’Omaaikot, mijn lievelings!’ traging heeft. dan je denkt’ · wat ze die ochtend heeft...
1
VRIJDAG 20 JANUARI 2017 4 Regionaal Verhaal van de dag VRIJDAG 20 JANUARI 2017 Regionaal 5 Verhaal van de dag Onderzoek naar deze manier van spelen, begon bij Wesley (5) van wie de ontdekkingstocht op video is vastgelegd (zie afbeelding, red.). De Lange had twee medische injec- tiespuiten met een slangetje aan elkaar verbonden. Het jongetje houdt de één vast en onderzoeker Willem Uittenbogaard de ander. ,,Wat er gebeurt er als ik de achter- kant indruk?’’ vraagt Uittenboog- aard. ,,Dan komt de lucht naar de mijne toe’’, zegt de 5-jarige in de video. De achterkant van Wesleys spuit schuift er langzaam uit. Hoe kan dat nou? vraagt hij aan Wesley. ,,Omdat die ademt’’, is zijn ant- woord. Wereldberoemd Prachtig, vindt De Lange het vijf minuten durende filmpje dat is gemaakt door Els Feijs. ,,Hij komt in een paar minuten onderzoeken tot de conclusie hoe de ’luchtspuit’ werkt en daarnaast tot de prachtige metafoor ’ademen’. Wesley is we- reldberoemd geworden. Iedereen die het filmpje heeft gezien, stond paf. ’Wat een geniaal kind, hij studeert vast cum laude af aan de universiteit’, werd over hem ge- zegd. Maar Wesley is een heel normaal kind dat jaren later op het vmbo terecht is gekomen.’’ Voor De Lange en collega’s Robbert Dijkgraaf en Johan van Benthem was Wesley een aanwijzing dat jonge kinderen veel slimmer zijn dan wordt gedacht. Van het minis- terie van onderwijs kregen ze zes- tien jaar geleden geld voor onder- zoek - onder de naam ’Talenten- kracht’ - waar zeven universiteiten aan hebben meegewerkt. ,,We hebben honderden kinderen geob- serveerd en tweeduizend filmpjes geschoten. Daarin wordt bevestigd wat we al vermoedden: dat kinde- ren heel vindingrijk zijn.’’ Hersencellen De hersenen van kinderen zijn volop in ontwikkeling en juist daarom is het volgens De Lange zo belangrijk dat ze al jong worden uitgedaagd. ,,De verbindingen tussen hersencellen beginnen zich te vormen na de geboorte en dat kan razendsnel gaan’’, legt hij uit. ,,Op een bepaalde leeftijd zijn er veel verbindingen. Daardoor moet er gesnoeid worden om de effecti- viteit van de hersenen te verhogen. Sommige verbindingen worden sterker, zoals rekenen en taal, maar daardoor schuiven andere naar de achtergrond.’’ Hij bedoelt bijvoor- beeld logisch redeneren, kritisch denken, creatief zijn en problemen oplossen. ,,Dat is eeuwig zonde. Kinderen hebben er later profijt van als je die talenten op jonge leeftijd stimuleert.’’ ,,Ik besef eigenlijk nu pas dat ik met de 4-jarigen op mijn werk veel te makkelijke dingen doe’’, zegt Patricia Hazenoot, die op een kin- derdagverblijf werkt en voor het eerst aan de JOA meedoet. ,,Ik ben echt onder de indruk. Ik weet dat spelen belangrijk is, maar op deze manier bereiden we ze ook echt voor op wiskundig denken. De waarom-vraag kan al zoveel ople- veren.’’ Met zoontje Merlijn (4) speelt ze met de jodelbaan. Het jongetje pakt een houten balletje en een schijf, en laat de twee via de balken van boven naar beneden rollen. ,,Wat gebeurt er als je de bal een zetje geeft?’’ vraagt Hazenoot hem. ,,Dan gaat ie sneller!’’, is Merlijns reactie terwijl hij de rollende bal met zijn ogen volgt. ,,En welke gaat sneller: de bal of de schijf?’’, vervolgt moeder. ,,De bal.’’ Waar- om dan? ,,Omdat die kleiner is’’, is zijn logische verklaring. Ouders reageren verbaasd over wat ’simpel’ spelen bij kinderen te- weegbrengt. ,,Het is erg leuk ou- ders verrast te zien’’, zegt De Lan- ge. ,,De kunst van het spelen is teloorgegaan door de komst van de tablet. Met de Jonge Ouder Acade- mie probeer ik ouders te wijzen op - en dat klinkt belerend, maar bedoel ik niet zo - de verantwoor- delijkheid die ze hebben. Zij heb- ben vaak geen idee hoeveel zij kunnen bijdragen aan de cognitie- ve en motorische ontwikkeling van kinderen.’’ Classificeren De plastic dieren - van een slang tot een koe - is het meest succesvol- le speelgoed, weet de emeritus hoogleraar. ,,Want je kunt daar heel veel vragen bij stellen. Welk dier ken je? Welke is in het echt het grootst? Hoeveel zijn het er? Bij dit speelgoed draait het daarnaast om classificeren: welke horen bij el- kaar? Dat vind ik zelf de mooiste vraag, omdat die open is. Het ant- woord hangt volledig af van wat een kind zelf vindt.’’ ,,Welke dieren horen niet bij el- kaar?’’, vraagt Martine Bekker aan haar 4-jarige zoontje Demy. Hij moet even nadenken en pakt dan een olifant en een beer van dezelf- de grootte. ,,Waarom?’’ Demy: ,,De beer gaat de olifant opeten!’’ Bek- ker doet voor de tweede keer mee aan de Jonge Ouder Academie en is enthousiast. ,,Demy heeft snel de neiging te zeggen: doe jij het maar. Hij gooit een dobbelsteen en kan tellen, maar ik moet dan de pion verplaatsen. Ik hoop dat hij door deze manier van spelen wat meer zelf gaat doen.’’ Sommige ouders in de gymzaal kunnen het toch niet laten hun kind een handje te helpen als ze vastlopen. ,,Dat is nou juist niet de bedoeling’’, stelt De Lange die rondloopt. ,,Deze manier van spe- len gaat er juist om dat kinderen zelf op onderzoek uitgaan.’’ Toch is het allerbelangrijkst dat ouders met hun kinderen spelen, bena- drukt hij. ,,Een moeder kwam na afloop naar me toe en zei: weet je hoe leuk het is om met je kind te spelen? Dat vond ik behoorlijk schokkend. Helaas gebeurt het vaak dat ouders een kind een doos blokken geven en ze bij wijze van spreken succes wensen.’’ De Lange, in het verleden onder andere wiskundeleraar, merkt dat deze manier van spelen bijdraagt aan de wiskundige ontwikkeling. Op een tafel in de gymzaal staan twee blauwe speelgoedauto’s: een kleine en een grote versie. ,,De eerste vraag is dan: wat kun je daarmee? Daarna kun je ingaan op gelijkenissen en verschillen. Je ziet dan dat het kind de voorwerpen gaat bestuderen.’’ Wanneer ze dat hebben gedaan, worden de kleuters uitgedaagd met een camera de auto’s even groot op de foto te krijgen. ,,Ze moeten daarbij wis- kundig denken, want het draait om perspectief. Ik heb zelfs meege- maakt dat twee jongens een foto maakten waarop het leek dat één achter het stuur zit. Dat is toch fantastisch?’’ Meer informatie is te vinden op www.jongeouderacademie.nl. Kinderen van 3 tot 6 jaar academisch leren denken. Dat kan, weet emeritus hoogleraar Jan de Lange uit Katwijk. Met simpel speelgoed als een periscoop, diertjes en knikkerbaan kunnen ze worden uitgedaagd. ,,Als ouders ze maar de juiste vragen stellen. Kinderen zijn nieuwsgierig, vindingrijk en kunnen goed in oplossingen denken, maar die talenten moeten wel worden gestimuleerd.’’ Jan de Lange: ,,We onderschatten vaak wat kinderen kunnen.’’ FOTO HIELCO KUIPERS Bij de Jonge Ouder Academie leren vaders en moeders hoe ze de creativiteit en vindingrijkheid van hun kind kunnen stimuleren. FOTO HIELCO KUIPERS ’Kinderen zijn slimmer dan je denkt’ Katwijk ✱ In de gymzaal van de Marnixschool in Katwijk staan tafels met daarop allerlei speel- goed. Op A4-tjes staan vragen die ouders aan hun kind kunnen stel- len. Wat is het? Hoe werkt het en waarom? Eenvoudige vragen die kinderen spelenderwijs aanzetten tot logische redeneren en denken in oplossingen. ,,Kinderen, zeker tussen 3 en 6 jaar, zijn heel creatief en tien keer zo origineel als wij’’, zegt Katwijker Jan de Lange, eme- ritus hoogleraar, die onder de naam Jonge Ouder Academie (JOA) speelcursussen geeft. ,,We onder- schatten vaak wat ze kunnen.’’ Alieke Hoogenboom [email protected] De 5-jarige Wesley ontdekt de ’luchtspuit’. SCREENSHOT UIT VIDEO ELS FEIJS Jonge Ouder Academie leert ouders spelen ’Omaaikot, mijn lievelings!’ Het meisje pakt een karton- nen beker aan waar ’Joyce’ op staat. Slagroom, marshmal- lows en een kaneelstokje steken er aan de bovenkant uit. ’Omaaikot,’ klinkt het nogmaals. Haar ’t’ aan het eind is lang en nat, als van een Rotterdams omaatje. ’Echt te lekker.’ De andere twee heb- ben de warme drank in één hand, hun telefoon in de ander. Kleurrijke plastic hoes- jes om groot uitgevallen Sam- sungs. Niemand heeft ze verteld dat die toetsenbord- klik ook uit kan. Nog een kwartier tot mijn trein ver- trekt. Aan de andere kant van het bankje zijn twee studentes komen zitten. Archeologie, zou ik zeggen. Ze hebben allebei bergschoenen aan en wijd uitlopende spijkerbroe- ken. Het ene meisje draagt een Harry Potter-bril. Ik zou willen dat ik het anders kon omschrijven, maar dat is wat het is. Geen bril die er toeval- lig op lijkt, nee, daadwerke- lijk de Harry Potter-bril, in- clusief gouden neusbrug. Ze kletsen wat over hun studie Japans (wat scheelt het?). Het meisje met de bril deelt mee wat ze die ochtend heeft gege- ten en wat ze daarvan vond. Nog tien minuten tot mijn trein zou moeten vertrekken. Ik zie dat hij 17 minuten ver- traging heeft. De Starbucksmeisjes appen hun duimen aan gort, Omaai- kot is nog steeds met zichzelf in gesprek. Het is niet te beschrijven hoe chill ze haar drankje vindt, maar toch blijft ze dat doen. Het is letterlijk het überchillste wat ze ooit op heeft, omaaikot. Eén van haar vriendinnen kijkt op van haar telefoon en schudt het hoofd. ’Jij spoort echt niet,’ zegt ze, en zet haar vingers weer aan het werk. Mijn trein zou nu moeten vertrekken. De vertra- ging is opgelopen tot 28 mi- nuten. De studentes Japans zijn beland in een wedstrijd. Het gaat erom hoe middle-of- nowhere hun stageadres wel niet is. Het meisje met de bril verliest omdat haar dorpje op Google Maps te vinden is. Ze vertelt wat ze vanavond gaat eten en wat ze daarvan vindt. Als ze even stilvalt, hoor ik het meisje aan de andere kant ’superchill!’ roepen. Mijn trein zou tien minuten gele- den moeten vertrekken - de vertraging meegerekend. Ik ga een espresso macchiato halen. Míjn lievelings. Lievelings Martijn van Lith Martijn van Lith (1985) groeide op in Katwijk en studeerde in Leiden. Iedere vrijdag schrijft hij over bijzondere of juist dood- normale mensen en ge- beurtenissen in de regio. Wilt u reageren? Stuur een e-mail naar martijn- [email protected].
Transcript of ’Omaaikot, mijn lievelings!’ traging heeft. dan je denkt’ · wat ze die ochtend heeft...
VRIJDAG 20 JANUARI 2017
4 Regionaal
Verhaalvan de dag
VRIJDAG 20 JANUARI 2017
Regionaal 5
Verhaalvan de dag
Onderzoek naar deze manier vanspelen, begon bij Wesley (5) vanwie de ontdekkingstocht op videois vastgelegd (zie afbeelding, red.).De Lange had twee medische injec-tiespuiten met een slangetje aanelkaar verbonden. Het jongetjehoudt de één vast en onderzoekerWillem Uittenbogaard de ander.,,Wat er gebeurt er als ik de achter-kant indruk?’’ vraagt Uittenboog-aard. ,,Dan komt de lucht naar demijne toe’’, zegt de 5-jarige in devideo. De achterkant van Wesleysspuit schuift er langzaam uit. Hoekan dat nou? vraagt hij aan Wesley.,,Omdat die ademt’’, is zijn ant-woord.
WereldberoemdPrachtig, vindt De Lange het vijfminuten durende filmpje dat isgemaakt door Els Feijs. ,,Hij komtin een paar minuten onderzoekentot de conclusie hoe de ’luchtspuit’werkt en daarnaast tot de prachtigemetafoor ’ademen’. Wesley is we-reldberoemd geworden. Iedereendie het filmpje heeft gezien, stondpaf. ’Wat een geniaal kind, hijstudeert vast cum laude af aan deuniversiteit’, werd over hem ge-zegd. Maar Wesley is een heel
normaal kind dat jaren later op hetvmbo terecht is gekomen.’’Voor De Lange en collega’s RobbertDijkgraaf en Johan van Benthemwas Wesley een aanwijzing datjonge kinderen veel slimmer zijndan wordt gedacht. Van het minis-terie van onderwijs kregen ze zes-tien jaar geleden geld voor onder-zoek - onder de naam ’Talenten-kracht’ - waar zeven universiteitenaan hebben meegewerkt. ,,Wehebben honderden kinderen geob-serveerd en tweeduizend filmpjesgeschoten. Daarin wordt bevestigdwat we al vermoedden: dat kinde-ren heel vindingrijk zijn.’’
HersencellenDe hersenen van kinderen zijnvolop in ontwikkeling en juistdaarom is het volgens De Lange zobelangrijk dat ze al jong wordenuitgedaagd. ,,De verbindingentussen hersencellen beginnen zichte vormen na de geboorte en datkan razendsnel gaan’’, legt hij uit.,,Op een bepaalde leeftijd zijn erveel verbindingen. Daardoor moeter gesnoeid worden om de effecti-viteit van de hersenen te verhogen.Sommige verbindingen wordensterker, zoals rekenen en taal, maardaardoor schuiven andere naar deachtergrond.’’ Hij bedoelt bijvoor-
beeld logisch redeneren, kritischdenken, creatief zijn en problemenoplossen. ,,Dat is eeuwig zonde.Kinderen hebben er later profijtvan als je die talenten op jongeleeftijd stimuleert.’’,,Ik besef eigenlijk nu pas dat ikmet de 4-jarigen op mijn werk veelte makkelijke dingen doe’’, zegtPatricia Hazenoot, die op een kin-derdagverblijf werkt en voor heteerst aan de JOA meedoet. ,,Ik benecht onder de indruk. Ik weet datspelen belangrijk is, maar op deze
manier bereiden we ze ook echtvoor op wiskundig denken. Dewaarom-vraag kan al zoveel ople-veren.’’Met zoontje Merlijn (4) speelt zemet de jodelbaan. Het jongetjepakt een houten balletje en eenschijf, en laat de twee via de balkenvan boven naar beneden rollen.,,Wat gebeurt er als je de bal eenzetje geeft?’’ vraagt Hazenoot hem.,,Dan gaat ie sneller!’’, is Merlijnsreactie terwijl hij de rollende balmet zijn ogen volgt. ,,En welkegaat sneller: de bal of de schijf?’’,vervolgt moeder. ,,De bal.’’ Waar-om dan? ,,Omdat die kleiner is’’, iszijn logische verklaring.Ouders reageren verbaasd over wat’simpel’ spelen bij kinderen te-weegbrengt. ,,Het is erg leuk ou-ders verrast te zien’’, zegt De Lan-ge. ,,De kunst van het spelen isteloorgegaan door de komst van detablet. Met de Jonge Ouder Acade-mie probeer ik ouders te wijzen op- en dat klinkt belerend, maarbedoel ik niet zo - de verantwoor-delijkheid die ze hebben. Zij heb-ben vaak geen idee hoeveel zijkunnen bijdragen aan de cognitie-ve en motorische ontwikkeling vankinderen.’’
ClassificerenDe plastic dieren - van een slangtot een koe - is het meest succesvol-le speelgoed, weet de emeritushoogleraar. ,,Want je kunt daarheel veel vragen bij stellen. Welkdier ken je? Welke is in het echt hetgrootst? Hoeveel zijn het er? Bij ditspeelgoed draait het daarnaast omclassificeren: welke horen bij el-kaar? Dat vind ik zelf de mooiste
vraag, omdat die open is. Het ant-woord hangt volledig af van wateen kind zelf vindt.’’,,Welke dieren horen niet bij el-kaar?’’, vraagt Martine Bekker aanhaar 4-jarige zoontje Demy. Hijmoet even nadenken en pakt daneen olifant en een beer van dezelf-de grootte. ,,Waarom?’’ Demy: ,,Debeer gaat de olifant opeten!’’ Bek-ker doet voor de tweede keer meeaan de Jonge Ouder Academie en isenthousiast. ,,Demy heeft snel deneiging te zeggen: doe jij het maar.Hij gooit een dobbelsteen en kantellen, maar ik moet dan de pionverplaatsen. Ik hoop dat hij doordeze manier van spelen wat meerzelf gaat doen.’’Sommige ouders in de gymzaalkunnen het toch niet laten hunkind een handje te helpen als zevastlopen. ,,Dat is nou juist niet debedoeling’’, stelt De Lange dierondloopt. ,,Deze manier van spe-len gaat er juist om dat kinderenzelf op onderzoek uitgaan.’’ Tochis het allerbelangrijkst dat oudersmet hun kinderen spelen, bena-drukt hij. ,,Een moeder kwam naafloop naar me toe en zei: weet jehoe leuk het is om met je kind tespelen? Dat vond ik behoorlijkschokkend. Helaas gebeurt hetvaak dat ouders een kind een doosblokken geven en ze bij wijze vanspreken succes wensen.’’De Lange, in het verleden onderandere wiskundeleraar, merkt datdeze manier van spelen bijdraagtaan de wiskundige ontwikkeling.Op een tafel in de gymzaal staantwee blauwe speelgoedauto’s: eenkleine en een grote versie. ,,Deeerste vraag is dan: wat kun je
daarmee? Daarna kun je ingaan opgelijkenissen en verschillen. Je zietdan dat het kind de voorwerpengaat bestuderen.’’ Wanneer ze dathebben gedaan, worden de kleutersuitgedaagd met een camera deauto’s even groot op de foto tekrijgen. ,,Ze moeten daarbij wis-
kundig denken, want het draaitom perspectief. Ik heb zelfs meege-maakt dat twee jongens een fotomaakten waarop het leek dat éénachter het stuur zit. Dat is tochfantastisch?’’Meer informatie is te vinden opwww.jongeouderacademie.nl.
Kinderen van 3 tot 6 jaar academisch leren denken.Dat kan, weet emeritus hoogleraar Jan de Langeuit Katwijk. Met simpel speelgoed als eenperiscoop, diertjes en knikkerbaan kunnen zeworden uitgedaagd. ,,Als ouders ze maar de juistevragen stellen. Kinderen zijn nieuwsgierig,vindingrijk en kunnen goed in oplossingen denken,maar die talenten moeten wel wordengestimuleerd.’’
Jan de Lange: ,,We onderschatten vaak wat kinderen kunnen.’’ FOTO HIELCO KUIPERS
Bij de Jonge Ouder Academie leren vaders en moeders hoe ze de creativiteit en vindingrijkheid van hun kind kunnen stimuleren. FOTO HIELCO KUIPERS
’Kinderenzijn slimmerdan je denkt’
Katwijk ✱ In de gymzaal van deMarnixschool in Katwijk staantafels met daarop allerlei speel-goed. Op A4-tjes staan vragen dieouders aan hun kind kunnen stel-len. Wat is het? Hoe werkt het enwaarom? Eenvoudige vragen diekinderen spelenderwijs aanzettentot logische redeneren en denkenin oplossingen. ,,Kinderen, zekertussen 3 en 6 jaar, zijn heel creatiefen tien keer zo origineel als wij’’,zegt Katwijker Jan de Lange, eme-ritus hoogleraar, die onder denaam Jonge Ouder Academie (JOA)speelcursussen geeft. ,,We onder-schatten vaak wat ze kunnen.’’
Alieke Hoogenboom [email protected]
De 5-jarige Wesley ontdekt de ’luchtspuit’. SCREENSHOT UIT VIDEO ELS FEIJS
Jonge OuderAcademie leertouders spelen
’Omaaikot, mijn lievelings!’Het meisje pakt een karton-nen beker aan waar ’Joyce’ opstaat. Slagroom, marshmal-lows en een kaneelstokjesteken er aan de bovenkantuit. ’Omaaikot,’ klinkt hetnogmaals. Haar ’t’ aan heteind is lang en nat, als van eenRotterdams omaatje. ’Echt telekker.’ De andere twee heb-ben de warme drank in éénhand, hun telefoon in deander. Kleurrijke plastic hoes-jes om groot uitgevallen Sam-sungs. Niemand heeft zeverteld dat die toetsenbord-klik ook uit kan. Nog eenkwartier tot mijn trein ver-trekt.Aan de andere kant van hetbankje zijn twee studenteskomen zitten. Archeologie,zou ik zeggen. Ze hebbenallebei bergschoenen aan enwijd uitlopende spijkerbroe-ken. Het ene meisje draagteen Harry Potter-bril. Ik zouwillen dat ik het anders konomschrijven, maar dat is wathet is. Geen bril die er toeval-lig op lijkt, nee, daadwerke-lijk de Harry Potter-bril, in-clusief gouden neusbrug. Zekletsen wat over hun studieJapans (wat scheelt het?). Hetmeisje met de bril deelt meewat ze die ochtend heeft gege-ten en wat ze daarvan vond.Nog tien minuten tot mijntrein zou moeten vertrekken.Ik zie dat hij 17 minuten ver-
traging heeft.De Starbucksmeisjes appenhun duimen aan gort, Omaai-kot is nog steeds met zichzelfin gesprek. Het is niet tebeschrijven hoe chill ze haardrankje vindt, maar toch blijftze dat doen. Het is letterlijkhet überchillste wat ze ooit opheeft, omaaikot. Eén van haarvriendinnen kijkt op van haartelefoon en schudt het hoofd.’Jij spoort echt niet,’ zegt ze,en zet haar vingers weer aanhet werk. Mijn trein zou numoeten vertrekken. De vertra-ging is opgelopen tot 28 mi-nuten.De studentes Japans zijnbeland in een wedstrijd. Hetgaat erom hoe middle-of-nowhere hun stageadres welniet is. Het meisje met de brilverliest omdat haar dorpje opGoogle Maps te vinden is. Zevertelt wat ze vanavond gaateten en wat ze daarvan vindt.Als ze even stilvalt, hoor ikhet meisje aan de andere kant’superchill!’ roepen. Mijntrein zou tien minuten gele-den moeten vertrekken - devertraging meegerekend. Ikga een espresso macchiatohalen. Míjn lievelings.
Lievelings
Martijn van LithMartijn van Lith (1985)groeide op in Katwijk enstudeerde in Leiden. Iederevrijdag schrijft hij overbijzondere of juist dood-normale mensen en ge-beurtenissen in de regio.Wilt u reageren? Stuureen e-mail naar [email protected].
