisie- en radiouitzendingen, voor namelijk
van de publieke omroepen.
Bovendien biedt Teleblik handige tools, met
de snijmachine van Teleblik knip je heel een-
voudig precies het fragment dat je nodig
hebt. Al je favoriete uitzendingen en fragmen-
ten sla je op in MijnMedia, zodat je ze later
gemakkelijk terug kan vinden.
WatWatjeje
kunkunmetmet
watervallenwatervallenGebruik Teleblik om je spreekbeurt voor te bereiden of tijdens je spreek-beurt! Je kunt bijvoorbeeld ook frag-menten op hyves plaatsen.
MakenMaken
Bekijk de uitzendingen van Teleblik op school, in de les, op het digibord of gewoon thuis.
KijkenKijken
Top Related