** In het gewone spraakgebruik worden de termen ‘pleger’ en ‘dader’ vaak door elkaar gebruikt, maar in juridische termen is er een wezenlijk verschil. Een

dader is iemand die geweld heeft gepleegd en wiens schuld ook door een rechter is vastgesteld. In deze brochure kiezen we bewust voor het woord

‘pleger’, omdat het geweld wel gepleegd is, of dreigt te worden gepleegd, maar lang niet altijd (en vaak zelfs niet) strafrechtelijk wordt vastgesteld.

D O ’ S - A N D - D O N ’ T SI N G E V A L V A N H U I S E L I J K G E W E L D *

Wél doen Niet doen

Zorg voor een veilige sfeer en bewaar geheimhouding Advies geven over relatieproblemen

Bespreekbaar maken Eufemismen gebruiken

Benoemen van de problematiek in heldere en

expliciete termenAdvies geven om huis te verlaten

Aan de medewerker duidelijk maken dat huiselijk geweld

niet goed te praten is en dat er oplossingen zijnBagatelliseren

Begrip en empathie tonen De medewerker veroordelen of afwijzen

Met de medewerker mogelijkheden bespreken om huiselijk

geweld aan te pakken (verwijzen naar de huisarts/steun-

punt huiselijk geweld/aangifte doen, enz.)

Contact opnemen met huisarts/andere behandelaars zon-

der instemming van de medewerker

Informatie doorgeven aan derden zonder informed consent

van de medewerker

* Al deze adviezen zijn toepasbaar voor zowel slachtoffers als plegers van huiselijk geweld.

(Bron:Van Zanten et. al, 2009)

GERAADPLEEGDE LITERATUUR

• Bureau Beke, A. Nieuwenhuis en H. Ferwerda, ‘Tot de dood ons scheidt’, een

onderzoek naar de omvang en kenmerken van moord en doodslag in huiselijke

kring. Bekereeks, 2010.

• Ministerie van Justitie, Factsheet Huiselijk geweld, mei 2009

• Zanten-Przybysz, I. van, et, al (2009), Partnergeweld: (h)erkennen door de

bedrijfsarts en de verzekeringsarts. TBV, 17, 6, 244-249.

• Regioplan, H. Visee en G. Homburg: ‘Verzuimkosten werkgevers ten gevolge

van huiselijk geweld’, april 2010).

• Ministerrie van VWS, Nieuwsbrief Meldcode Huiselijk Geweld en

Kindermishandeling, juli 2010

• Signalenkaart huisje, boompje, beest ASHG Midden Brabant en Training Stop

Ouderenmishandeling GGD’s en Noord-Brabant

COLOFON

© 2010 - Deze brochure is uitgegeven door P nh met steun van de

provincie Noord-Holland.

Vormgeving: Studio Putto BNO, Edam

HUISELIJK GEWELD IS HET MEEST VOORKOMENDE GEWELDSDELICT

IN NEDERLAND. UIT RECENT ONDER ZOEK BLIJKT ZELFS DAT HET

DE VOORNAAMSTE OOR ZAAK IS VAN MOORD EN DOODSLAG.(Bron: Bureau Beke, 2010)

INF

OR

MA

TIE

& T

IPS

TERUGKEERTRAJECT © PRIMO nh

Een van de kenmerken van huiselijk geweld is dat het vaak al jaren aan de gang is, voordat er hulp

wordt geboden. In het schema op deze pagina ziet u het proces dat de betrokkenen in die periode

veelal hebben doorlopen. Ondanks het feit dat dit proces al zo lang aan de gang is, zijn er voor u

mogelijkheden hulp te bieden.

Iemand die weet waar hij op moet letten, zal ontdekken dat zowel het slachtoffer als de pleger de

gevolgen van het geweld de hele dag met zich meedraagt. Dat allerlei signalen worden afgegeven die

erop wijzen dat er thuis iets niet pluis is. Een geoefend oog is daarvoor wel noodzakelijk.

W A T K U N T U D O E N ?

Huiselijk geweld speelt zich niet af op de werkvloer.

Toch hebben werkgevers – heeft u – wel veel last van

de negatieve gevolgen. Huiselijk geweld is immers

niet alleen verantwoordelijk voor veel menselijk

leed, maar brengt ook ziekteverzuim en productie-

verlies met zich mee, omdat slachtoffers en geweld-

plegers meestal niet goed in hun vel zitten. U hebt

dus baat bij het voorkomen van huiselijk geweld en

kunt daar zelf ook een fl inke bijdrage aan leveren.

Door maatregelen te nemen die huiselijk geweld – of

de dreiging daarvan – in een vroeg stadium aan het

licht brengen, kunt u aanzienlijke kosten besparen

en uw productie verhogen.

Huiselijk geweld komt - in verschil-

lende vormen en gradaties - zeer

veel voor, vaker dan menigeen denkt.

Veel werkgevers hebben vanwege de

complexiteit van huiselijk geweld geen

bedrijfsbeleid ontwikkeld. Het tijdig signa-

leren van de problemen is niet eenvoudig.

Dit komt door het ‘intieme’ karakter van

huiselijk geweld. Dat is er de oorzaak van

dat slachtoffers en plegers er niet gemak-

kelijk over praten.

De informatie in deze brochure biedt u

houvast bij zowel het signaleren van hui-

selijk geweld, als bij het bepalen van be-

leid op dit gebied.

De samenleving heeft het moeilijk met het

benoemen en bestrijden van huiselijk ge-

weld. Juist doordat dit geweld zich in de pri-

vésfeer voordoet, is men geneigd zich niet

met de situatie te bemoeien, weg te kijken:

Horen, zien en zwijgen.

U wordt uitgedaagd die denk- en han-

delswijze – hoe begrijpelijk die soms ook

is – om te buigen, in het belang van de

werknemer en daarmee ook in het be-

lang van uw bedrijf. Dat is mogelijk met

een scherpe blik, een luisterend oor, een

helpende hand en een duidelijke en open

communicatie:

HuiselijkgeweldkomtinverschilweldJuistdoordatditg

HOREN, ZIEN EN... BESPREEKBAAR MAKEN

HOREN, ZIEN EN...KOSTENUit een recent Nederlands onderzoek

blijkt dat het ziekteverzuim door hui-

selijk geweld de werkgevers jaarlijks

circa 136 miljoen euro kost. Dit zijn

dan alleen de directe kosten van het

verzuim. Het mogelijke productiever-

lies is niet meegenomen in deze be-

rekening. Van de ondervraagden uit

dit onderzoek, zegt 24% slachtoffer

te zijn geweest van huiselijk geweld.

(Bron: Regioplan, 2010)

CIJFERSHoewel huiselijk geweld zich niet op de

werkvloer afspeelt, hebben niet alleen

de direct betrokkenen veel last van de

gevolgen, maar ook hun werkgevers.

De meeste slachtoffers en daders van

huiselijk geweld zijn tussen 18 en 55

jaar en behoren tot de beroepsbevol-

king. Volgens buitenlands onderzoek

is partnergeweld verantwoordelijk

voor bijna 10% van de totale ziektelast

bij slachtoffers tussen 15 en 44 jaar.

(Bron: Van Zanten, et.al, 2009)

SIGNALENSlachtoffers van huiselijk geweld zijn vaak

(over)vermoeid of minder productief op het werk.

Ze missen werkuren door te laat komen of door

juist te vroeg de werkplek te verlaten. Vaak volgt

kortdurend verzuim en later misschien langdu-

rige afwezigheid. Daardoor missen zij soms pro-

motiemogelijkheden, of verliezen ze hun werk,

waardoor zij afhankelijk worden van een uitke-

ring. Jobhoppen of onverklaarbare loopbaanon-

derbrekingen kunnen ook veroorzaakt zijn door

huiselijk geweld.

Ook plegers van huiselijk geweld leveren

een negatieve bijdrage aan het arbeidsproces.

Schuldgevoelens en angst voor het bekend wor-

den van hun gewelddadig gedrag, vormen een

constante stressfactor. Stalken van een slachtof-

fer gebeurt zelfs vaak onder werktijd.

Plegers van huiselijk geweld zijn vaak wan-

trouwend en snel geïrriteerd. Zij maken vaker

fouten, wat kan leiden tot ontevreden klanten.

Sommige plegers nemen het minder nauw

met de veiligheidsprotocollen, waardoor zij

een gevaar zijn voor zichzelf en voor anderen.

(Bron: Van Zanten et.al, 2009)

(Meer informatie: www.arboonline.nl/artikelen/

onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim).

GEVOLGENVOOR WERK GEVERS

ORGANISATIE

ASHG West-Friesland 0229 249 464

Blijf Amsterdam 020 521 01 50

ASHG Gooi- en Vechtstreek 035 699 11 92

ASHG Kop van Noord-Holland 0900 234 55 66

ASHG Noord-Kennemerland 072 562 55 11

ASHG Zaanstreek-Waterland 075 651 92 40

SHG Amstelland 020 543 04 30

SHG Midden en Zuid Kennemerland

en Haarlemmermeer 023 543 32 00

Via een handreiking aan uw personeel

naar het terugdringen

van het ziekteverzuim in uw bedrijfRELEVANTE WEBSITES

huiselijkgeweld.nl

huisverbod.nl

minvws.nl/dossiers/meldcode-huiselijk-geweld-en-kindermishandeling

primo-nh.nl/huiselijkgeweld

huiselijkgeweld.rotterdam.nl/info_bedrijfsleven.htm

arboonline.nl/artikelen/onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim

3Neem (vragen over) huiselijk ge-

weld op in het ziekteverzuimbe-

leid en/of andere protocollen, richtlijnen

of gesprekslijsten die hiervoor in aan-

merking komen (zoals risicomanage-

ment, agressieprotocol en dergelijke).

2 Bespreek een vermoeden van

huiselijk geweld zo snel moge-

lijk met de werknemer, of het nu een

slachtoffer of een pleger betreft. Maak

duidelijk dat het een probleem is dat

veel voorkomt, maar dat voor u niet

acceptabel is. Bespreek met de werk-

nemer wat hij/zij nodig heeft om het

geweld te stoppen en wat u als werk-

gever kunt doen om hem/haar daarbij

te helpen.

1Medio 2011 wordt naar verwachting de wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kinder-

mishandeling ingevoerd. Deze meldcode is bedoeld voor professionals die in hun

werk te maken (kunnen) krijgen met volwassen en/of kinderen die huiselijk geweld en/of

kindermishandeling meemaken (zoals zorg en welzijn, politie en justitie).

Huiselijk geweld, gepleegd of ervaren door de beroepskrachten zelf, valt niet onder deze

meldcode. Wel kunnen het basismodel en het stappenplan als voorbeeld dienen in het

kader van het huiselijk geweld onder het eigen personeel. Het stappenplan is al beschik-

baar op www.huiselijkgeweld.nl.

4 Bevorder een veilige, open be-

drijfscultuur zodat het eenvou-

diger wordt voor uw medewerkers om

huiselijk geweld te bespreken. Dit kan

via interne communicatiemiddelen of

een interview in het bedrijfsblad met een

werknemer die het heeft meegemaakt

en er goed is uitgekomen. U kunt ook

folders van het Steunpunt Huiselijk Ge-

weld op leestafels in de kantine leggen.

Het is belangrijk te benadrukken dat

het een probleem is dat op grote

schaal voorkomt. Meld dat men zich er

niet voor hoeft te schamen, maar juist

hulp mag zoeken, zodat er een eind

kan komen aan het geweld. Benoem

expliciet dat u als werkgever graag ‘ge-

lukkige’ werknemers wilt en dat u de

mogelijkheden heeft en biedt om de

werknemers op dit gebied te helpen.

6 Vraag aan vakorgani-

saties of beroepsver-

enigingen een voorbeeld–

protocol of richtlijn te ontwik-

kelen.

5Train P&O-functiona-

rissen, vertrouwens-

personen of preventiemede-

werkers om alert te zijn op de

signalen van huiselijk geweld.

Zorg dat ze weten hoe ze

moeten handelen.

7Stel vragen of agen-

deer het onderwerp

tijdens regionale/landelijke

overleggen met vakgenoten,

tijdens conferenties of trainin-

gen. Breng het onderwerp ter

sprake tijdens overleg over

gerelateerde onderwerpen,

zoals bijvoorbeeld veiligheid,

agressie en opvoedings–

ondersteuning.

VOOR EN MET HET SLACHTOFFERU kunt het slachtoffer op tal van manieren ondersteunen. Denk aan:

• Tijdelijk aanpassen werkprestaties;

• Aanbieden ander werk, passend bij de belastbaarheid en de situatie van de werknemer op

dat moment;

• Overplaatsing naar een andere afdeling of een ander fi liaal;

• Aanbieden van een verlofregeling of een andere passende maatregel.

Het is van groot belang met de werknemer te bespreken wat hij/zij nodig heeft om aan het werk

te kunnen blijven. Uit ervaring blijkt dat de werknemer zich veel minder vaak ziek meldt, als hij/

zij het probleem op de werkvloer heeft besproken en de ruimte heeft gekregen om deze op te

lossen.

U moet er wel voor waken niet in de rol van hulpverlener terecht te komen. In een zo vroeg

mogelijk stadium doorverwijzen naar professionele hulp, zoals de bedrijfsarts, het maatschap-

pelijk werk of het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG), kan veel ellende voorkomen.

Blijft overeind dat het bieden van een luisterend oor het begin kan zijn van de oplossing.

WAT IS HUISELIJK GEWELD?Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van

het slachtoffer wordt gepleegd. De term ‘huiselijk’ verwijst niet naar

de plek waar het geweld zich afspeelt, maar naar de relatie tussen

de betrokkenen. Als er sprake is van huiselijk geweld, dan maken

slachtoffer en pleger per defi nitie deel uit van elkaars leefomgeving.

Het gaat vaak om systematisch en steeds terugkerend geweld. De

geweldplegers** kunnen (ex)partners, gezinsleden, familieleden en

huisvrienden zijn.

VORMEN VANHUISELIJK GEWELDHuiselijk geweld kan fysiek, seksueel en

psychisch van aard zijn. Het kan bestaan

uit slaan, schoppen, vastbinden, opsluiten,

pijn doen en/of verwonden, verwaarlozen,

isoleren, vernederen, uitbuiten, aanranden,

verkrachten, stalken en opzettelijk besmet-

ten met een soa of aids.

Ook schending van rechten, eerwraak, ge-

nitale verminking en huwelijksdwang vallen

onder huiselijk geweld.

Huiselijk geweld komt voor in alle lagen van

de bevolking en binnen alle culturen in de

Nederlandse samenleving. In de meeste

gevallen zijn vrouwen en/of kinderen de

slachtoffers van huiselijk geweld, maar het

treft ook mannen, ouders en ouderen. De

plegers van huiselijk geweld zijn over het

algemeen mannen.

AANTALLENJaarlijks worden meer dan 60.000 aangiften gedaan van geweld in hui-

selijke kring. Dit zijn alleen de gevallen die bij de politie bekend zijn en

geeft zeker niet de totale omvang van huiselijk geweld weer. Naar schat-

ting wordt slechts 10 tot 12% van alle gevallen van huiselijk geweld bij

de politie gemeld. Vermoedelijk is 45% van de Nederlanders tussen

18 en 70 jaar ooit slachtoffer van huiselijk geweld (geweest), als kind,

als partner of als ouder .(Bron: Ministerie van Justitie, Factsheet 2009)

COMPLEX PROBLEEM Huiselijk geweld is een complex probleem, waarbij specifi eke aspecten zijn te onderscheiden:

• Intergenerationele overdracht Mensen die in hun jeugd slachtoffer zijn geweest van huiselijk geweld, lopen in hun latere

leven een groter risico opnieuw slachtoffer of zelfs pleger te worden.

• Onzichtbaarheid Huiselijk geweld is veelal niet zichtbaar voor buitenstaanders en speelt zich af in een intieme relatie van

partners of ouders en kinderen. Hierdoor beleven slachtoffers het vaak als een individueel probleem. Loyaliteit en afhanke-

lijkheid belemmeren het slachtoffer vaak om met de problemen naar buiten te komen of hulp te zoeken. Veel hulpverleners

zien de signalen van huiselijk geweld nog over het hoofd. Huiselijk geweld is meestal geen incident, maar komt bij herha-

ling voor. Uit politiecijfers blijkt dat slachtoffers gemiddeld 20 maal geslagen zijn, voordat ze aangifte doen.

• Machtsverschillen tussen pleger en slachtoffer Er is vaak sprake van een verstoorde machtsverhouding tussen slacht-

offer en pleger. Bovendien ligt er vaak een houding van mannelijke dominantie aan ten grondslag.

• Multi-problematiek Huiselijk geweld is vaak gekoppeld aan andere problemen, zoals spanningen tussen (ex)partners,

fi nanciële schulden, werkloosheid, psychische problemen of verslaving.

(Bron: Ministerie van Justitie, factsheet 2009)

VOOR EN MET DE PLEGERAls u te maken heeft met de pleger van huiselijk geweld, houdt u dan aan de volgende

richtlijnen:

• Benoem het gedrag als onacceptabel;

• Wijs daarbij de pleger echter niet af;

• Adviseer de pleger zelf hulp te zoeken;

• Verwijs zo snel mogelijk door naar professionele hulp.

De meeste plegers van geweld lijden zelf ook onder hun gedrag, maar weten niet hoe ze de

situatie kunnen veranderen. Wanneer plegers steun krijgen van hun leidinggevende en/of een

naaste collega bij het aanpakken van hun probleem, is de kans op duurzame gedragsveran-

dering groter. Als u niet duidelijk maakt dat huiselijk geweld voor u onacceptabel is, worden

plegers bevestigd in hun gedrag.

Weet overigens wel dat een zero-tolerance beleid averechts werkt. Daders die het risico lopen

op een disciplinaire sanctie of ontslag wanneer hun geheim uitkomt, zullen er alles aan doen om

hun gedrag te verbergen. (Bron:Van Zanten et. al, 2009)

VINGER AAN DE POLSHet is belangrijk de vinger aan de pols te houden als er hulp is ge-

zocht of (wordt) verleend, het geweld is gestopt en de werknemer

zijn werkzaamheden heeft hervat. Een pleger die na een huisverbod

de draad thuis weer probeert op te pakken, kan veel baat hebben bij

een personeelsfunctionaris of leidinggevende, bij wie hij terecht kan

voor morele steun in een moeilijk veranderingsproces.

Uw uitgestoken en helpende hand is in dit proces daarom onont-

beerlijk.

BINNEN UW ORGANISATIENaast het goed reageren op individuele zaken, kunt u ook collectie-

ve maatregelen nemen om huiselijk geweld op de agenda te zetten

en op te nemen in het arbobeleid:

• Zorg voor een open en veilige sfeer;

• Bewaak de privacy van de medewerkers;

• Zorg voor specifi eke kennis bij leidinggevenden en personeels-

functionarissen;

• Registreer huiselijk geweld als oorzaak van ziekteverzuim.

De slachtoffers en de plegers hoeven dan niet meer te vluchten

in verzuim. Bewaak daarbij wel de privacy van de medewerkers.

Uitlekken van het geheim van huiselijk geweld, kan de desbetref-

fende medewerker in een gevaarlijke situatie brengen. Huiselijk

geweld kan worden aangepakt en op termijn misschien zelfs ver-

minderen.

** In het gewone spraakgebruik worden de termen ‘pleger’ en ‘dader’ vaak door elkaar gebruikt, maar in juridische termen is er een wezenlijk verschil. Een

dader is iemand die geweld heeft gepleegd en wiens schuld ook door een rechter is vastgesteld. In deze brochure kiezen we bewust voor het woord

‘pleger’, omdat het geweld wel gepleegd is, of dreigt te worden gepleegd, maar lang niet altijd (en vaak zelfs niet) strafrechtelijk wordt vastgesteld.

DO’S-AND-DON’TSIN GEVAL VAN HUISELIJK GEWELD*

Wél doenNiet doen

Zorg voor een veilige sfeer en bewaar geheimhoudingAdvies geven over relatieproblemen

Bespreekbaar makenEufemismen gebruiken

Benoemen van de problematiek in heldere en

expliciete termenAdvies geven om huis te verlaten

Aan de medewerker duidelijk maken dat huiselijk geweld

niet goed te praten is en dat er oplossingen zijnBagatelliseren

Begrip en empathie tonenDe medewerker veroordelen of afwijzen

Met de medewerker mogelijkheden bespreken om huiselijk

geweld aan te pakken (verwijzen naar de huisarts/steun-

punt huiselijk geweld/aangifte doen, enz.)

Contact opnemen met huisarts/andere behandelaars zon-

der instemming van de medewerker

Informatie doorgeven aan derden zonder informed consent

van de medewerker

* Al deze adviezen zijn toepasbaar voor zowel slachtoffers als plegers van huiselijk geweld.

(Bron:Van Zanten et. al, 2009)

GERAADPLEEGDE LITERATUUR

• Bureau Beke, A. Nieuwenhuis en H. Ferwerda, ‘Tot de dood ons scheidt’, een

onderzoek naar de omvang en kenmerken van moord en doodslag in huiselijke

kring. Bekereeks, 2010.

• Ministerie van Justitie, Factsheet Huiselijk geweld, mei 2009

• Zanten-Przybysz, I. van, et, al (2009), Partnergeweld: (h)erkennen door de

bedrijfsarts en de verzekeringsarts. TBV, 17, 6, 244-249.

• Regioplan, H. Visee en G. Homburg: ‘Verzuimkosten werkgevers ten gevolge

van huiselijk geweld’, april 2010).

• Ministerrie van VWS, Nieuwsbrief Meldcode Huiselijk Geweld en

Kindermishandeling, juli 2010

• Signalenkaart huisje, boompje, beest ASHG Midden Brabant en Training Stop

Ouderenmishandeling GGD’s en Noord-Brabant

COLOFON

© 2010 - Deze brochure is uitgegeven door P nh met steun van de

provincie Noord-Holland.

Vormgeving: Studio Putto BNO, Edam

HUISELIJK GEWELD IS HETMEEST VOORKOMENDE GEWELDSDELICT

IN NEDERLAND. UIT RECENT ONDER ZOEK BLIJKT ZELFS DAT HET

DE VOORNAAMSTE OOR ZAAK IS VAN MOORD EN DOODSLAG.(Bron: Bureau Beke, 2010)

INF

OR

MA

TIE

& T

IPS

TERUGKEERTRAJECT© PRIMO nh

Een van de kenmerken van huiselijk geweld is dat het vaak al jaren aan de gang is, voordat er hulp

wordt geboden. In het schema op deze pagina ziet u het proces dat de betrokkenen in die periode

veelal hebben doorlopen. Ondanks het feit dat dit proces al zo lang aan de gang is, zijn er voor u

mogelijkheden hulp te bieden.

Iemand die weet waar hij op moet letten, zal ontdekken dat zowel het slachtoffer als de pleger de

gevolgen van het geweld de hele dag met zich meedraagt. Dat allerlei signalen worden afgegeven die

erop wijzen dat er thuis iets niet pluis is. Een geoefend oog is daarvoor wel noodzakelijk.

WATKUNTUDOEN?

Huiselijk geweld speelt zich niet af op de werkvloer.

Toch hebben werkgevers – heeft u – wel veel last van

de negatieve gevolgen. Huiselijk geweld is immers

niet alleen verantwoordelijk voor veel menselijk

leed, maar brengt ook ziekteverzuim en productie-

verlies met zich mee, omdat slachtoffers en geweld-

plegers meestal niet goed in hun vel zitten. U hebt

dus baat bij het voorkomen van huiselijk geweld en

kunt daar zelf ook een fl inke bijdrage aan leveren.

Door maatregelen te nemen die huiselijk geweld – of

de dreiging daarvan – in een vroeg stadium aan het

licht brengen, kunt u aanzienlijke kosten besparen

en uw productie verhogen.

Huiselijk geweld komt - in verschil-

lende vormen en gradaties - zeer

veel voor, vaker dan menigeen denkt.

Veel werkgevers hebben vanwege de

complexiteit van huiselijk geweld geen

bedrijfsbeleid ontwikkeld. Het tijdig signa-

leren van de problemen is niet eenvoudig.

Dit komt door het ‘intieme’ karakter van

huiselijk geweld. Dat is er de oorzaak van

dat slachtoffers en plegers er niet gemak-

kelijk over praten.

De informatie in deze brochure biedt u

houvast bij zowel het signaleren van hui-

selijk geweld, als bij het bepalen van be-

leid op dit gebied.

De samenleving heeft het moeilijk met het

benoemen en bestrijden van huiselijk ge-

weld. Juist doordat dit geweld zich in de pri-

vésfeer voordoet, is men geneigd zich niet

met de situatie te bemoeien, weg te kijken:

Horen, zien en zwijgen.

U wordt uitgedaagd die denk- en han-

delswijze – hoe begrijpelijk die soms ook

is – om te buigen, in het belang van de

werknemer en daarmee ook in het be-

lang van uw bedrijf. Dat is mogelijk met

een scherpe blik, een luisterend oor, een

helpende hand en een duidelijke en open

communicatie:

Huiselijk geweld komt in verschil weld Juist doordat dit g

HOREN, ZIEN EN... BESPREEKBAAR MAKEN

HOREN, ZIEN EN... KOSTENUit een recent Nederlands onderzoek

blijkt dat het ziekteverzuim door hui-

selijk geweld de werkgevers jaarlijks

circa 136 miljoen euro kost. Dit zijn

dan alleen de directe kosten van het

verzuim. Het mogelijke productiever-

lies is niet meegenomen in deze be-

rekening. Van de ondervraagden uit

dit onderzoek, zegt 24% slachtoffer

te zijn geweest van huiselijk geweld.

(Bron: Regioplan, 2010)

CIJFERSHoewel huiselijk geweld zich niet op de

werkvloer afspeelt, hebben niet alleen

de direct betrokkenen veel last van de

gevolgen, maar ook hun werkgevers.

De meeste slachtoffers en daders van

huiselijk geweld zijn tussen 18 en 55

jaar en behoren tot de beroepsbevol-

king. Volgens buitenlands onderzoek

is partnergeweld verantwoordelijk

voor bijna 10% van de totale ziektelast

bij slachtoffers tussen 15 en 44 jaar.

(Bron: Van Zanten, et.al, 2009)

SIGNALENSlachtoffers van huiselijk geweld zijn vaak

(over)vermoeid of minder productief op het werk.

Ze missen werkuren door te laat komen of door

juist te vroeg de werkplek te verlaten. Vaak volgt

kortdurend verzuim en later misschien langdu-

rige afwezigheid. Daardoor missen zij soms pro-

motiemogelijkheden, of verliezen ze hun werk,

waardoor zij afhankelijk worden van een uitke-

ring. Jobhoppen of onverklaarbare loopbaanon-

derbrekingen kunnen ook veroorzaakt zijn door

huiselijk geweld.

Ook plegers van huiselijk geweld leveren

een negatieve bijdrage aan het arbeidsproces.

Schuldgevoelens en angst voor het bekend wor-

den van hun gewelddadig gedrag, vormen een

constante stressfactor. Stalken van een slachtof-

fer gebeurt zelfs vaak onder werktijd.

Plegers van huiselijk geweld zijn vaak wan-

trouwend en snel geïrriteerd. Zij maken vaker

fouten, wat kan leiden tot ontevreden klanten.

Sommige plegers nemen het minder nauw

met de veiligheidsprotocollen, waardoor zij

een gevaar zijn voor zichzelf en voor anderen.

(Bron: Van Zanten et.al, 2009)

(Meer informatie: www.arboonline.nl/artikelen/

onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim).

G E V O L G E N V O O R W E R K G E V E R S

ORGANISATIE

ASHG West-Friesland 0229 249 464

Blijf Amsterdam 020 521 01 50

ASHG Gooi- en Vechtstreek 035 699 11 92

ASHG Kop van Noord-Holland 0900 234 55 66

ASHG Noord-Kennemerland 072 562 55 11

ASHG Zaanstreek-Waterland 075 651 92 40

SHG Amstelland 020 543 04 30

SHG Midden en Zuid Kennemerland

en Haarlemmermeer 023 543 32 00

Via een handreiking aan uw personeel

naar het terugdringen

van het ziekteverzuim in uw bedrijfRELEVANTE WEBSITES

huiselijkgeweld.nl

huisverbod.nl

minvws.nl/dossiers/meldcode-huiselijk-geweld-en-kindermishandeling

primo-nh.nl/huiselijkgeweld

huiselijkgeweld.rotterdam.nl/info_bedrijfsleven.htm

arboonline.nl/artikelen/onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim

3Neem (vragen over) huiselijk ge-

weld op in het ziekteverzuimbe-

leid en/of andere protocollen, richtlijnen

of gesprekslijsten die hiervoor in aan-

merking komen (zoals risicomanage-

ment, agressieprotocol en dergelijke).

2 Bespreek een vermoeden van

huiselijk geweld zo snel moge-

lijk met de werknemer, of het nu een

slachtoffer of een pleger betreft. Maak

duidelijk dat het een probleem is dat

veel voorkomt, maar dat voor u niet

acceptabel is. Bespreek met de werk-

nemer wat hij/zij nodig heeft om het

geweld te stoppen en wat u als werk-

gever kunt doen om hem/haar daarbij

te helpen.

1Medio 2011 wordt naar verwachting de wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kinder-

mishandeling ingevoerd. Deze meldcode is bedoeld voor professionals die in hun

werk te maken (kunnen) krijgen met volwassen en/of kinderen die huiselijk geweld en/of

kindermishandeling meemaken (zoals zorg en welzijn, politie en justitie).

Huiselijk geweld, gepleegd of ervaren door de beroepskrachten zelf, valt niet onder deze

meldcode. Wel kunnen het basismodel en het stappenplan als voorbeeld dienen in het

kader van het huiselijk geweld onder het eigen personeel. Het stappenplan is al beschik-

baar op www.huiselijkgeweld.nl.

4 Bevorder een veilige, open be-

drijfscultuur zodat het eenvou-

diger wordt voor uw medewerkers om

huiselijk geweld te bespreken. Dit kan

via interne communicatiemiddelen of

een interview in het bedrijfsblad met een

werknemer die het heeft meegemaakt

en er goed is uitgekomen. U kunt ook

folders van het Steunpunt Huiselijk Ge-

weld op leestafels in de kantine leggen.

Het is belangrijk te benadrukken dat

het een probleem is dat op grote

schaal voorkomt. Meld dat men zich er

niet voor hoeft te schamen, maar juist

hulp mag zoeken, zodat er een eind

kan komen aan het geweld. Benoem

expliciet dat u als werkgever graag ‘ge-

lukkige’ werknemers wilt en dat u de

mogelijkheden heeft en biedt om de

werknemers op dit gebied te helpen.

6 Vraag aan vakorgani-

saties of beroepsver-

enigingen een voorbeeld–

protocol of richtlijn te ontwik-

kelen.

5Train P&O-functiona-

rissen, vertrouwens-

personen of preventiemede-

werkers om alert te zijn op de

signalen van huiselijk geweld.

Zorg dat ze weten hoe ze

moeten handelen.

7Stel vragen of agen-

deer het onderwerp

tijdens regionale/landelijke

overleggen met vakgenoten,

tijdens conferenties of trainin-

gen. Breng het onderwerp ter

sprake tijdens overleg over

gerelateerde onderwerpen,

zoals bijvoorbeeld veiligheid,

agressie en opvoedings–

ondersteuning.

VOOR EN MET HET SLACHTOFFERU kunt het slachtoffer op tal van manieren ondersteunen. Denk aan:

• Tijdelijk aanpassen werkprestaties;

• Aanbieden ander werk, passend bij de belastbaarheid en de situatie van de werknemer op

dat moment;

• Overplaatsing naar een andere afdeling of een ander fi liaal;

• Aanbieden van een verlofregeling of een andere passende maatregel.

Het is van groot belang met de werknemer te bespreken wat hij/zij nodig heeft om aan het werk

te kunnen blijven. Uit ervaring blijkt dat de werknemer zich veel minder vaak ziek meldt, als hij/

zij het probleem op de werkvloer heeft besproken en de ruimte heeft gekregen om deze op te

lossen.

U moet er wel voor waken niet in de rol van hulpverlener terecht te komen. In een zo vroeg

mogelijk stadium doorverwijzen naar professionele hulp, zoals de bedrijfsarts, het maatschap-

pelijk werk of het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG), kan veel ellende voorkomen.

Blijft overeind dat het bieden van een luisterend oor het begin kan zijn van de oplossing.

WAT IS HUISELIJK GEWELD?Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van

het slachtoffer wordt gepleegd. De term ‘huiselijk’ verwijst niet naar

de plek waar het geweld zich afspeelt, maar naar de relatie tussen

de betrokkenen. Als er sprake is van huiselijk geweld, dan maken

slachtoffer en pleger per defi nitie deel uit van elkaars leefomgeving.

Het gaat vaak om systematisch en steeds terugkerend geweld. De

geweldplegers** kunnen (ex)partners, gezinsleden, familieleden en

huisvrienden zijn.

VORMEN VANHUISELIJK GEWELDHuiselijk geweld kan fysiek, seksueel en

psychisch van aard zijn. Het kan bestaan

uit slaan, schoppen, vastbinden, opsluiten,

pijn doen en/of verwonden, verwaarlozen,

isoleren, vernederen, uitbuiten, aanranden,

verkrachten, stalken en opzettelijk besmet-

ten met een soa of aids.

Ook schending van rechten, eerwraak, ge-

nitale verminking en huwelijksdwang vallen

onder huiselijk geweld.

Huiselijk geweld komt voor in alle lagen van

de bevolking en binnen alle culturen in de

Nederlandse samenleving. In de meeste

gevallen zijn vrouwen en/of kinderen de

slachtoffers van huiselijk geweld, maar het

treft ook mannen, ouders en ouderen. De

plegers van huiselijk geweld zijn over het

algemeen mannen.

AANTALLENJaarlijks worden meer dan 60.000 aangiften gedaan van geweld in hui-

selijke kring. Dit zijn alleen de gevallen die bij de politie bekend zijn en

geeft zeker niet de totale omvang van huiselijk geweld weer. Naar schat-

ting wordt slechts 10 tot 12% van alle gevallen van huiselijk geweld bij

de politie gemeld. Vermoedelijk is 45% van de Nederlanders tussen

18 en 70 jaar ooit slachtoffer van huiselijk geweld (geweest), als kind,

als partner of als ouder .(Bron: Ministerie van Justitie, Factsheet 2009)

COMPLEX PROBLEEM Huiselijk geweld is een complex probleem, waarbij specifi eke aspecten zijn te onderscheiden:

• Intergenerationele overdrachtMensen die in hun jeugd slachtoffer zijn geweest van huiselijk geweld, lopen in hun latere

leven een groter risico opnieuw slachtoffer of zelfs pleger te worden.

• Onzichtbaarheid Huiselijk geweld is veelal niet zichtbaar voor buitenstaanders en speelt zich af in een intieme relatie van

partners of ouders en kinderen. Hierdoor beleven slachtoffers het vaak als een individueel probleem. Loyaliteit en afhanke-

lijkheid belemmeren het slachtoffer vaak om met de problemen naar buiten te komen of hulp te zoeken. Veel hulpverleners

zien de signalen van huiselijk geweld nog over het hoofd. Huiselijk geweld is meestal geen incident, maar komt bij herha-

ling voor. Uit politiecijfers blijkt dat slachtoffers gemiddeld 20 maal geslagen zijn, voordat ze aangifte doen.

• Machtsverschillen tussen pleger en slachtoffer Er is vaak sprake van een verstoorde machtsverhouding tussen slacht-

offer en pleger. Bovendien ligt er vaak een houding van mannelijke dominantie aan ten grondslag.

• Multi-problematiek Huiselijk geweld is vaak gekoppeld aan andere problemen, zoals spanningen tussen (ex)partners,

fi nanciële schulden, werkloosheid, psychische problemen of verslaving.

(Bron: Ministerie van Justitie, factsheet 2009)

VOOR EN MET DE PLEGERAls u te maken heeft met de pleger van huiselijk geweld, houdt u dan aan de volgende

richtlijnen:

• Benoem het gedrag als onacceptabel;

• Wijs daarbij de pleger echter niet af;

• Adviseer de pleger zelf hulp te zoeken;

• Verwijs zo snel mogelijk door naar professionele hulp.

De meeste plegers van geweld lijden zelf ook onder hun gedrag, maar weten niet hoe ze de

situatie kunnen veranderen. Wanneer plegers steun krijgen van hun leidinggevende en/of een

naaste collega bij het aanpakken van hun probleem, is de kans op duurzame gedragsveran-

dering groter. Als u niet duidelijk maakt dat huiselijk geweld voor u onacceptabel is, worden

plegers bevestigd in hun gedrag.

Weet overigens wel dat een zero-tolerance beleid averechts werkt. Daders die het risico lopen

op een disciplinaire sanctie of ontslag wanneer hun geheim uitkomt, zullen er alles aan doen om

hun gedrag te verbergen. (Bron:Van Zanten et. al, 2009)

VINGER AAN DE POLSHet is belangrijk de vinger aan de pols te houden als er hulp is ge-

zocht of (wordt) verleend, het geweld is gestopt en de werknemer

zijn werkzaamheden heeft hervat. Een pleger die na een huisverbod

de draad thuis weer probeert op te pakken, kan veel baat hebben bij

een personeelsfunctionaris of leidinggevende, bij wie hij terecht kan

voor morele steun in een moeilijk veranderingsproces.

Uw uitgestoken en helpende hand is in dit proces daarom onont-

beerlijk.

BINNEN UW ORGANISATIENaast het goed reageren op individuele zaken, kunt u ook collectie-

ve maatregelen nemen om huiselijk geweld op de agenda te zetten

en op te nemen in het arbobeleid:

• Zorg voor een open en veilige sfeer;

• Bewaak de privacy van de medewerkers;

• Zorg voor specifi eke kennis bij leidinggevenden en personeels-

functionarissen;

• Registreer huiselijk geweld als oorzaak van ziekteverzuim.

De slachtoffers en de plegers hoeven dan niet meer te vluchten

in verzuim. Bewaak daarbij wel de privacy van de medewerkers.

Uitlekken van het geheim van huiselijk geweld, kan de desbetref-

fende medewerker in een gevaarlijke situatie brengen. Huiselijk

geweld kan worden aangepakt en op termijn misschien zelfs ver-

minderen.

** In het gewone spraakgebruik worden de termen ‘pleger’ en ‘dader’ vaak door elkaar gebruikt, maar in juridische termen is er een wezenlijk verschil. Een

dader is iemand die geweld heeft gepleegd en wiens schuld ook door een rechter is vastgesteld. In deze brochure kiezen we bewust voor het woord

‘pleger’, omdat het geweld wel gepleegd is, of dreigt te worden gepleegd, maar lang niet altijd (en vaak zelfs niet) strafrechtelijk wordt vastgesteld.

D O ’ S - A N D - D O N ’ T SI N G E V A L V A N H U I S E L I J K G E W E L D *

Wél doen Niet doen

Zorg voor een veilige sfeer en bewaar geheimhouding Advies geven over relatieproblemen

Bespreekbaar maken Eufemismen gebruiken

Benoemen van de problematiek in heldere en

expliciete termenAdvies geven om huis te verlaten

Aan de medewerker duidelijk maken dat huiselijk geweld

niet goed te praten is en dat er oplossingen zijnBagatelliseren

Begrip en empathie tonen De medewerker veroordelen of afwijzen

Met de medewerker mogelijkheden bespreken om huiselijk

geweld aan te pakken (verwijzen naar de huisarts/steun-

punt huiselijk geweld/aangifte doen, enz.)

Contact opnemen met huisarts/andere behandelaars zon-

der instemming van de medewerker

Informatie doorgeven aan derden zonder informed consent

van de medewerker

* Al deze adviezen zijn toepasbaar voor zowel slachtoffers als plegers van huiselijk geweld.

(Bron:Van Zanten et. al, 2009)

GERAADPLEEGDE LITERATUUR

• Bureau Beke, A. Nieuwenhuis en H. Ferwerda, ‘Tot de dood ons scheidt’, een

onderzoek naar de omvang en kenmerken van moord en doodslag in huiselijke

kring. Bekereeks, 2010.

• Ministerie van Justitie, Factsheet Huiselijk geweld, mei 2009

• Zanten-Przybysz, I. van, et, al (2009), Partnergeweld: (h)erkennen door de

bedrijfsarts en de verzekeringsarts. TBV, 17, 6, 244-249.

• Regioplan, H. Visee en G. Homburg: ‘Verzuimkosten werkgevers ten gevolge

van huiselijk geweld’, april 2010).

• Ministerrie van VWS, Nieuwsbrief Meldcode Huiselijk Geweld en

Kindermishandeling, juli 2010

• Signalenkaart huisje, boompje, beest ASHG Midden Brabant en Training Stop

Ouderenmishandeling GGD’s en Noord-Brabant

COLOFON

© 2010 - Deze brochure is uitgegeven door P nh met steun van de

provincie Noord-Holland.

Vormgeving: Studio Putto BNO, Edam

HUISELIJK GEWELD IS HET MEEST VOORKOMENDE GEWELDSDELICT

IN NEDERLAND. UIT RECENT ONDER ZOEK BLIJKT ZELFS DAT HET

DE VOORNAAMSTE OOR ZAAK IS VAN MOORD EN DOODSLAG.(Bron: Bureau Beke, 2010)

INF

OR

MA

TIE

& T

IPS

TERUGKEERTRAJECT © PRIMO nh

Een van de kenmerken van huiselijk geweld is dat het vaak al jaren aan de gang is, voordat er hulp

wordt geboden. In het schema op deze pagina ziet u het proces dat de betrokkenen in die periode

veelal hebben doorlopen. Ondanks het feit dat dit proces al zo lang aan de gang is, zijn er voor u

mogelijkheden hulp te bieden.

Iemand die weet waar hij op moet letten, zal ontdekken dat zowel het slachtoffer als de pleger de

gevolgen van het geweld de hele dag met zich meedraagt. Dat allerlei signalen worden afgegeven die

erop wijzen dat er thuis iets niet pluis is. Een geoefend oog is daarvoor wel noodzakelijk.

W A T K U N T U D O E N ?

Huiselijk geweld speelt zich niet af op de werkvloer.

Toch hebben werkgevers – heeft u – wel veel last van

de negatieve gevolgen. Huiselijk geweld is immers

niet alleen verantwoordelijk voor veel menselijk

leed, maar brengt ook ziekteverzuim en productie-

verlies met zich mee, omdat slachtoffers en geweld-

plegers meestal niet goed in hun vel zitten. U hebt

dus baat bij het voorkomen van huiselijk geweld en

kunt daar zelf ook een fl inke bijdrage aan leveren.

Door maatregelen te nemen die huiselijk geweld – of

de dreiging daarvan – in een vroeg stadium aan het

licht brengen, kunt u aanzienlijke kosten besparen

en uw productie verhogen.

Huiselijk geweld komt - in verschil-

lende vormen en gradaties - zeer

veel voor, vaker dan menigeen denkt.

Veel werkgevers hebben vanwege de

complexiteit van huiselijk geweld geen

bedrijfsbeleid ontwikkeld. Het tijdig signa-

leren van de problemen is niet eenvoudig.

Dit komt door het ‘intieme’ karakter van

huiselijk geweld. Dat is er de oorzaak van

dat slachtoffers en plegers er niet gemak-

kelijk over praten.

De informatie in deze brochure biedt u

houvast bij zowel het signaleren van hui-

selijk geweld, als bij het bepalen van be-

leid op dit gebied.

De samenleving heeft het moeilijk met het

benoemen en bestrijden van huiselijk ge-

weld. Juist doordat dit geweld zich in de pri-

vésfeer voordoet, is men geneigd zich niet

met de situatie te bemoeien, weg te kijken:

Horen, zien en zwijgen.

U wordt uitgedaagd die denk- en han-

delswijze – hoe begrijpelijk die soms ook

is – om te buigen, in het belang van de

werknemer en daarmee ook in het be-

lang van uw bedrijf. Dat is mogelijk met

een scherpe blik, een luisterend oor, een

helpende hand en een duidelijke en open

communicatie:

HuiselijkgeweldkomtinverschilweldJuistdoordatditg

HOREN, ZIEN EN... BESPREEKBAAR MAKEN

HOREN, ZIEN EN...KOSTENUit een recent Nederlands onderzoek

blijkt dat het ziekteverzuim door hui-

selijk geweld de werkgevers jaarlijks

circa 136 miljoen euro kost. Dit zijn

dan alleen de directe kosten van het

verzuim. Het mogelijke productiever-

lies is niet meegenomen in deze be-

rekening. Van de ondervraagden uit

dit onderzoek, zegt 24% slachtoffer

te zijn geweest van huiselijk geweld.

(Bron: Regioplan, 2010)

CIJFERSHoewel huiselijk geweld zich niet op de

werkvloer afspeelt, hebben niet alleen

de direct betrokkenen veel last van de

gevolgen, maar ook hun werkgevers.

De meeste slachtoffers en daders van

huiselijk geweld zijn tussen 18 en 55

jaar en behoren tot de beroepsbevol-

king. Volgens buitenlands onderzoek

is partnergeweld verantwoordelijk

voor bijna 10% van de totale ziektelast

bij slachtoffers tussen 15 en 44 jaar.

(Bron: Van Zanten, et.al, 2009)

SIGNALENSlachtoffers van huiselijk geweld zijn vaak

(over)vermoeid of minder productief op het werk.

Ze missen werkuren door te laat komen of door

juist te vroeg de werkplek te verlaten. Vaak volgt

kortdurend verzuim en later misschien langdu-

rige afwezigheid. Daardoor missen zij soms pro-

motiemogelijkheden, of verliezen ze hun werk,

waardoor zij afhankelijk worden van een uitke-

ring. Jobhoppen of onverklaarbare loopbaanon-

derbrekingen kunnen ook veroorzaakt zijn door

huiselijk geweld.

Ook plegers van huiselijk geweld leveren

een negatieve bijdrage aan het arbeidsproces.

Schuldgevoelens en angst voor het bekend wor-

den van hun gewelddadig gedrag, vormen een

constante stressfactor. Stalken van een slachtof-

fer gebeurt zelfs vaak onder werktijd.

Plegers van huiselijk geweld zijn vaak wan-

trouwend en snel geïrriteerd. Zij maken vaker

fouten, wat kan leiden tot ontevreden klanten.

Sommige plegers nemen het minder nauw

met de veiligheidsprotocollen, waardoor zij

een gevaar zijn voor zichzelf en voor anderen.

(Bron: Van Zanten et.al, 2009)

(Meer informatie: www.arboonline.nl/artikelen/

onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim).

GEVOLGENVOOR WERK GEVERS

ORGANISATIE

ASHG West-Friesland 0229 249 464

Blijf Amsterdam 020 521 01 50

ASHG Gooi- en Vechtstreek 035 699 11 92

ASHG Kop van Noord-Holland 0900 234 55 66

ASHG Noord-Kennemerland 072 562 55 11

ASHG Zaanstreek-Waterland 075 651 92 40

SHG Amstelland 020 543 04 30

SHG Midden en Zuid Kennemerland

en Haarlemmermeer 023 543 32 00

Via een handreiking aan uw personeel

naar het terugdringen

van het ziekteverzuim in uw bedrijfRELEVANTE WEBSITES

huiselijkgeweld.nl

huisverbod.nl

minvws.nl/dossiers/meldcode-huiselijk-geweld-en-kindermishandeling

primo-nh.nl/huiselijkgeweld

huiselijkgeweld.rotterdam.nl/info_bedrijfsleven.htm

arboonline.nl/artikelen/onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim

3Neem (vragen over) huiselijk ge-

weld op in het ziekteverzuimbe-

leid en/of andere protocollen, richtlijnen

of gesprekslijsten die hiervoor in aan-

merking komen (zoals risicomanage-

ment, agressieprotocol en dergelijke).

2 Bespreek een vermoeden van

huiselijk geweld zo snel moge-

lijk met de werknemer, of het nu een

slachtoffer of een pleger betreft. Maak

duidelijk dat het een probleem is dat

veel voorkomt, maar dat voor u niet

acceptabel is. Bespreek met de werk-

nemer wat hij/zij nodig heeft om het

geweld te stoppen en wat u als werk-

gever kunt doen om hem/haar daarbij

te helpen.

1Medio 2011 wordt naar verwachting de wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kinder-

mishandeling ingevoerd. Deze meldcode is bedoeld voor professionals die in hun

werk te maken (kunnen) krijgen met volwassen en/of kinderen die huiselijk geweld en/of

kindermishandeling meemaken (zoals zorg en welzijn, politie en justitie).

Huiselijk geweld, gepleegd of ervaren door de beroepskrachten zelf, valt niet onder deze

meldcode. Wel kunnen het basismodel en het stappenplan als voorbeeld dienen in het

kader van het huiselijk geweld onder het eigen personeel. Het stappenplan is al beschik-

baar op www.huiselijkgeweld.nl.

4 Bevorder een veilige, open be-

drijfscultuur zodat het eenvou-

diger wordt voor uw medewerkers om

huiselijk geweld te bespreken. Dit kan

via interne communicatiemiddelen of

een interview in het bedrijfsblad met een

werknemer die het heeft meegemaakt

en er goed is uitgekomen. U kunt ook

folders van het Steunpunt Huiselijk Ge-

weld op leestafels in de kantine leggen.

Het is belangrijk te benadrukken dat

het een probleem is dat op grote

schaal voorkomt. Meld dat men zich er

niet voor hoeft te schamen, maar juist

hulp mag zoeken, zodat er een eind

kan komen aan het geweld. Benoem

expliciet dat u als werkgever graag ‘ge-

lukkige’ werknemers wilt en dat u de

mogelijkheden heeft en biedt om de

werknemers op dit gebied te helpen.

6 Vraag aan vakorgani-

saties of beroepsver-

enigingen een voorbeeld–

protocol of richtlijn te ontwik-

kelen.

5Train P&O-functiona-

rissen, vertrouwens-

personen of preventiemede-

werkers om alert te zijn op de

signalen van huiselijk geweld.

Zorg dat ze weten hoe ze

moeten handelen.

7Stel vragen of agen-

deer het onderwerp

tijdens regionale/landelijke

overleggen met vakgenoten,

tijdens conferenties of trainin-

gen. Breng het onderwerp ter

sprake tijdens overleg over

gerelateerde onderwerpen,

zoals bijvoorbeeld veiligheid,

agressie en opvoedings–

ondersteuning.

VOOR EN MET HET SLACHTOFFERU kunt het slachtoffer op tal van manieren ondersteunen. Denk aan:

• Tijdelijk aanpassen werkprestaties;

• Aanbieden ander werk, passend bij de belastbaarheid en de situatie van de werknemer op

dat moment;

• Overplaatsing naar een andere afdeling of een ander fi liaal;

• Aanbieden van een verlofregeling of een andere passende maatregel.

Het is van groot belang met de werknemer te bespreken wat hij/zij nodig heeft om aan het werk

te kunnen blijven. Uit ervaring blijkt dat de werknemer zich veel minder vaak ziek meldt, als hij/

zij het probleem op de werkvloer heeft besproken en de ruimte heeft gekregen om deze op te

lossen.

U moet er wel voor waken niet in de rol van hulpverlener terecht te komen. In een zo vroeg

mogelijk stadium doorverwijzen naar professionele hulp, zoals de bedrijfsarts, het maatschap-

pelijk werk of het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG), kan veel ellende voorkomen.

Blijft overeind dat het bieden van een luisterend oor het begin kan zijn van de oplossing.

WAT IS HUISELIJK GEWELD?Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van

het slachtoffer wordt gepleegd. De term ‘huiselijk’ verwijst niet naar

de plek waar het geweld zich afspeelt, maar naar de relatie tussen

de betrokkenen. Als er sprake is van huiselijk geweld, dan maken

slachtoffer en pleger per defi nitie deel uit van elkaars leefomgeving.

Het gaat vaak om systematisch en steeds terugkerend geweld. De

geweldplegers** kunnen (ex)partners, gezinsleden, familieleden en

huisvrienden zijn.

VORMEN VANHUISELIJK GEWELDHuiselijk geweld kan fysiek, seksueel en

psychisch van aard zijn. Het kan bestaan

uit slaan, schoppen, vastbinden, opsluiten,

pijn doen en/of verwonden, verwaarlozen,

isoleren, vernederen, uitbuiten, aanranden,

verkrachten, stalken en opzettelijk besmet-

ten met een soa of aids.

Ook schending van rechten, eerwraak, ge-

nitale verminking en huwelijksdwang vallen

onder huiselijk geweld.

Huiselijk geweld komt voor in alle lagen van

de bevolking en binnen alle culturen in de

Nederlandse samenleving. In de meeste

gevallen zijn vrouwen en/of kinderen de

slachtoffers van huiselijk geweld, maar het

treft ook mannen, ouders en ouderen. De

plegers van huiselijk geweld zijn over het

algemeen mannen.

AANTALLENJaarlijks worden meer dan 60.000 aangiften gedaan van geweld in hui-

selijke kring. Dit zijn alleen de gevallen die bij de politie bekend zijn en

geeft zeker niet de totale omvang van huiselijk geweld weer. Naar schat-

ting wordt slechts 10 tot 12% van alle gevallen van huiselijk geweld bij

de politie gemeld. Vermoedelijk is 45% van de Nederlanders tussen

18 en 70 jaar ooit slachtoffer van huiselijk geweld (geweest), als kind,

als partner of als ouder .(Bron: Ministerie van Justitie, Factsheet 2009)

COMPLEX PROBLEEM Huiselijk geweld is een complex probleem, waarbij specifi eke aspecten zijn te onderscheiden:

• Intergenerationele overdracht Mensen die in hun jeugd slachtoffer zijn geweest van huiselijk geweld, lopen in hun latere

leven een groter risico opnieuw slachtoffer of zelfs pleger te worden.

• Onzichtbaarheid Huiselijk geweld is veelal niet zichtbaar voor buitenstaanders en speelt zich af in een intieme relatie van

partners of ouders en kinderen. Hierdoor beleven slachtoffers het vaak als een individueel probleem. Loyaliteit en afhanke-

lijkheid belemmeren het slachtoffer vaak om met de problemen naar buiten te komen of hulp te zoeken. Veel hulpverleners

zien de signalen van huiselijk geweld nog over het hoofd. Huiselijk geweld is meestal geen incident, maar komt bij herha-

ling voor. Uit politiecijfers blijkt dat slachtoffers gemiddeld 20 maal geslagen zijn, voordat ze aangifte doen.

• Machtsverschillen tussen pleger en slachtoffer Er is vaak sprake van een verstoorde machtsverhouding tussen slacht-

offer en pleger. Bovendien ligt er vaak een houding van mannelijke dominantie aan ten grondslag.

• Multi-problematiek Huiselijk geweld is vaak gekoppeld aan andere problemen, zoals spanningen tussen (ex)partners,

fi nanciële schulden, werkloosheid, psychische problemen of verslaving.

(Bron: Ministerie van Justitie, factsheet 2009)

VOOR EN MET DE PLEGERAls u te maken heeft met de pleger van huiselijk geweld, houdt u dan aan de volgende

richtlijnen:

• Benoem het gedrag als onacceptabel;

• Wijs daarbij de pleger echter niet af;

• Adviseer de pleger zelf hulp te zoeken;

• Verwijs zo snel mogelijk door naar professionele hulp.

De meeste plegers van geweld lijden zelf ook onder hun gedrag, maar weten niet hoe ze de

situatie kunnen veranderen. Wanneer plegers steun krijgen van hun leidinggevende en/of een

naaste collega bij het aanpakken van hun probleem, is de kans op duurzame gedragsveran-

dering groter. Als u niet duidelijk maakt dat huiselijk geweld voor u onacceptabel is, worden

plegers bevestigd in hun gedrag.

Weet overigens wel dat een zero-tolerance beleid averechts werkt. Daders die het risico lopen

op een disciplinaire sanctie of ontslag wanneer hun geheim uitkomt, zullen er alles aan doen om

hun gedrag te verbergen. (Bron:Van Zanten et. al, 2009)

VINGER AAN DE POLSHet is belangrijk de vinger aan de pols te houden als er hulp is ge-

zocht of (wordt) verleend, het geweld is gestopt en de werknemer

zijn werkzaamheden heeft hervat. Een pleger die na een huisverbod

de draad thuis weer probeert op te pakken, kan veel baat hebben bij

een personeelsfunctionaris of leidinggevende, bij wie hij terecht kan

voor morele steun in een moeilijk veranderingsproces.

Uw uitgestoken en helpende hand is in dit proces daarom onont-

beerlijk.

BINNEN UW ORGANISATIENaast het goed reageren op individuele zaken, kunt u ook collectie-

ve maatregelen nemen om huiselijk geweld op de agenda te zetten

en op te nemen in het arbobeleid:

• Zorg voor een open en veilige sfeer;

• Bewaak de privacy van de medewerkers;

• Zorg voor specifi eke kennis bij leidinggevenden en personeels-

functionarissen;

• Registreer huiselijk geweld als oorzaak van ziekteverzuim.

De slachtoffers en de plegers hoeven dan niet meer te vluchten

in verzuim. Bewaak daarbij wel de privacy van de medewerkers.

Uitlekken van het geheim van huiselijk geweld, kan de desbetref-

fende medewerker in een gevaarlijke situatie brengen. Huiselijk

geweld kan worden aangepakt en op termijn misschien zelfs ver-

minderen.

** In het gewone spraakgebruik worden de termen ‘pleger’ en ‘dader’ vaak door elkaar gebruikt, maar in juridische termen is er een wezenlijk verschil. Een

dader is iemand die geweld heeft gepleegd en wiens schuld ook door een rechter is vastgesteld. In deze brochure kiezen we bewust voor het woord

‘pleger’, omdat het geweld wel gepleegd is, of dreigt te worden gepleegd, maar lang niet altijd (en vaak zelfs niet) strafrechtelijk wordt vastgesteld.

D O ’ S - A N D - D O N ’ T SI N G E V A L V A N H U I S E L I J K G E W E L D *

Wél doen Niet doen

Zorg voor een veilige sfeer en bewaar geheimhouding Advies geven over relatieproblemen

Bespreekbaar maken Eufemismen gebruiken

Benoemen van de problematiek in heldere en

expliciete termenAdvies geven om huis te verlaten

Aan de medewerker duidelijk maken dat huiselijk geweld

niet goed te praten is en dat er oplossingen zijnBagatelliseren

Begrip en empathie tonen De medewerker veroordelen of afwijzen

Met de medewerker mogelijkheden bespreken om huiselijk

geweld aan te pakken (verwijzen naar de huisarts/steun-

punt huiselijk geweld/aangifte doen, enz.)

Contact opnemen met huisarts/andere behandelaars zon-

der instemming van de medewerker

Informatie doorgeven aan derden zonder informed consent

van de medewerker

* Al deze adviezen zijn toepasbaar voor zowel slachtoffers als plegers van huiselijk geweld.

(Bron:Van Zanten et. al, 2009)

GERAADPLEEGDE LITERATUUR

• Bureau Beke, A. Nieuwenhuis en H. Ferwerda, ‘Tot de dood ons scheidt’, een

onderzoek naar de omvang en kenmerken van moord en doodslag in huiselijke

kring. Bekereeks, 2010.

• Ministerie van Justitie, Factsheet Huiselijk geweld, mei 2009

• Zanten-Przybysz, I. van, et, al (2009), Partnergeweld: (h)erkennen door de

bedrijfsarts en de verzekeringsarts. TBV, 17, 6, 244-249.

• Regioplan, H. Visee en G. Homburg: ‘Verzuimkosten werkgevers ten gevolge

van huiselijk geweld’, april 2010).

• Ministerrie van VWS, Nieuwsbrief Meldcode Huiselijk Geweld en

Kindermishandeling, juli 2010

• Signalenkaart huisje, boompje, beest ASHG Midden Brabant en Training Stop

Ouderenmishandeling GGD’s en Noord-Brabant

COLOFON

© 2010 - Deze brochure is uitgegeven door P nh met steun van de

provincie Noord-Holland.

Vormgeving: Studio Putto BNO, Edam

HUISELIJK GEWELD IS HET MEEST VOORKOMENDE GEWELDSDELICT

IN NEDERLAND. UIT RECENT ONDER ZOEK BLIJKT ZELFS DAT HET

DE VOORNAAMSTE OOR ZAAK IS VAN MOORD EN DOODSLAG.(Bron: Bureau Beke, 2010)

INF

OR

MA

TIE

& T

IPS

TERUGKEERTRAJECT © PRIMO nh

Een van de kenmerken van huiselijk geweld is dat het vaak al jaren aan de gang is, voordat er hulp

wordt geboden. In het schema op deze pagina ziet u het proces dat de betrokkenen in die periode

veelal hebben doorlopen. Ondanks het feit dat dit proces al zo lang aan de gang is, zijn er voor u

mogelijkheden hulp te bieden.

Iemand die weet waar hij op moet letten, zal ontdekken dat zowel het slachtoffer als de pleger de

gevolgen van het geweld de hele dag met zich meedraagt. Dat allerlei signalen worden afgegeven die

erop wijzen dat er thuis iets niet pluis is. Een geoefend oog is daarvoor wel noodzakelijk.

W A T K U N T U D O E N ?

Huiselijk geweld speelt zich niet af op de werkvloer.

Toch hebben werkgevers – heeft u – wel veel last van

de negatieve gevolgen. Huiselijk geweld is immers

niet alleen verantwoordelijk voor veel menselijk

leed, maar brengt ook ziekteverzuim en productie-

verlies met zich mee, omdat slachtoffers en geweld-

plegers meestal niet goed in hun vel zitten. U hebt

dus baat bij het voorkomen van huiselijk geweld en

kunt daar zelf ook een fl inke bijdrage aan leveren.

Door maatregelen te nemen die huiselijk geweld – of

de dreiging daarvan – in een vroeg stadium aan het

licht brengen, kunt u aanzienlijke kosten besparen

en uw productie verhogen.

Huiselijk geweld komt - in verschil-

lende vormen en gradaties - zeer

veel voor, vaker dan menigeen denkt.

Veel werkgevers hebben vanwege de

complexiteit van huiselijk geweld geen

bedrijfsbeleid ontwikkeld. Het tijdig signa-

leren van de problemen is niet eenvoudig.

Dit komt door het ‘intieme’ karakter van

huiselijk geweld. Dat is er de oorzaak van

dat slachtoffers en plegers er niet gemak-

kelijk over praten.

De informatie in deze brochure biedt u

houvast bij zowel het signaleren van hui-

selijk geweld, als bij het bepalen van be-

leid op dit gebied.

De samenleving heeft het moeilijk met het

benoemen en bestrijden van huiselijk ge-

weld. Juist doordat dit geweld zich in de pri-

vésfeer voordoet, is men geneigd zich niet

met de situatie te bemoeien, weg te kijken:

Horen, zien en zwijgen.

U wordt uitgedaagd die denk- en han-

delswijze – hoe begrijpelijk die soms ook

is – om te buigen, in het belang van de

werknemer en daarmee ook in het be-

lang van uw bedrijf. Dat is mogelijk met

een scherpe blik, een luisterend oor, een

helpende hand en een duidelijke en open

communicatie:

HuiselijkgeweldkomtinverschilweldJuistdoordatditg

HOREN, ZIEN EN... BESPREEKBAAR MAKEN

HOREN, ZIEN EN...KOSTENUit een recent Nederlands onderzoek

blijkt dat het ziekteverzuim door hui-

selijk geweld de werkgevers jaarlijks

circa 136 miljoen euro kost. Dit zijn

dan alleen de directe kosten van het

verzuim. Het mogelijke productiever-

lies is niet meegenomen in deze be-

rekening. Van de ondervraagden uit

dit onderzoek, zegt 24% slachtoffer

te zijn geweest van huiselijk geweld.

(Bron: Regioplan, 2010)

CIJFERSHoewel huiselijk geweld zich niet op de

werkvloer afspeelt, hebben niet alleen

de direct betrokkenen veel last van de

gevolgen, maar ook hun werkgevers.

De meeste slachtoffers en daders van

huiselijk geweld zijn tussen 18 en 55

jaar en behoren tot de beroepsbevol-

king. Volgens buitenlands onderzoek

is partnergeweld verantwoordelijk

voor bijna 10% van de totale ziektelast

bij slachtoffers tussen 15 en 44 jaar.

(Bron: Van Zanten, et.al, 2009)

SIGNALENSlachtoffers van huiselijk geweld zijn vaak

(over)vermoeid of minder productief op het werk.

Ze missen werkuren door te laat komen of door

juist te vroeg de werkplek te verlaten. Vaak volgt

kortdurend verzuim en later misschien langdu-

rige afwezigheid. Daardoor missen zij soms pro-

motiemogelijkheden, of verliezen ze hun werk,

waardoor zij afhankelijk worden van een uitke-

ring. Jobhoppen of onverklaarbare loopbaanon-

derbrekingen kunnen ook veroorzaakt zijn door

huiselijk geweld.

Ook plegers van huiselijk geweld leveren

een negatieve bijdrage aan het arbeidsproces.

Schuldgevoelens en angst voor het bekend wor-

den van hun gewelddadig gedrag, vormen een

constante stressfactor. Stalken van een slachtof-

fer gebeurt zelfs vaak onder werktijd.

Plegers van huiselijk geweld zijn vaak wan-

trouwend en snel geïrriteerd. Zij maken vaker

fouten, wat kan leiden tot ontevreden klanten.

Sommige plegers nemen het minder nauw

met de veiligheidsprotocollen, waardoor zij

een gevaar zijn voor zichzelf en voor anderen.

(Bron: Van Zanten et.al, 2009)

(Meer informatie: www.arboonline.nl/artikelen/

onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim).

GEVOLGENVOOR WERK GEVERS

ORGANISATIE

ASHG West-Friesland 0229 249 464

Blijf Amsterdam 020 521 01 50

ASHG Gooi- en Vechtstreek 035 699 11 92

ASHG Kop van Noord-Holland 0900 234 55 66

ASHG Noord-Kennemerland 072 562 55 11

ASHG Zaanstreek-Waterland 075 651 92 40

SHG Amstelland 020 543 04 30

SHG Midden en Zuid Kennemerland

en Haarlemmermeer 023 543 32 00

Via een handreiking aan uw personeel

naar het terugdringen

van het ziekteverzuim in uw bedrijfRELEVANTE WEBSITES

huiselijkgeweld.nl

huisverbod.nl

minvws.nl/dossiers/meldcode-huiselijk-geweld-en-kindermishandeling

primo-nh.nl/huiselijkgeweld

huiselijkgeweld.rotterdam.nl/info_bedrijfsleven.htm

arboonline.nl/artikelen/onderbelichte-oorzaak-van-het-verzuim

3Neem (vragen over) huiselijk ge-

weld op in het ziekteverzuimbe-

leid en/of andere protocollen, richtlijnen

of gesprekslijsten die hiervoor in aan-

merking komen (zoals risicomanage-

ment, agressieprotocol en dergelijke).

2 Bespreek een vermoeden van

huiselijk geweld zo snel moge-

lijk met de werknemer, of het nu een

slachtoffer of een pleger betreft. Maak

duidelijk dat het een probleem is dat

veel voorkomt, maar dat voor u niet

acceptabel is. Bespreek met de werk-

nemer wat hij/zij nodig heeft om het

geweld te stoppen en wat u als werk-

gever kunt doen om hem/haar daarbij

te helpen.

1Medio 2011 wordt naar verwachting de wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kinder-

mishandeling ingevoerd. Deze meldcode is bedoeld voor professionals die in hun

werk te maken (kunnen) krijgen met volwassen en/of kinderen die huiselijk geweld en/of

kindermishandeling meemaken (zoals zorg en welzijn, politie en justitie).

Huiselijk geweld, gepleegd of ervaren door de beroepskrachten zelf, valt niet onder deze

meldcode. Wel kunnen het basismodel en het stappenplan als voorbeeld dienen in het

kader van het huiselijk geweld onder het eigen personeel. Het stappenplan is al beschik-

baar op www.huiselijkgeweld.nl.

4 Bevorder een veilige, open be-

drijfscultuur zodat het eenvou-

diger wordt voor uw medewerkers om

huiselijk geweld te bespreken. Dit kan

via interne communicatiemiddelen of

een interview in het bedrijfsblad met een

werknemer die het heeft meegemaakt

en er goed is uitgekomen. U kunt ook

folders van het Steunpunt Huiselijk Ge-

weld op leestafels in de kantine leggen.

Het is belangrijk te benadrukken dat

het een probleem is dat op grote

schaal voorkomt. Meld dat men zich er

niet voor hoeft te schamen, maar juist

hulp mag zoeken, zodat er een eind

kan komen aan het geweld. Benoem

expliciet dat u als werkgever graag ‘ge-

lukkige’ werknemers wilt en dat u de

mogelijkheden heeft en biedt om de

werknemers op dit gebied te helpen.

6 Vraag aan vakorgani-

saties of beroepsver-

enigingen een voorbeeld–

protocol of richtlijn te ontwik-

kelen.

5Train P&O-functiona-

rissen, vertrouwens-

personen of preventiemede-

werkers om alert te zijn op de

signalen van huiselijk geweld.

Zorg dat ze weten hoe ze

moeten handelen.

7Stel vragen of agen-

deer het onderwerp

tijdens regionale/landelijke

overleggen met vakgenoten,

tijdens conferenties of trainin-

gen. Breng het onderwerp ter

sprake tijdens overleg over

gerelateerde onderwerpen,

zoals bijvoorbeeld veiligheid,

agressie en opvoedings–

ondersteuning.

VOOR EN MET HET SLACHTOFFERU kunt het slachtoffer op tal van manieren ondersteunen. Denk aan:

• Tijdelijk aanpassen werkprestaties;

• Aanbieden ander werk, passend bij de belastbaarheid en de situatie van de werknemer op

dat moment;

• Overplaatsing naar een andere afdeling of een ander fi liaal;

• Aanbieden van een verlofregeling of een andere passende maatregel.

Het is van groot belang met de werknemer te bespreken wat hij/zij nodig heeft om aan het werk

te kunnen blijven. Uit ervaring blijkt dat de werknemer zich veel minder vaak ziek meldt, als hij/

zij het probleem op de werkvloer heeft besproken en de ruimte heeft gekregen om deze op te

lossen.

U moet er wel voor waken niet in de rol van hulpverlener terecht te komen. In een zo vroeg

mogelijk stadium doorverwijzen naar professionele hulp, zoals de bedrijfsarts, het maatschap-

pelijk werk of het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG), kan veel ellende voorkomen.

Blijft overeind dat het bieden van een luisterend oor het begin kan zijn van de oplossing.

WAT IS HUISELIJK GEWELD?Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van

het slachtoffer wordt gepleegd. De term ‘huiselijk’ verwijst niet naar

de plek waar het geweld zich afspeelt, maar naar de relatie tussen

de betrokkenen. Als er sprake is van huiselijk geweld, dan maken

slachtoffer en pleger per defi nitie deel uit van elkaars leefomgeving.

Het gaat vaak om systematisch en steeds terugkerend geweld. De

geweldplegers** kunnen (ex)partners, gezinsleden, familieleden en

huisvrienden zijn.

VORMEN VANHUISELIJK GEWELDHuiselijk geweld kan fysiek, seksueel en

psychisch van aard zijn. Het kan bestaan

uit slaan, schoppen, vastbinden, opsluiten,

pijn doen en/of verwonden, verwaarlozen,

isoleren, vernederen, uitbuiten, aanranden,

verkrachten, stalken en opzettelijk besmet-

ten met een soa of aids.

Ook schending van rechten, eerwraak, ge-

nitale verminking en huwelijksdwang vallen

onder huiselijk geweld.

Huiselijk geweld komt voor in alle lagen van

de bevolking en binnen alle culturen in de

Nederlandse samenleving. In de meeste

gevallen zijn vrouwen en/of kinderen de

slachtoffers van huiselijk geweld, maar het

treft ook mannen, ouders en ouderen. De

plegers van huiselijk geweld zijn over het

algemeen mannen.

AANTALLENJaarlijks worden meer dan 60.000 aangiften gedaan van geweld in hui-

selijke kring. Dit zijn alleen de gevallen die bij de politie bekend zijn en

geeft zeker niet de totale omvang van huiselijk geweld weer. Naar schat-

ting wordt slechts 10 tot 12% van alle gevallen van huiselijk geweld bij

de politie gemeld. Vermoedelijk is 45% van de Nederlanders tussen

18 en 70 jaar ooit slachtoffer van huiselijk geweld (geweest), als kind,

als partner of als ouder .(Bron: Ministerie van Justitie, Factsheet 2009)

COMPLEX PROBLEEM Huiselijk geweld is een complex probleem, waarbij specifi eke aspecten zijn te onderscheiden:

• Intergenerationele overdracht Mensen die in hun jeugd slachtoffer zijn geweest van huiselijk geweld, lopen in hun latere

leven een groter risico opnieuw slachtoffer of zelfs pleger te worden.

• Onzichtbaarheid Huiselijk geweld is veelal niet zichtbaar voor buitenstaanders en speelt zich af in een intieme relatie van

partners of ouders en kinderen. Hierdoor beleven slachtoffers het vaak als een individueel probleem. Loyaliteit en afhanke-

lijkheid belemmeren het slachtoffer vaak om met de problemen naar buiten te komen of hulp te zoeken. Veel hulpverleners

zien de signalen van huiselijk geweld nog over het hoofd. Huiselijk geweld is meestal geen incident, maar komt bij herha-

ling voor. Uit politiecijfers blijkt dat slachtoffers gemiddeld 20 maal geslagen zijn, voordat ze aangifte doen.

• Machtsverschillen tussen pleger en slachtoffer Er is vaak sprake van een verstoorde machtsverhouding tussen slacht-

offer en pleger. Bovendien ligt er vaak een houding van mannelijke dominantie aan ten grondslag.

• Multi-problematiek Huiselijk geweld is vaak gekoppeld aan andere problemen, zoals spanningen tussen (ex)partners,

fi nanciële schulden, werkloosheid, psychische problemen of verslaving.

(Bron: Ministerie van Justitie, factsheet 2009)

VOOR EN MET DE PLEGERAls u te maken heeft met de pleger van huiselijk geweld, houdt u dan aan de volgende

richtlijnen:

• Benoem het gedrag als onacceptabel;

• Wijs daarbij de pleger echter niet af;

• Adviseer de pleger zelf hulp te zoeken;

• Verwijs zo snel mogelijk door naar professionele hulp.

De meeste plegers van geweld lijden zelf ook onder hun gedrag, maar weten niet hoe ze de

situatie kunnen veranderen. Wanneer plegers steun krijgen van hun leidinggevende en/of een

naaste collega bij het aanpakken van hun probleem, is de kans op duurzame gedragsveran-

dering groter. Als u niet duidelijk maakt dat huiselijk geweld voor u onacceptabel is, worden

plegers bevestigd in hun gedrag.

Weet overigens wel dat een zero-tolerance beleid averechts werkt. Daders die het risico lopen

op een disciplinaire sanctie of ontslag wanneer hun geheim uitkomt, zullen er alles aan doen om

hun gedrag te verbergen. (Bron:Van Zanten et. al, 2009)

VINGER AAN DE POLSHet is belangrijk de vinger aan de pols te houden als er hulp is ge-

zocht of (wordt) verleend, het geweld is gestopt en de werknemer

zijn werkzaamheden heeft hervat. Een pleger die na een huisverbod

de draad thuis weer probeert op te pakken, kan veel baat hebben bij

een personeelsfunctionaris of leidinggevende, bij wie hij terecht kan

voor morele steun in een moeilijk veranderingsproces.

Uw uitgestoken en helpende hand is in dit proces daarom onont-

beerlijk.

BINNEN UW ORGANISATIENaast het goed reageren op individuele zaken, kunt u ook collectie-

ve maatregelen nemen om huiselijk geweld op de agenda te zetten

en op te nemen in het arbobeleid:

• Zorg voor een open en veilige sfeer;

• Bewaak de privacy van de medewerkers;

• Zorg voor specifi eke kennis bij leidinggevenden en personeels-

functionarissen;

• Registreer huiselijk geweld als oorzaak van ziekteverzuim.

De slachtoffers en de plegers hoeven dan niet meer te vluchten

in verzuim. Bewaak daarbij wel de privacy van de medewerkers.

Uitlekken van het geheim van huiselijk geweld, kan de desbetref-

fende medewerker in een gevaarlijke situatie brengen. Huiselijk

geweld kan worden aangepakt en op termijn misschien zelfs ver-

minderen.