PO zomer 2011

Twitteren in de les

De leer-kracht van social media

Denk mee over een nieuwe

onderbouwsite

5 8 12 14

2 Column Frans Schouwenburg

3 Webtips

4 Training excellente leerkracht

5 Reisbureau in de klas

6 De klas als proeftuin

8 De leerling aan het woord

9 Cocreatie in de onderbouw

10 De leer-kracht van social media

12 Tweespraak

13 Social media in de klas

14 An apple a day

16 Nieuws

Inhoud

Column Twittert uw school eigenlijk al?Wat moet uw school met de overweldigende

invloed van social media op onze kinderen en op

onszelf? Dat leek ons belangrijk genoeg om deze

hele inDruk mee te vullen. Recentelijk hoorde ik

twee sprekers die werkelijk iets losmaakten bij

aanwezige schooldirecteuren. De eerste was

Karen Romme, die het boek Calimeromarketing

schreef. Ze sprak voor 100 schooldirecteuren op

het AVS-congres.

Haar boodschap kwam goed aan! Ze had een aan-

tal schoolwebsites bekeken en vroeg zich hardop

af of deze scholen zich wel wilden verkopen?

Waarom trof ze bijna nergens een welkomst-

bericht aan van de directeur? Waarom stelde de

school zich niet voor als de beste school uit de

buurt? Waarom trof ze bijna nergens een goed

gemaakt portret aan van de directeur en andere

personeelsleden van de school? Dat zijn toch je

visitekaartjes? Scholen positioneren zich, was

haar stelling, als Calimero in de grote boze

wereld. Toen ze met haar 10 simpele tips kwam

schreef iedereen ijverig mee. Die noemen gaat

hier te ver, maar koop vooral haar boekje, of

download het op uw iPad.

Haar boodschap ging eigenlijk over het feit dat

met het toenemen van het gebruik van internet

en social media, ouders bij hun selectie van de

school voor hun kind óók in toenemende mate uw

aanwezigheid op het web en in de social media

checken. U kunt deze situatie dan maar beter

naar uw hand zetten. De andere spreker die ik

zag, was Richard van der Blom, een trainer op het

gebied van twitter.

Ik heb nog nooit zó snel een groep directeuren

van mening zien veranderen over het omarmen

van twitter als communicatiekanaal van de

school. Ook Van der Blom ging uit van de vanzelf-

sprekendheid van het medium voor de ouders.

Vooral het voorbeeld van scholen die hun eigen

schoolnaam op Twitter ingepikt zagen worden

door leerlingen en machteloos toekijken naar

berichten die uit naam van de school geplaatst

worden, deed veel directeuren ter plekke

besluiten ook te gaan Twitteren. Misschien een

wat negatief uitgangspunt, maar wel effectief!

Laat u informeren!

Frans Schouwenburg

Sectormanager po

2 - po zomer 2011

po zomer 2011 - 3po zomer 2011 - 3

Kijktips TeleblikJeugdjournaal, geheel gewijd aan de internet-site Hyves,

met de volgende onderwerpen:

1 Jeugdjournaal-onderzoek over wat kinderen

vinden van Hyves

2 Bezoek aan redactie van Hyves

3 Kinderen over de nadelen van Hyves

4 Moeder en kinderen samen op Hyves

5 Voorbeelden van gekke en bijzondere

Hyves-pagina’s

teleblik.nl/media/5407189

In de schaduw van het nieuws: sociale netwerksites

Praatprogramma waarin aan de hand van actuele onder-

werpen de persoonlijke dilemma’s van gewone mensen ter

sprake komen. In deze aflevering aandacht voor de zin en

onzin van sociaalnetwerksites, zoals Twitter, Hyves,

Facebook en Linkedln. teleblik.nl/media/5424717

Rondom Tien: moderne communicatie

In deze aflevering staan de moderne communicatiemogelijk-

heden centraal, waarmee iedereen altijd bereikbaar is

en verslag kan doen van zijn of haar gebeurtenissen.

Wanneer is er sprake van bruikbare informatieverstrekking

en wanneer gaat het meer om ijdelheid of geldingsdrang?

teleblik.nl/media/5400046

WebtipsTwitter

Steeds meer leerkrachten, leerlingen, schoolleiders, ict-

coördinatoren, leveranciers en aan het onderwijs verwante

organisaties zijn op Twitter te vinden. Wil je met Twitter

beginnen dan kunnen de volgende pagina’s erg handig zijn.

Twitteryurls is een pagina met handleidingen, ideeën en

tweeps die met het onderwijs te maken hebben. Ook interes-

sant is het weblog Twitter voor digibeten en andere onder-

wijsgevenden. Ten slotte de handleiding Twitter voor

kinderen op de site van MijnKindOnline die ook prima door

volwassenen te gebruiken is.

twitter.yurls.net

twitter.wauwel.nl/wp/

mijnkindonline.nl/1652/twitter-voor-kinderen.html

23 onderwijsdingen

De 23 dingen zijn er al een tijdje, maar sinds kort is er

ook een speciale versie voor het basisonderwijs. Het idee

erachter is dat je door steeds een van de onderwerpen te

behandelen langzaamaan mediawijzer wordt. Eind mei zijn

alle 23 dingen online.

www.23onderwijsdingenpo.nl/dingen

Social media voor de leerkracht

Zoals onder het kopje Twitter al vermeld kun je als leer-

kracht of directeur aan veel extra informatie komen via

social media. Het nieuwe schoolplein van Winkwaves is een

plek waar veel discussies over het onderwijs gevoerd

worden. Maar ook op Linked In, een site waar je je CV online

kunt plaatsen, vinden in diverse groepen vele discussies

plaats over het onderwijs. Bij beide sites kun je gratis een

profiel aanmaken.

schoolplein.winkwaves.com/welcome

linkedin.com

Twitter als lesmiddel. Leerkracht Sanne Kuyt gebruikt

Twitter in zijn klas bij het project Rapadonië.

leraar24.nl/video/1311

Jongeren en interactieve media. Uit onderzoek is gebleken

dat er vier groepen gebruikers van interactieve media be-

staan; traditionalisten, gamers, netwerkers en producenten.

Hoe kunnen we in het onderwijs rekening houden met deze

verschillen?

leraar24.nl/video/1838

En volg natuurlijk Teleblik en Leraar24 op de social media

sites!

www.twitter.com/Teleblik

www.twitter.com/Leraar24

Het thema van deze inDruk is ‘Social Media’. Ook de webtips staan natuurlijk in het teken van dit

thema. Om de filmpjes van Teleblik te kunnen bekijken heeft u een Entree account nodig. Mocht u

deze nog niet hebben dan kunt u deze gratis aanvragen wanneer u hieronder op een van de Teleblik-

links klikt.

Kijktips Leraar24

4 - po zomer 2011

Training Excellente leerkracht in social media

Jos Baeten, creatief directeur van Innofun, vertelt over de

nieuwe training: “We willen leerkrachten in een compacte

tijd door alle verzamelde kennis op dit gebied heenleiden.

We streven daarbij naar een combinatie van veel voorbeel-

den uit de praktijk en aanzetten tot nadenken over de vraag:

‘Hoe zou ik dat aanpakken?’”

Deelnemers stellen samen met de trainer (mediacoach) een

persoonlijk leerprogramma samen, op basis van een telefo-

nische intake. Deelname is daardoor zowel aantrekkelijk

voor geïnteresseerden met enige vaardigheden op het

Enkele feiten

De training Excellente leerkracht in social media

staat open voor leerkrachten, IB’ers en andere

onderwijsprofessionals uit het basisonderwijs.

Kosten € 900 all in, duur 40 uur.

Starten kan op elk gewenst moment, in eigen tempo.

De doorlooptijd is 4 tot 12 weken.

Deelnemers kiezen zelf op welke dag zij het eLab in

Breda willen bezoeken.

Innofun rekent in het eerste jaar op zo’n 1000 deel-

nemers.

Meer informatie op www.innofun.nl

gebied van social media, als voor echte beginners. Het

eerste deel van de training bestaat uit oefeningen met

collega’s van andere scholen in een besloten omgeving op

internet (de virtuele leer-community).

Daarna bezoeken deelnemers een dag het eLab, het media-

centrum van Innofun in Breda. Baeten stelt zich daarbij voor

dat “leerkrachten op die dag helemaal ondergedompeld

worden in de sociale educatieve media. Ze krijgen filmpjes

te zien, discussiëren met andere deelnemers en werken aan

praktisch toepasbare plannen voor hun eigen onderwijs-

praktijk. Dat gevoel van onderdompeling willen we verster-

ken door de ruimte comfortabel high tech in te richten, met

projecties op de vloer, meer-dan-levensgrote schermen aan

de muur, iPads en multitouchtables. We verwachten dat

leerkrachten na een dag in ons eLab goed op de hoogte zijn

van de nieuwste ontwikkelingen en bovendien hun didacti-

sche repertoire hebben uitgebreid.”

In de eindfase van de training oefenen deelnemers verder

in de virtuele leer-community. De nadruk ligt daarbij op het

ontwikkelen van lesmateriaal, adviezen of aanbevelingen

voor hun eigen school. Een individueel assessment waarin

een deelnemer zijn of haar competenties kan aantonen, sluit

de training af. Succesvolle afronding levert het certificaat

Excellente leerkracht in social media op. De namen van ge-

certificeerde leerkrachten en hun scholen worden vermeld

op een speciale website.

Hoe social media werken, krijgen leerkrachten meestal wel zelf onder de knie. Maar hoe kun je

die social media goed toepassen in het primair onderwijs? Wat is de meerwaarde, hoe hou je het

veilig en waar moet een leerkracht in didactisch opzicht op letten? De Bredase organisatie Innofun

(onderdeel van Edux, de voormalige schoolbegeleidingsdienst) ontwikkelt hiervoor een trainings-

traject. De verwachte start is in september.

po zomer 2011 - 5

http://beartravel.wordpress.com

http://pilnl.wordpress.com

Via Twitter @groep7dkb

Een reisbureau in de klas

De eerste stap was dat leerlingen via Wallwisher (een digi-

taal prikbord) op het digibord zelf bedachten wat ze wilden

leren over het onderwerp. De leerkracht vulde dat waar no-

dig aan met de doelen vanuit de methode. Vervolgens vorm-

den de leerlingen teams; Londen, Parijs, Berlijn, Madrid en

Rome. Een aantal kinderen voor wie het zelfstandig werken

wat lastiger is, waren samen met de leerkracht het office

management. Zij zorgden voor algemene zaken zoals een

logo, vragen over andere steden en ondersteuning voor de

stedenteams.

De basis van het project vormden de reisadviesaanvragen.

Belangstellenden (ouders en mensen uit ons Twitternetwerk)

konden via het weblog of via Twitter een reisadviesaan-

vraag indienen. Daarin vertelden ze naar welke stad ze wil-

den reizen, met welk vervoer en wat ze ter plekke wilden

gaan doen. De leerlingen gingen vervolgens op internet op

zoek naar vervoer, verblijf en interessante activiteiten ter

plekke. In Excel maakten zij daarna een kostenberekening

voor de stedentrip.

De leerlingen bedachten wat toeristen nog meer nodig zou-

den hebben wanneer ze een stedentrip gingen maken. Er

werden flyers, posters, digitale prentenboeken voor mee-

reizende kinderen, puzzels en wat-en-hoe-in-het-Engels of

Franslijstjes gemaakt. Voor veel van deze producten werd

gebruik gemaakt van zogenaamde web 2.0-programma’s.

Vaak gratis te gebruiken tools die je via het internet kunt

gebruiken om jouw eigen inhoud hier aan toe te voegen en

vervolgens weer met anderen te delen.

Het project was een groot succes. Door de communicatie via

social media als het Wordpress weblog en het Twitter-

account van de klas stroomden de reisadviesaanvragen

binnen. Het werden er zelfs zoveel dat de leerlingen de

vraag niet bij konden houden. Door de betekenisvolle

context was de betrokkenheid van de leerlingen groot. Het

reisbureau was twee middagen per week open en de klanten

moesten geholpen worden. De leerlingen hebben erg veel

geleerd over de verschillende grote steden. Iedere middag

lieten ze via Twitter weten wat de teams die middag gedaan

hadden, wat ging er goed en waar nog aan gewerkt moest

worden. Ook werden er artikelen en producten op het

weblog geplaatst. Binnen het project werden vakken als

rekenen, taal, Engels, aardrijkskunde en mediawijsheid

met elkaar geïntegreerd.

Leerkracht Tessa van Zadelhoff heeft het project ingediend

bij het Partners in Learningproject van Microsoft. Na een

hoge score in de Nederlandse finale heeft zij in maart 2011

het project gepresenteerd tijdens het Innovative Education

Forum in Moskou. Ook daar scoorde het project erg goed, zo

goed zelfs dat juf Tessa in november naar de wereldwijde

finale in Washington mag. Reisbureau Beartravel goes USA.

Toen in groep 7 van OBS De Kleine Beer in Berlicum het nieuwe hoofdstuk van aardrijkskunde:

‘Grote steden in Europa’ zich aandiende, bedacht leerkracht Tessa van Zadelhoff dat het een keer

heel anders moest. Groep 7 werd voor vier weken Reisbureau Beartravel en de inzet van ict was

daarbij erg belangrijk.

6 - po zomer 2011

De klas als proeftuin

Pauline Maas van Stichting Mijn Kind Online vindt dat

jammer. “Ja, dat is een gemiste kans. Onderwijs kan niet meer

om social media heen, deze nieuwe manier van communiceren

hoort bij het leven van kinderen. Een

school die daar niets mee doet - of het

gebruik zelfs verbiedt - is ook het zicht

op het gedrag van de kinderen kwijt.”

Proeftuin

Pauline Maas, die geregeld als multime-

diadocent voor de klas staat, vind het zelf

juist wel fijn als leerlingen tijdens haar

lessen online gaan. “Dan kan ik zien wat

ze doen en een praatje maken: ‘Goh, wie zijn je vrienden?

Ken je ze allemaal? Welke foto’s staan er op je Hyves-pagina?

Waarom heb je die profielfoto gekozen? Heb je je pagina op slot

staan of niet? Krijg je wel eens onaardige krabbels?’ Zulke

gesprekjes vind ik heel belangrijk. Kinderen moeten in een

veilige omgeving leren nadenken over hun online gedrag en

hun online imago.”

Maas vindt dat social media juist wèl op school gebruikt moeten

worden. “Laat kinderen op de basisschool maar oefenen met

social media, zie het als een soort proeftuin. Ze moeten de

basisvaardigheden leren en uitproberen:

maak een groepshyves aan of een weblog,

zet eens wat met de klas op YouTube. Dan

kan een leerkracht het gesprek erover

aangaan met de klas: ‘Wat kom je tegen?

Hoe reageren mensen? Hoe ga je daarmee

om?’ Bijvoorbeeld als een kind negatieve

reacties krijgt op een zelfgemaakt filmpje

op YouTube. Zulke reacties zijn niet fijn

om te krijgen, dat zet aan het denken over

de eigen reacties op anderen. Als kinderen op de basisschool

kunnen oefenen en samen kunnen praten over waarden en nor-

men op internet, leren ze hun eigen keuzes maken.”

Een juffenhyves

Pauline Maas is van mening dat “elke basisschooljuf een leer-

krachtenhyves moet hebben. Via zo’n hyves kun je zien wat

Nederland is koploper in het gebruik van social media en ook onze kinderen lopen hierin vóór.

Kinderen sturen elkaar berichtjes en foto’s via social media, nauwelijks meer via email. Dit gebruik

zal naar verwachting de komende jaren alleen nog maar stijgen. Scholen weten niet goed wat ze

daarmee aan moeten. Nog maar weinig scholen hebben op dit gebied beleid gemaakt dat verder

gaat dan ‘social media op school zijn verboden’.

Kinderen moeten op de basisschool kunnen oefenen met social media.”

po zomer 2011 - 7

er tussen de kinderen speelt; en het is leuk om zo contact te

hebben en schoolnieuwtjes te delen. De kinderen reageren ook

op je: ‘mooie nieuwe profielfoto, juf!’ En op deze manier

kunnen ook ouders gemakkelijk betrokken worden bij wat er

gebeurt in de klas.”

Privé is privé, maar wat is dat?

Leerkrachten zijn vaak huiverig om privé-informatie weg

te geven. Maar met een aparte leerkrachtenhyves heeft

iemand dat zelf in de hand. Kletsen met de eigen vrienden-

kring kan desgewenst via een privé-account, waar geen leerlin-

gen als vrienden worden toegevoegd. Pauline Maas haalt

filosofe Stine Jensen aan, die stelt dat iedereen een lijstje zou

moeten opstellen met dingen die ze liever NIET over zichzelf

willen tegenkomen op internet. Jensen noemt dit ‘je intieme

kapitaal’. Iedereen die social media gebruikt, moet nadenken

over de vraag ‘Tot hoever ga je? Wat hou je privé en wat niet?’

Maas: “Iedereen kan regisseur zijn van z’n eigen online imago.

Als je doordacht dingen online zet, kun je beter bepalen wat er

over je te vinden is. Dit kun je beter leren aan kinderen als je

het zelf ook doet en zelf merkt waar je zo tegenaan loopt. Er

heeft bij mij wel eens iemand op de stoep gestaan die ik alleen

online kende. Hij had een radio-interview gehoord waarin zo-

wel mijn echte naam als mijn online naam ter sprake kwamen.

Het kostte hem daarna niet veel moeite om mijn adres op te

zoeken. Dat was voor mij echt wel even schrikken, zoiets zal me

niet nog eens overkomen. Ik raad basisschoolkinderen aan om

geen achternaam in te vullen en geen herkenbare profielfoto te

gebruiken. Zelf zet ik nooit foto’s online waar mijn kinderen

herkenbaar opstaan.”

Een klassenhyves

Samen met leerlingen een klassenhyves maken kan erg leuk en

leerzaam zijn. Pauline Maas: “Zeker met groep 7-8 kan dat best.

Als je dat in de klas doet, komt het gesprek vanzelf op gang, over

keuzes en over grenzen van gedrag: ‘Wie zullen we toevoegen?

Wat zijn echte vrienden? Is iemand wel wie hij zegt dat-ie is?

Hoe kun je daar achter komen? Wat heb je eraan om zoveel

mogelijk vrienden toe te voegen? Welke foto’s zetten we erop?

Wat vertellen we wel en wat niet? Hoe reageer je op reacties?’

Wat de kinderen leren van deze groepsgesprekken, werkt door

naar de manier waarop ze omgaan met hun eigen privéhyves.

Ze leren zo na te denken over hun online gedrag. Sociale media-

opvoeding hoort echt thuis op de basisschool!”

Stichting Mijn Kind Online (MKO) is een kennis- en

adviescentrum over jeugd en (nieuwe) media.

MKO heeft als doelen: ouders en leerkrachten meer

inzicht verschaffen in de mogelijkheden van nieuwe

media en bevorderen van het verantwoord gebruik

daarvan.

www.mijnkindonline.nl

8 - po zomer 2011

Ik ben Ilja, 12 jaar, en ik ben hoogbegaafd. Dat betekent dat

mijn IQ hoger is dan 130, waardoor ik anders denk en leer

dan leeftijdsgenoten. Ik zit op speciaal onderwijs voor

hoogbegaafde kinderen, de Leonardoschool in Dronten.

Ik ben op mijn derde naar de reguliere basisschool gegaan,

dat ging niet goed. Ik verveelde me, ik leerde niets. In groep

1 sloop ik bijvoorbeeld weg uit de les om buiten het school-

plein te vegen. Toen ze vroegen wat ik aan het doen was zei

ik: “Ik dacht, laat ik maar wat nuttigs gaan doen”. Op mijn

tweede school ging het in het begin wel goed. Ze hadden

namelijk veel extra’s te bieden, niet meer van hetzelfde,

maar iets echt interessants. Later in groep 6/7 ging het

steeds minder goed. In groep 7 kreeg ik een ‘bore out’.

Ik had een soort zeurend en stekend gevoel in mijn maag.

Ik was ziek van verveling. Ik heb toen vier maanden thuis

gezeten. Mijn ouders, en andere ouders van hoogbegaafde

kinderen, hebben in die tijd om een Leonardoschool in

Zwolle (waar ik woon) gevraagd. Die kwam er niet.

Dus ging ik naar de Leonardo in Dronten. Dat heeft heel veel

met me gedaan. Het ging weer helemaal goed met mij!

Ik kreeg veel vrienden. Ik werd zelfverzekerder. En het

belangrijkste was dat ik léérde. Op het regulier onderwijs

wou ik leren, en nu wil ik wat ik geleerd heb toepassen in de

wereld!

Er is veel verschil tussen Leonardo-onderwijs en regulier

onderwijs. Op Leonardo krijg je elk vak op precies je eigen

niveau. Er zijn ook vakken zoals Grieks, filosofie, Spaans

en bridge. Ik heb nu docenten die snappen hoe hoog-

begaafde kinderen denken, voelen en leren. En alle kinderen

zijn hoogbegaafd. Dat is toch wel het grootste verschil.

Het is fijn als ze je snappen en als je goed met ze kunt

communiceren omdat je op één lijn zit!

Half april heb ik met nog tien andere hoogbegaafde vol-

wassenen en kinderen een rondetafelgesprek mogen voeren

met Marja van Bijsterveldt, de minister van onderwijs.

Marja van Bijsterveldts eerste vraag was: ‘Wat zouden jullie

veranderen/doen als jullie minister van onderwijs waren?’

Ik heb toen gezegd dat ik meer aandacht zou besteden aan

Leonardoscholen. Ik heb verteld wat de Leonardo met me

heeft gedaan. Ze vroeg ook wat voor rol mijn ouders in

mijn hoogbegaafdheid hadden gespeeld. Toen heb ik gezegd

dat mijn ouders altijd heel hard voor me geknokt hebben.

Kortom: Ik ben van mening dat je kinderen met speciaal

onderwijs echt gelukkig kan maken! Het heeft mij in elk geval

wel gelukkig gemaakt!

De leerling aan het woord

Om mediawijsheid in het onderwijs te integreren en leer-

lingen te laten ervaren hoe mediawijs ze zijn, worden vanaf

komend schooljaar alle leerlingen van groep 7 uitgedaagd.

Tijdens de Week van de Mediawijsheid (21 – 27 november)

kunnen zij in een levensecht spel laten zien wat ze al

kunnen en zo een officieel mediabewijs te halen. Dé kans om

kennis die ze opdoen in het mediawijsland te laten ervaren.

Durft uw groep de uitdaging aan?

Je eigen mediawijsheid ervaren?

Week van de Mediawijsheid

21-27 nov. ‘11

Mediawijs?Bewijs het maar!Masters

Media

Media zijn overal en hun maatschappelijke im-

pact is groot. Van kinderen wordt verwacht dat

ze er mee om kunnen gaan en dat ze de risico’s

kennen.

U kunt de mediawijsheid van uw leerlingen

testen met de quiz op mediawijsland.kennisnet.nl

“Dit ben ik, met links mijn beste vriendin Julia, die ik op

mijn Leonardoschool heb leren kennen”

Column

nog bij hun computergebruik. In Toverland werd goed

gekeken naar wat kinderen leuk vinden zoals achtbanen en

spannende attracties maar ook naar wat prettig wordt

bevonden door ouders zoals bijvoorbeeld veiligheid.

Leerkrachten willen graag inhoud die aansluit bij de leerdoe-

len. De content moet niet te dynamisch zijn, men heeft

behoefte aan wat houvast. Daarnaast gaat de kwaliteit van

het materiaal uit boven de kwantiteit. De content

moet bruikbaar zijn op een digibord of

touchscreen en leerlingen moeten er

zowel klassikaal, in groepjes als

individueel mee aan de slag

kunnen gaan.

Drie ontwikkelpartijen,

websiteontwikkelaars

met ervaring in sites

voor kinderen, zijn met

alle input aan de slag

gegaan en hebben hun

concepten gepresenteerd.

Vervolgens kiest de cocrea-

tiegroep nog welk idee het best

aansluit bij hun ideeën. Annemiek

Nederpel legt het vervolg uit. “Het

voortraject was intensief maar we zijn er nog

lang niet. We willen graag steeds delen van de nieuwe

onderbouwsite via een community delen met ouders,

leerkrachten en kinderen in heel Nederland. We zijn erg

benieuwd naar hun mening over bijvoorbeeld bepaalde

karakters die een rol gaan spelen op de site en over de

content die we willen plaatsen.” Kennisnet wil daarom ou-

ders, leerkrachten en hun kinderen of leerlingen van harte

uitnodigen om deel te nemen in deze community en zo hun

mening te geven over de nieuwe Kennisnet Kids

Onderbouwsite. De compleet nieuwe site zal in september

2011 gelanceeerd worden.

Deel uw mening op onderbouw.kennisnet.nl/nieuwesite

De Kidssite van Kennisnet voor de groepen 1-2-3 is bij veel leerkrachten goed bekend. Het treintje

brengt je langs plaatsen met namen als Getallenstad, Ontdekdorp, Letterstad, Sprookjesdorp en

Speelstad. De site bestaat echter al jaren en voldoet niet meer aan de moderne eisen. Zo kan door

de hoeveelheid externe links de veiligheid niet meer gegarandeerd worden en sluit de vormgeving

niet goed aan bij de internetvaardigheden van de kinderen.

Redenen genoeg voor een extreme make-over van deze drukbe-

zochte site. Omdat Kennisnet veel waarde hecht aan de mening

van gebruikers en ervaringsdeskundigen wordt steeds vaker

gekozen voor een cocreatietraject. Binnen een cocreatietraject

kunnen deze groepen direct in het ontwikkelingsproces van

nieuwe sites worden betrokken. In de maanden maart en april

is de cocreatiegroep vijf keer een dag bijeen geweest. In de

groep zitten ouders en leerkrachten van kinderen die binnen de

doelgroep vallen aangevuld met medewerkers van

Kennisnet en mensen van ontwikkelpartijen.

Om te beginnen is men een dag in

een groep 1-2 geweest om

daar leerlingen te observe-

ren. De kinderen kregen de

opdracht om een mood-

board te maken over hoe

zij de nieuwe website-

omgeving graag zouden

inrichten. Met behulp van

de aanwezige en meege-

brachte materialen creëer-

den de kleuters ware kunst-

werken die als inspiratiebron

konden dienen voor de nieuwe site.

Annemiek Nederpel van Kennisnet ver-

telt: “Het was interessant om te zien hoe de

kinderen bepaalde keuzes maakten. Welk materiaal kiezen ze

en wat gaan ze er vervolgens mee doen? De kinderen waren

erg geconcentreerd aan het werk.” Iets meer voorspelbaar

was dat de meisjes erg into the glitterprinsessen look-and-

feel waren terwijl de jongens vaker naar de spannende spin-

nenplaatjes grepen die geassocieerd werden met Spiderman.

Een tweede inspiratiebron vormde een bezoek aan het pret-

park Toverland in het Limburgse Sevenum. Kennisnet wilde

dit pretpark gebruiken als een soort van metafoor voor de

nieuwe site. Ouders en leerlingen werd naar hun mening

gevraagd. Ouders zijn eigenlijk geen doelgroep voor

Kennisnet maar vanwege de jonge leeftijd van deze doel-

groep bleek het wel handig om hen erbij te betrekken.

Ouders begeleiden leerlingen van deze leeftijd immers vaak

Cocreatie in de onderbouw

po zomer 2011 - 9

10 - po zomer 2011

De leer-krachtvan social media

“Veel mensen denken bij social media alleen aan communi-

catie voor je eigen plezier. Natuurlijk zit die kant eraan,

maar je kunt social media ook gebruiken voor samenwerken

op afstand, en om van elkaar en met elkaar te leren”, vertelt

Erno Mijland. “Voor het onderwijs is met name die leer-

kracht van belang. De technologie dient daarbij dan als

schakel tussen de leerlingen. Ik noem het wel eens Learning

apart together.”

Educatief inzetten

Mijland zelf is groot voorstander van het educatief inzetten

van social media. “Zo sluit je aan bij wat leerlingen kennen,

kunnen en leuk vinden. En je bereidt hen voor op de

toekomst, ze leren goed omgaan met de media die ze later

ook tegenkomen. Maar de belangrijkste reden is toch de

leerkracht van social media. Ik zal een voorbeeld geven.

Werkstukken op de basisschool gaan vaak over algemene

onderwerpen, op een algemene manier beschreven: ‘surfen’,

‘skiën’ of ‘de cavia’. Vaak zijn die werkstukken een beetje

geknipt en geplakt uit algemene bronnen. Daar leren

Onderwijsjournalist en -adviseur Erno Mijland is gefascineerd door de invloed van technologie op

leren. Vanuit die fascinatie houdt hij zich bezig met games, mediawijsheid en social media.

kinderen maar tot op zekere hoogte wat van. Maar met een

enquête via bijvoorbeeld Google Docs kunnen ze zelf hun

informatie verzamelen over onderwerpen uit hun eigen

omgeving. Bijvoorbeeld de mening van buurtbewoners

over de verkeerssituatie in de wijk, of wat kinderen en

ouders vinden van de herinrichting van het schoolplein. Die

informatie kun je nergens anders vandaan halen, die moet

je echt aan de betreffende mensen vragen. Die informatie

kunnen ze dan samen analyseren en verwerken tot een

rapport/werkstuk met tekst en eventueel infographics.

Ze proeven zo al een beetje aan onderzoeksmatig werken.”

Voorwaarden

Een gemeenschappelijk doel en onderling vertrouwen zijn

wel vereist bij het gebruik van social media in het

onderwijs, net als duidelijke afspraken over de procedure

(taakverdeling, deadlines, hoeveel tijd iedereen erin gaat

steken en of je bijdragen van anderen mag aanpassen

of alleen becommentariëren). “Het is – zowel voor de

po zomer 2011 - 11

leerkracht als voor de leerlingen – belangrijk om laag-

drempelig te beginnen”, vindt Mijland. “En verder is het

wel een voorwaarde dat leerkracht er plezier in heeft

iets nieuws te proberen en een visie heeft op wat de

meerwaarde zou kunnen zijn.

Een leerkracht moet niet

puur experimenteren zonder

doel, niet alleen maar omdat het

leuk lijkt. Het gaat erom dat

leer-lingen op een efficiënte

manier iets nuttigs leren.”

Mijland ziet het belang van

de verschillende inbreng

van leerkracht en leerlingen.

“Leerlingen hebben veelal

enorme handigheid in bijvoor-

beeld het zoeken en vinden van

filmpjes op YouTube. De rol van

de leerkracht is daarbij om vra-

gen te stellen als ‘wat is een goed filmpje?’ en kwesties als

auteursrecht ter sprake te brengen. De leerkracht brengt

ervaring, deskundigheid over onderwijs, of misschien zelfs

wijsheid in. Als je dat voegt bij de knoppen-vaardigheid van

leerlingen, heb je een heel krachtige voedingsbodem om te

leren.”

Practise what you preach

Half februari van dit jaar verzorgde Erno Mijland een work-

shop over social media in het onderwijs op een school

in Tilburg. Hij liet cursisten ter plekke concrete voor-

beelden uitdenken, die ze de

volgende dag in hun klas zou-

den kunnen toepassen.

“Het leek me interessant om

hier de kern van samenwerken

via sociale media in te bren-

gen: dat is tijd- en plaatson-

ge-bonden. Ik nodigde via

mijn weblog en via Twitter

mensen uit om mee te denken

en ideeën in te sturen. Daar-

voor gebruikte ik Google

Docs. Binnen drie dagen had

ik een verzameling van zeven-

tien ideeën, bedacht en bij-

een-gebracht door mensen die elkaar lang niet allemaal

kenden.” Mijland bundelde die voorbeelden tot het Ideeën-

boek Sociale media in het onderwijs. Meer dan tien duizend

mensen hebben het sindsdien gedownload tegen betaling

van - heel social media-achtig - een tweet of een goede

vraag over dit onderwerp.

www.ernomijland.com

Overhoringen delen

Een leerling maakt voor de rest van de klas een overhoring

bij de lesstof in www.wrts.nl. Deze online overhoring kan

door de hele klas gebruikt worden bij de voorbereiding van

een proefwerk.

Een klassenblog

Gedurende het schooljaar houden de leerlingen bij

toerbeurt een klassenblog bij met www.blogger.com. Naast

stukken tekst kunnen ook foto’s en filmpjes toegevoegd

worden. Ouders krijgen een link, zodat ze het klassenblog

kunnen volgen.

Een gedichtenbundel

Leerlingen maken gezamenlijk een gedichtenbundel. Ze

lezen elkaars werk en proberen elkaar op grond van argu-

menten van feedback te voorzien. Teksten worden ver-

zameld, opgemaakt en van illustraties voorzien in een Goog-

le Docs-bestand (docs.google.comZo wordt een digitaal of

papieren boek samengesteld.

Hoe wonen mensen in…

Leerlingen maken filmpjes van hun eigen leefomgeving en

zetten die op een speciaal kanaal op www.YouTube.com.

Scholen uit andere landen doen hetzelfde. Zo ontstaat een

indruk van hoe mensen in andere landen leven. De filmpjes

kunnen gekoppeld worden aan de lessen wereldorientatie of

aardrijkskunde.

Enkele voorbeelden uit het Ideeënboek Sociale media in het onderwijs:

Manja van Buul, leerkracht van groep 7 op obs De Eendracht in Mijdrecht chat met Leonie (11). De

chat gaat over social media en over hoe die in de les gebruikt kunnen worden.

Tweespraak

Leonie: Heejj juf Manja, u bent weer online

Leonie: Oké. Ik heb Hyves, Facebook, Twitter en

msn. Best wel druk, maar verschrikkelijk leuk. Leuk

dat je met mensen dingen kunt bespreken of even

een krabbel sturen zonder naar ze toe te gaan of op

te bellen. En u?

Leonie: Best wel stoer, zo’n Twitterjuf!

Leonie: En van twitteren leer je om je verhaal kort

te houden, niet meer dan 140 tekens. Daar heb je

best veel aan voor school. Misschien kunnen we een

keer een brief sturen aan onze directeur.

Leonie: Ja, dan kunt u bijvoorbeeld een vraag stel-

len en wie het snelst het antwoord heeft gezocht en

getweet, heeft gewonnen.

Manja: Hoi Leonie, zullen we even chatten over

social media, Hyves enzo?

Manja: Wat voor brief bedoel je?

Manja: Mooie titel, Twitterjuf… Zou je het een goed

idee vinden om op school te twitteren?

Manja: Haha, dat lijkt me leuk, een wedstrijdje via

Twitter.

Manja: Ik heb ook Hyves en Facebook, maar Twitter

vind ik zelf het allerleukst. Vooral om met andere

juffen en meesters goede onderwijsideeën te de-

len.

Leonie: Over het gebruik van Twitter, msn, Face-

book en dat soort dingen in de klas, of dat mag. Dan

kunnen we bijvoorbeeld een klasse-twitteraccount

aanmaken.

Manja: Dus daar hebben jullie onderling afspraken

over gemaakt, slim. Controleren je ouders wel eens

wat voor foto’s je op Hyves zet?

Manja: Ik heb ook foto’s van familie en vrienden op

mijn Hyves staan. Ik heb een afgeschermd profiel,

dus niet zomaar iedereen kan die foto’s zien. Als

een van mijn vrienden zou zeggen dat ik de foto

eraf moet halen, dan doe ik dat natuurlijk. Maar dat

is nog niet gebeurd.

Maar nu moet ik weer aan het werk. Het was een

leuke chat, Leonie!

Leonie: Met vriendinnen maken we vaak zelf foto’s

en dan kiezen we welke we op Hyves zetten. Als een

vriendin haar foto niet op Hyves wil, dan doe ik dat

niet.

Leonie: Mijn moeder kijkt soms wat ik op Hyves zet.

Als ze een foto ziet waarvan ze denkt ‘Doe die maar

niet’, haal ik die eraf. Juffrouw hoe doet u dat zelf

eigenlijk?

Leonie: Okeejj, laterr... doeggiiess.

Manja: Goed plan! Ik zag trouwens dat je een nieu-

we profielfoto hebt op Hyves. Ik zal er straks even

iets leuks onder zetten. Zet jij alle foto’s op Hyves?

12 - po zomer 2011

Social media in de klas

po zomer 2011 - 13

Klassenwiki

Leerkracht Elke Das gebruikt een wiki als digitale leeromge-

ving voor haar klas. Op de klassenwiki kunnen leerlingen

onder andere de agenda, huiswerkopdrachten en links naar

websites die in de klas zijn besproken. De wiki die Elke Das

gebruikt is PBworks, deze is gratis en heeft de mogelijkheid

om voldoende leerling-accounts aan te maken. Volgens Elke

Das is de wiki ook een prima middel om leerlingen media-

wijs te maken. Ze leren hoe je omgaat met wachtwoorden,

privacy en hoe je online op elkaar kunt reageren.

(bron: leraar24)

Twitter in de klas

De klas van meester Sanne Kuyt kiest elk jaar een land waar

ze twee weken lang mee aan de slag gaan. Om dit een keer

anders aan te pakken, ontwierpen zij het fantasieland Rapa-

donië. Na het bedenken van een naam, een hoofdstad, een

koning en een kaart, gingen de kinderen van start. Via Twit-

ter hadden zij contact met een aantal fictieve personages die

hen input gaven over het leven in Rapadonië. Deze gaven de

leerlingen opdrachten waar zij mee aan de slag konden gaan.

De kinderen hebben kleding ontworpen en tijdens de socioles

zijn er regels gemaakt. Rapadonië leeft in de klas!

De Sudwester heeft een klassenhyves

Gesprekken over wat wel hoorde en wat niet op social media

werden vaak pas gevoerd naar aanleiding van pesten en

schelden via MSN of Hyves. Leen Faas wilde social media op

een positieve manier gebruiken in de klas. Om leerlingen

zelf te laten ondervinden en ervaren hoe je je op het inter-

net hoort te gedragen, werd een klassenhyve aangemaakt.

Op deze hyve vertellen de leerlingen wat ze gaan doen of

hebben gedaan en plaatsen ze hier foto’s van. Leerzaam,

maar ook leuk voor ouders om op de hoogte te blijven van de

activiteiten van en in de klas.

http://sudwesterleeuwen.hyves.nl

Multimediale klas

Groep 7 van De Loopplank in Zaandam is niet onbekend met

social media in de klas. Hyves, Twitter, Facebook, Yurls en

blogs. Het wordt allemaal ingezet in de klas. Juf Jessica zet

het huiswerk wekelijks op de yurls die voor de klas is aan-

gemaakt. Facebook is erg populair bij de leerlingen zelf,

dus op een Facebookaccount staan foto’s van de klas. Hyves

wordt gebruikt om te kunnen krabbelen met de kinderen

waar ze een uitwisseling mee hebben gedaan. De leerlingen

hebben zelf ook geblogd en ze gebruiken Twitter als een

soort dagboek; ze tweeten foto’s en belangrijke gebeurte-

nissen. Alleen moet de juf hier nog vaak achter aan zitten en

bij ouders leeft het ook (nog) niet. Zelf ziet Jessica nog zeker

mogelijkheden voor als ze op kamp gaan en ouders de klas

dan kunnen volgen.

Maak uw leerlingen mediawijs op mediawijsland.kennisnet.nl

De kidssite van kennisnet is uitgebreid met het mediawijs-

land. Hier kunnen leerlingen hun ict-vaardigheden verbete-

ren en ook meteen testen hoe mediawijs ze zijn. Hyves,

Twitter, eigen websites of het maken van werkstukken; elke

leerling heeft hier tegenwoordig mee te maken en niet ie-

dereen weet hier goed mee om te gaan. Wat mag wel en wat

mag niet? En wat te doen als iemand je online pest? Met het

mediawijsland bieden we u handvatten om uw leerlingen

mediawijzer te maken.

mediawijsland.kennisnet.nl

14 - po zomer 2011

An apple a dayIn groep 8a van leerkracht Maikel Platjouw op Basisschool

de Vendelier in Helmond werken de leerlingen dagelijks met

een iPad en een iPod touch. En dat staat ook gewoon op de

weektaak. De kinderen proberen apps uit en schrijven er

recensies over op hun eigen site www.appsindeklas.nl.

Daarnaast maken ze filmpjes over mediagebruik bij hen

thuis en twitteren ze er op los. inDruk nam een kijkje in de

klas.

In het najaar van 2010 vroeg leerkracht Maikel Platjouw

subsidie aan bij de stichting Mediamachtig voor het project

‘An apple a day’. Hij wilde graag de mogelijkheden van het

inzetten van mobile devices zoals de iPod en de iPad in het

Basisonderwijs onderzoeken. Hij kreeg €1000,00 van de

stichting Mediamachtig die hij besteedde aan de aanschaf

van een iPad, een Ipod touch, twee koptelefoons, twee hoes-

jes ter bescherming, een i-Tunestegoed en de domeinnaam

www.appsindeklas.nl. Groep 8a kon aan de slag.

Leerlingen Vera, Luna en Kirsten zijn in de klas aan het werk

met de iPad en de iPod touch. Op de iPad kun je prima

samenwerken maar de iPod touch is daar eigenlijk wat te

klein voor volgens de dames. “Meestal kiest meester Maikel

de apps uit maar wij mogen ook zeggen welke apps we er

graag op willen hebben. Ze mogen niet te duur zijn want

anders is ons i-Tunes tegoed al snel op.” De leerlingen laten

zien wat voor apps er al op de devices staan; sudoku, dam-

men, patience, maar ook TopoTutorNL, Virtuoso en iMovie.

Momenteel zijn de meisjes bezig met Super7, hierbij komen

steeds willekeurige getallen en symbolen op het scherm die

je zo snel mogelijk met elkaar moet combineren om het getal

7 te krijgen. Is een iPad in de klas alleen maar leuk of leer

je ook iets van het werken met de iPad? Volgens Luna, Vera

en Kirsten leer je snel reageren, Engelse woordjes door

Engelstalige apps zoals bijvoorbeeld Pictureka, rekenen en

is het ook nog goed voor je ruimtelijk inzicht. Om de beurt

schrijven de leerlingen recensies over de apps die ze

uitproberen. Deze apps verschijnen op www.appsindeklas.nl

iPad Tablet met 9,7 inch touchscreen waar je

apps op kunt openen

iPod apparaat met 3,5 inch touchscreen waar

je apps op kunt openen

iTunes programma waarin je apps kunt kopen en

beheren

apps kleine programmaatjes die je kunt

downloaden voor gebruik op computer,

telefoon of tablet

14 - po zomer 2011

po zomer 2011 - 15

Het werken met de iPad en de iPod staat in groep 8a gewoon

op de weektaak. De leerlingen regelen met elkaar wie er aan

de beurt is. Als om half 3 de school uit is mag je als je dat

wilt nog vrijwillig even nablijven om met de iPad te spelen.

Veel kinderen maken hier gebruik van. De iPod touch mag

steeds met een leerling mee naar huis. Die leerling maakt

dan met de iPod touch een filmpje over zijn mediagebruik

thuis. Het filmpje wordt vervolgens bewerkt in iMovie en

online geplaatst. De filmpjes zijn nog niet voor de buiten-

wereld zichtbaar maar worden op school regelmatig beke-

ken. Ook de andere leerkrachten komen zo meer te weten

over wat de leerlingen thuis met media doen. De iPad gaat

niet met de leerlingen mee naar huis. “Maar op vrijdag

heeft de meester papadag en neemt hij hem wel mee naar

huis om dingen uit te proberen” volgens een paar kinderen.

De leerlingen van @devendelier8a twitteren ook. Over wat

er in de klas gebeurt, welke excursies er gemaakt worden,

apps die uitgeprobeerd worden en nog veel meer. Mag alles

dan op Twitter geplaatst worden? Kirsten legt uit: “Als je op

de iPad Twitter opent ben je meteen ingelogd. Je mag over

van alles twitteren. Maar liever niet van die dingen dat taal

saai is en zo.” Is taal dan saai? “Ja, want in het boek hebben

ze het nog over guldens, floppies en walkmans. Dat is wel

heel ouderwets. Groep 8 is pas volgend jaar aan de beurt

voor nieuwe taalboeken maar dan zitten wij al in de brug-

klas”. Het twitteren via het schoolaccount gaat eigenlijk

altijd goed vertellen de dames. Ongeveer zeven van hun

klasgenoten hebben een eigen Twitteraccount. “Daar staan

soms wel eens dingen op die niet zo goed zijn. Meester

Maikel praat daar dan met ons over.” Maikel Platjouw geeft

aan dat hij wel achteraf even controleert wat de leerlingen

via de klassenaccount getwitterd hebben. Van meer

beschrijvende tweets probeert hij de leerlingen te coachen

naar tweets met meer inhoud.

Hoe start je nu met zo’n project? Maikel Platjouw geeft uit-

leg. “De subsidie via Mediamachtig heeft ervoor gezorgd

dat ik beide apparaten en toebehoren kon aanschaffen.

Daarna ben ik gestart met het aanmaken van een Apple ID en

een i-Tunesaccount. De apparaten hebben geen echte hand-

leiding, je moet er gewoon mee beginnen.” Maikel gaat nog

wel een handleiding maken voor leerkrachten die ook in hun

eigen klas een soortgelijk experiment willen opstarten. Er

zijn nog niet veel apps van educatieve uitgeverijen volgens

Maikel. “Ik zoek constant naar interessante apps en maak er

vervolgens zelf de leerdoelen bij. Veel van de tips voor apps

krijg ik via mijn Twitternetwerk. Toontastic vind ik bijvoor-

beeld een hele mooie app. De kinderen kunnen binnen dit

programma zelf cartoons maken. Deze app maakt het ook

mogelijk om leerlingen samen te laten werken op de iPad.”

Welke afspraken zijn er gemaakt rondom het gebruik van de

iPad in de klas? Maikel Platjouw vertelt dat er maar weinig

afspraken zijn vastgelegd. “Eigenlijk alleen dat ze er voor-

zichtig mee moeten zijn. De apparaten zijn niet verzekerd

want dat werd te duur. En dat ze er op een goede manier

mee om moeten gaan. Geen gekke dingen anders gaat ie een

week de klas uit en dat wil natuurlijk niemand.”

Favoriete apps van De Vendelier 8a

Super7

TapTap

Pictureka

Angry birds

Particula

Favoriete app van meester Maikel

Toontastic

www.mediamachtig.nl

www.devendelier.nl

www.appsindeklas.nl

Op Twitter @devendelier8a

Op Twitter @maikelplatjouw

Nieuws

Colofon

Kennisnet inDruk PO is een gratis blad voor leerkrachten werkzaam

in het basisonderwijs. Van de Kennisnet inDruk bestaat ook een

aparte uitgave voor het het voortgezet onderwijs en het middelbaar

beroepsonderwijs. Het blad is ook digitaal (pdf-file) beschikbaar op

leerkracht.kennisnet.nl/indruk.

Uit deze uitgave mag niks worden verveelvoudigd (waaronder

begrepenhet opslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) of

openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, behoudens in geval de

verveelvoudiging van de inhoud van deze uitgave plaatsvindt onder de

licentie “naamsvermelding, niet-commercieel, geen afgeleide werken”

als gehanteerd door Creative Commons.

Hoofdredactie: Evita Nort

Eindredactie: Evita Nort en Jiska Verschoor

Tekstbijdragen: Ilja Snijders, Carla Desain, Bram Litjens, Evita Nort,

Frans Schouwenburg, Jiska Verschoor, Tessa van Zadelhoff

Fotografie: Erald v.d. Aa, Carla Desain, M. Smith

Vormgeving: The Public Group, Rotterdam

Druk: OBT de Bink, Leiden

Issn: 1571-2427

Reacties en suggesties: indrukpo@kennisnet.nl

Op reportages en interviews, foto’s en illustraties berusten

auteursrechten.

Online workshop mediawijsheidDe workshop mediawijsheid is voor leerkrachten in het basisonderwijs. D.m.v. een vragenlijst wordt eerst het beginniveau

bepaald om vervolgens online opgeleid te worden. Tevens wordt de workshop geïllustreerd met handige tips en nuttige

voorbeelden.

Onlineworkshops.kennisnet.nl/mediawijsheidpo

Publicatie Opbrengsten van ExpoDe opbrengsten van tien experimenten met ict in het primair onderwijs die leraren zelf

bedachten, vormgaven en uitvoerden zijn gebundeld in deze nieuwe publicatie in de

Onderzoeksreeks. Bestellen kan via bestellen.kennisnet.nl

De summerschool 2011 Inspiratie op doen in de zomervakantie? De Summerschool geeft de gelegenheid om bij verschillende toonaangevende en

innovatieve bedrijven een kijkje te nemen. De thema’s zijn ‘21st century skills; leren en opleiden voor de wereld van straks’

en ‘Ruimte voor ict; architectuur van het (nieuwe) leren’.

Heeft u interesse? Aanmelden kan via summerschool.kennisnet.nl

Verbeter uw taal- of rekenonderwijs Het plan ‘Alle Scholen in Beweging’ maakt het via (gratis) vouchers mogelijk om de kennis vanuit de taal- en rekenpilots te

verspreiden onder de ruim 5000 scholen die hieraan niet konden deelnemen. Naast de expertise vanuit de scholen zelf en

een digitale omgeving boordevol informatie, kunnen basisscholen ondersteuning van een grote groep taal- en rekenexperts

aanvragen. Op www.allescholeninbeweging.nl kunt u een voucher aanvragen. Deze voucher kunt u verzilveren voor een be-

zoek van de taal- of rekenbus, de afname van een taal- of rekenaudit, of voor het bezoeken van een voorbeeldschool.

Laat u inspireren op www.allescholeninbeweging.nl

Gratis Teleblik-poster voor in de klasVoor het vak Aardrijkskunde is een speciale Teleblik-poster ontwikkeld voor

in de klas. Op de poster staan allerlei video’s die aansluiten bij de

onderwijsmethodes. Met behulp van de poster ‘Ontdek de wereld in Teleblik’

ontdekken leerlingen meer over landschappen en klimaten wereldwijd.

www.Teleblik.nl/wereldvanverschil 10

&& klimaatklimaatschapschap

WereldWereldvanvanverschilverschil

Een woestijn met weinig water, harde wind en ’s zomers hoge temperaturen. Kijk op www.teleblik.nl/sahara

SaharaSahara

NigerNigerNiger is een dor en droog land

met grote temperatuurverschillen.

Benieuwd hoe ze daar leven?

Kijk op www.teleblik.nl/niger

Victoria-Victoria-Deze watervallen zijn op een bijzondere manier ontstaan. Hoe? Kijk op www.teleblik.nl/victoria

De naam van dit Italiaanse eiland zegt het al: hoe werken vulkanen? Kijk op www.teleblik.nl/vulcano

VulcanoVulcano

De hoogste bergketen op aarde wordt nog steeds hoger! Kijk snel hoe dat kan op www.teleblik.nl/himalaya

Grote klimaatverschillen hebben gevolgen voor de landbouw.Kijk op www.teleblik.nl/china

ChinaChina

Denk jij dat er algen in het ijs van de Zuidelijke IJszee kunnen groeien? Kijk op www.teleblik.nl/antarcticaAntarcticaAntarctica1

2

3

IJsland ligt op een breuklijn.

Weet jij waartussen deze zich bevindt?

Kijk op www.teleblik.nl/ijsland

IJslandIJsland

7

8

9

IndiaIndiaVerschillende klimaten in één land:

van superkoud tot stikheet.

Kijk op www.teleblik.nl/india

6

HimalayaHimalaya

De Grand Canyon in Arizona is één van de diepste kloven ter wereld. Benieuwd hoe dat eruit ziet? Kijk op www.teleblik.nl/verenigdestaten

StatenStaten11

10

Is koraal in het Great Barrier Reef een plantje of een diertje?Kijk op www.teleblik.nl/australie

9De Orinoco is een rivier die hoog in de bergen begint als stroompje.Kijk op www.teleblik.nl/venezuela

VenezuelaVenezuela

12AustraliëAustralië

VerenigdeVerenigde

3

2

1

12

Tropische regenwouden vind je rond

de evenaar, waar het warm en vochtig

is. Kijk op www.teleblik.nl/regenwouden

Het klimaat heeft grote invloed op het weer in alle werelddelen.Kijk op www.teleblik.nl/werelddelen

WerelddelenWerelddelen

Het is niet overal op de wereld even warm. Hoe komt dat? Kijk op www.teleblik.nl/temperatuur

TemperatuurTemperatuur Waarom hebben land en zee niet dezelfde temperatuur?Kijk op www.teleblik.nl/landenzeeLandLand

TropischeTropische

11

45

78

6

4

5

Teleblik is gratis voor leerkrachten

én leerlingen! Vraag aan je leraar hoe

je toegang kan krijgen tot Teleblik,

of kijk op www.teleblik.nl/start

ToegangToegang

landland

Alle verschillen in klimaat worden veroorzaakt door de zon. Kijk op www.teleblik.nl/klimaatverschillen

KlimaatKlimaatverschillenverschillen

regenwoudenregenwouden

zeezeeenen

Natuurlijk biedt Teleblik veel meer dan de

onderwerpen op deze poster, voor bijna elk

vak en elke groep is er veel geschikt mate-

riaal te vinden. Teleblik biedt je namelijk een

schat aan informatie met toegang tot dui-

zenden uren gratis actuele en historische

televisie- en radiouitzendingen, voor namelijk

van de publieke omroepen.

Bovendien biedt Teleblik handige tools, met

de snijmachine van Teleblik knip je heel een-

voudig precies het fragment dat je nodig

hebt. Al je favoriete uitzendingen en fragmen-

ten sla je op in MijnMedia, zodat je ze later

gemakkelijk terug kan vinden.

WatWatjeje

kunkunmetmet

watervallenwatervallenGebruik Teleblik om je spreekbeurt voor te bereiden of tijdens je spreek-beurt! Je kunt bijvoorbeeld ook frag-menten op hyves plaatsen.

MakenMaken

Bekijk de uitzendingen van Teleblik op school, in de les, op het digibord of gewoon thuis.

KijkenKijken