Zorg van de toekomst =

Netwerkzorg

Peter Degadt, gedelegeerd bestuurderStudiedag Denken en Handelen op Stadsregionaal Niveau, 29 mei 2015

2

1. Veranderende noden en een veranderende context2. Naar een nieuw zorgmodel3. Netwerken in de praktijk: afwegingen

Overzicht

Actoren in gezondheid & welzijn

• Eerstelijnszorg• Algemene ziekenhuizen• Geestelijke gezondheidszorg (residentieel-

ambulant)• Ouderenzorg• Thuiszorg – thuisverpleging• Revalidatiecentra• Zorg voor personen met een handicap• Bijzondere jeugdzorg• Kinderopvang

3

Behoefteverschuiving

• Chronische ziekten• Artrose, ademhalingsstoornissen, cardiovasculaire

ziekten, diabetes, kanker, reuma, zwaarlijvigheid, depressie…

• WHO: 47% van ziektelast (2002) → 60% in 2020(1)

• 2/3 middelen → chronisch zieken(2)

• Multimorbiditeit• 50% van de 65-plussers heeft minstens 3 chronische

aandoeningen, 20% heeft er minstens 5

• 50% van ziekenhuispatiënten heeft multimorbiditeit

4(1) WHO. The world health report 2003: shaping the future. Geneva WHO (2) Snyderman R. The AAP and the transformation of medicine. J Clin Invest 2004 114:1169-1173

Multimorbiditeit per leeftijdsgroep

5

6

Radar-syndroom

1. Patiënt verschijnt2. Patiënt wordt

behandeld3. Patiënt wordt

ontslagen

… en verdwijnt (opnieuw) van de radar

6Bron: JoAnne Epping-Jordan, Congres Together we care, mei 2013

7

Standaardzorg

8

Budgettaire druk

9

Personeelsschaarste

10

Te verwachten kloof vraag-aanbod

2010-2060

Veranderend artsenberoep

→ Nood aan hervorming

12

13

1. Veranderende noden en een veranderende context2. Naar een nieuw zorgmodel3. Netwerken in de praktijk: afwegingen

Overzicht

Naar een nieuw zorgmodel

14

Van Naar

Aanbodgericht Cliënt-/patiëntgericht

Monodisciplinair Multi-/transdisciplinair

Standaardzorg Zorg op maat

Re-actieve zorg Pro-actieve zorg

Autonoom Netwerken

Van gefragmenteerde zorg naargeïntegreerde zorg

15

Lokale zorgnetwerken rond de patiënt

Klinische netwerken

Netwerken van ondersteunende

diensten

Lokale zorgnetwerken rond de patiënt

16

Lokale zorgnetwerken rond de patiënt

(care)VISIE Systeembenadering.

DOEL(GROEP) Holistische zorg dicht bij patiënt brengen met

chronische / multipele zorgnoden.

FOCUS Vooral op multimorbiditeit.

ZORG

BENADERING

Multidisciplinair en multi-professioneel.

Op lokaal of regionaal niveau.

SAMENWERKING

tussen:

HA kringen/wachtposten, WGC, CGG

apotheken, thuiszorg, thuishulp, WZC,

welzijnsactoren, 112 … en nabije ZH, inclusief

dag- en polikliniek

OUTCOME Resultaten m.b.t. alle patiënten met multi-

morbiditeit, o.a. levenskwaliteit.

Resultaten op populatieniveau.17

Verschuivingen in de plaats van de zorg

In eigen woning

In woonzorgcentrum, assistentie-woning of thuiszorgondersteunende voorziening

Ziekenhuis

18

19

Ziekenhuizen als schakelsin een keten van lokale zorg rond de patiënt

• Basisprogramma’s medisch/chirurgisch

• Spoed

• Polikliniek

• Geriatrie

• GGZ

• Dialyse

• Moeder en kind

• Diabetes

• Ondersteuning WZC, thuiszorg, (gespecialiseerde) huisartsen, …

• Dagkliniek, planbare zorg 20

Geografisch concept lokale zorgnetwerken

• Together we change: eerstelijnszones van 75.000 à 125.000 inwoners

• Eerstelijnszones vormen de basis van de gezondheidsorganisatie, ondersteund door ziekenhuis-zorgzones

• Meso-niveau: coördinatiefuncties tussen preventie, gezondheidspromotie, curatie, palliatie, welzijn, gezondheid…

21

Logistieke netwerken

22

Logistieke netwerken

Intersectorale krachtenbundeling van zorgactoren die residentiële zorg aanbieden

• Klinisch ondersteunende diensten: sterilisatie, cleanrooms, apotheek, anatomo-pathologie…

• Facilitair ondersteunende diensten: patiëntenvervoer, aankoop, magazijn, keuken, linnen…

23

Klinische netwerken

24

Klinische netwerken tussen

ziekenhuizen (cure)VISIE Analytische benadering

DOEL(GROEP) Expertise en uitrusting poolen voor bijzonder

complexe, intensieve of zeldzame zorgnoden tussen

ziekenhuizen. (Functiedifferentiatie!)

FOCUS Vooral op specifieke aandoeningen.

ZORG-BENADERING Interdisciplinair.

(supra)regionaal, (inter)nationaal niveau

SAMENWERKING

tussen

Care- netwerk EN revalidatie ZH, psychiatrische

ZH, 2e en 3e lijns ZH,…

OUTCOME Zorgepisodes van homogene patiëntengroepen

Gehele keten voor specifieke aandoening.

26

TaakafsprakenComplementair aanbodBasiszorgGespecialiseerde diensten

Netwerken: historisch gegroeid

27

28

1. Veranderende noden en een veranderende context2. Naar een nieuw zorgmodel3. Netwerken in de praktijk: afwegingen

Overzicht

Netwerken in de praktijk

• Principe subsidiariteit

• Zorg en taakverdeling op een continuüm

• Evolutief

29

DecentraalCentraal

1. Continuïteit

2. Kritische aanrijtijden

3. Mobiliteit

4. Kritische massa

5. Prevalentie

6. Planbaarheid

7. Manpower

8. Technologie

Samenspel ijkpunten

30

DecentraalCentraal

→ Trade-off

1. Continuïteit van zorg

• Permanentie en continuïteit van zorg in weekends en ‘s nachts

• Bereikbaarheid, toegankelijkheid

31

DecentraalCentraal

2. Kritische aanrijtijden

Bv. bij beroerte, hartinfarct

32

DecentraalCentraal

Bedieningsgebieden huidige MUG's < 15 minuten, 90%(kaart interactief raadpleegbaar op http://cartogis.ugent.be/pit )

3. Mobiliteit

• Patiënt naar arts of omgekeerd?

• Fysieke toegankelijkheid

• Vergrijzende bevolking

• Multimorbiditeit en handicap

• Mantelzorg onder druk door sociologische en demografische evoluties

• Milieu-effecten

• Beschikbaarheid openbaar vervoer

• Verplaatsingskosten (patiëntenvervoer…)

33

DecentraalCentraal

4. Kritische massa: sub/superspecialisatie

• OrthopedieHeup, knie, fijne hand…

• CardiologieInterventie, revalidatie, elektrofysiologie…

• PediatrieOncologie, cardiologie…

• GynaecologieAlgemeen (bevallingen), oncologie, fertiliteit,

prenatale diagnostiek

34

4. Kritische massa

• Relatie volume – expertise – kwaliteit

Niet absoluut

Geldt voor artsen en voor equipes

Niches

35

DecentraalCentraal

5. Prevalentie

• Geografische spreiding van pathologie

• Bv. dossier zeldzame ziektes

Kinderen vs. volwassenen

Prevalentie minder dan 5/10.000 inwoners

Cf. Europese inzichten: “affects less than 1 of 2.000” (1)

36(1) State of art in 2006 and recommendations of the rare diseases task force. december 2006.

DecentraalCentraal

6. Graad van planbaarheid

• Focus op efficiëntiewinst en rekening houdend met risico voor de patiënt

• Kan in relatief aparte settings

• Cf. value added processes en solution shops (1)

37

DecentraalCentraal

(1) Christensen, The Innovator's Prescription: A Disruptive Solution for Health Care (2009)

SOLUTION SHOP VALUE-ADDINGPROCESS

FACILITATED USERNETWORKS

3 BUSINESMODELLEN

7. Manpower

• ZorgpersoneelAlgemene schaarste

Vergrijzing medewerkers

Subspecialisatie: BBT/BBK

• ArtsenSchaarste in bepaalde disciplines

Vergrijzing artsenkorps

Vervrouwelijking en andere work-life balance

Sub- en superspecialisatie

38

DecentraalCentraal

8. Technologie

• Concentratie deskundigheid hoogtechnologische zorg:

Radiotherapie

Robotchirurgie

Hartchirurgie

Clean rooms

• Communicatietechnologie en assistievetechnologie bevorderen decentralisatie

39

DecentraalCentraal

Afwegingen

40

Technologie

Mobiliteit

Manpower

Kritischemassa

Aanrij-tijden

Continuïteit

Plan-baarheid

Prevalentie

Besluit

Netwerk met:

• Een deel van de erkenningen/vergunningen en budget toegewezen aan netwerk

• Bundelen van activiteiten i.f.v. schaalvoordelen

• Delen van wachtinspanningen

• Delen van expertise

• Voldoende sturing en zelfbeschikking in “businessunits” (zoniet gevaar voor logge besluitvorming)

41