ZORGCONTINUÏTEIT BIJ SUÏCIDEPOGERS

EEN UITDAGING VOOR ALLE SCHAKELS IN DE KETEN

r ita.vanhove@dagg-cgg.be

www.zorgvoorsuicidepogers.be

‘Manage’ een suïcidepoger vanuit het standpunt dat de

volgende poging fataal zal zijn.

Chain of care= chain of survival

Kijken naar de hulpverlening en hoe samenwerken

Luisteren naar de patiënt en zijn/haar omgeving!

American Association Suicidology 2011

Smeed het ijzer als het heet is

Suïciderisico blijf t lange tijd aanwezig

Risico is sterk fluctuerend

Wat wil de patiënt? Wat willen de naasten?

Willen we hetzelfde?

Tot 70% van de pogers gaan nooit naar hun eerste afspraak

Na 3 maanden 38% van de pogers in therapie drop out

50% recidiveert

Belangrijkste klinische risicofactor suïcide

Recidieven (50%)

Bij patiënten die het AZ vroegtijdig verlaten

en geen evaluatie hoog risico

Comorbiditeit

Gebrek aan motivatie voor behandeling

Lage therapietrouw

SUÏCIDEPOGING

Suïcidepogers melden zich rechtsreeks aan in AZ

Patiënten verlaten het AZ snel

GGZhulpverleners niet 24/7 beschikbaar in AZ

Jonge suïcidepogers: detectie?

SITUATIE IN VLAANDEREN

Goed management van zorg start op spoedafdeling (of voor jongeren op andere plaatsen)

(Spoed)personeel belangrijk positieve attitude en kennis

Semi-gestructureerde interview : inschatten risico én noden: IPEO

Evaluatieprocedure: therapeutisch en bevordert motivatie voor behandeling

Outreaching verbetert therapietrouw

literatuurreferenties op

www.zorgvoorsuicidepogers.be

UITGANGSPUNTEN ZORG VOOR SUÏCIDEPOGERS

Zorg voor suïcidepogers (en familie) optimaliseren

Zorgpad: zorgprocessen aansluitend in en buiten het ziekenhuis DOEL=ketenzorg

‘Tool’ IPEO Instrument Psychosociale Evaluatie en Opvang integreren in zorgpad

training personeel

communicatie, rapportage standaard geregeld

huisarts inschakelen

verzamelen data voor registratiestudie

ORGANISATIE ZORG VOOR SUÏCIDEPOGERS

CGGSUÏCIDEPREVENTIEWERKING

Vergelijkende studie standaard opvang IPEO en non IPEO as usual

Resultaten ondersteunen de hypothese belang gestandaardiseerde opvang en evaluatie

Meer actieve rol van de patiënt in ontslagmanagement

Contact HA zorgcontinuïteit

kennis bij spoedpersoneel

positieve attitudes bij spoedpersoneel

Wittouck C., De Munck S., Portzky G., Van Rijsselberghe L., Van Autreve S., van Heeringen C. A comparative follow-up study of aftercare and compliance of suicide attempters following standardized psychosocial assessment . Archives of Suicide Research 2010;14: 135-145.

9

FOLLOW UP STUDIE 2009 UZ GENT

Standaardprocedure helpt om ervoor te zorgen dat élke suïcidepoger ninimaal een IPEO1 opvang heeft, gevolgd door een meer deskundige IPEO2 opvang.

IPEOinstrument is nuttig, helpt om een gedegen inschatting te maken van risico’s en zorgbehoeften

IPEO is tijdrovend, IPEO 1 15 min, volledige IPEO 1 uur

Samenwerking tussen diensten intern in AZ en met externe diensten verbeterd

Positieve invloed op kennis en attitudes ziekenhuispersoneel

10

CONCLUSIES EVALUATIES 2010-2011

KETENZORG

VOLWASSENEN

Hulpdiensten: politie, ambulance, brandweer

Huisarts

Spoed AZ en medische specialisten

Psychiatrie in AZ (consultatie, l iaison, paaz,(t) epsi, dagkliniek,..)

Mobiele crisisteams

PZ en overige GGZ

Privé gevestigde psychiaters/psychologen

Kwaliteitsdocument Ketenzog bij suïcidaliteit

Trimbos 2010

PARTIJEN IN DE ZORGKETEN

De essentie van ketenzorg bij de doelgroep is

Ervoor zorgen dat pat gemotiveerd worden voor een

vervolgzorgcontact de volgende dag of als het niet anders kan binnen

de week

Ervoor zorgen dat informatie over de poging/ opname (inschatting

risico en zorgbehoeften, planning vervolgzorg) gecommuniceerd is

Zorgen voor actieve out reach

Detectie en eerste opvang Inschatten (en eventueel behandelen) ernst

lichamelijk letsel en ernst suïciderisico

Organiseren veiligheid

Ambulance, transfer AZ

Bieden basiszorg (veiligheidsplan+controle suïcidemiddelen)

Verwijzen GGZ (mobiele crisisteams!)

Overbruggingscontacten

Zorgcontinuïteit, zorgweigeraars, outreaching

VERANTWOORDELIJKHEDEN HUISARTS

Signalen opmerken of krijgen via omgeving

Eerste globale inschatting

Verstrekken eerste zorg somatisch en psycho-

sociaal

Toeleiden naar zorg (ambulant, AZ, PZ)

Veiligheid patiënt, omstaanders, zichzelf en

hulpverleners

VERANTWOORDELIJKHEDEN HULPDIENSTEN

Bieden somatische zorg+organiseren veiligheid

Eerste inschatting en opvang (IPEO1)

Inschakelen ‘psi’s’ eventueel tegen de wil van de patiënt (gedwongen opname)

Indiceren en verwijzen ziekenhuisopname

Informatieoverdracht medisch specialist, psychiatrie, huisarts (+flyer)

Indien pat snel ziekenhuis verlaat: motiveren om binnen de week langs te gaan bij huisarts + patiëntenfolder

VERANTWOORDELIJKHEDEN SPOED EN MEDISCHE SPECIALISTEN

een gewelddadige poging, bijna dodelijk,

weloverwogen

hoge suïcidale intentie van de poging en de patiënt

heeft spijt dat hij nog leeft

patiënt blijft suïcidale gedachten en plannen hebben

poging(en) in de voorgeschiedenis

patiënt is een man van middelbare leeftijd of ouder,

met een nieuwe psychiatrische aandoening of nieuw

suïcidaal gedrag

Behandelrichtlijn: suïcidaliteit behandelen 2012

PSYCHIATRISCHE CRITERIA VOOR

HOSPITALISATIE

patiënt is psychotisch , waanachtig, depressief,

delirant

uitingen van impulsief gedrag, ernstige agitatie,

zwak oordeelsvermogen of weigeren van hulp

psychiatrische stoornis met toxische, infectieuze of

metabole etiologie

beperkt steunsysteem of onvoldoende sociale

ondersteuning zodat veiligheid niet kan

gegarandeerd worden

PSYCHIATRISCHE CRITERIA VOOR

HOSPITALISATIE (VERVOLG)

Er is geen evidentie dat een

opname suïcide voorkomt!

OPGELET

Psychosociale evaluatie en opvang (IPEO1+2)

Psychiatrisch onderzoek (eventueel gedwongen opname)

Crisisinterventie uitvoeren

Indicatiestelling en verwijzing vervolgzorg GGZ

Organiseren van toeleiding

Informatieoverdracht

Consultaties partners in de keten

VERANTWOORDELIJKHEDEN ACUTE PSYCHIATRIE +MOBIELE

CRISISTEAMS

Opstellen behandelplan

Behandelen

Systematisch beoordelen van suïciderisico

Outreaching

Informatieoverdracht partners in de keten

Overdracht van de patiënt naar de huisarts

VERANTWOORDELIJKHEDEN VERVOLGZORG GGZ

Behandelverantwoordelijkheid

eindigt pas als de volgende

behandelaar deze

verantwoordelijkheid expliciet

heeft overgenomen

BEHANDELVERANTWOORDELIJKHEID OVERDRACHT

Zorgprocessen moeten naadloos bij

elkaar aansluiten in en buiten het

ziekenhuis

Ja… maar!

Toegang tot zorg (instroom)

Samenwerking, eigen grenzen en competenties anderen

Transfermomenten binnen 1 partij (vakantie)

Informeren en betrekken patiënt, naasten

Behandelverantwoordelijkheden

Terugkoppeling en informatieoverdracht

Dossiervorming

Weigeren zorg en drop outs

KRITISCHE MOMENTEN

WAT WERKT IN KADER

THERAPIETROUW EN

HERVALPREVENTIE?

Sta open voor het perspectief van de cliënt

Erken dat cliënten kunnen kiezen

Zoek naar een betekenisvol, congruent doel(en)

Ondersteun de autonomie van élke cliënt

Ondersteun competentiegevoel cliënt

Benadruk de therapeutische verbondenheid

Betrek altijd de naasten

MATCHEN ZORGAANBOD EN ZORGBEHOEFTEN

Empathisch contact

Correcte attitude en deskundige opvang op spoed

In het ziekenhuis houden (24 uur) en motiveren

Huisarts inschakelen (geen medicatievoorschrift en werkonbekwaamheid in AZ)

Betrekken van de omgeving (VIP)

Zorgverstrekker vervolgzorg bekend en afspraak gemaakt

Snelle follow up (binnen 48-72 uur)

Herinnering telefoontjes en outreaching, huisbezoeken

Brief intervention, folders, geschreven informatie

WAT WERKT IN KADER THERAPIETROUW?

BROCHURE VERDER LEVEN NA EEN POGING

U hebt gesproken met …………..

De eerstkomende dagen verblijf t u ……..(adres)

Degene die bereid is (zi jn) te zorgen voor opvang is (zi jn)………………………………(naam)

De volgende medicijnen zi jn u geadviseerd te gebruiken………

Als u opnieuw gedachten heeft aan zelfbeschadiging of dood doet u het volgende:

Let op uw signalerings/veiligheidsplan en bekijk wat u kunt doen

Bellen naar ……….; Anders, namelijk ……….

Behandelaren die bereikbaar zi jn voor hulp advies of nazorg ………….

Een afspraak voor u is gemaakt bij……… instelling), bij…….(behandelaar), op ………(dag, uur)

OF: Een afspraak bij u thuis is gemaakt op ………, met ……

Andere afspraken…………………………………………….

Behandelrichtlijn 2012

NAZORG AFSPRAKEN OP SCHRIFT!

Samen

www.zorgen voor suicidepogers.be

Manage de zorg…. en ……

de patiënt en zijn naasten centraal!

Dank !

SMEED HET IJZER ALS HET HEET IS