Dikke vrienden
Proost!
Stappen met je robot ergoPrut?
Pret
03 Zij-instromer04 Vlinders06 EerstepaalprojectMinDeDraai08 Rechter-commissaris10 Robot-armgeeftmeerzelfstandigheid12 Ouderparticipatie:“Doeikhetwelgoed?”14 Palliatievezorg:meelevenmetsterven16 Medewerkerstevredenheid17 Devijf18 Vervoerskosten19 Korteberichten
In deze Ergo
19
pag. 6
pag. 4
pag. 12
pag. 17
Een rechter-commissaris,
vlinders en een 8,2.
Bier, diamanten en modder.
Wat hebben die met
elkaar te maken?
Ze komen allemaal voor
in deze Ergo.
Veel leesplezier en tot
in het nieuwe jaar!
Titia Geerlink
3
‘We zorgen
voor de cliënt, voor
elkaar en voor ons-
zelf’
Riet
Vis, cluster-
manager van de Til
op Reigersdaal, weet wat
voor medewerkers ze wil: “Ik
ga voor mensen die de pas-
sie hebben, de bevlogenheid en
het hart om dit werk te doen.” In
nauwe samenwerking met de afde-
ling ‘mobiliteit en stage van P,O&O
heeft zij al aardig wat ‘zij-instromers’
aangenomen. Anders geschoolden.
Zoals Willemijn van Leeuwen. Die
werkte in een boekhandel. En
nu op Til 2. “De meest com-
plexe groep van de Til,”
aldus Riet.
De zorgsector was een oude liefdevoorWillemijn. Toen kwam het erniet van, nu wel. Misschien maargoedookzo.“Ikhadditopm’ntwin-tigstenietmoetendoen,”zegtze,nudertigjaaroud.
Ruimte maken voor elkaar“Zij-instromers,” zegt Riet, “zijnmensen die hun oude baan, hunoude leven, hun oude zekerhe-denopofferenomhiertekomenwerken,vaakvoorooknogeenseen klein contract. Het zijndiamanten,die alleen nogge-slepen moeten worden.” Datslijpen is het belangrijkste,meent Willemijn, die nu debasisopleidingvanonzeorga-nisatievolgt. “Nee,”zegtRiet,“datdiamantzijn.”Til2complex?RietglundertalsWillemijn hetmeteenvoordecliëntenopneemt.Maarhetkanerinderdaadheftigaantoegaan.“Gelukkigisheteenhechtteam,”zegtRietVis.“Erzijninhetafge-lopenjaareenaantalnieuwemede-werkersbijgekomenendat ispro-bleemloosverlopen.Hetoudeteamheefteenstapjeopzijgedaan,ruimtegemaakt. Het klinktmisschien gei-tenwollensokkenachtig, maar hierzorgenwevoordecliënt,voorelkaarenvooronszelf.”
“Ik had geen benul”Willemijn deelt die ervaring. Ze is
op de Til goed ontvangen, respect-vol.Welhad iemandvaneenanderclusteropReigersdaalbijdekennis-making gezegd: “Ik ben benieuwdhoe snel jewegbent.” Zehad laco-niekteruggezegd:“Enwiebenjijookalweer?”Willemijn is trotsophaarwerkplek.Tijdensdesollicitatiewashaarsubtielverteld:“AlshetnietluktopTil2,betekentdatnietdatjeon-geschikt bent voor de zorg.” Het isnatuurlijk niet allemaal vanzelf ge-gaan:“Hetbeginwaseenroes.Ikhadgeenbenulwatereigenlijkallemaalgebeurde.Voorafwordt je van allesverteld,maardanweet je toch nogniethoehetechtis.”
HaasjeMaar er stond een team om haarheen,dathaarsteunde.DatELKAARsteunt.Encliënten,diehaardierbaarzijn.Zewilnietdatjijditartikelleesten denkt dat Til 2 ‘lastige’ cliëntenheeft. Ze geniet van haar werk, zehoudtvandemensen.Wildecliën-ten begrijpen: “Ik heb veel van decursus ‘Veiligheid en Agressie’ ge-leerd,bijvoorbeeldoversignalenop-vangenenhetvoorkomenvanescala-ties.”Zeheeftdebevlogenheid.Rietsloftuitingenoverhetteamondergaatzemeteenglimlach.Enkomttotdekern: “Als het teamnietgoed func-tioneert,zijndecliëntenhethaasje.”Briljanttoch,zo’ndiamant?
Steven van der Burg
4
In januari van dit jaar verhuisden de kinderen van ‘de Vlinders’ van ODC de Carrousel van Hoorn naar Wognum. Naar een gebouw met onder andere twee basisscholen, een muziekschool, sportschool, kinderopvang, peuter-speelzaal en bibliotheek. Atie, cliëntbegeleidster, geeft me eerst een rondleiding en vertelt wat er alle-maal al ontstaan is het afgelopen jaar. “Pas maar op, want ik blijf vertellen. Het is hier zo bijzonder en tegelijkertijd alweer zo vertrouwd.”
Racen over het schoolplein“Vijf kinderen ondersteunen we hier
‘Pas op hoor, ik blijf vertellen’Vlinders van ODC de Carrousel helemaal op hun (nieuwe) plek
Van een multifunctioneel gebouw
hoef je niet direct warm te
worden. Toch gebeurde er direct
iets met me toen ik binnenstapte
in De Bloesem in Wognum. En
dat gevoel werd alleen maar
sterker toen ik de ochtend
doorbracht bij de Vlinders van
ODC de Carrousel. Wow, wat een
samenwerking.
nu. Er komt binnenkort een zesde bij en er is plek voor zeven. In de leeftijd van 4 tot 12 jaar met uiteenlopende beperkingen. In januari van dit jaar zijn we hier allemaal tegelijk gestart. We moesten wel even rustig ons plekje vinden, zijn niet direct begonnen met integratie. Het eerste contact was naar elkaar kijken door de ramen. Van beide kanten, hoor! En in het voorjaar gingen de deuren open om buiten te spelen. Toen begonnen de echte contacten. En iedere dag is er wel een moment dat we denken: dat hadden we moeten fil-men. Zit Thomas buiten in een loopkar, pakt iemand hem bij de hand en lopen
5
samen op over het schoolplein. Twee kinderen met de grootste schik.”
Plannen loslaten“Natuurlijk hebben we van te-voren een plan gemaakt. Maar gebleken is dat we daar een deel van moesten loslaten. Er ontstonden spontaan meer en andere contacten dan we bedacht hadden. Zo waren er ineens 16 kinderen uit groep 5 die met Danny wilden computeren. Samen vi-deoclips kijken op YouTube. We hou-den nu een soort sollicitatieprocedure. Doel is dat op den duur, als hij de twee kinderen de klas binnen ziet komen, hij denkt: jaaaa, computeren!”
Leuk bedacht, maar nee“Het plan om naar de bibliotheek te gaan is juist weer op niets uitgelopen. Leuk bedacht, maar mensen komen daar om boeken te halen en niet voor sociale contacten. Ook niet moeilijk over doen. Gewoon weer verder gaan met iets anders.” Het contact tussen muziekschool, beide basisscholen, peuterspeelzaal en de Vlinders bijvoor-beeld: dat loopt juist als een trein.
KleutertakenKaylee gaat vanochtend een uur naar de kleuters van basisschool de Speel-wagen. “Je ziet haar echt groeien”, ver-telt stagiaire Amber van de Vlinders. “Ze doet steeds meer mee. Pakt haar stoeltje zelf al om in de kring te gaan als juf dat vraagt.” Juf Sonja komt er even bijstaan. Zeg Amber, de kinderen hier hebben drie taakjes in de week. Is het misschien leuk als Kaylee er ook eentje doet?” Interesse van beide kan-ten dus: top. Atie: “Het één volgt het andere op en van daaruit kijken we wat de kin-deren wel en niet aankunnen. Zo ben ik voor Thomas op een gegeven mo-ment groep 5 binnen gestapt en heb
de juf gevraagd of ze openstond voor in-tegratie. Thomas is 10 en leeftijds-genootjes leek ons voor hem heel leuk. In de
korte tijd dat er nu contact is, heeft
ie al een vriend voor het leven: Patrick. Een
tijdje terug kwam een aantal leerlingen zelfs vragen of Thomas
mee mocht op de klassenfoto. En zo heeft Noor, een meisje van 8, weer een mooi contact met Mieke van groep 6.”
“Langzaamaan komen we in een ritme. Daar hebben we echt de tijd voor ge-nomen en die was ook nodig. Voor iedereen. Ook voor de anderen in het gebouw was alles nieuw. De scholen en wij vinden de samenwerking fan-tastisch. We mogen bij van alles en nog wat aanhaken. Muziek in de gang, car-naval, Sinterklaas: we hoeven niets te vragen. Maar we maken wel afspraken. Dat is voor onze kinderen duidelijker. Nou ja, je hoort het, we zijn er vol van.”
Titia Geerlink
6
Watzo’ntwintigjaargeledenzachtjesbegonalsidee,werdop29oktoberknalhardewerkelijkheid.WethouderJan-WillemdeBoerbeklomdeheimachineensloegdeeerstefeestelijkepaaldedrassigeDraai-grondin.HetwasdusnietalleeneenfeestelijkeeerstepaalvoorprojectM,maareigenlijkookdeaftrapvooralonzeprojecteninDeDraai.
Ondankshetbarreweer,metstraffewindenstriemenderegen,kwamenveelgenodigdennaardebouwlocatie.Viamodderigepadenentussenkranenenbouwketendoor,vondenzijhunwegnaardebouwputvanprojectM,eencomplexmetappartementenvoorkinderenenjongvolwassenen.DemeestevanhenkrijgennuondersteuningvanuitclusterDeLauwers.DecliëntenenmedewerkersvanDeLauwerswarenookgetuigevanhetslaanvandefeestpaalenlietennaafloopballonnenlos,voorzienvaneenkaartjemetdaarophunliefstewensen.Doorderegenwildendeballonnennietergstijgen,maar
Niet zomaar een paalHet is een mijlpaal. De eerste van vele palen die nog in gebied De Draai in
Heerhugowaard geslagen zullen worden voor woon- en andere voorzieningen voor
cliënten van Esdégé-Reigersdaal.
gingenerzachtjeswandelendoverdeslootenoverhetweilandvandoor.
HetfeestwerdwarmendroogvoortgezetbijrestaurantDeBolleBuik,waarwethouderDeBoer,PierreQuaedvliegendedirecteurvanWoonwaard,PierreSponselee,iederineigenwoordenverteldenwaaromdezeeerstepaaleenmijlpaalis.
Woonwaardisdeopdrachtgevervandebouw,diemetaannemerKesselaarenandereketenpartnerswordtgerealiseerd.Hetofficiëledeelvanbijeenkomstwerdafgeslotendoorhetondertekenenvandecontractentussenbouwer,verhuurderenhuurder.Wantzonderhandtekeningenzouhetfeestjeuitlopenopderegenweerin,terugnaardebouwputeneruitmetdiepaal.Maardatlatenwenietgebeurenmetzo’nbijzonderepaal!
José de Boer
Genodigden trotseren de regen Clustermanager Kim Hartman blijft er vrolijk bij
7
Wethouder Jan-Willem de Boer aan de knoppen
Ballonnen wandelend in het weiland Dik van Bruggen en Pierre Sponselee
8
‘Er wordt veel tegen mij gelogen’
Ria Francke is rechter-commissaris
9
Jemagtocheenkeertjeindefoutgaan?Evenafrekenenendan–hup!-verdermetjeleven.Watookgeenprobleemis:alsiemandalweervoorjeverschijnt,naalweereenmishan-deling…RechterRiaFranckeligtergeenminuutwakkervanalszezoie-mandeenpaarjaardecelinstuurt.
DampendedelinquentenMaarRiamaaktwelmeerenandersmeedanmensendieeséénkeertjeietspikkenbijdesupermarkt(magnatuurlijkniet)ofechteschurkenzijn(magalhelemaalniet).Voorhaarverschijnenookvaakmensendieeigenlijkhulpnodighebben.
Vanwiejejeafvraagtofhetooitgoedmethenkomt.Zeweetdatzegeenhulpverleneris,maartoch.Riaisoverigensgeeneensrechter.Nietmeer.Zeisrechter-commissa-ris.“Ikkrijgzeversuitdecelvoorme;dampend,gevangenisslippertjesaan,zichzelfondergekotst…”Endanbepaaltzeofzeinvoorlopigehechtenismoetenblijven.“Hetkanernogalhectischaantoegaan.Maardatisookeenuitdaging.”
PersoonlijkperspectiefGeïnteresseerdzijnindemens,hoortbijhaarvak.Staatindewet.Dieschrijftvoordatzijnaastdeernstvanhetdelictendeomstan-digheden,depersoonvandedadermoetbetrekkeninhaarvonnis.Datmaakthetvoorhaaropverjaarda-gen,bruiloftenenpartijenverde-digbaar,datdemoordenaarvanPimFortuyn18jaarkreegendievanTheovanGoghlevenslang.Demensachterdedaadteltmee.Alsrechter-commissarisbeoordeeltzijofmenseninvoorlopigehechte-nismoetenblijven.Danmoetzebijvoorbeeldmiddenindenachtopdravenomteoordelenofdeaanhoudingrechtmatigwas.Alsdatzois,bepaaltzeopbasisvandeernstvanhetdelictendekansopherhalingofdeverdachtewordtvrijgelaten.Devoorlopigehechteniskanzeooknogschorseninverbandmet(daaris-ieweer!)depersoonofdepersoonlijkeomstandigheden.“Juridischbenikgeenhoogvlieger.Mijboeitdecommunicatie.”Zemoetwel‘streetwise’zijn:“Erwordtveeltegenmijgelogen.Verdachtendiefeitenontkennenofvanallesbelovenwatzenietwaarmaken.”
TentoneleWaaromwordtzijhiertento-nelegevoerd?Mensenmeteenbeperkinghebbenhaarbijzondereinteresse(kinderenook,trouwens).Daarinstaatzenietalleenbijderechtbank.ClustermanagerChrista
Zo afgemeten – strenge blik –
als ze praat over doortrapte
draaideur delinquenten, zo
zachtaardig, haast vertederend,
oogt Ria Francke als ze vertelt
over kwetsbare mensen die voor
haar verschijnen. Als rechter
heeft ze eens een man met
autisme vrijgesproken (geen
bewijs, had het ook echt niet
gedaan volgens haar), waarbij ze
zich verbaasde over zijn laconieke
houding: “Hee gast, weet je wel
hoe erg deze feiten zijn, waarvan
je verdacht wordt?” Met andere
rechtbankmedewerkers kreeg ze
een middag cursus van Esdégé-
Reigersdaal.
MooijvanhetPolderhuiswistalsex-rechtbankmedewerksterdatEsdégé-Reigersdaalopdieinteressekoninspelen.Hetkwamtoteencur-susmiddag,waardeskundigenvanonsmetderechtbankmedewerkerssprakenoververdachtenmetniet-aangeborenhersenletsel(HansvanDamenMichelKerkhof),autisme(TimSchonk)ofeenverstandelijkebeperking(HansKruikemeijer).Diemensentussenhaakjeszijnna-tuurlijkdedeskundigenennietdeverdachten(Hansv.D.,MichelK.,TimS.enHansK.).Eenleerzamemiddagennieteensomdatallesnieuwwasvoorderechtbankers.Maarzakenwerdenhelderopeenrijtjegezetenvoor-zienvanpraktischevoorbeelden.
ADHDaanvoerenStrafrechtspraakblijftevenzogoedcomplex.Ofmisschienjuistniet.ADHD,PDDNOS,ODD…Hetwordtallemaalaangevoerdinderechts-zaal,maarsomsvraagtRiazichafwatzeermeemoet:“Wistudaar-doordannietdatunietmagslaan?”Endanvolgterevenzogoedtocheenstraf.Eentaakstraf,of…“Straffenheeftgeenzin,datwijstonderzoekuit,”zegtRia.“Maarikdenksomswel:gajijmaareensrustigzittenennadenkenoverwatjegedaanhebt.”Zekenthetklappenvandezweep.Dankomtdehulpverleningmetal-lemaaltoetersenbellenommeneerophetrechtepadtekrijgenendanzegtRia:“GaeerstmaarmethemnaardeBlokkerenkoopeenstweewekkers.Eénvoornaastz’nbedenéénvoorindegang.Laathemeerstoptijdz’nbeduitkomen.Datisalheelwat.”Kleinestapjesdoen.Enalsiemanddaneenkeernietopkomtdagenbijz’ntaakstraf,datnietmeteenafstraffen.“Weproberenhetmorgennogeenkeer.”Wantjebentmens,jemageenfoutmaken.
Steven van der Burg
10
Robotarm: Science Fiction?
Ze hebben het vaak over extra handen aan het bed. Dennis heeft
een extra arm aan zijn rolstoel. Een robotarm. Letterlijk ontzettend
handig. Tanden poetsen lukt er niet mee. Maar een biertje tappen
wel. Dus je hoort Dennis niet klagen over zijn SciFi-arm. “Ik kan
gewoon méér zelf.”
‘Ik proost op mijn extra zelfstandigheid’
11
BierWesprekenafinrestaurantDeWaard-inteAlkmaar.“Doemijmaareenmaltje.Hetistenslottewerktijd.”Dennisbedientmetzijnrechterhandzijnderdearm.Fascinerendomtezien.Nietalleenvoormij.Nadathijzijnbiertjeheeftingeschonkenklinktachtermijapplaus.“Keurighoor,”wordtergeroepen.Dennisverbliktofverbloosternietvan.Hijbeweegtdearmachteloosnaarzijngezichtomeventekrabben.“Voorheendronkikbiermeteenrietje.Daarwordjeechtsnellerdronkenvan,hoor”,lachthij.“Datisgeenfabeltje.”
Paasei“Ikgebruikdearmvooralvooretenendrinken.Maarikkanerookspullenmeeoppakkenenverplaatsen.Totongeveer1kilo.
voetentekunnen.Hijweegtnietveel,isgemaaktvancarbon,naarvoorbeeldenuitdeauto-industrie.”
Overal?“Ofik‘moveralkangebruiken?Bijnaoveral.Thuis,opdecamping,opfeestjes,op‘twerk.Nietalsiknaareenpopfestivalga,dandoeikernietsmee.Alsikeenadrenalinestootkrijgvaneenband,danismijnbedieningnietzoprecies.Jemoetechtfocussenomergoedmeeoverwegtekunnen.Bovendienzijndieplasticbekertjesnatuurlijkhelemaalniksvoordezearm.”
Nelly Wuis
Voor meer informatie over robotarms:
www.assistive-innovations.com of
www.focalmeditech.nl
Hetkleinstedatikerooitmeehebopgepaktiszo’nkleinchocoladepaaseitje.Hetzwaarsteeenliterpak.Inmijnwoonvoorzieningkanikerookdeliftmeebedienen.OpactiviteitencentrumDeZilvermeeuwgebruikik‘mbijhetkaarsenmaken.Ikprobeerersteedsmeerdingenmeetedoen.”
Hond of robotarm“Ikbenintrainingomzelfstandigtegaanwonen.Omdiezelfstandigheidtevergrotenkonikeenhulphondofeenrobotarmoverwegen.Eenhondzouiknooitetenkunnengeven.Zo’narmisvoormijveelmakkelijker.Samenmetmijnergotherapeutbenikopinternetgaanzoeken.Wevondentweeleveranciers,ikkoosvoorhetmeestcompactemodelomerookindeflatvanmijnvadermeeuitde
12
Niet nodigRiaislidgeweestvanallerleiradenenklankbordgroepen.DeplannenvoorhetopgaanvanReigersdaalindewijkDeDraaihoordezijdanookuitdeeerstehand.“Ikzagdenoodzaaknietvoordieveranderin-gen.JeroenwoondevanafhetbeginopReigersdaal.Alleswasvertrouwd.Voorhemenvoorons.Hijbewoogzichzelfstandigoverhetterreinenerwasvanallestedoen.Endanin-eensdiemooieverhalenoverdatjekindzichnogzoukunnengaanont-wikkelen,dathijmeerzoukunnenleveníndesamenleving.Hetklonkallemaalzópositief.Welkeverhalenwordenernietverteld,dachtikdan.Ikbetwijfeldeookofdesamenleving
Belangenbehartiging en ouderparticipatie
Ria Terpstra is de
moeder van Jeroen
en Jeroen heeft een
verstandelijke beperking.
Jeroen woonde sinds 1976
op Reigersdaal. Toen bekend
werd dat alle bewoners
van Reigersdaal uiteindelijk
ergens anders zouden
gaan wonen, was Ria niet
enthousiast. Jeroen woont
nu al drie jaar, zielsgelukkig,
buiten Reigersdaal. “Ook als
ouders kun je er wel eens
naast zitten,” zegt Ria nu.
“Ik vind het wel zo eerlijk
dat dan ook maar eens te
vertellen in Ergo.”
‘Je vraagt je altijd af: doe ik het wel goed?’
welmetopenarmenklaarzoustaanvoormensendiezoanderszijn.Datzeiikdanookindevergaderingen.”
Boerderij“Toenduidelijkwerddatergeenontkomenaanwas,hebbenweonserbijneergelegd.DeDraailietechteropzichwachten.Wijwor-densteedsouderenwewildendeverhuizingvanJeroennogzelfkun-nenbegeleiden.Toendeedzichdemogelijkheidvoorvandeboerderij“HetVierkant”inZuid-Scharwoude.Dáárzijnwevoorgegaan.”
Aanloopperiode“Ikhebhelegoedeherinneringenaandebegintijdvan“HetVierkant”.
13
WekondenmeedenkenoverJeroensappartementenwezochtenmeu-beltjesenspulletjesuit.HetafscheidvanDeBoetvondikergemotioneel.Ikhebhierendaarnogaaienoverbollengegevenendatwashetdan.Maarwehebbenerietsgeweldigsvoorteruggekregen.Wezijnrazendenthousiastover“HetVierkant”.HetallermooisteiswatwebijJeroenzien.”
“Deur dicht”“Jeroenisgekvanzijnappartement.Hijisergraagenluistertdanlekkernaarzijnmuziek.NuzienwedathetoudevoorJeroenhelemaalnietzogoedwas.Eengroeplijktgezellig,maarisdatnietvooriedereen.Aldieinteractietussencliëntenwasteveelvoorhem.Inhetbegindachtenwijnog:hetisvastprettigalszijndeuropenstaat.Dankaniedereenbin-nenlopen,isermakkelijkercontact.Jeroenbeslisteanders.“Deurdicht,”zeihij.Alscliëntenongewenstzijnappartementbinnenlopen,gaathijzichzelfsbeklagen.Kunjenagaanhoejeernaastkuntzittenalsou-ders.”
“Jeroen, ben je daar weer?”“Jeroeniszichinderdaadgaanontwikkelen.Hijcommuniceertmeer;hijiszelfbewuster;zijnwereldisgroter;hijheefteengevoelvooreigendomenprivacyontwikkeld.Hetmooistevindikzijninnerlijkevrijheid.Dekeuzesdiehijmaakt.Desamenleving?Natuurlijkiserweleenseenbuurmandieklaagtovergeluidsoverlast.Daarmerkendecliëntengelukkignietsvan.Datwordtgewoonopgelost.Verderblijkthetdorpgemoedelijk.Erzijnvrijwilligers,erwordteenjaarlijksekoolschuittochtgeorganiseerd,Jeroenwordtgegroet.Inhetwinkel-centrumhoorjedan:“Ha,Jeroen,benjedaarweer?”
Genieten“Wekomennuechtopbezoekbijonzezoon.Hetiszoanders.Jeontplooitookmeerinitiatief.Hetishuiselijker,meereigen.Lekkerkeu-teleninzijnappartementje.Koffie
drinken,eenseenkastjeopruimen.Ikhebhetgevoeldatwenuvooraldeleukedingenmeemaken.Hetispuurgenieten.Wedoenmeeaanalleswatzichaandient.Dooreensterijden,eenpaarcliëntenmeetenemennaareenactiviteit,hebjezelflol,decliëntenhebbenlolenjekrijgteenveelbeterebandmetjekindendebegeleiding.Betrokken-heidlevertalleenmaarwinstop.Ikkanhetalleoudersaanbevelen.”
Hoop“Alsoudervraagjejealtijdaf:“Doeikhetwelgoed?”Jemaaktimmersaltijdkeuzesvooreenander.OververhuizennaarbuitenReigersdaalzouiktegenandereouderswillenzeggen:laatjeangstenlos,hetlevertzoveelop.IkhoopdatoudersinDeDraaihetzelfdemogenbelevenalswijinhetVierkant.”
Nelly Wuis
Boven: Boerderij ‘Het Vierkant’. In de boerderij appartementen en een activi-teitencentrum. Onder: de binnenplaats achter de boerderij en de aangebouwde
appartementen. Rondom de gebouwen is een immense tuin.
14
Wieheefternouveelstervenservaring?Jesterftzelféénkeerenhoevaakmaakjemeedateencliëntoverlijdt?“Hetisoverweldigendwaterdanopjeafkomt,”alduseencliëntbegeleidsterdiehetteverwerkenkreeg.VerpleegkundigenMarjaOudenMiekeKuiperszijngeschooldezorgconsu-lentenpalliatievezorg.HetiseennieuwefunctiebinnenEsdégé-Reigers-daal.Debehoefteeraanlijktgroot.Nietdaterzoveelgestorvenwordt,maarALSheteenmaalactueelis…
Niet pluisMiekeKuiperskwamalsadviserendverpleegkundigealgeregeldoverdevloerbijlocatiesmeteenterminalecliënt.MarjaOudheeftrelatiefveelcliëntenbegeleidenverpleegdindelaatstele-vensfase.Zijbiedenclustersondersteuninginhetheleproces,dathoortbijpalliatievezorg.“Dusnietalleenindestervensfase,”zegtMieke.“Hetkanalbeginnenbijdeeersteziekteverschijnselen.Bijeenniet-pluisgevoel.Ofalsjealsbegeleidsterdenktdatdelaatstefasenabijisenjeweetjeergeenraadmee.Ofjevoeltjeeralleenvoorstaan.Marjaenikkunnenadviesgevenenhoudenindegatenwaterallemaalgebeurenmoet.Wehebbenbijvoorbeeldeenchecklist.Daaropkaneencliënt-begeleidsterafstrepenwatgedaanwordtenzienwaarzenogommoetdenken.”
Bos en bomen zienZo’nchecklistalleenal,iseenhandigehulpenhelegeruststelling.Diesteltjeinstaatominalleemotionelehectiekzowelhetbosals
debomenteblijvenzien.Isdefamiliegewaarschuwd?Isdestervendereligieus?Moethijbediendworden?Ookmedicatie,pijnbestrijdingenandereverpleegkundigeaspectenstaanerin.Wantopdewegnaarheteinde,voeljejealsondersteunstervroegoflaat
machteloos.Deéénheefteigenlijkervaringgenoeg(teveel)metsterven:haarbeideouderszijnoverleden:“Ikhadhetallemaalaleensgezien,vanheeldichtbijmeegemaakt.Datmaakthetookextrabeladen.Jewordttochweerevenscherpherinnerdaantoen.Enaanhetgemis…Maargoed,jeweet
Zorgconsulent palliatieve zorg
Meeleven met sterven
Een ernstig
zieke cliënt wil
geen behandeling.
Het team in rep en
roer. Wat telt? Eigen
keuze? Of kan de cliënt
dit niet beoordelen en
moeten wij ingrijpen? Al snel is
de discussie achterhaald: de cliënt
is terminaal. Wil geen contact. Of
toch wel? “Hij duldt me niet om
zich heen, maar wil me wel
om zich heen,” verwoordt
een begeleidster het
dilemma. Wat moet
je nu? Wie wijst je
de weg als die
doodloopt?
15
welzo’nbeetjewaterallemaalgeregeldmoetworden.”Verpleeg-kundigraaktezeweldewegkwijt:moetjevoedingblijventoedienen?Zittenalleslangeneninfusengoed?Hoezithetmetdepijnbe-strijding?Eenanderisverpleegkundigprimaonderlegd.Maarheeftgeenstervenservaring.Miekelegtuit:“Jebentgeneigdtedenkendatdelaatstelevensfasevooreenver-pleegkundigebekendterreinis.Maardatishelemaalnietzo.Zemakenechtnietdagelijksmeedatpatiëntensterven.”
AanvaardingMeelevenmetsterven,isemoti-oneelzwaar.Dezorgconsulenthoudtoogvooreenevenwichttussenbetrokkenheidenprofes-sionaliteit.“Ikstelzekervragenensomszijndieconfronterend,”zegtMieke.“Bijvoorbeeldoverdeson-devoeding:blijfjedaarmaarmeedoorgaan?Iedereengaatsteedsminderetenindelaatstefasevanhetleven,dathoortbijhetsterven.Maarvoorfamilieenbegeleidingkanhetheelmoeilijkzijnomdaarinmeetegaan.Teaccepterendatiemandstervendeis.“
WegwijzersMiekeKuipersenMarjaOudzijnditjaarofficieelbegonnenalszorgconsulentpalliatievezorg.Menweetdewegnaarhentevinden.Mensenhebbendiedeskundigehelpendehandhardnodig.Mieke:“Ookwijlerentrouwensnogelkekeerbij.”Zovondeencliëntbegeleidsterdechecklistweliswaarhandig,maarookschrokzeervan:watiserveeltedoen!Gelukkigmaar,datdezorgconsulenterbijwas?Zijvondvanwel,maarMiekezegt:“Natuurlijksteekjedehandenuitdemouwenalsdatnodigis,maarwijzijnereigenlijkvoorbegeleidingenadvies.Wezijnmeerwegwijzers.Watikwelhebgeleerdvandezeopmerking,isaandachttehebbenvoordetaakverdeling.Debegeleidsterhelpenomtedelegeren.Ervoorzorgendatzeernietalleenvoorstaat.Betrekhetteam,declustermanagerendeorthopedagoogerbij.”
VoorlichtingJehoeftniettewachtentoterdaadwerkelijkiemandopstervenligt,omdezorgcon-sulentpalliatievezorgteraadplegen.MarjaenMiekekomengraagvoorlichtinggeven.MarjaOudistebereikenviatelefoonnummer06–23735073enMiekeKuipersvianummer06–53327283.Schroomnietomcontactmethenoptenemen,zijstaangraagvoorjeklaar.
Het palliatief zorgteam, vlnr: Jacqueline Breed, Marja Oud, Mieke Kuipers, Willem Vodde en Sonja Faas
16
Voorloper?Esdégé-Reigersdaal doetsinds2010elketweejaarmeeaan het medewerkerstevre-denheidsonderzoekvanEffec-tory.In2010scoordedeorgani-
satiealeenbovengemiddelde7,9.OnlangspresenteerdeAnkeValentvan Effectory de nieuwe resultatenvoorEsdégé-Reigersdaal,opeenbe-leidsdag van clustermanagers, staf-hoofden en de ondernemingsraad.Anke Valent: “Jullie kunnen echtheeltrotszijn.Het isdezekeereen8,2. Zekervooreenorganisatiemetmeer dan 2000medewerkers is dateenheelhoogcijfer.Kleinereorgani-satiesscorenaltijdbeterdangrotere.Bij julliegaatdatnietop.Datheeftabsoluuttemakenmetjulliemaniervan organiseren. Alles kleinschalig,op basis van vertrouwen in plaatsvan beheersen en met een helderevisie om de cliënt centraal te stel-
Nog weer hogere score medewerkerstevredenheidsonderzoek
Esdégé-Reigersdaal heeft heel tevreden medewerkers
Al-
les draait bij
Esdégé-Reigersdaal
natuurlijk om het zo goed
mogelijk ondersteunen van
mensen met een beperking. Met
tevreden medewerkers gaat dat beter
dan met ontevreden medewerkers.
Tweejaarlijks wordt de medewerker-
stevredenheid gemeten. Het rap-
port van Esdégé-Reigersdaal ziet
er met een 8,2 uitstekend uit.
Goed nieuws dus, voor
de cliënten.
len bij jullie werk. Vergeleken methetgemiddeldevandesector,datopeen7,2uitkomt–endat isdanin-clusiefdekleinereorganisaties-ste-kenjulliedaarmetkopenschoudersbovenuit.Datgeldtookvooreenor-ganisatie als Buurtzorg Nederland,die op een vergelijkbare manier isgeorganiseerdalsjullie.Erzalsteedsvaker naar deze succesvolle organi-saties gekekenworden. Jullie lopenvoorop in een cultuuromslagdie eraankomt.”
Anders organiserenDe andere manier van organiserenwerkt dus prettig, zo blijkt uit deonderzoeken.Hetwordtalspositiefervaren om veel ruimte en verant-woordelijkheid te krijgen om voorelke cliënt de meest passende on-dersteuning te kunnen bieden. Dateendergelijkemaniervanorganise-ren niet duurder uitpakt, blijkt uitdegezondefinanciëlepositievandeorganisatie.
Promotieonderzoek werkwijzeDe andere manier van besturen enorganiseren is inmiddels ook bronvanonderzoek.Indecemberpromo-veert Annemarie van Dalen op eenonderzoeknaardeafwijkendemaarsuccesvolle manier van organiserenen besturen van Buurtzorg Neder-landenEsdégé-Reigersdaal.
Nelly Wuis
Anke Valent van Effectory
17
Alles in de buurt
Mid-den in het gezel-
lige centrum van Enkhuizen, bevindt zich locatie de Vijf van cluster de Rode Luifel. De Vijf zit samen met
de woonvoorziening ‘Torenuil’ van cluster Stolpenland in een groot pand op de plek van de voormalige slagerij Kroeb. De locatie is vrij nieuw, maar heeft al het nodige meegemaakt.
Nu zijn er dagelijks cliënten aan de slag met creatieve en huishoudelijke activi-
teiten. En dat blijft niet onopge-merkt…
De plaatselijke huis-aan-huiskrantdeDromkwammet fotograafenallangsaandeTorenstraat5.Hierzatvroeger de legendarische paar-denslagerijKroeb.De fotograafen de verslaggeefster van deDrom staken hun enthou-siasme over het pand en desfeer van de Vijf niet onderstoelenofbanken.Hetiseenvoor iedereen zichtbaar acti-viteitencentrum,middenindesamenleving,zoconstateerdenze.
Naarstig op zoekDie openheid wil de Vijf ook uit-stralen.DeDromwasdanookzeerwelkom. Cliëntbegeleidster Ilonais voor de locatie namelijk naarstigop zoek naar vrijwilligers. Wantdaarvan kunnen ze er nogwel watgebruiken. Vandaag is vrijwilligerFrans er, ondermeer om te helpenbijhetvouwenvandewas.MaareriszoveelmeertedoenopdeVijf:slin-gers maken, placemats schilderenen allerhande creatieve activiteiten.Daarnaast doen ze boodschappen,zettenkoffieentheeendoendewasvoorbedrijven.Cliëntenkunnenhierdusaandeslag,ongeachtdeaardofdematevanhun
beperking. Doen en beleven, daargaat het om. Dat kan veel begelei-dingvragen,ookalomdatsommigenéénopéén begeleiding krijgen. En,zomaaktIlona,duidelijk:hoemeerhelpendehanden,hoebetercliëntenhierkunnenwerken.
Centraal, centraal en nog eens centraalDenaam‘deVijf ’isnietalleeninge-gevendoorhethuisnummer,zever-wijstooknaardevijfpijlersvandevi-sievan Esdégé-Reigersdaal: respect,ontplooiing, een volwaardige plaats
(behalve vrijwilligers)
inde samenleving, relaties aangaanenonderhoudeneneigenkeuze.Duscentraal in Enkhuizen en de visiecentraal. En de cliënt staat cen-traal,verteltIlona.Dathopenzemet hulp van nieuwevrijwilli-gersuittebouwen.Zezoekenmensen die het leuk vindenommetdecliënten(waarvanenkelen in een rolstoel) tewandelen of die creatieve ofhuishoudelijke activiteiten tedoen.Wie belangstelling heeftkan e-mailen naar: devijf@dero-
deluifel.demon.nl.
Steven van der Burg
18
Want we weten dat het vervoer efficiënter kan. Dat is niet omdat we nu ‘maar wat doen’. Scheiding van wonen en dagbesteding, individualisering van de ondersteuning en vermaatschappelijking leiden tot meer vervoer. Tot nu toe zat daar geen financiële rem op. Het is niet zo raar om toch het kostenplaatje te laten meewegen. Maar onze visie op ondersteuning blijft ons uitgangspunt.
Wie zal dat betalen?Het is allerminst de bedoeling cliënten hun eigen wijze van dagbesteding af te nemen. We zetten grote vraagtekens bij een overheid die vervoerskosten lijkt te budgetteren op intramurale basis (wonen en werken op één instellingsterrein), hoewel ze zegt uit te zijn op deconcentratie en vermaatschappelijking. Maar nu is de budgetdaling met 60% een gegeven en meer vervoersefficiency stond al langer op ons lijstje, dus…
De eerste cliënt de beste?Dus denken we na over maatregelen om ieder1 tegen zo laag mogelijke vervoerskosten te ondersteunen bij dagactiviteiten. Te denken valt aan een gelijkwaardig alternatief, dichter bij huis. Of aan het stroomlijnen van vertrek- en aankomsttijden, ook vanuit de woningen. Of kan de cliënt te fiets of voet naar de werkplek? Hoe was het ook weer? Meer bewegen, lichtere zorg!Dagbesteding? Er is werk aan de winkel!
Zoete lieve Gerritje?
Dat gaat naar ’t AC toe…De vervoerskosten van en
naar dagbesteding moeten in 2013 fors omlaag.
Het budget hiervoor daalt met 60%. Natuurlijk – je raadt het
al - kunnen we daarvan iets opvangen. Elk jaar houden we wel geld
over, er zijn reserves. Maar daarmee hoesten we lang niet het hele bedrag
op. De dagbestedingsclusters zijn al even bezig met een bezinningsronde
en denken na over afstanden, tijden en ander vervoer (fietsen en
lopen). Ook de woonclusters denken, werken en gaan nu
mee met efficiënter vervoer.
19
Lachend MijnnaamisAnnie.Beneenspontanevrouwvan80jaar.Ikwoonineenappartementbin-neneenwoonvoorzieninginWarmenhuizen.Ikkannogheelveelzelfenbendaardoornietaltijdafhankelijkvandebegeleiding.Ikbenopzoeknaareengezelligemanwaarjeookmeekanlachenendiehetfijnvindtomsameneenbakkietedoenenleukedingenteonder-nemen.LeeftijdisnietbelangrijkenjehoeftooknietperseinWarmenhuizentewonen.Spreektditjeaandanhoopikgauwietsvanjetehoren.Reactieskunjemailennaarteam-ab@deploeg.demon.nlterattentievanmijnbegeleidsterMarianDoloftelefonisch:(0226)393583.
Groetjes,Annie.
aan een bakkie
Samen Zullenwevoorkomendezomersameneenleukereisuitzoeken?Kwiekeenondernemendemanvan70jaarmeteenlichtever-standelijkebeperking,zoekteenvriendinofreisgenote(tussende60en70jaar).Ikhouvanmuziekenzingenenvindhetheerlijkietsomhandentehebben.Koffieleutendoeikookgraag.Stuurjemijeenbriefje(liefstmetfoto)?PietBeers,Sportlaan49,1722XJZuid-Scharwoude.
reisje ondernemen?
FOUT
In de vorige Ergo stond een stukje over AED’s. Helaas is daar een ongepaste zin in blijven staan, die ik bij het nakijken wel heb opgemerkt, maar vergeten ben weg te halen. De tekst: ‘Dat onze AED’s ook beschikbaar zijn voor omwonenden houdt overigens niet in dat onze BHV-ers worden belast met het redden van omwonenden – dat laat het rooster meestal niet toe’, is natuurlijk niet correct. Excuses! Titia
NL Op15en16maart2013vindtdegrootstevrijwilligersactievanNederlandweerplaats:NLdoet.ZijneroplocatiesbinnenEsdégé-Reigersdaalklusjeswaarbijextrahandennodigzijn?Geefjesnelop!Eendageropuitmetcliënten,werkenindetuinofdemu-reneennieuwlikjeverf?NLdoetiseenuitgelezenkansomditsoortklusjesteklaren.InheelNederlandstekenvrijwilligersdehandenuitdemouwenbijmaatschappelijkeorganisa-ties.Zohebbenzezelfeenleukedagénhelpenzedeorganisatie.In2012werdenbijna7000klussenvervuldenwasin99%vanalleNederlandsegemeentenietstedoentijdensNLdoet.Zo’n300.000vrijwil-ligersstakendehandenuitdemouwen.OokdeKoninklijkeFamiliegingopdiverseplaatseninhetlandaandeslag.HetOranjeFondsstelt€1,5miljoenterbeschikkingvoormaterialen,entreeofvervoersbe-wijzen.Afhankelijkvandeklusenorganisatiekunje€450,-perlocatieaanvragen.Op=opdusweesersnelbij.Opwww.nldoet.nlkunjedevoorwaardenlezen.Voorvragenkunjecontactopnemen:E-mail:[email protected]:030-6564524
doet het weer!
TNT PostPort betaald
Postbus 35, 1720 AA Broek op Langedijk
Adreswijziging en bezorgingCliënten en verwanten kunnen mailen naar de afdeling cliëntprocessen: [email protected] relaties kunnen mailen naar:[email protected] kunnen mailen naar: [email protected]
Redactie-adres ErgoPostbus 351720 AA Broek op LangedijkE-mail: [email protected]
Redactie & vormgeving: afd. communicatie Druk: Drukkerij Tijl Uilenspiegel, Alkmaar
Ergo’sPrijsvraag
ErgoJaargang 15, nr. 4december 2012
Alle contact-
informatie
vind je op de
website
www.esdege-reigersdaal.nlKlik rechtsboven op ‘contact’
‘De laatste rebus’ was de oplossing van Ergo nummer 3. Daar houden we ons dus aan, maar we stoppen niet helemaal met puzzelen!Iedere volgende Ergo kun je weer een andere prijsvraag verwachten.Deze keer kun je een bon winnen door drie vragen te beantwoorden.Alle antwoorden zijn uiteraard in deze Ergo te vinden.
• Wat drinkt Dennis graag?• Welke letter hoort bij de eerste paal in de Draai?• Welk beroep heeft Ria Francke?
Stuur je oplossing binnen 4 weken naar Ergo, Postbus35, 1720 AA Broek op Langedijk of e-mail je oplossingnaar [email protected] de goede inzendingen wordt natuurlijk weereen bon verloot.
Lennart Kager uit Hoorn won de VVV-cadeaubon vande vorige keer.