Een uitgave van BrabantZorg voor medewerkers, vrijwilligers en cliënten, 2011

Buurten met BoeddhaDe trouwste viervoeter van Brabant

Kunst in zichtVan passiviteit naar passie

AANDACHT & GELUKWaar medewerkers en vrijwilligers het voor doen

SPECIALE

UITGAVE

4 Voorwoord

6 De wereld van BrabantZorg

8 Cliënt aan het woord

9 Column Verdroten

22 Column Ritme van de mens

43 Column De Kleine Heer neemt afscheid

44 De toekomst van BrabantZorg

48 Aandacht zijn…

10 Een eigen verhaal

14 Dicht bij Astrid

16 De laatste wens

20 Effe buurten

22 Theetijd

24 Flits van enthousiasme

28 Een warm onthaal

32 Een bestuurlijk optreden

Aandacht

Inhoud

Inhoud

Inhoud

12 Balken, hinniken, knorren

17 Wandeling in Brabant

26 Kunst in.Zicht

38 Hier heur ik thuis

39 Zorgeloze tegeltjeswijsheden

30 Luisterend oor in de nacht

34 InspiratieGeneratie

36 Een rugzak vol verhalen

40 Uit in Brabant

42 Zingen, reizen en eten

Colofon Productie Storytelling Company bv, ’s-Hertogenbosch Tekst Pieter van Gent, Bas Meijerink, Anita Weisink Concept Pieter van GentOntwerp Nanda Verpaalen Fotografie Henrike Grijsen Druk Drukkerij Damen, Werkendam

Gemak Keuze

29% is man

71% is vrouw

Debora Doeve

EmotieWanneer hun familie op visite komt, gaan de bewoners zelf het gesprek aan. Hoe moeilijk ze dat soms ook vinden. Ze hebben altijd wel iets te vertellen, want cliënten en begeleiders ondernemen veel samen. Debora: ‘Met mooi weer is dat vaak buiten en als een collega van ons is bevallen, gaan we altijd op kraamvisite. Want ze kennen haar. Ze liep hier tenslotte rond met een dikke buik. Dat daar iets uit komt, weten ze. Mensen vergeten snel, maar emotie blijft heel lang hangen. De verhalen die daarmee te maken hebben, die leven heel lang bij de bewoners.’

RespectDat ze in hun dagelijkse werk druk zijn, weinig tijd hebben en soms van het een naar het ander rennen, is volgens Debora niet belangrijk. ‘Wat wil de bewoner op deze mooie, nieuwe dag? Dat moet het uitgangspunt zijn. Daarom werken we niet volgens een bepaald stramien. Als iemand wil uitslapen, dan slaapt ie uit. We vragen mensen bewust iedere morgen wat ze op hun boterham willen. Als dat vandaag hagelslag is, geldt dat niet meteen voor het hele jaar. Wij als professionals zijn er om die keuzes in goede banen te leiden. Wanneer iemand mag kiezen en een eigen verhaal heeft, voelt diegene zich geaccepteerd.’

Een dementerende is iemand die in een stoel zit en die je af en toe bezoekt. Bij Nieuwe Hoeven in Schaijk niet. Hier hebben bewoners hun eigen leven. Familieleden die op bezoek komen, kijken daar regelmatig van op. Volgens team-manager Zorg & Welzijn Debora Doeve begint het met respect voor de bewoner. ‘Bewoners hebben hun eigen persoonlijkheid en hun eigen verhaal. Dat verhaal willen we horen.’

Een eigen verhaalDe directeurEen bewoner kreeg steeds het gevoel dat hij niet serieus werd genomen. Dat was hij van vroeger uit niet gewend in zijn functie als directeur van een school. Op een dag nemen zijn begeleiders hem mee terug naar die school. Hij bloeit zicht-baar op en al gauw komen de verhalen boven over wat hij in die periode heeft meegemaakt. Door terug te zijn op de school voelt hij de emotie weer die daarbij hoort. Hierdoor begrijpen zijn begeleiders hem ook een beetje beter. Terug in Nieuwe Hoeven in Schaijk regelen ze een statig eikenhouten bureau voor hem. Wanneer hij daar zit, voelt hij zich weer even directeur.

10 Zorgeloos

Aandach

t

Luister goed naar de verhalen van mensen, daarin ligt de boodschap hoe we iemand kunnen ondersteunen.

11

Balken,

hinniken,

knorren

12 Zorgeloos

Het zijn geen alledaagse geluiden in de ontvangsthal van een zorgcentrum. Een ezel balkt en een kalf loeit, dorstig naar melk. Een rustige oude dag in Heelwijk in Heesch is mooi. Maar vandaag is het even niet rustig!

De boerderij komt naar BrabantZorg. Maike van der Sanden, teammanager Horeca en Facilitair van Heelwijk, heeft een dierenmiddag georganiseerd. Een boer heeft zijn makste dieren uitgeleend. Ze worden geknuffeld en geaaid door de bewoners van Heelwijk. Biggetjes zijn het populairst. Zo populair zelfs, dat een van de biggetjes er genoeg van heeft. Het krijst, inderdaad, als een speenvarken.

Het tafereel doet denken aan een middeleeuwse markt. Helemaal omdat rond de dierenmiddag ook oud-Hollandse wafels worden gebakken, honing en kaas worden verkocht en overal groenten liggen uitgestald. De bewoners en vaak ook hun kleinkinderen genieten. Met name psychogeriatri-sche cliënten genieten intens als ze een cavia mogen aaien of een biggetje ontspannen in hun schoot laten slapen. Mooie herinneringen komen boven ...

Gem

ak

Ouder worden maakt een bezoek aan de dierentuin of de kinderboerderij lastiger. Daarom brengt Brabant-Zorg de dieren gewoon naar de bewoners toe. Dat is pas gemak.

13

Astrids collega’s van afdeling Meerkensloop van Sint Jan

14 Zorgeloos

Eerste schokAstrids echtgenoot belt die avond naar het werk om te vertellen wat er is gebeurd en dat ze de volgende dag niet zou kunnen werken. Er zou dus vervanging geregeld moeten worden. ‘Waar hij de helderheid vandaan haalde om ons te bellen? Zijn vrouw lag in coma en moest geopereerd worden. De artsen hadden nog geen idee of ze het zou redden...’, vertelt teammanager Sandra Wijfje. De volgende dag brengt de teammanager alle collega’s op de hoogte. ‘Het nieuws hing als een zware deken over het team, zo geschrokken en geschokt was iedereen. We beseften allemaal dat het een kwestie van leven of dood was.’ Sandra spreekt af dagelijks contact te hebben met het thuisfront en wat ze te weten komt, op te schrijven in een soort dagboek. ‘Iedereen kon dat lezen. Het was op dat moment ons enige houvast.’ Marion, een collega, vult aan: ‘We hebben elkaar in die weken ook heel veel opgezocht. We hadden elkaar gewoon heel hard nodig.’

iedere week bezoekNa een maand kunnen Sandra en Marion hun collega Astrid voor het eerst bezoeken. Ze ligt nog steeds in coma op de IC, maar er lijkt wat verbetering in haar toestand te komen. ‘We hebben aan d’r bed staan praten als Brugman, de week erna is ze bijgekomen. Tegen haar bezoek op dat moment had ze gezegd: “Ik heb collega’s gesproken.” Ze kon zich ons bezoek dus herinneren! Dan krijg je toch wel even kippenvel...’ Er wordt geen vast bezoekschema opgesteld, maar vanaf nu gaan elke week twee collega’s naar Astrid toe.

Langzame revalidatieAstrid verblijft inmiddels in revalidatie-centrum de Tolbrug in Den Bosch. Het gaat elke dag een stukje beter met haar. Over een paar weken mag ze zelfs naar huis! In de Tolbrug heeft ze veel geleerd, maar thuis moet ze weer voor haar kindjes leren zorgen, zoals ze zelf aangeeft. In de week-enden kan ze nu al oefenen. Haar collega’s

bezoeken haar dan en Astrids man kan even wat klusjes buiten de deur doen. ‘Wij zijn praktische mensen in de zorg!’ Emotioneel wordt Astrid ook weer sterker en ze heeft, net zoals vroeger, belangstelling voor anderen. Het werk houdt haar nog steeds bezig. In de Tolbrug hebben ze gezegd: ‘Je kunt hier wel komen werken!’, maar haar reactie was: ‘Nee, ik ga terug naar de oude mensen, want dat is mijn werk!’

FeestjeAfgelopen dinsdag was Astrid jarig. ‘Dat gaan we vanavond met haar vieren in een restaurantje in Loosbroek. We halen haar op in de Tolbrug en brengen haar vóór 22.00 uur weer terug. We zijn zo blij voor haar dat het de goede kant op gaat...’ Na afloop van het gesprek moet het team voor dit magazine nog even op de foto. ‘Laten we dat op de Astrid-manier doen!’, roept er eentje. ‘Ja, gezellig tegen elkaar aan.’

Afgelopen voorjaar, op zaterdag 14 mei, moet Astrid dichtbij huis uitwijken voor een andere auto. Ze rijdt frontaal tegen een boom aan. De gevolgen zijn ver-schrikkelijk en ze wordt met een traumahelikopter naar een ziekenhuis in Nijmegen gebracht. Voor haarzelf en haar jonge gezin is het ongeluk natuurlijk een regelrechte ramp. Ook het team van afdeling Meerkensloop van Sint Jan in Uden, waarvan ze al jaren onderdeel uitmaakt, is totaal ontredderd.

DiCHT Bij AsTriD

Aandach

t

Aandacht komt in vele vormen. Aandacht voor cliënten, aandacht voor medewerkers, aandacht voor vrijwilligers en... aandacht voor collega’s. Geen sterk zorgteam kan zonder collegialiteit en goede sfeer. BrabantZorg heeft aandacht voor aandacht.

15

Klein wereldjeWanneer hij ziek wordt, is het vrijwilligers-werk meneer De Groot al gauw te zwaar. Desondanks gaat hij nog – als het enigs-zins kan – naar de tuin om te helpen of een praatje te maken. Gaandeweg komt hij echter minder vaak in het ontmoe-tingscentrum. Daardoor wordt zijn we-reldje steeds kleiner. Op een gegeven mo-ment is zijn sociale contact beperkt tot de bezoeken van familie en de thuiszorg van BrabantZorg.

LevensvreugdeDe medewerkers van BrabantZorg zien meneer De Groot steeds zwakker worden. Op een dag komt Sylvia om hem te ver-zorgen. Na afloop, tijdens een kopje kof-fie, valt een lange stilte. Ze ziet de zieke, oude man voor zich uit staren. Terneer-geslagen vertelt hij dat een kopje koffie en een sigaretje zijn enig overgebleven levensvreugde vormen. De verzorgster voelt met hem mee en wil hem helpen. Spontaan vraagt ze of hij nog een wens heeft. Hij is duidelijk verrast door deze vraag, maar antwoordt direct ‘ja’. ‘Ach, dat kan toch niet meer’, voegt hij er gauw aan toe. Nog één keer ‘buurten’ in het restaurant

van Sint Jan is wat hij het liefst wil. Dat lijkt Sylvia nog best mogelijk, dus belooft ze meneer De Groot dat ze zijn wens gaat verwezenlijken. Hij kijkt zijn verzorgster vol ongeloof aan. ‘Neem van-daag voldoende rust, want morgen wordt een bijzondere dag’, adviseert ze hem.

Even buurten’s Ochtends wordt meneer De Groot warm aangekleed en hij neemt plaats in de rolstoel die voor hem is geregeld. In de gang veert hij op als hij zijn geliefde tuin ziet. ‘Hé, er is een nieuwe boom geplant’, merkt hij direct op. In het restaurant aan-gekomen, neemt hij plaats aan een tafeltje. Van een afstand zien zijn begeleiders de verwonderde en verheugde reacties. Veel bekenden komen ‘even buurten’. Na een uur wordt hij opgehaald. Hij ver-telt hoe graag hij nog even was gebleven, maar dat hij daarvoor eigenlijk te moe is. Als hij naar bed gaat, vertelt hij tevreden en zichtbaar geëmotioneerd hoe fijn hij het vond. Kort daarna gaat zijn gezond-heid hard achteruit. In het bijzijn van zijn familie slaapt hij rustig in. Zijn laatste wens die hij onmogelijk achtte, is gelukkig nog uitgekomen.

Meneer De Groot was altijd onder de mensen. Hij maakte graag met iedereen een praatje. Als vrijwilliger was hij vaak bezig in de tuin van Sint Jan in Uden, waar hij in een aanleunwoning woonde. Totdat hij dat door ouderdom en ziekte ineens niet meer kan. Zijn verzorgster Sylvia Hoogstraten ontdekt dat meneer De Groot nog één wens heeft. Samen met haar collega’s van de thuiszorg zorgt zij ervoor dat deze uitkomt.

De laatste wens

Aandach

t

Tijd nemen. Luisteren. Een kopje koffie. Zo ziet aan-dacht eruit. Geef het en de beloning is groot: het geluk van de ander.

16 Zorgeloos

WANDELING IN BrABANT

Op een zonnige herfstmiddag maakt Atie de Bruijn samen met mevrouw Van Zwam een wandeling door Oss. Begeleidster Atie heeft veertig jaar ervaring in de zorg en een grote passie voor geschiedenis. Terwijl mevrouw Van Zwam zichtbaar geniet, vertelt Atie honderduit over alles wat ze tegenkomen. Net zoals ze deed toen er een aantal Zwolse gasten was in het kader van een vakantie-uitwisseling.

ABANTABANTABANTABANT

17

Gem

ak

Iedereen wil er wel eens lekker uit. Als je veel zorg nodig hebt, is dat lastig. Maar dat geldt niet als je op vakantie gaat naar een zorginstelling. Dat is het gemak van BrabantZorg.

Tijdens de vakanties ontstaan oneindig leuke ontmoetingen. Een boer uit Oss die verleden jaar naar Zwolle ging, maakte nu in Oss kennis met een Overijsselse boer. Ze praat-ten over het maïs en het koren alsof ze het konden ruiken. Toen een bewoner een maïskolf voor ze mee-bracht, hebben ze daar uitgebreid over zitten te praten.

‘Over de naam Peperstraat ken ik twee verhalen’, zegt Atie. ‘Kies zelf maar welke je denkt dat waar is. De ene is dat men hier de paarden pimpte. Het andere verhaal vertelt dat men peper in de kont van het paard stopte.’

MAïsKOLF

PEPER

‘Is het mogelijk om somatische cliënten op een ontspannen vakantie te sturen? Er zijn tenslotte verpleeghuizen door heel Nederland.’ Dat is de uitdaging die ertoe leidt dat De Wellen in 2010 een eerste ‘vakantie-uitwisseling’ organiseert. Vijf cliënten uit Oss verblijven een weekje in Zandhove in Zwolle, en andersom. Atie krijgt als vrijwilliger de taak om het op te zetten. Dat klinkt de bewoners vreemd in de oren. ‘Hoe kan dat nou?’, reageerden sommigen. Atie: ‘Wij wilden laten zien dat het best kan.’

stARt >>

met een Overijsselse boer. Ze praat-ten over het maïs en het koren alsof

bewoner een maïskolf voor ze mee-

‘Over de naam Peperstraat ken ik twee verhalen’, zegt Atie. ‘Kies zelf maar welke je

P

18 Zorgeloos

Op de Markt staat Atie plotseling stil. Ze wijst op een kleine bierton in de nok van een dak. ‘Dat prachtige gebouw was vroeger een brouwerij. Brabanders houden van uitgaan en andere mensen en culturen leren kennen. Oss had 35 brouwerijen. Dus moet ik nog iets meer zeggen over de Brabantse luchthartig-heid?’

Bij een uitwisseling hoort natuurlijk een afwisselend dagprogramma. Met onder andere een bezoek aan een dahliatuin en een museum, een high tea, een bingo en een gedichtenwandeling door de stad. De wandeling werd afgesloten met een drankje in de zon op het terras. De volgende dag waren twee deel-nemers ineens verdwenen. Al gauw bleek dat ze op hun scootmobiel naar de kroeg waren gegaan om een biertje te drinken. Geef ze eens ongelijk.

‘Vakantie was vroeger niet aan de orde’, vertelt Atie bij het monument ‘Bijna 100 jaar fraters in Oss’. ‘Toen werkte men vaak zes dagen per week. De fraters, die naar Oss kwamen, leerden ons dat er meer is dan werken alleen. Ze brachten Oss veel rijkdom.’ Door het park loopt het ‘Brevierlaantje’. Atie legt uit dat dit de tuin was waar de fraters rond twaalf uur brevierden tussen de bomenrijen; ze wandelden terwijl ze aan het bidden waren en psalmen en hymnen lazen.

Nu probeert BrabantZorg andere organisaties te overtuigen om mee te doen met de uitwisseling. Atie is enthousiast. ‘Er is geen enkele belemmering. Alles is geregeld. De verzekering en het verblijf, de verzorging en het eten. Het maakt niet uit of dat hier gebeurt of in Zwolle. Het vergt wel inzet van het management tot de activiteitenbegelei-ders. Je moet uitgaan van de mens, niet van de organisatie. Als we met z’n allen sociaal betrokken zijn, is het mogelijk. Wij hebben een groep vrij-willigers die staat te trappelen om mee te doen.’

BOuRGOnDisch

BiERtjE

FRAtERs

zwOLLE

‘Vakantie was vroeger niet aan de orde’, vertelt Atie bij het monument ‘Bijna 100 jaar fraters in Oss’. ‘Toen werkte men vaak zes dagen per week. De fraters, die naar Oss kwamen, leerden ons dat er meer is dan werken alleen. Ze brachten Oss veel rijkdom.’ Door het park loopt het ‘Brevierlaantje’. Atie legt uit dat dit de tuin was waar de fraters rond twaalf uur brevierden tussen de bomenrijen; ze wandelden terwijl ze aan het

F

Nu probeert BrabantZorg andere organisaties te

OLLE

Op de Markt staat Atie plotseling stil. Ze wijst op een kleine bierton in de nok van een dak. ‘Dat prachtige gebouw was vroeger een brouwerij. Brabanders houden van uitgaan en andere mensen en culturen leren kennen. Oss had 35 brouwerijen. Dus moet ik nog iets meer zeggen over de Brabantse luchthartigheid?’

B

19

Noorderkroon, ’s-Hertogenbosch, maan-dagmorgen, huiskamer 3: Jeanne krijgt haar gebakken ei met een hele dooier, op twee sneetjes geroosterd wit brood met roomboter. Jan heeft zijn ei graag aan beide kanten gebakken, met enkel een sneetje bruin brood. CCP’er Anneke Peters weet wat ‘haar’ bewoners willen. Wanneer mevrouw Jansen zich eenzaam voelt, gaat ze met haar winkelen. ‘Ha, lekker!’, zegt Riet als ze de knuffel krijgt die ze even nodig heeft. Na twee jaar kent Anneke de mens achter de dementie. En zij kennen haar ook. Bijna de helft kent zelfs de voornaam van haar zoontje. Anneke leert breien van Jeanne, die geduldig keer op keer de steken opzet die ze laat vallen. En met de muzikale Jan danst ze de foxtrot door de huiskamer. Met deze mensen voelt ze zich verbonden. ‘Bij hen voel ik me niet op het werk maar thuis. Ze geven me energie en raken mij als persoon.’

Peters weet wat ‘haar’ bewoners willen. Wanneer mevrouw Jansen zich eenzaam voelt, gaat ze met haar winkelen. ‘Ha, lekker!’, zegt Riet als ze de knuffel krijgt die ze even nodig heeft. Na twee jaar

dementie. En zij kennen haar ook. Bijna de helft kent zelfs de voornaam van haar zoontje. Anneke leert breien van Jeanne, die

steken opzet die ze laat vallen. En met de muzikale Jan danst ze de foxtrot door de huiskamer. Met deze mensen voelt ze zich verbonden. ‘Bij hen voel ik me niet op het werk maar thuis. Ze geven me energie en raken mij

Bruidsjurk

‘Gefeliciteerd’, roept een deelnemer spontaan bij het zien van het paar dat de bruidsmode showt. Elke keer is er een ander thema in het dagcentrum van Het Zonnelied in Ammerzoden. Bijvoorbeeld herfst, wonen, vakantie, oude beroepen, en deze keer dus: trouwen. ‘Hoe was uw eigen bruiloft?’ en ‘Wat had u aan?’, dat zijn de vragen die onderwerp van gesprek zijn. De afsluiting van het thema is een heuse bruidsmodeshow met echte bruidsjurken. Een traditionele Zweedse bruidsjurk roept blijde herinneringen op. ‘Hé, daar is mijn dochter in getrouwd’, roept een deelnemer. Gauw even op de foto.

Twee sneetjes brood

EFFE

BuuRtEn

20 Zorgeloos

Groeten uit EgypteGizeh, 30 augustus 2010We hebben het heerlijk hier. Z oju ist

de piramides bewonderd – dertig

eeuwen zien op ons neer! Het weer

laat niets te wensen over: iedere dag

zon, altijd boven de dertig graden. Hartelijke groet,

K ees en Neeltje

GEzOcht: trouwe loebas (M/V)

Hondje Boeddha mag vaak met het baasje mee naar haar werk op Maaszicht, Grave.Hij heeft het erg naar zijn zin. Maakt veel vrienden en krijgt van iedereen aandacht.Op een dag is het baasje van Boeddha ziek. Boeddha is echter niet thuis om voor het baasje te zorgen. Bezorgd vraagt ze zich af waar haar hondje is gebleven. Na lang zoeken wordt Boeddha gevonden in Maaszicht. Zoals iedere ochtend, was hij naar zijn werk gegaan...Zo’n hond wil iedereen wel in dienst! BrabantZorg start onmiddellijk een sollicitatieprocedure: ‘Gezocht: trouwe loebas (M/V)’. Functie: reeds vervuld...

Aandach

t

Belangrijke gebeur-tenissen in het leven, een trouwe helper en gewoon een gebakken ei. Het kunnen kleine, menselijke dingen zijn die het verschil maken.

We hebben het heerlijk hier. Z oju ist eeuwen zien op ons neer! Het weer

laat niets te wensen over: iedere dag

Tijdens het thema vakantie in Het Zonnelied sturen de deel-nemers een kaartje uit Egypte. Niet echt natuurlijk; de ansicht-kaarten zijn foto’s die staand voor een poster zijn gemaakt. Maar leuk is het natuurlijk wel, om je kinderen te verrassen met een vakantiegroet uit het verre Egypte.

21

Flits van enthousiasme

‘Het is allemaal begonnen met schizofrenie’, vertelt broer Peter. ‘Martien kreeg daarvoor pillen, maar die werkten niet meer toen hij begon met drinken. Hij zat al jaren thuis. Veel drinken, gecombineerd met weinig of geen eten, heeft geleid tot Korsakov. Uit-eindelijk moest hij worden opgenomen.’

Een veilig gevoelMartien verblijft eerst een jaar in Venray, daarna komt hij in Dijkstaete te wonen. Hij stelt zich heel terughoudend op. Dian: ‘Dat is kenmerkend voor onze bewoners. Het grote probleem van Korsakov-patiënten is het niet kunnen willen. Van binnen willen ze wel, maar ze kunnen niet. De activering moet van buitenaf komen. Dat geeft structuur en zorgt ervoor dat ze de dag door komen. Het geeft ook een gevoel van veiligheid.’ Peter vult aan: ‘Je moet dus nooit aan Martien vragen: Wil je vandaag schilderen?, nee, je moet zeggen: We gaan vandaag schilderen.’

Oog voor compositieMensen als Martien hebben dus veel speciale aandacht nodig. Het is dan natuurlijk prettig als je kunt aansluiten bij bepaalde interesses. Dian: ‘Ja, het mooiste is als je een ingang vindt. We zaten eens samen fotoboeken te bekijken en toen zei Martien: “Dat soort foto’s heb ik ook gemaakt...”’ Peter: ‘Dat klopt! Hij is fotograaf geweest, hij stond overal vooraan met zijn camera. Maar dat kon hij op een gegeven moment niet meer.’ Het valt Dian op dat Martien ontzettend veel oog heeft voor compositie. Na een tijdje ziet ze kans hem te betrekken bij het fotograferen van de mooie werkstukken die de bewoners tijdens de therapie maken. Bij de drukkerij worden er kunstkaarten van gedrukt. ‘Ik ben heel blij dat ik iets positiefs kan doen en anderen werk uit handen kan nemen’, zegt Martien. ‘Ik doe het graag. Ik fotografeer ook in de sporthal als er ge-voetbald wordt. Dan werk ik met 1600 ASA,

want er mag niet geflitst worden.’ Het is duidelijk, hier spreekt de vakman...

De juiste combinatieVan het een komt het ander. Inmiddels heeft Martien heel wat thema’s gefotografeerd en wordt zijn werk links en rechts ook geëxpo-seerd! Peter is trots op zijn broer, Dian op haar cliënt! Op donderdagochtend gaat Martien vaak samen met Ellen, een vrijwilligster, op pad om in de omgeving mooie zaken op de gevoelige plaat vast te leggen. Laatst nog bezochten ze een klooster met prachtige glas-in-lood ramen. Dian: ‘We proberen zoveel mogelijk rekening te houden met wat mensen boeit en de juiste combinaties te maken. We hebben hier een project “Kunst in.Zicht”. Martien en Ellen houden samen de voorraad bij. Dat werkt ook heel goed!’ En zo is iedereen heel content: in eerste instantie Martien zelf, maar ook de mensen om hem heen, zijn familie en de begeleiders.

Sinds drie jaar woont Martien in Hogendijk, een wooneenheid van Dijkstaete. Dijkstaete is een kleinschalige woonvoorziening in Schaijk, speciaal opgezet voor mensen met het syndroom van Korsakov. In het begin was Martien erg passief, maar het verblijf heeft hem zichtbaar goed gedaan. We hadden een gesprek met zijn begeleidster Dian, broer Peter en Martien zelf.

24 Zorgeloos

Aandach

t

Cliënten krijgen professionele be-geleiding, ook in hun creatieve werk. Om positief en actief aan de slag te gaan met wat ze zelf leuk vinden. Van passiviteit naar passie.

Flits van enthousiasme

25

Luisterend oor

in de nacht

30 Zorgeloos

PijnMeneer Jansen heeft heel wat meegemaakt in zijn leven. In 1942 komt hij onder een bus terecht. Hij is dan acht jaar. Als gevolg van het ongeval wordt zijn been geamputeerd. Vijf jaar later krijgt hij een kunstbeen en leert hij weer lopen. Hij werkt 33 jaar lang als productiemedewerker en later productieleider bij Philips in Oss. ‘Dat was voor mij de mooiste tijd.’ Maar vlak na zijn pensioen krijgt hij plotseling een enorme pijn aan zijn goede been. ‘In het ziekenhuis spatte mijn been open. Ik zal niet vertellen wat voor rotzooi eruit kwam. De pijn ging niet over. Ik heb verschillende dokters gehad. Het werd van kwaad tot erger, en uiteinde-lijk was de enige oplossing om ook dat been te amputeren.‘

Achter de lachDe enige pijn die meneer Jansen nu nog heeft, is de fantoompijn van het been dat geamputeerd is. ‘Maar dat valt best mee’, relativeert meneer Jansen, die nog steeds zelfstandig woont in Heesch, ‘het mooiste durp van Brabant’. Aan zijn zus en zwager die naast hem wonen, heeft hij veel steun. Kort nadat zijn zwager overlijdt, krijgt meneer Jansen een hartinfarct. ‘“U kunt niet meer alleen wonen”, zei de dokter tegen mij. Toen ben ik in De Wilberthof in Berghem komen wonen. Hier woon ik nu twee jaar.’ Zoals hij dat gewend is, doet meneer Jansen nog zo veel mogelijk zelf.

Nog steeds. Om positief te blijven heeft hij een belangrijk hulpmiddel: zijn ontwapenende lach. ‘Daarachter zit het nodige verdriet, maar dat probeer ik te verbergen.’ Zijn medebewoners vertellen wel eens wat ze hebben meegemaakt. ‘Mijn verhaal overtreft alles, maar dan zeg ik: “Wat ben ik een gelukkig mens, ik heb niks mee-gemaakt.” Iemand die me beter kent, zegt dan: “Jij, niks meegemaakt, dat zal wel…”’

in de nachtSociale contacten heeft meneer Jansen genoeg. Met al zijn medebewoners maakt hij weleens een praatje. Hij heeft veel gereisd en met zijn voor-malige collega’s maakt hij nog steeds leuke uitjes. En tijdens de avondvierdaagse duwen de wande-laars hem voort. Op een prachtige televisie kijkt hij alle wedstrijden van zijn cluppie PSV. Maar als het voetbal is afgelopen, beleeft meneer Jansen zijn donkerste momenten. Wanneer hij midden in de nacht wakker wordt uit zijn droom, voelt hij zich angstig en alleen. Gelukkig weet de nacht-ploeg dat ook. Er is daarom altijd een luisterend oor. ‘Als ik het moeilijk heb, zorg ik dat de zusters dat weten. Ik vraag ze weleens om me wakker te maken. Het is erg fijn om even te kletsen, als ze ’s nachts bij me komen. Soms vraag ik juist om even te kijken als ik lig te slapen. Ook al is er niks aan de hand, het stelt me gerust te weten dat er altijd iemand voor me is.’

Stel, je droomt dat je geen benen meer hebt. Je doet je ogen open en kijkt ver-schrikt om je heen. Gelukkig, het was maar een droom, denk je. Misschien heb je deze situatie weleens meegemaakt. Voor meneer Jansen is het precies andersom. In zijn droom rent hij hard door de wei. Als hij wakker wordt, is hij even vergeten dat hij geen benen meer heeft. Wat in zijn droom zo echt lijkt, blijkt niet waar.

Keu

ze

De vrijheid om te kiezen toont het respect dat we voor onze cliënten hebben. De bewo-ner bepaalt of er ’s nachts iemand in zijn kamer mag komen. Niet wij.

Luisterend oor

in de nacht

31

Inspiratie Generatie

Keu

ze

Mensen met een zorgbehoefte een zorgeloze oude dag bezorgen. Dag in dag uit genieten van de vrolijke, soms weemoedige verhalen van cliën-ten. Kiezen voor BrabantZorg is kie-zen voor bijzonder werk. Medewerkers en vrijwilligers van BrabantZorg weten dat al.

34 Zorgeloos

‘We dachten zelf eigenlijk aan een bedrijfs-film, maar de studenten vroegen of ze ook iets heel anders mochten bedenken. Onze reactie was: “Ja, natuurlijk. Verras ons maar!’”, vertelt Lo van Loenen Martinet, manager locatiegroep Oss-West/ Megen namens de werkgroep strategische personeelswerving. ‘Het was vreselijk leuk om met elf enthousiaste jongelui van ge-dachten te wisselen en ze hebben het goed opgepikt. Na een paar weken presenteerden ze zes ideeën. Daarvoor waren we met een flinke delegatie van BrabantZorg naar Boxtel afgereisd. Van een verzorger tot een lid van de Raad van Bestuur, want het gaat de hele organisatie aan! Dat was natuurlijk ook heel leuk voor de studenten. Eén idee sprong er voor ons allemaal meteen uit: de Inspiratie-Generatie. Wat je je daarbij voor moet stellen? Oudere mensen hebben een levensverhaal te vertellen en zijn heel inspirerend. Het stereotype dat ze saai zijn klopt helemaal niet. Luister maar... En voor die mensen werken wij! Wil jij hen ook leren kennen? Word dan onze collega. Het idee was de spijker op z’n kop.’

tweede natuurDe studenten van Sint Lucas hebben het idee van de InspiratieGeneratie verder uit-gewerkt. Lo van Loenen Martinet:‘Het hele idee is gepresenteerd op de belanghouders-dag en nu zijn we het overal in teams en op afdelingen aan het toelichten. De reacties zijn heel positief, iedereen vindt het heel mooi en herkent het. Het werkt ook als aanjager: er komen in een keer heel veel

verhalen los. De kunst is nu om die te stroomlijnen, het maximale eruit te halen en dat voor de buitenwereld toegankelijk te maken. Verwacht niet meteen tientallen nieuwe medewerkers, het is een imago-campagne geworden. We zijn de campagne op dit moment aan uitrollen. Iedereen moet zich het idee van de InspiratieGeneratie eigen gaan maken, het moet gaan leven in de hele organisatie. Prachtig zou zijn als we het zelf ook allemaal gaan uitdragen, dat het een tweede natuur wordt, want we weten dat nieuwe medewerkers ook vaak via via bij ons binnenkomen. Overal moet de vonk overslaan!’

inspirerende verhalenOp de site van BrabantZorg kunnen geïnte-resseerden inmiddels een kijkje nemen in het leven van een paar van onze bewoners. Sinds juni volgen we mevrouw Niessink en meneer Zeijlemaker. Mevrouw Niessink heeft leerlingen opgeleid voor het toe-latingsexamen van het conservatorium. Zelf zingt ze en speelt graag piano. Zij geeft nog steeds zanglessen en heeft ook af en toe een nieuwe leerling. Meneer Zeijlemaker was tien jaar beroepsmilitair voordat hij zich bezig ging houden met reclamefoto-grafie. Tegenwoordig begint hij de dag met yoga en maakt hij medebewoners wegwijs op de computer. Eén keer per week kookt hij met veel plezier voor zijn dochter en kleindochters. Wil je meer lezen? Ga dan naar www.brabantzorg.eu. Het is een mooi begin van een hele reeks inspirerende verhalen!

Nederland vergrijst in rap tempo. Een van de gevolgen: in de oude-renzorg zijn steeds meer mensen nodig. We ervaren dat dagelijks in onze eigen organisatie. De vraag is alleen: Hoe trek je steeds weer nieuwe medewerkers aan? Dan moet je je op de arbeidsmarkt onderscheiden! Een groep studen-ten van Sint Lucas, een school in Boxtel voor creatieven in opleiding, bedacht een prachtige campagne: de InspiratieGeneratie.

35

Wandelen in De Maashorst

DEn BOsch

Den Bosch is als vestingstad omgegeven door water. Met kleine bootjes worden rondvaarten gegeven op de Bossche Binnen-dieze, dat vroeger als stadsriool diende. Het riviertje stroomt overal in het oude stadscentrum; door smalle waterlopen en onder de historische panden door. De schippergids vertelt over het ontstaan en de restauratie van de muren en togen. Het vaarseizoen start in april en loopt tot eind oktober. In de winter wordt er niet gevaren.

www.binnendieze.nl

GRAVE

In de pittoreske scheve straatjes van Grave vindt u bijzondere winkels, musea, galerieën en tal van monu-menten uit het vestingverleden. Het vertrekpunt van de stadswandeling door de historische binnenstad begint op de Lunette. Bezoekers van buiten Grave kunnen hier gemakkelijk hun auto kwijt. Tijdens de wandeling komt u tal van gezellige horecagelegen- heden tegen. Een perfect dagje uit in de regio! www.toerismegrave.nl

Weer of geen weer, bij BillyBird Park Hemelrijk zit u dankzij de combinatie van binnen- en buitenattracties altijd goed. Het park bestaat uit een groot strandbad met daaromheen de twee binnenspeeltuinen Zeeroversland en de Kinderkermis, een supersnelle achtbaan, een touwenparcours, verkeersspeeltuin, poppentheater en nog véél meer. Daarnaast zijn er speciale activiteiten als de Winter Wonderweek tussen Kerst en Oud & Nieuw.

www.billybird.nl

Natuurgebied De Maashorst is een gevarieerd landschap met heide-velden en weiden, naaldbos en loofbos, heuveltjes en open vlakten. Kabbelende beekjes trekken een spoor door de zeldzame wijstgronden. Als u goed kijkt, ziet u misschien wel bijzondere dieren als dassen, rugstreeppadden of reeën. De Maashorst biedt ook historische rijkdom met authentieke, monumentale boerderijen en pittoreske dorpen waar veel cultuurgoed behouden is gebleven.

www.demaashorst.nl

Spelen in BillyBird Park Hemelrijk

VOLKEL

BERnhEzE, LAnDERD, Oss En uDEn

Rondvaart op de Binnendieze

Stadswandeling door vestingstad

uit in

BRABAnt

40 Zorgeloos

Uw eigen fietsroute bepalen

Keu

ze

Op zoek naar iets leuks om te doen met opa, oma en de (klein-)kinde-ren? Kies maar iets uit!

zALtBOMMEL

Wilt u iets verrassends met de (klein-)kinderen doen? Doe dan de speurtocht door het historische centrum van Zaltbommel. Aan de hand van een vragenlijst wordt de rijke historie van Zaltbommel spelenderwijs ontdekt. De speurtocht door de oude binnenstad is verkrijgbaar aan de balie van TRIP (Toeristisch Recreatief Informatie Punt) in het souterrain van het Oude Stadhuis aan de Markt.

www.tripzaltbommel.nl

Oss

Dit veelzijdige museum verzamelt en presenteert 19e-eeuwse en hedendaagse beeldende kunst. Daarnaast richt het zich op de industriële geschiedenis van Oss en lokale archeologie. Het is geves-tigd in ‘Villa Constance’, gebouwd door Arnold van den Bergh, zoon van de Osse margarinefabrikant Simon van den Bergh. Het museum wordt nationaal gezien als hét museum op het gebied van educatie.

www.museumjancunen.nl

sint-OEDEnRODE

De nostalgie en fantastische sfeer uit de jaren ‘50 en ‘60 doen het lijken of de tijd hier heeft stilgestaan. Het jukeboxen-museum is iedere zondag geopend van 13.00 tot 16.00 uur, maar voor geïnteres-seerden opent eigenaar Christ Boelens graag de deuren op afspraak. De gast-vrijheid is op z’n Brabants. Er staan ruim 150 jukeboxen opgesteld tussen vele jaren ’50-objecten. Een ritje naar Sint- Oedenrode brengt u even terug in de tijd.

www.jukeboxen.nl

Noordoost-Brabant bevat 900 km aan fietsroutes door prach-tige natuurgebieden als bij-voorbeeld de Maashorst, de Meijerij, de Bedafse Bergen, Tongelaar en de Staatsbossen van Sint Anthonis. Naast prachtige natuur is er ook veel horeca te vinden langs de routes. U bepaalt zelf uw tocht met behulp van de fietsroutekaart, de bekende panelen langs de route of via de website. Leuk om samen te doen of met de (klein-)kinderen.

www.fietsroutenetwerk.net

Jukebox museum

hEEL nOORDOOst-BRABAnt

Speurtocht in historische binnenstad

MuseumJan Cunen

Speurtocht Spelen in BillyBird Park Hemelrijk

Stadswandeling door vestingstad

41

De verhalen uit onze organisatie zijn het waard om te vertellen. Dagelijks ontspringen ze aan het contact tussen medewerkers, vrijwilligers en cliënten. Dit contact is zo bijzonder dat het in feite het goud is van ons werk. Voor de toekomst kunnen we slechts wensen dat dit altijd zo blijft. Toch is dat geen zekere zaak. Hoe zorgeloos we het leven en werk van onze cliënten, medewerkers en vrijwilligers ook maken, we kunnen niet negeren dat de zorgsector de komende jaren onder druk zal komen te staan. Zo ook BrabantZorg.

De vergrijzing is niet langer een uitdaging voor de toekomst. Ze is al begonnen. Nu al moeten we omgaan met de groeiende aantallen cliënten die gebruik willen maken van onze dienstverlening. Nu al kampen we met te weinig handen aan de bedden. De InspiratieGeneratie geeft een nieuwe, frisse impuls om mensen te interesseren voor ons prachtige beroep. Veel van hen willen graag een baan waarin ze samenwerken en relaties opdoen. Ons werk drijft daarop en dat maakt ons een interessante werkgever voor hen.

Toch moeten we de oplossingen niet alleen in méér medewerkers zoeken. De komende jaren zullen we steeds meer een beroep doen op vrijwilligers en mantelzorgers. Professioneel geschoolde medewerkers vormen in de toekomst het kernteam voor de verzorging van ouderen. Daaromheen zijn vrijwilligers en familieleden geplooid. Wij verwachten dat op die manier onze dienstverlening toekomstbestendig is en de vergrijzing uitstekend aan kan.

Een zorgeloze toekomst is mogelijk als we trouw blijven aan onze kern-waarden. Onze focus blijft hetzelfde: onze cliënten. De zorg die we verlenen kan alleen goed gebeuren met persoonlijke aandacht. Dat gebeurt iedere dag, aan ieder bed, op iedere stoel, ongeacht de grootte van de organisatie.

Wilma de Jong, Adrie van Osch, Henk van de Werfhorst

De toekomst van

BrabantZorg

44 Zorgeloos

Toek

om

st

45

46 Zorgeloos

De zorg die we verlenen

kan alleen goed gebeuren

met persoonlijke aandacht.

Dat gebeurt iedere dag, aan

ieder bed, op iedere stoel. Op

naar een zorgeloze toekomst! T

oek

om

st

47