ZORGZORG

op zoek naar een goede invulling van het zorgconcept in het (G)SO

Zoeken naar praktijkvisies op zorg …

• Oplossen van hier-en-nu problemen(remediëren – individuele leerling)

• Ook sanctioneren• Buikgevoel en aangeboren talent• Doorgeven van informatie die via

vertrouwensrelatie verworven werd• De cel als plaats van overleg

Zoeken naar sporen … (1)

1. Psychologisch spoor– Remediërend: individuele jongere

Doelstelling: volgens de regels van de kunst!

Zoeken naar goede sporen …

• Vraagverheldering – situatieanalyse• Intake-en gesprekstechnieken• Doelgerichte begeleidingsinterventies• Belang van de leerling centraal• Belang van vertrouwensrelatie• Kritisch omgaan met infoverspreiding• Relatief onafhankelijke positie• Doel: niet enkel schoolfunctioneel maken

• Taakafbakening t.a.v. leerkrachten

Zoeken naar praktijkvisies op zorg …

• Wij passen sticor(r)di toe• Het moet haalbaar zijn• Wij zijn geen specialisten• Wij ervaren geen kansenongelijkheid• Het moet van twee kanten komen• Is dat nog onze taak?

(belang van taakopvatting!)

Zoeken naar sporen … (2)

1. Psychologisch spoor– Remediërend: individuele jongere

2. Pedagogisch-didactisch spoor– Adaptief onderwijs: de klas

Doelstelling: linken aan leerzorgkader

Zoeken naar goede sporen …

• Kennis beginsituatie• Goede infovergaring• Anticiperen• Differentiëren • (compenseren/remediëren)• Samenwerken

Zoeken naar praktijkvisies op zorg …

• Maatschappelijke verwachtingen• Samenwerking met …

• Formele vormen van inspraak

• Schoolloopbaanbegeleiding: wij zijn geen specialisten

Zoeken naar sporen … (3)

1. Psychologisch spoor– Remediërend: individuele jongere

2. Pedagogisch-didactisch spoor– Adaptief onderwijs: de klas

3. Sociaal agogisch spoor– Preventief vanuit positieve welzijnsdefinitie

Zoeken naar goede sporen …

• Leefklimaat op school• Onderzoek, bevraging• Relatie leerkracht - leerling

• Projecten op school• In samenhang met …• In dialoog – keuze + verantwoordelijkheid

• Schoolloopbaanbegeleiding • Positieve benadering – verhaal van de ll.• Procesmatig

ZORG-ZORG-VRAAGVRAAG

leerkrachtleerkracht

school-school-directiedirectie

leerling-leerling-begeleiderbegeleider

coördinatiecoördinatie

Een eerste synthese …

Zoeken naar zorg …

DIR LK SILB

PSY

PED

SAG

BELEIDBELEID

ZORGZORG

weten-weten-schapschap

gelijke onderwijskansen

omgaan met verschillen

inclusief onderwijs

sociologische vaststelling

onderwijskundige vertaling

NIVEAU 1NIVEAU 1 = BASISZORG preventie + remediëring differentiatie

NIVEAU 2NIVEAU 2 compenseren en dispenseren

(NIVEAU 3NIVEAU 3)

evalueren, bijsturen werken in team

samenlevingsamenleving

Leerzorgkader: enkele reflecties

1. Nog veel “basiswerk” te leveren op niveau van basiszorg in GSO!

– preventie effectieve instructie, veilig klasklimaat,systematische opvolging, …

– remediëring aangepaste + individuele leerhulp– differentiatie variatie in doelen, inhouden, werkvormen,

tempo en instructie (!), evaluatie (?)

2. Wat met andere vormen van ‘zorg’?

BELEIDBELEID

ZORG-ZORG-VRAAGVRAAG

leerkrachtleerkracht

hulpverlening hulpverlening IJZIJZ

samenlevingsamenleving

CLBCLBPBD / PBD / koepelkoepel

weten-weten-schapschap

school-school-directiedirectie

leerling-leerling-begeleiderbegeleider

coördinatiecoördinatie

• beschrijving stand van zaken– overzicht van …

• praktijken en praktijkvisies:“het leven zoals het is”• begrippen en aspecten van zorg• instanties, hun visie, doelstelling en werkwijze

• reflectievragen• Huidige praktijk • Mogelijkheden

DE A-KANTDE A-KANT

Zoeken naar consensus??

• “zorg: veel vlaggen met welke ladingen?– elk vanuit z’n context– geen eenduidig begrippenkader over ruime

invulling van zorg– brede definities, weinig uitgewerkt naar de

onderwijspraktijk

VVKSO: ‘Zorg omvat alle initiatieven die het welbevinden van alle schoolbetrokkenen verhogen en maximale ontwikkelingskansen

creëren voor alle leerlingen.’

LEERZORG

leerzorg = inspelen op leerhindernis

leerzorg = inspelen op leerhindernis

PSYCHOSOCIALE ZORG

LEERZORGLEERZORG: LEERZORGTEAM / VAKGROEPEN / KLASSENRAADPSYCHOSOCIALE ZORGPSYCHOSOCIALE ZORG: CEL LEERLINGBEGELEIDINGLEEFZORGLEEFZORG: TEAM VAN OPVOEDERS / PROJECTGROEPEN

inspelen op het functioneren van de klas = klaszorginspelen op het functioneren van de klas = klaszorg

opvangen van psychosociale problemen = mantelzorg

opvangen van psychosociale problemen = mantelzorg

meewerken aan het schoolklimaat = leefzorgmeewerken aan het schoolklimaat = leefzorg

BEGRIPPENKADERBEGRIPPENKADER

DESKUNDIGHEIDSMODELDESKUNDIGHEIDSMODEL

LEERZORG PSYCHOSOCIALE ZORG

Zorgen dat er kan geleerd worden Zorgen dat er kan geleerd worden

vb. klasorde, infrastructuur vb. serene sfeer, gemoedsrust

Zorgen dat er goed geleerd wordt Helpen zoeken naar oplossingen

vb. goed onderwijs vb. pestprobleem, slechte cijfers

Zorgen dat er door zoveel mogelijk Deskundig begeleiden t.v.v. het leerlingen goed geleerd wordt persoonlijk welbevinden van een ll.

vb. leerhindernissen wegnemen vb. faalangst, relatieprobleem

ZORG = GOED ONDERWIJS + GOEDE OPVOEDING voor ALLE LEERLINGEN

LEERKRACHTLEERKRACHT

Is expert in LEERZORG: anticiperen – differentiëren – (co/di)

Ondersteuning vanuit LEERZORGTEAM

Afgebakende taak in PSYCHOSOCIALE ZORG

ZORG = GOED ONDERWIJS + GOEDE BEGELEIDINGvoor ALLE LEERLINGEN

LEERLINGBEGELEIDERLEERLINGBEGELEIDER

Is expert in PSYCHOSOCIALE ZORG: begeleiden

Ondersteuning vanuit CEL LEERLINGBEGELEIDING

Afgebakende taak in LEERZORG

• “modelantwoorden”– Psychologisch spoor (psychosociale zorg):

cognitieve gedragsbegeleiding– Pedagogisch-didactisch spoor (leerzorg):

instructiedifferentiatie– (sociaal agogisch spoor)

DE B-KANTDE B-KANT

Cognitieve gedragsBEGELEIDINGCognitieve gedragsBEGELEIDING

aanmeldingaanmelding‘studeert te weinig’intakeintake• vroeger en nu• stoorzenders• twijfels• gewoontes• wensen• reacties omgeving

inzichteninzichten (holistische theorie)

verandering willenvastzitten in gewoontesreacties doen geen goed

uitzichtuitzicht (begeleidingsdoelen)

• anders denken• terug controle krijgen• registraties:

goed/moeilijk/niet

interventieinterventiestimuluscontrolegedragscontrole= training

- opvolging- coaching- evaluatie

INSTRUCTIEdifferentiatieINSTRUCTIEdifferentiatie

leerstof fysica‘eigenschappen van golven’• terugkaatsing, absorptie, breking,

buiging, interferentie• toepassingen van deze

eigenschappen

voortaakbegrippen terugkaatsing, absorptie enbreking opzoeken aan de hand van3 websites

klasinstructie • lesdoel – herhaling ‘golffront’• uitleg + krachtige visualisatie• denk- en toepassingsvragen• klasoef.: lln. doen vaststellingen• groepstaak (bijdrage van golven

in toepassingen bespreken)

verlengde instructie (4 lln.)• lk. bevraagt de begrippen• lln. zoeken samen antwoord• lk. herneemt visualisatie• lk. legt in kleine stappen uit

1. bepaling van ‘zorg in het SO’ 13. belangrijke deontologische principes2. inhoud van ‘zorg’ 14. belangrijke aandachtspunten3. ‘leerzorg’ 15. belangrijke hulpmiddelen4. ‘psychosociale zorg’ 16. uitbouwen van samenwerking5. de preventieve functie van zorg 17. inbreng van het CLB

overzicht 18. inbreng van de DPB6. organisatie van zorg 19. inbreng van hulpverlening en

welzijn7. verzamelen van informatie 20. inbreng van de wetenschap8. interpreteren van informatie 21. gedragsproblemen9. informatie omzetten in aanpak 22. motivatieproblemen10. evalueren van de aanpak 23. weerstand

overzicht + voorbeeld 24. crisissituaties11. belangrijke voorwaarden 25. zelfzorg12. belangrijke taken en vaardigheden

25 THEMA’S25 THEMA’S