Leermiddelengids voor informatievaardigheden
binnen de Bibliotheek op school vo en mboDecember 2019
ColofonAuteursSander Smit en Dzenita Camo, NextValue Research
In opdracht vanAndrea Berkelder, Koninklijke Bibliotheek
ConceptNextValue Research
Grafische vormgevingIngrid de Jong, CubissNextValue Research
Copyright© debibliotheekopschool.nl 2019Koninklijke BibliotheekPrins Willem-Alexanderhof 52595 BE Den Haag+ 31 (0)70 314 09 11 www.debibliotheekopschool.nl
Deze publicatie is gemaakt in het kader van de Bibliotheek op school.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van de Koninklijke Bibliotheek worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt.
Uitgave december 2019
1
Inhoud
Inleiding 3
Hoegebruikjedeleermiddelengids? 4Toelichtingbijdesymbolen 6
Symbolenkaart 8
Leermiddelenvoormeerdereleerjaren(opbouwend) 9Leermiddelenvoorspecifiekeleerjaren 16Losselessen 23
Leermiddelenmetnadrukopeenanderonderwerp 42Toepassenvaninformatievaardigheden 69 Voorbeeldensamengesteldedoorgaandelijnen 89
Leermiddelenindex 100
Disclaimer 102
2
3
Inleiding
Leermiddelen kiezen en doorgaande lijnen samenstellenDezeleermiddelengidshelptleesconsulentenenscholendiesamenwerkenbinnendeBibliotheekop schoolvoorhetvoortgezetonderwijs(vo)enmiddelbaarberoepsonderwijs(mbo)bijhetkiezenvanlandelijkbeschikbareleermiddelenvoor informatievaardigheden. Daarbij kunnen door leermiddelen te combineren ook doorgaande lijnen wordensamengesteld.Achterindegidszijnhiervoorhetvoenkelevoorbeeldenvanopgenomen.
De bibliotheek op schoolDeBibliotheekop schooliseenlandelijkeaanpakvoorhetbasis,voortgezetenmiddelbaarberoepsonderwijswaarbijbibliotheken scholen ondersteunen bij de taalontwikkeling, leesbevordering enmediawijsheid van hun leerlingen.Metdezeaanpakkunnenbibliothekenopdezeonderwerpenopeenstructureleeneffectieve,ondersteunendemaniersamenwerkenmetscholenenzoinvullinggevenaanhunrolalswegwijzer1indemoderne(media)samenleving.
InformatievaardighedenMediawijsheidiseenbelangrijkonderdeelvandevoordetoekomstvanjongerenzobelangrijke21e-eeuwsevaardigheden.HierbinnenrichtdeBibliotheekop schoolzichvooralsnogopinformatievaardigheden.Bibliothekenhebbenallangeretijdexpertiseopditgebied:zijlerenburgerssindslangwegwijswordeninhetgroeiendeinformatieaanbodenfungerenookzelfalstoegangspoortofwarenhuisvoorinformatie.1
Tools en handreikingenOmbibliotheken tehelpenbijhetaangaanenbehoudenvaneengoedeen structurele samenwerkingsrelatiemetscholenzijnverschillendetoolsenhandreikingenontwikkeld.DezeLeermiddelengidsvoorinformatievaardighedenisdaareenvoorbeeldvan.MeertoolszijntevindenindetoolkitMediawijsheidvandeBibliotheekop school.
1-DeVisieMediawijsheid2016-2018vandeKoninklijkeBibliotheeknoemtdrierollenvoorbibliotheken:debibliotheekalswarenhuis,wegwijzerenwerkplaats.Alswegwijzerdragenbibliothekenbijaanhet(media)vaardigermakenvanmensen,opdatzijkunnenparticiperenindehuidigemediasamenleving.(Bron:MediawijsheidendeOpenbareBibliotheek:vanwarenhuisnaarwegwijzertotwerkplaats.VisieMediawijsheidKoninklijkeBibliotheek2016-2018www.kb.nl/sites/default/files/docs/visie_mediawijsheid_kb_final.pdf)
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
4
Hoe gebruik je de leermiddelengids?
Leermiddelen vergelijken en kiezenDezegidshelptjeombinnenhetkadervandeBibliotheekop schoolvoenmboscholenteadviserenbijdeinzetvanlandelijkbeschikbare leermiddelenvoor informatievaardigheden.2Degidsbevatzowel losse lessenenprojectenalsmethodesvoornofmeerjaren.Jekuntzevergelijkenopinhoudeninzetbaarheidendieleermiddelenkiezendiehetbestpassenbijdebehoeftevandeschoolofdocent.
Zelf doorgaande lijnen samenstellenMet de leermiddelen in deze gids kun je ook zelf doorgaande lijnen samenstellen, zodat de schoolmeer leerjarenachtereeninopbouwendemoeilijkheidsgraadkanwerkenaaninformatievaardigheden.Achterindeleermiddelengidslatenweaandehandvanenkelevoorbeeldenvoorhetvozienhoedergelijkedoorgaandelijneneruitkunnenzien.
HoofdindelingDehoofdindelingvandegidshelptjebijhetmakenvaneeneersteselectie.Deleermiddelenzijnalsvolgtingedeeld:• Leermiddelenvoormeerdere leerjaren (opbouwend): leermiddelenvoor informatievaardighedendieopbouwend,
meerdereleerjarenachtereenkunnenwordeningezet.• Leermiddelenvoorspecifiekeleerjaren:leermiddelenvoorinformatievaardighedendiebestaanuitmeerderelessen
diegedurendenleerjaarwordeningezet.• Losselessen:leermiddelendiebestaanuitnofmeerafzonderlijkinzetbarelessen.Ditkunnenookafzonderlijke
lesseninformatievaardighedenzijnuiteenleermiddelvoorhetbredereonderwerpmediawijsheid.• Nadrukopeenanderonderwerp:leermiddelenwaarinwelaandachtisvoorinformatievaardigheden,maardieeen
anderhoofdonderwerpbehandelen(bijvoorbeeldmediawijsheid).• Toepassenvaninformatievaardigheden:leermiddelenwaarbijleerlingendeinformatievaardighedenvooralmoeten
toepassen.Erisdangeenofbeperktsprakevaninstructieoverenoefeninginhetgebruikvandevoordeopdrachtbenodigdeinformatievaardigheden.
Inhoudelijke beschrijvingBijelkleermiddelstaateenbeschrijvingvandeopzetendeinhoudaandehandvaneenaantalvasteonderwerpen.3
Dezebeschrijvingbestaatsteedsuittweepagina's.
Opdeeerstepaginavindjeeenbeschrijvingvan:• Naam,uitgever,jaarvanuitgave,inhoud,kostenendedoorlooptijdvanhetleermiddel.• Degeschiktheidvanhetleermiddelvoordeverschillendeschooltypesenleerjaren.• Deinzetbaarheidvanhetleermiddel.• Deaandachtvoordenoodzakelijkestappenvoorhetoplossenvoorinformatievraagstukken.4
• Aandachtvoorverschillendebronnen.• Dedidactiekvandeopdrachteninhetleermiddel.
2-BibliothekenenProvincialeOndersteuningsinstellingen(POI's)biedensomsleermiddelendiealleenlokaalofregionaalzijnaftenemen.Dezeleermiddelenzijnnietindezegidsopgenomen.InformeerbijjeeigenPOIofbibliotheeknaarheteventueleaanbodhiervan.3-Deonderwerpenhebbenbetrekkingopdevooreengoedeoverdrachtvaninformatievaardighedenbelangrijkeaspecten(zieookdeKennisverdiepingInformatievaardighedenindetoolkitMediawijsheidvandeBibliotheekopschool).Hoemeervandezeaspectenineenleermiddelterugkomen,hoevolledigerhetleermiddel.4-Hetnationaalexpertisecentrumleerplanontwikkeling(SLO)heefteenvoorbeeldmatigleerplankadervoorinformatievaardighedenontwikkeld.Ditisgebaseerdopeenzes-stappensystematiekvoorhetomgaanmetinformatieproblemen.Hierbijzijnvooriedere stapookdeelvaardighedenbenoemddieiemandmoetbeheersenomvoldoendeinformatievaardigtezijn.
5
Opdetweedepaginaleesje:• ofdeleerlinginzichtkrijgtinhetbelangvaninformatievaardighedenenzijneigenvoortgangdaarin;• ofhetleermiddelingezetkanwordenbijonderwijsvormenvoor21e-eeuwsleren;5• aanwelkedeelvaardighedenvandestappenvoorhetoplossenvaninformatievraagstukkenwordtgewerkt;6
• watjeverdernogmoetwetenoverhetleermiddel.
Symbolen en bullets: aan of uitVoordebeschrijvingvandeleermiddelenwerkenwemeteenaantalsymbolenenbullets.Dezekunnenaanofuitstaan.'Aan'betekentdatditaspect inhet leermiddel terugkomt.Het symboolofdebulletmetbijbehorende tekst isdanoranjeofdonkergrijs.Ishetsymboolofdebulletlichtgrijs,danziejewaarhetleermiddelgeenofnauwelijksaandachtaanbesteedt.Zokrijgjesnelinzichtindevolledigheidvanhetleermiddel.
Voorbeeld:
Ditleermiddelisgeschiktvoorhetvmbo,leerjaar1en2.
Ditleermiddelisnietgeschiktvoorhetvmbo.
Voorbeeld:
Inditleermiddelisweleenexplicieterolvoordebibliotheekweggelegd.
Inditleermiddelisgeenexplicieterolvoordebibliotheekweggelegd
Opdevolgendepagina'svindjeeentoelichtingbijallesymbolen.
Webpagina aanbieder voor aanvullende en meest actuele informatiePer leermiddelvind jeonderaaniedere tweedepaginasteedseen linknaardewebpaginavanhet leermiddel.Hierstaatdemeesteactueleinformatieenkunjejeeindoordeeloverhetleermiddelvormen.Wijadviserenditaltijdtedoenalvorensdefinitiefvoordeinzetvaneenleermiddeltekiezen.
IndexWiljesnelnaareenspecifiekleermiddelomtebeoordeleninhoeverreditgeschiktis?Gebruikdandeleermiddelenindexachterindegids.Klikopeenleermiddelofbladernaardeopgegevenpagina.
5-Hettoenemendbelangvan21e-eeuwsevaardighedeninhetonderwijsvraagtombijpassendewerkvormen.Daarbijzijnvooraldevolgendeonderwijsvormenrelevant:contextrijkleren,samenwerkendleren,probleemgestuurdlerenencompetentiegerichtleren.Debeschrijvingvermeldtbijwelkeonderwijsvormenvoor21e-eeuwslerenhetleermiddelaansluitofkanwordeningezet.Zieook:Handreikingopdrachteninformatievaardigheidinhetvoortgezetonderwijs(2016),beschikbaarviadeToolkitvandeBibliotheekop school.6-Zievoetnoot4.
VMBO1-2
VMBO
6
Toelichting bij de symbolen
Schooltypen en leerjaren
Ditleermiddelisgeschiktvoorhetvmbo,leerjaren1totenmet4.
Ditleermiddelisgeschiktvoordebovenbouwhavo.
Ditleermiddelisgeschiktvoordebovenbouwvwo.
Inzetbaarheid van het leermiddel
Eriseenexplicieterolvoordebibliotheekweggelegd.
Eriseendocentenhandleidingaanwezig.
Erzijnduidelijketussenstappeneneinddoelengeformuleerdinde beschrijvingvanhetleermiddel.
Erissprakevanniveauopbouw.
Eriseenhulpmiddelvoordeleerlingenvoorhetvastleggenvandestappenendevoortgang.
Erisaandachtvooronderzoeksvaardigheden.
Erisaandachtvoorhetprofielwerkstuk.
Hetleermiddelkanvakoverschrijdendwordeningezet.
Hetleermiddelkaningezetwordenbijdegenoemdevakken.
PWS
NEDERLANDSAARDRIJKSKUNDE
ECONOMIE
VMBO1-2
HAVO4-5
VWO4-6
7
Bronnen
Hetleermiddelbesteedtaandachtaanonlinebronnen.
Hetleermiddelbesteedtaandachtaanofflinebronnen.
Opdrachten
Opdrachtenwerkentoenaareenconcreeteindproduct.
Opdrachtenbevattenvoorleerlingenherkenbarevraagstukken.
Deopdrachtenlerendestappenvoorhetoplossenvoorinformatieproblemen.
Erzijnreflectiemomentenoverdeopbrengstenvandestappennaiedereopdracht.
Leerlingenkunnensamenwerkenbijhetmakenvandeopdrachten.
Deopdrachtenmakengebruikvanverschillendesoortenmedia(bijvoorbeeldkranten,onlinemedia,encyclopedienentijdschriften).
8
A
Symbolenkaart
5 t/m 8
Bronnen
Aandachtvooronlinebronnen.
Aandachtvoorofflinebronnen.
Opdrachten
Werkenaaneenconcreeteindproduct. Reflectieopopbrengststappen.
Herkenbarevraagstukken. Samenwerken.
Stappenwordenaangeleerd. Verschillendesoortenmedia.
Geschiktvoorvmbo,leerjaar1en2.
Geschiktvoorhavo,leerjaar1en2.
Geschiktvoorvwo,leerjaar1en2.
Inzetbaarheid van het leermiddel
RolvoorBibliotheek.
Leerkrachtenhandleiding.
Teintegrereninvakof curriculum.
Duidelijketussenstappenen einddoelen.
Niveauopbouw.
Hulpmiddelstappenen voortgang.
Groepen.
Aansluitingkerndoelen.
Rolvoordebibliotheek.
Docentenhandleiding.
Duidelijketussenstappeneneinddoelen.
Niveauopbouw.
Hulpmiddelvoorstappenenvoortgang.
Aandachtvooronderzoekvaardigheden.
Aandachtvoorprofielwerkstuk.
Vakoverschrijdend.
Aansluitingvakken.NEDERLANDS
AARDRIJKSKUNDEECONOMIE
9
Leermiddelen voor meerdere leerjaren (opbouwend)
10
Meerdere leerjaren (opbouwend)
Lessenreeks informatievaardigheden voCubiss(2017)
DelessenreeksinformatievaardighedenvovanCubissiseendoorgaandeleerlijnvoorleerjaar1t/m3.Hetlesmateriaalisgebaseerdopeennieuwmodel voor het oplossen van informatieproblemen dat Cubiss heeftontwikkeld. Het nieuwe model borduurt voort op het Big-6-model,maarhoudtmeerrekeningmetnieuweensocialemedia.Delessenzijningedeeldindethema'svinden,verwerkenendelen.Leerlingenwerkenaan de negen competenties exploreren, zoeken, beoordelen, bewaren,afschermen,diten,verbeelden,presenterenenbijdragen.Delessenreekswordtdigitaalaangebodenenisgeschiktvoorgebruikophetdigibord.
Gemiddelde doorlooptijd:Perleerjaarzijner9lessen.Delesduurvarieertvan30tot60minutenperles.Kosten (2018):Schoollicentie(6activatiecodes):€ 295,-;Schoollicentie(12activatiecodes):€345,-;Schoollicentie(18activatiecodes):€374,-.
SLUITAANBIJVERSCHILLENDE
DOMEINEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN
verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-3
VWO 1-3
HAVO1-3 MBO
11
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• DelessensluitenaanbijverschillendedomeineninhetvoortgezetonderwijsTaalvaardigheid,Rekenvaardigheid,Mens&Maatschappij,Taal&Cultuur,Natuur&TechniekenBurgerschap.
BibliothekenenonderwijsinstellingeninBrabantenLimburgkrijgen50%kortingopdelicentie.
Voormedewerkersvandebibliotheek,zoalsonderwijsspecialisten,leesconsulenten,mediacoachesen
educatiespecialisten,isereenspecialetrainingoverdeinhoudelijkeendidactischeopzetvandelessenreeks. Detraininghelptdebibliotheekmedewerkeromscholenbeterteondersteunenbijdeuitvoeringvande lessenreeks.
Websitehttps://www.cubiss.nl/webshop/producten/lessenreeks-informatievaardigheden-vo
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
12
Meerdere leerjaren (opbouwend)
Terug naar de bron: de doorgaande lijnBiblionetGroningen(2014)
TerugnaardeBroniseendoorgaandelijnvoorklas1 totenmet4vanvmbo(bb,kbentl).Hierbijstaatbronnenonderzoekcentraal.Deleerlingengaan een blokuur per leerjaar aan de slagmet het zoeken, vinden enverwerkenvaninformatie.Deleerdoelenendeopzetvandelessenstaanperleerjaarvast.Deonderwerpenvandeopdrachtenzijnaantepassenaaneenspecifiekvakofproject.BiblionetGroningenverzorgtdeopmaatgemaaktelessenindevormvanweblogs.
Gemiddelde doorlooptijd:1blokuur(ca.1,5uur)perleerjaar.Kosten (2018): Per leerjaar is eenweblogbeschikbaar rondeen thema.Ditproductwordtjaarlijksopmaatgemaakt.KostenvoormaatwerkopaanvraagbijBiblionetGroningen.
KANNAAREIGENINZICHTGEBRUIKTWORDENBIJ
EENSPECIFIEKVAK
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN
verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWOHAVO MBO
13
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten
Demediathecarisissamenmetdedocentverantwoordelijkvoordeuitwerkingendeverzorgingvandelessen.Delessenvindenplaatsindebibliotheek.
Websitehttps://informatievaardighedenvmbo.wordpress.com/about/doorgaande-lijn-eerste-opzet/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
14
Meerdere leerjaren (opbouwend)
Tumult in de (brug)klas: StudievaardighedenTumultGroep(2016)
Tumult Studievaardigheden is een doorlopende leerlijn voor de eerstetwee leerjaren van het voortgezet onderwijs. Het lespakket besteedtaandacht aan: plannen, leerstrategien, informatievaardigheden,mondeling presenteren, schriftelijk presenteren, samenwerken enreflecteren.Leerlingenkrijgenhandvattenomsuccesvollerenefficinterte kunnen studeren. Het lesmateriaal bestaat uit drie onderdelen:oefenmateriaal, ondersteunende informatie en meesterproeven.Het materiaal is beschikbaar in gedrukte vorm en in een digitalewerkomgeving.
Gemiddelde doorlooptijd: Doorlopendelessengedurendehetleerjaar.Kosten (2018):Werkboek voor leerlingen€ 16,95;Digitaal abonnementvoorleerlingen€ 14,95;Docentenpakket(lesvoorbereiding+werkboek)€ 14,95.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN
verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-2
HAVO1-2
MBO
15
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Inschooljaar18/19volgennieuweuitgavesvoorhetderdeleerjaar.• OpdewebsitevandeuitgeverislesmateriaaltedownloadenvooreenstartbijeenkomstdiedocentenvoorbereidtophetwerkenmetTumultStudievaardigheden.Alsleesconsulentkunjedezebijeenkomstorganiseren.
Websitehttps://www.tumult.nl/lesmateriaal/#studievaardigheden
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
• informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
16
Leermiddelen voor specifieke leerjaren
17
Specifieke leerjaren
My life storyRijnbrink(2015)
MyLifeStoryiseensemi-digitalelessenserieoverinformatievaardigheden.De leerlingen leren informatiebronnen benoemen en gebruiken eninformatie zoeken volgens een vaste zoekmethode, het zoekblad.Stapsgewijswordenzezichbewustvanverschillendeinformatiebronnenenhoezediekunnengebruiken.Delessenserie isflexibel inzetbaarbijdiversevakken.Dedocentkandeoefeningeninhoudelijkaanpassenbijhetgekozenvakofproject.
Gemiddelde doorlooptijd:6 flexibel inzetbare lessen,een toets (ook tegebruiken als herhalingsles) en een afsluitende opdracht van 3 lessen.Eenlesduurtongeveereenblokuur.Kosten (2018): €95,-perdocentaccount(perschooljaar).
KANNAAREIGENINZICHTGEBRUIKTWORDENBIJ
EENSPECIFIEKVAK
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWOHAVO MBO
18
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten
Delessenserieiszoopgezetdathetdoordebibliotheekkanwordeningezetinhetkadervaneensamenwerkingsverbandtussenbibliotheekenschool.Inhetlesmateriaaliseenbezoekaandebibliotheekgeplandinclusieflessendiedooreenmediacoachkunnenwordengegeven.Tijdenshetbezoekkangewerkt
wordenmethetwerkbladuitdelessenserie,maardebibliotheekkanhiervoorookeeneigenprogrammagebruiken.
Websitehttp://www.my-life-story.nl/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
19
Specifieke leerjaren
DIGITInstruct(2018)
DIGITiseenvolledigeonlinemethodevoorhetaanlerenvancomputer-endigivaardighedenvoorleerlingenindeonderbouwvanhetvoortgezetonderwijs.DIGITheeft 5 componenten:Basiskennis ICT,Mediawijsheid,Informatievaardigheden, Computational Thinking en Projecten. Dedigitale leeromgeving biedt leerlingen demogelijkheid om interactiefmetdetheorieenopdrachtenbezigtezijn.Detheoriewordtvoornamelijkaangeboden in de vorm van video's. De opdrachten zijn praktisch entoegespitstopdebelevingswereldvandeleerlingen.Voordocentenisereenapartedigitaleomgevingwaarzederesultatenendevoortgangvanhunleerlingenbijkunnenhouden.
Gemiddelde doorlooptijd: De volledige methode neemt ca. 40-80klokureninbeslag.Kosten (2018): Schoolabonnement:€240,-;Docentlicentie:€100,-perdocent;Leerlinglicentie:€18,-perleerlingvoorcompletemethode(2jaargeldig);€6,-perleerlingperlossemoduleVMBO(1jaargeldig);€12,-perleerlingperlossemoduleHAVO/VWO.(1jaargeldig).
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
KANNAAREIGENINZICHTGEBRUIKTWORDENBIJ
EENSPECIFIEKVAK
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
HAVO1-2
VWO1-2
MBO
20
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Devolledigemethodeneemtca.40-80klokureninbeslag.HetcomponentBasiskennisICTbehelstca.20uur,MediawijsheidenInformatievaardighedeniederca.10uur,ComputationalThinkingca.15uurenProjectenca.25uur.
Websitehttp://www.digitalegeletterdheid.nl/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
21
Specifieke leerjaren
BOLASBolasB.V.(2018)
BOLAS is een onderzoekstool in de vorm van een webapplicatie dietoegang biedt tot 500+ (wetenschappelijke) databanken. Binnen deprojectomgevingwerkenleerlingen(samen)aanbronnenonderzoekenleren informatie zoeken, beoordelen,managen en verwerken. Tijdenshetzoekengeefthetprogrammafeedbackophetzoekgedragenhelpthet de leerling om slimmer te zoeken. Alle onderzoeksactiviteiten diede leerling heeft ondernomenworden opgeslagen en kunnen als PDFrapportageuitgedraaidworden.Derapportagekanleerlingenhelpenomtereflecterenopheteigenzoekgedragengeeftdocentenbeterinzichtindevaardighedenenvoortgangvandeleerling.
Gemiddelde doorlooptijd: Afhankelijkvandeomvangvanhetonderzoek.Detoolisnaareigeninzichttegebruikendoordedocent.Kosten (2018): Jaarlijkse licentiekosten, afhankelijk van het aantalleerlingen.ExactekostenopaanvraagbijBolasB.V.
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
KANNAAREIGENINZICHTGEBRUIKTWORDENBIJ
EENSPECIFIEKVAK
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO3-4
HAVO4-5
VWO4-6
MBO
22
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• BOLASkaningezetwordenbijhetmakenvanhetprofielwerkstuk.
Websitehttp://www.bolas.nl/voortgezet-onderwijs/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
23
Losse lessen
24
Losse lessen
BronnenwijzerUniversiteitLeidenenMediawijzer.net(2015)
Bronnenwijzeriseenwebbasedcursuswaarinvwo-leerlingenlerenhoezeviaopenaccessgratisgebruikkunnenmakenvanderesultatenvanwetenschappelijkonderzoek.Deinhoudvandecursussluitaanbijhetmakenvan(profiel)werkstukken.
Gemiddelde doorlooptijd: Flexibelinzetbaretoepassing,geenspecifiekedoorlooptijd.Kosten (2018):Gratisonlinebeschikbaar.
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
KANNAAREIGENINZICHTGEBRUIKTWORDENBIJ
EENSPECIFIEKVAK
VMBO VWO4-6
HAVO MBO
25
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Decursusisnuttigbijhetmakenvanhetprofielwerkstuk.
Websitehttps://www.universiteitleiden.nl/loket-profielwerkstukken/aanbod/pws-schrijven/bronnenwijzer
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
26
Losse lessen
CBS en onderwijs HetLandelijkExpertisecentrumEconomieenHandel(2016)
CBS en onderwijs is een lessenpakket waarin vo-leerlingeninformatievaardigheden oefenen voor het interpreteren, analyserenen evalueren van data van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS).De lessen zijn in te zetten als aanvulling op of ter vervanging vanhoofdstukken van het vak algemene economie. In totaal zijn er vierlespakketten beschikbaar: voor vmbo onderbouw, vmbo bovenbouw,havo/vwoonderbouwenhavo/vwobovenbouw.
Gemiddelde doorlooptijd:2losselessenvan50minutenperlespakket.Kosten (2018): Gratisonlinebeschikbaar.
ALGEMENEECONOMIE
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWO1-6
HAVO1-5
MBO
27
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Hetlesmateriaalkanwordengebruikttervervangingvanlessenalgemeneeconomie.Opdewebsitevandeuitgeverstaatgedetailleerdvermeldwelkelesmodulesvervangenkunnenworden.• ZoekvaardighedenwordenalleengeoefendmetbetrekkingtotdeonlinedatabankvanhetCBS.
Websitehttp://www.expertisecentrumeconomie.nl/lesmateriaal/cbs-en-onderwijs/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
28
Losse lessen
Persvrijheid Nieuwsindeklas(2015)
Met het lespakket Persvrijheid gaan leerlingen actief aan de slagmetnieuwsenlerenoverpersvrijheid,censuur,pluriformiteitenvrijheidvanmeningsuiting.Leerlingenwordengeprikkeldzelfnatedenkenoverdezeonderwerpen,enhieroverbetogenteschrijvenentedebatterenmethunmedeleerlingen.DelessenkunnenwordenafgeslotenmetdeRoadshowPersvrijheid,eendebatwaarvoorjournalistenenanderegastenwordenuitgenodigd.
Gemiddelde doorlooptijd: 2lessendieca.3lesureninbeslagnemenenextrahuiswerkopdrachten.Kosten (2018): Gratisonlinebeschikbaar.
NEDERLANDS,MAATSCHAPPIJLEER
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO3-4
VWO4-6
HAVO4-5
MBO
29
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• DeRoadshowPersvrijheidiseenmethodeommetjongereningesprektegaanoverpersvrijheidenvrijheidvanmeningsuiting.Ditgebeurtindevormvaneendebatwaarvoorjournalistenenanderegastenwordenuitgenodigdopschool.DezemethodeisontwikkeldinsamenwerkingmetdejournalistenSenayzdemirenShirleyHaasnoot.DeRoadshowkankostelooswordenaangevraagdterafsluitingvandelessen.
Websitehttps://www.nieuwsindeklas.nl/lesmateriaal/lespakket/lesmateriaal-persvrijheid/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
30
Losse lessen
Zoeken op internetMondriaanCollege-HetHooghuis(2016)
In de lessen Zoeken op internet komen vrijwel alle stappen vaninformatievaardighedenaanbod.Leerlingenlereneengoedezoekvraagop te stellen, online zoekmachines te gebruiken, de betrouwbaarheidvan zoekresultaten te beoordelen en een correcte bronvermelding temaken.Afsluitendwordthetgeleerdetoegepastdoorhetmakenvaneeneindwerkstuk. Leerlingen kunnen ook zelfstandigmet dit lesmateriaalaandeslag,bijvoorbeeldalshuiswerkopdracht.
Gemiddelde doorlooptijd:9klokurenKosten (2018): Gratisonlinebeschikbaar.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-2
HAVO1-2
MBO
31
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• DelessenzijnontwikkelddoorhetMondriaanCollege-HetHooghuismetbehulpvanhetWikiwijsonderwijsplatform.DelessenzijngepubliceerdonderdeCreativeCommonsNaamsvermelding-GelijkDelen3.0Nederlandlicentie.Dithoudtindathetlesmateriaalondervoorwaardevannaamsvermeldingenpublicatieonderdezelfdelicentieverderbewerkt/aangepastengedeeldmagworden.
Websitehttps://maken.wikiwijs.nl/76306/Zoeken_op_internet#!page-1935336
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
32
Losse lessen
MediawijsheidslessenMBOMediawijs(2019)
De website Mediawijsheidslessen biedt een grote verzameling (losse)lessen die aandacht besteden aan verschillende deelaspecten vanmediawijsheid voor hetmbo.Voor informatievaardigheden zijn lessente vinden over onder andere zoeken op internet, betrouwbaarheid encorrect gebruik van bronnen, nepnieuws en auteursrecht. De lessenkunnengeselecteerdwordenoponderwerp,onderwijsniveau,tijdsduur,competentie,vakgebiedendoel.
Gemiddelde doorlooptijd:Eenlesduurt30tot120minuten.Perlesstaataangegevenhoeveeltijddezeinbeslagneemt.Kosten (2019): Gratisonlinebeschikbaar.
BURGERSCHAP,MEDIAWIJSHEID,SLB,NEDERLANDS
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO VWOHAVO MBO1-4
33
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Delessenkunnenbijspecifiekevakkenwordeningezet.Perlesstaataangegevenwelkevakkenditzijn.
Websitehttps://maken.wikiwijs.nl/76306/Zoeken_op_internet#!page-1935336
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
34
Losse lessen
Lesbrief Onderzoekend LerenThiemeMeulenhoff(2019)
In de Lesbrief 'Onderzoekend Leren' leren studenten antwoord vindenop een door hen zelf gestelde onderzoeksvraag, door stapsgewijs deonderzoekscyclus te doorlopen. Daarbij komen verschillende aspectenvanonderzoekaanbod, zoalshet fomulerenvaneenonderzoeksvraag,hetzoekenenselecterenvaninformatie,conclusiestrekkenenresultatenpresenteren.
Gemiddelde doorlooptijd:Delesneemtca.4uurinbeslag.Kosten (2019): Gratisonlinebeschikbaar.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO VWOHAVO MBO1-4
35
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Ofeninhoeverreaandachtwordtbesteedaanonlineen/ofofflinebronnenisafhankelijkvandedocent.
Websitehttps://www.thiememeulenhoff.nl/mbo/het-nieuwe-mbo/gratis-lesbrieven
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
36
Losse lessen
Informatievaardigheden MBO GroenWageningenUniversity&Research-Library(2019)
InformatievaardighedenMBOgroenbehandeltverschillendemanierenvan zoeken naar bronnen, de evaluatie van de bruikbaarheid enbetrouwbaarheidvanbronnenenhetvermeldenvanbronnenineigenwerk. Er is speciale aandacht voor auteursrechten, de regelingen diegetroffen zijn voor het onderwijs, uitleg over Creative Commons enhet gebruik van 'open materialen'. Het lesmateriaal bestaat uit eencombinatievanvideo's,tekstenenkorteopdrachtenmetfeedback.
Gemiddelde doorlooptijd: Het lesmateriaal bestaat uit zevenhoofdstukkenmeteendoorlooptijdvanieder20-30minuten.Kosten (2019): Gratisonlinebeschikbaar.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO VWOHAVO MBO1-4
37
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Ditlesmateriaalisgemaaktterondersteuningvandocenteninhetgroenembo-onderwijs.
Websitehttps://wiki.groenkennisnet.nl/display/IN/Informatievaardigheden+mbo-groen
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
38
Losse lessen
Mediawijsheid 1: InformatievaardighedenNovaCollege(2018)
'Mediawijsheid 1: Informatievaardigheden' is een handreiking voordocenten waarin informatievaardigheden worden behandeld aan dehand van het Big6 model. De docent krijgt een stappenplan, tips enformulierenvoorhetbehandelenvaninformatievaardighedenindeles.Hetstappenplankangekoppeldwordenaaneenwerkstukbijeenvandeanderevakken.
Gemiddelde doorlooptijd: De doorlooptijd van dit leermiddel isafhankelijkvandeinzet.Kosten (2019): Gratisonlinebeschikbaar.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO VWOHAVO MBO1-4
39
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Dit lesmateriaal is volgens de uitgever geschikt voor de volgende opleidingsniveau's: MBO, Niveau 2:Basisberoepsopleiding;Volwasseneneducatie,Niveau1;MBO,Niveau3:Vakopleiding;Volwasseneneducatie,Niveau4;MBO,Niveau4:Middenkaderopleiding;MBO,Niveau1:Assistentenopleiding;BeroepsonderwijsenVolwasseneneducatie;Volwasseneneducatie,Niveau3;Volwasseneneducatie,Niveau2.• Het leermiddel kanworden ingezetbij vakkenwaarin sprake is vanhetmakenvaneenwerkstuk.Ookkanhetgebruiktwordenalseenlosproject.
Websitehttps://maken.wikiwijs.nl/29635/mediawijsheid_1___Informatievaardigheden#!page-109264
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
40
Losse lessen
Find It!StichtingFutureNLi.s.m.bibliotheken,deKoninklijkeBibliotheek,ProbiblioenNDBBiblion.(2019)
Findit!Bestaatuitvijflessenwaarinstudentenvolgenseenstappenplanworden begeleid bij het maken van een werkstuk. De nadruk ligt ophet zoeken, selecteren en beoordelen van informatie. Daarbij wordtuitgebreidaandachtbesteedaanhet formuleren van zoekwoordenbijhetzoekenvaninformatieindebibliotheekenophetinternet.Ookkijgenleerlingenhandvattenvoorhetsystematischverwerkenvaninformatieineenwerkstuk.Ditwerkstukkanverschillendevormenaannemen,zoalseen reisgids, kookboek of tijdschrift. Het lespakket bevat een lesplan, ,werkboekeninstructiesenpresentatiemateriaalvoordedocent.
Gemiddelde doorlooptijd:Het lespakket bestaatuit zes lessen van60minuten.Kosten (2019): Gratisonlinebeschikbaar.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-2
HAVO1-2
MBO
41
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Eenlesgaatoverhetzoekenvanboekenindebibliotheek.Dezeleskangekoppeldwordenaaneenbibliotheekbezoek.
Websitehttps://www.lessonup.com/app/channel/futurenl/series/6fd511136c0ca38437954aac
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
42
Leermiddelen met nadruk op een ander onderwerp
43
Nadruk op ander onderwerp
Mediabegrip BibliotheekZuidoostFrysln(2018)
Mediabegrip is een online lesmethode voor mediawijsheid. Elketwee weken ontvangen docenten twee nieuwe powerpointlessen diegebaseerd zijn op de actualiteit en gericht op media. De lessen zijnbedoeld als leidraad om, via actuele onderwerpen, met leerlingen ingesprektegaanovermediawijsheid.Iederenieuwelessluitaanbijeenaantalcompetentiesvanmediawijsheid.Sommigelessenzijngerichtopinformatievaardigheden.
Gemiddelde doorlooptijd: Tweewekelijkseenlesvan15-20minuten.Kosten (2018):Jaarlicentievoorbibliothekenvoorgebruikopscholen:1tot3scholen:€99,-perschool;4tot10scholen:€84,-perschool;11 of meer scholen € 69,- per school. Persoonsgebonden jaarlicentievoormediacoaches:€ 399,-.Persoonsgebonden jaarlicentievoorNOMCmediacoaches:€349,-.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-2
HAVO1-2
MBO
44
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Lessenkunnenbijverschillendekerndoelenaansluiten.Dezekerndoelenwordenperlesvermeld.
Deleesconsulentkaneenofmeerlessenverzorgen.
Websitehttps://www.socialmediawijs.nl/sociale-media-lessen/lesmethode-mediawijsheid-vo/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
45
Nadruk op ander onderwerp
Social Media Rijbewijs SocialMediaWijs(2016)
De lesmethode Social Media Rijbewijs bestaat uit tien klassikalelessen ondersteund door een digitale leeromgeving. Aan de handvan praktische opdrachten worden leerlingen zich bewust van dewerkingvaninternetensocialemediaenlerenzijdezemediaveiligendoelgerichtgebruiken.Les6besteedtaandachtaanhetverbeterenvaninformatievaardigheden.IndezeleswordtdewerkingvanzoekmachinestoegelichtengaanleerlingenaandeslagmetzoekopdrachtenmethetStappenplanZoekenopInternet.Ookinanderelessenkomenaspectenvan informatievaardigheden aan bod, zoals websites beoordelen enpresenteren.
Gemiddelde doorlooptijd: 10lessenvan50minuten.Kosten (2018): Jaarlicentiestandaardversieperdocent:€150,-;jaarlicentiementorversieperdocent:€120,-;toegangperleerlingstandaardversie:€9,-;toegangperleerlingmentorversie:€ 6,-.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-3
HAVO1-3
MBO
46
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Docentenkunneneenbijpassende'TeachtheTeacher'-trainingvolgen.
Websitehttps://www.socialmediawijs.nl/sociale-media-lessen/lesmethode-mediawijsheid-vo/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
47
Nadruk op ander onderwerp
Lessenreeks Mediawijsheid Cubiss(2016)
De lessenreeks mediawijsheid bestaat uit zes thema's verspreid overde eerste drie leerjaren van het voorgezet onderwijs. De thema's zijn:Privacy, Respect, Nieuws, Reclame, Creatie en Onderzoek. Elk themabestaatuitzeslosselessen.Dezelessenzijntoegespitstopverschillendedomeinendiealophet lesroosterstaan,zodathet themaeenvoudigerbinnenhetonderwijsvormgegevenkanworden.Delessenzijnconcreeten tegelijkertijd flexibel, zodat docenten iedere les naar eigen inzichtkunnen aanpassen. Elk jaar bereiken leerlingen een bepaald niveau,gebaseerdophet competentiemodel vanMediawijzer.net. Inde lessenkomenookinformatievaardighedenaanbod.
Gemiddelde doorlooptijd: Per leerjaar ziin er 12 lessen. De lesduurvarieertvan30tot60minutenperles.Kosten (2018): Schoollicentie(6activatiecodes):€295,-;schoollicentie(12activatiecodes): € 345,-; schoollicentie (18 activatiecodes): € 374,-; extralicentie(bovende18licenties):€ 2,50.
DELESSENSLUITENAANBIJVERSCHILLENDEDOMEINEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-3
VWO1-3
HAVO1-3
MBO
48
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten•Hetzesdeenlaatstethemainhetlespakketisgeheelgewijdaanhetverrichtenvanonderzoek.Inzeslessengaanleerlingenaandeslagmethetonderzoekenenoplossenvaneenmediaprobleem.Hierbijkomtallekennisdieineerderethema'sisopgedaanaanbodenwordtgetoetst.
BibliothekenenonderwijsinstellingeninBrabantenLimburgkrijgen50%kortingopdelicentiekosten.
Websitehttp://www.cubiss.nl/webshop/producten/lessenreeks-mediawijsheid-vo
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
49
Nadruk op ander onderwerp
Cultuurreporters! StudioBeeldrijk(2018)
Cultuurreporters!iseentweejarigedoorlopendeleerlijnvooronderbouwvan het vmbo. Gedurende twee jaar zijn leerlingen inhoudelijk metnon-fictie film bezig en zetten zij film in als creatief gereedschap omoponderzoekuittegaan,teparticiperen,teontmoetenenpositieintenemen.Opinteractievewijzelerenkinderenenjongerenkritischkijkennaardemanierwaaropdewerkelijkheidverbeeldwordtoptelevisie,naardekeuzesdieeenprogrammamakerheeft,naarbeeldtaal,beeldvormingen manipulatie. Daarnaast maken ze zelf reportages of mini-docu'swaarbijzeonderanderelerenhoezeinformatiekunnenvinden,ordenenenopbetrouwbaarheidkunnentoetsen.
Gemiddelde doorlooptijd: Deleerlijnbestaatuit6blokkenvan10lesurenen9verdiepingsmodulesdienaarkeuzekunnenwordeningezet.Kosten (2018): De inhoud van de lessen wordt op maat gemaakt insamenwerking met de school. De prijs is afhankelijk van de gekozeninhoud.
DELESSENSLUITENAANBIJVERSCHILLENDEDOMEINEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2 VWOHAVO MBO
50
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten•Delessensluitenaanbijverschillendedomeinen,namelijkCKV,Nederlands,Geschiedenis,Maatschappijleer.DaarnaastisdeleerlijnookinpasbaarbinnenMentor-enBurgerschapslessen.•DelessensluitenaanbijdiversekerndoelenvandeKunst&Cultuur,NederlandsenMens&Maatschappij.•Voordocentenisnaasteenhandleidingookeenspecialetrainingbeschikbaar.
Websitehttp://cultuurreporters.nl/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
51
Nadruk op ander onderwerp
Nepnieuws IDFA(2016)
InhetlespakketNepnieuwswordtaandehandvandriedocumentairesgeanalyseerdhoejournalistenennieuwsmakersonzebeeldvormingbenvloedenoverdewereldwaarinwijleven.Aaniederdocumentairezijnverwerkingsopdrachtengekoppeld,waarondergroepsdiscussies,dieleerlingenlerenomkritischnaarhetnieuwstekijken.Ookkrijgenleerlingenhandvattenomnepnieuwsbetertekunnenherkennen.
Gemiddelde doorlooptijd: 3-4lessenperdocumentaire.Kosten (2018): NaaanmeldingvoorDocschoolOnlinegratistegebruikendooronderwijsinstellingen.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWO1-6
HAVO1-5
MBO
52
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten•Dedocentkanvoorafgaandaandezelessenserieeenaantalalgemeneaspectenvandocumentairesentv-journalistiekbesprekenomzoeenbeterebasisteleggenvoorhetbehandelenvandestof.
Websitehttps://www.idfa.nl/nl/set/80079/nepnieuws
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
53
Nadruk op ander onderwerp
Doe je digiding! StichtingDigisterker(2018)
'Doe je digiding! Jongeren en de digitale overheid' is een educatiefprogramma voor jongeren tussen 15 en 18 jaar. Het programmawordt aangeboden in een online leeromgeving en bestaat uit vijflesmodulesdiezichrichtenopthema'sals Identiteit,Bijbaan,Studerenen Verkeer en vervoer. Het doel van het programma is het vergrotenvan kennis van de overheidswereld, digitale informatievaardigheden,mediawijsheidcompetenties en de woordenschat. In het programmawordt individueel werken afgewisseld met momenten van klassikaleinteractie.
Gemiddelde doorlooptijd: 5lesmodulesvanongeveereenblokuur.Kosten (2018): GratisvoorbibliothekenviainkoopregelingKB.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO
4 VWOHAVO MBO1
54
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten OpenbarebibliothekenkunnenviaeeninkoopregelingvandeKoninklijkeBibliotheekgratisgebruikmakenvanditlesmateriaal.NeemcontactopmetDigisterkerofdeKBvoormeerinformatie.
BibliothekenkunneneenaanhetlesmateriaalgekoppeldespreekuurvoorjongerenopzettenonderdenaamDigidingen-desk.NeemcontactopmetDigisterkervoormeerinformatieoverhetopzettenvanditspreekuur.
Websitehttps://www.digisterker.nl/jongerenprogramma
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
55
Nadruk op ander onderwerp
Medialogica in de klas HumanenVPRO(2018)
Medialogica in de klas is een serie filmpjes over de werking van demediaendewijzewaaropdemediadewerklijkheidkleuren.Bij iederefilm hoort een handleiding voor de docent met opdrachten voor deleerlingen. In tweefilmsdieonderdeelzijnvandezeseriewordtonderandereaandachtbesteedaaninformatievaardigheden.Ditzijndefilms'HeelHollandZoekt'en'AanrijdingofAanslag'.Indeoverigefilmskomendiverseandereaspectenvanmediawijsheidaanbod.
Gemiddelde doorlooptijd:Ongeveereenlesuurperfilmpje.Kosten (2018): Gratistoegankelijkviadewebsite.
MAATSCHAPPIJLEER
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO3-4
VWO4-6
HAVO4-5
MBO
56
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• DeseriesluitaanbijhetprofielMens&Maatschappij,examenprogrammaMaatschappijleer,DomeinA:vaardigheden,SubdomeinA1:informatievaardighedenenA2benaderingswijzen.
Websitehttps://schooltv.nl/programma/medialogica-in-de-klas/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
57
Nadruk op ander onderwerp
The Web We Want EuropeanSaferInternetAwarenessRaisingNetwork(2018)
TheWebWeWantiseenlessenreekswaarinhetgebruikvanonlinemediaentechnologienvoorhetontwikkelenvan21eeeuwsevaardighedenenactiefburgerschap centraal staan.De lessenreekshoortbijhet in 2013gepubliceerdhandboekTheWebWeWant.DelesplannenzijnontwikkelddoorlerarenuitheelEuropaenzijnookbeschikbaarinalleEuropesetalen,waaronderNederlands.Het onderdeel 'Informatie is geen kennis' gaathoofdzakelijk over Informatievaardigheden. Informatievaardighedenkomenechterookindeandereonderdelenveelvuldigaanbod.
Gemiddelde doorlooptijd:32lessenvan45-60minuten.Kosten (2018): Gratistoegankelijkviadewebsite.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-3
HAVO1-2
MBO
58
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Delessenuitditlespakketkunnenookafzonderlijkwordeningezet.
Websitehttp://www.webwewant.eu/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
59
Nadruk op ander onderwerp
Nationaal Media Paspoort NationaleAcademievoorMedia&MaatschappijenRadboudUniversiteitNijmegen(2018)
Nationaal Mediapaspoort is een doorlopende leerlijn mediaempowerment voor het voortgezet onderwijs. Het unieke van hetNationaalMediaPaspoortprogrammaisdathetnietalleenkennisovermediaoverdraagt,maardathettevenseenberoepdoetopdeindividuelebeleving (voelen) vanmedia, op demotivatie (willen) en de strategie/het gedrag (doen) van kinderen om slimmetmedia om te gaan. Hetlesmateriaal is ingedeeld in zeven thema's. Inhet thema 'Maakgoedekeuzes'komeninformatievaardighedenaanbod.
Gemiddelde doorlooptijd:14lessenvanca.45minuten(apartereeksenvan7lessenvooronderbouwenbovenbouw).Kosten (2018): Gratistoegankelijkviadewebsite.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWO1-6
HAVO1-5
MBO1-4
60
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Hetlesmateriaalsluitaanopdevolgendekerndoelenvoonderbouw:A1,A4,A6,A7,A10,B11,D29,E36,E39,E40,E41,E43.
Websitehttps://www.nationaalmediapaspoort.nl/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
61
Nadruk op ander onderwerp
Kritisch Online CodenameFuture(2019)
InKritischOnline leren leerlingenkritischkijkennaarnieuwsberichtenennepnieuwsherkennen.Ze lerenkritischomgaanmet informatieophetinterneteneffectiefreagerenop(heteigen)internetgedrag.Daarbijontwikkelen ze met name de vaardigheden mediawijsheid, kritischdenkenendigitaleburgerschapsvaardigheden.Hetlesmateriaalbestaatuitdigitalewerkbladenendigibordlessen.
Gemiddelde doorlooptijd:2lessenvan60minuten.Kosten (2019): Gratisbeschikbaaropaanvraag.
BURGERSCHAP
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWO1-6
HAVO1-5
MBO
62
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Ditlesmateriaalsluitaanbijdelesmethode'Maatschappij,datbenjij'.
Websitehttps://www.codenamefuture.nl/kritisch-online/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
63
Nadruk op ander onderwerp
PlusModule Echt Nep CodenameFuture(2019)
In PlusModule Echt Nep onderzoeken studenten in drie lessende bedreigingen en uitdagingen in de online wereld, met namenepnieuws. Ze leren bewust omgaan met informatie op het interneten reflecteren op hun eigen internetgedrag. Daarbij ontwikkelen zemetnamedevaardighedenmediawijsheid,kritischdenkenendigitaleburgerschapsvaardigheden. Het lesmateriaal bestaat uit een digitaalwerkboek en digibord lessen. De lessen zijn flexibel tinzetbaar. Deoefeningen kunnen eventueel aangepast worden aan de behoeftenvandeklas.Delesplannenzijnvooralgerichtop16-tot19-jarigen,maarkunnenookwordeningezetvoorstudentendiejongerofouderzijn.HetlespakketsluitaanbijverschillendecompetentiesvanSLO.
Gemiddelde doorlooptijd:3lessenvan60minutenKosten (2019): Gratisbeschikbaaropaanvraag.
BURGERSCHAP
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO VWOHAVO MBO1-4
64
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Ditlesmateriaalsluitaanbijdelesmethode'Maatschappij,datbenjij'.
Websitehttps://www.codenamefuture.nl/plusmodule-nepnieuws/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
65
Nadruk op ander onderwerp
Perspectief, keuzedeel Digitale Vaardigheden EduHintOVDi.s.m.VanbuurtEDUCATIEF(2019)
Hetonline lesmateriaalDigitaleVaardighedenbiedteenvoorbereidingop technologischeuitdagingen indeberoepspraktijk.De student leertomgaanmetdemobieleapparatenvannuenkrijgtdaarbijinzichtinhetveiligenverantwoordgebruikenvandigitaleinformatie.Hetkeuzedeelistegebruikenalsverdiepingbijdekerntaken,bevateenproefexamenenveeloefentoetsen,envoldoetaandeexameneisenvanSPLenECDL.
Gemiddelde doorlooptijd:Delicentieduurbedraagt24maanden.Kosten (2019): Afhankelijk van niveau en eventueel maatwerk. Ziewebsite.
n.v.t.
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO VWOHAVO MBO2-4
66
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Hetleermiddelenisnietspecifiekontwikkeldtenbehoevevansamenwerkendlerenmaarkanbijprojectenwelalszodanigwordeningezet.
Websitehttps://www.perspectiefmbo.nl/lesmateriaal/keuzedelen/dv-office/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
67
Nadruk op ander onderwerp
Digi-Doener StichtingFutureNL(2019)
Digi-Doener is een lespakket voor digitale geletterdheid waarbij lerendoortedoencentraalstaat.Hetlesprogrammabestaatuiteenwekelijkselesvaneenuurwaarindeleerlingaandeslaggaatmeteenpraktischeopdracht.Delessenzijngekoppeldaanverschillendevakkenvanhetvo,zoalsEconomie,GeschiedenisenEngels. Inverschillendelessenkomeninformatievaardighedenaanbod.Digi-Doenersluitaanopdeleerlijnendigitalegeletterdheid,de21eeeuwsevaardighedenendedomeinenvanhetcurriculum2021.
Gemiddelde doorlooptijd: Wekelijkselesvan1uur.Kosten (2019): Gratisonlinebeschikbaar.
ECONOMIE,ENGELS,GESCHIEDENIS,MAATSCHAPPIJLEER,NEDERLANDS,BV/
TECHNIEK,WISKUNDE,MENTORLES.
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
HAVO1-2
VWO1-2
MBO
68
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Ditlesmateriaalsluitaanbijdelesmethode'Maatschappij,datbenjij'.
Websitehttps://www.lessonup.com/app/channel/futurenl/series/7275f84645cfe6e85c023eea
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
69
Toepassen van informatievaardigheden
70
Toepassen van informatievaardigheden
Webdetective Rijnbrink&Biebsearch(2017)
Webdetective is eenonline toepassingwaarmee leerlingen informatieleren zoeken op internet. Het lesmateriaal telt vier onderdelen. Teneerstelerenkinderenzichteorinterenopeenonderwerpendaarovergoedevragen teformuleren.Vervolgens lerenzekritischnaarwebsiteskijken en bronnen controleren. In het derde en vierde onderdeel komtinformatie zoekenenvindenaanbod.Webdetectivewordtgebruikt indebovenbouwvanhetbasisonderwijseninhetmbo.VoorhetgebruikvanWebdetectivedienenleerlingenbegrijpendlezengoedtebeheersen.
Gemiddelde doorlooptijd: Gemiddeld4lessen.Kosten (2018): Gratis online beschikbaar. De docentenhandleidingis gratis te downloaden, de antwoorden op de krakervragen kunnendocentenpermailopvragen.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWO1-6
HAVO1-5
MBO1-4
71
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Rondomditprogrammaiseenspecialetrainingvoordocentenontwikkeld,verzorgddoorRijnbrink.
Websitehttp://www.webdetective.nl/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
72
Toepassen van informatievaardigheden
NieuwsMakers KlasseTV,NieuwsindeklasenTeachersinMedia(2015)
MetdeNieuwsMakerslerenleerlingenzelfnieuwsmakenenpublicereninhuneigenonlinenieuwsmedium:deNieuwstool.Intienlessendoorlopendeleerlingenhetprocesvannieuwsgaring;vandeverantwoordelijkheiddie jeals journalisthebtomandereburgers te informeren totenmethetdaadwerkelijkfilmen,schrijvenoffotograferenvaneennieuwsitem.Daarnaast leren zij kritisch kijken naar nieuwsmedia en krijgen zemeer vat op de betrouwbaarheid van bronnen. Het lespakket bevataanvullendeopdrachteneneendraaiboekvoorhetpresenterenvandenieuwsproductieaandeouders.HetlespakketkangoedwordengebruiktincombinatiemetDeNieuwsservicevanNieuwsindeKlas.
Gemiddelde doorlooptijd: Hetvolledigelespakketbestaatuit10lessenvan60minuten.Hetverkortelespakketbevat6lessenvan60minuten.Kosten (2018):Gratisonlinebeschikbaar.
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
NEDERLANDSENMAATSCHAPPIJVAKKEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-2
HAVO1-2
MBO
73
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• HetleermiddelsluitaanbijdekerndoelenvandeleerlijnenNederlands(1t/m9)enmaatschappijleer(42,43,44,46en47)endedomeinendemocratie,participatieenidentiteitvanburgerschapsonderwijs.
Websitehttp://pakket.klassetv.nl/nieuwsmakers/vo/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
74
Toepassen van informatievaardigheden
Presenteren is Leren Schoolsupport(2012)
Presenteren is Leren omvat vier series, gekoppeld aan specifiekevakgebieden,waarinhetwerkenaanpresentatiesmetmodernemediacentraalstaat.Erhoorteensetstappenkaartenbijrondomverschillendethema's. De stappen sturen het proces van informatie verzamelen,verwerkenenomzettenineenpresentatiemettekst,beeldeneventueelgeluid,maargevenkinderenookdevrijheidmeteigenvragentoteigenantwoordentekomen.BijelkeseriezijnkortefilmpjesgeselecteerduitdearchievenvanSchooltvenTeleblik,zodatleerlingenzichookmetfilmgerichtkunnenverdiepeninhetthema.
Gemiddelde doorlooptijd:Peropdrachtstaatdebenodigde5tijdvermeld.Gemiddeldisdit3uurperopdracht.Kosten (2018): Kennismakingsset(4x3kaarten)€12,50;setstappenkaarten€44,50perdeel;setstappenkaarten+3-jaarslicentietoegangfilmselectie€59,50perdeel;pakketdeel1t/m4(zondertoegangfilmselectie)€165,-.3-jaarslicentietoegangfilmselectie€24,50.
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
KANNAAREIGENINZICHTGEBRUIKTWORDENBIJEENSPECIFIEKVAK
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWOHAVO MBO
75
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Dethema'svandestappenkaartenuitserie1zijningedeeldnaarvakgebieden,zoalsaardrijkskunde,geschiedenisennatuur/biologie.Serie2bevatthema'sronddezelfdevakgebieden,maarnuingedeeldinvakoverstijgendeclusterszoalsGeldofReizen.Inserie3komennatuurwetenschappelijkethema'saanbod.Dethema'svanserie4zijngekoppeldaan29vande50venstersvandegeschiedeniscanon.
Websitehttp://schoolsupport.nl/Voortgezet+onderwijs/Niveaus/onderbouw+vmbo/Presenteren+is+leren+(VO)/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
76
Toepassen van informatievaardigheden
De Digitale Krant NieuwsindeklasenTinQwise(2008)
DeDigitaleKrantiseenwebsitemettienkortelesjeswaarinleerlingenmeerlerenoveronlinenieuws.Hetdoelisomhuninformatievaardighedente verbeteren enhunmediabewustzijn te vergroten. Bij iedere les zijnopdrachten te vinden in twee versies - een basis- en een uitgebreideversie-zodatdocentendeopdrachtenopmeerniveauskunneninzetten.
Gemiddelde doorlooptijd:10lessenvanca.45minuten.Kosten (2018): Gratisonlinebeschikbaar.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-2
HAVO1-2
MBO
77
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Ditleermiddelbevatalleenkorteopdrachtenengeengroteeindopdrachtindevormvanbijvoorbeeldeenwerkstuk.Dedocentkanerwelzelfeengrotereeindopdrachtaankoppelenwaarbijleerlingenhetgeleerdekunnentoepassen.
Websitehttp://www.dedigitalekrant.nl/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
78
Toepassen van informatievaardigheden
Slim zoeken op internetDeWereldvanBovenaf(2013)
Slim zoeken op internet is een boek van Maarten Sprenger, leraar,kunstenaarendemakervan8-12.info,eenzoekmachinevoorkinderen.Inhetboekgeefthij tipsenadviezenomsnellerbeterezoekresultatente krijgenbijGoogle en andere zoekmachines enwebsites,waaronderSprengers eigen website. Het boek is niet alleen geschikt voorkinderen, maar voor iedereen die iets meer over dit onderwerp wilweten.Mediawijzer.netraadthetookaanvoordocentendiehuneigeninternetvaardigheden bij willen spijkeren. Het boek is geschikt alsnaslagwerkindeklasofaanvullendlesmateriaal(gedeeltelijkofgeheel).
Gemiddelde doorlooptijd: Nietvantoepassing.Kosten (2018): Boek€17,50.
AANVULLENDMATERIAALOFNASLAGWERKBIJDIVERSEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWO1-6
HAVO1-5
MBO1-4
79
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Debibliothecariskanhetboekaanradenaandocentendiemeerwillenwetenoverinternet-eninformatievaardigheden.
Websitehttp://www.sprengeronderwijs.nl/slim-zoeken-op-internet/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
80
Toepassen van informatievaardigheden
Google Search EducationGoogle(2018)
GoogleSearchEducationbestaatuitverschillendegratis lesmaterialendiedocentenbinnenhetvoortgezetenhogeronderwijskunneninzettenomleerlingenenstudententelerenzoekenmetdeGooglezoekmachine.HetlesplanvanGooglebestaatuiteenlessenpakketzoekvaardighedenopdrie verschillendeniveaus,hetonline zoekspel 'AGoogleaDay' enverschillende webinars en live trainingen over zoekvaardigheden. AllelessenzijninhetEngels.
Gemiddelde doorlooptijd: 5 lessen per niveau (beginner, medium,gevorderd)die12lesurenvan50minutenperlesinbeslagnemen.Kosten (2018):Gratisonlinebeschikbaar.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO VWO4-6
HAVO4-5
MBO
81
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Dedocentkandelessenkoppelenaaneenverwerkingsopdracht,zoalseenwerkstukofeenpresentatie.
Websitehttp://www.google.com/intl/en-us/insidesearch/searcheducation/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
82
Toepassen van informatievaardigheden
A Maze MeCubiss(2012)
AMazeMeiseenbibliotheekbezoekvoordeonderbouwvmbo.Leerlingenuit het eerste leerjaar maken kennis met de bibliotheek door eenpresentatie en een speurtocht die tweedeklassers van dezelfde schoolorganiserenenverzorgen.Despeurtochtbevateenwedstrijdelement.
Gemiddelde doorlooptijd:Voorleerlingenuitleerjaar1:30tot40minutenperbibliotheekbezoekpergroepexcl.reistijd.Voorleerlingenuitleerjaar2:3uurvoordevoorbereidingexcl.reistijd+30tot40minutenperbezoek.Kosten (2018):€94,95voorhetlespakketbestaanduit:digitaalenfysieklesmateriaal, 1docentenhandleiding,5verschillendepuzzelseneensetvan5posters(intezettenalsscorebord).
NEDERLANDS
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWOHAVO MBO
83
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Hetleermiddelsluitaanbijkerndoelen1,5,6en7vanNederlands.
Hetspelwordtindebibliotheekuitgevoerdonderbegeleidingvandebibliothecarisofleesconsulent.
Websitehttp://www.cubiss.nl/webshop/producten/maze-me
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
84
Toepassen van informatievaardigheden
Bieb EscapeCubiss(2016)
BiebEscape is een bibliotheekbezoek waarin vo leerlingen lereninformatiezoeken,samenwerkenencreatiefdenken.Leerlingenstrijdeninteamswiehetsnelsteenraadselkanoplossenenzodecodevaneenkluiskankraken.Omtoteengoedeoplossingvaneenraadseltekomen,zoekendeleerlingennaarinformatieoverboekenindecatalogusvandebibliotheek,opinternetenopdeflaptekstvanboeken.Alzoekendmakendeleerlingenkennismetdebibliotheekenalleswatdezetebiedenheeft.Zelereninformatiezoeken,vindenenverwerken.Daarnaastontdekkenzeleukeboekenenmakenzekennismetdeschrijversdaarvan.
Gemiddelde doorlooptijd:Eenbibliotheekbezoekvan60minuten.Kosten (2018):€364,95voorhetlespakketbestaanduiteenhandleidingvoordebibliotheekenverschillendespelmaterialen.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1
VWO1
HAVO1
MBO
85
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Hetleermiddelsluitaanbijkerndoelen4,5,6,8en41.•Voorditbibliotheekbezoekisgeenvoorbereidendelesopschoolnodig.HetiswelraadzaamvoordocentenomvantevorendehandleidinggoeddoortenemenenhetbijbehorendeYouTubefilmpjeoverEscaperoomstebekijken.•Deleerlingenmoetentijdenshetspelzelfstandigaandeslagomdeoplossingvanhetraadseltevinden.Zemoeteninformatievaardighedendusvooraltoepassen.Debegeleiderszijneromzeaantemoedigen.
Hetspelwordtindebibliotheekuitgevoerdonderbegeleidingvandebibliothecarisendedocent.
Websitehttp://www.cubiss.nl/webshop/producten/biebescape
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
86
Toepassen van informatievaardigheden
Bieb versus GoogleDeBibliotheekZuidoostFrysln(2016)
Bieb versus Google is een bibliotheekbezoek waarbij leerlingenzoekvaardigheden leren toepassen op zowel klassieke als digitalebronnen.Centraalindelesstaateenwedstrijdwaarbijleerlingenintweegroepjesmetelkaarstrijdenomwiehetsnelstantwoordenkanvindenopgesteldevragen.DeenegroepzoektinboekenendeandereviaGoogle.Tijdensdebesprekingvanderesultatenwordtingegaanopdevoorennadelenvanhetzoekenintraditioneleenonlinemedia.
Gemiddelde doorlooptijd:Eenbibliotheekbezoekvan90minuten.Kosten (2018):Overnameprijsvoorbibliothekenbedraagt€250,-.Bibliothekenkunnenhetproductvervolgensaanbiedenaanscholenalsonderdeelvanheteigenaanbod.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-2
VWO1-2
HAVO1-2
MBO
87
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• Hetleermiddelsluitaanbijkerndoelen4en55.
Hetspelwordtindebibliotheekuitgevoerdonderbegeleidingvandebibliothecarisofleesconsulent.
Websitehttp://www.leerlijnmediawijsheid.nl/bieb-vs-google/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
88
Toepassen van informatievaardigheden
De NieuwsserviceNieuwsindeKlas(2019)
De Nieuwsservice is een kosteloos twee wekelijks abonnement opNederlandse dag- en weekbladen. Op de website van de uitgeverzijn lesmaterialen te vinden die in combinatie met de Nieuwsservicegebruikt kunnen worden. De studenten werken voornamelijk aanburgerschapscompetenties, informatievaardigheden, vakkennis en/oftaalvaardigheid.Docentenkunnenookeigenopdrachtenkoppelenaandezenieuwsdienst.
Gemiddelde doorlooptijd: De doorlooptijd van dit leermiddel isafhankelijkvandeinzetervandoordedocent.Kosten (2019):Gratisonlineaantevragen.
DEUITGEVERNOEMTGEENSPECIFIEKEVAKKEN
OPDRACHTEN
ONLINE BRONNEN verschillendewebsitesgebruikenstructuurdoorgrondenzoekopdrachtensamenstellenzoekresultateninterpreterenwebpagina'slezenresultatenopslaan
BRONNEN
STAP
PEN Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
VMBO1-4
VWO1-6
HAVO1-5
MBO1-4
89
Krijgt de leerling inzicht in belang van de vaardigheden en de eigen voortgang?•hetbelangvaninformatievaardigheden•devoortgangvaneigenvaardigheden
Past het leermiddel bij onderwijsvormen voor 21e-eeuws leren?•contextrijkleren•competentiegerichtleren•probleemgestuurdleren•samenwerkendleren
Is er aandacht voor de deelvaardigheden van de stappen?
Wat je verder moet weten• WanneerDeNieuwsservicegekoppeldwordtaanspecifiekelesmaterialen(zelfgemaaktofdoordeuitgeveraangereikt)kanmetbehulpvandezedienstgewerktwordenaan(aspecten)vanInformatievaardigheden.
Websitehttps://www.nieuwsindeklas.nl/onze-diensten/mbo-bve-nt2-pabo-en-lero/
Informatieprobleemformuleren
Zoekstrategienbepalen
Verwervenenselecteren
Verwerken
Presenteren
Evaluerenenbeoordelen
•nauwkeurigbepalenwatdeinformatiebehoefteis
•bepalenwelkebronneninformatiekunnenverschaffen•bepalenofbenodigdeinformatiebeschikbaarisenwaar•opstelleneffectieveenefficintezoekstrategieendezezonodigbijstellen
•benodigdeinformatieverwervenendaaruiteenselectiemaken•informatiebeoordelenopbruikbaarheid,betrouwbaarheidenrepresentativiteit
•informatiezodanigordenendatdezebruikbaarisvoorhetbeoogdedoel•informatieinterpreteren,analyserenensynthetiseren•eenbeargumenteerdeconclusietrekken/antwoordformuleren
•passendepresentatievormkiezen•gebruikmakenvanadequatebronvermelding
•hetproductbeoordelenoprelevantie,bruikbaarheidenbetrouwbaarheid•hetdoorlopenprocesevalueren
90
Voorbeelden samengestelde doorgaande lijnen
91
Voorbeelden samengestelde doorgaande lijnen
Opbouwend en doorlopend invulling geven aan informatievaardighedenInditdeelvindjeeenaantalvoorbeeldenvanuitdiverseleermiddelensamengesteldedoorgaandelijnen.Doordezezelfsamentestellenkunjevoormeerleerjarenmettoenemendemoeilijkheidsgraadwerkenaaninformatievaardigheden.Webenadrukkendatdedoorgaandelijnendiewijhierpresenterenvoorbeeldenterinspiratiezijn:deexacteinvullingvansamengesteldedoorgaandelijnenhangtaltijdafvandespecifiekewensenenbehoeftenvandeschoolofdocentwaarjemeesamenwerkt.
Uitgangspunten bij de voorbeeldenDe voorbeelden zijn afgestemd op de structuur van het voortgezet onderwijs,met aparte voorbeelden voor vmbo,onderbouwhavo/vwobovenbouwhavoenbovenbouwvwo.Bijhetsamenstellenhanteerdenweverderdevolgendeuitgangspunten:•Waarmogelijkuitgegaanvangratisleermiddelen.•Eenzovolledigmogelijkedekkingvandeverschillendedeelaspectenvaninformatievaardigheden.•Waarmogelijkgebruikgemaaktvanbibliotheekproducten.
Eventueel aanvullen met zelf ontwikkelde opdrachtenLeermiddelen voor informatievaardigheden voor de bovenbouw van havo/vwo zijn, vergeleken met leermiddelenvoordeonderbouw,ondervertegenwoordigd.Devoorbeeldenvandezedoorgaandelijnenzijndanookniethelemaalcompleetwatbetreftdeaandachtvoordeverschillendedeelaspectenvaninformatievaardigheden.Alsaanvullingopbestaandeleermiddelenkandedocentzelfopdrachtenmaken.DeHandreikingopdrachteninformatievaardigheidinhetvoortgezetonderwijsindetoolkitvandeBibliotheekopschoolvogeefthiervoorhandvatten.
Afstemming tussen verschillende vakkenHoud bij het samenstellen van een doorgaande lijn ook rekening met het vakoverstijgende karakter vaninformatievaardigheden.Zezijnbijdiversevakkenenleergebiedenvanbelangenkunnendusbijdiversevakkenenleergebieden worden geoefend.Wanneer de school besluit dat de (extra) aandacht voor informatievaardighedenterugmoetkomenbijmeervakken,projectendanwelbrederethematischeleergebieden,ishetgoeddebetreffendevakdocententebetrekkenbijhetsamenstellenvandeleerlijn.
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
92
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
vmbo
1-4
Basi
sleer
mid
del
Kost
enDo
orlo
optij
dBr
onne
nBe
hand
elde
stap
-pe
nDe
elva
ardi
ghed
en v
an d
e st
appe
n
Teru
gna
ardebr
on:
dedoo
rgaa
ndelijn.
(Bib
lione
tGro
ning
en,
2014
)
Perl
eerja
aris
een
web
logbe
schi
kbaa
rro
ndeen
them
a.D
itpr
oduc
twor
dtja
arlijks
op
maa
tgem
aakt
.Ko
sten
voo
rmaa
twer
kop
aan
vraa
gbi
jBi
blione
tGro
ning
en.
Leer
jaar
1t/m
4.
Less
enva
n
nblok
uur(
ca.1,5
uur)per
leer
jaar.
Onl
ineen
offl
ine
Info
rmat
iepr
o-blee
mfo
rmul
eren
Zoek
stra
tegi
en
bepa
len
Verw
erve
nen
se
lecter
en
Verw
erke
n
Pres
ente
ren
Evalue
renen
be
oord
elen
•n
auwke
urig
bep
alen
wat
dein
form
atiebe
hoefte
is
•b
epalen
welke
bro
nnen
info
rmat
iekun
nenve
rsch
affe
n•b
epalen
ofb
enod
igde
info
rmat
iebes
chikba
aris
enwaa
r•o
pste
lleneffe
ctieve
eneffic
iënte
zoek
stra
tegi
een
dez
ezo
nod
igbijs
telle
n
•b
enod
igde
info
rmat
iever
wer
venen
daa
ruit
eense
lectiem
aken
•inf
orm
atiebeo
orde
lenop
bru
ikba
arhe
id,b
etro
uwba
arhe
iden
rep
rese
ntat
ivite
it
•inf
orm
atiezo
dani
gor
dene
nda
tdez
ebr
uikb
aari
svoo
rhet
beo
ogde
doe
l•inf
orm
atiein
terp
rete
ren,ana
lyse
renen
synt
hetis
eren
•e
enbea
rgum
ente
erde
conc
lusietrek
ken/
antw
oord
form
uler
en
•p
asse
ndepr
esen
tatie
vorm
kieze
n•g
ebru
ikm
aken
vanad
equa
tebro
nver
meldi
ng •h
etpro
duct
beo
orde
lenop
releva
ntie,b
ruikba
arhe
idenbe
trou
wba
arhe
id
•h
etdoo
rlope
npr
oces
eva
luer
en
Aanv
ullend
eleer
mid
delen
Teru
gna
ardebr
on(z
iepag
ina12)ise
endoo
rlope
ndelijnin
form
atieva
ardi
ghed
envoo
rlee
rjaar
1t/m
4va
nhe
tvm
bo.D
eless
envin
denpl
aatsin
debi
blioth
eek.
Om
datT
erug
naa
rdebr
onn
blok
uurp
erle
erjaar
bes
laat
,ishet
wen
selijkom
iede
rjaa
raan
vulle
ndeleer
mid
delen
tegeb
ruiken
,zod
atdeleer
linge
nhu
nin
form
atieva
ardi
ghed
enva
kerk
unne
noe
fene
n.D
itku
nnen
ook
doo
rdo
cent
enze
lfge
maa
kteop
drac
hten
zijn
.
93
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
vmbo
1-4
Aanv
ullend
eleer
mid
delenzijn
:•L
eerja
ar 1:
Nep
nieu
ws(
ziepa
gina
41).Een
lesp
akke
tbes
taan
dui
tdrie
doc
umen
taire
sove
rnep
nieu
wse
nbi
jbeh
oren
dever
wer
king
sopd
rach
ten.Tijd
sbes
tedi
ngis
3to
t4le
ssen
per
doc
umen
-
taire
.Lee
rling
enw
orde
nzich
bew
ustv
andem
anierw
aaro
pde
nieuw
smed
iaons
bee
ldva
nde
wer
kelijkh
eidvo
rmen
,lere
nkr
itisc
hna
arnieuw
skijk
enenkr
ijgen
han
dvat
tenom
nep
nieu
ws
t
ehe
rken
nen.D
eless
envor
men
een
ver
diep
ingop
het
spec
ifiek
een
zeer
actue
leond
erwer
pne
pnieuw
s.
•L
eerja
ar 2:
Nieuw
smak
ers(
ziepa
gina
54)
.Inti
enle
ssen
van60
min
uten
lere
nleer
linge
non
derb
egeleidi
ngva
nde
leer
krac
htze
lfni
euwsm
aken
enpu
blicer
enin
hun
eig
enonl
ine
n
ieuw
smed
ium
.Lee
rling
enkun
nenvo
ortb
ouwen
opke
nnisva
nni
euwse
nin
form
atieva
ardi
ghed
endieze
inle
erjaar
1he
bben
opg
edaa
n.
•L
eerja
ar 3:
Per
svrij
heid
(ziepag
ina28
).M
ethet
lesp
akke
tPer
svrij
heid
gaa
nleer
linge
nac
tiefa
andeslag
met
nieuw
senlere
nov
erper
svrij
heid
,cen
suur
,plu
rifor
mite
iten
vrij
heid
vanm
enin
gs-
u
iting
.Zewor
denge
prikke
ldze
lfna
teden
kenov
erdez
eon
derw
erpe
n,hiero
verb
etog
ente
schr
ijven
en
tedeb
atte
renm
ethun
med
elee
rling
en.D
ezeless
enbou
wen
voo
rtopde
eer
der
opg
edan
eke
nnisin
leer
jaar
1en
2va
nde
zelijn
.
•L
eerja
ar 4
: CBS
enon
derw
ijs(z
iepag
ina26
).Le
erlin
genoe
fene
nin
form
atieva
ardi
ghed
enm
etbet
rekk
ingto
thet
inte
rpre
tere
n,ana
lyse
renen
eva
luer
enva
nde
dat
ava
nhe
tCBS
.Deless
en
k
unne
nwor
denin
geze
talsaan
vulling
oft
erver
vang
ingva
nho
ofds
tukk
enva
nhe
tvak
Algem
eneEc
onom
ie.
94
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
onde
rbou
w h
avo/
vwo
Basi
sleer
mid
del
Kost
enDo
orlo
optij
dBr
onne
nBe
hand
elde
stap
-pe
nDe
elva
ardi
ghed
en v
an d
e st
appe
n
Less
enre
eks
Info
rmat
ieva
ardi
ghed
envo (C
ubiss,20
17)
Scho
ollic
entie
(6ac
tivat
ieco
des):€
295,-;Sc
hoollic
entie
(12activat
ieco
des):€
345,-;Sc
hoollic
entie
(18
activ
atieco
des):€
374
,-.
Jaar
1t/m
3.
Neg
enle
ssen
perj
aar.Le
sduu
rva
rieer
tvan
30
tot9
0m
inut
enpe
rles
.
Onl
ineen
offl
ine
Info
rmat
iepr
o-blee
mfo
rmul
eren
Zoek
stra
tegi
en
bepa
len
Verw
erve
nen
se
lecter
en
Verw
erke
n
Pres
ente
ren
Evalue
renen
be
oord
elen
•n
auwke
urig
bep
alen
wat
dein
form
atiebe
hoefte
is
•b
epalen
welke
bro
nnen
info
rmat
iekun
nenve
rsch
affe
n•b
epalen
ofb
enod
igde
info
rmat
iebes
chikba
aris
enwaa
r•o
pste
lleneffe
ctieve
eneffic
iënte
zoek
stra
tegi
een
dez
ezo
nod
igbijs
telle
n
•b
enod
igde
info
rmat
iever
wer
venen
daa
ruit
eense
lectiem
aken
•inf
orm
atiebeo
orde
lenop
bru
ikba
arhe
id,b
etro
uwba
arhe
iden
rep
rese
ntat
ivite
it
•inf
orm
atiezo
dani
gor
dene
nda
tdez
ebr
uikb
aari
svoo
rhet
beo
ogde
doe
l•inf
orm
atiein
terp
rete
ren,ana
lyse
renen
synt
hetis
eren
•e
enbea
rgum
ente
erde
conc
lusietrek
ken/
antw
oord
form
uler
en
•p
asse
ndepr
esen
tatie
vorm
kieze
n•g
ebru
ikm
aken
vanad
equa
tebro
nver
meldi
ng •h
etpro
duct
beo
orde
lenop
releva
ntie,b
ruikba
arhe
idenbe
trou
wba
ar
heid
•h
etdoo
rlope
npr
oces
eva
luer
en
Aanv
ullend
eleer
mid
delen
Deless
enre
eksI
nfor
mat
ieva
ardi
ghed
envo(ziepag
ina10
)ise
endoo
rgaa
ndelijnvo
orle
erjaar
1t/m
3.D
eless
enzi
jnin
gede
eldin
deth
ema'sv
inde
n,ver
wer
kenen
delen
.Lee
rling
enw
erke
naa
nde
com
pete
ntiese
xplore
ren,zo
eken
,beo
orde
len,bew
aren
,afsch
erm
en,d
ite
n,ver
beelde
n,pre
sent
eren
enbi
jdra
gen.O
mda
tdeless
ense
rieIn
form
atieva
ardi
ghed
enneg
enle
sure
npe
rleer
jaar
bes
laat
,ishet
wen
selijkom
iede
rjaa
raan
vulle
ndeleer
mid
delen
tegeb
ruiken
,zod
atle
erlin
genhu
nin
form
atieva
ardi
ghed
envoldo
ende
kun
nenoe
fene
n.D
itku
nnen
ook
doo
rdoc
ente
nze
lfge
maa
kteop
drac
hten
zijn
.
95
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
onde
rbou
w h
avo/
vwo
Aanv
ullend
eleer
mid
delenzijn
:•L
eerja
ar 1:
Soc
ialM
ediaRijb
ewijs
(ziepag
ina35
).Tienklas
sika
lele
ssen
waa
rinle
erlin
genzich
bew
ustw
orde
nva
nde
wer
king
vanin
tern
etenso
cialem
edia.Z
eoe
fene
nni
etalle
en
h
unin
form
atieva
ardi
ghed
en,m
aarw
orde
noo
km
ediawijz
er.
•L
eerja
ar 2:
Nep
nieu
ws(
ziepa
gina
41).Een
lesp
akke
tbes
taan
dui
tdrie
doc
umen
taire
sove
rnep
nieu
wse
nbi
jbeh
oren
dever
wer
king
sopd
rach
ten.Tijd
sbes
tedi
ngis
3to
t4le
ssen
per
doc
umen
-
taire
.Lee
rling
enw
orde
nzich
bew
ustv
andem
anierw
aaro
pde
nieuw
smed
iaons
bee
ldva
nde
wer
kelijkh
eidvo
rmen
,lere
nkr
itisc
hna
arnieuw
skijk
enenkr
ijgen
han
dvat
tenom
nep
nieu
ws
tehe
rken
nen.D
eless
envor
men
een
ver
diep
ingop
het
spec
ifiek
een
zeer
actue
leond
erwer
pne
pnieuw
s.
•L
eerja
ar 3:
Nat
iona
alM
ediaPas
poor
t(ziepa
gina
49)
.Een
doo
rlope
ndeleer
lijnm
ediaem
power
men
tvoo
rhet
voo
rtge
zeto
nder
wijs
.Dit
lesm
ater
iaaldra
agtk
enni
sove
rmed
iaove
r,m
aard
oet
o
okeen
ber
oepop
dein
dividu
elebe
leving
(voe
len)
vanm
edia,o
pde
mot
ivat
ie(w
illen
)ende
stra
tegi
e/he
tged
rag(d
oen)
vankind
eren
om
slim
met
med
iaom
tegaa
n.Beh
alve
info
rmat
ieva
ar-
d
iger,w
orde
nde
leer
linge
noo
km
ediawijz
er.
96
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
bove
nbou
w h
avo
Basi
sleer
mid
del
Kost
enDo
orlo
optij
dBr
onne
nBe
hand
elde
stap
-pe
nDe
elva
ardi
ghed
en v
an d
e st
appe
n
Goo
gleSe
arch
Edu
catio
n
(Goo
gle,
2018
)
Gra
tisonl
ine
besc
hikb
aar.
Leer
jaar
4t/
m
6).V
ijfle
ssen
per
jaar
inopl
open
dem
oeilijkhe
ids-
graa
d.Een
les
neem
t12
lesu
renin
bes
lag.
Onl
ine.
Info
rmat
iepr
o-blee
mfo
rmul
eren
Zoek
stra
tegi
en
bepa
len
Verw
erve
nen
se
lecter
en
Verw
erke
n
Pres
ente
ren
Evalue
renen
be
oord
elen
•nau
wke
urig
bep
alen
wat
dein
form
atiebe
hoefte
is
•b
epalen
welke
bro
nnen
info
rmat
iekun
nenve
rsch
affe
n•b
epalen
ofb
enod
igde
info
rmat
iebes
chikba
aris
enwaa
r•o
pste
lleneffe
ctieve
eneffic
int
ezo
ekstra
tegi
een
dez
ezo
nod
igbijs
telle
n
•b
enod
igde
info
rmat
iever
wer
venen
daa
ruit
eense
lectiem
aken
•inf
orm
atiebeo
orde
lenop
bru
ikba
arhe
id,b
etro
uwba
arhe
iden
rep
rese
ntat
ivite
it
•inf
orm
atiezo
dani
gor
dene
nda
tdez
ebr
uikb
aari
svoo
rhet
beo
ogde
doe
l•inf
orm
atiein
terp
rete
ren,ana
lyse
renen
synt
hetis
eren
•e
enbea
rgum
ente
erde
conc
lusietrek
ken/
antw
oord
form
uler
en
•p
asse
ndepr
esen
tatie
vorm
kieze
n•g
ebru
ikm
aken
vanad
equa
tebro
nver
meldi
ng •h
etpro
duct
beo
orde
lenop
releva
ntie,b
ruikba
arhe
idenbe
trou
wba
ar
heid
•h
etdoo
rlope
npr
oces
eva
luer
en
Aanv
ullend
eleer
mid
delen
Goo
gleSe
arch
Edu
catio
n(p
agin
a64
)biedt
een
uitg
ebre
idle
ssen
plan
opdr
ienivea
usvoo
rhet
aan
lere
nen
ver
bete
renva
nzo
ekva
ardi
ghed
en.A
llele
ssen
zijn
inhet
Eng
els.Om
dati
nde
less
enva
n'G
oogleSe
arch
Edu
catio
n'alle
enaan
dach
tisv
oorh
etzo
eken
opin
tern
et,is
het
raad
zaam
aan
vulle
ndle
smat
eriaalte
geb
ruiken
,zod
atle
erlin
genm
etalle
dee
lasp
ecte
nva
nde
stap
penoe
fene
n.
Het
hui
dige
aan
bodva
nleer
mid
delenin
form
atieva
ardi
ghed
envoo
rbov
enbo
uwhav
oen
vwoisbep
erkt
.Voo
reen
goe
dein
vulling
vanee
ndo
orga
ande
lijn
info
rmat
ieva
ardi
ghed
endiepas
tbij
desp
ecifi
ekewen
senva
nde
scho
olkun
nenoo
k(d
oord
edo
cent
)zelfo
ntwikke
ldeop
drac
hten
wor
denge
brui
kt.
97
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
bove
nbou
w h
avo
Aanv
ullend
eleer
mid
delenzijn
:•L
eerja
ar 4
en
5:Slim
zoek
enopin
tern
et(z
iepag
ina60
)ise
enboe
km
etti
psenad
viez
enom
snellerb
eter
ezo
ekre
sulta
tente
krij
genbi
jhet
geb
ruikva
nGoo
gleen
and
erezo
ekm
achi
nese
n
w
ebsite
s.Dedo
cent
kan
(bep
aald
eon
derw
erpe
n)uit
hetb
oekge
brui
kenin
deless
en.H
etboe
kisook
ges
chikta
lsnas
lagw
erkbi
jhet
mak
enva
nhe
tpro
fielw
erks
tuk.
•L
eerja
ar 4
en
5:Per
svrij
heid
(ziepag
ina28
).M
ethet
lesp
akke
tPer
svrij
heid
gaa
nleer
linge
nac
tiefa
andeslag
met
nieuw
senlere
nov
erper
svrij
heid
,cen
suur
,plu
rifor
mite
iten
vrij
heid
van
m
enin
gsui
ting.Zewor
denge
prikke
ldze
lfna
teden
kenov
erdez
eon
derw
erpe
n,hiero
verb
etog
ente
schr
ijven
en
tedeb
atte
renm
ethun
med
elee
rling
en.D
ezeless
enin
trod
ucer
eneen
and
ere
in
valsho
ekvoo
rhet
lere
nov
erin
form
atieva
ardi
ghed
enenzijn
een
aan
vulling
opde
eer
dero
pged
aneke
nnisin
leer
jaar
1-3va
nde
zelijn
.
•L
eerja
ar 4
en
5:CBS
enon
derw
ijs(z
iepag
ina26
).Le
erlin
genoe
fene
nin
form
atieva
ardi
ghed
enm
etbet
rekk
ingto
thet
inte
rpre
tere
n,ana
lyse
renen
eva
luer
enva
nda
tava
nhe
tCBS
.Deless
en
k
unne
nwor
denin
geze
talsaan
vulling
oft
erver
vang
ingva
nho
ofds
tukk
enva
nhe
tvak
Algem
eneEc
onom
ie.
98
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
bove
nbou
w v
wo
Basi
sleer
mid
del
Kost
enDo
orlo
optij
dBr
onne
nBe
hand
elde
stap
-pe
nDe
elva
ardi
ghed
en v
an d
e st
appe
n
Goo
gleSe
arch
Edu
catio
n
(Goo
gle,
2018
)
Gra
tisonl
ine
besc
hikb
aar.
Leer
jaar
4t/
m
6).V
ijfle
ssen
per
jaar
inopl
open
dem
oeilijkhe
ids-
graa
d.Een
les
neem
t12
lesu
renin
bes
lag.
Onl
ine.
Info
rmat
iepr
o-blee
mfo
rmul
eren
Zoek
stra
tegi
en
bepa
len
Verw
erve
nen
se
lecter
en
Verw
erke
n
Pres
ente
ren
Evalue
renen
be
oord
elen
•n
auwke
urig
bep
alen
wat
dein
form
atiebe
hoefte
is
•b
epalen
welke
bro
nnen
info
rmat
iekun
nenve
rsch
affe
n•b
epalen
ofb
enod
igde
info
rmat
iebes
chikba
aris
enwaa
r•o
pste
lleneffe
ctieve
eneffic
int
ezo
ekstra
tegi
een
dez
ezo
nod
igbijs
telle
n
•b
enod
igde
info
rmat
iever
wer
venen
daa
ruit
eense
lectiem
aken
•inf
orm
atiebeo
orde
lenop
bru
ikba
arhe
id,b
etro
uwba
arhe
iden
rep
rese
ntat
ivite
it
•inf
orm
atiezo
dani
gor
dene
nda
tdez
ebr
uikb
aari
svoo
rhet
beo
ogde
doe
l•inf
orm
atiein
terp
rete
ren,ana
lyse
renen
synt
hetis
eren
•e
enbea
rgum
ente
erde
conc
lusietrek
ken/
antw
oord
form
uler
en
•p
asse
ndepr
esen
tatie
vorm
kieze
n•g
ebru
ikm
aken
vanad
equa
tebro
nver
meldi
ng •h
etpro
duct
beo
orde
lenop
releva
ntie,b
ruikba
arhe
idenbe
trou
wba
ar
h
eid
•h
etdoo
rlope
npr
oces
eva
luer
en
Aanv
ullend
eleer
mid
delen
Goo
gleSe
arch
Edu
catio
n(p
agin
a64
)biedt
een
uitg
ebre
idle
ssen
plan
opdr
ienivea
usvoo
rhet
aan
lere
nen
ver
bete
renva
nzo
ekva
ardi
ghed
en.A
llele
ssen
zijn
inhet
Eng
els.Vo
orvwo-
leer
linge
nku
nnen
Eng
elstaligeless
eneen
goe
devoo
rber
eidi
ngzi
jnopde
aca
dem
isch
eve
rvolgo
pleidi
ng.O
mda
tinde
less
enva
n'G
oogleSe
arch
Edu
catio
n'alle
enaan
dach
tisv
oorh
etzo
eken
opin
tern
et,
ishet
raad
zaam
aan
vulle
ndle
smat
eriaalte
geb
ruiken
,zod
atle
erlin
genm
etalle
dee
lasp
ecte
nva
nde
stap
penoe
fene
n.H
ethui
dige
aan
bodva
nleer
mid
delenin
form
atieva
ardi
ghed
envoo
rbo
venb
ouwhav
oen
vwoisbep
erkt
.Voo
reen
goe
dein
vulling
vanee
ndo
orga
ande
lijn
info
rmat
ieva
ardi
ghed
endiepas
tbijde
spec
ifiek
ewen
senva
nde
scho
olkun
nenoo
k(d
oord
edo
cent
)zelf
ontw
ikke
ldeop
drac
hten
wor
denge
brui
kt.
99
Voor
beel
d sa
men
gest
elde
doo
rgaa
nde
lijn
bove
nbou
w v
wo
Aanv
ullend
eleer
mid
delenen
sugg
estie
svoo
rzelfg
emaa
kteop
drac
hten
zijn
:•L
eerja
ar 4
t/m
6:N
ationa
alM
ediaPas
poor
t(ziepa
gina
49)
.Een
doo
rlope
ndeleer
lijnm
ediaem
power
men
tvoo
rhet
voo
rtge
zeto
nder
wijs
.Dit
lesm
ater
iaaldra
agtk
enni
sove
rmed
iaove
r,m
aar
d
oeto
okeen
ber
oepop
dein
dividu
elebe
leving
(voe
len)
vanm
edia,o
pde
mot
ivat
ie(w
illen
)ende
stra
tegi
e/he
tged
rag(d
oen)
vankind
eren
om
slim
met
med
iaom
tegaa
n.Beh
alve
inf
orm
atieva
ardi
ger,w
orde
nde
leer
linge
noo
km
ediawijz
er.
•L
eerja
ar 5:
Per
svrij
heid
(ziepag
ina28
).M
ethet
lesp
akke
tPer
svrij
heid
gaa
nleer
linge
nac
tiefa
andeslag
met
nieuw
senlere
nov
erper
svrij
heid
,cen
suur
,plu
rifor
mite
iten
vrij
heid
van
m
enin
gsui
ting.Zewor
denge
prikke
ldze
lfna
teden
kenov
erdez
eon
derw
erpe
n,hiero
verb
etog
ente
schr
ijven
en
tedeb
atte
renm
ethun
med
elee
rling
en.D
ezeless
enin
trod
ucer
eneen
and
ere
in
valsho
ekvoo
rhet
lere
nov
erin
form
atieva
ardi
ghed
enenzijn
een
aan
vulling
opde
eer
dero
pged
aneke
nnisin
leer
jaar
1-4va
nde
zelijn
.
•L
eerja
ar 6
:Bro
nnen
wijz
er(z
iepag
ina24
)ise
enw
ebba
sedcu
rsus
waa
rinvwo-
leer
linge
nlere
nho
eze
viaope
nac
cess
gra
tisgeb
ruikkun
nenm
aken
vande
resu
ltate
nva
n
wet
ensc
happ
elijk
ond
erzo
ek.D
ein
houd
slui
taan
bijhe
tmak
enva
n(p
rofie
l)wer
kstu
kken
.Vwo-
leer
linge
nwor
denm
etdez
ecu
rsus
ook
een
bee
tjevoo
rber
eidop
een
wet
ensc
happ
elijk
e
ver
volgop
leid
ing.
100
Leermiddelenindex
Lessenreeksinformatievaardighedenvo 10Terugnaardebron:dedoorgaandelijn 12Tumultinde(brug)klas:Studievaardigheden 14Mylifestory 17DIGIT 19BOLAS 21Bronnenwijzer 24CBSenonderwijs 26Persvrijheid 28Zoekenopinternet 30Mediawijsheidslessen 32LesbriefOnderzoekendLeren 34InformatievaardighedenMBOGroen 36Mediawijsheid1:Informatievaardigheden 38FindIt! 40Mediabegrip 43SocialMediaRijbewijs 45LessenreeksMediawijsheid 47Cultuurreporters! 49Nepnieuws 51Doejedigiding!Jongerenendedigitaleoverheid 53Medialogicaindeklas 55TheWebWeWant 57NationaalMediaPaspoort 59KritischOnline 61Plusmodule:Echtnep 63Perspectief,keuzedeelDigitaleVaardigheden 65Digi-Doener 67Webdetective 70NieuwsMakers 72PresenterenisLeren 74DeDigitaleKrant 76Slimzoekenopinternet 78GoogleSearchEducation 80AMazeMe 82BiebEscape 84BiebversusGoogle 86DeNieuwsservice 88
101
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
HAVO1-3
VMBO1-3
VWO1-3
HAVOVMBO1-4 VWO
Disclaimer
Wehebbendezegidsmetdegrootstmogelijkezorgvuldigheidsamengesteld.Erkunnenechteropgeenenkelewijzerechtenaanwordenontleend.
Deinformatieindezegidsisverzameldopbasisvanophetinternetbeschikbareinformatieeninformatievanderden.Verschillendewebsitesgevendaarbijsomsverschillendeinformatieovereenleermiddel.Indatgevalhebbenwesteedsdeinformatiegebruiktdiehetmeestactueeldanwelhetmeestdirectvandemakersvanhetleermiddelafkomstigleek.Deinformatieofdeinhoudvaneenleermiddelkanechterwijzigen.Bijhetbeoordelenvanhetaldannietaanwezigzijnvandeverschillendeinhoudeneneigenschappenvanleermiddelen voor informatievaardigheden, zoals beschreven met de symbolen en bullets in deze gids,hebbenwesteedsgestreefdnaareeneenduidigeconclusie:eeneigenschapiswelofnietaanwezig.Zozijndeverschillendeleermiddelenzogoedmogelijkvergelijkbaar.Ofeeneigenschapwelofnietaanwezigis,kanechterdiscutabelzijn:Wanneer,opbasisvandeopinternetbeschikbareinformatie,blijktdateenbepaaldeeigenschapenigszinsaanwezig is,hebbenwijdezeeigenschapveelalgenoemd indebeschrijvingvanhetleermiddel. Vondenwij de aanwezigheid echter verwaarloosbaar of zeer beperkt, dan werd deze als nietaanweziggemarkeerd.
Wijadviserendanookomnaeeneersteverkenningmetdezegidssteedsdewebsitevanhetleermiddel,enzomogelijkeendemovanhetleermiddelzelf,teraadplegen,alvorenseendefinitiefbesluittenemenoverhetaldannietgebruikenvandatleermiddel.
Top Related