8 km

Zoals de naam van de route al aangeeft, zul je tijdens deze tocht door het Hage-land vooral kunnen genieten van het uitzicht op talloze kleinere en grotere are-alen waar boomvruchten gekweekt worden. Zowat de helft van de bomen die je onderweg zult zien, dragen appelen. Ongeveer vier bomen op tien voorzien ons hopelijk van peren. De resterende tien procent is verdeeld over pruimelaars, krieken- en kersenbomen.Vooral na de Tweede Wereldoorlog kende de fruitteelt hier een felle groei, voor-namelijk op laagstam. De veel fraaiere hoogstamfruitbomen sieren nog maar zelden deze regio in het oosten van de provincie Vlaams-Brabant. Gelukkig staan er nog een aantal in de zestig jaar oude boomgaard die bij provinciedo-mein Het Vinne hoort.Als een bekoorlijke verfraaiing van dit landschap stromen er ook enkele rivier-tjes. Onderweg maken we enkele malen kennis met de Gete, de Velpe en de Melsterbeek. Eveneens verborgen in dit hier en daar lichtjes glooiende land-schap, liggen bijzonder lieflijke hoekjes, zoals bijvoorbeeld de omgeving van de Rotemse Molen in Halen en het aangename gebied van Het Vinne.Tot bij de drooglegging in 1841 was Het Vinne een natuurlijk meer dat zich gevormd had in de brede riviervlakte van de Kleine Gete. Na die drooglegging werd er aan landbouw en turfwinning gedaan. In 1930 kocht de ‘stekskesfabriek’ Union Allumetière dit gebied op. De snelgroeiende populieren die er geplant werden, dienden voor de productie van lucifers en ook van fruitkisten.In 1974 werd Het Vinne aangekocht door het toenmalige provinciebestuur. Dat maakte er een natuurreservaat van, met halfnatuurlijke vegetatie. In de loop van 2004 en 2005 werd het meer in Het Vinne in zijn natuurlijke staat hersteld, zodat het nu weer het grootste natuurlijke meer van Vlaanderen is, met een opper-vlakte van 130 hectare. Het Vinne heeft nog meer te bieden, maar dat reserveer je misschien best tot je kilometers erop zitten.

De tocht

1 2

Verlaat het provinciedomein Het Vinne (1) naar rechts, door de Ossenwegstraat. Pas bij de kapel van de Ossenweg kun je de trappers hun eigen ritme laten draaien.

Bij de eerste trapperslagen voel je meteen dat de bodem in dit stukje Vlaams-Brabant bijlange na niet netjes horizontaal ligt. Zowat 1,25 kilometer blijft het fietspad onder je wielen lichtjes stijgen.

De oorsprong van de kapel van de Ossenweg, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, situeert zich in de 16de eeuw. De onderbouw van het koor en de westge-vel zijn nog oorspronkelijk. Volgens de legende haalde een boer het Mariabeeld boven tijdens het ploegen. In de loop der eeuwen groeide de kapel uit tot een bedevaartsoord. Tot voor enkel decennia moesten de bedevaarders daarvoor de

Boomgaardenroute

Zoutleeuw – Geetbets – Kortenaken32

225

ongelijk gelegde kasseien van de smalle Ossenweg trotseren; vandaag genieten ze de luxe van een brede tweebaansweg met fietsvoorzieningen. Je fietst hier net op het boordje van de provincie Limburg. Het landschap rechts behoort tot de gemeente Runkelen, een van de vele deelgemeenten van Sint-Truiden.

Net als je Runkelen binnenrijdt, wacht je een kruispunt waar je moet uitkijken: je moet er links in de Grazenseweg. Deze fietsroute doet Grazen maar zijdelings aan, daarom gaat het al snel rechts in de Klein Romestraat; je kruist hier voor het eerst de Melsterbeek.

Grazen is evenals Rummen, dat je straks zult aandoen, een deelgemeente van Geetbets. Het dorp is slechts 325 hectare groot, maar dit was blijkbaar toch vol-doende groot om– in lang vervlogen tijden –een plaatselijk adellijk geslacht te voorzien in het levensonderhoud.

De boomgaarden om je heen merkte je al op. Bij een Y-splitsing blijf je links

Praktisch

AFSTAND 44 km.BEWEGWIJZERING Zeshoekige borden met rode letters. De bewegwijzering

wordt bij het begin van het toeristische seizoen gecontroleerd en waar nodig aangevuld. Dit is echter geen garantie dat ze een heel seizoen intact blijft.

VEILIGHEID Behoorlijk veilige route langs vooral landelijke wegen. De wat grotere wegen zijn vaak voorzien van fietspaden. Zoals steeds uitkijken bij kruispunten.

AARD VAN DE WEG In hoofdzaak geasfalteerde of gebetonneerde wegen, maar toch ook een aantal veldwegen. Deze laatste maken deel uit van de charme van een fietstocht langs boomgaarden. 9 % verkeersvrij.

AANBEVOLEN VERTREKPUNT Provinciedomein Het Vinne, Ossewegstraat 70, Zoutleeuw.

INFORMATIE

• Dienst voor Toerisme, Lakenhalle, Grote Markt, 3440 Zoutleeuw, 4 011 78 12 88, M toerisme@zoutleeuw.be, 2 www.zoutleeuw.be.

• VVV Hageland, Lakenhalle, Aarschotsesteenweg 212, 3000 Leuven, 4 011 78 26 42, M toerisme@hageland.be, 2 www.hageland.be.

FIETSENVERHUUR

• Provinciedomein Het Vinne, Ossewegstraat 70, 3440 Zoutleeuw, 4 011 78 18 19.

ETEN EN DRINKEN

• Bistro Het Vinne, Ossewegstraat 70, 3440 Zoutleeuw, 4 0478 78 42 44. Op het aangename en gezellige binnenplein kun je genieten van een uitgebreid aanbod aan dranken en hapjes.

• Brasserie De Lakenhalle, Grote Markt 11, 3440 Zoutleeuw, 4 011 78 01 17. Eet- en drankgelegenheid met een uitgebreide kaart.

Door de fruitgaarden van het Hageland

226

320

1.100

m5.5

00 m

vert

rek

Prov

incie

dom

ein

Het V

inne

(Zou

tleeu

w)

Oppe

nstr

aat (

Rum

men

)

IJze

renw

eg (G

eetb

ets)

Rote

mse

Mol

en (H

alen

)

Voet

balp

lein

Hog

er-O

p Ko

rten

aken

Krui

spun

tje (Z

outle

euw

)

8 k

m

13

km

18

km

23

km

38

km

RE

FE

RE

NT

IEP

UN

TE

N

1 2 3 4 5 6

RO

UT

E

9%

verk

eers

vrij

SIT

UE

RIN

G

44 km

AF

ST

AN

D

BEKK

EVOO

RT

HERK

-DE-

STAD

KORT

ENAK

EN

LINT

ER

GEET

BETS

Loks

berg

en

Erts

enrij

k

Waa

nrod

e Rans

berg

Budi

ngen

Graz

en

Bind

er-

veld

Runk

elen

Rum

men

Kers

beek

-M

isko

m

Hoel

eden

4

5

1

3

2

Kast

. van

Bind

erve

ld

Kast

. van

Te

rlene

n

Kast

eel v

anRu

mm

en

Kast

eel v

an

Bets

Kast

eel v

anBl

ekko

m

HALE

N

IJZERENSTRAAT

ZOUT

LEEU

WHe

t Vin

ne

6

Velp

Gete

Grote

Gete

Kleine Gete

Herk

BERG

ENNA

MEN

WAV

ER

GENT

Sam

bre

Meu

se

Ourt

he

Sche

lde

Leie

Sche

lde

Dijle LE

UVEN

HASS

ELT

LUIK

Zout

leeu

w

Nijve

l

FRA

NK

RIJ

K

BRUS

SELA1

2E1

9

E40

E313

E17

E42

E19

E429

E411

E40

227

Wegwijzer

Vert

rekp

unt:

Pro

vinc

iedo

mei

n H

et

Vinn

e (1

) (Zo

utle

euw

)1

t 2

8

km→

Oss

enw

egst

raat

← G

raze

nsew

eg→

Kle

in R

omes

traa

t←

Kle

in R

omes

traa

t←

Aar

dew

eg→

Lut

zest

raat

→ R

omer

stra

at←

Hef

fels

traa

t2

t 3

5

km→

Opp

enst

raat

(2) (

Rum

men

) ←

Gro

te B

aan

↑

Kete

lstr

aat

← K

erks

traa

t→

War

ande

← K

aste

ella

an←

Kas

teel

laan

→ K

wad

estr

aat

← N

aam

loos

str

aatj

e3

t 4

5

km→

IJz

eren

weg

(3) (

Gee

tbet

s)

← C

orne

liuss

traa

t

→ V

elpe

nstr

aat

← R

otem

stra

at→

Gid

sens

traa

t4

t 5

5

kmRo

tem

se M

olen

(4) (

Hal

en)

← M

anne

kens

haag

stra

at↑

M

anne

kens

haag

stra

at↑

B

orgv

elds

traa

t5

t 6

15

km

Voet

balv

eld

Hog

er-O

p Ko

rten

aken

(5)

(Kor

tena

ken)

←

Kra

wat

enst

raat

→ G

roen

sstr

aat

→ G

roen

stra

at←

Hol

lest

raat

→ H

anen

stra

at←

Str

ostr

aat

↑

Str

ostr

aat

← K

onin

gstr

aat

→ W

elva

arts

traa

t←

Dor

psst

raat

← B

aais

traa

t→

Aar

dew

eg↑

H

eers

traa

t

→ N

acht

egaa

lstr

aat

← S

anes

traa

t→

Zan

drod

estr

aat

↑

Den

nenb

osst

raat

↑

Den

nenb

osst

raat

← H

alst

raat

↑

Gro

enst

raat

← G

roen

stra

at↑

B

oom

gaar

dstr

aat

6 t

1

6 km

Kru

ispu

ntje

(6) (

Zout

leeu

w)

→ S

pieg

elst

raat

← S

pieg

elst

raat

← T

erw

eide

nstr

aat

← S

mit

sweg

↑

Sm

itsw

eg←

Klip

stra

at↑

Kl

ipst

raat

→ L

inde

weg

→ O

ssen

weg

stra

atPr

ovin

cied

omei

n H

et V

inne

(1)

(Zou

tlee

uw)

228

32

5 km

de loop van deze straat volgen. Ze vormt hier de grens tussen Grazen en de Nieu-werkerkense deelgemeente Binderveld.

Aan een klein Mariakapelletje op een steun tref je links de veldweg die je naar de Lutzestraat brengt. Daar beland je bij een Y-splitsing, die je volgt naar rechts, in de richting van een witte hoeve. Over het fietspad van de Lutzestraat rijd je nu rustig verder naar de eerste zijstraat rechts, ter hoogte van een autobushalte: de Romerstraat. Je snijdt even door een hoekje van Binderveld (Nieuwerkerken) en dan merk je links de Heffelstraat.

Als je wilt, kun je in de Lutzestraat de route even verlaten om enkele honderden meters naar links (aan de Galgenstraat) de overblijfselen te vinden van de voor-malige abdij Oriënten, nu deels als hoeve in gebruik.

De grens met Rummen (deelgemeente van Geetbets) wordt hier gevormd door de Heffelbeek. Fruitbomen fleuren de omgeving nu weer volop op, weliswaar van het laagstammige type, zoals op vele plaatsen onderweg. De keuze voor laagstam mag niet verrassen want ‘time is money’. Niet alleen is het werk aan die bomen minder arbeidsintensief, het fruit is ook per tractor bereikbaar en bovendien leve-ren de bomen een grotere opbrengst dan hun hoogstamcollega’s.

2 3

Bij de T-splitsing met de Oppenstraat (2) (naar rechts) wordt het dui-delijk dat je weer een dorpscentrum nadert, in dit geval dat van Rummen. Fietsers hebben hier twee fietspaden ter beschikking. De straat maakt een uitgebreide bocht naar links en laat zich nu Grote Baan noemen. Ook de straat wordt breder, en voorbij een pleintje met een oorlogsmonument gaat het nu in de richting van de Sint-Ambrosiuskerk van Rummen.

Het schip en de toren van de Sint-Ambrosiuskerk dateren uit het midden van de 18de eeuw; de kruisbeuk werd enkele jaren na de Eerste Wereldoorlog aan-gebouwd.

Inmiddels fiets je al even in de Ketelstraat. Uitkijken nu naar de Kerkstraat links, aan de overzijde van de weg dus. Aan een kruispuntje (met zitbank) sla je rechts af in de Warande. Deze straat mondt uit in een wat scheefgetrokken kruispunt, waar je omzichtig naar links oversteekt in de richting van Geetbets (Kasteellaan), naar een van de relatief smalle, betegelde fietspaden. Zoals je hier merkt, staan de wegwijzerbordjes niet altijd waar je ze logischerwijze zou ver-wachten; soms om het hoekje of net uit het onmiddellijke gezichtsveld. Na een flauwe bocht eindigt de lange straat in de buurt van een driezijdig verkeersplein-tje; je blijft er links in de Kasteellaan (rechts ligt de Borgloonstraat).

Zowat halfweg de lange, kaarsrechte Kasteellaan bespeur je rechts tussen het groen de restanten van wat ooit het kasteel van Hoen was. Wellicht zie je eerst de ruïne van de toren.

De watertjes die onder de weg doorlopen op de grens met Geetbets, voeren water naar de Gete: het zijn de Raasbeek en de Melsterbeek. Dat je een grens overschreden hebt, stel je ook vast aan de aard van het fietspad: het ligt iets hoger dan de weg en is helemaal in het rood gestoken.

Tegenover de champignonkwekerij Raymaekers wacht je rechts de Kwade-straat. Even voorbij het park van privédomein Vlierbeekhof en tegenover het huis met nummer 1A vind je links een smal, naamloos straatje.

229

Boom

gaardenroute

5 km

5 km

Naar een van de schilderachtigste plekjes in Vlaanderen

3 4

Na ongeveer honderd meter in dat naamloze straatje ben je bij de IJzerenweg (3), een kilometerslang fietspad, dat je naar rechts volgt tot in de Halense wijk Bloemendaal.

In de lente van 1878 reed op dit traject de eerste trein tussen Tienen en Diest, met in Drieslinter een aftakking naar Sint-Truiden. Nog geen eeuw later, in 1966, reed voor het laatst een goederentrein door dit landschap; de passagierstreinen waren al in 1957 geschrapt.

Ongehinderd kun je nu verder zoeven in een landschap met vooral akkers en weilanden, af en toe onderbroken door een bosje met hoofdzakelijk populieren. Iets meer dan vier kilometer mag je aandacht hoofdzakelijk naar het landschap uitgaan. Kijk evenwel uit op de plaatsen waar wegen met normaal verkeer je fiets-traject kruisen. Het zijn er een drietal.

Even voor je de Halense beek kruist, die ook de grens met Halen en met Lim-burg is, kun je in het groen rechts het kasteel van Bets ontwaren. Het kasteel is eigenlijk een uit de kluiten gewassen herenwoning waarvan de oorsprong terug-gaat tot in de 17de eeuw.

Het einde van jouw rit op de IJzerenweg kondigt zich aan onder de vorm van een kioskvormige hut die je kunt gebruiken om te picknicken of om in te schuilen, naargelang van de omstandigheden.

Bij de Corneliusstraat sla je links af. Het zal je niet verbazen dat je weer naast boomgaarden trapt. Waar die straat eindigt, fiets je rechts een eindje door de Vel-penstraat; een wegwijzer naar het museum Slag van de Zilveren Helmen vertelt je dat je links de Rotemstraat in moet.

Het museum Slag van de Zilveren Helmen is ondergebracht in een 18de-eeuwse schuur en gedenkt de ruiterijveldslag die hier geleverd werd op 12 augustus 1914 tussen 4000 Duitse en 2400 Belgische ruiters. De Duitse troepen leden hier na een acht uur durende veldslag hun enige nederlaag van de Eerste Wereldoorlog. De slag dankt zijn naam aan de vele vernikkelde Duitse punthelmen die op het slagveld achterbleven. Opmerkelijk was de aanwezigheid van zowat 450 kanon-niers-wielrijders aan Belgische zijde, ook wel Zwarte Duivels genoemd. Het museum illustreert de dwaasheid en zinloosheid van oorlog.

4 5

Rechts om de hoek voorbij het museum ben je in de Gidsenstraat en bij de Rotemse Molen (4) op de Velpe.

De omgeving waarin deze watermolen uit het midden van de 17de eeuw zich situeert, nodigt uit tot een langdurig verblijf. Het is zonder twijfel een van de meest schilderachtige plekjes langs Vlaanderens talrijke fietsroutes.

Vervolg na deze fraaie omgeving noodgedwongen je route door de Gidsen-straat, tot je links de lange Mannekenshaagstraat kunt inrijden.

Langs de Mannekenshaagstraat staan weer de zwaarbeladen boomgaarden van diverse fruitvariëteiten. Tussendoor merk je dat het landschap enige rondin-gen vertoont; het lijkt wel of het lichtjes zwanger is van de Velpe, die een paar honderd meter naar links stroomt.

Over een kruispunt zonder routewegwijzer blijf je rechtdoor fietsen. Als je de

230

32

15 km

Moerbeek kruist, een zijriviertje van de Velpe, verandert de straatnaam in Borg-veldstraat en ben je weer in Vlaams-Brabant, nu in de gemeente Kortenaken.

In Kortenaken werd ooit voor een Vlaamse fruitprimeur gezorgd. Hier werden de eerste inlandse kiwi’s gekweekt. Vanaf 1979 kwamen ze op de markt.

Van Hoger-Op terug naar af

5 6

Tegenover het voetbalveld van Hoger-Op Kortenaken (5) steek je de Krawatenstraat voorzichtig over. Je volgt die 50 meter naar links, tot je net voorbij het voetbalveld rechts de smalle Groenstraat in kunt. Dit betonweggetje slingert zich tussen boomgaarden door en ontmoet een zijtakje van de Spoelbeek.

Bij een Y-spliting zonder routebord blijf je rechts de Groenstraat trouw, die je naar en over de Spoelbeek voert. Het wegdek verandert in Vlaamse kinderkopjes, maar krijgt na een tijdje toch weer zijn licht lopende geasfalteerde bovenlaag terug. Aan het kruispunt bij de Sint-Rochuskapel maak je gebruik van de ver-keersspiegel om veilig links af te slaan in de Hollestraat. Ongeveer een kwart kilometer verder wacht rechts de gebetonneerde Hanenstraat. De eerste straat links is de Strostraat.

Voor de laatste maal op de route steek je de Velpe over en verder ook een bijri-viertje ervan, de Dornbeek. Vooraleer aan de lichte beklimming van de Geiterberg te beginnen, kruis je de wat drukkere Donkelstraat/Hoeledensebaan. Nadien volgt een gelijkaardig afdalinkje, met her en der boomgaarden. Eerst laat een Y-splitsing toe links de Koningstraat te kiezen; dan kies je links de Welvaartstraat bij een wegsplitsing in de vorm van een T.

Het omgevende landschap is lichtjes gewelfd, maar laat toch een perfect uitzicht toe op het kerkje van Ransberg, dat voor je op een heuveltje ligt. Je oriën tatiepunt boven op dat heuveltje is evenwel niet de Onze-Lieve-Vrouw-van-de-Rozenkranskerk, want die ligt even naar rechts, maar wel de watertoren van Ransberg, die pal voor je oprijst en even de indruk wekt dat de beklimming nog wat langer zal duren.

Deze deelgemeente van Kortenaken verlaat je links door de Dorpsstraat. Een wegsplitsing even verder laat toe ‘andere richtingen’ te kiezen via de Baaistraat (links). Even voorbij Miramar Tours wacht je rechts een naamloze, licht dalende aardeweg, die na een kruispunt overgaat in de Heerstraat. Even uitkijken dan om een paar honderd meter verder niet de Nachtegaalstraat rechts te missen. Boom-gaarden met verschillende fruitvariëteiten zijn nu troef. Nadat je de Walsbeek hebt ontmoet, is het bijna tijd om links de Sanestraat in te slaan. Deze leidt je eerst naar de Zandrodestraat rechts en dan rechtdoor in de Dennenbosstraat. De weg klimt, daalt, snijdt een kruispunt maar blijft voorlopig zijn naam behouden. De enkele meters die je bij het kruispunt in de Hogestraat fietst, zijn onvoldoende voor een vermelding in de Wegwijzer.

Op de grens tussen Linter en Geetbets fiets je eerst door de Halstraat (links), nadien door de Groenstraat (rechtdoor). Nadat je de Roelbeek bent overgesto-ken, moet je bij een T-splitsing links, maar ben je nog steeds in de Groenstraat. De naam verandert pas aan de overzijde van een kruispunt in een naam deze route waardig: de Boomgaardstraat.

Eerst is de Boomgaardstraat nog voorzien van beton. Dat die verderop ver-

231

Boom

gaardenroute

6 km

andert in een ondergrond van louter aarde, stoort je helemaal niet, zo te midden van de boomgaarden. Bij een gaatje tussen twee boomgaarden kun je proberen om links een blik te werpen op de Roelbeek die relatief dicht en evenwijdig met je weg haar water in de richting van de Gete voert. Die samenvloeiing is per fiets niet bereikbaar.

6 1

Rechts aan een kruispuntje (6) kom je in de Spiegelstraat; een eind verderop links vloeit de Gete met je mee. Je pad kruist het verlengde van de IJze-renweg, die daarstraks lang je metgezel was. Ondertussen zie je het kerkje van Budingen al voor je opduiken. De weg lijkt rechtdoor te lopen (Hekstraat), maar je houdt links aan in de richting van de populieren, nog steeds de Spiegelstraat.

Het dorpscentrum van Budingen (een deelgemeente van Zoutleeuw) wordt gedomineerd door de classicistische Sint-Cyriacuskerk, waarvan de bouw werd aangevat in 1788. De onderbouw van de toren in ijzerzandsteen met zijn typische kleur dateert nog uit het begin van de 18de eeuw. Het kerkje bevat enkele kerk-meubelen uit de 17de en 18de eeuw, naast nog oudere beelden, onder meer een Sint-Ambrosius uit het einde van de 15de eeuw.

Voorbij de Sint-Cyriacuskerk gaat het links richting Zoutleeuw door de Ter-weidenstraat.

Vlak bij de route verenigen de Grote en de Kleine Gete zich met elkaar tot de Gete. Vanaf de weg gezien komt de Kleine Gete van links, de Grote van rechts. In Halen, zo’n 15 kilometer verder, mondt de Gete uit in de Demer.

Een halve kilometer verder moet je in een bocht naar links: de Smitsweg. Het wegdek krijgt geleidelijk aan zijn natuurlijke staat en wordt dus een aardeweg. Schrik niet als je plots de muur van een hoeve ziet opduiken; je traject loopt inderdaad langs de gevel ervan. Volg gewoon verder de straat, ook als je weer asfalt onder de wielen krijgt. In de wijk Hoogveld is er een T-splitsing waar je naar links kunt door de Klipstraat. De Pelsbergstraat kruis je gewoon, maar het eerst-volgende kruispunt is wat ingewikkelder. Je opteert er voor de meest rechtse mogelijkheid, de Lindeweg. Vergeet dus de Pottekaasstraat en de Durasweg. De rest van het traject is eenvoudig: nog even rechtdoor trappen tot op de Ossenweg (tegenover de kapel van de Ossenweg) en dan rechts via de Ossenwegstraat weer naar Het Vinne (1).

Omdat onderweg de bevoorradingsmogelijkheden niet bijster groot waren, mag je jezelf in Het Vinne even verwennen. In de cafetaria of op het bijbehorende terras wachten hapjes, enkele streekbieren en andere drankjes.