wij zorgen voor u

In goede handen

Herken een beroerte

Pijn kan je meten

Gratis magazine – Nummer 3

I n h o u d

p. 05

p. 26

p. 22

p. 30

Wat lees je in dit nummer?06 Revalidatie in ZNA Sint-Elisabeth “Blij dat ik weer kan lopen”

08 Het kinderziekenhuis Van Groenland naar Zonneland

12 Ditjes & datjes Nieuwtjes over ZNA

14 Herken een beroerte Een beroerte? Handel met spoed!

18 Eetstoornissen Met het gezin op therapie

20 Hartmassage Ben jij al harthandig?

21 Reumatologie Met reuma naar Rome

24 Misverstanden pijnstilling “We moeten pijn voor zijn”

28 ZNA Geheugenkliniek Alzheimer voorspellen

30 Checklist in OK Van cockpit naar operatiezaal

32 Dialvak Met het ziekenhuis op vakantie

34 Patiëntenonthaal Een sociaal onthaal

Colofon

Deze uitgave kwam tot

stand in samenwerking

met patiënten,

medewerkers en

diensthoofden van ZNA.

Redactie:

Bram Van Dessel,

Katleen Anthierens,

Renée Willems

Vormgeving:

Jan Vanstaen

Fotografie:

Dirk Kerstens

Verantwoordelijke

uitgever:

Renée Willems,

Leopoldstraat 26,

2000 Antwerpen

Vragen of

opmerkingen?

communicatie@zna.be

03 234 45 26

Psychiatrisch tehuis

Stage bij ZNA

Kinderpsychiatrie

Herstel & Balans

2 • Z N AZORG

Wat lees je in dit nummer?

Z N A Z O R G • 3

ZNA bestaat uit drie algemene en zes gespecialiseerde ziekenhuizen. Dagelijks komen er bij ons 7000 patiënten over de vloer. Dankzij deze schaalgrootte bouwen onze artsen en medewerkers heel wat ervaring op, wat maakt dat we voor elke specifieke diagnose wel een specialist in huis hebben. Zo kunnen we elke patiënt zorg op maat bieden, de ‘ZNA-zorg’ zeg maar.

Enkele voorbeelden daarvan vind je in dit magazine terug. We stellen je de werking van het vernieuwde chirurgische daghospitaal in het ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis voor, die volledig is afgestemd op onze jonge patiëntjes. Tijdens hun verblijf maken ze een reis van Groenland naar Zonneland. Je maakt kennis met het ZNA-pijnbeleid op maat van de patiënt en leest verder ook hoe in ZNA Sint-Elisabeth voor elke patiënt een gepersonaliseerd revalidatietraject wordt uitgetekend.

Ook buiten de ziekenhuismuren zorgen we voor onze patiënten. Je leert meer over Dialvak, een organisatie - opgericht door ZNA-medewerkers - die aangepaste reizen organiseert voor dialysepatiënten. Ook met reumapatiënten trekken we op reis. Jaarlijks begeleiden ZNA-medewerkers hen tijdens een meerdaagse fietstocht om zo de publieke aandacht te vestigen op de reumaproblematiek.

Bij ZNA hechten we veel belang aan innovatie. Je leest over de wereldprimeur op onze dienst Radiotherapie, over het baanbrekend Alzheimer-onderzoek in de ZNA-Geheugenkliniek en je maakt kennis met de ingenieuze fit-o-meter voor patiënten met dementie.

Je ziet, bij ons ben je in goede handen.

Veel leesplezier,

Dr. Bruno HolthofCEO van ZNA

Zorg op maat

4 • Z N AZORG

In de duikboot van ZNAEen buisvormige kamer vol metertjes en toestellen, net als in een onderzeeër. In deze drukcabine of ‘caisson’ van ZNA Stuivenberg worden de longen van mensen met CO-vergiftiging ‘schoongespoeld’ met zuivere zuurstof. De druk in de cabine ligt 1,5 tot 2 bar hoger dan de normale omgevingsdruk, wat vergelijkbaar is met een duik van 15 tot 20 meter onder water. Een behandeling met zuurstof duurt gemiddeld 2 uur. Hoe sneller de zuurstof bij acute CO-vergiftiging wordt toegediend, hoe beter. Daarom is de caisson 24 uur op 24 open. Ook wordt de drukcabine gebruikt voor onder meer wondzorgtherapie. Jaarlijks komen hier zo’n 150 patiënten, bij de meesten bestaat de behandeling uit 10 sessies.

i n fo

Z N A Z O R G • 5

Meer info?www.zna.be/zuurstoftherapietel. 03 280 23 36

6 • Z N AZORG

Re va l i d a t i e i n Z N A S i n t - E l i s a b e t h

“Blij dat ik weer kan lopen”

Hoofdkinesist Frank Ceuppens en Isaac Nabarro

Frank Ceuppens hoofdtherapeut

in ZNA Sint-Elisabeth

Z N A Z O R G • 7

“Een dik halfjaar geleden kreeg ik een hartinfarct en werd ik opgenomen in het ziekenhuis. Na de hartoperatie die daarop volgde, moest ik gedurende enkele maanden het bed houden. Door het stilliggen waren mijn spieren sterk verzwakt, waardoor ik mijn benen niet meer goed kon gebruiken. Ook was ik na mijn hartoperatie sneller moe dan vroeger. Om mijn beenspieren weer te verstevigen en om mijn hart te trainen, volg ik hier nu driemaal per week therapie”, legt Isaac uit. “Toen ik drie maanden geleden startte met de therapie, lag ik hier nog gehospitaliseerd op de revalidatieafdeling van ZNA Sint-Elisabeth. Een maand geleden ben ik uit het ziekenhuis ontslagen en nu kom ik hier als ambulante patiënt.” Oefeningenmix“De therapie die onze patiënten krijgen is meervoudig”, verduidelijkt Frank Ceuppens, hoofdtherapeut van ZNA Sint-Elisabeth. “De mobiliserende

oefeningen maken de ledematen van de patiënt weer soepel. Daarnaast doen de patiënten spierversterkende oefeningen, waarbij ze met behulp van gewichten hun noodzakelijke spierkracht opbouwen. Verder is er de ‘gangrevalidatie’, waarbij de patiënten met loopmiddelen zoals krukken en looprekjes het vereiste gangpatroon proberen te bekomen. Dat wordt indien nodig aangevuld met uithoudingsoefeningen op onder andere fietsen en loopbanden. Ook evenwichtsoefeningen voor het optimaliseren van valpreventie worden vaak bij revalidatietherapie gebruikt. De therapie wordt steeds afgestemd op de noden van de patiënt. Bij Isaac gaat bijvoorbeeld bijzondere aandacht naar uithouding.”

Multidisciplinaire aanpak“Ons team van 9 ergo- en 16 kinesitherapeuten staat steeds paraat om de patiënten te begeleiden bij het uitvoeren van de oefeningen”, aldus

Frank. “De behandelingen van de twee disciplines vullen elkaar zeer sterk aan. Het verschil? Bij kinesitherapie gaat het eerder om het oefenen van de spieren en ledematen op zich, bijvoorbeeld krachtsontwikkeling om trappen te lopen, terwijl ergotherapie meer focust op het uitvoeren van functionele, dagdagelijkse bewegingen, zoals bijvoorbeeld een glas uit een hooggeplaatst kastje halen. We werken trouwens ook nauw samen met logopedisten, psychologen, diëtisten, artsen, verpleegkundigen en medewerkers van de sociale dienst.”

Mobieler“In vergelijking met enkele maanden geleden ben ik al veel mobieler”, zegt Isaac. “Ik ben heel tevreden over de behandeling die ik hier krijg en ben blij dat ik weer kan lopen, ook al heb ik daarvoor momenteel nog een looprekje met wieltjes nodig. Hopelijk kan ik binnenkort weer zonder hulp stappen.”

“Blij dat ik weer kan lopen”Sinds 2004 legt ZNA Sint-Elisabeth zich toe op revalidatie. Revaliderende patiënten worden er bijgestaan door een team van onder meer ergo- en kinesitherapeuten. Zo ook Isaac Nabarro (75), die therapie volgt na zijn hartinfarct.

8 • Z N AZORG

H e t K i n d e r z i e ke n h u i s

Van Groenland naar Zonneland

Z N A Z O R G • 9

Kinderen die voor een kleine ingreep naar het ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis komen, gaan een heus avontuur tegemoet. Ze maken een reis van Groenland naar het vrolijke Zonneland. Het ziekenhuisgevoel is ver weg.

Naar het ziekenhuis trekken is voor kinderen op zich al een enorme belevenis die vaak gepaard gaat met heel wat angsten. “Gaat het pijn doen mama? Wie zijn die groene meneren met hun maskers?”, zijn veelgehoorde vragen. Om daarop in te spelen, opende in het ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis een vernieuwd dagziekenhuis dat uniek is in ons land. Kinderchirurg Dirk Vervloessem: “Voor de herinrichting van het dagziekenhuis hebben we een speciaal kindvriendelijk concept uitgedacht. Het verblijf in het ziekenhuis wordt aan de kinderen voorgesteld als een reis, van Groenland – de onthaalruimte

– naar Zonneland – de ontwaakruimte. We hebben het traject zo uitgestippeld dat een patiëntje nooit op zijn stappen terugkeert, maar altijd vooruitgaat naar een volgende kamer. In Groenland vangen dagelijks zo’n 20 à 30 kinderen de reis aan. Samen met hun ouders ontvangen we hen in een groene lounge, met speelhoeken en zetels. Alsof ze gewoon in een woonkamer wachten tot hun grote trip begint. De kinderen blijven zo lang mogelijk niet-patiënt. Van daar gaan ze richting het operatiekwartier, waar één van de ouders bij het kind mag blijven tot het inslaapt.”Na de operatie ontwaken de kinderen in Zonneland. Dat staat in het teken van zon, zee en strand. “De ontwaakkamers zien eruit als strandhokjes. Voordat de patiëntjes naar huis gaan, krijgen ze nog een ijsje van het ijskraampje. Ijs is trouwens ideaal na de meeste neus-keel-ooringrepen”, zegt dr. Vervloessem.

Van Groenland naar Zonneland

dr. Dirk Vervloessem Kinderchirurg

in ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis

1 0 • Z N AZORG

H e t K i n d e r z i e ke n h u i s

Eerst een filmpjeOm ouders en kinderen voor te bereiden, liet het Kinderziekenhuis ook een eigen film draaien. Vrijwilligers tonen hen die film, alvorens de patiëntjes richting operatiezaal vertrekken. Kinderanesthesist Johan Berghmans: “In de film brengen we de hele ‘reis’ naar het operatiekwartier en nadien naar de ontwaakruimte in beeld. Uit een onderzoek blijkt trouwens dat het kijken van de film ook de ouders op hun gemak stelt.”

Rustig inslapen, beter ontwaken“Angst voor een operatie weghalen, is van groot belang”, benadrukt dokter

Johan Berghmans. “Rustig zijn voor een ingreep is niet alleen fijner voor kinderen en ouders zelf, maar heeft ook

positieve medische gevolgen. De manier waarop een kind onder verdoving gaat, is vaak bepalend voor het ontwaken.

i n foMeer info?www.zna.be/kinderziekenhuis

Z N A Z O R G • 1 1

Wie rustig inslaapt, opent na de ingreep vaak ook kalm weer de ogen en is vlugger weer op de been. Een kindje dat heel onrustig en bang onder narcose gaat, zal vaker verward

en overstuur wakker worden. Gedragsveranderingen bij het ontwaken zijn niet uitzonderlijk. Soms reageren kinderen heel geagiteerd en zelfs agressief. Dat heet

het ‘emergence delirium’, dat meestal na een tiental minuten vanzelf overgaat. We zijn momenteel bezig met verschillende onderzoeken om een beter zicht te krijgen op de oorzaken”, legt dokter Berghmans uit.

Voor één dag in het ziekenhuisHet merendeel van de ingrepen bij kinderen gebeurt vandaag in het dagziekenhuis. Overnachten is meestal niet meer nodig. “Het gaat niet alleen om neus-keel-oor ingrepen, oogoperaties of tandverzorgingen onder narcose. We doen onder meer ook liesbreukoperaties, kijkoperaties en correcties van aangeboren halsafwijkingen”, zegt dokter Dirk Vervloessem.

dr. Johan Berghmans, anesthesist in ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis

www.zna.be

Marcheren

Neem de balk goed vast.

967

- ZN

A570

- Ei

ndw

erkp

roje

ct G

itte

Pacq

uée,

in o

pdra

cht v

an d

e er

goth

erap

eute

n va

n ZN

A Jo

oste

ns

Start

Lichaam naast muurVoeten naast elkaar

Balk vastnemen

Stap 1

Knie omhoogKnie omlaag

Stap 2

Andere knie omhoogKnie omlaag

10x

Deze oefening maakt deel uit van de ZNA Fit-o-meter

1 2 • Z N AZORG

D i t j e s & d a t j e s

Fit-o-meter in de gangSinds kort zet een fit-o-meter in de gangen van ZNA Joostens de bewoners met dementie aan tot meer beweging. Het parcours bestaat uit 25 oefeningen en is speciaal ontwikkeld op maat van de bewoners: naast aangepaste fysieke oefeningen – zoals ter plaatse marcheren – zijn er ook cognitieve oefeningen. Daisy Poels, ergotherapeute van ZNA Joostens: “Bewegingstherapie heeft een positief effect op mensen met dementie. Op basis van een bestaande fit-o-meter voor senioren ontwikkelden we een versie die ook hersengymnastiek stimuleert: de bewoners vullen spreekwoorden aan, leggen verbanden tussen tekeningen,… Het fit-o-meterparcours wordt driemaal per week onder begeleiding afgelegd. De bewoners vinden het ook een leuk initiatief: sommigen gaan zelfs zelfstandig oefenen.”

Nieuwe Spoed ZNA Jan PalfijnBij ZNA Jan Palfijn opent een gloednieuwe spoeddienst, met

de nieuwste technische snufjes en volledig vernieuwde infrastructuur. Paul Mellebeek, verpleegkundig

afdelingshoofd: “De oppervlakte van de nieuwe spoeddienst is tweemaal groter dan die van

vroeger. Zo zijn er nu tien behandelboxen en vijf nachthospitaalbedden. Innovatief is dat

gegevens zoals hartslag en bloeddruk op elke plaats continu geregistreerd kunnen

worden en automatisch aan het elektronisch dossier van de patiënt

worden toegevoegd.”

Z N A Z O R G • 1 3

De beste geriatrische zorgenOok in ZNA werd een systeem ingevoerd dat totaal nieuw is binnen het domein van de geriatrische zorg: ‘interne liaison geriatrie’. Elke patiënt die ouder is dan 75 wordt bij opname gescreend door een team van geriatrie-experts. Dokter Annick D’Hooghe: “Patiënten met een geriatrisch risicoprofiel krijgen een uitgebreid onderzoek. Problemen worden in kaart gebracht en adviezen worden geformuleerd. Die bevindingen worden meegedeeld aan het behandelend team, dat verantwoordelijk blijft voor de patiënt. Dit systeem garandeert elke geriatrische patiënt in het ziekenhuis, ook buiten de acute geriatriedienst, de beste geriatrische zorgen.” In 2007 ging interne liaison geriatrie van start in ZNA Middelheim, en vervolgens in ZNA Jan Palfijn en ZNA Sint-Erasmus.

De dienst Universitaire Radiotherapie Antwerpen, een samenwerking tussen het UZA en ZNA, installeerde recent een nieuw bestralingstoestel. Het is wereldwijd het eerste toestel van dit type dat in gebruik wordt gesteld. Het toestel is uniek omdat het beeldvorming door een CT-scan combineert met bestraling door een bron die rond de patiënt draait en waarvan de stralingsintensiteit uiterst nauwkeurig wordt afgestemd. Gezonde weefsels worden zo gespaard en tumoren krijgen hogere dosissen, wat de genezingskans vergroot.

Wereldprimeur voor dienst radiotherapie

1 4 • Z N AZORG

H e r ke n e e n b e ro e r t e

De eerste drie uur na een beroerte zijn cruciaal voor een succesvolle behandeling. “Het is daarom erg belangrijk dat iedereen weet hoe je een beroerte kan herkennen, zodat je meteen hulp kan zoeken”, zegt dr. Dirk Nuytten, neuroloog in ZNA Stuivenberg/Sint-Erasmus.

Wat is een beroerte eigenlijk?Dr. Nuytten: “Er zijn om te beginnen twee soorten beroertes: het herseninfarct en de hersenbloeding. Bij een infarct blokkeert een bloedklonter de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen. Bij een hersenbloeding barst of scheurt een bloedvat

en komt er bloed vrij in en om de hersenen. In beide gevallen worden de hersenen beschadigd en vallen er hersenfuncties uit, al dan niet definitief. Van de mensen die hier binnenkomen gaat het in 85% van de gevallen om een infarct. 15% heeft een hersenbloeding.”

Een beroerte? Handel met spoed!

Z N A Z O R G • 1 5

Waarom is het belangrijk om er bij een beroerte snel bij te zijn?Dr. Nuytten: “Omdat er binnen de eerstvolgende drie uur nog een behandeling met bloedverdunners mogelijk is. We noemen dat ‘trombolyse’. De bloedverdunners lossen de bloedklonter op, waardoor er weer zuurstof naar de hersenen stroomt. Na drie uur zijn de hersenen meestal onherstelbaar beschadigd. Dus snelle behandeling is de boodschap. Bovendien veroorzaakt de toediening van bloedverdunners na een periode van drie uur een gevoelige toename van de kans op een hersenbloeding. Al is trombolyse geen wondermiddel en moet er omzichtig mee worden omgesprongen, toch halen we globaal genomen goede resultaten en is de kans op herstel van de beroerte beduidend beter.”

“Veel mensen komen te

laat in het ziekenhuis

omdat een beroerte

pijnloos is.”

Hoe kan je een beroerte herkennen?Dr. Nuytten: “Er zijn een aantal heel duidelijke symptomen die op een beroerte kunnen wijzen.

Als je bijvoorbeeld plots troebel ziet, of het wordt zwart voor je ogen. Ook is het mogelijk dat een deel van je gezichtsveld verdwijnt. Veel patiënten zijn verward of raken niet meer uit hun woorden. Ook bij een plotse verlamming van een arm of been sla je het best meteen alarm. Veel mensen komen te laat in het ziekenhuis omdat een beroerte pijnloos is. Ze denken dat het ongemak wel vanzelf zal overgaan en verliezen zo kostbare tijd. Als je een van de symptomen herkent, is de boodschap altijd: kom direct naar de spoeddienst.”

Is er kans op volledig herstel na een beroerte?Dr. Nuytten: “Zeker, op voorwaarde dat je binnen die eerste drie uur hulp zoekt. Wie op tijd behandeld wordt, heeft een grote kans op een goed herstel. Uiteraard hangt veel ook af van de ernst van de beroerte. Hoe meer hersenweefsel schade opliep,

Hoe kan je een beroerte voorkomen?Neem een gezonde levensstijl aan en laat je gezondheidstoestand opvolgen door je huisarts.Enkele tips:•Stop met roken.•Zorg voor voldoende

lichaamsbeweging.•Drink alcohol met mate.•Streef naar een gezond

lichaamsgewicht en eet zo gezond mogelijk.

•Laat regelmatig je bloeddruk controleren: een hoge bloeddruk betekent een verhoogd risico.

•Signaleer een onregelmatige pols of hartkloppingen aan je huisarts.

•Laat vanaf je 40ste af en toe je cholesterolgehalte bepalen.

•Laat vanaf je 45ste af en toe je suikergehalte controleren.

EEN DAME VAN 82 HEEFT MIJN LEVEN GERED.

DE SYMPTOMEN VAN EEN BEROERTE HERKENNEN IS EEN LEVEN REDDEN.

Herken de symptomen van een beroerte tijdig en reageer onmiddellijk. Bij een beroerte is het heel belangrijk de symptomen of alarmsignalen, onmiddellijk te herkennen en een arts of de hulpdiensten zo snel mogelijk te verwittigen. Elke minuut telt!

Doe de test op www.HerkenEenBeroerte.be

Kijk of de mond scheef staat.

Kijk of een arm (of been) minder goed beweegt.

Luister of de persoon onduidelijk spreekt.

?

Bij behandeling binnen de 3 uur is de kans op herstel groter.

✆ 112NOODNUMMER

1 6 • Z N AZORG

H e r ke n e e n b e ro e r t e

Doe de test opwww.herkeneenberoerte.be

i n fo

hoe langer de herstelperiode zal zijn. We krijgen hier mensen binnen die na een week alweer naar huis mogen, maar er zijn ook patiënten die een erg lange revalidatie hebben en die eigenlijk nooit meer de oude worden.”

Hoe gaat het behandelend team tewerk?Dr. Nuytten: “Vanaf het moment dat een patiënt hier binnenkomt, doen we meteen een hersenscan om te kijken of het om een infarct of een bloeding gaat. In het geval van een infarct willen we binnen het uur kunnen beginnen met de trombolyse. Het moet dus allemaal snel gaan. Er staat een heel team klaar dat perfect weet wat de volgende stap in de behandeling is. Van bij het begin starten we

met de revalidatie. Er komt meteen een logopediste langs om eventuele spraak- en slikproblemen aan te pakken. Een kinesist begint met oefeningen voor arm en/of been. We kunnen zelfs rekenen op de hulp van een psycholoog. Een beroerte is namelijk een beangstigende ervaring: je raakt verlamd of kunt plots niet meer spreken. Die patiënten zien hun leven van het ene moment op het andere veranderen. In 1997 was het Stuivenbergziekenhuis een van de eerste ziekenhuizen met een ‘stroke unit’. Intussen zijn de meeste ziekenhuizen goed uitgerust voor de opvang van patiënten met een beroerte.”

Hoeveel patiënten krijgen tijdig hulp?Dr. Nuytten: “In België komt nu maar 3,5% van de

patiënten in aanmerking voor een bloedklonteroplossende behandeling en dit is grotendeels te wijten aan het feit dat men te laat in het ziekenhuis arriveert. In onze buurlanden liggen de cijfers iets hoger, laat ons zeggen tussen de 6 en 8%. Onze cijfers kunnen dus zeker nog omhoog. Ik ben bijna 15 jaar bezig met mensen te wijzen op het belang van een snelle behandeling. Stilaan begint het besef te groeien. De meeste ziekenhuizen hebben nu een ‘stroke unit’ en de spoeddiensten en huisartsen zijn gesensibiliseerd. Belangrijk is dus dat ook het brede publiek hierover geïnformeerd wordt.”

Herken de symptomen en red een leven

MOND: Staat de mond van het slachtoffer scheef, of hangt een mondhoek naar beneden? Als je het niet direct ziet: vraag de persoon om zijn tanden te laten zien.

ARM: Is een arm of been van het slachtoffer verlamd? Als je het niet direct ziet: vraag aan de persoon om beide handen tegelijkertijd horizontaal naar voor te strekken.

SPRAAK: Spreekt het slachtoffer onduidelijk of geraakt hij niet meer uit zijn woorden? Als je het niet direct ziet: vraag aan de persoon om een zin uit te spreken.

TIJD: Om hoe laat zijn de klachten begonnen? Als de persoon binnen drie uur behandeld wordt, is de kans op herstel groter.

www.zna.be/vrijwilligers

Ik ben het al 8 jaar.Leong Choi Cheng

Vrijwilliger bij ZNA, ook iets voor jou?

1 8 • Z N AZORG

E e t s t o o r n i s s e n

Recent verscheen een survivalgids voor kinderen met overgewicht. We praten met de auteur, kinder- en jeugdpsychiater dr. Annik Simons van de ZNA Universitaire Kinder- en Jeugdpsychiatrie Antwerpen (UKJA).

Waarover gaat het boek precies?“Het is een boek voor 8- tot 12-jarigen en hun ouders, en bevat informatie en nuttige tips voor kinderen met overgewicht. Door middel van het boek leren ze hoe ze hun overgewicht kunnen aanpakken, door een gezonde levensstijl, gezonde voeding en voldoende lichaamsbeweging. Het boek is ook voor ouders, want zij moeten voor hun kind een voorbeeldrol spelen. Er is werk aan de winkel want momenteel is in België één op tien kinderen te zwaar. Bij de 9- tot 12-jarigen is dat zelfs één op vijf.”

Wat is de voornaamste oorzaak van eet- en gewichtstoornissen?“Er zijn verschillende factoren. Zo speelt de biologische of genetische aanleg van het

kind een grote rol, maar ook de voeding en de opvoeding. Ook hangt veel af van het persoonlijkheidsprofiel van de kinderen. Sommige karaktertrekken, zoals perfectionisme of de drang om te behagen, leiden sneller tot een eetprobleem, type anorexia nervosa. Een patroon van de laatste decennia is trouwens dat onze patiënten met eet- of gewichtstoornissen almaar jonger worden. Zo zijn er 9-jarigen die aan anorexia nervosa lijden. Andere stoornissen, zoals selectief eten, beginnen soms al bij de leeftijd van 6 jaar.”

Kinderen die meer nodig hebben dan een zelfhulpboek komen bij jou terecht?“Inderdaad. Ik werk mee aan de behandeling van eet- en gewichtstoornissen bij kinderen van 6 tot 18 jaar. De stoornissen die we hier het vaakst tegenkomen, zijn overgewicht en selectief eten bij lagereschoolkinderen, en anorexia nervosa bij adolescenten. We werken multidisciplinair: diëtisten,

pediaters, psychologen, kinder- en jeugdpsychiaters, verpleegkundigen en bewegingstherapeuten werken nauw samen. Bij het eerste gesprek worden lichamelijke en psychologische onderzoeken uitgevoerd, en op basis daarvan wordt bepaald welke behandeling aangewezen is. Tijdens de therapie-sessies hebben we veel aandacht voor de emotionele en psychische toestand van de patiënten. We vinden het belangrijk dat de kinderen zich weer goed in hun vel gaan voelen.”

Wat maakt de ZNA-aanpak speciaal?“Uniek voor Vlaanderen en Zuid-Nederland is dat onze afdeling zich concentreert op kinderen die jonger zijn dan 15 jaar. Andere centra richten hun zorgaanbod voornamelijk op oudere patiënten. Onze behandelingen zijn speciaal afgestemd op de jonge doelgroep: zo hebben we bijvoorbeeld het programma ‘Gewicht in evenwicht’. Dat zijn groepssessies voor kinderen met overgewicht. Ze krijgen informatie over

dr. Annick Simons Kinder- en jeugdpsychiater

in ZNA UKJA

Met het gezin op therapie

i n foMeer info?ZNA UKJAtel. 03 280 49 00

Z N A Z O R G • 1 9

gezonde voeding, volgen bewegingstherapie en werken aan hun zelfbeeld. Maar ook sociale vaardigheidstraining en relaxatietherapie behoren tot ons aanbod. Speciaal is ook dat ZNA UKJA driemaal per jaar een gezinsdagbehandeling aanbiedt, waaraan 4 tot 6 gezinnen – met een patiënt die anorexia nervosa heeft – kunnen deelnemen. Het hele gezin krijgt dan gedurende 10 dagen therapie. Momenteel wordt onderzocht waar we deze manier van werken nog verder kunnen verbeteren.”

Welke rol spelen de ouders in de therapie?“Het is erg belangrijk dat de patiënten hun therapie volhouden, en daarvoor moeten ze gemotiveerd blijven. Daarom betrekken we ook de ouders – en indien nodig de leerkrachten – intensief bij de behandeling. Net als de patiënten krijgen zij uitgebreid informatie over de ziektes, zodat ze het kind zo goed mogelijk kunnen steunen. Tegelijkertijd moeten de ouders grenzen stellen: structuur en afspraken zijn erg belangrijk voor kinderen die op hun gewicht moeten letten.”

‘De overgewicht survivalgids’Abimo Uitgeverij Prijs: € 11,95ISBN: 9789059326927Auteurs: Kinderpsychiater dr. Annik Simons en diëtiste Els Engels

www.zna.be/harthandig

Fantastisch!Leer je familie en je vrienden

hoe je een redder in nood kan zijn.

854

- ZN

A474

- v.u

.: Re

née

Will

ems,

Leop

olds

traa

t 26,

200

0 An

twer

pen

Ben jij al harthandig?

ZNA474_Affiche_420x594.indd 1 17/03/11 14:05

2 0 • Z N AZORG

Antwerpse 12- en 13-jarigen krijgen via hun school een hartmassagepop om te leren reanimeren. Eén van de initiatiefnemers van dit project is spoedarts Jan Stroobants van ZNA Middelheim: “Met de campagne ‘Ben jij al harthandig?’ willen we jongeren leren om de eerste

zorgen toe te dienen om zo het aantal doden ten gevolge van een hartstilstand verminderen. Want ondanks de vele EHBO-cursussen en de plaatsing van steeds meer defibrillatietoestellen merken we dat een snelle reanimatie in de praktijk meestal uitblijft. We mikken op jongeren omdat we

uit onderzoek weten dat zij de technieken snel onder de knie hebben. De nieuwe richtlijnen zijn eenvoudig. We rekenen erop dat ze hun kennis zullen doorgeven aan hun familie.” Er worden 8000 poppen verdeeld. Als het project aanslaat, zal het uitbreiden naar alle Vlaamse scholen.

Met reuma naar Rome

Z N A Z O R G • 2 1

Reumapatiënten fietsten vorige zomer samen met artsen, verpleegkundigen en paramedici naar het Italiaanse Rome. Dokter Rik Joos (foto) en verpleegkundige Werner Van Giel waren erbij.

Dokter Rik Joos (ZNA Jan Palfijn) is één van de initiatiefnemers van de fietstocht die inmiddels een jaarlijkse traditie is geworden. “In 2006 vond het Europees Congres voor Reumatologie

in Amsterdam plaats. Samen met enkele artsen van de Belgische Vereniging voor Reumatologie besloten we naar ginder te fietsen. Patiëntenverenigingen van beide kanten van de taalgrens

2 2 • Z N AZORG

Re u m a t o l o g i e

toonden interesse en hebben ons het jaar nadien vervoegd. En zo ging de bal aan het rollen. Elk jaar is het congres in een andere stad. Intussen zijn we al naar Barcelona, Parijs en Kopenhagen gefietst. Onderweg krijgen we steevast heel wat mediabelangstelling. Met deze actie willen we

reuma dan ook onder de aandacht van het brede publiek brengen”, zegt dr. Joos. “Ondanks het feit dat 10% van de Belgische bevolking lijdt aan één of andere reumatische aandoening, is het brede publiek nog te weinig bekend met de verschillende vormen die deze ziekte aanneemt.”

Een Europese droom“Bij elke editie groeit het aantal deelnemers en dit jaar fietsten ook patiënten uit Frankrijk, Nederland en zelfs Zuid-Afrika met ons mee. Voor al deze mensen is de tocht een zeer persoonlijke uitdaging. Ik droom ervan dat ook verenigingen in andere landen jaarlijkse fietstochten naar het congres op touw zetten. De signalen die we uit het buitenland opvangen zijn in ieder geval al zeer positief.”Naast de jaarlijkse fietstocht naar het Europees congres organiseert de Belgische Vereniging voor Reumatologie ook tweejaarlijks sponsorfietstochten (‘Fietsen tegen reuma’) om het wetenschappelijk onderzoek naar de behandeling van reuma-aandoeningen te steunen.

Werner Van Giel is reuma-verpleegkundige in ZNA Jan Palfijn. Werner:“Ik zag de groep ooit arriveren op het congres in Barcelona en wilde onmiddellijk meedoen. Zelf ben ik een verwoed fietser. Sinds een aantal jaar ga ik elke keer mee.” “Voor reumapatiënten is beweging erg belangrijk. Maar omdat sommigen zelf te weinig kracht hebben om te fietsen, gebruiken we speciale tandems en elektrische fietsen. Verschillende patiënten gingen al meerdere keren

Werner Van Giel in actie.

Z N A Z O R G • 2 3

mee. Ze leven er echt naar toe. Het sociaal contact met de andere patiënten en de informele sfeer tussen patiënt, dokter, verpleegkundige en paramedicus maken de tochten altijd zeer geslaagd. Samen vormen we één peloton waarin heel wat afgelachen wordt. Achter het peloton rijdt een karavaan met bussen en volgwagens. Alles samen zijn we met zo’n 90 mensen onderweg.”

Col van 2de categorie“Omdat we geen weken tijd hebben om de volledige afstand te fietsen, wisselen we af tussen busritten en fietsetappes. Voor de patiënten is dit zeker geen vanzelfsprekende onderneming. Fysiek gaan ze tot het uiterste. Dit jaar stond ook de Col De la Croix op het programma. Het is een col van 2de categorie in de ronde van Zwitserland. Dat was voor sommigen iets te hoog gegrepen. Als je weet dat je samen op een tandem gemakkelijk 150 kilo weegt, en één van de twee heeft wat minder trapkracht, is het te begrijpen dat je soms moet afstappen. Een stukje in de bus moeten volgen, is voor de patiënt een emotionele opdoffer. Maar we trekken ons aan elkaar op. De eindmeet zorgt telkens voor collectieve vreugde en een ontlading van emoties. Volgend jaar gaan we in Londen over de streep!”

Meer info?www.barie.be (Biking Against Rheumatism In Europe).

i n fo

“We moeten pijn voor zijn”

2 4 • Z N AZORG

Misverstanden pijnstil l ing

“We moeten pijn voor zijn”

Z N A Z O R G • 2 5

We spreken met twee specialisten over de heersende misverstanden rond de bestrijding van acute pijn. Dokter Stefan Goossens is hoofd van de pijnkliniek in ZNA Middelheim, ZNA Hoge Beuken en ZNA Sint-Elisabeth. Annelore Fodderie werkt als pijnverpleegkundige in ZNA Middelheim.

Vroeger was de systematische aanpak voor pijn vooral beperkt tot de palliatieve eenheden en de dienst chronische pijnbehandeling. De laatste jaren is er een groeiende aandacht voor pijn op alle afdelingen binnen ZNA.Dr. Goossens: “Onder leiding van collega dokter Jo Duchateau hebben we bij de patiënten een bevraging gedaan over pijnstilling en pijnbehandeling. Op basis van deze resultaten wordt binnen de ZNA-ziekenhuizen een uniform pijnbeleid uitgerold. Het is de bedoeling om bij patiënten pijn systematisch te registreren en

op te volgen.” Nieuw is ook dat deze patiënten een centraal aanspreekpunt binnen het ziekenhuis krijgen.

“De meeste mensen

vinden het normaal dat

ze pijn lijden na een

operatie.”

Zo is Annelore Fodderie de pijnverpleegkundige van ZNA Middelheim. Annelore: “Ik doe geregeld mijn ronde door het ziekenhuis om patiënten met pijn op te volgen en waar nodig de behandeling bij te sturen. Patiënten zijn meestal blij dat ze in alle openheid over hun pijn kunnen praten. Maar vaak merk ik dat er toch nog veel schroom is om op het hulpknopje te duwen. Ze willen de verpleging niet lastig vallen en hebben schrik dat ze scheef bekeken zullen worden omdat ze niet willen storen.” “De meeste

dr. Stefan Goossens Hoofd pijnkliniek

in ZNA

Wat is pijn?

Pijn is essentieel voor het behoud van leven en heeft een signaalfunctie. Zodra we pijn ervaren of dreigen te ervaren wordt dit als waarschuwing gezien. We komen onmiddellijk in actie; een terugtrekreflex treedt op en we willen de pijn sussen (denk aan wrijven over de pijnlijke plek) of voorkomen, kortom we willen controle krijgen over het onaangename dat ons lichaam bedreigt. We noemen dit acute pijn, waarbij er een duidelijke relatie is tussen een plotse schadelijke prikkel en pijn. Pijn die langer dan drie tot zes maanden aanhoudt, noemen we chronische pijn. Deze pijn is een aandoening waarbij er niet noodzakelijk sprake is van een relatie met weefselbeschadiging.

2 6 • Z N AZORG

Misverstanden pijnstil l ing

mensen vinden het bovendien normaal dat ze pijn lijden na een operatie, terwijl dat helemaal niet hoeft”, vult dokter Goossens aan. “Toch niet in die mate dat het oncomfortabel wordt.” En zo leven er nog wel wat misverstanden rond de bestrijding van acute pijn. We overlopen de vijf belangrijkste.

Misverstand 1: Neem zo weinig mogelijk pijnstillers in.Annelore: “Vlak na een operatie krijgen patiënten pijnstilling via een baxter. Zelden stellen ze vragen over wat er in de baxter zit. Van zodra het kan, schakelen we over op slikken in plaats van prikken. De patiënt krijgt dan hetzelfde medicijn in pilvorm. We zien dat mensen dan pas kritischer worden en geneigd zijn om de pil al eens aan de kant te laten liggen omdat ze op dat moment geen of minder pijn ervaren. Dat is niet goed, want het niveau van pijstilling in het lichaam moet stabiel blijven.”

“Constante pijnstilling

de eerste dagen naar

een operatie of ongeval

zorgt voor een betere

revalidatie.”

Dokter Goossens: “Het is bewezen dat constante pijnstilling, de eerste dagen na operatie of ongeval, zorgt voor een betere revalidatie achteraf. Onvoldoende pijnstilling heeft een weerslag op verschillende systemen in het lichaam, o.a. ademhaling – hart en bloedvaten – mobiliteit- … en kan leiden tot het chronisch worden van pijn.”

Misverstand 2: Pijnstillers neem je in als de pijn komt opzetten.Pijnverpleegkundige Annelore: “Het is belangrijk om de voorgeschreven pijnstillers in te nemen, ook al voel je nog geen pijn. We moeten de pijn voor zijn. De patiënt neemt de

medicatie best voor de vorige dosis is uitgewerkt. Daarom raad ik hen vaak aan om de pijnstillers op vaste tijdstippen in te nemen, bijvoorbeeld voor elke maaltijd en voor het slapengaan.”“Er wordt nooit gestart met pijnstilling als dat niet nodig is. Om dat te achterhalen gaan we de pijn bij de patiënt meten. Daarvoor gebruiken we een latje met een schaal, van ‘geen pijn’ tot ‘hevigst denkbare pijn’. We vragen de patiënt om aan te duiden hoeveel pijn ze voelen. Op de achterkant lezen we dan een score af. Afhankelijk daarvan gaan we de pijnmedicatie bijsturen. Het is wetenschappelijk bewezen dat dit meetinstrument zeer effectief is. Op vaste tijdstippen doen we de oefening nog eens over, zo volgen we het pijnbeleid van dichtbij op.”

Misverstand 3: Aan pijnstillers raak je verslaafd.Annelore: “Verslaving wil zeggen dat je pijnstilling nodig hebt om je prettig te voelen. Maar wanneer de pijnstilling wordt gedoseerd op basis van de pijn, zal er geen verslaving optreden.” Dr. Stefan Goossens: “De juiste dosis is inderdaad uiterst belangrijk. Enkel bij te grote dosissen is er een risico dat de patiënt in een roes komt. De dosering wordt bepaald door factoren zoals ouderdom, lichaamsgewicht en de medische voorgeschiedenis. Oudere patiënten gaan bijvoorbeeld pijnstillers trager opnemen omdat de darmwerking ook trager is. Een morfinekuur kan na een tijdje perfect worden afgebouwd, zonder dat de patiënt ontwenningsverschijnselen vertoont, zolang de dosis maar is afgestemd op de pijn.

Misverstand 4: Morfine leidt altijd tot bijwerkingen.Dokter Goossens: “Dat is sterk overdreven. Morfine heeft bijwerkingen, maar niet altijd. Slechts één op vier van

de patiënten met acute pijn wordt misselijk van morfine. Deze mensen krijgen een extra geneesmiddel om dit te verhelpen. Bovendien verdwijnen eventuele bijwerkingen meestal vanzelf na een paar dagen omdat het lichaam dan gewend is aan de medicatie. Annelore: “Als het woord ‘morfine’ valt krijgen mensen schrik. Het heeft een slechte naam en wordt nog teveel gezien als de laatste kans. Terwijl dat dus niet zo is.

“Morfine wordt nog

teveel gezien als de

laatste kans.”

Let wel, we gaan natuurlijk niet bij elke patiënt met acute pijn onmiddellijk een morfinepreparaat toedienen omdat het vaak een te krachtige pijnstiller is. Vaak volstaat een kuur met een combinatie van minder krachtige pijnstillers.”Deze combinatie van pijnstillers is afgestemd op maat van de patiënt. Pijnstillers heb je in verschillende gradaties, van aspirine tot morfine. Je moet weten dat verschillende soorten pijnstillers op verschillende plaatsen op ons lichaam inwerken. Zo heeft morfine effect op de

hersenen en het ruggenmerg, terwijl andere medicatie op lokale zenuwbanen werkt. In combinatie versterken pijnstillers elkaar en kan met lagere dosissen hetzelfde effect bereikt worden als wanneer de pijnstillers afzonderlijk van elkaar worden gebuikt.”

Misverstand 5: Wacht zo lang mogelijk met pijnstilling.Dr. Stefan Goossens: “Wacht zeker niet tot de pijn onhoudbaar wordt. Mensen vergelijken hun pijn met eerdere ervaringen en denken dat pijn erbij hoort. Vaak wordt gedacht dat je niet te vroeg mag starten met pijnstilling, omdat het effect dan ook sneller is uitgewerkt. Het is belangrijk om tijdig en voldoende pijnstilling te nemen om het chronisch worden van pijn te voorkomen.”

Twee keer per jaar organiseert ZNA de infosessie ‘Pijn krijg(t) je klein’. Aankondiging op www.zna.be

i n fo

Annelore Fodderie Pijnverpleegkundige in ZNA Middelheim

Z N A G e h e u g e n k l i n i e k

Volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lijden wereldwijd ongeveer 37 miljoen mensen aan dementie. In het merendeel van de gevallen ligt de ziekte van Alzheimer aan de basis. Voortaan is het echter mogelijk om te voorspellen wie de ziekte van Alzheimer zal krijgen, en dit wellicht zelfs tot 10 jaar vóór de eerste symptomen. Een team van specialisten uit België, Zweden en de Verenigde staten deed de ontdekking. Prof. dr. Sebastiaan Engelborghs en prof. dr. Peter Paul De Deyn van de ZNA Geheugenkliniek waren mede-initiatiefnemers van het onderzoek. Prof. dr. Engelborghs: “De ZNA Geheugenkliniek speelde een sleutelrol in de ontdekking. Op basis van de resultaten uit voorgaande studies is er

bij Alzheimerpatiënten een afwijkend patroon gevonden in de eiwitten in het hersenvocht. In de ZNA Geheugenkliniek hebben we vervolgens bij verschillende patiënten dit patroon onderzocht. Dit vormde de basis voor een model dat ons in staat stelt om met bijna 100 procent zekerheid te voorspellen wie van de patiënten met milde vergeetachtigheid eigenlijk een beginstadium van de ziekte van Alzheimer heeft.

“Voor de wetenschap

is dit een belangrijke

ontdekking.”

Op dit moment zijn er namelijk al verschillende medicijnen in ontwikkeling waarvan

verwacht wordt dat ze de ziekte kunnen afremmen of zelfs stopzetten. Een vroegtijdige diagnose wordt dan essentieel.”De onderzoekers schreven samen hun resultaten neer in het toonaangevende vakblad ‘Archives of Neurology’. De primeur ging als een lopend vuurtje de wereld rond. “Zelfs BBC World News belde me op voor een interview via Skype”, zegt prof. dr. Engelborghs.

De geheugenkliniek van ZNA Hoge Beuken is in binnen- en buitenland bekend om haar gespecialiseerde behandeling van patiënten met geheugenproblemen.

Dankzij een baanbrekend onderzoek in de ZNA Geheugenkliniek is het voortaan mogelijk om te voorspellen wie de ziekte van Alzheimer zal krijgen.

Alzheimer voorspellen

Een afspraak maken?tel. 03 830 96 00

i n fo

Z N A Z O R G • 2 9

ZNA komt naar je toeEen afspraak in een ZNA-ziekenhuis? Dan kan je beroep doen op de ZNA-dienst ‘patiëntenvervoer’. Deze dienst verzorgt de verplaatsing van patiënten die niet in onmiddellijk levensgevaar zijn, van en naar ZNA-ziekenhuizen.

Als patiënt word je naar het ZNA-ziekenhuis van je keuze gebracht. Je betaalt een voordelig marktconform tarief naargelang de dringendheid van je verplaatsing. Wij zoeken ook telkens gratis voor je uit of je misschien van een nog voordeliger tarief kan genieten via het ziekenvervoer van je ziekenfonds. Bij elke oproep wordt de ernst van de situatie ingeschat. Indien nodig krijg je medische begeleiding tijdens de rit, en als blijkt dat je een 100-wagen nodig hebt, dan verwittigen wij de 100-centrale, zodat je met één oproep naar 03 280 80 80 altijd geholpen bent. www.zna.be/patientenvervoer.

ZNAPatientenvervoer03 280 80 80

3 0 • Z N AZORG

C h e c k l i s t i n O K

Van cockpit naar operatiezaal

Lina Claessens verpleegkundig afdelingshoofd

OK ZNA Stuivenberg

Z N A Z O R G • 3 1

Checklists uit de luchtvaart verkleinen de kans op vergissingen in de operatiekwartieren van de ZNA-ziekenhuizen.

In de OK’s van de ZNA-ziekenhuizen wordt gewerkt met de zogenaamde ‘Time Out-procedure’. Deze procedure omvat het gebruik van checklists en is vanuit de cockpit overgewaaid naar de ziekenhuizen. In een cockpit passen de checklists in het concept ‘Crew Resource Management’. Die methode moet menselijke fouten vermijden in teams die vaak van samenstelling veranderen.

Concreet gaat het om dialogen waarbij de ene partij vragen stelt aan de andere partij: tussen verpleegkundige en patiënt, tussen anesthesist en chirurg en tussen chirurg en anesthesist. Enkele voorbeeldvragen zijn: “Polsbandje aan?”, “Aan welke zijde wordt geopereerd: links of rechts?”, “Antibiotica gegeven?”, “Nodige apparatuur aanwezig?”.

Checklists in het OK Lina Claessens, verpleegkundig afdelingshoofd van het operatiekwartier van ZNA Stuivenberg: “De lijsten werden eerst in een papieren versie ingevoerd. Daarna werden ze

geïntegreerd en opgenomen in het registratiesysteem. Vervolgens werd de werking nog bijgevijld om tot een waterdichte procedure te komen.”De procedure is in verschillende stappen opgesplitst: de eerste stap (met dialoog) vindt plaats tussen verpleegkundige en patiënt, de tweede in de operatiezaal. Lina: “Bij de eerste stap worden alle gegevens van de patiënt tweemaal nagekeken: eerst bij het binnenkomen in het operatiekwartier en een tweede keer bij het overbrengen naar de operatiezaal. Daar staat de volgende module klaar, met een checklist voor de noodzakelijke communicatie tussen de chirurg en de anesthesist. Daarbij komt ook het operatiemateriaal aan bod: is alles er? Werkt alles?” Er zijn veel voordelen aan dit systeem verbonden. “Als we nog iets over het hoofd hebben gezien, wordt dat meteen door de checklists opgevangen. Ik merk ook een sterke verbetering van de communicatie tussen alle teamleden: iedereen zit op dezelfde golflengte. We zijn erg tevreden over het systeem en

Van cockpit naar operatiezaal

Waar komen de checklists vandaan?Vaak worden lessen getrokken uit rampen. Dat was met de vliegtuigramp van Tenerife (1977) niet anders. Twee jumbojets (Pan Am en KLM) waren omgeleid naar de luchthaven van La Palma op de Canarische eilanden. Na het bijtanken moesten de vliegtuigen weer opstijgen. Door een communicatiefout tussen de verkeerstoren en de crew van het KLM-vliegtuig raakten de vliegtuigen elkaar bij het opstijgen, met 583 doden als gevolg. Na deze ramp voerde de NASA de luchtvaartchecklists in om communicatiefouten te voorkomen. De lijsten hebben sterk bijgedragen tot de veiligheid van het luchtverkeer en worden daarom nu ook in ziekenhuizen gebruikt.

3 2 • Z N AZORG

Voor dialysepatiënten is het niet evident om op reis te gaan, want driemaal per week hebben ze een vier uur durende behandeling nodig via een toestel dat de functie van hun nieren overneemt. Dankzij de vereniging Dialvak kunnen ze toch met een veilig gevoel op vakantie.

De patiëntenvereniging Dialvak (samenvoeging van ‘dialyse’ en ‘vakantie’) werd in 1975 opgericht en bestaat uit een samenwerking tussen de ziekenhuizen van ZNA Stuivenberg en ZNA Middelheim.

OntspanningDialvak organiseert activiteiten om chronische dialysepatiënten van de ZNA-ziekenhuizen enige vorm van ontspanning aan te bieden. Zo organiseert de vereniging elk jaar twee daguitstappen, een of twee midweken aan de Belgische kust en een kerstfeest. Daarnaast wordt om de twee jaar een buitenlandse reis naar een zuiders land gepland, bijvoorbeeld naar het mediterraneTurkije, Griekenland… Vorig jaar stond een reis naar Benidorm (Spanje) op het programma.

Dialyseren op reisVoor het comfort van de patiënten gaat de groep op hotel in de buurt van een dialysecentrum, zodat de behandeling op vakantie zonder veel tijdverlies kan worden voortgezet. De groep kan terecht in vakantie-dialysecentra, waarbij ter plaatse wordt gedialyseerd door verpleegkundigen van het gastland.

“Vaak ontstaan er

vriendschappen op reis.”

D i a l va k

Met het ziekenhuis op vakantie

Z N A Z O R G • 3 3

In de beginjaren van Dialvak ging al het nodige dialysemateriaal via een transportvliegtuig mee naar het buitenland. Toen werd als het ware een dialysecentrum op verplaatsing georganiseerd.

Veiliger gevoelDe vorige reizen waren telkens voor zowel de patiënten als de medische begeleiding een positieve ervaring. De patiënten die meereizen, kunnen niet op zichzelf op vakantie gaan. Dit is voor hen dan ook de ideale manier om er even tussenuit te zijn. Rik De Buysere (86), dialysepatiënt van

ZNA Middelheim (foto: derde van links): “De activiteiten zijn altijd uitstekend georganiseerd. Aan de Benidormreis hou ik erg mooie herinneringen over. We zijn daar bijvoorbeeld naar een safaripark geweest. En doordat de reizen telkens worden begeleid door een arts en enkele verpleegkundigen, hebben wij als patiënten een veiliger gevoel. Bij problemen kunnen we steeds bij het medisch personeel terecht.”

Vrienden op vakantieDe reizen bevorderen het contact tussen dialysepatiënten onderling,

en tussen de patiënten en het verpleegkundig personeel, omdat ze elkaar in een totaal andere omgeving zien. Rik: “Vaak ontstaan er vriendschappen tussen patiënten die samen op reis zijn geweest.” Bovendien vinden ook de familieleden van patiënten steun bij elkaar. “Na de Benidormreis werd een gezellige namiddag georganiseerd waarbij de reisfoto’s getoond werden. Alle reizigers waren van de partij en het was – net als op reis – weer heel plezant. Een dikke pluim voor Dialvak!” aldus Rik.

Met het ziekenhuis op vakantie

Meer info?ZNA Middelheim: sandra.vervynckt@zna.be of tel. 03 280 24 90.

ZNA Stuivenberg: jan.mattheeussen@zna.be of tel. 03 217 72 13.

3 4 • Z N AZORG

Pa t i ë n t e n o n t h a a l

Heb je vragen over je ziekenhuisfactuur? Ervaar je problemen bij het betalen van je ziekenhuiskosten? Dan staat het ZNA-team van sociaal medewerkers van Patiëntenonthaal voor je klaar.

Het team van sociaal medewerkers van Patiëntenonthaal zit verspreid over de onthaalbalies van verschillende ZNA-ziekenhuizen. In 2008 werd hun functie speciaal in het leven geroepen om de financiële administratie te verzorgen van ZNA-patiënten die nog niet in orde zijn met het ziekenfonds en/of die problemen

ervaren bij het betalen van hun ziekenhuisfactuur. Ook patiënten die geen identiteitsgegevens kunnen voorleggen, krijgen de nodige hulp. Bij de start was dit concept uniek in de ziekenhuiswereld. Intussen wordt de succesformule ook door andere ziekenhuizen overgenomen.

Financieel traject op maat“Onze kerntaak is om de toegankelijkheid voor elke patiënt te bevorderen en te waarborgen. Daarvoor elimineren we administratieve hinderpalen waar mogelijk”, zegt Koen Costermans,

sociaal medewerker aan het patiëntenonthaal van ZNA Jan Palfijn. “Als een patiënt bij zijn inschrijving de waarborg niet kan betalen, kan hij onmiddellijk bij ons terecht. We zoeken dan samen met hem naar een financiële oplossing. Ook beantwoorden we vragen over ziekenhuiskosten. Patiënten krijgen bij ons een financieel traject op maat uitgetekend”, legt Koen uit.

“We elimineren

administratieve

hinderpalen waar

mogelijk.”

Samenwerking en contact“Binnen ZNA werkt onze dienst samen met dokters, verpleegkundigen, baliemedewerkers en de Sociale Dienst. Extern wordt nauw samengewerkt met instellingen zoals het OCMW, de ziekenfondsen, zorgverzekeraars en Fedasil”, aldus Koen. “Ook is onderling contact tussen de teamleden belangrijk. Als een collega een oplossing heeft gevonden voor een ingewikkeld dossier, wordt die kennis gedeeld met de andere teamleden. Op die manier kunnen patiënten met soortgelijke problemen in de toekomst nog sneller geholpen worden.”

Een sociaal onthaal

Praktische info: www.zna.be/defoyer de.foyer@zna.be03 217 72 27

Wij hebben het in de vingers!

Wij zijn een dagziekenhuis voor chronisch psychiatrische patiënten verbonden aan het ZNA Psychiatrisch Ziekenhuis Stuivenberg. Onze patiënten voelen zich gewaardeerd als ze zich maatschappelijk nuttig kunnen maken. Daarom is werktherapie voor hen erg belangrijk. Als opdrachtgever kan je rekenen op een perfecte afwerking.

Zo helpen wij jou, en jij ons!

Vouwen, inpakken, bundelen, monteren,stickers kleven…

De Foyer is op zoek naar eenvoudig repetitief werk in grote hoeveelheden.

3 6 • Z N AZORG

Voor dialysepatiënten is het niet evident om op reis te gaan, want driemaal per week hebben ze een vier uur durende behandeling nodig via een toestel dat de functie van hun nieren overneemt. Dankzij de vereniging Dialvak kunnen ze toch met een veilig gevoel op vakantie.

De patiëntenvereniging Dialvak (samenvoeging van ‘dialyse’ en ‘vakantie’) werd in 1975 opgericht en bestaat uit een samenwerking tussen de ziekenhuizen van ZNA Stuivenberg en ZNA Middelheim.

OntspanningDialvak organiseert activiteiten om chronische dialysepatiënten van de ZNA-ziekenhuizen enige vorm van ontspanning aan te bieden. Zo organiseert de vereniging elk jaar twee daguitstappen, een of twee midweken aan de Belgische kust en een kerstfeest. Daarnaast wordt om de twee jaar een buitenlandse reis naar een zuiders land gepland, bijvoorbeeld naar het mediterraneTurkije, Griekenland… Vorig jaar stond een reis naar Benidorm (Spanje) op het programma.

Dialyseren op reisVoor het comfort van de patiënten gaat de groep op hotel in de buurt van een dialysecentrum, zodat de behandeling op vakantie zonder veel tijdverlies kan worden voortgezet. De groep kan terecht in vakantie-dialysecentra, waarbij ter plaatse wordt gedialyseerd door verpleegkundigen van het gastland.

“Vaak ontstaan er

vriendschappen op reis.”

D i a l va k

Met het ziekenhuis op vakantie

i n fo

Z N A Z O R G • 3 7

In de beginjaren van Dialvak ging al het nodige dialysemateriaal via een transportvliegtuig mee naar het buitenland. Toen werd als het ware een dialysecentrum op verplaatsing georganiseerd.

Veiliger gevoelDe vorige reizen waren telkens voor zowel de patiënten als de medische begeleiding een positieve ervaring. De patiënten die meereizen, kunnen niet op zichzelf op vakantie gaan. Dit is voor hen dan ook de ideale manier om er even tussenuit te zijn. Rik De Buysere (86), dialysepatiënt van ZNA

Middelheim (foto: derde van links): “De activiteiten zijn altijd uitstekend georganiseerd. Aan de Benidormreis hou ik erg mooie herinneringen over. We zijn daar bijvoorbeeld naar een safaripark geweest. En doordat de reizen telkens worden begeleid door een arts en enkele verpleegkundigen, hebben wij als patiënten een veiliger gevoel. Bij problemen kunnen we steeds bij het medisch personeel terecht.”

Vrienden op vakantieDe reizen bevorderen het contact tussen dialysepatiënten onderling, en tussen de

patiënten en het verpleegkundig personeel, omdat ze elkaar in een totaal andere omgeving zien. Rik: “Vaak ontstaan er vriendschappen tussen patiënten die samen op reis zijn geweest.” Bovendien vinden ook de familieleden van patiënten steun bij elkaar. “Na de Benidormreis werd een gezellige namiddag georganiseerd waarbij de reisfoto’s getoond werden. Alle reizigers waren van de partij en het was – net als op reis – weer heel plezant. Een dikke pluim voor Dialvak!” aldus Rik.

Meer info?ZNA Middelheim: sandra.vervynckt@zna.be of tel. 03 280 24 90ZNA Stuivenberg: jan.mattheeussen@zna.be of tel. 03 217 72 13

Met het ziekenhuis op vakantie