EINDHOVENS DAGBLAD ZATERDAG 20 APRIL 2013 EXTRA 49

Voelend bewegen is héél fijn

door Moniek Hüskenfoto’s Vincent van den Hoogen

De tijd is omgevlogen! Hetene moment liggen we nogop een matje en doen oefe-ningen, het volgende mo-ment is de Feldenkraisles,een manier om bewust te le-ren bewegen, alweer voor-

bij. Tenminste zo lijkt het. Maar intussen iseen uur voorbijgegaan.En wat hebben we, een groepje van drievrouwen, in die tijd gedaan? Niets, zo lijkthet. We lagen op een matje en bewogenwat met onze benen. Toch voel ik me an-ders dan toen ik binnenkwam. En ik hebhet opwindende gevoel dat ik net iets hebontdekt over hoe ons lichaam werkt.Onze docente heet Els en toen zij ons vroegwat we voelden nadat de eerste oefeningbijna was afgerond, voelde ik dat mijn lin-ker- en rechterkant als één geheel op degrond lagen. Da’s vreemd, dacht ik. Want ikheb alleen bewogen met mijn linkerkant eneven hiervoor voelde ik die asymmetrie ooknog echt. Maar nu voelt de rechterkant vanmijn lijf net zo lekker, terwijl ik er nietsmee gedaan heb. Bijzonder.Ik ben te gast bij Vivid Care in Eindhoven,bij adem- en bewegingstherapeute Els vanRoosmalen. Zij is ook gespecialiseerd in Fel-

denkrais, een methode waarbij je van bin-nenuit leert te voelen hoe bewegingen verlo-pen, waar je jezelf beperkt en hoe het an-ders zou kunnen. De grondlegger van demethode is Moshe Feldenkrais (zie kader).Van Roosmalen: „In principe kan iedereenFeldenkrais doen. Maar het is zeker goedvoor mensen met blessures aan bijvoor-beeld rug of knie. Of bij rsi, tegenwoordigKANS genoemd: klachten aan arm, nek enschouder. Ook is het een zinvolle methodebij neurologische klachten. Door aan Fel-denkrais te doen, kun je een stukje van dedingen die je niet meer kan, toch proberente betrekken bij het geheel.”Van Roosmalen geeft zowel privéconsultenals groepslessen en ik mag meedoen aaneen groeples. Mijn medecursisten, Ans Hem-mes en Ellen Metzemaekers, doen beidenruim anderhalf jaar aan deze vorm van be-wegen. Iedere week verheugen ze zich opde les, vertellen ze.We trekken onze schoenen uit en installe-ren ons op een yogamatje. Sportkleding isniet nodig, maar mag wel, net wat je fijnvindt. Van Roosmalen vraagt ons eerstmaar eens te gaan liggen en goed te voelenhoe we liggen op de grond. Een beetje stijf-jes en nog niet helemaal ontspannen, merkik. In een rustig tempo vraagt ze ons daarnasteeds een beweging te maken.We doen onze ogen dicht, liggen intussen

op onze linkerzij en de vraag is om onzevoet omhoog te bewegen vanuit onze hak,terwijl we tegelijkertijd onze knieën bij el-kaar houden. De oefening wordt uitge-bouwd en uiteindelijk maken we één grote-re beweging. Op gezette tijden wordt ge-vraagd waar te nemen wat we voelen.Gedurende de sessie doemt steeds eenbeeld op: van een plaatje in een biologie-boek waarin het menselijk skelet staat afge-beeld. Het is net alsof ik de hele tijd in datskelet ben en het van binnenuit ontdek.Mijn innerlijk lijkt dat ook nog leuk te vin-den ook. Het voelt alsof mijn lijf open daghoudt en het fijn vindt dat ik na al die jareneens kom kijken. Ik voel me in ieder gevalerg welkom. Een ander gevoel dat steeds te-rugkomt, is dat ik een marionet ben en dedocent aan de touwtjes trekt. Ik beweeg lek-ker losjes, maar niet anders dan dat ik kanvia de touwtjes. Ik hoef helemaal niets zelfte doen en dat is heerlijk. Alles lijkt vanzelfte gaan. Dat ik niets te vertellen heb, deertniet.Na de les is het gebruikelijk nog even na tepraten. Hemmes blijkt een jaar of tien gele-den een ski-ongeluk te hebben gehad enheeft veertien weken in coma gelegen. Aande linkerkant van haar lichaam heeft ze blij-vend letsel overgehouden. Hier moet ze re-kening mee houden in het dagelijks leven.Sommige bewegingen kan ze niet maken.„Toen ik bijkwam uit de coma, kon ik nietsmeer”, vertelt ze. „Ik heb alles weer moetenleren, van lopen tot praten en tandenpoet-sen. In mijn hoofd wilde ik alles weer doenzoals vroeger, maar ik heb moeten leren datdat niet meer kan. Ik heb van alles gedaantijdens mijn revalidatie; fysiotherapie, mind-fulness. Nu doe ik Feldenkrais en dat vindik heerlijk. Tijdens de les ontspan ik hele-maal en als ik weer naar huis ga, heb ik veelmeer vertrouwen in mijn bewegingen. Ikvertrouw dan meer op mijzelf en hoef nietna te denken of ik iets wel kan.”„Ik vind het altijd moeilijk uit te leggen aanmensen om me heen wat ik in zo’n les ei-genlijk doe”, zegt Metzemaekers, die voor-heen op hoog niveau volleybalde. „Als ikhet in één zin zou moeten zeggen: het iseen uur lang voelen. Je kruipt als het ware

een uur lang in jezelf. Het is daar een com-plex geheel, maar je voelt in feite wat zichdaar afspeelt. Het heeft ook een meditatiefaspect. Het is heel anders dan op een sport-school. Het gaat er niet om spieren te kwe-ken. De bewegingen die je maakt, zijn heelsubtiel. Je maakt bewegingen die je in hetdagelijks leven niet maakt. Dat vind ik ookmooi aan deze methode. Er zit heel veel va-riatie in.”Mijn eigen ervaring dat het rechterdeel vanmijn lijf, waarmee ik niets had gedaan, het-zelfde ging voelen als het linkerdeel, blijkthelemaal niet zo vreemd te zijn. Het is juisteen van de sterke punten van de methode,volgens Van Roosmalen. „We zijn gewendte bewegen vanuit gewoontepatronen. Dooranders te bewegen, krijgt je lijf meer keuze-mogelijkheden. Kijk bijvoorbeeld naar Ans.Zij had in het begin moeite de oefeningenmet haar linkerkant te doen, omdat dat haarzwakke kant is. Toen zijn we gaan proberenhaar rechterkant eerst te ontwikkelen en tekijken of die de linkerkant dan mee zoukunnen nemen. Je hoort dat ze er baat bijheeft.”De kracht van de methode ga je pas ontdek-ken als je het langer doet, is Metzemaekers’ervaring. „Hoe langer je het doet, hoe beterje gaat voelen. Voorwaarde is wel dat je eengoede docent vindt en dat het leerprocesvan het bewegen ook de kans krijgt.”Het blijft moeilijk in woorden te vangenwat het precies is. „Feldenkrais is een samen-spel tussen jou en de docent, waarbij je pro-beert je eigen natuurlijke beweging naar bui-ten te laten komen”, zegt Van Roosmalen.Een beetje abstract, maar zoiets is het inder-daad. Omdat het zo natuurlijk is, ontspanthet blijkbaar. En dat is heel lekker op eenochtend die anders heel druk was geweest.

www.vivid-care.nlwww.feldenkrais.nlwww.feldenkrais.comwww.feldenkrais-resources.com

reageren?gezondheid@depersdienst.nl

� Feldenkrais is een methode bedacht door Moshe Feldenkrais(1904-1984). Hij was natuurkundige en deed op hoog niveauaan judo. Toen hij een blessure kreeg, werd hij hierin beperkt.Hij experimenteerde hoe hij bepaalde bewegingen toch kon ma-ken. Uiteindelijk kon hij zo toch weer aan judo doen.

� Ons zenuwstelsel kan bewegingspatronen aanleren. We lerenechter ook patronen aan die eigenlijk niet bij ons passen,maar die wel ‘eigen’ aanvoelen, zo is het idee. Dit kan zorgen

voor te veel spierspanning en dat heeft pijn tot gevolg.� Om hier vanaf te komen, moeten de ‘neurale’ paden die zijn ge-

activeerd, ongedaan worden gemaakt en de beweging moet op-nieuw worden aangeleerd.

� Feldenkrais ging er toen al vanuit dat onze hersenen ‘plastisch’zijn: dat wil zeggen dat ze steeds nieuwe verbindingen kunnenleggen.

� Bij de Feldenkrais-methode is belangrijk dat bewegen minima-

le inspanning kost en maximaal efficiënt is en daardoor heelnatuurlijk is.

� Tijdens dit proces is het onontbeerlijk dat zowel geest alslichaam erbij betrokken zijn. Diegene die zijn bewegingen wilveranderen, moet zich laten leiden door het gevoel of dat ge-makkelijk gaat.

� Feldenkrais kan worden gegeven in individuele sessies en ingroepslessen.

Nieuwe patronen aanleren

Els van Roosmalen geeft les in Feldenkrais: „Je maakt bewegingen die je in het dagelijks levenniet maakt. Er zit heel veel variatie in.” foto’s Vincent van den Hoogen

Feldenkrais is een beweegmethode die je kunt gebruiken alsje bepaalde klachten hebt. Maar je kunt het ook doen omdatje lichaam erdoor ontspant. „Je kruipt als het ware een uurlang in jezelf. Het is daar een complex geheel, maar je voeltin feite wat zich daar afspeelt.”

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 100 /GrayImageMinResolutionPolicy /Warning /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 200 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 550 /MonoImageMinResolutionPolicy /Warning /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1270 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /PDFX1a:2001 ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError false /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox false /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile (GWG_GenericCMYK) /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice