ZorgenZiekenhuisApril2016

Kennis delen binnen de zorg

Actualiteiten &ontwikkelingenDe redactionelezorgpijlers Bijzonder Zorgnieuws

Aangenaam Verzorgd

Medisch Belicht

Bewust Genieten

Talent Ontwikkeld

Open dag trekt veel bezoekers

Week van Zorg en Welzijn

Jubileum10 jaar Zorg en Ziekenhuis:

van toen naar nu

p. 4

LeerstoelNieuw instituut zet missie

Joep Lange voort

p. 8

InvesteringMinister Schippers

investeert 12 miljoen

p. 23

Groot tekort Hoog opgeleide

verpleegkundigen

p. 32

april 2016# 1

Jubileum-editie

Zorg en Ziekenhuis is al10 jaar een platform waar

kennis binnen de zorggedeeld wordt. Waar-

over schreven we?

2

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

AOV UMC

Je ziet het elke dag om je heen: een goede gezondheid is het allerbelangrĳkste. Als dat wegvalt, heeft het grote impact. Ook financieel. Wat als jĳ zelf langdurig ziek wordt? Wie zorgt er dan voor jou en wat blĳft er over van je inkomen? Minder dan je denkt.

Daarom is er de AOV umc van Loyalis. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor iedereen die werkt bĳ een universitair medisch centrum. Hiermee behoud je altĳd minstens 70% van je inkomen. Via jouw umc krĳg je minimaal 27% premiekorting! Nu regelen, voor altĳd een zorg minder.

Het is fijn als er ook voor jou wordt gezorgd!

Ga naar www.loyalis.nl/aov-umc

VIA UMC

KORTING

27%

3

Zorg en Ziekenhuis

van de redactie:

Voorwoord

Sommige dingen in het leven zijn een welkome verrassing. Gewoon omdat ze op je pad voorbijkomen en perfect in je dromen passen. Voor mij is dit jaar de grootste verrassing mijn bijdrage aan Zorg en Ziekenhuis. Mijn droom om ooit te schrijven voor een krant of een magazine wordt nu verwezenlijkt. Zorg en Ziekenhuis is een prachtig medium dat alweer 10 jaar bestaat. Dat voor velen van jullie een be-kende is die je iedere keer weer tegenkomt. Voor mij is Zorg en Ziekenhuis nieuw, maar gelukkig is de zorgsector mij niet vreemd. Met veel plezier ben ik met een fantastisch team van start gegaan met deze krant. Een krant in een nieuw jasje waarvan ik hoop dat hij u ook goed past.

Sanne van Leeuwen hoofdredacteur

Aangenaam VerzorgdAlles over gezondheid en welzijn

van de patiënt

Nieuw darmkankercentrum p. 16

Werving burgerhulpverleners p. 19

Bewust GenietenAlles over voeding, lifestyle

en trends in de zorg

Zoutmeter spreekt p. 32

Go! aanpak van obesitas p. 33

Talent OntwikkeldAlles over leren en werken

in de zorg

Zorginstellingen kampen

met leiderschapsproblemen

p. 36

Medisch BelichtAlles over de medische

wetenschap

Minister Schippers

investeert p. 23

Oplossing obesitas mogelijk

binnen handbereik p. 25

Vaste rubriekenToen en nu, Lifestyle en Reportage

‘Sommige dingen in het levenzijn een welkome verrassing’

Bijzonder ZorgnieuwsAlles over ontwikkelingen en

actualiteiten in de zorg

Leerstoel Joep Lange Instituut p. 8

Landelijke huidkankerdag p. 11

4

Zorg en Ziekenhuis

10 jaarZorg en

Ziekenhuiskrant

waaroverschreven we?

De aanleiding voor de start van de ‘Ziekenhuiskrant’ was de marktwerking die zijn in-trede deed in de ziekenhuis-wereld. Het werd voor zieken-huizen steeds belangrijker om patiënten naar zich toe te trekken en daardoor werd het interessant om te zien wat andere ziekenhuizen deden. De naam was ‘Ziekenhuis-krant’. Het ging de eerste jaren vooral over de ziekenhuizen. In de loop der jaren, waarin de naamsbekendheid van Zorg en Ziekenhuis toenam, was er ook aandacht voor zaken die niet gelijk aan het ziekenhuis gerelateerd waren. We geven je een kleine inkijk in de hoogtepunten van 10 jaar Zorg en Ziekenhuis.

het Westfriesgasthuis bieden ze vanaf 2014 pa-tiënten een iPad aan met tijdschriften, games maar ook informatie over het ziekenhuis.

Aangenaam Verzorgd • Ouderenzorg krijgt binnen de ziekenhuizen steeds meer aandacht. Te zien aan de komst van valpoli’s, geheugenpoli’s en de aandacht voor delier. De klinisch geriater wint terrein. In 2012 begon onze samenwerking met de Neder-landse Vereniging voor Klinische Geriatrie, omdat zij vond dat de klinisch geriater nog te onbekend was. In 2016 is de klinisch geriater eigenlijk niet meer weg te denken.

• Het aantal ligdagen in de ziekenhuizen loopt steeds verder terug. De behandeling vindt plaats in de ziekenhuizen, het herstel steeds meer daarbuiten. Thuiszorg en zorg voor ouderen in de thuissituatie worden steeds belangrijker. Daar gaan we aandacht aan besteden. De naam verandert in 2013 in Zorg- en Ziekenhuiskrant, omdat we steeds meer te maken gaan krijgen met ziekenhuisverplaats-te zorg.

Medisch Belicht • Op 5 oktober 2011 hadden we ter gelegenheid van ons vijfjarig

Bijzonder Zorgnieuws • Operaties worden door nieuwe technieken steeds innovatiever. Zo deed in 2010 de ‘Da Vinci’ robot zijn intrede. Hierdoor werd minimaal-invasieve chirurgie steeds vaker toegepast. Door deze wijze van opereren kan er veel preciezer te werk worden gegaan.

• In het Meander Medisch Centrum begin-nen ze in oktober 2014 met de inzet van het ‘Robotmaatje’. Robot Charlie helpt kinderen spelenderwijs om te gaan met diabetes. Zo doen ze niet alleen kennis op over hun ziekte, ze bouwen ook een band op met Charlie. Uit onderzoek blijkt dat kinderen daardoor mak-kelijker met hun ziekte omgaan.

• Brandwondencentrum Groningen onder-zoekt in 2014 de inzet van een virtual reality-bril, Oculus Rift, tijdens het verbandwisselen. Door vooral kinderen in een virtuele wereld te laten stappen, waarin zij spelletjes kunnen doen, worden de hersenen op een andere manier geprikkeld. Zo ervaren zij minder pijn bij het verwisselen van het verband.

• Ondertussen is de iPad niet meer weg te denken uit ons bestaan. Van kleins af aan leren kinderen omgaan met de digitale wereld. In

bestaan een interview met minister Schip-pers. Zij kondigde aan dat het zorglandschap van de toekomst er totaal anders gaat uitzien. Het traditionele ziekenhuis waar de patiënt behalve voor herstel, ook terecht kan voor behandeling, zal niet meer bestaan. Ook ziekenhuizen die alle mogelijke be-handelingen aanbieden, zullen verdwenen zijn. Regionale ziekenhuizen die basiszorg bieden, die hebben de toekomst, zei zij toen. Hoogspecialistische zorg zou zijn geconcen-treerd in een aantal centra. En die specialisa-tie zou pijn gaan doen, verwachtte zij.

• Vele ziekenhuizen fuseren in de loop der jaren. De samenwerkingsverbanden die zijn ontstaan om tegemoet te kunnen komen aan de eisen van zorgverzekeraars en de standaarden van beroepsverenigingen van medisch specialisten. Medisch specialisten moeten een minimaal aantal operaties uit-voeren om te bewijzen dat ze over voldoen-de vaardigheden beschikken en dus in staat zijn goede kwaliteit te leveren.

• In 2011 start het Kinderoncologisch centrum in het UMCU. Een specialistische af-deling voor kinderen met kanker. Het NKOC is de voorloper van het huidige Prinses Maxima Centrum.

toen & nu

5

Zorg en Ziekenhuis

V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T

Jaargang 2nummer 2224 december2008

Project Menzis en Natuurmonumenten

Extra service:op internet worden deadvertenties doorgelinkt naar de eigen website

03 07 15 19Sterfte tijdens bevalling Nieuw dialysecentrum Downpoli voor kinderen Open dag Vlietland Ziekenhuis

Persoonlijke waardigheid en de wensen van patiënten staan centraal in de nieuwe onder-zoeklijn van dr. Bregje Onwuteaka-Philipsen van VU medisch centrum in Amsterdam.

In de laatste levensfase moeten medische zorg en behandeling vooral gericht zijn op een zo goed mogelijke kwaliteit van leven en sterven. Om dit te bereiken is het belangrijk om zorg en behandeling af te stemmen op de behoeften van de patiënt. De toekenning van een VICI-subsidie aan Onwuteaka-Philipsen maakt dit onderzoek naar het patiëntenperspectief in de laatste levensfase mogelijk. Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen het EMGO insti-tuut, afdeling sociale geneeskunde, van VU medisch centrum.

Wensen De VICI-subsidie wordt besteed aan onder-zoek van het patiëntenperspectief op drie thema’s: persoonlijke waardigheid, patiënten-participatie bij besluitvorming en wensen over behandeling. Zo zal het gevoel van waardig-heid bij verpleeghuisbewoners (van opname tot overlijden) onderzocht worden om zo de aspecten van de zorg te identifi ceren, die dit gevoel bedreigen of juist bevorderen. Daar-naast staat de vraag naar de betrokkenheid van patiënten bij de besluitvorming over de be-handeling centraal. Ten derde worden eerdere wilsverklaringen onderzocht als antwoord op mogelijke veranderingen in de wensen ten aanzien van levenseindezorg. De nieuwe on-derzoekslijn is onderdeel van het Expertise-centrum Palliatieve Zorg. De VICI-subsidie een van de meest prestigieuze onderzoeks-beurzen in Nederland en is bestemd voor zeer ervaren onderzoekers die een vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld.

Geld voor onderzoek naar waardigheid in laatste levensfase

In het koffertje zit onder meer een dagboekje waarin

wordt bijgehouden wat er in de eerste periode van het

leven van de baby gebeurt.

Herinneringen voor bijzondere baby

Menzis en Natuurmonumenten onderteken-den op woensdag 17 december een intentie-verklaring voor samenwerking op het gebied van Natuur en Gezondheid. Met deze samen-werking gaan beide organisaties twee maat-schappelijke thema’s gezamenlijk op de kaart zetten.

De intentieverklaring werd getekend door Roger van Boxtel, voorzitter Raad van Bestuur van Menzis en Cees Veerman, voor-zitter van de vereniging Natuurmonumenten. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een verband bestaat tussen Natuur en Gezond-heid. Natuur heeft een positieve uitwerking op de gezondheid van mensen, op de stemming en concentratie, kan helpen bij herstel en zet

aan tot bewegen. Het percentage kinderen met overgewicht is in wijken met groen vijftien procent lager dan in vergelijkbare wijken zon-der groen. Van de kinderen in Nederland komt zeventig procent nooit in een echt natuur-gebied. Natuurmonumenten en Menzis gaan zich gezamenlijk inspannen om meer men-sen te binden met de natuur door ze te laten bewegen in de natuur. Het aan elkaar koppelen van natuur en gezondheid is nieuw. Er wordt op het gebied van natuurbehoud en gezond-heid veel gedaan en veel geïnvesteerd, maar niet in samenhang. Natuurmonumenten en Menzis hebben allebei duurzaamheid en het belang van een gezonde natuurlijke omgeving benoemd als aandachtspunt.

De intentieverklaring werd getekend door Roger van Boxtel (rechts), voorzitter Raad van Bestuur van Menzis en

Cees Veerman, voorzitter van de vereniging Natuurmonumenten.

Bel gratis 0800 - 023 28 28

WWW.FREELIFT.COM

V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T

Adverteren?Uw advertentie in een

oplage van 25.000exemplaren?

Bel voor meer informatie metAnneke de Pater, 0182 - 322 451

UN

I EK

E 60 - D A G E N

- TE

VR

ED

EN

HEIDSGARAN

TIE

.

dagen60

Mobiele lichttherapie met zonnekracht

Moe? Weinig energie? Winterdip?WWW.DOEHETLICHTAAN.NL

Slaap beter Voel je energieker Verbeter je stemming

ad130x57-102008.indd 1 29-10-2008 11:35:32

De meeste baby’s komen in een gespreid babybedje terecht. Soms gaat het anders. Er zijn baby’s die direct na de geboorte voor adoptie worden afgestaan of (tijdelijk) niet bij de ouders kunnen blijven. In Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede komt dit ongeveer vijf keer per jaar voor. Daarom heeft men een herinneringskoffertje samengesteld. In het koffertje zit onder meer een dagboekje waarin wordt bijgehouden wat er in de eerste periode van het leven van de baby gebeurt. Verder zijn er foto’s en een dvd met opnames van de baby in bad of bedje. En natuurlijk biedt het koffertje praktische spulletjes.

De facilitaire zorgondersteuner

www.isshospitalservices.nlTel: 030 - 24 24 800

Mensen met apneuverbranden veel meer calorieënMensen met zware snurken ademproblemen verbranden meer calorieën dan mensen die deze problemen niet hebben. Dit blijkt uit een onderzoek dat is verricht door de Universiteit van Californië.

Mensen die lijden aan de zwaarste vorm van apneu (een aandoening waarbij de luchtwegen geheel of gedeeltelijk worden geblokkeerd) blijken 373 calorieën extra te verbranden. Die hoeveelheid kan ook worden bereikt met een half uur stevig sporten. Volgens de onderzoe-kers verbranden deze mensen extra calorieën omdat ze meer energie nodig hebben om in slaap te vallen. Opvallend is dat mensen met apneu veelal ook aan obesitas lijden. Daar-naast lopen zij een hoger risico op een hoge bloeddruk en hart- en vaatproblemen. Mensen die lijden aan apneu voelen zich overdag vaak slaperig. Dit is een gevolg van hun verstoorde slaappatroon.

Zwaar snurken kost energie.

www.ziekenhuiskrant.nl

V E R S C H I J N T T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N Z I E K E N H U I Z E N E N V E R Z O R G I N G S H U I Z E N I N N E D E R L A N D


www.isscureandcare.comTel: 030 - 24 24 800 ki jk op: scoremedi .n l

Voedingsstoel Nutr imax

Vraag gratis catalogus aan via [email protected]

zitten met zorg

Medical mall Bijlage Hygiëne Mooi Mens

De medical mall heeft de toekomst, zei prof. dr. Loek Winter bij de aanvaarding van zijn ambt van hoogleraar.

Ziekenhuizen besteden veel aandacht aan een hygiënische omgeving. Protocollen en producten kunnen helpen.

Zorgverzekeraar IZZ heeft de 25 nominatiesvoor de vijfde editie van de Mooi Mens Verkiezing bekendgemaakt.» 02 » 11 » 23

Jaargang 5 • nummer 19 • 19 oktober 2011

Medicijn- en verbandwagenswww.medifix.nl - tel. 013-5111111

Ga naar: www.tempotest-qc.eu

U KUNT UW STEM LATEN HOREN U KUNT UW STEM LATEN HOREN m.b.tm.b.t DE ONTWIKKELINGDE ONTWIKKELING VANVAN

NIEUWE MEDISCHE NIEUWE MEDISCHE DIAGNOSTISCHE TESTEN !DIAGNOSTISCHE TESTEN !

(Klik op Questionnaire / / en de startknop)

Dr. J. Hays, MMIZ, Erasmus MC.

Alvast bedankt !

Elk jaar sterven in Nederland tenminste 3000 mensen als gevolg van werk. Dat blijkt uit onderzoek in 2010 van het Nederlands Cen-trum voor Beroepsziekten/AMC op verzoek van FNV.

Om dit aantal terug te dringen startten de af deling Algemeen Interne Geneeskunde van het UMC St Radboud in Nijmegen en het Ex-pertise Centrum Toxische Stoffen van Arbo Unie vorige week een polikliniek voor klinische arbeidstoxicologie in het UMC St Radboud. Uit het onderzoek in 2010 kwam naar voren dat door het werken met chemische stoffen en asbest, kanker de voornaamste doodsoorzaak is: 1350 sterfgevallen per jaar. Ook blijkt dat een onbekend aantal mensen ziek wordt door het werken met chemische stoffen. Vaak worden ziektebeelden als gevolg van blootstelling aan chemische stoffen niet of nauwelijks herkend binnen de bestaande reguliere gezondheidszorg. Dat komt bijvoorbeeld omdat er onvoldoende aandacht voor is, de kennis ontbreekt of omdat de diagnostiek nogal complex en tijdrovend is.

Het Nationaal Kinderoncologisch Centrum (NKOC) wordt gevestigd bij het UMC Utrecht en niet - zoals eerder gepland - bij het Neder-lands Kankerinstituut-Antoni van Leeuwen-hoek Ziekenhuis (NKI-AVL) in Amsterdam.

Het NKI-AVL voldoet aan alle vestigingscriteria van het NKOC , maar de noodzakelijke onder-steuning op het gebied van kindergeneeskun-dige zorg die het AVL niet in huis heeft, kon niet gerealiseerd worden. Dat leidde tot een nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen het NKOC en het UMC Utrecht, waarbij er wordt samen-gewerkt met het NKI-AVL. Het NKOC opent naar verwachting begin 2015 zijn deuren.

Start polikliniekarbeidstoxicologie

Kinderoncologiein Utrecht

‘I Can See Clearly Now’

In Het Oogziekenhuis Rotterdam vond vori-ge week, op World Sight Day, een ashmob plaats.

Om 11.45 uur precies zette de dirigent van Popkoor Puur Zang enzo, Arjen Heijboer, de eerste noten in van een speciale versie van ‘I Can See Clearly Now’ in de polikliniek op de eerste etage in Het Oogziekenhuis Rotter-dam. Alle medewerkers en bezoekers van Het Oogziekenhuis Rotterdam waren verrast door het optreden van het koor. De fl ashmob vond plaats in het kader van World Sight Day om

aandacht te vragen voor vermijdbare blind-heid en slechtziendheid. Een registratie van de fl ashmob is te zien op You Tube. World Sight

Day is een jaarlijks terugkerende dag, georga-niseerd door VISION 2020, een wereldwijd initiatief van onder meer de Wereldgezond-heidsorganisatie (WHO), in samenwerking

met diverse landelijke samenwerkingspart-ners. Tijdens deze dag worden wereldwijd diverse activiteiten georganiseerd om aan-dacht te vragen voor de doelstelling. Vision 2020 heeft zich tot doel gesteld vermijdbare blindheid en slechtziendheid uit te bannen voor het jaar 2020, omdat iedereen op aarde recht heeft op een goed gezichtsvermogen. Het Oogziekenhuis Rotterdam is initiatief-nemer van en maakt onderdeel uit van het Oogzorgnetwerk. Doel van dit netwerk is de oogheelkundige zorg in Nederland te ver-beteren.

Medewerkers en bezoekers reageerden verrast op de fl ashmob in het Oogziekenhuis.

De fl ashmob vond plaats in het kader van World Sight Day

Migranten Extra zorg

De zorg voor oudere migranten vraagt een speciale aanpak.

In de bijlage ‘Waar de Zorg verder gaat’, meer over extra zorg die van verschillende kanten wordt geboden.» 11 » 13

Jaargang 7 • nummer 13 • 26 juni 2013

Kom jij werken in het buitenland?

Kijk voor meer informatie op www.tmi-interim.nl

ki jk op: scoremedi .n l

Voedingsstoel Nutr imax

Vraag gratis catalogus aan via [email protected]

zitten met zorgKees Wolse van de Raad van Bestuur van het Elkerliek ziekenhuis in Helmond zette dinsdag 18 juni ‘de punt op de i’ van het logo van het Elkerliek aan de gevel van het nieuwe operatiecomplex. Deze handeling sloot de eerste fase van de (ver)nieuwbouw van het operatiecomplex af: de bouw van acht nieuwe operatiekamers.

Ruimte en licht zijn de grootste verbeteringen ten opzichte van het oude complex. Overal zijn ramen geplaatst, waardoor daglicht in

de operatiekamers en de gangen valt. Dit is prettig voor de patiënten en voor de mede-werkers op de OK.

Alle operatiekamers zijn ruim opgezet en voorzien van de nieuwste techniek. Per jaar

vinden ongeveer 15000 operaties plaats in Helmond. Het operatiecomplex van het Elkerliek ziekenhuis ondergaat een metamor-fose met nieuwbouw en verbouw. Het nieuwe operatiecomplex is op palen aan de bestaande bouw geplaatst. Met het in gebruik nemen van de nieuwe operatiekamers is de eerste fase van de bouw afgerond. De komende jaren wordt een nieuwe Intensive Care, afde-ling Dag verpleging en Centrale Sterilisatie-afdeling gebouwd op de plek waar voorheen de operatiekamers waren.

Kees Wolse zet ‘de punt op de i’ op het logo van het Elkerliek ziekenhuis aan de gevel van het nieuwe operatiecomplex (foto Hein van Bakel).

Per jaar vinden ongeveer 15000 operaties plaats in Helmond

Elkerliek opent nieuwe OK’s Websites met gegevens over ziektebeel-den en de behandelmogelijkheden zijn er al volop. Een site met betrouwbare wetenschappelijke informatie over de manier waarop ziekte ingrijpt op het leven en wat het betekent om met een ziekte te moeten leven, is er in Nederland echter nog niet. Het UMCG introduceert daarom de website www.pratenovergezondheid.nl om deze leemte te vullen.

De eerste ziekte die op deze site aan bod komt is dementie, andere ziektebeelden zullen volgen. Tijdens een symposium op 27 juniwaarbij onder andere actrice Gerda Havertong en oud-wereldkampioen schaatsen Harm Kuipers spreken, wordt de site gelanceerd. In het huidige informatieaanbod over dementie is weinig tot geen informatie over de vraag wat dementie daadwerkelijk met de patiënt of mantelzorger doet. Door ervaringen van anderen kunnen mensen zich eerder voor-bereiden op wat gaat komen en tijdig even-tuele maatregelen nemen. Op de website www.pratenovergezondheid.nl komt informa-tie over de impact van dementie te staan. Die informatie komt voort uit diepte-interviews, waarin patiënten en mantelzorgers hun per-soonlijke verhaal vertellen vanaf het moment dat de eerste verschijnselen zich voordeden.

UMCG lanceertervaringensite

Slechtzienden

De Slechtziendenkrant biedt weer volop informatie voor visueel gehandicapten.

» uitneembare bijlage

Nu ook Incompany beschikbaar, max. 40 personen/dag

Stralingshygiene niveau 5 A/M diploma

Informatie T: 0900-9000000

M: [email protected]


www.isscureandcare.comTel: 030 - 24 24 800www.medifix.nl t. 013-5111111

Onderzoek- en behandelbanken

Kennis delen binnen de zorg december 2015

Volg je hart

www.tmi-interim.nl

TMI_Adv_Kleine reclameblokjes_Zorg-en Ziekenhuiskrant_V3.indd 201-02-13 09:33

Naar het buitenland?

www.tmi-interim.nl

TMI_Adv_Kleine reclameblokjes_Zorg-en Ziekenhuiskrant_V3.indd 101-02-13 09:33

Voeding & bewegenin het ziekenhuis

» pagina 7

Verpleegkundige, Docters en EHBO tassen in diverse designs

Kijk voor meer informatie of vraag een

GRATIS proefplaatsing aan op ziekenhuisstoelen.nl

ZadelkrukBalance

Kijk voor gratis toegang opwww.lieverthuis.info

voor comfortabel en slim wonen

Onafhankelijke, deskundige en geaccrediteerde bij- en nascholing

Nieuwe beroepenverpleegkunde succes» pagina 17

Aardig zijnin de zorg» pagina 3

WORD LID! WWW.CNVZORGWELZIJN.NL/WORDLID

Jij helpt een patiënt overeind,terwijl Nederland slaapt.

Jij bent er voor anderen, wij zijn er voor jou.

Deze actie loopt t/m 15 december 2015.

Kijk voor allenursingcongressen in deuitneembare bijlage

Bewust Genieten • In 2007 wordt er door de BBC een onderzoek gedaan naar knoflook als alternatief van viagra. Door de resultaten neemt de verkoop van knoflook met maar liefst 32% toe.

• Het Westfriesgasthuis goes Hilton (2007). Voor 1 dag worden patiënten extra verwend met een luxe ontbijt en uitgebreide service. Dit om de toenemende servicegraad van het ziekenhuis onder de aandacht te brengen.

• Gezonde voeding wordt ook in het zieken-huis steeds belangrijker.

• In 2008 krijgt het VU Medisch Centrum onderzoeksgeld tot haar beschikking voor pa-tiëntenperspectief. Er wordt onderzoek gedaan naar de persoonlijke waardigheid en patiënten-participatie bij besluitvorming en wensen over de behandeling. Tevens wordt gekeken naar eerdere wilsbeschikking. Dit alles om patiënten in hun laatste levensfase zo waardig mogelijk te laten leven en te voorzien van kwalitatief goede zorg.

• Het UMC Groningen lanceert in 2013 een ervaringswebsite. Op deze site staat weten-schappelijke informatie over de manier waarop ziekte ingrijpt op het leven en wat het betekent om met een ziekte te moeten leren leven.

Een nieuwe look

Gedreven door onze passie voor de zorg, heeft Allin1Mediaservice Zorg en Ziekenhuis overgenomen van de Gouda Media Groep. Allin1Mediaser-vice acteert met name in de zorgen welzijnssector, waardoor een toevoe-ging van Zorg en Ziekenhuis een hele logische stap is. Onze huidige contacten in de zorg maken dat wij weten dat de grootste werkgever van Nederland een gemotiveerde en gepassioneerde groep van werknemers heeft.

Lifestyle magazine lookOm de werknemers in de ziekenhuizen van Nederland op de hoogte te houden van alle ontwikkelingen hebben wij Zorg en Ziekenhuis van een nieuwe look voorzien. Een look die meer weg heeft van een lifestyle magazine. Met een website, twitter, LinkedIn en een krant houden we je als medewerker in het ziekenhuis op de hoogte.

De mens achter de medewerkerDe krant zal naast de informatieve artikelen zich ook meer gaan richten op de mens achter de medewerker. Zo zullen we je met interviews, een tweeluik en blogs een kijkje gunnen in de keuken van je collega’s. Ook brengen we mensen met elkaar in gesprek om ervaringen en kennis en passie te delen zodat je niet alleen vakinhoudelijk gevoed wordt.

Kennis delen binnen de zorgHet team van Allin1Mediaservice is een gedreven club die met hart voor Zorg en Ziekenhuis een platform vormgeeft waar iedereen die werkzaam is in het ziekenhuis terecht kan voor het delen van kennis op welke manier dan ook.

ContactVoor het aanleveren van redactie en persberichten, mail naar:[email protected]

Bent u geïnteresseerd in adverteren of wilt u uw kennis delen via Zorg en Ziekenhuis? Neem dan contact opmet Allin1Mediaservice voor meer informatie of een afspraak.

Telefoon 0487-760200Mail [email protected] www.a1ms.nl

• Het Amphia Ziekenhuis in Breda voert in 2014 een selfieverbod uit op de spoedeisende hulp en de wachtruimtes van poliklinieken. Dit om de privacy van personeel en patiënten te kunnen waarborgen.

Talent Ontwikkeld • Er komt steeds meer aandacht voor de ontwikkeling van medewerkers om de doorgroeimo-gelijkheden te bevorderen. De agenda met cursussen, workshops en congressen wordt ieder jaar voller.

• De nieuwe beroepen komen in opmars, functieverrijking en functiedifferentiatie wor-den doorgevoerd in het ziekenhuis. Hierdoor kunnen medewerkers hun talenten beter benutten en makkelijker doorstromen.

Overig • Ver- en nieuwbouw door de jaren heen. Het Erasmus ziekenhuis bereikt het hoogste punt (5 oktober 2011); Ziekenhuis Gelderse Vallei breidt uit (29 februari 2012); het oncologiecen-trum van het Spaarne Ziekenhuis bereikt zijn hoogste punt (29 februari 2012) en de nieuw-bouw van Bernhoven (29 mei 2013).

• Financiële problemen bij het Ruwaard van Putten Ziekenhuis (6 maart 2013) en het Lan-geland Ziekenhuis (7 november 2012).

toen & nu

Gerestylede vormgevingHandzaam formaat

Oplage 30.000Minimaal

40 pagina’s

Zorg enZiekenhuis is

Vernieuwd

6

Zorg en Ziekenhuis

CloudoplossingICT beheer in de zorg

Werken vanuit vertrouwen in plaats van techniek. De hoeveelheid data in zieken-huizen groeit explosief. Van radiologie tot laboratorium, van cardiologie tot oogheel-kunde, overal wordt medi-sche informatie verzameld.

daarom terughoudend met het uitbesteden van zorgapplicaties en buiten de deur zetten van data. Dat begrijp ik heel goed. De denkfout die ze daarbij maken is dat de data nergens zo veilig is als in eigen huis. Dat is een utopie. Vandaag de dag komt er zoveel kijken bij het beveiligen van data en applicaties dat het voor een individueel ziekenhuis haast niet meer te organiseren is. Dat heeft de kennis en het geld niet. Daarom zie je dat er partijen opstaan die beveiliging van privacygevoelige data tot kern-specialisme maken.”

Bring Your Own DeviceSlechts een handjevol ICT-dienstverleners is helemaal toegerust om privacygevoelige pati-entdata volledig veilig en uiteraard voldoend aan weten regelgeving in Nederland op te slaan. Zij bieden ziekenhuizen een private cloud-omgeving waar zij hun applicaties kunnen draaien en data kunnen opslaan. Een belangrijk voordeel van zo’n private cloud is dat deze vrijwel onbeperkt meeschaalt met de opslagbehoefte, zonder dat dit extra investeringen met zich meebrengt voor een ziekenhuis. Bij clouddiensten betaalt de klant immers alleen voor gebruik.

Een ander voordeel van een private cloud is dat dit het makkelijk maakt om artsen en verpleegkundigen via ieder willekeurig device toegang te geven tot patiëntdata, zonder dat ze data naar hun eigen apparaat toe hoeven ha-len. Raakt iemand zijn telefoon of tablet kwijt, dan kan een ander daarmee geen toegang krijgen tot patiëntgegevens. Medewerkers kunnen vanaf iedere plek met internettoe-gang, dus ook vanuit huis of vanaf een vakan-tieadres, op een volledig beveiligde manier inloggen. Afhankelijk van hun locatie en hun rollen en rechten mogen ze bepaalde data wel of niet inzien en wijzigen. Thuiswerken wordt hiermee dus ook een stuk makkelijker.

Vertrouwen vormt drempelEen andere uitdaging voor ziekenhuizen is uitwisseling van data met andere partijen in de zorgketen: huisartsen, diagnostische centra, zorgverzekeraars et cetera. Die uitwis-

oe zorgen ziekenhuizen ervoor dat de medische informatie toegankelijk en veilig is opgeslagen, op zo’n ma-

nier dat de data artsen maximaal ondersteunt in hun werk? En hoe garandeer je de security en privacy?

Paul van Roozendaal, algemeen directeur van Vancis, komt bij veel (academische) ziekenhui-zen over de vloer en is daardoor vertrouwd met de systemen en de mentaliteit van zorg-professionals. “Voor beslissers in ziekenhuizen is ICT vaak niet hun belangrijkste expertise. Zij willen gewoon zeker weten dat patiëntdata niet kan weglekken, want het belang van de patiënt komt altijd op de eerste plaats. Ze zijn

seling vindt nu mondjesmaat plaats en zal alleen maar toenemen. “Eigenlijk verwachten patiënten nu al dat hun huisarts beschikt over dezelfde gegevens als de specialist in het zie-kenhuis. Bijvoorbeeld dat de radioloog de MRI-scan of röntgenfoto’s ‘gewoon even’ doorstuurt. En technisch gezien is dat ook helemaal niet moeilijk. De kosten van dergelijke toepassin-gen zijn ook te overzien. En privacy en security kun je prima regelen. Vertrouwen is vaak het grootste obstakel voor het moderniseren en

koppelen van ICT-systemen.” Mede door deze ontwikkelingen voorziet Van Roozendaal bij ziekenhuizen een verschuiving van een interne ICT-beheerafdeling naar de rol van informatiemanager. “In dat model staan de data en applicaties in een private cloud bij een gespecialiseerde partij. Die doet het dage-lijks beheer en zorgt voor optimale security. De ICT-afdeling houdt de regie en denkt na over hoe ICT de zorgprocessen nog beter kan ondersteunen.”

Vancis in de zorg

Vancis ondersteunt ziekenhuizen met diverse diensten, waaronder digitale werkplekken, private cloudoplossingen en managed services (netwerkbeheer, back-ups, beveiliging en applicatiebe-heer). Vancis heeft certificeringen voor Zorg Service Provider, Goed Beheerd Zorgnetwerk, ISO 27001 en de informa-tiebeveiliging is NEN7510 compliant. Meer informatie www.vancis.nl

Paul van RoozendaalAlgemeen directeur Vancis

‘Niet geld of technologie maar vertrouwen en kennis van zaken is het grootste obstakel bij het moderniseren van ICT in de zorg’

advertorial

HFo

to: F

red

erik

e Sl

ieke

rFo

to: F

red

erik

e Sl

ieke

r

7

Zorg en Ziekenhuis

Bijzonder Zorgnieuws

ColumnRené Drost • ingenieur in de zorg

Innovaties in de zorg, leuk!

Onlangs was ik op bezoek in een wooncen- trum voor dementeren- den. Ik werd geroerd door de creatieve en innovatieve manier waarop de bewoners werden begeleid. Zo was er een binnenplaatsje waar een fiets stond in de buitenlucht. Het weer bepaalde hoe de fiets eruitzag: nat, droog, besneeuwd. Er was ook een soort treinstation waar allerlei symbo-len van grote steden in Nederland in vitrines waren uitgestald. Zo mooi.

Innovatie, het is zo’n woord dat je in de zorg heel vaak hoort. Innovatie leidt tot een verbeterde organisatie. Elke organisatie verbetert uit zichzelf al wel, maar soms is extra energie nodig om de organisatie naar een hoger niveau te brengen. Dat wil zeggen zorg van een ho-gere kwaliteit die bovendien betaalbaar is. Wat is eigenlijk innovatie. Laten we hier onderscheid maken tussen innova-tie van de organisatie en innovatie van medische hulpmiddelen.

We noemen innovatie van de organi-satie ook wel sociale innovatie. Een voorbeeld van sociale innovatie is de invoering van “lean methoden”. Vaak is dat erg simpel maar heeft de ingreep wel een groot effect. Denk bijvoorbeeld aan het markeren van apparatuur op de gangen van een verpleegafdeling met gele lijnen.

In de wereld van medische hulpmidde-len worden ook steeds meer innovaties zichtbaar. Dat zijn productinnovaties. Wassen zonder water is zo’n voorbeeld. Maar denk ook aan sensoren die regis-treren of een patiënt bijna wakker wordt en hulpmiddelen voor het aantrekken van kousen.

Door de zorgorganisatie en de gebruikte producten te blijven verbeteren, werken we met z’n allen aan een zorg van een hoog niveau en die ook in een vergrij-zende samenleving betaalbaar blijft.

Daarom: innovatie is leuk!

Medische zakkaartjes bij elkaar in één handige app

Verpleegkundigen en artsen van het Albert Schweitzer ziekenhuis dragen de welbekende ‘zakkaart-jes’ vanaf nu niet meer mee in hun

borstzakje. De kartonnen, geplastificeerde geheugensteuntjes die decennialang dienst deden, zijn voortaan digitaal te raadplegen op een smartphone via de ‘ASz Zakkaarten App’. Het rondlopen met een veelheid aan kaartjes, of onverhoopt met een verouderde versie, behoort in dit ziekenhuis tot het verleden.

In de ASz Zakkaarten App zijn de vele kaartjes samengebracht, die ondersteunend zijn aan het werk van de verpleegkundige, de verpleeg-kundig- en medisch specialist en andere zorg-verleners. Het zijn kaartjes waarop in het kort bijvoorbeeld een protocol, richtlijn of stroom-schema staat weergegeven, of aandachtspun-ten rondom zaken als medicatieoverdracht, signaleren van sepsis of decubitus, maar ook wat te doen bij brand.

KwaliteitsverbeteringDe app is een initiatief van de Verpleegkundige Advies Raad (VAR) van het Albert Schweitzer ziekenhuis, in samenwerking met de medisch specialisten. Netty de Graaf, verpleegkundig specialist longziekten en voorzitter van de VAR: “We zagen dat het middel zakkaartje niet meer optimaal werkte. Je moest altijd zorgen dat je al jouw kaartjes bij je had. Sommige zorgverleners hadden binnen hun taakgebied met veel kaartjes te maken. Zodra het kaartje gedrukt is, kan het alweer verouderd zijn en het is lastig te updaten. Met de app hebben we al deze problemen niet meer.”

“Je kunt er bovendien meer mee doen”, ver-volgt verpleegkundige Gerard Geijtenbeek, die nauw betrokken was bij de ontwikkeling.

Foto

: Fre

der

ike

Slie

ker

Netty de Graaf (L) en Maaike van de HeuvelVerpleegkundig specialist en researchverpleegkundige in het Albert Schweitzer ziekenhuis

“Zo kunnen onze zorgprofessionals in de app interactieve vragenlijstjes doorlopen die helpen om bepaalde acties uit te voeren. En bij een wijziging in een protocol of werkwijze, is dat binnen vijf minuten aangepast en heeft iedereen meteen het juiste kaartje in zijn scherm. Je hoeft dan niet met een campagne de in omloop zijnde papieren kaartjes terug te halen. De app biedt naast gemak dus ook echt een stuk kwaliteits- en patiëntveilig-heidsverbetering! Ook mooi: we kunnen een onbeperkt aantal kaartjes in de app opnemen.” De eerste reacties zijn zeer positief. De Graaf: “Alle verpleegkundigen en dokters die de app hebben gezien, zijn enorm enthousiast. Het is een mooie volgende stap in het steeds digitaler en mobieler werken in ons ziekenhuis. Voor zover wij weten is er nog geen ander zieken-huis dat zijn zakkaarten heeft gebundeld op deze manier, terwijl ze toch vrijwel overal worden gebruikt.”

OverstappenHet ziekenhuis gaat zorgmedewerkers stimu-leren om spoedig over te stappen op de app, zodat binnen afzienbare tijd alleen het woord ‘zakkaartje’ nog herinnert aan de oude tijd. De ASz Zakkaarten App werkt zowel op iOS als Android en is voor medewerkers te down-loaden uit de appstores. De app is beveiligd met een wachtwoord; de kaartjes zijn immers afgestemd op de zorg in het Albert Schweit-zer ziekenhuis. Het ziekenhuis werkte voor deze app samen met Interactive Studios uit Roosendaal.

Foto

: Fre

der

ike

Slie

ker

8

Zorg en Ziekenhuis

LeerstoelJoep Lange Instituut

Nieuw instituut zet missie Joep Lange voort; Baanbrekende hoogleraren op nieuwe leerstoel voor

innovatie in wereldwijde gezondheidszorg

Foto

: Mer

lijn

Do

om

ern

ik

9

Zorg en Ziekenhuis

FactsJoep Lange Instituut

OprichtingsbijeenkomstTwintig maanden nadat prof. Joep Lange omkwam bij de ramp met de MH17, brengt het nieuwe Joep Lange Instituut internationaal toonaangeven-de wetenschappers, politici en onder-nemers bij elkaar voor de oprichtings-bijeenkomst in Amsterdam.

Joep Lange LeerstoelDe eerste Joep Lange Leerstoel zal wor-den bekleed door Mark Dybul, direc-teur van het Global Fund to fight Aids, TB & Malaria en best-seller gedragseco-noom Dan Ariely.

BeleidsveranderingLange was een wetenschapper, een activist en een pragmaticus. Het insti-tuut gaat zich met onderzoek en actie inzetten voor beleidsverandering om zorgmarkten te laten functioneren in landen waar het systeem niet werkt voor de armen. Daarbij ligt de nadruk op de toepassing van moderne tech-nologie om mensen aan te sluiten op betere gezondheidszorg.

Meer weten over het instituut?www.joeplangeinstitute.org


Wetenschap en actie komen samen bij de eerste benoemingen voor de Joep Lange Leerstoel. De eerste leerstoelhouders en andere inter-

nationale autoriteiten op het vlak van gezond-heidsbeleid en -wetenschap spreken tijdens de lancering van het instituut in het Concertge-bouw te Amsterdam.

De vermaarde gedragseconoom prof. Dan Ariely en de directeur van het Global Fund prof. Mark Dybul zullen de eersten zijn die de wisselende leerstoel van het Professor Joep Lange Chair & Fellows Program in Global Health and Development gaan bekleden. Deze bijzondere leerstoel bij het Academisch Me-disch Centrum (AMC) van de Universiteit van Amsterdam wordt ingesteld met steun van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het onderzoek dat Ariely en Dybul zullen doen, zal

prof. Dan ArielyGedragseconoom

bijdragen aan baanbrekende vernieuwingen in de gezondheidszorg. Deze zullen gericht zijn op toegang tot zorg voor de arme bevolking op het platteland en in de sloppenwijken in ontwikkelingslanden.

Voor de oprichting van het instituut komen kopstukken uit het bedrijfsleven, de weten-schap en de wereldwijde gezondheidszorg bij elkaar in Amsterdam. Prof. Dybul zal een pleidooi houden voor het vertalen van innova-tieve ideeën en wetenschappelijke inzichten in de praktijk. Prof. Ariely kijkt naar manieren om mensen met extreem lage inkomens toch te laten sparen voor gezondheidszorg. Hij onderzoekt dit op basis van technologische vernieuwingen, zoals de mobiele zorgporte-monnee (mobile health wallet) die in Kenia reeds is uitgerold.

Het Joep Lange Instituut wordt een activis-tisch instituut dat voortbouwt op het werk van Joep Lange, die met zijn partner Jacqueline van Tongeren omkwam in de MH17-ramp. Het instituut combineert wetenschap en actie om zijn doel te bereiken: goed functionerende zorgmarkten in landen waar het systeem niet werkt voor de armen. Het instituut komt met concrete oplossingen om de kwaliteit, beschikbaarheid en financiering van de zorg te verbeteren. Hierbij wordt samengewerkt met partners om innovaties in de praktijk te testen. Vernieuwingen die zich in de praktijk bewezen hebben, worden door het instituut op de kaart gezet om vervolgens door beleidsmakers op grote schaal te worden toegepast voor betere gezondheidszorg in ontwikkelingslanden.

prof. Mark DybulDirecteur Global Fund to fight Aids

Foto: R

ebke Klo

kke

oep Lange was een van de eerste aids-onderzoekers in Nederland en sinds eind jaren ’90 actief in Afri-

ka. Lange studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 1987. Sinds 1983 hield hij zich bezig met de bestrijding van hiv en aids.

Hij deed onder andere proeven rond de behan-deling met virusremmers. Van 1992 tot 1995 was Lange werkzaam bij de Wereldgezond-heidsorganisatie. Tussen 2002 en 2004 was hij voorzitter van de International AIDS Society (IAS). Ook is hij directeur en bestuursvoorzit-ter van het Amsterdam Institute for Global Health and Development (AIGHD) geweest.Lange werkte onder andere voor het Acade-misch Medisch Centrum (verbonden aan de

Universiteit van Amsterdam), waar hij leiding gaf aan het Department of Global Health. Sinds 2006 was hij er hoogleraar. Hij richtte de Stichting PharmAccess op, die streeft naar het betaalbaar maken van medicijnen. Ook was hij verbonden aan de Health Insurance Fund Foundation, die duurzame financiering van de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden bevordert. In 2007 werd hij bekroond met de Eijkman-medaille voor zijn prestaties in de tropische geneeskunde en de internationale geneeskunde.

Lange en zijn partner Jacqueline van Tonge-ren behoorden tot de passagiers van Malaysia Airlines-vlucht 17 die boven Oekraïne neer-stortte. Zij waren met tientallen anderen op weg naar een internationale aidsconferentie in

de Australische stad Melbourne. Tot de velen die hun medeleven betuigden behoorde de Franse Nobelprijswinnares Françoise Bar-ré-Sinoussi. Ook de Amerikaanse president Barack Obama stond op een persconferentie stil bij het overlijden van de aids-experts en -activisten die bij de vliegramp omkwamen.

Joep Lange pionier in een nieuwe benadering van ontwikkelingshulp

Foto

: Reb

ke K

lokk

eJ

10

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

Voor mijn vriend, tegen

kanker

Woensdag 20 april 20.30 uur op NPO1

Kijk naar de unieke tv-show met live finish van indrukwekkende

marathonacties: Marathon Live

11

Zorg en Ziekenhuis

Huidkankerdagzaterdag 21 mei 2016

Op zaterdag 21 mei 2016 vindt de landelijke Huidkankerdag plaats van 10.00 tot 13.00 uur. Diverse ziekenhuizen doen hieraan mee. Op die dag kunnen mensen gratis hun huid laten checken door een dermatoloog op mogelijk verdachte plekjes.

ToenameDie noodzaak wordt bevestigd door het sterk toenemende aantal mensen met huidkan-ker. In 2004 hadden ruim 28.000 mensen huidkanker, ruim tien jaar later waren dat er meer dan 50.000. Vorig jaar kregen bijna 6.000 mensen de diagnose melanoom, de meest agressieve vorm van huidkanker. Dat zijn er bijna 300 meer dan het jaar daarvoor. Jaarlijks overlijden ongeveer 1.000 mensen aan huidkanker. Vooral onder 60-plussers is het aantal doden door deze ziekte gestegen. Gezien hun leeftijd zijn zij langer blootgesteld aan de schadelijke UV-stralen van de zon. Bo-vendien waren er in hun jeugd geen voorlich-tingscampagnes over de gevaren van zonlicht. Huidkanker is een chronische ziekte: eenmaal huidkankerpatiënt, altijd huidkankerpatiënt. Huidkanker eist steeds meer slachtoffers.

Naast de huidcheck krijgen bezoe-kers informatie over hoe zij het bes-te hun huid kunnen beschermen én zelf controleren. Dermatologen

doen dit vanuit een groeiende zorg om het al-maar stijgend aantal gevallen van huidkanker.

Huidkanker: cijfers en gevolgenDermatoloog Karijn Koopmans van Meander: “Het is een goede zaak dat we mensen stimule-ren regelmatig hun huid te controleren, om zo huidkanker in een vroeg stadium te ontdekken. Vroegtijdige herkenning geeft de grootste kans op genezing. Daarnaast zijn bewustwording en preventie belangrijke doelstellingen. We kunnen niet genoeg blijven hameren op de noodzaak van een goede bescherming van de huid tijdens zonnen, recreëren, sporten of werken.”

Zonnebanken: risico’sOnderzoek toont aan dat het gebruik van de zonnebank een extra risico op huidkanker geeft. Maatschappelijke aandacht voor de negatieve gevolgen van overmatige UV-bloot-stelling moet zorgen voor een grotere bereid-heid om te stoppen met het gebruik van de zonnebank. Aanpassing van de regelgeving voor het gebruik van de zonnebank is wen-selijk met als doel: een betere controle van de toegangsbeperking voor jongeren en de verplichte informatievoorziening.

Landelijk huidkankerdag21 mei 2016

De Nationale Huidkankerdag is een gezamenlijke activiteit van: de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, KWF Kankerbestrijding, Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten, Huidpatiënten Nederland, Stichting Melanoom, La Roche-Posay, LEO Pharma en Roche Nederland.

Let op: Voor het checken van uw huid moet u zich wel vooraf inschrijven. Via de website: www.huidkankerdag.nlU kunt zich inschrijven vanaf 15 april. Echter, ‘vol is vol’, dus wees er tijdig bij.


Doe de huidcheck!Inschrijven kan vanaf 15 april via de website www.huidkankerdag.nl

12

Zorg en Ziekenhuis

Tienersin het ziekenhuis

Tieners, jong adolescenten of toch kinderen?Wanneer een kind ziek wordt, komt het meestal tot

zijn of haar 18e verjaardag op de kinderafdeling terecht.Niet alle ziekenhuizen zijn ingericht op deze bijzondere

doelgroep. Toch vragen zij om een andere aanpak enandere beleving dan kinderen onder de 14 jaar.

reportage

13

Zorg en Ziekenhuis

beschermen? Dat begrijpen wij als volwasse-nen maar al te goed. Maar het blijkt dat juist dan het tot conflictsituaties leidt tussen ouder en kind. Iets waar het personeel ook goed op moet kunnen inspelen en beide partijen hier zo goed mogelijk bij begeleidt.

IJsselland ZiekenhuisHet Ijsselland Ziekenhuis wordt gerenoveerd, ook de kinderafdeling. Op de kinderafdeling verblijven regelmatig tieners. Speciale kamers voor tieners zijn er nog niet. Maar hoe ziet de ideale ziekenhuis tienerkamer er dan uit? Die vraag kan natuurlijk het beste beantwoord worden door tieners zelf. Op verzoek van het IJsselland Ziekenhuis zijn leerlingen van het Technasium van het Libanon Lyceum aan de slag gegaan en hebben ze een ontwerp ge-maakt. Op vrijdag 4 maart presenteerden 90 leerlingen hun ideeën in het ziekenhuis.In januari hebben de leerlingen een bezoek ge-bracht aan de kinderafdeling van het IJsselland om de huidige situatie te bekijken. Een ver-pleegkundige heeft uitgelegd wat er allemaal in een kamer aanwezig moet zijn. Na dit bezoek gingen de leerlingen in groepjes aan de slag met de opdracht om een tienerkamer te ontwerpen.

et leven van tieners is buiten het ziekenhuis al ingewikkeld genoeg. Zij zijn zich aan het losmaken van hun ouders, op zoek naar hun eigen identiteit en experimenteren er op los. Dat dat thuis tot enige wrijving kan leiden is iets wat vaak binnen de muren van het ouderlijk huis blijft. Maar zodra een tiener opgenomen moet wor-den in het ziekenhuis, wordt die wereld wreed verstoort. Zeker wanneer ze voor langere tijd in het ziekenhuis moeten verblijven, loont het om extra aandacht voor deze bijzondere doelgroep te hebben.

Want welke tiener wil er nu op een kamer met dolfijnen, Disney figuren of clowns terecht ko-men? Hun wereld wordt tegenwoordig vooral bepaald door de aanwezigheid van wifi, hun mobieltje, tv en games. Het in contact blijven met hun vrienden is een belangrijk onderdeel van hun ontwikkeling. Je zou bijna zeggen: “Juist voor kinderen die net even anders zijn is dit een van de belangrijkste dingen.” Want buiten de groep vallen en iets missen is in de ogen van een tiener een van de ergste dingen die er is.

GemoedstoestandOm ervoor te zorgen dat deze jongeren zich ook op hun gemak voelen, voor zover dat mogelijk is natuurlijk, in een ziekenhuis zijn er al een aantal ziekenhuizen die een speciale tie-nerkamer/afdeling hebben ingericht. Een plek waar zij met leeftijdsgenoten kunnen ‘chillen’, of kunnen gamen. En belangrijker nog waar zij hun vrienden kunnen ontmoeten. Ze zijn al anders dan hun vrienden, ze worstelen al met de diagnose van misschien wel nooit meer beter worden, of gehandicapt oud moeten worden. Met dromen die in duigen vallen en het moeten bijstellen van hun zelfbeeld. Het is daarom van belang om te proberen het ‘gewo-ne leven’ zoveel mogelijk door te laten gaan.Maar niet alleen de ruimte waar zij verblijven is van invloed op hun gemoedstoestand, ook vraagt het om personeel dat gemotiveerd is en weet om te gaan met pubers. Dat weet dat er af en toe een grens opgezocht moet worden, maar die, wanneer nodig, ook een grens kan stellen. Personeel dat zich goed kan inleven en invoelen met de gemoedstoestand van ‘het kind’. Tieners die ziek zijn hebben toch ook nog het kinderlijke verlangen naar een ouder die er voor hen is. Toch botst die vaak met het losmaken van hun ouders. En wie neemt het ouders nou kwalijk dat ze hun kind willen

‘Welke tiener wil er nu op een kamer met dolfijnen, Disney figuren of clowns terecht komen? ’

Het IJsselland Ziekenhuis is ontzettend blij met alle voorstellen die gedaan zijn. Er zitten zeker waardevolle ideeën bij die meegenomen worden bij de renovatie van de kinderafdeling.

Mooie ideeën

Op vier maart was het dan zover: de leerlingen mochten hun ontwerpen presenteren aan Joke Boonstra, Raad van Bestuur, Hans Bouts, Hoofd dienst informatievoorzieningen en faciliteiten en Anja Leebeek, kinderarts. Dertig ontwerpen werden op professionele wijze gepresenteerd door de 12 en 13-jarige leerlingen. Er zaten hele mooie ideeën bij: grote digitale posters aan de muur, zodat de tiener zelf een keuze kan maken waar hij of zij naar kijkt, dek-bedovertrek naar keuze, een 3D vloer, plafondverwarming, zodat per persoon de warmte ingesteld kan worden, een beamer die op het plafond een film kan afspelen, een opklapbed dat ingeklapt een krijtbord is, een chillplek in de ka-mer en nog veel meer. Ook was er goed nagedacht over de inrichting van de kamers. Er was een duidelijke voorkeur voor tweepersoonskamers met moge-lijkheid voor de ouders om te blijven overnachten. De kamers mogen ook wel wat gezelliger en kleurrijker worden ingericht met mooie wandschilderin-gen en sfeerverlichting. En natuurlijk mogen een computerscherm (voor het huiswerk) en een Wii niet ontbreken.

Leerlingen van het Technasium van het Libanon LyceumIn het IJssellland Ziekenhuis presenteerden 90 leerlingen op 4 maart hun ontwerpen voor ‘de ideale tienerkamer’.

H

reportage

14

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

CeQure natuurlijke vitamine Cmet plantaardige lipiden

Betere opname en langer actiefVitamine C ondersteunt de afweer van het lichaam. CeQure is volledig natuurlijk en bevat per capsule 500 milligram pure vitamine C. 60 V-capsules € 14,95 / 180 V-capsules € 41,95 (o.a. verkrijgbaar bij gezondheidswinkels)

T +31 (0)186 - 626173 E info@springfi eldnutra.com

W www.springfi eldnutra.com

NIEUW

Optimaal effect van speciale mixsterolen & sterolinen

NIEUW!Moducare WaxtabsTM

Breng je afweer in balans,voordat de pollen in de lucht zijn!

Health through nature, science and innovation www.springfieldnutra.com

Moducare bevat een gepatenteerde sa-menstelling van bèta-sitosterol (sterolen) en de glucosidevorm sitosteroline (stero-linen) in een natuurlijke verhouding van 100:1.

Beide stoffen – juist in deze bijzondere, natuurlijke verhouding – ondersteunen je afweer om een gezonde balans te behou-den. De bronnen van deze nutriënten zijn de zeeden (pinus pinaster) en pijnboom (pinus maritima).

BEGIN VROEG EN HOU VOL Tijdens het pollenseizoen is het aan te bevelen zo vroeg mogelijk te starten, ruim voordat de pollen zich aandienen. Om Moducare goed te kunnen beoorde-len, raden wij aan de capsules minimaal drie maanden lang te gebruiken. Moducare kan over langere perioden worden ingenomen.

Moducare WaxtabsTM bevatten de bestu-deerde mix van sterolen en sterolinen in een oplossing van plantaardige was uit de struik Candelilla. Hierdoor ontstaat een gereguleerde afgifte, waardoor inname van één tablet per dag volstaat.

MODUCARE WAXTABSTM

Moducare WaxtabsTM bevatten 60 mg ste-rolen en 0,6 mg sterolinen per tablet.

Aanbevolen gebruik is 1 tablet per dag bij of na de maaltijd. Een tablet in zijn geheel doorslikken en niet doorbijten.30 tabletten WP € 31,95

MODUCARE ORIGINALModucare Original bevat 20 mg sterolen en 0,2 mg sterolinen per capsule.

Aanbevolen gebruik 3x daags 1 capsule. Bij voorkeur met voeding innemen.90 V-capsules WP € 27,95

Meer weten over Perozin?T 31 (0)186 - 62 28 88E [email protected]

PEROZINMedisch hulpmiddel bij spieren gewrichtspijn

Perozin is verkrijgbaar in tubes van 100 ml voor € 16,95 via gezondheidswinkels

PEROZIN WERKT: snel, effectief en langdurig

bij gevoelige, stijve en vermoeide spieren

door cryotherapie (koudebehandeling)

voor alle gewrichten

met natuurlijke ingrediënten

Moducare WaxtabsTM en Moducare Original zijn onder andere verkrijgbaar bij gezondheidswinkels.

15

Zorg en Ziekenhuis

Aangenaam Verzorgd

ColumnSanne van Leeuwen

Aangenaam Verzorgd?

Wanneer ben of word je aangenaam verzorgd? Een vraag die mij vaker parten speelt. Want wat is ‘aange-

naam’ eigenlijk? En is ‘verzorgd’ wel algemeen te benoemen? Dol als ik ben op Google ga ik op onderzoek uit.

Aangenaam: als iets je plezier doet Verzorgd: zo dat zichtbaar geprobeerd is iets te laten voldoen aan redelijke verwachtingen

Het gaat er dus om dat iemand ergens plezier aan beleeft en iets mag verwach-ten dat aan alle redelijkheid voldoet. En dat alles in relatie tot gezondheid en welzijn.

Gezondheid is een groot goed, als medewerker van een ziekenhuis word je dagelijks geconfronteerd met mensen waar iets aan de gezondheid schort. Dit kan over kleine zaken als een gekneus-de vinger tot aan zeer ernstige zaken als leukemie, hersenletsel e.d. gaan.Dagelijks ben je in de weer om de mensen zo goed mogelijk te verzorgen. Om hun kwaliteit van leven in alle redelijkheid te bevorderen. En ik kan mij zo voorstellen dat dat soms een bijna onmogelijke taak is.

Van dichtbij heb ik meegemaakt hoe belangrijk je inzet is. En dat iemand die ziek is, niet eens altijd verwacht dat je hem of haar beter maakt. Maar wat men in alle redelijkheid wel van je verwacht is dat je oog hebt voor de mens achter de patiënt. Dat je je empathisch opstelt, een luisterend oor biedt en dat je de patiënt meeneemt in je overwegingen en mogelijkheden die er zijn om de kwaliteit van leven zo goed mogelijk te laten zijn.

Een bijzondere opgave voor alle me-dewerkers in een ziekenhuis. Maar als ik iets geleerd heb van mijn bezoeken aan diverse ziekenhuizen (in heel veel verschillende landen) is het wel dat er mensen werken met passie, mensen die zich iedere dag weer volledig inzetten voor een ander. En soms is dat echt al genoeg.

Meer regie patiënten met ongeneeslijke ziekte

Door de start van een poliklinisch spreekuur Palliatieve zorg in Flevoziekenhuis krijgen patiënten met een ongeneeslijke ziekte meer

regie. Per 1 maart is op woensdagmorgen een speciaal combinatiespreekuur voor patiënten met palliatieve zorg problematiek gestart. Dit zijn mensen die ongeneeslijk ziek zijn en graag advies krijgen over de mogelijkheden om de gevolgen van hun ziekte te verminderen en daardoor de kwaliteit van het leven nog zo goed mogelijk te houden. Huisartsen en medisch spe-cialisten kunnen naar dit spreekuur verwijzen, als zij denken dat er palliatieve zorg problema-tiek speelt of gaat spelen.

Het palliatief advies- en consultteam van het Flevoziekenhuis(v.l.n.r.): gespecialiseerd verpleegkundigen palliatieve zorg Ilona van der Heide en Patricia Schutte, internist-hematoloog Jan Baars en internist-oncoloog Dirkje Sommeijer. De andere zorgverleners staan niet op de foto.

Tijdens het palliatief spreekuur ontmoet de patiënt een gespecialiseerd palliatief verpleeg-kundige en een internist. Internist-hemotoloog Jan Baars: “Doel van dit spreekuur is om de problemen in kaart te brengen in verschillen-de dimensies, namelijk: body – mind – spirit – sociaal. Hierbij komen nadrukkelijk de persoonlijke wensen en prioriteiten van de patiënt aan bod. We gaan dan samen een plan opstellen dat de patiënt en zijn naasten kan voorbereiden op de toekomstige gevolgen van de ongeneeslijke ziekte en vooral: het beste ervan maken. Hierdoor kunnen we voorko-men dat de patiënt (en zijn familie) onnodig in ongewenste situaties en/of behandelingen te-recht komen. Dit heet ‘advance care planning’. Ook lichten we het medicatie beleid door: zijn de huidige medicijnen effectief om klachten te verlichten of te voorkomen en welke medicij-nen kunnen beter gestopt worden?”

De palliatieve verpleegkundige en internist hebben zich vooraf “ingelezen” en reserveren ongeveer een uur de tijd voor dit gesprek. De situatie van de patiënt wordt vervolgens be-sproken tijdens een multidisciplinair overleg, waarbij de expertise en aanvullende mogelijk-heden vanuit andere specialisten kunnen wor-den ingebracht. Er wordt een verslag gemaakt en in overleg met de betrokkenen worden de aanbevelingen uit het verslag georganiseerd.

‘Moet ik naar de dokter?’ helpt mensen te beoordelen of ze naar de huisarts moeten. Om te bepalen wat er aan de hand is, stelt de app een aantal vragen gebaseerd op de Ne-derlandse Triage Standaard. Op basis van de gegeven antwoorden wordt de urgentie van de hulpvraag bepaald en geeft de app advies, bijvoorbeeld of iemand wel of niet contact op moet nemen met de huisarts en wanneer. Per dag wordt de app inmiddels 4.500 keer geraadpleegd.Bron: SKIPR

e medische app ‘Moet ik naar de dok-ter?’ is sinds de vernieuwing in februari 125 duizend keer gedownload. Hoewel

de app is goedgekeurd door het Nederlands Huisartsen Genootschap, blijkt toch dat huisart-sen er vragen over hebben.

Huisartsen willen weten hoe de app werkt en hoe de kwaliteit gewaarborgd is. Om die onduidelijkheden weg te nemen, staan op de website van ‘Moet ik naar de dokter?’ de meest gestelde vragen van huisartsen.

‘Moet ik naar de dokter?’app 125 duizend keer gedownload

Voor welke patienten is het spreekuur geschikt?Het spreekuur is zowel op patiënten met kanker gericht, als op mensen met een andere ongeneeslijke, ernstige aandoening. In beide gevallen is er behoefte aan een integrale, vooruit-kijkende aanpak.

D

16

Zorg en Ziekenhuis

Darmkankercentrumgeopend in Harderwijk

Van screeningtot behandeling

ZiekenhuisSt Jansdal opent

deze maand officieelDarmkankercentrum

Harderwijk

17

Zorg en Ziekenhuis

tingsavond georganiseerd waarbij screening, symptomen, het behandeltraject en preventie uitgebreid aan bod kwamen. Maag-, darm en leverarts Jaap Driest nam twee groepen basis-schoolleerlingen mee door de darm. Ook gaf hij de leerlingen uitleg over de werking van de darmen en het belang van gezonde voeding.

Petra van Zadelhof, projectcoördinator van Klein Geluk: ‘Het is voor mensen met een langdurige en intensieve zorgbehoefte niet vanzelfsprekend om hun talent te ontwikkelen. De subsidieronde is bedoeld om deze mensen te ondersteunen in wat zij het allerliefste doen. Denk bijvoorbeeld aan aanpassingen aan een rolstoel, die het mogelijk maken om een sport te beoefenen. Met relatief kleine aanpassingen kun je al een groot verschil maken in de kwali-teit van iemands leven. En daar dragen wij graag aan bij.’

Aanvraag indienen De subsidieronde biedt ruimte voor de toe-kenning van maximaal 75 subsidieaanvragen, met een aangevraagd bedrag van 500 euro. In de aanvraag moet duidelijk worden dat de gemaakte kosten een relatie hebben met talentontwikkeling. Voorwaarde is dat die kosten niet uit eigen vermogen kunnen worden bekostigd. Voorbeelden zijn muzieklessen, aanpassingen aan de rolstoel die het mogelijk maken om een sport te beoefenen of materiaal voor het uitoefenen van hobby’s, zoals een vishengel. Aanvragen kunnen uitsluitend door middel van een aanvraagformulier per e-mail worden ingediend via [email protected]. Het aanvraagformulier kunt u op de site downloaden. Ga voor meer infor-matie en de calltekst naar onze website.

Om de werking van de darm te laten zien had het ziekenhuis een levensgrote darm van de Maag Lever Darm Stichting in de centrale

hal neergezet. Belangstellenden konden hier doorheen lopen en diverse darmaandoeningen bekijken. Daarnaast werd er een voorlich-

Het programma Klein Geluk van Fonds NutsOhra opende 24 maart 2016 de tweede subsidieronde die is gericht op de talentont-wikkeling van mensen met een langdurige en intensieve zorgbehoefte. De subsidieaanvragen kunnen tot 21 april 15.00 uur worden ingediend door maatschappelijk werkenden en BIG gere-gistreerde zorgprofessionals. De subsidieronde maakt het mogelijk om een individuele aanvraag in te dienen die bijdraagt aan de kwaliteit van leven van één persoon.

Ziekenhuis St Jansdal heeft afgelopen maand Darmkanker-centrum Harderwijk officieel geopend. Patiënten kunnen

hier snel terecht voor onderzoek, advies en een groot aantal darmkankerbehandelingen. Het centrum heeft een deskun-dig team van zorgverleners om patiënten te begeleiden van screening tot behandeling. Omdat zij het belang van vroege

opsporing en preventie goed onder de aandacht wilden brengen, organiseerden zij een ‘Week van de Darmkanker’

met diverse activiteiten.

Cateraarwil geen kroketten meerverkopen in ziekenhuizen

roketten, frikandellen en kaassoufflés: is het niet gek dat zulke ongezonde snacks in ziekenhuizen worden

verkocht? Albron, de grootste cateraar van zie-kenhuizen, vindt van wel. Die wil de frituur weg hebben uit ziekenhuisrestaurants.

Henk Voormolen van Albron zegt in het AD dat komend jaar een eind zou moeten komen aan het het frituren van eten in ziekenhuizen. In bijna alle ziekenhuizen gebeurt dat nu nog.

Veredelde snackbar“Wanneer ik mijn ogen dichtdoe in de hal van een ziekenhuis, lijkt het alsof ik in een veredelde snackbar sta. Dat is toch gek?” Voormolen vindt

Darmkankercentrum Ziekenhuis St Jansdal

Patiënten kunnen in het Darmkanker-centrum snel terecht voor onderzoek en diverse behandeltrajecten. Zij krij-gen snel uitslag en een behandelplan op maat.

Het St Jansdal is gekwalificeerd voor het uitvoeren van darmonderzoeken, die voortkomen uit de landelijke screening. Lees meer op www.bevolkingsonder-zoek-darmkanker.nl.

Kijk voor meer informatie op www.darmkanker-behandeling.nl

het vreemd dat mensen met ongezond eten worden geconfronteerd op een plek waar ze zijn om beter te worden.

Maar ziekenhuizen werken volgens hem tegen. Die noemen het ‘betuttelend’ om het assorti-ment in de restaurants op die manier aan te pas-sen. En ze hebben geen zin in de verbouwing van de restaurants, die volgens Albron nodig is om gezonder eten te maken. De cateraar vindt dat er in elk ziekenhuisrestaurant een open keuken moet komen, zodat klanten kunnen zien dat eten vers wordt bereid en sneller voor een gezondere maaltijd kiezen.

Troosteten blijftWie toch zin heeft in een ongezonde snack, moet die mogelijkheid volgens Albron wel krijgen. “We blijven gewoon taartjes en worsten-broodjes verkopen. Soms is er in een ziekenhuis ook behoefte aan troosteten.” Bron: Algemeen Dagblad

Aangenaam Verzorgd

Klein Gelukbiedt zorgbehoevenden financieelsteuntje in de rug voor talentontwikkeling

Over Klein Geluk

Het programma Klein Geluk van Fonds NutsOhra steunt projecten die een bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van mensen die langdurig afhan-kelijk zijn van intensieve zorg.

De projecten komen tot stand naar aan-leiding van de vraag en behoefte vanuit de doelgroep zelf. Het gaat hierbij om mensen in alle leeftijdscategorieën met een chronische ziekte, een verstandelij-ke-, lichamelijke- en/of meervoudige be-perking of een psychiatrische stoornis.

Kijk voor meer informatie opwww.fondsnutsohra.nl/klein-geluk

K

18

Zorg en Ziekenhuis

Foto

: Reb

ke K

lokk

e

inderen met aanhoudende vermoeid-heid ondervinden hiervan veel hinder in hun dagelijks leven. De afdeling

Revalidatiegeneeskunde van Meander Medisch Centrum ontwikkelt daarom speciaal voor hen een app. Deze app helpt kinderen bij het even-wichtig plannen van hun dagelijkse activiteiten en stimuleert hen om te bewegen. Naar verwach-ting eind dit jaar komt de kinderapp beschikbaar voor Android en iPhone.

De ‘Kinder Activiteitenweger app’ is be-doeld voor kinderen vanaf groep 8 van de basisschool. Met behulp van de app op hun smartphone of tablet geven zij punten aan de activiteiten die zij per dag of week willen doen en plannen zij hoeveel rust zij nodig hebben.

Zo leren zij binnen hun grenzen te blijven. De kinderergotherapeut begeleidt hen hierbij. Gedurende de dag ziet het kind real-time wat zijn huidige energieniveau is, hoeveel er nog resteert en in hoeverre hij zijn doelen bereikt heeft. Dit werkt erg stimulerend.

GebruiksbehoeftenDe ontwikkeling van de app wordt mede mogelijk gemaakt dankzij Stichting Scheltus. Deze stichting uit Leusden is ‘Vriend van Meander’ en heeft als doel het ondersteunen van kinderen, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt naar leeftijd, religie, afkomst en/of herkomst. Het Leusdense bedrijf Axendo gaat in samenwerking met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen de app bouwen.

De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen doet onderzoek naar de gebruikersbehoeften van kinderen voor de app. Axendo zorgt ervoor dat de vormgeving van de app aansluit bij de bele-vingswereld van kinderen, door het integreren van games in de app.

Activiteitenweger app voor kinderen met vermoeidheidsklachten

Activiteitenweger

De ergotherapeuten van Meander Me-disch Centrum hebben de Activiteiten-weger bedacht. Inmiddels wordt deze methode in meer dan 300 verschillen-de instellingen in Nederland gebruikt. De Activiteitenweger app voor volwas-senen is sinds mei 2014 in gebruik.

Benieuwd naar alle voordelen? Kijk opwww.activiteitenweger.nl

Foto

: Reb

ke K

lokk

e

Op diverse plaatsen in het land maken zorgorganisaties werk van duurzaam en gezond eten en drinken. Zorgkoepel ZorgSaam in

Zeeuws-Vlaanderen is zo’n organisatie. Daar heeft hoofd voeding Jos Ollebek de afgelopen twee jaar door zijn bevlogenheid flinke stappen kunnen zetten. Door nu de samenwerking met stichting Diverzio te zoeken wil ZorgSaam de visie en samenwerking in Zeeuws-Vlaanderen verder uit gaan bouwen. ‘Alles wat er hier nu staat, moet door Diverzio worden geborgd in de Zeeuwse klei’, stelt Jos Ollebek enthousiast. ‘En dat is nog maar het begin. We kunnen met elkaar nog veel dieper.’

ZorgSaam geldt als één van de voorlopers op het gebied van duurzaam en gezond eten en drinken in de zorg. Dat is vooral de verdienste van Jos Ollebek. Hij maakte zich binnen zijn organisatie hard voor een aantal aanpassingen op voedingsgebied. Daarvoor nam hij onder andere een kijkje in de keuken van de Sint Maartenskliniek (te Beek Ubbergen bij Nijmegen), bij vakbroeder en Diverzio-voorzitter Jelle Ferwerda. Jos Ollebek creëer-de met zijn collega Marc van Damme, Hoofd Facilitaire dienst, eerst draagvlak in de regio en kreeg vervolgens zijn Raad van Bestuur mee in zijn visie op duurzaam en gezond eten en drinken. Zo werd van drie keukens terug-gegaan naar één productiekeuken, werd van een leegstaande keuken een Horeca Trainings Centrum gemaakt en werden voor de verwer-king van de producten van eigen bodem deels mensen met een arbeidsbeperking ingezet. ‘We zijn begonnen als try-out maar zijn nu een best practice geworden’, stelt Ollebek gepast trots.

BespaardDe aanpassing van de voedingsvisie heeft ZorgSaam geen windeieren gelegd. Marc van Damme heeft becijferd dat er al ruim 500.000 euro is bespaard op inkoopgebied, vergeleken met 2014. In de stap naar een integrale benade-

Optimaliseren voedingsvisieDiverzio ondersteunt ZorgSaam

Optimaal inzichtDiverzio Dashboard

Om voor continuïteit en verdere uit-bouw te zorgen, klopten Marc van Dam-me en Jos Ollebek aan bij stichting Diver-zio. Hij kreeg onder meer de beschikking over het beproefde Diverzio Dashboard. Daarmee wordt een optimaal inzicht in de eigen maaltijdvoorziening verkregen en wordt het mogelijk om op integrale kostprijs te sturen.

Diverzio voorziet ZorgSaam daarnaast van maatwerk ondersteuning. Directeur Koen Nouws Keij van Diverzio is blij met de samenwerking in Zeeuws-Vlaande-ren. ‘Dit is een heel goed voorbeeld, voor Zeeuws-Vlaanderen, voor heel Zeeland en daarbuiten. Er is volop beweging en wij zijn trots dat we daar ons steentje aan bij mogen dragen.’

Meer weten? Kijk op de websitewww.diverzio.nl/diverzio-dashboard

‘We zijn begonnen als try-out maar zijn nu een best practice geworden’

ring van duurzaam en gezond eten en drinken werd er in Zeeuws-Vlaanderen ook al werk ge-maakt van het verhogen van de maaltijdtevre-denheid (door audits met cliënten) en van het reduceren van de voedselverspilling. Zo werd een composteermachine aangeschaft, om de hoeveelheid waste verder te beperken. ‘Alles wat in Zeeuws-Vlaanderen ontwikkeld moest worden staat nu en heeft zichzelf bewezen’, kan Jos Ollebek concluderen.

K

Vrijwaard Den HelderDuurzame en gezonde keuken

19

Zorg en Ziekenhuis

Aangenaam Verzorgd

Werving burgerhulpverleners

De regionale campagne voor het werven van burgerhulp-verleners is officieel gestart. In De Yp vond de aftrap plaats om in totaal 4.000 burger-hulpverleners te werven die in geval van een hartstilstand een buurtbewoner direct kunnen helpen.

De campagne is een initiatief van GGD Haaglanden, de Hartstichting, Veiligheidsregio Haaglanden, RAV Haaglanden en het Rode Kruis.

Doelstelling is om extra burgerhulpverleners te werven om zo eind mei minimaal 4.000 burgerhulpverleners in de regio te behalen en wellicht zelfs meer.

Elk jaar krijgen 1.000 inwoners in de regio Haaglanden een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Reanimatie en de inzet van een AED binnen zes minuten biedt de grootste kans op overleving. Het aantal burgerhulpver-leners moet op een aantal plaatsen in de regio nog groeien om slachtoffers overal op tijd te kunnen reanimeren. Hulpdiensten zijn vaak snel ter plaatse, maar zij kunnen niet overal in de regio binnen de eerste cruciale zes minuten aanwezig zijn om te starten met reanimatie. Flo-ris Italianer, directeur van de Hartstichting en Ton van Dijk, directeur van GGD Haaglanden benadrukten dat mensenlevens worden gered als er voldoende regionale burgerhulpverle-

ners zijn. Burgemeester Francisca Ravestein, burgemeester van Pijnacker-Nootdorp gaf het officiële startsein voor de campagne die tot en met mei loopt.

Positief effect op andere steden Floris Italianer, directeur van de Hartstichting is blij met de samenwerking: “Ik hoop dat deze samenwerking binnen de gemeente een posi-tief effect heeft op andere grote steden. Door de inzet van burgerhulpverleners bij reanimatie ontstaat een zeer sterke keten. Daarmee kun-nen we meer levens redden. Uit onderzoek we-ten we dat de meerderheid van deze overlevers een goede kwaliteit van leven behoudt.”

Volgens Ton van Dijk, directeur GGD Haaglan-den, zijn veel opgeleide professionals, evenals zorgprofessionals in de gezondheidszorg, onbekend met de mogelijkheid om zich te laten registreren als burgerhulpverlener. “Ik weet dat zij zich graag hadden ingezet als ze hadden geweten dat vlak in de buurt iemand een hart-stilstand had.“

Enquêtebevestigd: vrouwenzorg niet gelijk aan mannenzorg

aandag 7 maart was in het nieuws dat minister Edith Schippers (Volks-gezondheid) 12 miljoen euro steekt

in onderzoek naar gezondheidszorg voor vrouwen. Het blijkt dat gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen groot kunnen zijn, en onderzoek wordt met name toegespitst op mannen. Vrouwen krijgen hierdoor niet altijd de juiste diagnose. De enquête die wij hielden tijdens de Nationale Gezondheidsbeurs, waar Zus & Zorg voor het eerst een Vrouwenzorg-plein heeft ingericht, bevestigt dit.

Uitkomst enquête en stellingenTijdens de Nationale Gezondheidsbeurs heeft Zus & Zorg een enquête afgenomen onder een deel van de bezoekers. Dit onder andere om te horen of hoe men de nieuwe komst van het

vrouwenzorgplein waardeert en of men vindt dat vrouwen dezelfde zorg moeten krijgen als mannen. Ook is gevraagd of respondenten bij gezondheidsklachten het internet raadplegen voor informatie.

Uit de enquête blijkt dat:• Vrijwel alle respondenten het Vrouwen- zorgplein een positieve aanvulling vinden op de Nationale Gezondheidsbeurs;• Een grote meerderheid vindt dat vrouwen anders moeten worden benaderd qua zorg dan mannen (bijvoorbeeld bij hartklachten of borstkanker);• Het overgrote deel van de respondenten aangeeft bij gezondheidsklachten het inter net te raadplegen voor informatie (een derde daarvan bezoekt daarvoor steeds dezelfde websites, twee derde zoekt (via Google) op onderwerp);• 90% van de respondenten aangeven belang- stelling te hebben voor Zus Online (online.zusenzorg.nl). (bijna 100 respondenten, vnl. vrouw en 45+)

Kennis delenDit is waarom Zus & Zorg is gestart met Zus On-line, een kennisplatform voor vrouwen en zorg-verleners om kennis te delen en zorg zichtbaar te maken. Het doel is o.a. om de regie over de eigen gezondheid te stimuleren en bevorderen, maar vooral ook om bewustwording rondom specifieke klachten te vergroten en de drempel naar zorg te verlagen. De gezondheidsinformatie op onze website is vrouwspecifiek, bijvoorbeeld aandoeningen of klachten die alleen bij vrou-wen voorkomen zoals bekkenbodemproblema-tiek, gynaecologische klachten en de overgang. Generieke problematiek die zowel bij mannen als vrouwen voorkomen, worden toegespitst op vrouwen, zoals bijvoorbeeld het vrouwen-hart. “We merken in gesprekken met vrouwen, zorgverleners en onze collega’s dat hier behoefte aan is”, vertelt initiatiefneemster Mariska Meijer. “De minister bevestigt dit beeld. Een stimulans om onze website verder uit te breiden en ook onze evenementen zoals het vrouwenzorgplein op de Nationale Gezondheidsbeurs en de Ladies events die wij in ziekenhuizen organiseren.”

Thomas Eckhardt en Floris Italianer‘Er worden mensenlevens gered bijvoldoende regionale burgerhulpverleners’

M

20

Zorg en Ziekenhuis

Ziekenhuizen geopend tijdens

De Nationale Week van Zorg en Welzijn

Van 14 tot en met 19 maart was het de Week van Zorg en Welzijn. Een week waarin bijna 2000 locaties hun deuren

open zetten voor het publiek. Ook dit jaar deden er weer diverse ziekenhuizen mee aan de Week van Zorg en Welzijn.

Een prachtige kans om iedereen kennis te laten maken met de zorg en faciliteiten die uw ziekenhuis te bieden heeft.

Open dag Amphia:

Jong en oud kon zienhoe in Breda wordt

gewerkt aan de zorgvoor patiënten

Wilt u meer weten over de NationaleWeek van Zorg en Welzijn? Neemt u dan contact met ons [email protected].

reportage

21

Zorg en Ziekenhuis

Alrijne Ziekenhuis LeidenRuim 4.000 bezoekers namen zaterdag 19 maart 2016 een kijkje achter de scher-men tijdens de open dag. Er waren meer dan 40 activiteiten, voor volwassenen en kinderen. Op diverse afdelingen van Alrijne Ziekenhuis Leiden gaven artsen en verpleegkundigen rondleidingen en demonstraties. In een operatiekamer voerden maar liefst 400 kinderen in dokterstenue een operatie uit. Op de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) konden kinderen een buisje in een neptrommelvlies plaatsen met be-hulp van een microscoop. Ook kon men een hapje uit een banaan nemen, net als een dermatoloog een biopt van de huid neemt.

Martini ziekenhuis GroningenMet 6.500 bezoekers en een grote hoeveelheid positieve reacties was de Open Dag van het Martini Zieken-huis op 19 maart een groot succes! Het gevarieerde programma bood voor iedereen, van jong tot oud, interessante en leuke activiteiten. De Open Dag was een mooi voorbeeld van ‘Samen voor de beste zorg’.

OLVG AmsterdamHonderden bezoekers namen deel aan een test om bijvoorbeeld je bloeddruk of bloedsuikerspiegel te bepalen. Bij kin-deren was vooral de speurtocht in trek waarvoor ze verschillende afdelingen bezochten en onder andere leerden om een wond te verbinden of een prik te ge-ven. Er kwamen bijna 5.000 bezoekers op de open dag af.

Langeland Ziekenhuis ZoetermeerDe open dag stond bol van activiteiten, georganiseerd door diverse afdelingen en poliklinieken. Daarnaast werden er diverse demonstraties en rondleidingen door het ziekenhuis verzorgd. Er was een informatiemarkt en een speciaal programma voor de kinderen.

Amphia Ziekenhuis BredaRuim 6.400 personen bezochten de Open dag. De locaties Molengracht en Langendijk in Breda en Pasteurlaan in Oosterhout sloten met het open huis aan bij de Open Dag voor Zorg en Welzijn. De hele dag stonden artsen, verpleegkun-digen en andere medewerkers klaar om jong en oud te laten zien hoe Amphia werkt aan de zorg voor patiënten.

Groene Hart Ziekenhuis GoudaTijdens de rondleiding kregen de bezoe-kers (ruim 5.000) een goed beeld van de zorg. Men kwam langs bijzondere plek-ken, zoals de Intensive Care, het laborato-rium en de sterilisatie afdeling. Kinderen konden verkleed als arts of verpleegkun-dige op de foto, met hun zieke pop naar de poppendokter en een ‘echte’ wond of blauw oog laten schminken.

Medlon Bv AlmeloEen zeer geslaagde open dag met veel enthousiaste bezoekers op beide lo-caties in de ziekenhuizen MST (5.500 bezoekers) en ZGT Almelo (4.600 be-zoekers over beide locaties ZGT). Bezoe-kers konden een kijkje nemen achter de schermen van de poli’s bloedafname en in het laboratorium in ZGT Almelo.

Tergooi Hilversum en BlaricumMeer dan 2.500 bezoekers namen een kijkje in Tergooi locatie Hilversum, locatie Blaricum of in beide. Een Ameri-kaanse schoolbus deed dienst als pen-delservice en bracht bezoekers heen en weer tussen de locaties. De medewer-kers en vrijwilligers van Tergooi zetten tijdens de open dag hun beste beentje voor om iedereen gastvrij en hartelijk te ontvangen.

Franciscus Gasthuis & VlietlandHet thema was ‘van Top tot Teen’ en de ruim 2.300 bezoekers konden diverse testjes laten uitvoeren, zoals het meten van de bloedsuiker en het laten contro-leren van moedervlekken. Om 12.00 uur werd iedereen verrast door een flash-mob, verzorgd door Ballet- en Dansstu-dio Schiedam en Vlaardingen. Op het voorterrein van het ziekenhuis werd de Mobiele Intensive Care Unit, een speci-ale ambulance, gedemonstreerd. Ook voor kinderen was er van alles te doen. Ze konden worden geschminkt, met hun pop of knuffel langs de dokter en natuurlijk op de foto als dokter.

reportage

22

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

24 SEPTEMBER

ZUIDERZEE KLASSIEKER60KM 120KM 150KM 180KMFIETS

23

Zorg en Ziekenhuis

Medisch Belicht


Medisch Belicht

In een wereld waarin we altijd denken te weinig tijd te hebben. Waarin we ach-ter de feiten aan rennen.

Dat we de nieuwe generatie niet altijd meer kunnen volgen. Dat de techniek schijnbaar ongelimiteerde mogelijk-heden te bieden heeft. Waarin onge-neeslijke ziektes, te genezen zijn en waarin medische wonderen verricht worden, moeten we ons staande zien te houden.

Als klein meisje belandde ik al snel in het ziekenhuis. Er was altijd wel weer iets aan de hand. Ik wilde altijd mee doen met de jongensdingen. Geen boom was mij te hoog, geen skateboard snel genoeg en geen bal te rond. Maar dit alles bracht mij heel vaak naar de EHBO. En dus ervaarde ik vanuit patiëntperspectief de medi-sche wereld en vooruitgang.

Ik heb heel veel veranderingen gezien. Zo kreeg ik op een gegeven moment lichtgewicht gips, natuurlijk waren er nog geen leuke kleurtjes en werd de hak er in mee gegipst (wat echt niet heel praktisch was, maar lang leve het ducktape). In Italië kreeg ik een prik in mijn bil voor mijn hersenschudding, tenminste dat maakten mijn ouders er uit op. Want Engels spraken ze natuurlijk niet daar. En in mijn studententijd lag ik in Zuid Frankrijk in een ziekenhuis om mijn blinde darm er uit te halen. Toen we terug waren in Nederland geloofden de artsen niet dat mijn blinde darm verwijdert was. Ik had geen jaap op mijn buik en laparoscopie werd in Nederland nog niet toe gepast voor blinde darmen.

Soms lijkt het alsof de techniek alles mogelijk maakt. De hoeveelheid nieu-we behandelmethodes en klinieken die er per jaar bijkomen is soms dui-zelingwekkend. Maar al die medische wondertjes zorgen er wel voor dat ons leven kwalitatief verbeterd en dat we langer van elkaar kunnen genie-ten. Iets waar niemand bezwaar tegen heeft, lijkt mij.

Minister Schippers investeert 12 miljoen voor genderspecifieke gezondheidszorg

Minister Edith Schippers(Volksgezondheid) trekt de komen-de jaren 12 miljoen euro uit voor onderzoek naar gezondheid van

vrouwen. Dit werd 7 maart bekend gemaakt door Directeur-Generaal Volksgezondheid Angelique Berg op de bijeenkomst van WO-MEN Inc. over genderspecifieke gezondheids-zorg in Oegstgeest. Hare majesteit Koningin Máxima, minister Jet Bussemaker (OCW) en 350 professionals uit de gezondheidszorg waren hierbij aanwezig zijn.

Het geld wordt geïnvesteerd in een meerja-rig Nationaal Kennisprogramma Gender en Gezondheid. Schippers: ”We weten dat er ver-schillen zijn, maar over de oorzaken en gevol-gen hiervan weten we nog veel te weinig. We behandelen vrouwen op een manier die het best past bij mannen. We weten veel te weinig van hoe dat bij vrouwen anders zou moeten. Dat is niet acceptabel. Door onderzoek te doen naar specifieke oorzaken, en symptomen bij vrouwen en hoe je vrouwen het beste kunt be-handelen, kunnen we de kwaliteit van zorg en de kwaliteit van leven van vrouwen aanzien-lijk verbeteren.”

Doorbraak in meer kennisnaar vrouwenlichaamDirecteur Jannet Vaessen van WOMEN Inc. reageert: “Wij zijn heel trots en verheugd over het goede nieuws van minister Schippers over deze investering in een Nationaal Meerjarig Kennisprogramma Gender en Gezondheid. We zien het als een erkenning van de jaren-lange inzet van de Alliantie Gender & Gezond-heid. Dit nieuws is een mooie kick-off van het landelijke actiejaar dat WOMEN Inc., initiatief-nemer van de Alliantie, vandaag uitroept om meer doorbraken te realiseren en te zorgen dat kennis ook doordringt in de dagelijkse praktijk. Dit is een enorme impuls voor kwaliteitszorg voor vrouwen en een belangrijke stap naar gezondheidszorg op maat voor iedereen.Onwetendheid over het vrouwenlichaam be-dreigt vrouwenlevens en wij zijn trots dat we minister Schippers hebben kunnen overtuigen dat dit niet langer acceptabel is.”

ActiejaarHet actiejaar gaat vandaag van start in aan-wezigheid van het hele veld van de gezond-heidszorg en de zes sleutelpersonen die het mandaat hebben dit in alle disciplines van de gezondheidszorg te veranderen.WOMEN Inc. heeft DirectResearch een representatieve peiling laten uitvoeren onder 300 artsen. Negen op de tien artsen vindt het

belangrijk dat er in de dagelijkse praktijk meer aandacht komt voor verschillen tussen man-nen en vrouwen.

Door meer kennis te krijgen over de verschil-len tussen mannen en vrouwen in gezondheid kunnen preventie, diagnostiek en behandelin-gen beter op de behoefte van vrouwen worden afgestemd.

Verschillen• Symptomen bij vrouwen worden in artsen- richtlijnen vaak als ‘a-typisch’ omschreven.• Vrouwen hebben 60% meer kans op bijwerkingen van medicijnen dan mannen.• Vrouwen lopen 50 tot 70% meer kans opgenomen te worden in het ziekenhuis als gevolg van een bijwerking van medicatie.• Bij 8 van de 10 medicijnen die in de VS vanwege gezondheidsrisico’s van de markt worden gehaald waren bijwerkingen bij vrouwen de oorzaak.• Een hartinfarct wordt bij vrouwen vaak niet herkend.• De totale zorgkosten voor vrouwen liggen hoger dan voor mannen.Bron: Kennisagenda juni 2015 en Medisch Contact februari 2016.

24

Zorg en Ziekenhuis

et is mogelijk om stamcellen in de darm selectief uit te schakelen die door een genetische verandering

dreigen uit te groeien tot kankercellen. Tot deze bevinding komen onderzoekers van het AMC en van de Universiteit van Cambridge in een studie die woensdag 9 maart is gepubli-ceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications. De bevinding is van belang voor de ontwikkeling van medicijnen die ter preventie van darmkanker kunnen worden ingezet, maar dat zal zeker nog enkele jaren op zich laten wachten.

Uit het onderzoek van het Laboratorium voor Experimentele Oncologie en Radiobiologie en de collega’s van de universiteit van Cambridge blijkt dat de ontspoorde stamcellen na een mutatie afhankelijk worden van een molecuul dat verhindert dat de cellen zichzelf doden. Ze groeien dan ongeremd door. Door dit mole-cuul te remmen, en zo de schakelaar uit te zetten in die stamcellen, wordt het ontstaan van darmkanker tegengegaan, zo blijkt uit het onderzoek. De gezonde stamcellen, noodzake-lijk voor de aanmaak van nieuw darmweefsel,

blijven daarbij ongemoeid. Deze cellen zijn niet afhankelijk van dat molecuul.

Familiaire darmkanker De onderzoekers willen nu kijken of dit mechanisme, een moleculaire schakelaar, te gebruiken is bij mensen met familiaire darm-kanker. Die krijgen op jonge leeftijd veel polie-pen in hun dikke darm, het voorstadium van darmkanker. Bijna al deze patiënten ontwik-kelen voor hun veertigste darmkanker, tenzij de dikke darm in zijn geheel wordt verwijderd. Het idee is om te kijken of de remming van het eerder genoemde eiwit met een geneesmid-del, de ontwikkeling van darmkanker bij deze groep dwarsboomt. Het zal nog jaren duren voordat deze bevindingen geschikt zijn om gebruikt te worden in patiënten.

De onderzoekers zeggen dat deze methode alleen werkt in het verre voorstadium van darmkanker. ‘Heeft de ziekte eenmaal om zich heen gegrepen dan speelt het onderzochte mechanisme een ondergeschikte rol’, zeggen onderzoekers Maartje van der Heijden en haar begeleider Louis Vermeulen.

Onderzoeksontwikkelingendarmkankercellen in de kiem smoren

Foto

: Reb

ke K

lokk

e

Neuroloog prof. dr. Karin Faber van het Maastricht UMC+ heeft de Avicenna Pijnprijs 2016 gewonnen voor haar onderzoek naar dunne-

vezelneuropathie (DVN). De prijs werd in het Maastrichtse academisch ziekenhuis aan haar uitgereikt door neuroloog dr. Dolf Boerman.

Het is voor het eerst dat de Avicenna Pijnprijs wordt uitgereikt. De werkgroep pijn van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie heeft de prijs ingesteld voor het individu, de groep of organisatie die zich heeft onderscheiden op het gebied van onderzoek en behandeling van pijn, met het accent op de verbetering van de pijnzorg.

prof. dr. Karin FaberHet onderzoek van professor Faber en haar team naar DVN is een voorbeeld van onderzoek dat direct van groot belang is voor de patiënten-zorg. Jarenlang was er geen goede verklaring voor patiënten met symptomen als branderige pijn in de huid van handen en voeten, maar ook in de huid van andere lichaamsdelen. Het on-derzoek van Faber heeft deze situatie volledig veranderd. DVN is nu een geaccepteerd ziekte-beeld. Er wordt momenteel nader onderzoek gedaan naar de mogelijke oorzaken en ontwik-keling van de ziekte, diagnostiek, maar ook naar mogelijke nieuwe behandelingen. Professor Faber werkt nauw samen met dr. I.S.J. Merkies, neuroloog in Hoofddorp. Samen hebben zij een (inter)nationaal netwerk van research en klinische zorg gecreëerd. Binnen het Maastricht

UMC+ heeft Faber met haar team een zorglijn voor DVN-patiënten ontwikkeld.

ExpertisecentrumDunnevezelneuropathie is een zenuwaandoe-ning waarbij vooral de dunne zenuwvezels niet goed functioneren. Deze zenuwvezels zijn de eindtakjes van de zenuwen, vlak onder de huid, die zorgen voor het voelen van pijn en temperatuur. DVN komt vaker voor dan altijd werd verondersteld. Dat bleek in 2013 uit een onderzoek van het Maastricht UMC+ onder de Zuid-Limburgse bevolking. In totaal zijn er in Nederland zo’n 10.000 patiënten. Per jaar ko-men er volgens de onderzoekers naar schatting 2.000 nieuwe patiënten bij.Het Maastricht UMC+ heeft een zogenoemde topreferente functie voor de behandeling van deze ziekte. Onlangs is het neuromusculair centrum van het Maastricht UMC+ door de mi-

Avicenna

Ibn Sina (Avicenna is een Latijnse transcriptie) was een Perzische arts die leefde van 980-1037. Hij had zich al op jonge leeftijd de hele islamitische en oud-Perzische geneeskunde eigen ge-maakt. Hij schreef een groot aantal wer-ken, waarvan de canon der geneeskun-de de belangrijkste is. De werkgroep pijn van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie wil zijn naam met de instelling van de naar hem vernoemde prijs uit de vergetelheid halen.

Karin Faber en Dolf BoermanUitreiking Avicenna Pijnprijs

Avicenna Pijnprijs voor Karin Faber, neuroloog

nister zelfs aangemerkt als ‘expertisecentrum zeldzame aandoeningen’ onder meer voor een bepaalde vorm van DVN (de zogenoemde natriumkanaalgerelateerde dunnevezelneuro-pathie).

H

25

Zorg en Ziekenhuis

Oplossing obesitasMogelijk binnen handbereik

Máxima Medisch Centrum (MMC) start in samenwerking met Maastricht UMC+ een on-derzoek dat mogelijk richting

geeft aan een oplossing van de obesitasproblematiek. Recent

onderzoek laat zien dat de samenstelling van darmflora

invloed heeft op de ontwikke-ling van obesitas. De darmflora wordt in sterke mate beïnvloed

door iemands dieet. Het is echter onbekend hoe het dieet

zo’n grote impact kan hebben op de darmbacteriën. Met het

onderzoek hoopt MMC ant-woord te geven op die vraag.

een nieuwe behandeling ontdekken tegen obesi-tas en obesitasgerelateerde ziektes. Bijvoorbeeld een medicijn waarmee de functie van deze darmcellen en darmflora wordt gestimuleerd, wat zou kunnen leiden tot gewichtsverlies.”

VoedingsdagboekTijdens dit onderzoek worden, vanzelfsprekend na uitdrukkelijke toestemming van de patiënt, tij-dens een operatie verschillende stukjes weefsel afgenomen. Dit weefsel wordt afgenomen bij een groep patiënten met extreem overgewicht terwijl zij een maagverkleining ondergaan. De con-trolegroep bestaat uit mensen met een gezond gewicht die een galblaasoperatie moeten on-

Co-promotor en chirurg François van Dielen: “In deze grootschalige studie worden patiënten met en zonder overgewicht onderzocht.

Er wordt gemeten of een lagere voedselinna-me leidt tot veranderingen in de functie van bepaalde darmcellen die geassocieerd worden met veranderingen in de darmflora. Met het onderzoek proberen we die hypothese te bevestigen. De resultaten kunnen uiteindelijk bijdragen aan een nieuwe behandeling tegen overgewicht.”

Nieuwe behandelingObesitas en hieraan gerelateerde diabetes type 2 zijn grote, groeiende problemen in onze maat-schappij. Het gaat om een grote groep patiënten die jaarlijks 850 miljoen euro aan zorg verbruikt. Initiatiefnemer van het onderzoek is Obesitas Centrum Máxima van MMC. Dit centrum is gespecialiseerd in de behandeling van mensen met extreem overgewicht. Arts-onderzoeker Martine Uittenbogaart: “Informatie over de werking van deze darmcellen en de mogelijke invloed die zij hebben op de samenstelling van de darmflora kan er mogelijk toe leiden dat we

Onderzoekobesitasproblematiek

In deze grootschaligestudie worden patiënten

met en zonder overge-wicht onderzocht

Medisch Belicht

Verhoogd risico,Je bent te licht

Geen verhoogdrisico

Je zit in hetrisicogebied

Verhoogd risico,je bent te zwaar

Vrouw68 cm of minder

Vrouw68 - 80 cm

Vrouw80 - 88 cm

Vrouw88 cm of meer

Man79 cm of minder

Man79 - 94 cm

Man94 - 102 cm

Man102 cm of meer

Probeer ietsaan te komen

Probeer ditgewicht te houden

Zorg dat je nietmeer aankomt

Probeer af te vallen

Middelomtrek betrouwbare methode om overgewicht vast te stellenHierbij meet je met een centimeter de middelomtrek over de navel van je buik.

dergaan. Naast het afnemen van stukjes weefsel wordt patiënten ook gevraagd om een voedings-dagboek bij te houden, een glucosetolerantietest te ondergaan en een monster van hun ontlasting in te leveren. De eerste onderzoeksresultaten worden verwacht in juni 2017. Met dit promotie-onderzoek won Martine Uittenbogaart onlangs het Kootstra Talent Fellowship; een prestigieuze onderzoeksbeurs van de Universiteit van Maas-tricht voor talentvolle promovendi.

26

Zorg en Ziekenhuis

Laboratorium op een chip

Huidkankernieuwe behandeling

Als eerste in Nederland heeft Radiotherapiegroep – zelfstandig instituut voor bestralingstherapie – een nieuw bestralings-apparaat voor huidkanker in gebruik genomen: Esteya.

Lithium“Lithium is een bijzondere stof, omdat het werkt tegen depressieve klachten”, vertelde Van den Berg. “Maar: gebruik te weinig en het werkt niet, gebruik te veel en het is dodelijk. En die verhouding verandert steeds. Door de toe-passing van nanotechnologie voor vloeistof, konden we een chip maken die vaststelt welke stofjes er allemaal in een druppel bloed zitten. Met een normale vingerprik kunnen patiënten nu thuis hun exacte dosering lithium bepalen.” En daar blijft het niet bij.

Technische innovatiesMIRA werkt nauw samen met nanotechnici, ziekenhuizen en verzekeraars. Van den Berg: “Daarbij moet je wel over je eigen grenzen durven kijken. Openstaan voor mensen en technieken, je kwetsbaar opstellen en willen praten met mensen die een andere vaktaal spreken. Dan kom je tot technische innovaties met directe impact op de zorg. Er wordt nu hard gewerkt aan een pil om darmkanker op te sporen. En we hebben een chip gebouwd met, simpel gezegd, een ingebouwd stuk ader, om vast te kunnen stellen waarom een vernau-wing vaak leidt tot trombose.”

In slechts enkele korte behan-delingen kunnen huidtumoren met Esteya bestraald worden. Deze patiëntvriendelijke, pijnloze

behandeling kan een operatie voorkomen. Esteya, een apparaat van Elekta, wordt ingezet bij patiënten met een basaalcelcarcinoom. Dit is de meest voorkomende vorm van huidkan-ker. Als behandelmethode wordt hierbij in de meeste gevallen gekozen voor een operatie. Als een operatie om technische of praktische redenen niet goed uitvoerbaar is, wordt voor een ander soort behandeling gekozen. Sinds begin maart is er echter met Esteya bij Radi-otherapiegroep een goed nieuw alternatief beschikbaar voor deze patiënten. Snel en pijnloosDe behandeling met Esteya is pijnloos. Er is dus geen verdoving of anesthesie nodig.De wondzorg achteraf is minimaal en huid-transplantatie of een reconstructieve ingreep zijn in het geheel niet nodig. Het gaat om slechts 6 behandelingen van zo’n 2 à 3 minuten waarbij de patiënt in een comfortabele stoel zit of ligt. Daarna kan hij of zij alle dagelijkse activiteiten voortzetten, zoals sporten en dou-chen. Omdat deze vorm van huidkanker veel voorkomt in het gezicht, vinden de meeste patiënten het belangrijk hoe de behandelde plek er achteraf uit ziet. Het resultaat van de behandeling met Esteya is uitstekend, zowel functioneel als cosmetisch.

Nieuw in NederlandRadiotherapiegroep is de eerste in Nederland die dit bestralingsapparaat in gebruik neemt. In de Verenigde Staten en Spanje is hier al veel (positieve) ervaring mee opgedaan. Radiothe-rapiegroep heeft twee apparaten aangeschaft. De eerste wordt in Ede gebruikt op de behan-dellocatie gevestigd in Ziekenhuis Gelderse Vallei. De tweede zal begin mei op de locatie in Deventer (direct naast het Deventer Zieken-huis gelegen) in gebruik genomen worden.

penstaan voor mensen en technieken, je kwetsbaar opstellen en ook willen praten met mensen die een andere

vaktaal spreken. Dat zijn volgens Albert van den Berg de belangrijkste ingrediënten om een cross-over tussen medici en technici tot een innovatief succes te maken.

Van den Berg is onder meer directeur van MIRA, het onderzoeksinstituut voor Biomedische Technologie van de Universiteit Twente. Hij was een van de keynote-sprekers op het Health Valley Event 2016. “Geef technici iets nieuws, zoals nanotechnologie, en ze maken eerst dingen als de kleinste wc en de kleinste gitaar ter wereld. Maar als je vervolgens aan cross-overs doet, ontstaan er hele zinnige zaken. Zoals een laboratorium op een chip.” Van den berg spreekt uit ervaring. Uit de samenwerking van zijn instituut met het Twentse nanolab MESA+ kwam een chip voort waarmee patiënten met depressie veel minder vaak naar het ziekenhuis hoefden.

Nieuwe patientvriendelijke behandelmogelijkheidRadiotherapiegroep

O

‘Zowel functioneel als cosmetisch effectief.’

27

Zorg en Ziekenhuis

Medisch Belicht

De interventieradiologen Otto Elgersma en Wil-lem Hellings voerden de procedure uit, met de hulp van hun collega Marco van Strijen uit het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Daar wordt de ingreep al langer toegepast. Anesthe-sioloog Ankie Koopman verzorgde de (algehe-le) narcose. Zes à zeven naalden gingen via de huid naar binnen en werden gekoeld tot -110 graden Celsius op het koudste punt. De koeling vond tweemaal tien minuten plaats. Hierdoor bevroor de hele tumor en bleef de rest van de nier gespaard. Om de tumor en het ijs tijdens de ingreep te kunnen zien, en de juiste plek te bepalen voor de naalden, vond de procedure plaats in een CT-scanner. Dit vergde enige improvisatie, omdat de CT-scanner normaliter geen omgeving is waar de patiënt onder narco-se wordt gebracht en omdat de werkruimte er wat beperkt is.

Tevreden met resultaatMet de medewerking van een enthousiast team van Radiologie en Anesthesiologie, samen met leverancier MML-Medical van de speciale vriestechniek, werd de cryoablatie beide keren met succes voltooid. Mocht het Albert Schweit-zer ziekenhuis de ingreep in de toekomst vaker gaan uitvoeren, dan kan dit in de vernieuwde angiokamer – waar een CT wordt ingebouwd – plaatsvinden op het operatiecomplex. De twee patiënten konden na de ingreep via de verkoe-verkamer gewoon terug naar de verpleegafde-ling. De interventieradiologen zijn erg tevreden met het resultaat en met de ervaring die zij opdeden met deze methode.

geval van blaaskanker is het eiwit PDL-1 zo’n rem. Vereenvoudigd gesteld geven de kanker-cellen met behulp van dit eiwit aan afweercel-len de boodschap af ‘met ons is niets mis, je kunt ons met rust laten’.

AfweerreactieIn theorie kan de afweerreactie toch op gang worden geholpen door de werking van het eiwit te verstoren. PDL-1 blokkers zijn medi-cijnen die aan het PDL1-eiwit hechten en er zo voor zorgen dat het zijn werk niet langer kan doen. Recent zijn er successen geboekt met immuuntherapie bij longkankerpatiën-ten waarbij een vergelijkbaar eiwit, PD-1, met medicijnen wordt geblokkeerd. Hoewel deze therapie niet bij alle longkankerpatiënten

Immuuntherapie met zogenoemde PDL1-blokkers blijkt effectief bij een subgroep van blaaskanker-patiënten. De resultaten van een gro-

te internationale studie die dit laat zien, zijn op 4 maart gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. Het Antoni vanLeeuwenhoek deed als enige Nederlandse centrum mee aan het onderzoek.

Immunotherapie is een nieuwe manier om kanker te behandelen, waarbij het eigen afweersysteem van het lichaam ertoe wordt aangezet de tumor aan te vallen. Er zijn aller-lei mogelijke redenen waardoor dit normaal gesproken niet gebeurt. Zo kunnen tumoren een ‘rem’ op de afweerreactie leggen. In het

aanslaat, werkt het bij een deel van hen zeer goed. In het nu gepubliceerde onderzoek kregen 310 patiënten met uitgezaaide blaas-kanker de PDL-1 therapie. Het ging hierbij om patiënten waarbij de kanker bleef doorgroei-en nadat zij alle gebruikelijke behandelingen al hadden ondergaan. Van de patiënten bij wie de tumor inderdaad PDL-1 produceerde, was de immuuntherapie in een kwart van de gevallen effectief. Bij deze patiënten slonk de tumor.

EffectiviteitVanuit het Antoni van Leeuwenhoek deden 13 patiënten mee aan dit onderzoek. Behan-delend arts en onderzoeker dr. Michiel van der Heijden: “We kunnen op basis van dit on-derzoek nog niet zeggen voor hoe lang deze immuuntherapie zal blijven werken. Gemid-deld zijn de patiënten maar twaalf maanden gevolgd. Maar het lijkt een langdurige respons te geven. Van de patiënten die in onze kliniek zijn behandeld en bij wie de therapie werkte, werkt deze nu nog steeds.” De meeste patiën-ten startten met hun behandeling in augustus of september 2014. Bij hen vertoont de kanker nu dus al langer dan een jaar geen toename. Ter vergelijking: gemiddeld overlijden patiën-ten met uitgezaaide blaaskanker bij wie geen gebruikelijke behandeling meer effectief is binnen drie tot twaalf maanden.

Vroeger stadiumVan der Heijden vermoedt dat deze nieuwe immuuntherapie mogelijk nog succesvoller is als deze in een vroeger stadium wordt in-gezet. “De patiënten uit dit onderzoek waren vaak al erg ziek. Mogelijk kwam de therapie voor sommigen al te laat. Dat behandeling bij een groep patiënten die zo ziek is in som-mige gevallen toch nog effectief blijkt, is erg hoopgevend. Het zou goed kunnen dat als deze therapie wordt ingezet bij patiënten bij wie de ziekte niet is uitgezaaid, een nog groter percentage patiënten er baat bij heeft.”

Wereldwijd lopen daarom nu diverse andere studies met de PDL1-blokkers, onder verschil-lende groepen van patiënten en ook in wis-selende combinaties met andere anti-kanker middelen. Momenteel lopen er in het Antoni van Leeuwenhoek diverse nieuwe studies met PDL1-blokkers voor blaaskanker-patiënten.

Niertumor weggevrorenprimeur in het Albert Schweitzer ziekenhuis

Blaaskankersuccesvolle test met immuuntherapie

‘Dat behandeling bij een groep patiënten die zo ziek is in sommige ge-vallen toch nog effectief blijkt, is erg hoopgevend.’

E

InterventieradiologenUitvoering cryoablatie van de nier

en primeur voor het AlbertSchweitzer ziekenhuis: op 10 maart werd voor het eerst in Dordrecht bij

twee patiënten een zogeheten ‘cryoablatie’ uitgevoerd van de nier. Dat betekent dat een niertumor wordt bestreden met bevriezing, door middel van naalden die diep gekoeld zijn met behulp van argon en helium. De tumor vriest daardoor kapot, de nier (en nierfunctie) blijft behouden en de patiënt houdt slechts minimale restschade over van de ingreep. Het alternatief zou in veel gevallen een totale verwijdering van de nier zijn.

28

Zorg en Ziekenhuis

De lente is begonnenalleen maar vreugde en genieten?

Vitamineshot

De zon en warmte zijnvoor vele aandoeningen

een welkome afwisseling na de herfst en

de winter

lifestyle

29

Zorg en Ziekenhuis

In de lente als de zon steeds meer gaat schij-nen en de dagen langer worden zijn er veel mensen die opbloeien. De winterdepressie sluipt uit het lijf, de langere dagen maken dat mensen zich beter gaan voelen en de zon levert vitamine D op.

Vitamine D is belangrijk voor de productie van hormonen als serotonine en dopamine, die invloed hebben op het bioritme en het ‘ge-luksgevoel’ van mensen. Soms worden zo veel hormonen aangemaakt dat er zelfs sprake is van lichte euforie waardoor we meer energie krijgen. Heel veel mensen kijken dan ook uit naar de lente. De zon en warmte zijn voor vele aandoeningen een welkome afwisseling na de herfst en de winter. Niet alleen mensen met een winterdepressie hebben baat bij mooi weer. Ook mensen met fybromyalgie of reuma leven op als er warmte in de lucht hangt.

Het is weer lente, dat betekent dat het sportseizoen weer volop gaat beginnen, dat hooikoorts weer op de loer ligt en

dat de broeken en rokjes korter worden. Maar is de lente alleen maar vreugde en genieten? Is de lente voor iedereen

iets om naar uit te kijken?

Lente, dan zijn er weer de hooikoortspatiënten. Het is niet dat zij niet houden van de zon en de warmte, maar het is wel bewezen dat een koude lente zorgt voor minder pollen in de lucht.

Het LUMC heeft er een speciale website voor gelanceerd in 2013. Hooikoortspatiënten kunnen hier dagelijks aangeven hoeveel last zij hebben. De onderzoekers van het LUMC gebruiken deze informatie om een landelijk overzicht van hooikoortsklachten en een dagelijkse pollenver-wachting te maken.

Vitamineshotdoor de zon

Drukteop de EHBO

De keerzijdevoorjaarsmoeheid

Niet iedereen krijgt die lentekriebels, die heerlijke vibe om de kast eens uit te mesten, het huis schoon te maken, het terras op te gaan en weer heerlijk buiten te gaan sporten. Er zijn mensen die lange tijd nodig hebben om de herfst en winterdagen kwijt te raken.

Het tekort aan vitamine D kan een behoorlijke impact hebben op iemand. En dan ontstaat er voorjaarsmoeheid. Anders dan de naam doet vermoeden heeft dit dus niets met het voorjaar of de lente zelf te maken, maar alles met de naweeën van de herfst en winter. Hoe meer je naar buiten gaat hoe meer energie je krijgt van de zon en het licht. Hoe vermoeid ook, het wordt toch echt aangeraden om zoveel moge-lijk zonnestraaltjes mee te pikken, dan ben je eerder over de vermoeidheid heen.

VoorjaarsmoeheidHet tekort aan vitamine D kan eenbehoorlijke impact hebben op iemand

Koude lenteminder pollen

In de lente begint het sportseizoen Ongetraind en overmoedigheidleiden tot veel blessures

Op de EHBO wordt de lente ook opgemerkt. Na de winterstop gaan sporters weer vol enthou-siasme, maar niet altijd goed voorbereid, het veld op.

Ongetraind en overmoedigheid leiden tot veel blessures. Blessures die voorkomen kunnen worden door tijdens de winterstop te blijven trainen en de spieren soepel te houden.

Na de winterstop gaan sportersweer vol enthousiasme het veld opBlijf trainen tijdens de winterstop omje spieren soepel te houden

lifestyle

30

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

8e editie

Gulpen - Wittem

www.loopmetjedokter.nl

Op zaterdag 24 september 2016 wordt voor de 8e keer de Loop met je Dokter wandeling gehouden. Een bijzonder wandelfeest van5 of 10 km door het Limburgse heuvelland. Doel van de wandeling is geld bij elkaar krijgen voor wetenschappelijk onderzoek naar hart- en vaatziekten. Zo’n 20 artsen doen mee (in witte jas) als teamcaptains.

Voor maar € 25 per persoon wandel je nietalleen mee, je steunt ook het onderzoek naarhart- en vaatziekten, en krijgt vlaai, koffi e enlunch aangeboden. Bovendien krijg je 5 loten,waarmee je kans maakt op mooie prijzen.

Loop je mee voor een gezond hart?

za 24 sept

Met vlaai, koffi e en

lunch

€ 25,-

Loop met je dokter_poster_A3_2016.indd 1 31-03-16 13:07

31

Zorg en Ziekenhuis

Bewust Genieten


Bewust Genieten

In de rubriek ‘Bewust Ge-nieten’ besteden we iedere maand aandacht aan voe-ding, lifestyle en trends in de

zorg. Want wie zegt dat zorg wit en saai moet zijn? Waarom zou je in het zieken-huis niet lekker kunnen eten? En is een ziekenhuis bij voorbaat gedoemd tot een steriele nietszeggende omgeving?

Daarom ga ik iedere maand op zoek naar leuke nieuwtjes die laten zien dat een ziekenhuis ook mooi kan zijn, dat de om-geving van invloed is op het welzijn van de medewerkers en de patiënten. Maar ook dat de eeuwige witte doktersjas niet alleen op de kinderafdeling een kleurtje kan gebruiken en dat de klompen ook modieus en hip kunnen zijn. En bovenal dat goed eten patiënten tevreden stemt.

In mijn zoektocht ben ik diverse onder-zoeken tegengekomen die als resultaat aangeven dat een witte doktersjas meer vertrouwen geeft in de kundigheid van een arts. Echter na een grondige zoek-tocht bleek dat de gemiddelde leeftijd van de 116 ondervraagden 78 jaar was. Niet echt een maatstaf voor de mensen die je dagelijks in een ziekenhuis tegen-komt.

Een ander onderzoek gaat over de invloed van kleur op de psyche van de mens. Vele onderzoeken hebben al eerder aangetoond dat rood agressie op-wekt, dat blauw zorgt voor rust en pastel-tinten het ook goed doen. Maar nergens kom ik tegen dat wit geassocieerd wordt met steriliteit. En toch hoe vaak zijn witte muren nog wit? Hoe schoon oogt een witte vergrauwde muur en wat zegt dat over hoe serieus een ziekenhuis de ruimte neemt waar ik soms uren in moet doorbrengen?

Dus heb je een inspirerende werkplek, een prachtige outfit, of de beste menu-kaart? Laat het ons weten dan kunnen we op onderzoek gaan naar hoe het ook anders kan!

Mail je tips [email protected]

Saxenburgh Groep start met Sportvitaal Vechtdal

Met de komst van sportarts Marloes Stapel begin dit jaar wil de Saxen-burgh Groep de sportgeneeskunde stevig neerzetten in het Röpcke-

Zweers Ziekenhuis. Onder de noemer Sportvi-taal Vechtdal wordt de sportgeneeskunde in samenwerking met Isala Zwolle ontwikkeld. Het sportspreekuur is per 1 maart gestart in het ziekenhuis in Hardenberg.

Sportarts Marloes Stapel‘Sportgeneeskunde is er voor iedereen die beweegt, van topsport tot aan chronisch zieken die willen bewegen’

Sportgeneeskunde is niet helemaal nieuw in het Hardenbergse ziekenhuis. Er bestaat al sinds enkele jaren een kleinschalige samen-werking met Zwolle op dit gebied, maar het spe-cialisme krijgt nu een flinke impuls. Manager Wim Jaspers van de Saxenburgh Groep: “Wij willen ons ontwikkelen tot een sportmedisch centrum, Sportvitaal Vechtdal, dat bereikbaar is voor alle sporters èn overige bewoners van het Vechtdal en zuidoost Drenthe. De Saxen-burgh Groep is één van de oprichters van Vitaal Vechtdal dat als doel heeft vitale mensen in de regio. Een sportmedisch centrum in deze regio sluit hier uitstekend op aan.” Sportarts Marloes Stapel vult aan: “Sportgeneeskunde is er voor iedereen die beweegt, van topsport tot aan chronisch zieken die willen bewegen en daarbij klachten ondervinden. Het is heel breed.” Stapel heeft haar specialisatie tot sportarts net afgerond, maar in de regio is ze geen onbeken-de. Zo begeleidt zij als arts het eerste vrouwen-voetbalteam van PEC Zwolle. Het werk van een sportarts is zeer veelzijdig en beperkt zich niet tot begeleiding van topsporters. Denk ook aan blessurebehandeling, inspanningstesten, sportkeuringen of het opstellen van inspan-ningsprogramma’s en bewegingsadviezen voor hart- of longpatiënten.

Die daling wordt volgens de onderzoekers niet door andere ontwikkelingen verklaard. Reclame en uitstalling van tabaksproducten be-invloeden roken vooral door impulsaankopen. Vooral mensen die proberen te stoppen met roken, laten zich verleiden tot dergelijke aanko-pen. Er was geen afname in het aantal sigaretten dat gemiddeld per roker is gerookt door rokers. Dit suggereert dat reclame bij verkooppunten niet van invloed is op de hoeveelheid gerookte sigaretten, maar alleen op de kans dat stoppen met roken succesvol is.

In Nederland is reclame en uitstalling bij ver-kooppunten nog steeds toegestaan, ondanks internationale verdragen tegen reclame voor tabak. Vele medische organisaties pleiten voor invoering van reclameverbod. Medeauteur van de studie Anton Kunst, AMC-hoogleraar Sociale Epidemiologie: “Als de effecten die in Engeland zijn waargenomen worden vertaald naar Neder-land, dan neemt het aantal rokers binnen drie jaar met ongeveer 40.000 rokers af.”

et niet zichtbaar uitstallen van pakjes sigaretten in supermarkten leidt tot een daling van het roken. Dit blijkt uit

een onderzoek naar het effect van een verbod op reclame voor sigaretten bij supermarkten in Engeland. Dit concludeert een team van Neder-landse en Engelse onderzoekers in een artikel dat onlangs is verschenen in het toonaangeven-de tijdschrift Tobacco Control.

In april 2012 werd in Engeland een verbod ingevoerd op reclame voor tabaksproducten in grotere winkels zoals supermarkten. Pakjes sigaretten mogen niet meer zichtbaar worden uitgestald. De onderzoekers onderzochten de effecten hiervan met enquêtes die maandelijks werden gehouden tussen 2009 en 2015. Het aantal rokers was vrijwel constant in de jaren vóór de invoering van het reclameverbod. Na de invoering daalde het aantal rokers met 1,5 %.

Minder rokenna verbod tabaksreclame

SpreekuurVoorlopig houdt de sportarts elke maandag en donderdag spreekuur in het Röpcke-Zweers Ziekenhuis in Hardenberg. Patiënten kunnen door-verwezen worden door de huisarts of een specialist. Voor keuringen is geen verwijzing nodig.

H

32

Zorg en Ziekenhuis

Zoutmeter spreektbijna iedereen eet te veel zout

33

Zorg en Ziekenhuis

Bewust Genieten

zout.’ en lanceert Zoutmeter.com. Op basis van enkele vragen over wat je regelmatig eet, zie je hoeveel zout je binnenkrijgt. De Zoutmeter geeft je de ongezouten waarheid, tips om zout te minderen en biedt een receptenboekje met zoutarme gerechten. Etiketten en kruidenSlechts 20 procent van al het zout dat je bin-nenkrijgt voeg je zelf toe aan je eten, tijdens het koken of aan tafel. Zo’n 80 procent zit al in voedingsmiddelen, zoals brood, vlees, kaas en kant-en-klare kruidenmixen en sauzen, maar ook in koekjes en gebak. De verschillen tussen merken en varianten zijn echter groot. Etiketten vergelijken en kiezen voor merken of varianten met minder zout, zorgt ervoor dat je minder zout eet. Net als geen kant-en-klare producten gebruiken, maar zelf koken. Ook belangrijk is het vervangen van zoute kant-en-klare kruiden-mixen door verse of gedroogde kruiden.

Arnhem in cijfers) en nemen er inmiddels 120 van de totaal 210 obese kinderen (en hun families) deel aan GO!. Spin in het web is de kindergezondheidscoach die het kind en zijn ouders begeleidt wat betreft gezonde leefstijl.

Te veel zout eten verhoogt je bloeddruk en daarmee het risico op hart- en vaatziekten. En het kan nierschade veroorzaken of (ver-

sneld) verergeren. Iedereen met een (verhoogd risico op) nierschade is extra gevoelig, zoals mensen met diabetes en hoge bloeddruk. De meeste Nederlanders weten wel dat te veel zout schadelijk is. Slechts 1 op de 5 dénkt meer te eten dan de maximaal aanbevolen hoeveel-heid van 6 gram per dag. Maar de ongezouten waarheid is dat 85% van de Nederlanders te veel zout eet! Vrouwen eten gemiddeld 7,5 gram per dag, mannen zelfs bijna 10 gram. We eten dus ongeveer één kilo zout per jaar te veel. Zoutmeter.comOm Nederlanders bewust te maken van hun (hoge) zoutconsumptie, en hen te helpen min-der zout te eten, start de Nierstichting de cam-pagne ‘Wie van zijn nieren houdt, eet minder

O! Gezond Onderweg is een intensie-ve samenwerking van jeugdartsen, huisartsen, kinderartsen van Rijnstate

(het ziekenhuis in Arnhem), drie kindergezond-heidscoaches en verschillende zorgen hulpver-leners uit de jeugdteams. Inmiddels werken 120 obese kinderen in Arnhem (Malburgen) onder begeleiding van een kindergezondheidscoach aan een gezonde levensstijl. Net zoals in de wijk Malburgen gaat GO! met een zelfde aanpak vanaf eind maart van start in Zetten/Herveld (in de gemeente Overbetuwe).

Steeds meer jongeren en kinderen hebben te maken met (beginnend) overgewicht. Dit overgewicht kan op jonge leeftijd al veel gezondheidsklachten geven en ervoor zorgen dat zij zich niet prettig voelen. GO! begeleidt kinderen tussen de 0 en 19 jaar met over-gewicht en obesitas. In de Arnhemse wijk Malburgen wonen 2.961 kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar (peildatum 1 januari 2013, bron:

De ongezouten waarheid is dat Nederlanders gemiddeld 1 kg zout per jaar te veel eten. Nederlanders weten wel dat te

veel zout slecht is, maar denken dat een ander te veel zout eet. Om dit te veranderen is de Nierstichting een campagne

gestart en lanceerde op World Kidney Day, donderdag 10 maart, Zoutmeter.com. Op basis van enkele vragen laat

de Zoutmeter zien hoeveel zout je eet en hoe je dat ver-mindert. Als iedereen in Nederland 3 gram zout per dag

minder eet, scheelt dat jaarlijks 1.500 sterfgevallen.

GO!aanpak van obesitas bij kinderen breidt uit

Lichtspektakelin het Spaarne Ziekenhuis

Je ‘lekker in je vel’ voelen, gezonde voeding, bewegen en ontspanning zijn belangrijke pijlers in de behandeling. Om te zorgen dat het om een blijvende gedragsverandering gaat, duurt de begeleiding ten minste 2 jaar.

TussenkopKinderarts Petra van Setten uit Rijnstate: “In Zetten en Herveld gaan we eenzelfde traject op-zetten, in de hoop daar ook veel kinderen met overgewicht en obesitas te kunnen bereiken en helpen een gezonde leefstijl na te streven. We nemen daarbij onze ervaringen uit de wijk Malburgen in Arnhem mee. De succesvolle samenwerking met stichting Resto van Harte voor kookworkshops wordt gecontinueerd. In Zetten en Herveld (gemeente Overbetuwe) wo-nen 1.658 kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar (peildatum: 24 december 2015, bron: gemeente Overbetuwe). Het totaal bereik wordt daarmee voor twee wijken ongeveer 4.600 kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar met respectievelijk 750 kinderen met overgewicht en 250 kinderen met obesitas. Na de zomervakantie hebben we gepland in een derde wijk (in de gemeente Arnhem) van start te gaan”.

Buitenplaats Spaarne ZiekenhuisPatiënten en ziekenhuismedewerkers kunnen ’s avonds genieten van deze inspirerende plek

In het Spaarne Ziekenhuis kunnen patiënten en ziekenhuismedewerkers ’s avonds genie-ten van een mooie buitenplaats.

Op de buitenplaats staan bloempotten van Gadgets & Trends die ’s avonds voor een waar lichtspektakel zorgen. De bloempotten zijn vanuit diverse kamers zichtbaar. Een mooi voorbeeld van een inspirerende plek.

G

34

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

Jumper Balance

Amazone Bicolormet lendensteun

Amazone Bicolor

ScoreMedi stoelen zĳ n speciaal ontwikkeld om werkplek-situaties van artsen, chirurgen en verpleegkundigen te verbeteren. Onze stoelen zĳ n dé beste keuze om lekker en gezond je werk te kunnen doen.

Probeer het zelf. Gratis 2 weken op proef. Vraag jouw ScoreMedi proefstoel aan via www.ziekenhuisstoelen.nl

Wij vinden dat iedereen recht heeft op een gezond leven!

Advertentie Zorg en ziekenhuis A4.indd 1 4/4/2016 2:52:37 PM

35

Zorg en Ziekenhuis

Toename aantal artsenliefst 17 procent van de werkzame artsen in OESO-landen is immigrant


Talent Ontwikkeld

Persoonlijke ontwikkeling en professionele ontwikke-ling liggen steeds dichter bij elkaar. Want dragen ze beide

niet bij aan de algehele ontwikkeling van jou als persoon en dus ook indirect van jou als professional?

De vraag is echter welke ontwikkeling verwacht je werkgever en voor welke ontwikkeling kan je bij je werkgever aankloppen? Een cursus of workshop ‘plannen’ is voor je werkgever van toege-voegde waarde op de efficiency van je werk., maar thuis heb je er vaak ook veel profijt van. En dat kan uiteindelijk ook weer van invloed zijn op je werk.

In een vorig leven was ik personeelsad-viseur. Bij diverse werkgevers zag ik dat er heel verschillend werd omgesprong-en met de ontwikkeling van talent. Soms krabde ik mijzelf achter de oren of we dit als werkgever wel moesten doen. Want is een cursus ‘mindfulness’ voor een goed functionerende medewerker wel noodzakelijk? Aan de andere kant kan dit ook preventief werken en kan je er, als werkgever, uiteindelijk ook baat bij hebben.

De hoeveelheid workshops, trainingen, cursussen, opleidingen (alleen deze benaming kunnen al een kleine dui-zeling te werk stellen) is in de loop der jaren alleen maar groter geworden. Het wordt voor de medewerker ook steeds moeilijker om een geschikte cursus te vinden. Want, dat een werk gerelateerde cursus met alle innovaties en nieuwe technieken, voor je werk belangrijk is zal je werkgever gelijk onderstrepen. Maar voor een cursus waar het gaat om de ontwikkeling van persoonlijke talen-ten, moet je vaak beter je best doen om je werkgever te overtuigen. Zonde, vind ik persoonlijk, want vaak draagt dit bij aan motivatie en werkplezier. Misschien kunnen we samen soms net wat vaker uit de context van het medisch nood-zakelijke stappen en ons richten op het belang van persoonlijke ontwikkeling. Want gemotiveerde medewerkers zijn goud waard!

Groot tekort hoogopgeleide verpleegkundigen

De verpleegkundigenvereniging V&VN maakt zich zorgen om het aantal hoogopgeleide ver-pleegkundigen in Nederland. De

hoeveelheid verpleegkundigen met hbo-ni-veau neemt af, daardoor kunnen patiënten en cliënten zorg tekort komen.

Vooral in de wijkverpleging, verpleeghuizen en specialistische afdelingen in ziekenhuizen is een ‘zorgwekkend tekort’ aan hoogopgelei-de verpleegkundigen. ‘In de wijkverpleging bijvoorbeeld is nu een tekort aan zo’n 150 hoogopgeleide hbo-verpleegkundigen. In de loop van het jaar zal dat oplopen tot zo’n duizend’, zegt directeur Sonja Kersten. Gevolg is volgens de V&VN dat cliënten en patiënten zorg tekort kunnen komen, of dat zorg niet geleverd kan worden op het moment dat die nodig is. Eind vorig jaar werd ook bekend dat

de helft van de thuiszorg wilde dat niet alleen hbo’ers, maar ook mbo-verpleegkundigen indicaties mochten uitgeven.

Verpleegkundigen opleiden De reden van het tekort is het feit dat alle verpleegkundigen zich opnieuw moesten registeren in het BIG-register. Veel van hen vol-deden niet aan de eisen; voldoende contact met de patiënt en voldoende kennis. Hoewel het aantal verpleegkundigen vorig jaar flink daalde, zijn er wel meer studenten begonnen aan de opleiding hbo-verpleegkunde. Toch zijn er niet genoeg studenten om het tekort op te lossen. Kersten: ‘We moeten ervoor zorgen dat er nog meer mensen instromen in de opleidingen. Dat betekent dat we al vroeg moeten beginnen om het vak aantrekkelijker te maken.’Bron: zorgvisie

is uitgekomen. De Organisatie voor Economi-sche Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) is een samenwerkingsverband van 34 overwe-gend welvarende landen, waaronder Neder-land. Er zijn hier 3,3 artsen op elke duizend in-woners, dat is gelijk aan het OESO-gemiddelde.

OESO-landenHet aantal artsen is de laatste jaren vooral scherp toegenomen in Zuid-Korea, Mexico en Turkije. In bijna alle OESO-landen zijn er meer verpleegkundigen bijgekomen. De meeste groei is toe te schrijven aan toename van het aantal studenten geneeskunde, opleidingen voor verpleegkundigen en trainingen. Ook zijn er veel immigrant-dokters – artsen die opgeleid zijn in het buitenland – bijgekomen: liefst 17 procent van de werkzame artsen in OESO-landen is immigrant. Dit geldt met name voor de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. In dat laatste land gaan in toene-mende mate artsen uit landen als Griekenland, Italië en Roemenië aan de slag.

‘Mismatch’Veel zorgverleners geven een ‘mismatch’ aan: ze werken onder of juist boven hun opleidings-niveau. In het rapport worden actiepunten aangedragen. Zo wordt regeringen aangeraden om voldoende artsen en verpleegkundigen op te leiden, in plaats van ze te ‘importeren’.Bron: Medisch Contact

et aantal artsen en verpleegkundi-gen is nog nooit zo hoog geweest. Althans, wat betreft de OESO-landen.

Er zijn 3,6 miljoen artsen en 10,8 miljoen ver-pleegkundigen, blijkt uit de laatste telling (2013). Dat waren er in 2000 nog respectievelijk 2,9 en 10,8 miljoen. Ook in Nederland is het aantal artsen toegenomen.

De zorgsector voorziet inmiddels in meer dan 10 procent van de werkgelegenheid in veel OESO-landen, zo blijkt uit het rapport ‘Health Workforce Policies in OECD countries: Right Jobs, Right Skills, Right Places’, dat vorige week

Nooit waren er meer artsenin Nederland meer dan 3 artsen op elke 1000 inwoners

H

Talent Ontwikkeld

36

Zorg en Ziekenhuis

Onderzoek BDOZorginstellingen kampen met leiderschapsprobleem

Nederlandse zorginstellingen zijn onvoldoende in staat het hoofd te bieden aan de voortdurende veranderingen die op hen afko-

men. Slechts 9% van de instellingen heeft het verandervermogen om de turbulentie in de sector om te zetten in betere of efficiëntere zorg. Bijna zeven op de tien (67%) hebben dat niet. Dat kan niet anders dan effect hebben op de kwaliteit van de geboden zorg. Het gebrek aan verandercapaciteit vormt daarnaast een bedreiging voor de continuïteit van veel instellingen op de lange termijn.

Dat concludeert BDO Accountants & Advi-seurs op basis van een onderzoek naar de ver-andercapaciteit van Nederlandse zorginstellin-gen. BDO voerde het onderzoek uit samen met prof. dr. Anton Cozijnsen, hoogleraar Veran-dermanagement aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Aan het onderzoek namen ruim tweehonderd Nederlandse zorginstellingen deel. Respondenten waren zonder uitzonde-ring werkzaam op het hoogste niveau, als lid van de raad van bestuur of vlak daaronder. Het is voor het eerst dat op systematische wijze onderzoek is gedaan naar de verandercapaci-teit van Nederlandse zorginstellingen.

VerandercapaciteitBDO roept politici op om na het moordende verandertempo van de afgelopen jaren,

aan te sturen op een periode van besten-diging. Tegelijkertijd moeten Nederlandse zorginstellingen niet langer wachten om te investeren in hun verandercapaciteit om zo hun concurrentievermogen te versterken. “Met name voor de raden van bestuur van

erpleegkundige blijft een uitgespro-ken vrouwenberoep. Dat blijkt uit vrijdag gepubliceerde cijfers van het

CBS over het aantal afgestudeerde bij zorgop-leidingen in 2015.

Vorig schooljaar haalden 22.000 vrouwen een diploma in de verpleegkunde of (hulp bij) ver-zorging. Daartegenover stonden slechts 2100 mannen die een soortgelijke opleiding afrond-den. Van de in totaal 24.500 afgestudeerden, deed de overgrote meerderheid (zeven van de tien) een opleiding in de richting hulp bij zorg en welzijn of de opleiding verzorging op niveau 1,2 of 3 van het middelbaar beroepsonderwijs. Bijna twee van de tien rondden de opleiding ‘verpleegkunde’ af op het vierde mbo-niveau en ruim een van de tien kreeg een bachelorsdi-ploma voor hbo verpleegkunde uitgereikt.Bron: ANP

Mannelijke verplegerblijft zeldzaamheid

V

63%

31%

6%

Verandercapaciteit ziekenhuizen Geen verandercapaciteit Beperkte verandercapaciteit aanwezig Dynamische verandercapaciteit

zorginstellingen is er werk aan de winkel,” zegt Erik Schijvens, partner en veranderdes-kundige bij BDO. “Zorginstellingen besteden nu miljoenen aan goed bedoelde, maar weinig effectieve initiatieven om de ver-anderende zorgmarkt het hoofd te bieden. Dit moet met inhuur van externe experts worden gecompenseerd, echter zonder een goede interne basis zijn dergelijke inves-teringen zinloos. Het is aan de raden van bestuur om te beoordelen of het midden- en hoger management voldoende in staat is de organisatie te inspireren en te mobiliseren voor verandering.”

Met name de essentiële leiderschapsfacto-ren scoren in het onderzoek ondermaats. “Instellingen investeren wel in IT en commu-nicatiemiddelen, maar de basis – leiderschap en effectieve communicatie – ontbreekt. Zowel in het voorbereiden van de organi-satie op verandering als bij het structureel doorvoeren ervan is meer daadkracht van het bestuur noodzakelijk,” zegt Frank van der Lee, partner en consultant binnen de BDO Branchegroep Zorg.

Ziekenhuizen scoren het slechtstVan alle instellingen hebben ziekenhuizen de meeste moeite om de veranderingen bij te benen. Dat is opvallend, aangezien juist ziekenhuizen in de zorgsector vaak voorlo-pers zijn in de organisatieontwikkeling. Managers moeten meer aandacht besteden aan het concretiseren van strategische plan-nen, zo luidt het advies van BDO.

Mannelijke verplegerVerpleegkundige blijft een uitgesproken vrouwenberoep. De mannelijke verplegers zijn zeldzaam.

Aantal afgestudeerden verpleegkundeVan de in totaal 24.500 afgestudeerden haalden 22.400 vrouwen en slechts 2100 mannen een diploma.

9%

91%

37

Zorg en Ziekenhuis

Mensen in de zorg

Aad Koster Hij wordt per 1 mei a.s. voorzitter van OVAL, Organisatie voor Vitaliteit, Active-ring en Loopbaan. Met de benoeming gaat de branche een nieuwe fase in waarbij optimaal wordt bijgedragen aan het maat-schappelijk debat om ‘mensen gezond, gemotiveerd en inzetbaar aan het werk te houden en te krijgen’ en de meerwaarde van inzet van de expertise van de leden van OVAL van belang is.

Relinde WeilZij neemt als lid van de raad van bestuur afscheid van Amsta. Per 15 mei aanstaan-de wordt zij voorzitter raad van bestuur bij ziekenhuis St Jansdal te Harderwijk. Relinde Weil is 4 jaar in dienst geweest bij Amsta.

Dhr. GaljeeBestuursvoorzitter Waterlandziekenhuis vertrekt naar Gelre Ziekenhuizen. Daar wordt Galjee ook bestuursvoorzitter. Gal-jee volgt Jan Fidder op, die in december vorig jaar moest vertrekken. Galjee begint op 1 mei aan zijn nieuwe functie.

Stella SaldenDe nieuwe directeur, Stella Salden, van de KNOV is per 1 maart jl. begonnen. Zij heeft al meerdere directieposities bij branche- en belangenorganisaties bekleed, zoals de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers en de Unie KBO.

Willem de GooyerDe raad van toezicht van Zonnehuisgroep Noord heeft Willem de Gooyer aangesteld als nieuwe bestuurder. Zijn opdracht is om de transitie gedurende twee jaar uit te voeren. Op 1 maart vervangt De Gooyer de huidige interim-bestuurder Vincent Maas.

Gijs de Vries en Tini HooymansDe minister van OCW heeft Gijs de Vries en Tini Hooymans tot respectievelijk voorzitter en lid van de raad van toezicht van het Erasmus MC benoemd. De Vries is daarmee de opvolger van Cees Maas en Hooymans is de opvolger van Thea Heeren. Maas en Heeren zijn afgetreden in verband met het verstrijken van hun tweede termijn.

Talent Ontwikkeld

Onderwijs met simulatorSkillslab Interventie Longziekten

‘De komst van dit skillslab maakt de zorg veiliger en meer patientgericht’

De afdeling Longziekten van het Radboudumc opende op maandag 4 april het Skillslab Interventie Longziekten, waar artsen in op-

leiding op een simulator hun vaardigheden kunnen trainen. Deze simulator is haast niet van een echte patiënt te onderscheiden. De training leidt in de praktijk tot een snellere behandeling met minder complicaties en ongemak bij de patiënt. Daarnaast blijkt dat artsen in opleiding de benodigde vaardighe-den sneller onder de knie krijgen.

Om een goede arts te worden, is het van groot belang dat artsen in opleiding de benodigde vaardigheden regelmatig oefenen. Voor het uitvoeren van endoscopische handelingen bij patiënten met longkanker gebeurde dit oefe-nen tot op heden op patiënten, onder toezicht van ervaren artsen. Voor zowel beginnend longartsen als patiënten was dit een spannen-de situatie. Met de komst van het Skillslab met simulatietraining komt hier een einde aan.

Net echtDe simulator is haast niet van echt te onder-scheiden: het apparaat hoest, bloedt, heeft verdoving en sedatie nodig en geeft het effect hiervan weer op vitale kenmerken. Dit leidt tot een waarheidsgetrouwe training in een veilige omgeving, waarbij ook acute situaties

geoefend en getraind worden. Pas als de long-arts in spé alle vaardigheden onder de knie heeft, mag hij deze bij patiënten toepassen. Longarts Erik van der Heijden: “Een groot voor-deel van deze simulator is dat in een veilige en gestructureerde omgeving vaardigheden sneller en meetbaar aangeleerd kunnen wor-den. De komst van dit skillslab maakt de zorg veiliger en meer patiëntgericht.”

Kennis delenHet Radboudumc wil het Skillslab niet alleen inzetten voor eigen specialisten in opleiding, maar wil deze vorm van onderwijs ook inte-greren in het nationaal opleidingsprogramma Interventie Longziekten. De simulatietraining is geschikt en van belang voor alle artsen in opleiding tot longarts, kinderlongarts,anesthe-sioloog en intensivist. De afdeling Longziekten start daarnaast een wetenschappelijk onderzoek om het effect van de simulatietrainingen op competenties bij scopievaardigheden te toetsen. Ook gaat de af-deling de meerwaarde van deze training voor praktiserend longartsen in kaart brengen.

Het Skillslab is het eerste International Center of Excellence Interventie long-ziekten van Pentax. De aanschaf van dit Skillslab is mede mogelijk gemaakt door financiële onder-steuning van Pentax Medical.

38

Zorg en Ziekenhuis

advertentie

Wie denkt er nog in beperkingen?Support neemt drempels weg. Bij mensen met een

fysieke beperking, bij hun omgeving en bij zorgpro-

fessionals. Zij komen naar Support voor de nieuwste

trends, technieken en kennis die de zelfstandigheid,

vrijheid en de kwaliteit van leven vergroten. Kom

beleven, luisteren, leren en doen! Wie denkt er nog

in beperkingen?

supportexpo.nl

Gratis entree!

25 - 28 mei 2016Jaarbeurs | Utrecht

Powered by:

13695 JAA SUPPORT Adv 210x285 -v2.indd 1 26-02-16 15:03

39

Zorg en Ziekenhuis

Agendakijken, leren, doen!

Colofon

Uitgever, tevens redactie-adres: Allin1Mediaservice

T (0487) 760200 E [email protected]

Advertentieverkoop: Allin1Mediaservice

T (0487) 760200 E [email protected]

Oplage: 30.000 exemplaren

Drukwerk: Janssen Rotadruk b.v.

Verspreiding: via personeelsruimten in de ziekenhuizen en

geadresseerd aan directieleden en beslissers uit

zorg en welzijn

Meer informatie: zorgenziekenhuis.nl

‘Marathon Live’ bij AVROTROS20 april 20.30 uur AVROTROS op NPO 1

Caroline Tensen en Annemieke Schollaardt gaan de strijd aan tegen kanker in Marathon Live. Zij presente-ren vanuit de Stadsschouwburg in Almere het AVROTROS-programma Marathon Live. Anderhalf uur lang doen zij verslag van verschillende spectacu-laire en hartverwarmende marathon-acties, spreken zij wetenschappers over de stand van zaken van kankeronder-zoek en maken zij de totaalopbrengst van de ‘KWF Marathonweken’ bekend. Muzikale optredens in deze grootse liveshow komen van de Amerikaanse popster Rachel Platten en onze eigen Roel van Velzen.

kwfmarathonweken.nl

Foto

: Mer

lijn

Do

om

ern

ik

Verpleegkundige invloed24 mei NH Amersfoort

Denkt u regelmatig dat werkzaamheden efficiënter kunnen? Wordt u weleens gehinderd in het verlenen van goede zorg? En vindt u het lastig om collega’s mee te krijgen in uw ideeën?Leer hoe u als verpleegkundige invloed uitoefent. Meer zeggenschap betekent leuker werk en betere zorg voor de patiënt!

medilex.nlHét Afdelings- en Medisch Secretaressecongres21 april NBC Nieuwegein

Als secretaresse heb je continu te ma-ken met verschillende mensen. Het inzetten van communicatieve vaardig-heden is daarbij van cruciaal belang, net als je taalkennis en secretariële vaardigheden. Kom ook naar dit congres en krijg theoretische en praktijkgerichte informatie mee, waardoor je nog beter invulling kunt geven aan je functie!

secretaresseindezorg.nl

Hoe moet eHealth geïmplementeerd worden18 mei Jaarbeurs Utrecht

Dat eHealth een essentieel onderdeel is van de (toekomstige) zorg, is geen nieuws meer. Hoe eHealth geïmplemen-teerd moet worden, blijft voor velen een raadsel. Dit blijft ver achter bij de ver-wachtingen. Opschaling (het integreren en implementeren) van eHealth blijkt niet eenvoudig. Draagvlak, beveiliging en kosten is alledaagse problematiek waar niet één, twee, drie een oplossing voor is. Hoe innoveert ú uw zorgproces? Wat is er nodig voor opschaling van e-health binnen úw zorgorganisatie? Zorginstellingen trekken steeds vaker samen op om te leren, kosten te delen en diensten aan te bieden. Tijdens deze dag kunt u leren van uw collega’s in de zorg.

zorgvisiecongressen.nl

Zirkelz Zorg en Opleidingen18 april Hoogvliet Rotterdam

Cursussen:• ECG interpreteren Leer de grondbeginselen van het ECG lezen.• Communicatie in de zorg Leer hoe u met aandacht ver- binding maakt die wederzijds respect en verantwoordelijkheid opleveren.Accreditatiepunten worden kosteloos bijgeschreven in het Accreditatie Plat-form, een handig digitaal systeem om punten en certificaten bij te houden.

zirkelz.nl/cursussen

Dag van . . .

Bijzondere dagen en feestdagen19 april Landelijke Dag tegen Pesten21 april Secretaressedag24 april Wereld Proefdierendag27 april Koningsdag28 april Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het werk1 mei Dag van de Arbeid3 mei Wereld Astmadag4 mei Dodenherdenking5 mei Hemelvaartsdag5 mei int. Dag van de Vroedvrouw5 mei Nationale Bevrijdingsdag6 mei Anti Dieetdag8 mei Moederdag8 mei int. Dag van het Rode Kruis12 mei Wereld ME Dag12 mei Dag van de Verpleging12 mei Dag van de Thuiszorg

Landelijke Huidkankerdag21 mei 10.00 - 13.00 uur Diverse Ziekenhuizen

Op deze dag kunnen mensen gratis hun huid laten checken door een dermato-loog op mogelijk verdachte plekjes. Inschrijven kan vanaf 15 april. Echter, ‘vol is vol’, dus wees er tijdig bij!

huidkankerdag.nl

Kennis delen binnen de zorg

Gratis zonnebril op sterkteNu bij elke bril*

*Kijk voor de voorwaarden op pearle.nl

52549 A Gratis ZB op sterkte 238x320.indd 1 05-04-16 13:31

ZorgenZiekenhuisApril2016

Documents

Transcript of ZorgenZiekenhuisApril2016