ZZ303 P01 09pzv-zeezeilen.nl/wp-content/uploads/2017/10/PZV-ZZ-2003... · 2017-10-30 · pers de...

Jaargang 22 nummer 3, oktober 2003www.pzv-zeezeilen.nl

Sch

ipp

er e

n S

chip

ZEEZEILEN

Avontuur op PampusJong PZV

Naar de Kanaaleilanden

2 PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2003

Informele clubborrel in de Trafalgar Pub: Elke eerste woensdagavond van de maand, 20.00 uur wo 7 okt Verschijnen Zeezeilen nr. 3za 25 okt sluiting kopy Zeezeilen nr. 4za 25 okt ALV, 13.30 uur, Vestzak theater Son, Kerkstraat 2 Rob Bonte (Zeezeilers van Marken) over "Aanlopen van Nederlandse en Belgische zeehavens"wo 10 dec Verschijnen Zeezeilen nr. 4

K a l e n d e r

Inhoud 3 Redactioneel Hans van Reenen 3 In memoriam: Henny Jurgens Hans van Reenen 4 Van de voorzitter Philip Beekman 4 Sunshine's dilemma Cisca Goedhart 6 Schipper en schip Aite en Pieter de Jong10 Opstappers en schippers Aaldert van der Vlies11 Masttrim Ab Pasman14 De Chirurgijn Louis Richard14 Captain Cook en Co16 Schipper en haven Hans van Reenen19 Sunshine's dilemma: de antwoorden Cisca Goedhart20 Tholen - La Rochelle, met de Cadans Bauke Sijtsma22 Aanbrengtocht Kanaaleilanden Martin Droogh23 Weekend Burghsluis voor herhaling vatbaar Paul Horstman en Philip Beekman24 Jeugdige wegbrengtocht Kanaaleilanden Ewout de Koning25 Kanaal 7726 24-uurs tocht IJsselmeer Yvon Holdrinet28 Tachtig mijl met zevenmijls laarzen Haye van der Werf32 Avontuur op Pampus Frans Jansen34 Monsterrol 34 Colofon35 PZV in kleur

Tachtig mijl met zevenmijls laarzen

24-uurs

PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2003 3

erin kunnen houden. Tegen die achter-grond vinden er momenteel gesprekken plaats met een vertegenwoordiging uit onze nieuwe generatie leden. Om van hen te horen wat hun ambities zijn als het gaat om zeezeilen en wat zij wat dat betreft verwachten van hun vereniging. Dit alles tegen de achtergrond van de leus : vitaal zijn is één, maar vitaal blij-ven dat is de kunst. In de komende nummers van Zeezeilen zult U er ongetwijfeld meer van horen, want de vitaliteit van onze vereniging is een zaak van ons allen.

Gelukkig is het seizoen nog niet ten einde. We hebben zojuist het Kommer en Kwel weekend overleefd (daarover meer in het volgende nummer) en ho-pelijk kunnen we nog lekker wat mijlen maken voordat koning winter zich weer meldt. Aan de vereniging zal het ove-rigens niet liggen, met het eindejaars-weekend nog voor de boeg. Ik zou zeggen geniet er van.

zen te verleggen. Zie wat dat betreft bijvoorbeeld de artikelen in dit nummer over de tocht naar de Kanaaleilanden .

Dat wil niet zeggen dat we niet hoeven te veranderen. Onze ambitie is om als vereniging vitaal te blijven. Dat betekent

dat we het oog gericht willen houden op de toekomst en hoe we in die toe-komst nog steeds attractief kunnen zijn voor onze leden. Hoe we de spanning

REDACTIONEEL

Wat een daverende zomer heb-ben we dit jaar. Geschapen voor de watersport, denk ik,

dat kan haast niet anders . Ik kan me het jaar niet heugen dat we avond aan avond met een goed glas wijn of een biertje in de kuip of op een terrasje tot in de kleine uurtjes konden blijven zitten zonder nat te worden of het koud te krij-gen. Eindeloos toch!.

Zo enthousiast als over deze zomer ben ik ook over onze vereniging. Wat een zomer, wat een activiteiten, wat een deelname. U leest er meer over in dit nummer.

Het is goed om nog eens vast te stellen dat we als vereniging ,een kleine vijfen-twintig jaar na de oprichting, nog spring-levend zijn. Dat we geen tekort hebben aan energie en dat we nog steeds bezig zijn met één van onze basisdoelstellin-gen, dat wil zeggen ervaring opbouwen en overdragen, elkaar helpen je gren-

Hans van Reenen

Henny Jurgens, overleden op 6 septem-ber 2003.Hij was lid sinds 1987.

Hans van Reenen

Op 6 September jl., kort na zijn 60ste verjaardag, overleed Henny Jurgens. Henny was

sinds 1987 lid van onze vereniging. Hij was een liefhebber van de watersport en een enthousiast Centaur zeiler, die vanuit de thuishaven Balk, menig week-end met gezin of vrienden doorbracht op de Friese wateren. Daarnaast zeilde hij ook regelmatig met vrienden mee.

De PZV opende voor hem de moge-lijkheid om af en toe ook eens wat langer het zoute water op te gaan en vooral de eerste jaren van zijn lidmaat-schap heeft hij daarvan actief gebruik

gemaakt. Eind tachtiger- en begin ne-gentiger jaren zeilde hij een aantal jaren achtereen onder verschillende schip-pers de Ramsgate tocht mee.

Henny was al een aantal jaren on-geneeslijk ziek. Het bericht van zijn overlijden kwam derhalve niet geheel onverwacht, desalniettemin heeft het ons diep getroffen. Wederom hebben we een goede zeilvriend verloren.

Onze gedachten zijn bij zijn echtgenote Tjitske en zijn kinderen Albert en Rinske, die behalve een zeilvriend in hem veel meer verloren hebben. Wij wensen hen veel sterkte toe.

Henny Jurgens


Volgens het KNMI kan deze zomer in Nederland zich meten met 1976 en 1947. Vier à vijf maal

per eeuw hebben we zulk mooi weer. De wind heeft het niet laten afweten en we kunnen dus nu al terugblikken op een prachtig zeilseizoen. Ook in PZV-verband hebben we volop kunnen genieten, dankzij een stevig zomerpro-gramma, waarin voor alle soorten zei-lers en op diverse locaties wat te vinden was. Over veel van deze activiteiten is elders in dit nummer te lezen. Helaas heeft Alfons Drübers bij een van onze activiteiten een knieband gescheurd. We wensen hem een voorspoedig her-stel toe.

Een nieuw initiatief was de aanbreng-tocht naar de Kanaaleilanden. Ook over dit initiatief van Martin Droogh elders in dit nummer meer. Juist door de wat beperkte grootte van de groep was er een heel speciale en plezierige sfeer. Bij deze tocht is zichtbaar geworden dat zeilen in PZV-verband ook aantrekkelijk is voor zeilers die nog niet op middel-bare leeftijd zijn!

Dit brengt ons bij een belangrijk thema voor de PZV. Zoals al meermalen onder-kend, zijn we op weg naar een nieuwe fase in de levensloop van de vereniging. De leden van het eerste uur beginnen de vereniging te verlaten en jongeren nemen hun plaats in. Vraag daarbij is of de vereniging daarbij biedt wat juist voor deze groep belangrijk is. Als eerste stap

heeft het bestuur een aantal gespreks-avonden georganiseerd met de jongere leden om een beter inzicht te krijgen in de mogelijkheden en verwachtingen van juist deze groep. Daarbij zal het natuur-lijk niet blijven. We zullen deze ideeën

combineren met de inzichten die we el-ders in de vereniging tegenkomen. In de afgelopen maanden zijn we al door di-verse mensen benaderd met suggesties voor nieuwe initiatieven of een andere aanpak. Juist omdat wij nu plannen aan het smeden zijn, zijn dit soort ideeën meer dan welkom. Graag een e-mailtje naar [email protected].

In de komende ALV hopen we de eer-ste conclusies al te kunnen trekken en concreet te kunnen maken.

Zonder vooruit te willen lopen op de uitkomst van onze discussie, is het duidelijk dat er in de PZV heel veel mo-gelijkheden zijn. Daarbij zullen we ons ook moeten beperken, omdat met 250 leden niet alles aangepakt kan worden en een overladen programma ook niet zal werken. Wat wel duidelijk is, is dat we hechten aan het bijzondere karakter van PZV, waarbij een passie voor spor-tief zeilen op zee gepaard gaat aan een duidelijk clubgevoel.

Philip Beekman

Van de voorzitter

Zeiltechnisch vraagstuk nr. 12

Deze keer behandelt Sunshine’s dilemma een vraagstuk over welke koers het beste kan wor-

den gevaren bij te verwachten draaiing van wind bij de kust of een oever.Er wordt een upwind-downwind wed-strijdje gevaren met een baanlengte van circa 2,5 mijl. De wind bij de start is pal zuid. De bovenwindse ton ligt niet ver van land af, waardoor zich in de laatste mijl van de baan het land-/watereffect in verband met wrijvingsverschillen voor-doet. Het is bovendien in het najaar en bewolkt, zodat gedurende de wedstrijd de temperatuur boven zee en land niet

veel zal verschillen. We gaan er vanuit dat de baan Noord-Zuid ligt.

DE VRAGENVraag 1: Wat zal de wind in de buurt van het land doen?

Vraag 2: Wat betekent dat voor de tactiek naar de bovenboei?

Vraag 3: Welke slagen kiezen we hierdoor naar de benedenboei (er wordt afgekruist om niet plat voor de wind te hoeven varen)?

DE OPLOSSING OP PAGINA 19Cisca Goedhart

Sunshine’s dilemma: Gebruik van krimpende wind bij de kust

VAN DE VOORZITTER


Ertveldweg 5, (tussen Trintella Shipyard en jachthaven de Viking)5231 XA, ‘s-Hertogenbosch, Telefoon: 073-6426114, Fax: 073-6414239.U kunt ook telefonisch of per fax prijs opvragen en bestellen. Wij zenden ‘t dan snel naar u toe.

ADVERTENTIE


Aite en Pieter de Jong varen al bijna 20 jaar met een Annies maar alleen de naam bleef dezelfde.

De naam Annies is in 1984 ont-staan toen wij onze eerste ka-juitzeilboot kochten. Varend in

Friesland, indertijd nog zonder mobiel-tjes, moest je een duidelijke herkenbare naam hebben op je schip. De AN komt van de moeder van Aite, n.l. Annetje, en Pieter zijn moeder heette Niesje. Zie-daar, de naam Annies ontstond. In onze achtertuin liggen nog de Annieske en de Nieske te wachten op mogelijk her-gebruik door kleinkinderen.

EEN STACARAVAN BIJ TERHORNE Pieter en ik varen sinds onze jeugd en zijn beiden begonnen met een 16m². Toen wij elkaar 27 jaar geleden leer-den kennen, beiden als zeilinstructeur op Krekt oer’t Wetter in Uitwellingerga, had Pieter zijn boot op het Nieuwe Meer bij Amsterdam liggen. Mijn 16m² lag in Grou, Friesland. Twee boten ver weg van Valkenswaard werkt dus echt niet. We stortten ons op een nieuwe uit-daging, het windsurfen. Na veel wed-strijden meldde zich een baby aan en moesten we de toekomstige vaarplan-nen aanpassen. Anderhalf jaar na Femke kwam Sjoerd en met twee kin-deren in de luiers besloten we voor enig comfort te kiezen; een stacaravan bij Terhorne. Drie jaar aan de wal in een stacaravan met zicht op het Sneeker-meer met een zeilbootje, een roeibootje en surfplanken erbij was genoeg.

DAARNA EEN TORNADODe caravan verdween en we kochten

onze eerste Annies. Dat was een Tor-nado, een 25 voets kajuitzeiljacht, dat ons veel ervaring heeft bijgebracht.De eerste Annies was uitgerust met een Vire benzinemotor. Om te voorkomen dat je een benzinedampexplosie bij het starten kreeg moest voor het starten eerst de motorruimte geventileerd wor-den. Verder had de motor wat kuren. Als we een eind op de motor gevaren had-den en we minderden gas als we bij een

brug of sluis kwamen, dan sloeg hij vaak af. We moesten dan eerst weer starten voordat we achteruit konden slaan. Ge-lukkig wilde de motor dan wel weer starten. Verder was deze boot slecht ge-ïsoleerd, waardoor bij een regenbui de condensdruppen aan het plafond en de wanden van de kajuit hingen. Er waren ook wat kleine lekkages maar we heb-ben met deze eerste Annies alle hoe-ken van de Friese meren gezien.

Schipper en schip

Aite en Pieter de Jong

SCHIPPER EN SCHIP


DE BOOT GROEIDE MEEDe boot groeide met de kinderen mee (of andersom) en de tweede Annies, een Fellowship 28, werd gekocht. Een Fellowship heeft niet te veel tuig, 1.20 m diepgang en is solide en zwaar. Het on-dertuigde karakter was een goede keus, want de nog kleine kinderen hadden niet veel houvast in vlagerig weer. Met een optimist erbij werden de vakanties alleen maar leuker. De eerste keer dat je een kind alleen ziet wegvaren is een moment om nooit te vergeten. Trots en tegelijkertijd ook bezorgd. Met onze Fellowship zijn we voor het eerst de Wadden opgegaan. Zout water en stroom. Hoe zou dat zijn. Onze eer-ste tocht naar Vlieland verliep anders dan het advies dat we van ervaringsdes-kundigen hadden gekregen. We zouden met stroom mee moeten varen, maar het was mooi weer en wij vonden dat het ook wel anders kon. Voldoende water onder de kiel en lekker zeilend met een goede wind - maar stroom tegen - lie-pen we Vlieland aan.

OP HET ZOUTE WATERDeze eerste kennismaking met het zoute water heeft ons veel geleerd over hoe we om willen gaan met de zee. Ogen en oren de kost geven en goed luisteren naar anderen zijn prima zaken. Vervol-gens maken we onze plannen en varen zoals wij vinden dat we het verantwoord kunnen doen. Dit leidt de ene keer tot uitvaren op een geheel aanvaardbare tijd, maar soms ook tot een wat eigen-zinnig gedrag. Het feit dat wij beiden kunnen zeilen en elkaar kunnen ver-trouwen onder elke omstandigheid heeft een groot voordeel.. Twee zeilers - niet persé twee schippers - op een schip is voor ons een voor-waarde om veilig te kunnen zeilen. We zijn het lang niet altijd eens, maar elke (soms heftige) discussie geeft ons meer inzicht in onze mogelijkheden. Overi-gens, Pieter en ik hebben redelijk wat zeilervaring, maar een flinke storm op zee hebben we gelukkig nog nooit hoe-ven te doorstaan.

GROOT IS WAT ANDERS DAN VEILIGNa een aantal jaren werd de Annies steeds kleiner. Of was het zo dat de andere boten steeds groter werden? Met onze Fellowship werden we in de havens naar de hoek van ‘de kleine bootjes’ gedirigeerd. De vloot op de Nederlandse wateren vertoonde een sterke groei, geholpen door de aan-trekkende economie.Daarbij liepen we steeds meer aan tegen het verschijnsel dat mensen onvoldoende voorbereid

en toegerust op groot water gaan varen. Bij grotere schepen met slechts vaak één goede zeiler aan boord (meestal de man) vragen we ons vaak af wat er ge-beurt indien de schipper ziek wordt of in het ergste geval overboord valt. De regel: een schip is net zo zeewaardig als haar bemanning gaat nog steeds op.

DE DERDE ANNIESNu naar ons huidige schip: ook wij groei-den wat mee en kochten voorjaar 2000 onze huidige Annies, een Feeling 1040. L.o.a. 10.65, breedte 3,60 en diepgang 1,80. We varen er nu voor het vierde seizoen mee. Een zeer goede zeilster die zich gemakkelijk laat leiden, maar met een eigen karakter. Zij voldoet aan de meeste eisen die wij stellen, n.l. een stuurwiel (langere tijd sturen in zware omstandigheden), een negatieve spie-gel met een klein platform (om iemand bij zijn kraag te kunnen pakken wan-neer hij/zij in het water ligt), een ruime achterkajuit met een goed instap (maakt naar het toilet gaan ‘s nachts mogelijk zonder de ander wakker te maken. Dat er daarnaast een goede boiler is, een hetelucht kachel en een zeer ruime ka-juit is mooi meegenomen. Voor het eer-ste vaarseizoen hebben we bijna al het lopend want vervangen. Vallen, reeflij-nen etc. waren te dik en stug en liepen slecht. Na het vervangen van de leuvers van het grootzeil ging dat ook weer snel-ler omhoog en omlaag. Ook hebben we direct een high aspect fok laten maken. Voor ons allemaal zaken die vooral met veiligheid te maken hebben.

KWETSBAAR IN DE SHIPPING LANEIn de winter van 2001-2002 hebben we ons geamuseerd met het verwijde-ren van schroefas en lagers, waarbij het lager onder het schip de meeste weerstand gaf. Het aanbrengen van de nieuwe lagers en de schroefas was rela-tief gemakkelijk. In 2002 kwam de gen-naker van 80 vierkante meter en dit jaar hebben we een nieuwe genua 3 gekocht omdat onze 16 jaar oude fok zwakke plekken begon te vertonen. In 2001 kochten we na een zeer mistige tocht van Eastbourne naar Boulogne een radar. Midden in de shipping lane en zo’n 50 meter zicht maakt dat je je heel klein en kwetsbaar voelt. Gelukkig werden we Boulogne binnengeloodst door een ander schip met radar. Onze JRC 1000 heeft op de mistige Rams-gatetocht van 2002 duidelijk zijn dienst bewezen. Ook bij het oversteken naar Engeland met helder weer geeft hij pre-cies aan hoever de verschillende sche-

pen van ons af zijn en of ze voor of achter ons langs gaan. Veiligheid staat bij ons nummer 1, 2 en 3 en elk jaar pro-beren we de Annies te verbeteren op dat punt.

HEEN EN WEEROnze Annies ligt ‘s winters in Eindho-ven op de wal. Dit jaar gezellig naast de Maran van Martin Droogh. We voeren haar vroeg in het seizoen, via Rotter-dam - IJmuiden, naar Enkhuizen, onze vaste ligplaats in de Buijshaven. Bij het pas in gebruik genomen Naviduct voe-ren we bijna op een onverlichte beton-nen meerstoel die ze daar als golfbreker neergelegd hadden. In mei ondernam de Annies binnendoor de tocht van Enk-huizen naar de Roompot, om zich aan te sluiten bij de Ramsgatevloot. De staande-mast-route bracht ons samen met de Amadeus net op tijd bij de Room-pot Marina om de inwijdingsborrel van de vlootvoogd mee te pakken. Het kostte ons twee dagen en een nacht met regen en ZW-wind tegen. Wat wij al niet voor een borrel over hebben!Op 1 juli vertrokken we voor de tweede keer uit Enkhuizen richting Roompot. Het IJsselmeer kleurde zo nu en dan zwart van de dikke buien. Een enkele onweersklap liet zich horen. De wind was zuid west en varieerde tussen 3 en 7 Bft. Met genua 3 probeerden we de Annies in toom te houden door steeds zeil te meerderen en te minderen. Een tweede rif in het grootzeil.De beruchte IJsselmeergolven stoppen

SCHIPPER EN SCHIP


onze vaart zo af, dat we net na vieren bij de Schellingwouderbrug aankomen. De brug draait niet tussen 16.00 en 18.00 dus mooi de tijd om te koken. Met een volle buik door de brug en Oranjeslui-zen verder richting IJmuiden. We duiken bij de Watersportvereniging IJmond de haven in (scheelt 10 euro met Seaport IJmuiden) en gaan de volgende och-tend door naar IJmuiden. Het weerbe-richt voorspelt west 6 voor de volgende dag met veel buien. We besluiten de genua te vervangen door de high as-pect fok. Wanneer we de volgende och-tend uitvaren ziet alles grijs. De wind blaast behoorlijk door en we hebben flink wat motorvermogen nodig om tus-sen de pieren van IJmuiden door te komen. Een groot zeeschip vaart tege-lijkertijd naar binnen, zodat we de gol-ven recht op de kop moeten nemen. De Annies houdt zich voorbeeldig. Met een vrij rechte voorkant snijdt zij de golven even aan en vaart er dan goed tegen op. Natuurlijk komt er wel eens een golf over, maar wij zeiltoeristen hebben een buiskap en deze bewijst goede dien-sten.Buiten de pieren vallen we af richting Scheveningen en met een gemiddelde van 7,5 knoop vaart de Annies in ruim 3 uur naar Scheveningen. In Scheve-ningen blijken velen te zijn blijven lig-gen. Ook de volgende dag blijft de westenwind behoorlijk doorzetten en we varen met west 6 Bft. naar de Roompot. Stroom mee naar het zuiden en ook nog naar binnen. Weer zien we op de hele weg, net als de vorige dag, slechts drie andere boten.

DE KANAALEILANDEN V.V.Dit jaar met de PZV naar de Kanaalei-landen leek ons een goed plan. Met vier boten snel doorvaren naar Cherbourg en dan direct door naar Guernsey. In drie dagen ben je op je vakantiebestem-ming. Ook het idee van een aanbreng-tocht is erg goed. Aangetrokken door de wat langere tocht waren de jonge-ren (onder de 40) dit keer duidelijk in de meerderheid. Gezelligheid aan boord en doorzeilen en dan doorzakken tot in de late uurtjes op de plaats van bestem-ming lijkt de toekomst van de PZV. Na een schitterend vuurwerk in St. Malo op de 14 juli ging iedereen met een gewij-zigde bemanning zijns weegs. Wij ver-volgden via Guernsey, Sark en Alderney onze weg naar Plymouth. In deze mooie zomer hebben we daar toch nog wat regendagen gescoord. Coasthoppend langs de zuidkust van Engeland heb-ben we onze vakantie in Texel afgeslo-ten met een hittegolf.

Pieter en ik beschouwen ons schip als een ruime tweepersoonsboot. Een beetje extra ruimte is welkom en je moet in de voorpunt ook nog wat zeilen kwijt. De dinghy ligt bovenop achter het want en is snel gebruiks-klaar te maken. We had-den met de Ramsgate, de Kanaaleilanden aan-brengtocht, de 24 uurs en het IJsselmeerweek-end steeds PZV-opstap-pers aan boord.Op 24 juli horen we op weg van Plymouth naar Torquay een may-day van een zeiljacht in de buurt, dat snel water maakte. Reddingsboot en helikopter werden gealarmeerd en een rescue-operatie werd ge-start. Dit doet elke schip-per weer even stilstaan bij de gevaren die hij kan tegenkomen. We hebben een vlot, 2 x GPS, radar, marifoon, drijvende reddingsmiddelen, navtex, extra mari-foonnoodantenne, stroboscoopflitslicht, noodvoorraad water en allerlei pijlen en rooksignalen aan boord. Bij de SAR-operatie werd er gevraagd of het schip in nood, naast een vlot en noodsigna-len, ook een handheld marifoon had. Die hebben wij dus niet.

DIT JAAR ZO’N 2500 MIJL GEVARENAan boord van de Annies kwam het ge-sprek natuurlijk weer op veiligheid en

over de noodzaak van een handheld marifoon (in Nederland slechts toege-staan met een marcom B diploma) en een handheld GPS, te gebruiken voor in het reddingsvlot. Hoe ver gaan we met onze veiligheid en wat kunnen al deze middelen daartoe bijdragen?De meeste van bovenstaande zaken hopen we nooit te gebruiken en we doen er alles aan om goed en verantwoord te zeilen. Vaak betekent dat reven of de motor gebruiken om snelheid te maken. De Annies is een snelle zeilster en op de tocht van Alderney naar Brixham liep zij als een lammetje over de swell van

SCHIPPER EN SCHIP


10 voet. Haar vrij steile voorsteven snijdt de golven goed aan en het hele schip wordt rustig over de golven heengezet. Met halve wind schiet zij er als een jong veulen vandoor, waarbij je haar teugels soms een beetje de ruimte moet geven. Eerst aanvoelen waar zijn heen wil en dan laten merken dat jij uiteindelijk de baas bent maakt dat voor ons de An-nies geen levenloze plastic bak is, maar een raspaardje dat je met gevoel moet leiden.Eind augustus varen we voor de tweede keer de ‘24 uurs’ van het IJsselmeer. Een uitdaging voor iedere zeiler met als doel je eigen prestatie te meten met die van anderen. De Annies, gewapend met goede adviezen van Ab Pasman over het onderlangs inhalen, heeft ook dit jaar weer haar uiterste best gedaan om zo veel mogelijk mijlen te maken. Met een gemiddelde snelheid van 6.25 knoop in 24 uur haalden wij op de GPS 150 mijl. Dat wij zelf het niet perfect deden geven de toegewezen mijlen aan, n.l. 145. Door een minder goede plan-ning en een wat vroeg draaiende wind hebben we ongeveer 5 mijl verspeeld. Volgend jaar beter.Aan het eind van het seizoen halen we de Annies naar huis omdat anders

het onderhoud te veel reistijd vergt. Dat betekent via zee naar Stellendam, in Strijensas de mast eraf en dan via het Wilhelminakanaal naar de Beatrixhaven in Eindhoven. Zoals het er nu uitziet hebben we dan dit jaar (aan het eind van dit seizoen) zo’n 2.500 mijl geva-ren. Het gegeven dat we beiden de

boot even goed kunnen varen maakt dat we langzamerhand onze grenzen wat verleggen. We moeten echter rekening houden met het feit dat wij, net als de PZV, steeds ouder worden. We hopen nog jaren in staat te zijn met onze An-nies veel mooie tochten te maken.

I.M.S. Industry and Marine Supplies

KORTING 15-40%

bij een minimaal aankoopbedrag van fl. 120,-

Importeur onderdelen scheeps- en camperbouwBlankensteijn 18 5321 GN HedelTelefoon 073-5994703 Fax 073-5994604

SCHIPPER EN SCHIP


Het kon niet uitblijven, na een artikel over schippers en op-stappers verschijnt nu een re-actie van een opstapper.Over mensen met prachtige verwachtingen, die iedere keer weer ervaren dat een vooruitzicht iets anders is dan een uitgestelde verwachting.

Iedereen kent het stereotype beeld van de schipper: die rust uitstra-lende glimlach van je eerste kleu-

terjuf (maar dan gestoken in een door ervaring versleten zeilpak) op de aller-eerste dag van binnenkomst.; uitgerust met een eigen schip, marifoon, GPS, al dan niet werkende radar en vooral veel kennis.Een dubbele bodem vol flessen voor de een en de ander, een gemariniseerde autoradio en een recent gekeurd red-dingsvlot op het kajuitdak maken het beeld compleet.En dat alles met een naar timing stre-vend gemoed, want niets is mooier dan het moment waarop “de vijf in de klok” staat.Daarnaast is er natuurlijk ook zo’n beeld van de opstapper: kalm anticham-brerend in afwachting van het door diverse artikelen in ‘Zeezeilen’ opgeroe-pen beeld, de nieuwe GPS aan een veiligheidskoordje om de hals en be-schaamd beseffend dat het grote weten nog moet beginnen.Vanzelfsprekend klopt dat beeld of is het vrijwel volledig juist. Als opstapper heb je niet of slechts zelden als schip-per gevaren. Aan jouw tochten heb je dus slechts vage herinneringen over-gehouden betreffende schippers, her-

Aaldert van der Vlies

OPSTAPPPERS EN SCHIPPERS

inneringen die zeker geen voer voor psychologen vormen.

HET WENSENPAKKETOm het gezamenlijke project van een meerdaagse zeiltocht tot een goed einde te brengen dienen de bemanningsleden over een paar kwaliteiten te beschikken. Kwaliteiten, die afhankelijk zijn van het uit te voeren plan. Het maakt nogal wat uit of je met vrienden een weekend in de passantenhaven van St.Nikolaasga denkt door te brengen of dat je in het late voorjaar een week op elkaars lip zit tijdens een tocht op zout water die hoge eisen stelt aan alle deelnemers.Van de opstapper wordt verwacht dat hij met een zekere terughoudendheid voortdurend overal en altijd in de kuip aanwezig is. Hij dient echter vooral door zijn aanwezigheid de schipper de kans te geven zijn kennen en kunnen te tonen. Hij is gast, wordt niet geacht over een probleemoplossend vermogen te beschikken, weet de schipper te verma-ken en dit niet in de laatste plaats door voortdurend alles schoon te houden.De schipper daarentegen is nooit debet aan een mindere sfeer en is een deskundige in participerend onderzoek. Omdat het altijd goed weer is weet je vooraf hoe zo’n tocht zal verlopen. Je treft een sterke schipper, ongevoelig voor zeeziekte of andere het humeur beïnvloedende kwalen.Omdat het gezegde “wie verre reizen doet kan veel verhalen” zijn eigen waar-heid kent, is de uitwisseling van erva-ringen een nuttige gedachtewisseling. De schipper is dankzij het frequente ge-bruik van zijn schip geheel vrij van elke vorm van stress en is derhalve de ka-talysator in een overigens homogene bemanning. Wanneer ik met een onbe-kende enkele dagen uit varen ga ben ik in het geheel niet verbaasd als hij mij de ruimte laat om eerst mijn eigen kennen en kunnen te tonen.Omgekeerd kan ik mij de frustratie van een schipper voorstellen als zo’n op-stapper niet onmiddellijk handelt, zoals hij als schipper altijd doet. Dat de op-stapper daarbij handelt volgens een ge-middelde van handelingen, in de geest van zoals een dozijn voorgaande schip-pers hem geleerd heeft, doet immers niet ter zake?

SCHETS VAN EEN SCHIPPERDiverse organisaties in de watersport bieden een breed scala aan educatief cursusmateriaal aan waarmee een po-tentiële schipper zoveel kennis kan ver-garen dat hij na het behalen van de nodige diploma’s het liefst meteen als Hoofd der School zijn vermogen tot ken-nisoverdracht in praktijk wil brengen. En dat hij als hij dat niet kan toch minstens enige faam wil verwerven als de Dr. Spock van zeilminnend Nederland.Hij stelt zijn kennis vanaf dat moment om niet ter beschikking van schip en be-manning en is daarmee verzekerd van het welslagen van iedere tocht.Naast ervaring is er ook nog zoiets als kennis en dat zit, tenminste in theorie, wel goed. Jaren ervaring ligt hij voor op een willekeurige opstapper, waarbij een grootmoeder wiens overgrootvader nog op de rede van Vlissingen Michiel de Ruyter heeft uitgezwaaid garant staat voor een succesvolle schippersrol.Een aardig voorbeeld van een succes-volle mix tussen praktijk en theorie deed zich enkele jaren geleden voor. Een be-manning van opstappers kreeg aan dek ieder zich voordoende taak toegewe-zen. Omdat enige vertrouwdheid met het hen onbekende schip werd vóóron-dersteld, kon aan het eind van de korte reis worden vastgesteld dat een ieder overal bij betrokken was geweest maar nergens mee vertrouwd was geraakt.

DE VAARTOCHT, EEN GROEPSGE-BEURENAlhoewel de schipper uit ervaring weet hoeveel proviand voor vijf personen ge-durende twee weken nodig is, bete-kent dat niet dat hij ook geacht wordt de boodschappen te doen, te betalen en aan boord te brengen. Iedere zich-zelf respecterende opstapper zou daar enigszins rekening mee dienen te hou-den. Datzelfde geldt voor het uitzetten van de tocht en de daarmee gemoeide waypoints. Er is niets op tegen om als betrekkelijke nieuwkomer te zeggen dat je iets niet snapt en te vragen of de kort-ste route van A naar B nog eens kan worden uitgezet.En als een dergelijke participatie niet (b)lijkt te kloppen met het verwachtings-patroon dat je als opstapper meende te mogen hebben, dan is de schipper daarop aanspreekbaar.En soms niet. Het doet me denken aan

Opstappers en schippers


MASTTRIM

die ervaren zeerot die aan zijn oner-varen bemanning toonde hoe hij het schip solo zeilde en bestuurde. Met zijn lengte van 2.10 meter kon hij, zittend in de kuip, met zijn voetzool het stuur-wiel moeiteloos bedienen. Dat zou dus

iedere opstapper aan het eind van de reis ook moeten kunnen. Dat een bedeesde opstapper met een lengte van 1,75 meter aan het eind van de reis het zweet onder zijn voeten en op het hoofd had staan laat zich raden.

Bepalend is de bereidheid van een ieder om oude gewoonten zonodig in te ruilen voor nieuwe. Dit alles onder het Olympische motto: “Begrijpen is belangrijker dan lezen!”

INLEIDINGHet resultaat van een goede masttrim is een in zijwaartse richting kaarsrechte mast en een strak voorstag zonder door-buiging. Een goed getrimde mast staat recht op de boot. De top staat, in zijde-lingse richting, recht boven de mastvoet. Onder de top staat een rechte mast en onder zeil blijft deze recht. Hoe we de tuigage daarvoor moeten trimmen staat vermeld in de inhoud van dit artikel. Af-hankelijk van het type tuigage zijn er verschillen in de werkwijze. De basis-principes zijn echter gelijk. Ik beperk me hier tot twee veel voorkomende tuiga-ges: ‘masttop’ en ‘fractioneel’ met ge-pijlde zalingen. Langsscheeps staat een mast één tot drie graden achterover. Deze zoge-naamde valling beïnvloedt de loef- of lij-gierigheid van het schip. Grotere valling betekent afnemende lijgierigheid c.q. toenemende loefgierigheid.Mastbuiging is een derde aandachts-punt. Vooral op wedstrijdschepen willen we in langsscheepse richting liefst een flexibele mastbuiging om de vorm van het grootzeil aan te kunnen passen aan wind en koers.

STAAT DE MAST RECHT?Hoe meet ik of de mast recht staat, en andere trucjes.

Om te checken of de mast verticaal op

de boot staat meten we met de grootzeil-val de afstand tot een vast punt dwars van de mastvoet. Als de top in het mid-den staat is de afstand aan bakboord en stuurboord gelijk. Ook de valling van de mast meten we met de grootzeilval. De valling is het aantal centimeters dat de top naar ach-teren staat. Verzwaar de val met bij-voorbeeld een puts water en laat deze recht naar beneden hangen. Meet de afstand tussen het punt waar de val de giek raakt en de mast. Dit is de maat die we nodig hebben.

Valling (in cm) = 0,0175 *valling (in graden) * mastlengte (in cm)

De spanning op de wanten kan ge-meten worden met een stagspannings-meter maar we kunnen ook zonder de absolute waarde. Wat we wel nodig hebben is een middel om een eenmaal ingestelde trim te kunnen reproduceren. Daarvoor bestaan verschillende metho-den. Zelf meet ik met een stalen meet-lint de afstand van de bovenkant van de wantspanner tot de putting op het dek.Een andere mogelijkheid is het merken of tellen van het aantal vrije slagen op de spanner. Noteer wel de stand op beide schroeven. Het spannerhuis zit de volgende keer vast niet op dezelfde

plaats. Mastbuiging meten we ook weer met de grootzeilval. Bevestig daarvoor de val op de lummel en zet strak door. De maximale afstand tussen deze strak doorgezette val en de mastgroef is de mastbuiging uitgedrukt in centimeters.

TRIMPROCEDURESDe trimprocedures voor het masttop- en het fractionele tuig zijn verschillend. Het grote verschil tussen beide is dat bij de masttop, langsscheeps, de mast door voorstag en achterstag geschraagd wordt. Bij fractioneel is dit niet zo. Daar hebben de zijwanten een dubbelfunctie. Zij zorgen ook voor de achterwaartse schraging. Daartoe ligt het aangrijpings-punt op dek wat achter de mast. Bij een fractioneel tuig is het achterstag er voor de zeiltrim en niet voor de schraging.Voordat we aan het trimmen zelf be-ginnen nog iets over de naamgeving van de verstaging. Bij het eenvoudig-ste tuig met één stel zalingen spreken we over topwanten en onderwanten. Bij meerdere zalingen is een meer gene-rieke omschrijving nodig. We spreken dan van verticalen en diagonalen. In dit artikel beperken we ons tot maximaal twee stel zalingen en gaan we hier niet verder op in. Bij twee stel zalingen noe-men we de bovenste diagonaal het mid-denwant.We zijn nu klaar voor het trimmen van de mast. Uitgangspunt is, dat de mast, al of niet eerder getrimd, op de boot staat. Alle wanten hebben we maximaal los gezet. We beginnen met een schone lei. Eerst bespreken we het masttop-tuig en dan het fractionele tuig.

MASTTOP TUIGAGEStap 1. Top in het middenZet op het oog het stuurboord en bak-boord topwant op gelijke lengte. Zet het spannerhuis zo dat er op de bovenste en onderste schroef evenveel instelruimte is. Onderwant en eventuele andere dia-gonalen geheel los. Draai de spanners

Masttrim

Ab Pasman


met de hand aan. Als de top niet in het midden staat (meten zie boven) verstel-len we de spanners net zo lang totdat de top wel in het midden staat. Houdt daarbij de spanning in de wanten con-stant. Werk bijvoorbeeld met 2 slagen tegelijk. Wat je er aan één kant bij doet doe je er aan de andere kant af, net zo-lang totdat de top in het midden staat. Voer nu verder de spanning tot hand-vast op. LET OP. Vanaf nu aan beide zijden steeds evenveel, dan blijft de top in het midden.

Stap 2. Voor en achterstagVervolgens brengen we het voor- en achterstag op spanning. Maak deze ge-lijk aan het topwant. Met de lengte van het voorstag bepalen we de valling van de mast. De meeste schepen zijn ont-worpen voor één graad valling. Dat is voor een 12 meter lange mast (lengte bo-vendeks) 21 centimeter. Begin daar dus altijd mee. De lengte van het voorstag kunnen we instellen door de voorstag-spanner meer of minder in te draaien. Er kan ook een plaatspanner gemon-teerd zijn met een aantal instelgaten. Bij de mast van 12 meter komt 5 cm voorstaglengte overeen met ongeveer één graad valling. Na het instellen van het voorstag kunnen we het achterstag spannen.Pas de valling alleen aan als daar uit-drukkelijke redenen van lij- of loefgierig-heid voor zijn. De trim-procedure moet dan in z’n geheel opnieuw doorlopen worden.

Stap 3. Wanten op spanningDe derde stap is het op spanning bren-gen van de wanten. Eerst het topwant. Werk met 2 tot 3 slagen per keer en boord voor boord. Gebruik gereedschap. Stop wanneer het echt zwaar begint te

gaan. De rest zullen we onder zeil moe-ten doen. Vervolgens zetten we voor- en achterstag op dezelfde spanning als het topwant.

Als laatste komen de diagonalen aan de beurt. Deze moeten niet alleen gespan-nen worden, maar er ook voor zorgen dat de mast onder belasting recht onder de top blijft staan en geen bochten gaat vertonen. Als een mast twee stel zalin-gen heeft, trimmen we eerst het mid-denwant. Bij de diagonalen werken we altijd van boven naar beneden. Zet de bovenste diagonaal handvast. Dat is voorlopig voldoende. Er kan nu een bocht in de mast gekomen zijn omdat de twee diagonalen niet even lang zijn. Daarom controleren we tij-dens het aandraaien de rechtheid van de mast door langs de mastgroef om-hoog te kijken.Een bocht trimmen we er uit door in gelijke mate de ene kant losser en de andere kant vaster te zetten. Doe dit in kleine stapjes van één of een halve slag per keer. Vervolgens gaan we met het onderwant aan de slag. Breng ook dit op spanning. Het onderwant behoeft meer spanning dan het middenwant, maar minder (80%) dan het topwant. Dit om wat mastbuiging toe te staan en als compensatie voor de rek in het topwant. Ook nu weer checken we regelmatig of de mast recht blijft. Indien dit niet zo is corrigeren we weer door eerst het want aan de bolle kant een slag losser te zet-ten en gelijktijdig de andere kant een slag vaster, net zolang totdat de bocht eruit is. Vervolgens voeren we de span-ning verder op tot het vereiste niveau, waarbij we de rechtheid van de mast in de gaten blijven houden. Indien nodig voeren we verdere correcties uit.Bij een steekmast sluiten we deze stap af met het fixeren van de mast in de dek-doorlaat. Met rubberen of houten keg-gen zetten we de mast zowel in langs- als dwarsrichting vast in het mastgat.

Stap 4. Op spanning onder zeilNu zijn we klaar voor de ‘fine tuning’ op het water. Er staan ons twee dingen te doen. We moeten de wanten verder op spanning brengen en ervoor zorgen dat de mast ook onder zeil recht blijft. De beste condities zijn vlak water bij wind-kracht 3. Handig is om voldoende be-manning mee te nemen, zodat één persoon zich volledig op de afregelin-gen kan concentreren. Criterium voor de juiste spanning is dat bij 20 tot 25 graden helling de lijwanten juist niet los-komen. Daarvoor gaan we aan de wind varen.

Windkracht 3 zal ongeveer de gewenste helling opleveren. Vaar eerst over bak-boord en verhoog de spanning in het lij-topwant met 2 slagen. Dit gaat ge-makkelijk, omdat er op het lijwant weinig spanning staat. Ga overstag en geef het stuurboord lij-topwant hetzelfde aantal slagen. Herhaal deze procedure totdat het lij-topwant nog net onder spanning blijft. LET OP. Met evenveel slagen aan beide zijden, blijft de top in het midden. Het topwant staat nu goed.

Vervolgens zijn de diagonalen aan de beurt. Begin weer met de bovenste. Voer op dezelfde manier als bij de top-wanten de spanning op. Eén slag per keer werkt waarschijnlijk het beste. Ga door tot de lij-diagonalen ook geen slack meer vertonen. Het zal blijken dat de di-agonalen minder spanning nodig heb-ben dan het topwant.

Stap 5. Onder zeil ook nog recht?Staat de mast onder zeil ook nog recht onder de top?

Als de spanning op de diagonalen niet juist is, zal de mast onder belasting bochten vertonen. Bij te weinig span-ning buigt de mast weg naar lij, bij teveel spanning naar loef. Bij een dub-bel stel zalingen kunnen we soms zelfs een S bocht zien. Het ene stel wanten heeft dan teveel spanning en het an-dere te weinig. Laatste kleine correcties zijn nodig om ook deze problemen op te lossen. Afhankelijk van de bocht moe-ten we daarvoor de spanning in de dia-gonalen aanpassen. LET OP: aan beide zijden evenveel vaster of losser. De on-derlinge lengte is goed. Daar hebben we bij stap 3 al voor gezorgd. Nu gaat het uitsluitend om de juiste spanning.Buigt bijvoorbeeld het midden van de

MASTTRIM


mast iets naar lij (mast met één zaling) dan moet het onderwant wat meer span-ning hebben. Buigt de mast naar loef dan is er te veel spanning. Deze laatste correcties kunnen tijd kosten, vooral in het geval van dubbele zalingen.Het middenwant kunnen we alleen aan-passen voor de wal. Dus misschien moeten we een paar keer heen en weer, voordat de mast echt goed staat. Bij masten met meer zalingen kan het moeilijk zijn om te zien waar de bocht precies zit. Zeker in het geval van een S-bocht. Concentreer dan zoveel mo-gelijk op de hartpunten van de zalin-gen. Probeer deze recht onder de top te krijgen. Voor de wal is er een truc. Je zet de grootzeilval strak door op het lummelbeslag. Zo krijg je een strakke rechte lijn waarlangs je gemakkelijker kunt zien waar de bocht zit.

Stap 6 Voorstag en achterstagHoeveel spanning zet ik op het voor-stag?We bepalen dit proefondervindelijk, va-rend in eerder genoemde condities. Eerst geven we drie tot vier cm loos op het achterstag. We zien het voor-stag doorzakken. Laat nu iemand het achterstag aandraaien en kijk hoe de doorzakking vermindert. Eerst zien we de doorzakking afnemen evenredig met het doorzetten van het achterstag, ver-volgens minder en bij nog meer span-ning niet meer. Op het moment dat de doorzakking niet meer afneemt is de juiste en maximaal zinvolle spanning bereikt. Meer spanning buigt de boot, terwijl de doorzakking niet vermindert. Markeer dit punt zorgvuldig en check enkele malen per jaar op veranderin-gen, want boten worden op den duur slapper.

Dit sluit de trimprocedure voor een mast-top tuigage af. De tweede procedure die ik hier wil bespreken is het fractionele tuig met gepijlde zalingen. Dit tuig komt veel voor op moderne snelle toerzeil-jachten. FRACTIONEEL TUIGStap 1. Top in het middenAls bij de masttop.

Stap 2. Voor en achterstagBij dit tuig is de functie van de achter-stag niet om de mast te schragen, maar dient deze uitsluitend voor de zeiltrim. De mast wordt achterwaarts geschraagd door de topwanten die daarvoor achter de mast aangrijpen en voorzien zijn van gepijlde zalingen. In deze stap stellen we de lengte van het voorstag in voor

de gewenste valling.In het algemeen heeft het dekbeslag daarvoor een plaatspanner met een aantal posities. Begin met één graad valling. Stap 3. Wanten op spanningVoordat we de wanten gaan spannen zetten we het achterstag flink door. Met het achterstag trek je namelijk het aan-grijpingspunt van voorstag en zijwan-ten niet alleen naar achteren, maar ook

naar beneden. Dit heeft een averechts effect op de spanning van het topwant, die afneemt. Daarom moeten we het zij-want trimmen met maximale spanning op het achterstag. Dus allereerst het achterstag aanspannen.Door de gepijlde zalingen ondersteunt het topwant de mast zowel zijwaarts als achterwaarts. Als de spanning toe-neemt drukken de zalingen het midden van de mast naar voren. Het effect van de diagonalen is andersom. Zij trek-ken de mast naar achteren. Door de juiste verhouding van spanningen in het topwant en de diagonalen kunnen we de mastbuiging regelen. De gewenste mastbuiging is afhankelijk van de snit (en leeftijd) van het grootzeil. 6 tot 7 cm mastbuiging is een goed uitgangspunt.

Hoe brengen we nu de wanten op span-ning? Allereerst dus het achterstag flink doorzetten. Dan de hoofdwanten span-nen met 2 of 3 slagen tegelijkertijd, aan beide kanten evenveel. De mast zal nu buigen. Dan flink doorzetten totdat het met gereedschap zwaar begint te gaan. Vervolgens zetten we spanning op de diagonalen. Begin met de bovenste en zet deze handvast. Vervolgens het on-

derwant. De mast wordt weer rechter. Verhoog de spanning totdat de buiging terug is naar het gewenste aantal cen-timeters. Als we nu het achterstag los gooien, strekt de mast zich, wat een aanzienlijke verhoging van de spanning in de wanten tot gevolg heeft.We zijn nu klaar voor de finale test onder zeil. Voordat we gaan zeilen, checken we nog wel even of de mast dwars-scheeps recht onder de top staat. In-dien niet, dan trimmen we de bochten er uit op de wijze die bij masttop-stap-5 beschreven is.Fixeer tenslotte de mast in de dekope-ning.

Stap 4 Op spanning onder zeilHet opvoeren van de spanning in het topwant en de diagonalen verloopt als bij de masttop-tuigage. Bij een fractio-neel tuig vereist het topwant meer span-ning om slap hangende wanten en/of voorstag onder zeil te voorkomen. Daar-entegen zal het onderwant wat losser mogen staan om de gewenste perma-nente mastbuiging mogelijk te maken. Denk er wel om dat het achterstag bij het trimmen flink op spanning dient te staan.

Stap 5. Onder zeil ook recht?Staat de mast onder zeil ook nog recht onder de top?Check de rechtheid van de mast en cor-rigeer als bij het masttop-tuig.

Stap 6. VoorstagHet voorstag heeft geen spanner, want het topwant levert de basisspanning. Meer spanning kunnen we creëren door het aansjorren of aandraaien van het achterstag. Deze dynamische mogelijk-heid van trimmen is één van de voor-delen van een fractioneel tuig. Test en markeer ook hier de maximaal zinvolle achterstagspanning.

MASTTRIM


Niet over onze gezondheid deze keer, maar over die van de zee.

De vraag is: ‘is de Franse kust schoon?’ Het antwoord zou kun-nen zijn: ‘niet veel meer vervuild

dan de Nederlandse kust’. We spreken nu niet over de enorme vervuiling die wordt veroorzaakt door de olietanker welke een bepaalde regering noodge-dwongen op een strategisch punt ten Noordwesten van het Iberisch schierei-land heeft laten zinken. In ons deel van Europa weet men daar ook wat van, ge-zien de vervuiling die de Tricolor -even-eens op een strategisch positie- op de Noordzee geeft; hier wordt overigens heel weinig publiciteit aan gegeven. Be-langen van autoproducenten?

Wat ik bedoel, is de kleine vervuiling waar wij ons, in alle onschuld, allemaal wel eens aan schuldig hebben gemaakt, of wellicht nog maken. Dat klokhuisje kan toch wel over de kant? Ach, daar ging per ongeluk het lege blikje bier. Volle blikjes gaan nooit over boord! Dat lege bierblikje is toch binnen een jaar wel geheel verteerd?Het geeft aan de kust en op de bodem

van ons vaarwater een grotere vervui-ling dan we denken. En wat te denken van onze eigen uitwerpselen, zoals dat zo plastisch heet. Stelt U zich maar eens het onderwaterleven voor van het ha-venkommetje van Goes of Middelhar-nis. Daar word ik niet vrolijk van om het maar eens in prietpraattaal van 2003 te zeggen. Ik had ze in een ‘capitaine-rie’ (Frans havenkantoortje) al eens zien hangen. Een soort posters met schema-tisch de afbraaktijden voor die verschil-lende ‘onbruikbare’ spullen aan boord, waar we het liefst zo snel mogelijk vanaf willen. Het schijnt een soort actie te zijn van de Franse overheid, want ik kwam ze daarna vaker tegen. De tekst stond zelfs in de Bloc Marine, ‘votre livre de bord’, 2003 Atlantique, op pagina 706 tegenover de pagina met de beschrij-ving van Port Bourgenay waar de Ca-dans dit jaar op 3 augustus lag en ik dit stukje schreef.

Het duurt 2 tot 4 weken voordat Uw bi-oscoopkaartje, dat overboord woei, is verteerd. Het sigarettenpeukje (rookt U nog?) verteert in zes maanden. 100 tot 1000 jaar voor een plastic fles. Een ijze-ren mes doet er maar 100 jaar over. Men schat dat er per dag 6 miljoen voor-werpen in de Middellandse zee worden gegooid waarvan 60 tot 90 % van plas-tic is.Hoelang de visnetten, geheel synthe-tisch, van de Bretonse vissers erover doen is niet eens bekend, maar het kan goed meer dan 2000 jaar duren voordat ze verdwenen zijn en als je eens hebt staan kijken hoeveel netten er in zo’n vrolijke blauwwitte vissersboot gaan, slaat je de schrik om het hart. De verversing van de Middellandse Zee vanuit de Atlantische oceaan is maar heel gering. Het water wordt elke 70 – 100 jaar totaal ververst. En al die rom-

mel hoopt zich op tussen al het andere plastic, ijzer en hout op de bodem. De aarde wordt voor 70 % met zee bedekt, maar de 200 kilometer kuststrook van het continentaal plateau herbergt 80 % van de hier nog levende zeewezens. Een ton petroleum kan een oppervlak van zo’n 1700 voetbalvelden (12 km²) vervuilen. Een literblikje met motorolie maakt een miljoen liter drinkwater on-bruikbaar. Op Belle Île staan waarschu-wingsborden met wat te doen bij contact met stookolie (‘mazout’). Over massa-vernietigingswapens gesproken!Gaan we nu opeens allemaal netjes aan de kant douchen en gebruiken we het onderwater-toilet alleen op zee? Ik denk van niet. Al is het wc-papier binnen een dag verdwenen. Eerst zal de overheid samen met de wa-tersportverenigingen een goede voor-lichtingscampagne op stapel moeten zetten, zoals dat in ‘la douce France’ gebeurt. Bovendien zal met name de overheid het goede voorbeeld moeten gaan geven.Veelal heeft deze overheid haar eigen maatstaven, welke zij gemakshalve de ‘politieke haalbaarheid’ noemt. De ma-rine kalkt haar schepen vol met verboden anti-fouling. Zo ook onze han-delsvloot, althans wat er nog van rest. Locale overheden slaan een slaatje uit het onderhoud van toiletgebouwen via havengelden en douchemunten en ver-kopen schoon water en elektra tegen woekerprijzen, terwijl we daarbovenop nog toeristenbelasting moeten betalen.Misschien kunnen wij er toch alvast mee beginnen, zoals door het afval geschei-den in te leveren, wat in Frankrijk ech-ter vaak een probleem is. En maar niets meer over de kant, ook niet per onge-luk. Het blikje is dan wel niet meer van aluminium maar van ijzer, toch duurt het nog heel lang voordat het verteerd is.

Louis Richard

De Chirurgijn

FONDUE- OF BBQ-SAUSJEDeze saus warm serveren en gebrui-ken bij gebraden of gegrild vlees en bij kip. Lang, heel lang geleden, tijdens een vakantie in Zuid Frankrijk heeft Co dit recept gekregen en sindsdien is deze saus onze speciale scheepssaus:Maak in een pannetje de mayonaise en de ketchup warm; niet echt laten koken. Snipper de knoflook fijn. Voeg het ci-

troensap, de suiker en de knoflook bij het warme mayonaise-knoflook-meng-sel. Snij de bieslook fijn en voeg deze toe. Maak de saus op smaak met een weinig peper en zout en eventueel nog wat suiker indien het nog te zuur is. Een klein scheutje cognac en voor de afwer-king peterselie erover strooien. Deze saus warm serveren.Eet smakelijk namens C&C.

Ingrediënten voor 6 personen, bereidingstijd: 10 minuten.4 eetlepels mayonaise4 eetlepels ketchup of tomatenpu-reesap van een halve citroen3 teentjes knoflook10 sprietjes fijn gesneden bieslook1 theelepel grof gesneden peterse-lie1 eetlepel suikerpeper en zout

Captain Cook & Co

DE CHIRURGIJN


PZV-ers, ze kwamen weer bijna overal

dus veel sterke verhalen te vertellen en daaromtot spoedig ziens in de

Trafalgar Pub

Dartmouth, Engeland

La Rochelle, Frankrijk

St Petersburg, Rusland Cala Pi, Mallorca

ADVERTENTIE


Het is aangenaam liggen in de dorpshaven van het histo-rische Numansdorp.

Numansdorp, gelegen in de Hoek-sche Waard en aan het Hollands Diep, recht tegenover Willem-

stad, is al zo’n twintig jaar de thuisha-ven van onze achtereenvolgende Lady Five’s. Het dorp telt twee havens. Wie in de dorpshaven aanlegt, in de thuis-haven van de watersportvereniging Nu-mansdorp, stapt vanaf het dek bijna direct het centrum van het dorp in. Het dorp kent een gevarieerd winkelaan-bod en diverse goede horeca-gelegen-heden. Wie echter de voorkeur geeft aan een modern ingerichte commerciële haven, met technische ondersteuning en voorzieningen binnen handbereik, kan terecht in de iets meer westelijk ge-legen marina Numansdorp. De dorps-haven biedt ‘s zomers plaats aan onze Lady Five. De marina is de plek waar diverse Ladies vele winters op de wal hebben doorgebracht

Numansdorp -van oorsprong zelfstan-dig- vormt thans een deel van de grotere gemeente Cromstrijen, en Cromstrijen is puur natuur. De fraaie dijkenstructuur en het open polderlandschap nodigen uit tot wandelen, fietsen en skeeleren. Hollandsch Diep en Haringvliet en de kreken die het achterlandland doorsnij-den voegen daar nog watersport, vis-sen en kanoën aan toe.

AMBACHTSHEERLIJKHEIDNumansdorp is ontstaan in 1642 als deel van de Ambachtsheerlijkheid Crom-strijen. Een ambachtsheerlijkheid was een zogenaamde middelen lage heer-lijkheid, die ambachtsrechten omvatte

met betrekking tot: ‘malerei, visscherij, vogelarij, jaarschot, veren, giften van kerken en kosterijen en andere benefi-ciën’ . Uitgifte en leenverheffing van de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen vond ooit plaats door Maximiliaan van Oos-tenrijk, het leen werd later nog door Phi-lips de Goede bevestigd en door keizer Karel V uitgebreid.

Numansdorp is gebouwd in de Nu-manspolder. In de volksmond werd het plaatsje oorspronkelijk Buitensluis ge-noemd, een officiële naam was er toen nog niet. Daarna werd officieel besloten dat het dorp de naam ‘Dorp van Crom-strijen’ zou gaan dragen, maar uiteinde-lijk is het genoemd naar de allereerste ambachtsheer Mr. Gerard Numan. Hij was het die op 16 juli 1492 Cromstrijen van Maximiliaan van Oostenrijk in erf-leen verkreeg.

GESCHIEDENISDe eerste bebouwing van Numansdorp ontstond in 1642 rondom een uitwate-ringssluis van de Numanspolder, op een

plaats die Schuring heette. Schuring is als zodanig vandaag nog steeds her-kenbaar. In 1687 bestond Schuring uit twintig huizen en drie boerderijen. De boerderijen lagen ten noorden van de dijk in de polder. De huizen lagen langs de flauwere helling aan de zeezijde van de dijk. In de periode tot het midden van de vorige eeuw werd de bebou-wing langs de zuidelijke kant van de dijk verdicht. Toen op 1 februari 1953 het water de inwoners van Numansdorp verraste werden met name de inwoners van Schuring zwaar getroffen. De hui-zen aan de zeezijde van de dijk kwa-men allemaal onder water te staan. Het water sloeg een groot gat in de dijk. De mensen verloren veel dierbare bezittin-gen en in totaal verloren 56 inwoners van Numansdorp als gevolg van de wa-tersnoodramp het leven.

In de jaren 1944 en 1945 werd de bevol-king van Numansdorp door de Duitsers geëvacueerd. Als verdediging tegen de geallieerden wilden de Duitsers delen van Numansdorp onder water zetten.

Schipper en haven

Hans van Reenen

SCHIPPER EN HAVEN


Na 1945 werd Numansdorp uitgebreid met nieuwe wijken ten westen en ten oosten van de binnenhaven. Inmiddels heeft Numansdorp zo’n 13.000 inwo-ners.

WAPENBij Koninklijk Besluit van 4 mei 1984 is aan de gemeente Cromstrijen een wapen toegekend. De beschrijving van het wapen luidt alsvolgt: Ín azuur een golvende dwarsbalk, boven vergezeld van twee schuinkruisjes en beneden van één schuinkruisje, alles van zilver. Het schild gedekt met een gouden kroon van drie bladeren en twee parels.’Het wapen is afgeleid van dat van de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, dat gouden kruisjes vertoonde. Dat wapen is al bekend sinds 1492. Over de her-komst van dit wapen wordt het volgende vermeld : ‘Het wapen der heerlijkheid was oorspronkelijk de symbolische voor-stelling van een kronkelend water, De Kromme Strijne, aan weerszijden be-groeid met riet, dat aangeduid werd door drie gele rietpluimen, die in de acht-tiende eeuw al tot drie kruisjes gewor-den waren, misschien omdat men het zinnebeeld op de oude stempels niet meer goed had kunnen onderscheiden ……’ De drie kruisjes vindt men overi-gens ook terug in de gemeentevlag en in de verenigingswimpel van de water-sportvereniging Numansdorp.

WATERIn de loop der eeuwen zijn er diverse verbindingen tussen dorp en Hollands Diep (vroeger Wijvekeen geheten) ge-weest. De toegang tot het water is door de jaren heen steeds van vitaal belang geweest, met name voor beurtvaart en

veren. Het water ‘voor de deur’ van Nu-mansdorp mocht er overigens zijn. Met het Hellegat en het Vuile Gat in de on-middellijke omgeving moest je van wan-ten weten.De huidige dorpshaven van Numans-dorp dateert uit het begin van de 20ste eeuw.De jachthaven van WSV Numansdorp, gelegen in de verbinding tussen haven-kom en Hollands Diep, is zo’n veertig

jaar geleden aangelegd. In die tijd wer-den de boxen nog op maat gemaakt, vandaar dat vooral in het eerste deel van de haven, dat het dichtst bij het dorp gelegen is, je soms behoorlijk verschil-lende boxmaten naast elkaar aantreft.Het dorp kent een kleine eigen bruine vloot. Die bestaat uit twee schepen, t.w. De Hoop op Zegen en De Hollandsch Diep, twee fraaie klipperstevens, die zeer regelmatig op de Zeeuwse- en Zuid Hollandse wateren te vinden zijn.De recent geopende moderne Marina Numansdorp is gelegen in de zoge-naamde Tramhaven of Veerhaven. Van-uit deze haven vertrokken destijds, vóór de voltooiing van de Deltawerken de veren naar omliggende plaatsen als Wil-lemstad, Den Bommel, Ooltgensplaat etc. De golfbrekers die onlangs bij de ombouw van deze haven tot jachtha-ven zijn aangebracht maken het vertoe-ven daar aanmerkelijk aangenamer dan in de periode daarvoor, toen de haven nog geheel open lag naar het zuiden/zuidwesten en zeer ‘gevoelig’ was voor wind uit die richtingen.

MARKANTE OBJECTENNumansdorp kent enkele markante ge-bouwen. De Kerk is van 1648, de bijbe-horende toren dateert van 1781. Markant is ook het Hoge Huys, gelegen aan het begin van de Schuringse Dijk en lange tijd zetel van het waterschap. Aan de kop van de haven, als het ware in

SCHIPPER EN HAVEN


Scheepsdieselmotoren

Via Rolf ® Yachtservice in goed overleg naar oplossingen op maat

Wij meten de conditie van uw dieselmotor, geven objectief advies over herstel, revisie of vervanging, leveren onderdelen of complete installaties, voeren reparaties uit

Wij leveren alle merken en typen scheepsdieselmotoren en aanverwante artikelen en geven indien nodig inbouwinstructie

Contactpersoon: C.R. Ruijter jr

Den Haag Tel 070-4275786 / Fax 070-3455365 Gsm 06-28336380 E-mail [email protected]

Via Rolf is niet merkgebonden en is mobiel………………

SCHIPPER EN HAVEN

het Hollands Diep gelegen, ligt het fort ‘Buitensluis’, een eerste oriëntatiepunt vanaf het water. Dit fort heeft ooit deel uitgemaakt van de Hollandse waterli-nie. Tenslotte moet zeker ook genoemd worden het Schippershuis, vandaag de dag een gezellig restaurant met een goede keuken, gelegen op een opval-lende plek direct aan de havenkom en aan de rand van het dorp. Dat schip-pershuis bestaat in min of meer de hui-dige vorm, ook reeds een kleine eeuw. Foto’s van de aanleg van de huidige dorpshaven in het begin van de vorige eeuw laten het reeds zien. Zeker is dat, ook voordat het huidige Schippershuis werd gebouwd, op die plek eerdere ‘schippershuizen’ hebben gestaan.

TWINTIG JAARWij zijn de afgelopen twintig jaar met onze Lady Five graag te gast geweest in Numansdorp en we hopen dat ook nog een flink aantal jaartjes te mogen blijven. Vanaf Nuenen is Numansdorp een kleine vijf kwartier rijden. We lig-gen er enerzijds echt ‘buiten’ en zijn an-derzijds in een paar stappen in het dorp om boodschappen te doen of om een hapje te eten. Hollands Diep en Haring-vliet bieden ruime mogelijkheden om te varen.De dichtstbijzijnde toegang tot de zee ligt bij Stellendam, op een uurtje of drie

varen vanaf Numansdorp. Ook niet on-overkomelijk dus! En met het Volkerak op een half uurtje varen ligt ook de weg naar Zeeland open. Sinds de aanleg van de Philipsdam moeten we op het eerste stuk van die weg helaas het getij missen. Dat was vroeger wel anders! Toen ging je makkelijk voor een week-endje naar Zierikzee vice versa. Je had toen allen nog maar de Volkeraksluis en pikte direct daarna het tij op.

Los van de ligging en de genoemde voordelen, is ook de watersportvereni-ging een bindende factor. Het is een vereniging van zelfdoeners. Het meren-deel van aanleg en onderhoud van de haven gebeurt door de leden zelf, dan wel onder hun supervisie. Dat vraagt om een mentaliteit van handen-uit-de-mou-wen, die ons nog steeds aanspreekt.


De antwoorden

Cisca Goedhart

ANTWOORD VRAAG 1Bij het varen dicht bij land krijgen we te maken met de effecten van wrijvings-verschillen boven land en zee. Boven land is de wind minder sterk en vooral meer gekrompen dan boven water. In dit geval is de wind ZO boven land. Zodra de wind boven water komt ruimt deze geleidelijk, totdat het nieuwe evenwicht bij minder wrijving boven het water is bereikt. In dit geval is de wind daar Z. Vanaf het water komend, zal een zeiler waarnemen dat de wind richting land meer en meer krimpt. Deze hoek van 45 graden (tussen Z en ZO) is in werke-lijkheid kleiner, maar wordt hier voor de duidelijkheid gebruikt.

ANTWOORD VRAAG 2Deze landen zee-invloed is over on-geveer 1 tot 2 mijl uit de kust waar te nemen. Op de wedstrijdbaan is de in-vloed op ongeveer de laatste mijl nog voelbaar. In die laatste mijl naar de bo-venwindse ton, zal de wind krimpen en iets afnemen. De afname zal over de hele breedte van de baan hetzelfde zijn. De draaiing van de wind zal echter een van de kanten van de baan sterk be-voordelen. De laatste slag over bak-boord (BB) varend, is uiterst ongunstig. Met de draaiing van de wind moeten we onze koers steeds oostelijker leg-gen. Daarmee varen we steeds verder weg van onze rechte lijn naar de boei toe. Het is dan ook duidelijk dat de stuurboord(SB)slag aan het eind de meeste gunstige is. Bij het naderen van de ton kunnen we er steeds directer naar toe. Dat betekent dat we onze tac-tiek zo moeten kiezen dat we de laatste lange slag over SB kunnen varen.Na de start varen we daarom naar de BB-kant van de baan. Meestal is de baan niet met maar 1 keer overstag gaan te bevaren. We zullen dus een paar slagen moeten maken, maar we blijven aan de BB-kant van de baan. De laatste lange slag varen we over SB. Het moeilijkst blijft om te pijlen wanneer overstag gegaan moet worden: gebeurt dit te laat, dan wordt de ton overvaren; de sterkte van de draaiing van de wind is moeilijk in te schatten. Gaan we te vroeg overstag, dan moeten we vlak

voor de ton nog een ongunstige BB-slag maken. Het juiste moment kiezen ver-eist ervaring en goed opletten op alles wat een indicatie kan geven over de draaiing van de wind zo dicht bij de kust. Zorg er in ieder geval voor dat in de tweede helft van de baan goed aan de BB-kant wordt gevaren, zodat een lange gunstige SB-slag gemaakt kan worden. Een vuistregel is: vaar de kant van de baan op, waar de te verwachten wind vandaan gaat komen (zie figuur).

ANTWOORD VRAAG 3Bij de bovenboei is de spinnaker gehe-sen en wordt de baan naar de bene-denwindse ton bij voorkeur afgekruist. We blijven opnieuw aan dezelfde kant van de baan. Nu we omgedraaid zijn, is dit de SB-kant van de baan. We be-

ginnen met bijna recht naar A te varen. Verder van het land afvarend ruimt de wind echter geleidelijk. Hierdoor komen we meer op de koers te liggen die we zouden hebben bij een zuidenwind; min-der in een rechte lijn naar A. In de tweede helft van de baan is de wind op-nieuw zuid. Er is geen voordeel meer te behalen, maar we kunnen met één keer gijpen recht op de ton A af gaan. Waarschijnlijk varen we de baan nog een paar keer rond voor we finishen. De ervaring van de eerste ronde helpt dan bij het bepalen hoe sterk de krimping bij de boventon is. Zo kunnen we de gun-stige SB-slag richting de boventon zo lang mogelijk maken.

Sunshine’s dilemma

Start Van bovenwindse ton B naar van A naar bovenwindse ton B benedenwindste ton A.

A

B

A

B

Start Van bovenwindse ton B naar van A naar bovenwindse ton B benedenwindste ton A.

A

B

A

B

Start van A naar bovenwindse ton B Van bovenwindse ton B naar bene-denwindse ton A

SUNSHINE’S DILEMMA


NAAR LA ROCHELLE MET DE CADANS

Wat was het vaarplan en wat is ervan geworden? De schroef had het zwaarder dan het zeil.

DE START EN HET PLANNa donderdag 3 juli vertrokken te zijn uit Tholen, liggen we vrijdagavond 5 juli in Nieuwpoort om de volgende morgen te vertrekken naar Cherbourg. ‘We’ zijn Pieter Stoelinga, Tom Kipperman, Ron van Dootingh en ik. We zijn via de Oos-terschelde en het Kanaal door Walche-ren gevaren en hebben in Vlissingen overnacht. De wind hadden we recht van voren en van zeilen kwam het niet. De Brighid vaart ook naar La Rochelle en Klaas Rooijens en Jan Statius Muller hebben we al ontmoet.

Voor de navigatie is er de electronische kaartplotter NavCenter met kaarten van het hele route-gebied en Imray-kaarten die niet zo nieuw meer zijn. Tom heeft de Berichten Aan Zeevarenden voor deze kaarten geprint en die lopen we per kaart langs om de relevante zaken eruit te halen. De Reed/McMillan en de Bloc Marine zijn aan boord. Weerkaar-ten laadt Pieter via de hf-ontvanger in de pc. De radar is operationeel.Niet minder belangrijk voor een betrouw-bare beoordeling van situaties is erva-ring. Ik schat dat mijn drie reisgenoten tezamen toch wel zo’n 50.000 mijlen op de teller hebben.

Zo begon de tocht van 650 mijlen met een niet zo gunstige wind, maar de volgende morgen zouden we weg kun-nen met NW-3/4 en dat kon nog meer

worden. Alhoewel, daarna weer minder, krimpen en ook nog variabel.

Ons plan was, om in vier meerdaagse étappes door de Seine-baai te gaan en dan langs ‘de eilanden’. Aldus: Oostende/Nieuwpoort -> St. Peter Port (Guernsey) -> Île d’Ouessant of Ca-maret -> Belle Île -. La Rochelle.Île d’Ouessant is alleen te doen met rus-tig en stabiel weer, omdat je daar in een baai op het Westen aan de boei ligt en onbeschut bent naar de oceaan.De vertrekdag was donderdag 3 juli en de wisseldag met Louis en Josje in La Rochelle zaterdag 19 juli. Ruim de tijd dus voor een toeristisch dagje en voor wat reserve.

Tijdens de voorbereidingsperiode zijn de verschillende alternatieven bespro-ken voor de route die je kunt kiezen, afhankelijk van de wind. Langs de En-gelse zuidkust? Of na Calais en Cap Gris Nez, tussen de shipping lanes door de middenberm? Of de Seine-baai?Wat betreft de reisduur: het is goed mo-gelijk om met een enkele tijstop, in een week naar La Rochelle te varen.

Op de voorbereidingsavond van de aanbrengtocht naar de Kanaaleilanden, door Martin Droogh georganiseerd, zijn de vele ideeën om het kanaal te be-dwingen uitvoerig met ander PZV-leden besproken.De argumentatie van Pieter voor ons plan is als volgt:De Engelse zuidkust is mooi, er zijn vol-doende vluchtmogelijkheden, maar ook

veel vissers en kapen met sterke stro-mingen.De Seine-baai is rustig, weinig vissers en andere scheepvaart, maar de vlucht-havens zijn verder weg en aan lager wal.Zeilers van naam, en met jarenlange er-varing in Het Kanaal, geven uiteindelijk de voorkeur aan de Seine-baai.Wij maken de tocht in meerdere étap-pes, omdat we ruim de tijd hebben, maar ook voor het geval dat er geen wind is, de actieradius op de motor met 100 liter in de tank en 3 liter per uur, be-perkt is tot zo’n 35 à 40 uur varen.

ACHTERAFHet is zaterdag 19 juli, we liggen nu al enkele puf-warme dagen in de oude haven in het centrum van La Rochelle, aan de Boulevard des Dames. Dinsdag de 15de zijn we aangekomen op de der-tiende reisdag.De Brighid met Klaas en Ankie ligt al enkele dagen naast ons. De route door de middenberm van Het Kanaal ging prima. Nauwelijks een visser te zien.We maken schoon schip en verwachten Louis en Josje aan het eind van de mid-dag. Ron is al met de TGV terug naar Nederland. Hij moet op tijd zijn voor een roei-vakantie!

We kijken terug op een tocht van 650 mijl met overwegend veel te zwakke wind, die dan ook nog tegen was. Daardoor is het overgrote deel ‘al schroevend’ afgelegd. Slechts ongeveer 20% van de mijlen hebben we kunnen zeilen.

Tholen - La Rochelle, met de Cadans

Bauke Sijtsma


In Het Kanaal is ZW de meest voor-komende windrichting, dus tegenwind is te verwachten. In ons geval was er sprake van een configuratie van hoge-drukgebieden die lang bleef bestaan, met zwakke en variabele winden, wat ook na het ronden van Finisterre aan-hield. Telkens als we dachten te kun-nen zeilen, konden we dat na een paar uur opgeven. Achterom kijkend lag het vertrekpunt dan nog vlakbij en op de plotter was dan een troosteloze zigzag zonder voortgang te zien.

Karel met de houten pootDeze dagen wordt ook Scheveningen - La Rochelle gevaren. De eerste race-deelnemers komen op woensdag 26 juli binnen. Het jacht ‘Karel met de houten poot’ komt langs, wachtend op de sluis. Wij konden vervolgens hun jachten be-wonderen in de treilerhaven. Ze heb-ben hun 700 mijl in vier dagen afgelegd, kwamen via Eddystone Rock en had-den op het laatste stuk afwisselend te maken met depressies, windstilte, mist en vervolgens harde wind. Dat was ook de dag met het zware onweer met do-delijke slachtoffers bij Arcachon, zo’n dikke honderd kilometer zuidelijker. Al varende wordt een plan natuurlijk voortdurend aangepast. Het is gewor-den: Nieuwpoort -> Cherbourg -> Oues-sant -> Concarneau -> Île de Groix -> Les Sables d’Olonne -> La Rochelle. Op Île d’Ouessant en in Concarneau namen we een toeristische dag.

Naar Île d’Ouessant?Ouessant is vooral een kwestie van weersvooruitzichten. Onze veilige keuze was aanvankelijk Camaret, maar na am-pele overwegingen concluderen we dat het weer ongehoord stabiel is en dat Ouessant prima te doen is. De waypo-ints worden toegevoegd.Als je Ouessant aan wilt doen, is daar slecht aan diesel te komen. Je zou dan met jerrycans in de bijboot heen en weer moeten varen, wat wij niet zo zien zit-ten. We hebben al aardig wat brand-stof verbruikt en daarom gaan we eerst naar Cherbourg. St. Peter Port slaan we over.

Wat de route na Ouessant betreft, op Belle Île is iedereen al eens geweest. Het plan wordt: Concarneau -> Île de Groix -> Île d’Yeu _> La Rochelle.Leuk, een dagje in Concarneau. Lekker gegeten in Port Tudy.

Later varen we ‘s nachts bij Ile d’Yeu. Het is vier uur en we hebben ineens te

maken met draaiende wind en 6 Bf. Het wordt: niet aanlopen, maar doorvaren naar Les Sables d’Olonne. In Les Sa-bles maken we ‘s avonds het vuurwerk van de 14de juli mee.

WEETJESTot slot van dit relaas nog enige wetenswaardigheden:

- De Fransen gebruiken de zoge-naamde Coëfficiënt om de waterhoogte te bepalen. Dit is een percentage dat de verhouding aangeeft tussen de mo-mentele waterhoogte en de gemiddelde equinox-waterhoogte van de haven in kwestie. In La Rochelle stond in het VVV-kantoor op een bord: 88% en 86% voor 16 juli. De methode is niet al te nauwkeurig, en alleen leuk voor Fran-sen in Franse wateren. Voor ons is het een curiosum dat de studie van de ge-tijden stimuleert.

- In Port Tudy op Île de Groix hebben wij verrukkellijk gegeten in de tuin van Auberge de la Pêche, 50 meter om-hoog.

- In de jachthaven van Les Sables d’Olonne krijg je bij binnenkomst een plaats toegewezen door de capitaine-rie. In de haven verderop mondt een riviertje uit en daar wordt tevens een stinkend riool geloosd. Advies: mijdt de eerste helft vanaf de kade bij de belen-dende steigers.

- Aan de Franse kust kun je midden juli ‘s nachts in de verte schepen zien met rode boord-, top- en stoomlichten die dan weer in de mist of achter een kaap verdwijnen. Dat is niet erg. Het is alleen van 13 op 14 juli als men alvast vuurwerk begint af te steken.

NAAR LA ROCHELLE MET DE CADANS


Verslag van een nieuwe zo-meractiviteit, mogelijk een nieuwe PZV-traditie.

Het doel van dit project was het vergroten van de actieradius van de PZV-vloot. Ondanks dat in

het verleden er al veel PZV-schepen langs de Engelse en Franse kust naar het zuidwesten zijn afgezakt, bestaat er voor anderen nog steeds een drempel om een tocht over zee te maken, ver-der dan de traditionele Ramsgate-tocht naar de Engelse oostkust. Voor deze tocht was gekozen voor de route langs de Franse kust met als eer-ste doel het gezamenlijk bezoeken van de Kanaaleilanden en na een week een bemanningswissel in St.Malo. Door aan de Franse kant van Het Kanaal te blijven bestond de mogelijkheid, bij ongunstig weer, te kiezen voor een bemannings-wissel in een andere Franse haven. Na de bemanningswissel kon op individu-ele basis een zeilvakantie gepland wor-den in het mooie vaargebied rond de Kanaaleilanden en de kust van Noord-Bretagne.

Naast de Maran hebben de Powair met Ewout de Koning (zie separaat verslag), de Annies met Aite en Pieter de Jong en de Vega met Philip Beekman aan deze tocht deelgenomen. Op de vier schepen waren in totaal zestien bemanningsle-den. Het vaarplan bestond uit een in-dividuele tocht van de thuishaven naar Nieuwpoort, een gezamenlijke 36-48-uurs oversteek naar Cherbourg, een dagtocht naar St. Peter Port op Guern-sey en na het eventueel gezamenlijk bezoeken van andere Kanaaleilanden, de afsluitende tocht naar St. Malo.Bij de voorbereiding diende zich als eer-ste probleem het verschil in scheeps-lengte, en dus scheepssnelheid, aan. Voor de oversteek naar Cherbourg werd

verwacht dat de Powair er een tijd van 12 uur meer voor nodig zou hebben. In overleg is toen gekozen voor een tij eer-der vertrekken van de Powair, zodat we mogelijk gelijk in Cherbourg aan zouden komen.

Op zaterdagochtend 5 juli vertrokken de Powair vanuit Breskens en de overige drie schepen rond kentering vanuit de Roompotsluis. Het was gunstig zeilweer en de route naar Nieuwpoort was be-zeild. De tocht verliep zo voorspoedig dat bij één van de positiemeldingen het voorstel is gelanceerd om door te varen naar Duinkerken en Nieuwpoort niet aan te lopen. Na ook via de GSM overlegd te hebben met de Powair (deze was door problemen met de marifoon slecht te bereiken) werd besloten te overnachten in Duinkerken. De Powair was inmid-dels al in Nieuwpoort voor een beman-ningswissel en is daarna direct aan zijn oversteek naar Cherbourg begonnen.De overnachting in Duinkerken gaf ons de mogelijkheid om nog iets voor de kentering uit Duinkerken te vertrekken en met het tij mee Cap Griz Nez te ron-den. Voor Klaas Rooijens met de Brig-hid was dit achteraf minder gelukkig. Hij lag in Nieuwpoort en had zich verheugd op het binnenlopen van een aantal PZV-schepen. Na een mooie zeildag, met overwegend westenwind, viel bij het in-vallen van de duisternis de wind weg en moest helaas op de motor terugge-vallen worden. Ook de volgende dag, maandag, liet de wind het grotendeels

afweten. Pas in het zicht van Cherbourg kwam er weer wind en hebben we de laatste uren nog kunnen zeilen. Inmid-dels hadden we aan het eind van de middag de Powair ingelopen.Kort na elkaar liepen alle schepen Cherbourg binnen. Daar de marina mud-vol was moesten we afmeren aan de wachtponton. Onder het genot van wat scheepsdrank ontstond het plan om niet, zoals gepland, woensdag naar St. Peter Port over te steken, maar dinsdagmor-gen rond 6 uur maar weer te vertrekken en in Cherbourg niet aan wal te gaan. Achteraf was dit een zeer gelukkig be-sluit. Woensdagmorgen zat de zee rond Guernsey potdicht van de mist, zelfs het havenhoofd zat al in de mistflarden.Wegens ongunstig weer moesten we af-zien van het plan om op Sark in een baai voor anker te gaan en op het strandje te gaan barbecuen. Op donderdag zijn we naar St. Helier op Jersey gevaren. Op vrijdag hadden we een zeer mooie zeilen vooral spinnakertocht naar St. Malo. Ook hier zijn we weer van ons oorspronkelijke plan afgeweken. Na een kort marifoon overleg is besloten om de marina in de oude binnenhaven aan te doen.

Dank zij het goede weer zijn we in staat geweest ons einddoel op een plezierige manier te bereiken. De kleine vloot van vier schepen gaf de mogelijkheid om op een soepele wijze van de oorspronke-lijke plannen af te wijken en aan boord te palaveren.

Aanbrengtocht Kanaaleilanden

Martin Droogh

KANAALEILANDEN MET DE MARAN


Daar de helft van de deelnemers uit ‘jongeren’ van beneden de 40 bestond ontstond snel, met name na een geza-menlijk pub bezoek, een groep die in ieder geval de Maran noodzaakte om al in St. Peter Port de drankvoorraad aan te vullen. Voor het gedrag en de bele-

venissen van deze groep verwijs ik naar een verslag elders in dit blad. Voor de jongeren aan boord van de Maran was het in ieder geval niet alleen een fantas-tische zeilweek, maar ook een perfecte feestweek.

Mijn eindconclusie: een geslaagde tocht, met een concept dat in de vorm van een aanbrengtocht naar een haven aan de Franse kust voor herhaling vatbaar is. Een redelijk percentage jongeren onder de bemanning is daarbij aan te beve-len.

WEEKEND BURGHSLUIS

VRIENDEN VOOR VRIENDENOp zoek naar een eerlijke partner om samen door het leven te zeilen?

VRIENDEN VOOR VRIENDEN bemiddelt met veel succes in Nederland, Duitsland en Belgie.

Inge Kutschera verwacht uw telefoon of e-mail; 0495.651816 of www.vriendenvoorvrienden.nl/zeilers

Met nog een drietal last-minute aanmeldingen, waren we met 8 jachten en 26 deelnemers.

Coen van Thiel was met 6 jaar de jongste. Op de Medway Oyster na (als gevolg van vervoer- en planningproble-men) was iedereen op tijd bij de start: tussen 15:10 en 15:20 voor de haven van Zierikzee. De wind was matig 2-3 Bf, net iets Noordelijker dan West, zodat baan 1 gezeild werd. Dit betekende rechtstreeks, de boeien respecterend, naar Burghsluis. De vaartijden liepen uiteen van anderhalf tot twee uur. Afge-zien van enkele protesten over gemiste

boeien en vlagvoering, was na SW-cor-rectie de Trinity de snelste, met de Lady Five op de tweede, en de Rosa en Vega op de gedeelde derde plaats. Op de steiger, die havenmeester Michiel Over-beeke had gereserveerd, konden we plezierig napraten, waarna een korte wandeling naar Burgh-Haamstede de eetlust verhoogde voor het zeer geani-meerde diner.

Zondagmorgen was het heerlijk weer. Helaas gleed Alphons Drübers, kort na het begin van de ge-plande rondleiding, uit op de dijk. Hij kwam zeer ongelukkig te-recht en hield er een van zijn knieschijf af-gescheurde pees aan over. Per ambulance is hij naar het zieken-huis vervoerd. Dankzij het initiatief van vele bezorgde tochtgeno-ten, was begeleiding en hulp bij het terug-brengen van de Ma-riken snel geregeld. Uiteraard waren we

daarna niet meer echt in de stemming voor afronding van het programma. De wind liet het wat afweten, dus het werd een rustige motortocht naar huis. Wel weer heerlijk genoten van de Zeeuwse vergezichten. Ondanks deze ongeluk-kige afloop was iedereen van mening dat dit weekend volgend jaar voor her-haling vatbaar is. Gelukkig is Alphons al weer ‘op de weg terug’. We wensen hem met zijn allen een spoedig verder herstel toe.

Paul Horstman en Philip Beekman

Weekend Burghsluis voor herhaling vatbaar


KANAALEILANDEN MET DE POWAIR

Ewout heeft met zijn zeilvrien-den Karel en Erik de Powair weggebracht.

ZO IS HET GEKOMENDe Powair en schipper Gert de Koning zijn voor de meeste PZV-ers oudge-dienden. Ondergetekende, een jonge PZV-er, is voor velen minder bekend. In het verleden heb ik enkele Ramsgate tochten meegevaren. Sinds 6 jaar heb ik mij echter volledig in het open cata-marancircuit gestort. Wel heb ik in de afgelopen jaren met verschillende be-manningen de Powair voor mijn ouders op weg geholpen. De Kanaaleilanden stonden altijd hoog op mijn verlanglijstje genoteerd. Echter, afstand, reistijd en andere bezigheden hebben mij altijd van deze tocht weerhouden.Het plan van Martin Droogh was voor mijn vader aanleiding om voorzichtig te polsen of ik interesse had om met de Powair deel te nemen. Eigenlijk zat ik al op dat verzoek te hopen. Kortom: mijn catamaran zeilmaatje Karel Ronday heb ik in twee minuten overtuigd, gevolgd door het in 30 seconden overhalen van aanstormend cat-zeil talent Erik Schra-der. De bemanning (22, 33 en 42 jaar oud) was geregeld. Op zich een mooie combinatie van 3 catamaranwedstrijdzeilers die gewend zijn aan hoge snelheden, spinnakers, mastrotaties, vele trimmogelijkheden, een bootgewicht van 125 kg en bran-ding. Deze combinatie zou aan de slag gaan op de Powair met een mast als een lantarenpaal, een kajuit, weinig trim-mogelijkheden en een paar ton gewicht. Om deze kant van de zeilsport weer

eens te kunnen ervaren, dat was rond-uit onweerstaanbaar.

DE TOCHT Enkele weken voor de start was ik met Martin al overeengekomen om de eer-ste nacht door te varen, om zodoende de rest van de vloot achter ons te hou-den. Op voorhand wisten we namelijk al dat de Powair verreweg de langzaam-ste boot zou zijn. Het vooruitzicht om in één ruk van Breskens naar Cher-bourg te varen zou voor mij ook een goede voorbereiding zijn op mijn ge-plande oceaanoversteek in november. Karel had al eerder meerdaagse zeerei-zen gemaakt, een geruststellende ge-dachte. Voor Erik was het de eerste ervaring met jachtzeilen. Ik kan nog in de lach schieten om zijn gezicht bij het verlaten van Breskens. Bij een prachtige windkracht 5 uit het zuidwesten riep Erik direct na het stopzetten van de motor “hij loopt niet”, hij was mij net voor! Ech-ter, het log stond keurig op 5 knopen, de rompsnelheid van de Powair.Hoog aan de wind zijn we langs de Bel-gische kust naar Nieuwpoort gevaren. In Nieuwpoort hebben we kort binnen gelegen om Ester, de (zeezieke) vrien-din van Erik, in te ruilen voor Karel. Via de marifoon hoorden we de rest van de vloot voorbij komen op weg naar

Duinkerken. De eerste nacht waarin wij voorsprong op zouden bouwen was re-gelrecht genieten. Het besluit om pas de motor bij te zetten onder de 2 kno-pen was snel genomen. We kwamen om te zeilen. Gevolg was dat de vuur-toren voor Cap Griz Nez om 22:00 uur dwars lag, om vervolgens gedurende 6 uur nagenoeg niet van plaats te veran-deren. Een prachtige dag en nacht in de Seine-baai volgden. We hebben stiekem nog even een slag door de shipping lane ge-maakt om toch een korte blik op de kust bij Beachy Head te kunnen werpen. Op maandagochtend hoorden we over de marifoon de rest van de vloot achterop komen. Het bleek dat onze marifoon een storing had, met beperkt zendver-mogen tot gevolg. Gelukkig kon de Brig-hid van Klaas Rooijens, die op weg was naar La Rochelle, fungeren als tussen-station.

In de loop van de dag hebben we op een spiegelvlakke zee uiteindelijk de motor bijgezet. Door de rest van de vloot, de Maran, Vega en Annies, wer-den we achterop gelopen, om vervol-gens gezamenlijk door te kachelen naar Cherbourg. Hier vond eigenlijk de eer-ste ontmoeting met de bemanning van ‘de rest van de vloot’ plaats. Binnen een

Jeugdige wegbrengtocht Kanaaleilanden

Ewout de Koning


KANAALEILANDEN MET DE POWAIR

paar minuten waren we als ‘drie jonge-lingen’ volledig geïntegreerd in de vloot, met de biervoorraad van de Maran als handig smeermiddel. Ik had Karel en Erik voorbereid: “PZV-ers zijn een stelle-tje grijzende zeiltechneuten uit Lampen-land”. Wat bleek gedurende de tocht: circa de helft van de vloot was ‘jong PZV’ en de rest gedroeg zich zo! Dit werd de eerste avond in St Peter Port bewezen door een kroegentocht die met acht man rumoerig eindigde toen de dag zich reeds aandiende. Een absolute topper was de laatste zeil-dag van Jersey naar St. Malo. Een prachtig ruim-winds rak en dito golfslag. Daar we geen spinnaker aan boord had-den en we eerder dan de rest vertrok-ken, werd onze doelstelling de anderen voor te blijven. De Cat-mentaliteit kwam weer naar voren: één man golven afstu-rend, één man, meestal Erik de onver-moeibare trimmer, aan de fok. De derde man: navigatie en algemene trim.In St. Malo hebben we met de hele groep genoten van de heerlijke franse keuken. Daarna hebben de jongelingen, overigens varieerde de leeftijd van jon-gelingen van 22 tot circa 45 jaar, de drankvoorraad van de Powair soldaat gemaaktgeledigd. De uiterste houdbaar-heidsdatum mocht eens verstrijken!

JONG PZV De gezelligheid, de sportiviteit en de natuurlijke integratie van jong en oud tijdens deze trip waren een goede on-dergrond voor spontane discussies over ‘Jong PZV’. Daarbij bleek Philip deze discussie in zijn rol als voorzitter aan te

wakkeren. Als ik voor mijzelf een con-clusie mag trekken, die ik overigens ook sterk herkende bij de familie Droogh, dan komt deze neer op het volgende: jonge PZV-ers komen voor een aan-zienlijk percentage voort uit de kinderen van de oudere garde. Ouders hebben dus een grote rol. Al op jonge leeftijd, circa 16 jaar, kregen, zowel mij broer Peter-Jan als ik, van Gert de Powair mee in het vertrouwen hier goed mee om te gaan. Als Gert op onze jeugd terug kijkt komt hij vaak met de opmer-king: “degene die het meeste weet van wat jullie vroeger uitspookten is de Po-wair, die kan gelukkig niet praten!”.

Het gestelde vertrouwen is ook nooit geschaad. Wel heeft dit ertoe geleid dat zowel Peter-Jan als ik ieder op onze manier verslingerd zijn aan zeilen. We kregen snel verantwoordelijkheid en hebben geleerd daarmee om te gaan. We hebben een heilig ontzag voor het water en de gevaren. Kortom: Gert heeft ons enorm gemotiveerd te zeilen door ons te laten zeilen! We vormen daar-mee wellicht een nieuwe generatie PZV-ers en trekken daarmee ook potentiële leden (lees Karel en Erik) aan. Tot slot: Martin bedankt voor het initia-tief!

• Gehoord van de schipper van de Mariken zelf : De één zijn poot is de ander zijn boot

• De Isis van Carel en Fiet, een zeer bevaren kustvaarder met diverse oversteken op haar naam, veranderde binnen de vereniging van eigenaar. Adriaan en Josa zijn de nieuwe eigenaars

• Bretagne kende dit jaar een kleine invasie van PZV schepen en ook de Russen weten er nu van mee te praten

• Xi Xi wat jij niet ziet :van twee boten één, Xinia, de huwelijksboot van Jacque-line en Wim

KANAAL 77


De uitdaging: 24 uur aan één stuk zo veel mogelijk mijlen varen.

Op vrijdag 22 augustus heb ik de laatste paar uur vrij genomen om op tijd in Enkhuizen te zijn.

Als ik bij de haven aankom zijn Pieter, Aite en Sjoerd de Jong al aan boord. Ook Ruud Hezemans is net aangeko-men. We hebben achter elkaar aan ge-reden, want het blijkt dat we vlak bij elkaar in de buurt wonen. Na een voed-zame maaltijd gooien we de trossen los en gaan op weg naar de start om in een etmaal zoveel mogelijk mijlen te varen. Samen met ons (tour a t/m k) starten er nog zo’n twintig andere boten en de rest ligt rondjes te draaien totdat het hun beurt is. Het startschot is niet duidelijk en we kijken elkaar aan of we al mogen. Uiteindelijk besluiten we om 19.05 uur het voorbeeld van de andere boten te

volgen en de startlijn over te varen. De Sunshine 4 vaart een stukje met ons mee om foto’s te maken terwijl wij onder spinaker weg stuiven. We laten de andere boten al snel achter ons. Omdat iedereen een andere route kiest, valt het veld toch uit elkaar na de eerste boei gerond te hebben. Vanaf nu moeten we het zelf doen. Hoewel er geen directe tegenstanders zijn moe-ten we vierentwintig uur scherp blijven, zo hard mogelijk varen en het weerbe-richt en de tijd in de gaten houden om te bepalen welke rakken we nog kunnen varen. Het is prachtig weer en de boot loopt optimaal met windkracht 4 à 5 bf. We kiezen zoveel mogelijk half windse rak-ken zodat we tegen de 7 knopen blijven lopen. Als het donker wordt kruip ik mijn slaapzak in met de mededeling dat men mij wakker kan maken als ik nodig ben aan dek. Ik hoop op een paar uur slaap in het klotsende vooronder en dat lukt vrij redelijk. Het is natuurlijk anders dan een Ramsgate tocht, want we gaan ge-middeld elk half uur over stag. Daardoor moet ik steeds weer een nieuw plekje zoeken met de spinnakerzak tussen mij en de harde wand. Niemand komt mij wekken en om 03.30 uur ga ik maar eens buiten kijken. De wind is wat afge-nomen naar 3 à 4 bf en overal om ons heen zijn witte, groene en rode lampjes. We ronden net een boei in de buurt van de Afsluitdijk en iedereen staat op de uitkijk, zodat de andere boten goed in de gaten gehouden worden. Het is don-

ker, want het is bewolkt en er is bijna geen maan. Aite, Ruud en Pieter zitten buiten te genieten van het zeilen en het spektakel. Ik besluit dat ik dit toch ook niet wil missen en met warme kleren en een mueslireep schuif ik erbij in de kuip.We zoeken de juiste rakken, vermel-den in drievoud hoe laat we welke boei hebben gerond en aan welke kant we hem gehouden hebben. Dit moet heel precies gebeuren want als er iets niet klopt in de administratie wordt je met-een gediskwalificeerd.Als het licht wordt zakken we weer wat af naar het zuiden, omdat we horen dat daar meer wind moet zijn. We varen een aantal rakken met spinnaker. Dit zijn heerlijk rustige rakken, goed om nog een uurtje slaap mee te pikken als je het niet erg vindt om vanuit je slaapzak mee te helpen om de spi te hijsen en even later weer terug in de zak te doen. In het begin van de middag, de zon schijnt in-tussen volop, is het alweer tijd om terug naar het noorden te gaan, want we moe-ten in Medemblik finishen. Ook de an-deren proberen nu een paar uurtjes te slapen, want zo’n hele nacht doorvaren is toch wel vermoeiend. De wind is net wat eerder naar het noorden gedraaid dan we hadden verwacht, waardoor we een aantal rakken hoog aan de wind moeten varen. Soms moeten we zelfs een extra slag maken om een boei te kunnen halen. Dit gaat ten koste van heel wat extra mijlen en haalt de snel-heid behoorlijk uit de boot. We proberen de laatste rakken zo gunstig mogelijk te varen om dit verlies goed te maken. Het belangrijkste is dat we niet te laat over de finish gaan, want dat kost strafmij-len.Het is een prachtig gezicht als bijna 800 boten zich samenvoegen op een paar vierkante kilometer vaarwater. Iedereen probeert nog een paar korte rakken te varen en boeien worden van verschil-lende kanten aangelopen, waarna ie-dereen weer een eigen koers kiest. Als je goed kijkt zie je orde in de chaos en herken je de rakken van de kaart.Het blijft tot het laatst spannend of we de finish op tijd halen, maar om 18.59 uur klinkt voor ons de toeter. Samen met de American Lady schuiven we tus-sen de finishschepen door en volbren-gen we onze 24-uurs.Dan gaan snel de zeilen naar beneden en sluiten we aan in de rij boten die Medemblik in willen. Er is een trechter

24-uurs tocht IJsselmeer

Yvon Holdrinet

24-UURS TOCHT IJSSELMEER


gemaakt van boeien en politieboten be-geleiden de deelnemers de haven in. Hier en daar wordt onder luid protest van andere boten ingehaald, of klinkt er plotseling geroep en een harde bons als twee schepen met elkaar in aanraking komen. Dankzij het rustige weer en de uitstekende begeleiding loopt alles toch

eigenlijk heel soepel en een half uur na de finish liggen we als nummer 7 in een rij, die uiteindelijk uit zal groeien tot 17 boten. Zo snel heb ik het nog nooit meegemaakt en de toeschouwers op de kant zullen teleurgesteld zijn dat het bin-nenvaren geen groot spektakel gaf. Wij zijn blij dat we vast liggen en dat we

in alle rust de stickers kunnen plakken en op tijd het formulier naar de wed-strijdleiding kunnen brengen. Met een drankje en een heerlijke maaltijd komen we bij van een vermoeiende maar heer-lijke zeiltocht.

24-UURS TOCHT IJSSELMEER

JACHTZEILMAKERIJ

Lion Sails

Veerhaven4485 PL Kats ZldV

0113 - 600291fax 0113 - 600249

Ton LeeuwesteinTel. privé 0113 - 227028


Voorheen de ‘48-uurstocht’, nu de ‘80-mijl’.

HISTORIE VAN DE 48-UURSZolang ik lid ben van PZV (vanaf 1994) bestaat er een 48-uurs zeilweekend, meestal aan het begin van de zomer, rond de langste dag, gehouden. Met bijna alle tochten ben ik mee geweest. Voor mij was het DE mogelijkheid, even-als bij de Ramsgate tocht, om zeezeiler-varing op te doen en nachtelijke tochten te maken. Ook wachtlopen was in die tijd een nieuwe ervaring voor mij en dat was ook zeker nodig bij een tocht met twee nachten erin. De laatste drie keer heb ik het georganiseerd.De belangstelling liep terug. Niet meer dan drie boten deden nog mee. Uit de vereniging kreeg ik signalen dat alleen maar zeilen voor de meeste leden te weinig is. Het wedstrijdelement en het sociale gebeuren, lees: drinken en eten, moesten meer in de 48-uurs komen. Vorig jaar heb ik een opzet gemaakt waar die elementen in zitten, een 24-uurs wedstrijd als die op het IJssel-meer, met als eindpunt Scheveningen. Slechts drie boten deden mee, maar al-lemaal waren ze enthousiast. Dit jaar is de formule iets aangepast; de 24-uurs wordt tachtig mijl wedstrijd-zeilen, maar het wedstrijdelement en Scheveningen zijn nog de vaste punten. Dit jaar deden vijf schepen mee en ie-dereen was zeer enthousiast.

DE 48-UURS NIEUWE VORMTachtig mijl zeilen is dus het hart van het 48-uurs weekend geworden. Twee din-gen zijn belangrijk: de gemiddelde snel-heid per uur zo hoog mogelijk krijgen

en het nauwgezet bijhouden van een logboek. De 80-mijl bestaat uit maxi-maal 20 deeltrajecten van minimaal vier mijl. Een nieuw deeltraject begint als er een duidelijke koerswijziging wordt uit-gevoerd met een bepaalde reden. Het startpunt bepaalt de schipper zelf, en wordt op tactische gronden gekozen. Belangrijk is dus een goede tochtplan-ning, rekening houdend met wind, wind-richting, stroming, getij, snelheid van het schip, etc.

DE 80-MIJL MET DE TRINITYStartpunt bepalen.De laatste weersverwachting, een dag voor de 48-uurs, geeft een windver-wachting tussen west en noordwest, kracht 3 tot 4, later in het weekend draai-end naar zuidoost.Hoogwater in het Slijkgat is vrijdag-avond om 20:00 uur. Om optimaal van de stroom te profiteren moet je om 20:00 uur in het Slijkgat zijn. Dit is tevens het vroegste moment dat je mag beginnen aan de 80 mijl. Praktisch was dit niet haalbaar, dus werd gepland uiterlijk om 22:00 uur in het Slijkgat te zijn. Vol-doende stroom mee, maar bijna geen wind en recht op kop. Wanneer moeten we starten? Laveren is inefficiënt voor de 80 mijl, dus werd het startmoment uitgesteld tot bij ton

SG4 om 23:17uur. Dit was het eerste moment dat een traject van minimaal vier mijl te zeilen was, met stroom mee in noordelijke richting, en weinig wind: kracht 2.

Rekening houden met stroom en windStroom mee en hoog aan de wind geeft 8 knopen schijnbare wind. Dit is genoeg. Ruim een uur later is de kentering, net voor de Eurogeul. Tegen de stroom in zeilen is nu desastreus voor je snelheid, zeker met een windkracht 2-3. Dus in zuidwestelijke richting naar de Ooster-boei, ongeveer halve wind en stroom mee, maar steeds verder van Scheve-ningen. De Banjaard willen we niet in.Dus bij de Ooster aangekomen, stroom dwars in west-noordwestelijke richting, hoog aan de wind. De zuidgaande stroom zal nog 4 uur blijven staan, dus 2 uur westnoordwestelijk en daarna 2 uur terug. De wind is toegenomen tot 16 knopen schijnbaar, richting WZW. Per-fect. Na 2 uur hetzelfde traject terug, een ramp, ruime wind, flinke deining, geen snelheid en veel geschommel. Na een klein uur de koers iets verlegd naar halve wind, richting stroom-mee. Nog een uur later zijn we weer terug, iets zuidelijk van de Oosterboei.

Tachtig mijl met zevenmijls laarzen

Haye van der Werf

TACHTIG MIJLEN


HalverwegeBijna 40 mijl is nu afgelegd, ’s ochtends om 6:30 uur, na ongeveer zeven uur zeilen. Dan kentering, de stroom wordt weer noordgaand, richting Schevenin-gen. Perfect, alles klopt. Het startmo-ment blijkt goed gekozen.50 graden schijnbare wind van 15 kno-pen, stroom mee, continue rond de zeven knopen over de grond. Eurogeul gepasseerd richting REM eiland bij

Noordwijk. Na het REM eiland moest nog ruim 1.5 mijl worden afgelegd, dus met stroom mee doorgegaan. Om pre-cies 12:18 uur zat de 80 mijl erop, totale tijd 13:01 uur.

De kentering was nabij en de boeg rich-ting Scheveningen, waar we rond 15:30 uur aankwamen.

De lengte van het traject is bepaald door

rechte lijnen in de deeltrajecten te trek-ken en de lengte met de passer uit te meten. Het laatste traject, de ruime 1.5 mijl, is omcirkeld in de kaart en toen we deze lijn passeerden hebben we de eindtijd geklokt. De 80 mijl bestond uit 8 deeltrajecten.

DE ANDERE SCHEPENHet aantal deelnemende schepen is vijf. Dit zijn: Jonathan, Sepia, Trinity, Ondine en Vega. In totaal deden 16 personen mee aan de tocht.Sepia en Vega zijn via de Roompot en alle anderen via het Slijkgat naar buiten gegaan.Alle schepen zijn voor 18:00 uur, de ui-terste tijd, gefinisht in Scheveningen. De Roompot-boten zijn veel later gestart wegens gebrek aan wind.Jonathan en Trinity hebben onafhanke-lijk van elkaar ongeveer dezelfde tac-tiek gevolgd. Zij zijn een uur na elkaar de Eurogeul gepasseerd en net na el-kaar in Scheveningen aangekomen. De 80 mijl van de Jonathan bestaat uit 12 deeltrajecten.De Vega heeft wat problemen met het bepalen van het startmoment. Winnen met zo weinig wind, wat moeten ze doen?Zij hebben zich uitstekend terug gevoch-ten. De tactiek van de Vega is mij niet bekend. Het aantal deeltrajecten is 15.

TACHTIG MIJLEN


De Sepia heeft duidelijk minder wind gehad dan de Trinity. Bovendien heb-ben zij te maken met een stroomstoring (draadbreuk), maar die is onderweg op-gelost. De 80 mijl is opgesplitst in 11 deeltrajecten.De Ondine is het meest noordelijk ge-weest (Camperduin) en heeft daardoor de meeste wind gehad. Zij hebben niet zo op stroom gelet en hebben een heer-lijk zeilweekend gehad. Het is jammer dat er een fout (8.2 mijl in 20 minuten?) in het logboek zat.

NA DE 80 MIJLAlle boten konden dicht bij elkaar in de Scheveningse haven liggen, dus was er volop gelegenheid om even met een aantal mensen na te praten over de tocht. Tevens hebben we een tafel ge-regeld voor 16 personen in de Dukdalf, waar we om 19:30 uur een driegangen vismenu hebben genuttigd. Heel gezel-lig allemaal. De eindstand kwam daar

nog niet geheel uit de verf en die is pas op dinsdag via de website bekend ge-worden.De terugweg naar de thuishaven was niet zonder hindernissen, omdat ’s mor-gens de stroom tegen kwam te staan. Om dit te voorkomen moest al vroeg worden vertrokken. Vega plant 2:30 uur, ik heb ze niet gehoord, maar tegen 3:00 uur waren ze in ieder geval vertrokken,

en rond 05:00 uur vertrok de Jonathan. Toen was ik toch wakker, dus de Trinity was om 06:00 uur weg uit Schevenin-gen met een krachtige oostenwind. De kentering was precies bij Maasmond. De rest was tegenstrooms richting Slijk-gat. Al weer een prachtige zeildag op zee en daarna op het Haringvliet. Om 19:00 uur zijn we in Dintelsas aangeko-men.

Uitslag totale gemiddelde snelheid voor 80 mijl

Schip Aankomst mijl/uur mijl/uur gecorrigeerd voor swTrinity 13h01 6.15 6.49Jonathan 13h07 6.10 5.94Vega 13h54 5.80 5.92*Sepia 14h20 5.58 5.69 sw gesteld op 102

Ondine onbekend door een fout in het logboek.

* Deeltrajecten korter dan 4 mijl zijn niet vectorieel opgeteld.

ZEILKLEDING …te kust en te keur!

Geopend: dinsdag t/m vrijdag vanaf 10:00 uur, zaterdag vanaf 9.00 uur, koopavond donderdag

HERMAN LIEVEN ZEILKLEDING Oostwal 6 5211 RC ’s-Hertogenbosch

Tel: 073-6131763 Fax: 073-6130786

[email protected]

TACHTIG MIJLEN


SPES-JACHTELECTRO

advies- en ontwerpbureau

• Installatie- en systeemadviezen• Energiesystemen• Ontwerpen, tekenen en budgetteren• Installatiebegeleiding• Materiaallevering• Navigatiesystemen• Aankoopkeuringen

Bennex Holland - Holland Nautic - Sim Holland - Mastervolt - Victron - Proosten Electronics - ASA - VDO -Kortjacht - Exalto - Alpha - Belship - Technautic - Optima - Varta - Sonnenschein - Technische Unie

Leverancier van o.a.- Energiesystemen en accu’s- Navigatiesystemen- Communicatie- en antennesystemen

- Beveiligingssystemen- Verlichting- en installatiematerialen

[T/F] 0416 - 697 066 [M] 06-520 75 724 [E] [email protected]

Tailormade electrical systems

Partner Jachtelektro

Voor eencompleet concept in jachtelektro

adPietrerZZ 14-04-2002 21:53 Pagina 1

ADVERTENTIE


Frans doet verslag van een zeer geslaagd IJsselmeer-weekend met een bezoek aan Pampus.

Het wordt een jaarlijks terugke-rend evenement: het IJsselmeer-weekend. Dit jaar deden niet

minder dan 11 schepen met 39 opva-renden mee. Het geheel stond onder de inspirerende leiding van Pieterjan van Dongen, ondersteund door Aite de Jong. Ook Peter Slikkerveer zorgde voor in-spiratie.De weersvoorspelling voor 28 en 29 au-gustus stak buitengewoon ongunstig af bij het algemene weerbeeld van deze zomer: een temperatuur vanl 18 tot 20 graden en felle buien met mogelijk on-weer en harde windvlagen.In de praktijk viel het voor onze min of meer geharde zeezeil(st)ers gelukkig erg mee.In de thuishavens langs het IJsselmeer werd vrijdagavond en zaterdagochtend ingescheept. Opmerkelijk was dat de organisatie er in was geslaagd ook een flink aantal niet IJsselmeer-PZV-ers te interesseren. Ze hadden het eigen bootje in Zeeland achtergelaten om de IJsselmeerschepen te helpen beman-nen! Wat bleek : een weekendje varen op een ander schip, met clubgenoten, bleek een nuttige en aangename erva-ring. Menige tip werd gegeven of opge-daan.

Rats, kuch en bonen

Een hoogtepunt van het weekend was een goed georganiseerde rondleiding (op zaterdagmiddag) op het oude fort-eiland Pampus. Het eilandje wordt be-heerd door een stichting bemand met

vele tientallen enthousiaste vrijwilligers en enkele fulltime ‘bannelingen’ die de bouwval hebben helpen uitgraven en er rondleidingen en evenementen organi-seren. Alles, met de bedoeling een zo compleet mogelijk historisch deel van Fort Pampus voor het nageslacht te be-houden en mogelijk te restaureren.Onze rondleider wist met veel enthou-siasme de toch wat kille, holle ruimten van het oude fort met levendige ver-halen ‘te vullen’. Bij wijze van spreken zagen we het 160 man grote garnizoen in een benauwde ondergrondse gaar-keuken zitten. Om hen heen de ketels vol met ‘rats, kuch en bonen’. Tunnels, gangen en verdedigingsgrachten met schietgaten, latrines en slaapvertrek-ken; alles is er nog of wordt met oude foto’s aangevuld.Op de plaats van grote kratervormige gaten in het ongelooflijk dikke plafond zaten ooit vier gigantische Duitse Krupp kanonnen. Die kanonnen werden gela-den met granaten van wel 200 kilo per stuk. Het geheel schoot van onder twee draaibare, zwaar gepantserde koepels. Deze koepels werden aangedreven door ondergrondse stoommachines, met bij-behorende ketels, stokers en kolenop-slagplaatsen. Een kruitfabriek in Muiden voorzag alles van het noodzakelijke ‘vuurwerk’. In 1827 is met de bouw be-gonnen en toen het fort in 1895 klaar was hebben ze zo’n grote granaat een

keertje afgeschoten. Het effect was ver-schrikkelijk. Overal scheuren en muren ontzet. Tot in Muiden en omstreken waren alle ruiten gebroken. De bonen-soep zat tegen het plafond. Onze rond-leider wees daarbij op enkele enorme schimmelvlekken. Overal dode vissen. Een garnizoenssoldaat met een manke poot is nooit meer terug gevonden. Zijn geest waart nu door de kazematten, aldus onze voorlichter. Dit kon natuurlijk niet en daarom heeft het militair gezag kordaat besloten vier dikke ijzeren pij-pen in de kanonslopen te laten zetten. Daarna konden er alleen nog kleine oefengranaatjes met een bescheiden ‘plofje’ door. Maar dat was geheim en het geheel zag er heel afschrikwekkend uit.Fort Pampus maakte deel uit van een ring van 42 forten rond Amsterdam. Voorwaar geen kleinigheid. Toch heeft het fort nooit dienst gedaan. Met de af-sluiting van de Zuiderzee verdween de noodzaak van een verdedigende func-tie, die het bij een aanval overzee ooit gehad zou kunnen hebben. Het garni-zoen werd, op enkele moeilijke gevallen na, teruggetrokken en het fort verviel tot een prachtig nest voor eenden en an-dere watervogels.Tijdens de tweede wereldoorlog kwa-men de leveranciers van de kanonnen nog terug om ze ‘terug te halen’. Wel-licht uit teleurstelling over de in de lopen

Avontuur op Pampus

Frans Jansen

AVONTUUR OP PAMPUS


aangetroffen ijzeren pijpen bliezen ze de resten van het fort op. Althans, dat was de bedoeling. Het fort bleek echter zo stevig, dat er toch nog opmerkelijk veel van over is gebleven. Tijdens de hongerwinter van 1944 is door de wan-hopige bevolking van Amsterdam en omstreken alles wat als brandstof kon dienen uit het fort gesloopt, zodat slechts gedeeltelijk ingezakte ruimten en zware brokstukken overbleven. Door fantas-tisch vrijwilligerswerk is alles nu weer uit-gegraven en gedeeltelijk hersteld. Voor zover uw verslaggever het begrepen heeft ‘dromen’ de huidige beheerders van iets wat het midden houdt tussen een pretpark voor o.a. ‘Hells Angels’ en volledig herstel van het fort. De droge ringvormige betonnen slotgracht biedt mogelijkheden als racebaan met schiet-gaten. Met glazen koepels en een volle-dig uitgerust garnizoen van vrijwilligers is volledig herstel echter ook mogelijk. U kunt zich aanmelden.

PZV-aanlegmethoden

In de avondzon, na nogmaals het schit-terend uitzicht vanaf het oude fort be-wonderd te hebben, ging ons gehele gezelschap weer scheep richting Mui-den. Naar de prachtig gelegen kleine verenigingshaven direct naast het Mui-derslot. Onder leiding van de al ge-waarschuwde charmante havenmeester werden de meest gecompliceerde PZV-aanlegmethoden geoefend. Daarna was het tijd voor een wel zeer verdiende borrel op de PZV-schepen. Enkele ‘vreemde’ schepen waren inmiddels in

verwarring gevlucht. Het tweede hoogtepunt van dit gedenk-waardige weekend was het diner ‘Ronde van Pampus’ in een speciale historische ruimte van restaurant ‘Graaf Floris’ aan de Muidersluis. Tijdens een tafelrede memoreerde Aite nogmaals de goede traditie, dat de organisator van de ene IJsselmeertocht (deze keer Pieterjan) adviseur wordt van de organisator van de volgende. Ook werd natuurlijk onze hartelijke steun betuigd aan Dirk de Graaf, die wegens ziekte helaas niet mee kon.Vele Pampus(vis)potten, stoverijen en witte Wyfke’s later hebben enkele dap-pere opstapsters nog geprobeerd om het bekende Muider etablissement ‘Ome Ko’ binnen te komen. De meesten von-

den het welletjes en bereidden zich, in stilte genietend, voor op de volgende stralende ochtend. Een ochtend die ove-rigens werd opgefrist door enkele fikse buitjes. Die ochtend is ieder, zoals te doen gebruikelijk bij de PZV, weer op eigen kiel en -tijd vertrokken. Wij,Frans en Cora Jansen,hebben na de koffie nog heerlijk gezeild met de Elixer van schippers Pieter en Ellis van Dongen.

AVONTUUR OP PAMPUS

’Avontuur op Pampus’ is een her-druk uit de avonturen van Kapitein Rob, van het Parool uit 1955; ver-krijgbaar op... Pampus!


MONSTERROL EN COLOFON

OVERLEDENHenny Jurgens

NIEUWE LEDENSjors Janssen Burg. van Nispenstraat 3, 5741 GN Beek en Donk 0492-462191 [email protected] van der Mey Kasteellaan 37 4116 DK Buren 0344-571107 [email protected] van Mierlo Dorpsbeekstraat 70, 2040 Antwerpen (BE) #3235681729 [email protected] Schonck Duyvekotstraat 13, 5066 BP Moergestel 013-5136422 [email protected] van Thiel President Rooseveltlaan 21, 5707 GA Helmond 0492-590877 [email protected]

ADRESWIJZIGINGENPiet Frerichs Dommel 30, 5751 WX Deurne Peter Jan de Vin Steegoversloot 26-28, 3311 PP Dordrecht 06-53114344

NIEUWE EIGENAREN EN NIEUWE SCHEPEN Eigenaar Naam boot Thuishaven OpmerkingenSjors Janssen Maeva Herkingen Marina Nordship 35Albert Riedstra Deenix Marina Port Zélande Contest 31 HT/ACGerard Schonck Free Bird Bruinisse WSV Bru Najad 331Een ieder die van boot of ligplaats wisselt, graag een adreswijziging naar de ledenadministratie!

MONSTERROL

ZEEZEILEN, het verenigingsblad van de Zeezeilvereniging van Philipsmedewerkers PZV(verschijnt 4x per jaar)

COMMISSIE ZOMERACTIVITEITENPeter Slikkerveer, voorzitterRamsgate tocht:Lidia RoesinkArie van der Padt, penn.m.Henri BoetzkesPaul van der KampZomeractiviteiten:Johan KortasHaye van der [email protected]

COMMISSIE WINTERACTIVITEITENYvon Holdrinet, voorzitterArie van der Hoek, secretarisJan Vermeulen, penn.m.Maarten van HerkWim van RoodeEmile van Thiel

[email protected]

REDACTIE ZEEZEILENHans van Reenen, hoofdredacteurBep Delissen, penn.m.Willy Delissen, redacteurBoudewijn Lacroix, redacteurBauke Sijtsma, redacteurVormgeving:Johan CranendonkJan Statius Muller

[email protected]

BESTUUR Philip Beekman, voorzitter Floralaan West 304 5644 BP Eindhoven 040-2122792Aite de Jong-Ruben, secretaris Het Laar 31 5551 ZC Dommelen 040-2070884 [email protected] Droogh, wnd penningmeester Stationsstraat 62 5461 JW Veghel 0413-352929Yvon Holdrinet, voorzitter winteractiviteiten Bredestraat 160 6543 ZX Nijmegen 024-3776467Peter Slikkerveer, voorzitter zomeractiviteiten De Vetbergen 30 5581 TZ Waalre 040-2218040Hans van Reenen, hoofdredacteur Zeezeilen Mauritsgaarde 16 5671 XM Nuenen 040-2834837

INFORMATIE LIDMAATSCHAP, LEDENADMINISTRATIE en BOOTADMINISTRATIEPeter Veger, Prins Hendriklaan 18, 5684 GP Best. Tel 0499-373994, e-mail: [email protected] er wijzigingen in Uw adres of in de gegevens van Uw boot, geeft U die dan door. Ze worden dan ook opgenomen in de Monstorrol.

BETALINGENContributies en betalingen voor cursussen, oefenweekenden en advertenties in Zeezeilen moeten worden gedaan aan de respectievelijke rekeningnummens. Gelieve bij betalingen steeds de aard van de betaling te vermelden.Voor betaling van de contributie wordt een acceptgirokaart toegezonden. De redactie van Zeezeilen verstrekt advertentietarieven op aanvraag.Girorekeningen:Bestuur postgiro 1621722 t.n.v. PZV te VeghelAdministratie: postgiro 3222325 t.n.v. PZV Contributie te BestCommissie Zomeractiviteiten postgiro 4103394 t.n.v. PZV Zomeractiviteiten te RoosendaalCommisie Winteractiviteiten postgiro 2939005 t.n.v. PZV Winteractiviteiten te BestRedactie Zeezeilen postgiro 5116862 t.n.v. PZV Zeezeilen te Best

KOPIJ ZEEZEILEN [email protected] (in Word, Arial 10 pt) inleveren bij Hans van Reenen, Mauritsgaarde 16, 5671 XM Nuenen, tel. 040-2834837, [email protected] of [email protected]. Illustraties identificeren met naam en de titel van het bijbehorende artikel. Digitale illustraties weergeven met hoge resolutie in TIF, JPG, PDF, PNG, PSD, BMP, EPS, GIF of desnoods DOC (Word) formaat en bij Hans van Reenen aanleveren, bij voorkeur op floppy of CD. De redactie stelt het op prijs dat u de aanwijzingen in “Enkele richtlijnen voor het schrijven van een stukje voor Zeezeilen” volgt, welk document is op te vragen bij de redactie. Ook kunt u het vinden op de PZV website, onder Zeezeilen. De redactie van Zeezeilen kan aanpassingen aanbrengen vanwege de leesbaarheid of de omvang. Bij grote veranderingen wordt met de auteur contact opgenomen. De redactie behoudt zich tevens het recht voor om een artikel naar een volgend nummer door te schuiven.

WEBSITE: www.pzv-zeezeilen.nlNu ook met een listserver voor directe berichtgeving tussen leden onderling.

WEBSITE COMMISSIEAb Pasman, voorzitterPeter Veger, webmasterErnst-Jan HuijbersGerard JornaMarja Snoeyen.

[email protected]


PZV IN KLEUR

Een zonnige zomer

Avonduur na Pampus

Burghsluis

80-mijls

vol PZV activiteiten

Kanaaleilanden

24-uurs

ZZ303 P01 09pzv-zeezeilen.nl/wp-content/uploads/2017/10/PZV-ZZ-2003... · 2017-10-30 · pers de...

Documents

Transcript of ZZ303 P01 09pzv-zeezeilen.nl/wp-content/uploads/2017/10/PZV-ZZ-2003... · 2017-10-30 · pers de...