112 5-2008 > zorg & financiering

Steeds meer nieuwe vormen van screening vin-den hun weg naar de zorg, ook in de vorm vandoe-het-zelftests. Daarin liggen kansen, maarook bedreigingen. In twee adviezen die deGezondheidsraad (GR) en de Raad voor deVolksgezondheid en Zorg (RVZ) onlangs heb-ben aangeboden aan de minister van VWS,wordt gewezen op de verantwoordelijkheid vande overheid. Zij moet ervoor zorgen dat zinvollescreening beschikbaar en toegankelijk is, enburgers in staat stellen om zelf verantwoordekeuzes te maken en daarbij de voor- en nadelentegen elkaar af te wegen. Maar ook zorgverle-ners hebben een taak. Zij moeten richtlijnenopstellen voor het aanbieden van screening, enzich daar ook aan houden.

Beide raden pleiten voor gedegen onderzoeknaar nieuwe zinvolle screeningsmogelijkheden.De overheid kan bewezen zinvolle screening zelfaanbieden (via het Nationaal ProgrammaBevolkingsonderzoek) of zorgen dat die via hetbasispakket beschikbaar komt. Het moet danwel gaan om screening waarvan is aangetoonddat de deelnemers er gezondheidswinst van teverwachten hebben. Screening waarvoor dat nietgeldt, hoort niet uit de publieke of collectievemiddelen te worden vergoed. Een uitzonderingdaarop moet worden gemaakt voor screening inde context van voortplanting. Daarbij gaat hetimmers niet altijd om het kunnen behalen vangezondheidswinst, maar vaak om het biedenvan relevante handelingsopties vroeg in dezwangerschap.

Bescherming tegen risico’s

Ook moet de overheid bescherming biedentegen de risico’s van ondeugdelijke screening.Daarbij valt te denken aan screening waarvan devoordelen niet zijn aangetoond, terwijl de nade-len voor de betrokkenen, in fysieke, psychischeof maatschappelijke zin, aanzienlijk kunnenzijn. In beide adviezen wordt onderstreept dat erop dit gebied al regels zijn, en dat uitbreidingdaarvan niet de beste manier is om burgers bijeen groeiend en steeds gevarieerder aanbodafdoende te beschermen. Wel vindt de RVZ aan-vullende regels nodig om misbruik van bij(genetische) screening verkregen gegevens tevoorkomen.

Keurmerk nodig

Beide raden willen dat burgers en zorgverlenersbetere en objectieve informatie krijgen overwelke screening (ook in de vorm van zelftests)verantwoord is en welke niet. De Gezondheids-raad stelt voor om die informatie te presenterenin de vorm van een keurmerk. Daarvoor is eenonafhankelijke en gezaghebbende instantienodig die het hele terrein van screening kanoverzien. Betere en objectieve informatie steltburgers in staat om, zoals ook de RVZ bena-drukt, verantwoorde beslissingen te nemen overhet deelnemen aan verschillende vormen vanscreening, via overheid, de zorg of commerciëleorganisaties. Beide raden benadrukken de cen-trale rol van medische professionals en de nood-zaak van standaard- en richtlijnontwikkeling, inovereenstemming met internationale criteriavoor verantwoorde screening.Bron: RVZ, 1 april 2008<

> kwaliteitsbeleid> algemeen

621 nieuwe vormen van screening vragen om een actieve rol vande overheid

ZenF-0508 cyaan.qxd 9-5-2008 13:51 Pagina 112