VRIJDAG 20 JANUARI 2017

4 Regionaal

Verhaalvan de dag

VRIJDAG 20 JANUARI 2017

Regionaal 5

Verhaalvan de dag

Onderzoek naar deze manier vanspelen, begon bij Wesley (5) vanwie de ontdekkingstocht op videois vastgelegd (zie afbeelding, red.).De Lange had twee medische injec-tiespuiten met een slangetje aanelkaar verbonden. Het jongetjehoudt de één vast en onderzoekerWillem Uittenbogaard de ander.,,Wat er gebeurt er als ik de achter-kant indruk?’’ vraagt Uittenboog-aard. ,,Dan komt de lucht naar demijne toe’’, zegt de 5-jarige in devideo. De achterkant van Wesleysspuit schuift er langzaam uit. Hoekan dat nou? vraagt hij aan Wesley.,,Omdat die ademt’’, is zijn ant-woord.

WereldberoemdPrachtig, vindt De Lange het vijfminuten durende filmpje dat isgemaakt door Els Feijs. ,,Hij komtin een paar minuten onderzoekentot de conclusie hoe de ’luchtspuit’werkt en daarnaast tot de prachtigemetafoor ’ademen’. Wesley is we-reldberoemd geworden. Iedereendie het filmpje heeft gezien, stondpaf. ’Wat een geniaal kind, hijstudeert vast cum laude af aan deuniversiteit’, werd over hem ge-zegd. Maar Wesley is een heel

normaal kind dat jaren later op hetvmbo terecht is gekomen.’’Voor De Lange en collega’s RobbertDijkgraaf en Johan van Benthemwas Wesley een aanwijzing datjonge kinderen veel slimmer zijndan wordt gedacht. Van het minis-terie van onderwijs kregen ze zes-tien jaar geleden geld voor onder-zoek - onder de naam ’Talenten-kracht’ - waar zeven universiteitenaan hebben meegewerkt. ,,Wehebben honderden kinderen geob-serveerd en tweeduizend filmpjesgeschoten. Daarin wordt bevestigdwat we al vermoedden: dat kinde-ren heel vindingrijk zijn.’’

HersencellenDe hersenen van kinderen zijnvolop in ontwikkeling en juistdaarom is het volgens De Lange zobelangrijk dat ze al jong wordenuitgedaagd. ,,De verbindingentussen hersencellen beginnen zichte vormen na de geboorte en datkan razendsnel gaan’’, legt hij uit.,,Op een bepaalde leeftijd zijn erveel verbindingen. Daardoor moeter gesnoeid worden om de effecti-viteit van de hersenen te verhogen.Sommige verbindingen wordensterker, zoals rekenen en taal, maardaardoor schuiven andere naar deachtergrond.’’ Hij bedoelt bijvoor-

beeld logisch redeneren, kritischdenken, creatief zijn en problemenoplossen. ,,Dat is eeuwig zonde.Kinderen hebben er later profijtvan als je die talenten op jongeleeftijd stimuleert.’’,,Ik besef eigenlijk nu pas dat ikmet de 4-jarigen op mijn werk veelte makkelijke dingen doe’’, zegtPatricia Hazenoot, die op een kin-derdagverblijf werkt en voor heteerst aan de JOA meedoet. ,,Ik benecht onder de indruk. Ik weet datspelen belangrijk is, maar op deze

manier bereiden we ze ook echtvoor op wiskundig denken. Dewaarom-vraag kan al zoveel ople-veren.’’Met zoontje Merlijn (4) speelt zemet de jodelbaan. Het jongetjepakt een houten balletje en eenschijf, en laat de twee via de balkenvan boven naar beneden rollen.,,Wat gebeurt er als je de bal eenzetje geeft?’’ vraagt Hazenoot hem.,,Dan gaat ie sneller!’’, is Merlijnsreactie terwijl hij de rollende balmet zijn ogen volgt. ,,En welkegaat sneller: de bal of de schijf?’’,vervolgt moeder. ,,De bal.’’ Waar-om dan? ,,Omdat die kleiner is’’, iszijn logische verklaring.Ouders reageren verbaasd over wat’simpel’ spelen bij kinderen te-weegbrengt. ,,Het is erg leuk ou-ders verrast te zien’’, zegt De Lan-ge. ,,De kunst van het spelen isteloorgegaan door de komst van detablet. Met de Jonge Ouder Acade-mie probeer ik ouders te wijzen op- en dat klinkt belerend, maarbedoel ik niet zo - de verantwoor-delijkheid die ze hebben. Zij heb-ben vaak geen idee hoeveel zijkunnen bijdragen aan de cognitie-ve en motorische ontwikkeling vankinderen.’’

ClassificerenDe plastic dieren - van een slangtot een koe - is het meest succesvol-le speelgoed, weet de emeritushoogleraar. ,,Want je kunt daarheel veel vragen bij stellen. Welkdier ken je? Welke is in het echt hetgrootst? Hoeveel zijn het er? Bij ditspeelgoed draait het daarnaast omclassificeren: welke horen bij el-kaar? Dat vind ik zelf de mooiste

vraag, omdat die open is. Het ant-woord hangt volledig af van wateen kind zelf vindt.’’,,Welke dieren horen niet bij el-kaar?’’, vraagt Martine Bekker aanhaar 4-jarige zoontje Demy. Hijmoet even nadenken en pakt daneen olifant en een beer van dezelf-de grootte. ,,Waarom?’’ Demy: ,,Debeer gaat de olifant opeten!’’ Bek-ker doet voor de tweede keer meeaan de Jonge Ouder Academie en isenthousiast. ,,Demy heeft snel deneiging te zeggen: doe jij het maar.Hij gooit een dobbelsteen en kantellen, maar ik moet dan de pionverplaatsen. Ik hoop dat hij doordeze manier van spelen wat meerzelf gaat doen.’’Sommige ouders in de gymzaalkunnen het toch niet laten hunkind een handje te helpen als zevastlopen. ,,Dat is nou juist niet debedoeling’’, stelt De Lange dierondloopt. ,,Deze manier van spe-len gaat er juist om dat kinderenzelf op onderzoek uitgaan.’’ Tochis het allerbelangrijkst dat oudersmet hun kinderen spelen, bena-drukt hij. ,,Een moeder kwam naafloop naar me toe en zei: weet jehoe leuk het is om met je kind tespelen? Dat vond ik behoorlijkschokkend. Helaas gebeurt hetvaak dat ouders een kind een doosblokken geven en ze bij wijze vanspreken succes wensen.’’De Lange, in het verleden onderandere wiskundeleraar, merkt datdeze manier van spelen bijdraagtaan de wiskundige ontwikkeling.Op een tafel in de gymzaal staantwee blauwe speelgoedauto’s: eenkleine en een grote versie. ,,Deeerste vraag is dan: wat kun je

daarmee? Daarna kun je ingaan opgelijkenissen en verschillen. Je zietdan dat het kind de voorwerpengaat bestuderen.’’ Wanneer ze dathebben gedaan, worden de kleutersuitgedaagd met een camera deauto’s even groot op de foto tekrijgen. ,,Ze moeten daarbij wis-

kundig denken, want het draaitom perspectief. Ik heb zelfs meege-maakt dat twee jongens een fotomaakten waarop het leek dat éénachter het stuur zit. Dat is tochfantastisch?’’Meer informatie is te vinden opwww.jongeouderacademie.nl.

Kinderen van 3 tot 6 jaar academisch leren denken.Dat kan, weet emeritus hoogleraar Jan de Langeuit Katwijk. Met simpel speelgoed als eenperiscoop, diertjes en knikkerbaan kunnen zeworden uitgedaagd. ,,Als ouders ze maar de juistevragen stellen. Kinderen zijn nieuwsgierig,vindingrijk en kunnen goed in oplossingen denken,maar die talenten moeten wel wordengestimuleerd.’’

Jan de Lange: ,,We onderschatten vaak wat kinderen kunnen.’’ FOTO HIELCO KUIPERS

Bij de Jonge Ouder Academie leren vaders en moeders hoe ze de creativiteit en vindingrijkheid van hun kind kunnen stimuleren. FOTO HIELCO KUIPERS

’Kinderenzijn slimmerdan je denkt’

Katwijk ✱ In de gymzaal van deMarnixschool in Katwijk staantafels met daarop allerlei speel-goed. Op A4-tjes staan vragen dieouders aan hun kind kunnen stel-len. Wat is het? Hoe werkt het enwaarom? Eenvoudige vragen diekinderen spelenderwijs aanzettentot logische redeneren en denkenin oplossingen. ,,Kinderen, zekertussen 3 en 6 jaar, zijn heel creatiefen tien keer zo origineel als wij’’,zegt Katwijker Jan de Lange, eme-ritus hoogleraar, die onder denaam Jonge Ouder Academie (JOA)speelcursussen geeft. ,,We onder-schatten vaak wat ze kunnen.’’

Alieke Hoogenboom a.hoogenboom@hollandmediacombinatie.nl

De 5-jarige Wesley ontdekt de ’luchtspuit’. SCREENSHOT UIT VIDEO ELS FEIJS

Jonge OuderAcademie leertouders spelen

’Omaaikot, mijn lievelings!’Het meisje pakt een karton-nen beker aan waar ’Joyce’ opstaat. Slagroom, marshmal-lows en een kaneelstokjesteken er aan de bovenkantuit. ’Omaaikot,’ klinkt hetnogmaals. Haar ’t’ aan heteind is lang en nat, als van eenRotterdams omaatje. ’Echt telekker.’ De andere twee heb-ben de warme drank in éénhand, hun telefoon in deander. Kleurrijke plastic hoes-jes om groot uitgevallen Sam-sungs. Niemand heeft zeverteld dat die toetsenbord-klik ook uit kan. Nog eenkwartier tot mijn trein ver-trekt.Aan de andere kant van hetbankje zijn twee studenteskomen zitten. Archeologie,zou ik zeggen. Ze hebbenallebei bergschoenen aan enwijd uitlopende spijkerbroe-ken. Het ene meisje draagteen Harry Potter-bril. Ik zouwillen dat ik het anders konomschrijven, maar dat is wathet is. Geen bril die er toeval-lig op lijkt, nee, daadwerke-lijk de Harry Potter-bril, in-clusief gouden neusbrug. Zekletsen wat over hun studieJapans (wat scheelt het?). Hetmeisje met de bril deelt meewat ze die ochtend heeft gege-ten en wat ze daarvan vond.Nog tien minuten tot mijntrein zou moeten vertrekken.Ik zie dat hij 17 minuten ver-

traging heeft.De Starbucksmeisjes appenhun duimen aan gort, Omaai-kot is nog steeds met zichzelfin gesprek. Het is niet tebeschrijven hoe chill ze haardrankje vindt, maar toch blijftze dat doen. Het is letterlijkhet überchillste wat ze ooit opheeft, omaaikot. Eén van haarvriendinnen kijkt op van haartelefoon en schudt het hoofd.’Jij spoort echt niet,’ zegt ze,en zet haar vingers weer aanhet werk. Mijn trein zou numoeten vertrekken. De vertra-ging is opgelopen tot 28 mi-nuten.De studentes Japans zijnbeland in een wedstrijd. Hetgaat erom hoe middle-of-nowhere hun stageadres welniet is. Het meisje met de brilverliest omdat haar dorpje opGoogle Maps te vinden is. Zevertelt wat ze vanavond gaateten en wat ze daarvan vindt.Als ze even stilvalt, hoor ikhet meisje aan de andere kant’superchill!’ roepen. Mijntrein zou tien minuten gele-den moeten vertrekken - devertraging meegerekend. Ikga een espresso macchiatohalen. Míjn lievelings.

Lievelings

Martijn van LithMartijn van Lith (1985)groeide op in Katwijk enstudeerde in Leiden. Iederevrijdag schrijft hij overbijzondere of juist dood-normale mensen en ge-beurtenissen in de regio.Wilt u reageren? Stuureen e-mail naar martijn-vanlith@outlook.com.