Zie Ginter … Romeinen!Programma rond de Romeinse aanwezigheid in de Ginterregio

Van 11 februari t/m 13 november 2011

Gistel – Ichtegem – Kortemark – Middelkerke – Oostkamp – Oudenburg – Torhout – Zedelgem

2 3

Inhoud

Voorwoord 3

Inleiding 4

Rondreizende tentoonstelling 5

Voordrachten, vorming en workshops 7

Theater 15

Wandel- en fietstochten 16

Romeinse zondagen 18

Uit Goede Bron 20

Nuttige info 22

Colofon 23

Voorwoord

Beste lezers,

Alea iacta est … We hebben er lang aan gesleuteld, gewerkt, geschaafd en gepolijst. Eindelijk is het dan zover: het ‘Romeinenjaar 2011’ in de Ginterregio kan van start gaan.

Ik kan je nu al verzekeren: dit programma zal je onderdompelen in een bruisend geschiedenisbad. Ruim 1500 jaar nadat ze uit onze regionen verdwenen, zijn de Romeinen ‘back in full force’ en zal je ze overal in de acht Gintergemeenten opnieuw zien opduiken.

Aan de hand van talrijke evenementen voor zowel jong als iets minder jong krijg je een boeiende inkijk in het dagelijkse leven van de Gallo-Romeinse bevolking die in onze West-Vlaamse kustregio en het hinterland vertoefde.

Wat aten zij, hoe kleedden en ontspanden ze zich, hoe woonden ze en begroeven ze hun doden, welke goederen verhandelden ze, en hoe zag de geneeskunde eruit in die tijd? Je komt het allemaal te weten tijdens dit speciale ‘Romeinenjaar’. Het bijbehorende gastland dat in de kijker wordt geplaatst is vanzelfsprekend Italië.

E pluribus unum … Uit velen één, eenheid uit veelheid. Dit is eveneens wat we met dit gezamenlijk project van de werkgroepen erfgoed, bibliotheken en kunsten, in samenwerking met verschillende externe partners, willen bereiken en aantonen.

Help je ook mee om het stof van de geschiedenis af te vegen? Dit keer geen saaie geschiedenisboeken, maar ‘real action’.

We wensen je alvast veel be-leef-plezier!

Carine De JongheVoorzitter Raad van Bestuur Ginter

© Oudenburg

4 5

rondreizende tentoonstellingInleiding

Hoe de Romeinen onze gewesten overspoelden

De Romeinse periode start in onze regio kort voor de jaartelling. Ze wordt ingedeeld in een bloeiperiode tijdens de 1ste tot en met het midden van de 3de eeuw na Chr. Vanaf het derde kwart van de 3de eeuw tot het begin van de 5de eeuw na Chr. spreken we over de laat-Romeinse tijd.

Tot kort voor het begin van onze jaartelling was de samenleving in onze gewesten nog op prehistorische leest geschoeid. Hierin kwam verandering wanneer Julius Caesar Gallië veroverde. De nieuwe spelers werden enerzijds de Romeinen, afkomstig uit Italië en het Middellandse Zeegebied, en anderzijds de inheemse bewoners, die in meerdere of mindere mate door de Romeinse cultuur werden beïnvloed. We spreken over de ‘inheems-Romeinse’ of ‘Gallo-Romeinse’ cultuur.

In deze uithoek van het Romeinse rijk was die Romeinse invloed slechts in geringe mate aanwezig. Wellicht nam de top van de inheemse bevolking een aantal Romeinse gebruiken over. De aanwezigheid van Romeinse soldaten in de castella van Oudenburg en Aardenburg zal hierin zeker een belangrijke rol gespeeld hebben. Deze plaatsen werden dan ook de meest geromaniseerde centra in het gebied.

De gewone bevolking behield echter zijn landelijke en traditionele karakter. De Romeinse cultuur beperkte zich hier tot het gebruik van nieuwe goederen en etenswaren, die dankzij de gunstige economische situatie en een bloeiende handel hun intrede konden doen.

Het wegennet, dat grotendeels terugging op oudere tracés, speelde eveneens een belangrijke rol. De weg tussen de twee castella, Oudenburg en Aardenburg, bevond zich op een zandrug die bijzonder gunstig was voor bewoning. Men woonde er op de grens tussen twee landschappen: enerzijds de kustvlakte met geulen, kreken, schorren en zilte schapenweiden, anderzijds de bossen op de zandgronden van Binnen-Vlaanderen.

Aspecten van de Romeinse aanwezigheid in de Ginterregio

Nog nooit een Gallo-Romein gezien? Wij ook niet, maar aan de hand van deze nieuwe tentoonstelling kom je al gauw te weten hoe de Romeinse cultuur onze voorouders beïnvloedde. Woonden de Gallo-Romeinen in villa’s, liepen ze volgens de Romeinse mode in een toga rond, werd er mediterraan eten geserveerd? Op basis van archeologische vondsten uit de kustvlakte wordt aan de hand van 9 thema’s een mooi beeld geschetst van hun ambachten, handel, eetgewoonten, religie …

Deze tentoonstelling reist in 2011 door alle Gintergemeenten en wordt gekoppeld aan interessante vormingsmomenten, workshops, wandel- en fietstochten … Hou alvast volgende periodes in de gaten:

11 februari t/m 6 maart .......................... Kortemark, Archeologisch Site-museum (Werken)11 maart t/m 17 april .............................. Torhout, Openbare Bibliotheek 22 april t/m 15 mei .................................. Oostkamp, Cc De Valkaart20 mei t/m 12 juni .................................... Gistel, Bibliotheek Ter Elst15 juli t/m 14 augustus ............................ Middelkerke,Centrum De Branding19 augustus t/m 11 september ............. Ichtegem, Administratief Centrum (Eernegem)16 september t/m 9 oktober ................ Zedelgem, Openbare Bibliotheek14 oktober t/m 13 november ............... Oudenburg, Romeins Archeologisch Museum (RAM)

Deze tentoonstelling is overal gratis toegankelijk tijdens de respectievelijke openingsuren.© Oudenburg

© Stedelijke Fotografische Dienst, Brugge

6

Voordrachten, vorming en workshops

Educatieve koffer en educatief lespakket

Ter voorbereiding van een bezoek aan deze tentoonstelling met de klas of de school kan er een Romeinse koffer aangevraagd worden die perfect in het lessenpakket geïntegreerd kan worden. De Romeinse koffer omvat vijf thema’s waarbij de leerlingen een rol als Romein of archeoloog krijgen. Ze leren op een speelse manier hoe de Romeinen zich kleedden, hoe ze leefden en zich ontspanden. Doelgroep: 4de - 5de - 6de leerjaar

Er kan eveneens een educatief pakket aangevraagd worden dat aansluit op de tentoonstelling over de Romeinse relicten die gevonden werden in de Ginterregio.

Meer informatie over beide mogelijkheden kan je bekomen op de dienst Toerisme en Cultuur van Kortemark, tel. 051 56 61 08.

Bordspel: De Romeinse Handel en Wandel

In de bibliotheek of cultuurdienst van elke Gintergemeente kan je een educatief spel rond het dagelijkse leven in de Romeinse tijd ontlenen. Dit bordspel geeft aan klassen van de lagere school de betekenis van de wegen op een speelse manier door. Het is de bedoeling dat de kinderen over deze wegen reizen, van site naar site, om lokale en geïmporteerde goederen te kopen en zo voorbereidingen te treffen voor een groot feest.

Jaarboek Gidsenkring West-Vlaanderen

Tijdens de lente van het Romeinse Ginterjaar publiceert de West-Vlaamse Gidsenkring een jaarboek over de ‘Romeinen in West-Vlaanderen’. Verschillende auteurs zullen aan de hand van West-Vlaamse voorbeelden diverse aspecten van de aanwezigheid van de Romeinen in ‘West-Vlaanderen’ behandelen: de vorming van het landschap, de komst van de Romeinen, de autochtone bevolking, het Oudenburgse castellum, de leefgewoonten, handel, dood en begraven ...

Uiteraard wordt dit boek rijkelijk geïllustreerd met foto’s, kaarten en tekeningen. De voorbeelden worden vooral gekozen uit opgegraven sites in dit land ‘met zicht op zee’.

Meer informatie over dit jaarboek is beschikbaar via Dienst Cultuur Oudenburg 059 56 84 00.

Steek heel wat op over je lokale Romeinse geschiedenis

Doorheen het jaar zullen heel wat voordrachten, vormingen en workshops plaatsvinden over uiteenlopende aspecten die verbonden zijn met het thema ‘Romeinen in onze regio’ of met gastland Italië. Waar mogelijk zijn deze vormingsmomenten gekoppeld aan de periode dat de rondreizende tentoonstelling zich in die gemeente bevindt.

Vrijdag 11 februari • 19.30 uurDe confrontatie tussen de Galliërs en de Romeinen

In 59 voor Christus viel Gaius Julius Caesar Gallië binnen. Hij had er duidelijk zin in om dit gebied te veroveren. Drie jaar duurde de strijd. Honderdduizend mensen werden gedood, raakten gewond of kwamen in de slavernij terecht. Uiteindelijk maakte Gallië deel uit van het Romeinse Rijk. Julius Caesar noteerde zijn heldendaden in het boek ‘Commentarii de bello Gallico’.

Op deze avond vertelt Dububrannos, een Galliër, zijn versie van de feiten. Over de portie oorlogspropaganda van Caesar is hij helemaal niet te spreken. De Nervische oud-strijder vocht samen met z’n makkers tegen de Romeinen. Hij vertelt je het ware verhaal over de confrontatie van de Galliërs en de Romeinen.

Archeologisch Site-Museum • Werken • openingsavond (op uitnodiging)

Ondersteuning bij de tentoonstelling

7

8 9

Maandag 21 februari • 19.30 uurKookworkshop: Met de Romeinen aan tafel

Het leven van de welgestelde Romein was allesbehalve slecht. Luxeproducten uit het hele Middellandse Zeegebied raakten dankzij een goed uitgebouwd wegennet tot in alle hoeken van het rijk. Deze avond ga je dieper in op deze handelswegen en de verhandelde goederen. Zo kom je te weten waarom bijvoorbeeld saus van gefermenteerde vis een gegeerd product was. Eenmaal je weet wat er bij de Romeinen op tafel kwam, ga je zelf aan de slag. Je maakt vijf authentieke hapjes naar een recept van Apicius, een fijnproever uit de 4de eeuw na Chr. Het geheel sluit je af met een glaasje Romeinse wijn.

Licentiate geschiedenis Annelies Van Wittenberghe is je gastvrouw voor deze avond.

Archeologisch Site-Museum • Werken • € 15

Inschrijven: vóór 15 februari via

Toerisme Kortemark - 051 56 61 08 toerisme@kortemark.be

VormingPlus - 058 31 14 94westhoek@vormingplus.be

Vrijdag 4 maart • 19.00 uurHet Quintus project: een Romeinse legioensoldaat op bezoek

Bernard Van Daele komt uitgerust als legioensoldaat, genaamd Quintus, uitleg verschaffen over de volledige bewapening en het andere materiaal dat waarheidsgetrouw weergeeft hoe een soldaat in zijn tijd eruit zag. Deze boeiende uiteenzetting bestaat uit twee onderdelen:

• Presentatie met uitleg over het Romeinse leger in het algemeen (evolutie, structuur, bewapening, legerkampen, …).

• Demonstratie van een uitrusting uit de tweede helft van de eerste eeuw na Chr. (meer bepaald tijdens de regering van keizer Nero) van een legionair van het Legio III Macedonica, waarbij niet enkel de wapens besproken worden, maar ook de bagage, de winterkledij en ten slotte de indrukwekkende gevechtstechnieken live worden gedemonstreerd als afsluiter.

Archeologisch Site-Museum • Werken • gratis

Inschrijven: vooraf via

Toerisme Kortemark051 56 61 08 toerisme@kortemark.be

Zondag 3 april • 10.30 uurAperitiefvoordracht Maarten Dolmans: Geneeskunde bij de Romeinen

Maarten Dolmans, beleidsmedewerker archeologie aan de Nederlandse gemeente Venlo, is gespecialiseerd in militaire geneeskunde uit de Romeinse tijd. Gewapend met een uitgebreide set operatie-instrumenten uit die periode demonstreert hij dat de Romeinen al heel ver stonden in de medische geneeskunde. Ze wisten heel goed welk mesje met welk snijvlak voor een bepaalde wonde geschikt was. Allerlei soorten operaties werden uitgevoerd, zelfs oogoperaties om bv. staar te verhelpen. Zeker inzake geneeskunde kon je maar beter soldaat zijn, want burgers kwamen bij de kwakzalver terecht.

Verder zal de archeoloog het eveneens hebben over Romeinse ziekenhuizen, ook in Oudenburg.

Romeins Archeologisch Museum (RAM) • Oudenburg • € 4 (aperitief inbegrepen)

Inschrijven: vooraf via

Cultuur Oudenburg - 059 56 84 00ram@oudenburg.be

Dinsdag 5 april • 19.30 uurHet einde van de Romeinse bezetting in onze regionen

De focus voor deze voordracht staat volop ingesteld op de laat- Romeinse periode. De romanisering van de bevolking, de ontwikkeling van de militaire basissen, de handelstrafieken en de verdere economische ontwikkeling worden in kaart gebracht. De woelige overgang van de Romeinse bezetting naar de Frankische periode vanaf de vroege 5de eeuw wordt geschetst, alsook de gevolgen voor onze streek met daarbij eveneens de christianisering en de mogelijke rol van het Torhoutse ‘monasterium’, het befaamde zendelingenhuis voor Scandinavië.

Cc De Brouckere • Torhout • € 3

Inschrijven: vooraf via

Cultuurpunt Torhout050 22 31 66 cultuurpunt@torhout.be

© Hans S

10 11

Dinsdag 5 april • 19.30 uurOp stap in Cinecittà De Italiaanse film

De Italiaanse cinema heeft wortels die reiken tot aan het begin van de 20ste eeuw, maar kende zijn grootste bloei tussen 1940 en 1970. Het neo-realisme van films als Ladri di Biciclette maakte de weg vrij voor een internationale doorbraak, waarin de Italiaanse cinema Hollywood naar de kroon steekt met komedies en Hollywood-imitaties en met sterren als Sophia Loren en Marcello Mastroianni. De jaren ‘60 en ‘70 zijn dan weer de periode van vernieuwende regisseurs als Fellini, Pasolini en Bertolucci.

Maak je dus klaar voor een flinke brok klassieke cinema. Filmkenner Ivan Vandekerckhove is je gids in Cinecittà en illustreert het verhaal met heel wat filmfragmenten.

Openbare Bibliotheek • Zedelgem • € 2,50

Inschrijven: vanaf 5 maart via

Bibliotheek Zedelgem - 050 20 80 08 bibliotheek@zedelgem.be

Woensdag 4 mei • 19.30 uurKookworkshopMet de Romeinen aan tafel

Vadzige mannen in toga met een kruik wijn die achteloos een druif in hun mond steken. Dat typische beeld van een Romeins feestmaal zag je wellicht al in films of stripverhalen. Annelies Van Wittenberghe, specialiste culinaire geschiedenis, laat je proeven van het lekkers dat er werkelijk geserveerd werd. Je krijgt eerst uitleg over Latijnse kookboeken, tafelgewoontes, exotische ingrediënten en het nut van keukenslaven. Daarna ga je zelf aan de slag en maak je in groepjes authentieke hapjes. Eens alles klaar is proef je samen alle gerechtjes met een glas gekruide wijn. Prosit!

Je krijgt een receptenkaart mee naar huis om zelf een volledig Romeins banket klaar te maken.

Cc De Valkaart • Oostkamp • € 15

Inschrijven: vóór 28 maart via

Cultuur Oostkamp - 050 83 31 80 cultuur@oostkamp.be

VormingPlus - 050 33 01 12regio.brugge@vormingplus.be

Dinsdag 31 mei • 19.30 uurKookworkshopMet de Romeinen aan tafel

Het leven van de welgestelde Romein was allesbehalve slecht. Luxeproducten uit het hele Middellandse Zeegebied raakten dankzij een uitgebouwd wegennet tot in alle hoeken van het rijk. Deze avond ga je dieper in op deze handelswegen en de verhandelde goederen.

Eenmaal je weet wat er bij de Romeinen op tafel kwam ga je zelf aan de slag. Je maakt vijf authentieke hapjes naar een recept van Apicius. Het geheel sluit je af met een glaasje Romeinse wijn.

Licentiate geschiedenis Annelies Van Wittenberghe is je gastvrouw voor deze avond.

Cc Zomerloos • Gistel • € 15

Inschrijven: vóór 25 mei via

Cultuur Gistel - 059 27 98 71 cultuur@gistel.be

VormingPlus - 058 31 14 94westhoek@vormingplus.be

Vrijdag 15 juli • 20.00 uurRomeinen aan het strand Een inleiding tot de tentoonstelling

Bij het horen van de naam Middelkerke denk je wellicht eerder aan het strand - en het tweede verblijf van tante Germaine - dan aan de Romeinen. Gelijk heb je. In Middelkerke stond er geen castellum en waren er al helemaal geen thermen of amfitheaters. Dat neemt niet weg dat archeologen ook hier de aanwezigheid van Romeinen hebben aangetoond met een aantal bijzonder interessante vondsten. Wist je bijvoorbeeld dat er in Middelkerke op een relatief grote schaal aan zoutwinning werd gedaan? Een hele reeks Romeinse zoutoventjes, onder meer teruggevonden in Leffinge, zijn er het bewijs van!

Em. Prof. Dr. Hugo Thoen, de wetenschapper die dit in de jaren ‘70 aan het licht bracht, werd later hoogleraar Romeinse Archeologie aan de Gentse Universiteit. Speciaal voor de opening van de tentoonstelling komt hij graag even terug naar Middelkerke om - tegen een achtergrond van originele Romeinse gebruiksvoorwerpen én een hele reeks foto’s uit zijn persoonlijke collectie - een duidelijk beeld te scheppen van het leven van die ‘Strandromeinen’.

Na deze lezing biedt het gemeentebestuur van Middelkerke een drink aan.

Foyer Centrum De Branding • Middelkerke • gratis

12 13

Donderdag 1 september • 19.30 uurDe Romeinse godenwereld

Kan er wel sprake zijn van een Romeinse godenwereld? Romeinse goden zijn immers variaties op de Griekse modellen: dezelfde personages, maar met een andere naam en minder kleurrijk. Naarmate het imperium groter en machtiger wordt, voegen ze er importvarianten aan toe. Zo duiken heel wat goden van overwonnen volkeren op op het Romeinse godenlijstje. Origineel zijn ze wel waar het gaat over de stichting en de eerste bloei van hun stad Rome. Veel van de mythes, waar ze ook vandaan kwamen, zijn nochtans heel vruchtbaar geweest. De cultus van de Grote Moeder Cybele en die van de Onoverwinnelijke Zon, Sol Invictus, leverden een belangrijke bijdrage aan de uitbouw van de christelijke cultus en cultuur.

Mieke Felix, kunsthistorica, laat je tijdens deze avond kennismaken met de Romeinse godenwereld en haar vele verhalen.

GC De Ster • Ichtegem • € 6

Inschrijven: vóór 26 augustus via

Cultuur Ichtegem - 059 34 11 39 cultuurdienst@ichtegem.be

VormingPlus - 058 31 14 94westhoek@vormingplus.be

Donderdag 8 september • 19.30 uurSporen van de antieke wereld

De Romeinse en Griekse godenwereld zijn nog heel sterk aanwezig in onze huidige maatschappij: sportschoenen van Nike, dierenrechtenorganisatie Gaia, wellnesscentrum Thalassa,… Via merknamen, logo’s en bekende kunstwerken ontdek je al snel in welke mate de klassieke wereld vandaag nog in ons straatbeeld te zien is. Je bekijkt ook enkele filmfragmenten om na te gaan hoe religie en mythologie van de oudheid worden voorgesteld. En je onderzoekt of deze voorstelling al dan niet overeenkomt met de historische feiten.

Een interactieve avond - onder leiding van historica Annelies Van Wittenberghe - met heel wat beeldmateriaal, die je kijk op de oudheid en het heden zeker zal veranderen.

GC De Ster • Ichtegem • € 6

Inschrijven: vóór 2 september via

Cultuur Ichtegem - 059 34 11 39 cultuurdienst@ichtegem.be

VormingPlus - 058 31 14 94westhoek@vormingplus.be

Donderdagen 29 september en 6 oktober • 19.30 uur Romeinse sporen Archeologen over Romeinen in Vlaanderen

In onze regio zijn er heel wat sporen terug te vinden van Romeinse aanwezigheid, met name in Aartrijke en Oudenburg, maar ook in Torhout of langs de Legeweg in Sint-Andries, bijvoorbeeld.

Yann Hollevoet (Vlaamse overheid, Departement RWO) is archeoloog en verrichtte heel wat veldwerk. Hij overloopt de belangrijkste vondsten in de regio en vertelt welke kennis dat heeft opgeleverd.

Archeologe Barbara Borgers (VUB, vakgroep Kunstwetenschappen en Archeologie) verrichtte veldwerk in de regio Tongeren. Op basis van haar onderzoek, dat zich vooral op aardewerk toespitste, kan ze enkele interessante conclusies trekken over pottenbakkerstechnieken, culturele identiteit en eetcultuur.

Organisatie: Ginter, Archiefdienst Zedelgem, Gemeenschapscentrum Zedelgem, Vormingplus regio Brugge en UPV-VUB.

Brouwerij De Leeuw • Aartrijke • € 5 per voordracht

Inschrijven: vooraf via Archief Zedelgem - 050 81 44 14 archief@zedelgem.be

Dinsdag 18 oktober • 14.00 uurOp zoek naar het Romeinse verleden in Oudenburg

In de derde en vierde eeuw na Christus vormde Oudenburg een belangrijke militaire basis voor het Romeinse leger. Deze basis stond in voor de verdediging van het noordwesten van het Romeinse rijk. Enkele restanten hiervan kun je nu bezoeken. Recent onderzoek zorgde voor veel nieuwe inzichten in het dagelijkse leven binnen de kampmuren.

Een gids neemt je mee doorheen het stadscentrum van Oudenburg op een zoektocht naar het Romeinse verleden in al zijn facetten. Na de wandeling bezoek je het vernieuwde Romeins Archeologisch Museum. Je gaat er dieper in op de komst van de Romeinen, de bouw van de diverse castella en de leefgewoonten van de soldaten.

Romeins Archeologisch Museum (RAM) • Oudenburg • € 6 (incl. gids en museumbezoek, per groep van min. 15 pers.)

Inschrijven: vooraf via

Cultuur Oudenburg - 059 56 84 00 ram@oudenburg.be

VormingPlus - 058 31 14 94westhoek@vormingplus.be

14 15

Dinsdag 18 en 25 oktober • 19.30 uurRome in citaten • De Romeinse literatuur

De teerling is geworpen... Wie zei dat ook alweer, en vooral, waarom? O tempora, o mores. ‘t Zal wel zijn, maar wat betekent het? En wie vond een stad van baksteen maar liet hem achter in marmer? Op deze beide avonden zal classicus Koen Wylin u zingen van mannen en wapenfeiten en gevleugelde woorden in hun juiste historische en literaire context plaatsen. Nadien zal je zeker en vast met Horatius besluiten: nunc est bibendum !

Openbare Bibliotheek • Zedelgem • € 5

Inschrijven: vanaf 18 september via

Bibliotheek Zedelgem - 050 20 80 08 bibliotheek@zedelgem.be

Dinsdag 8 november • 19.30 uurBrood en spelen bij de Romeinen

De Romeinen waren verzot op ontspanning en vermaak. Ze spendeerden uren in de badhuizen, dé plek voor ontmoeting en recreatie. Ook de gladiatorengevechten en de wagenrennen waren een populair tijdverdrijf. Plaatselijke weldoeners en keizers maakten hiervan gretig gebruik en gaven het volk ‘brood en spelen’ om hun populariteit te vergroten. Maar ze hielden ook van allerhande strategiespellen zoals dammen en schaken.

(Her)ontdek samen met historica Annelies Van Wittenberghe de spelen en spelletjes uit de Romeinse oudheid en test er deze avond enkele uit.

Romeins Archeologisch Museum (RAM) • Oudenburg • € 6

Inschrijven: vooraf via

Cultuur Oudenburg - 059 56 84 00ram@oudenburg.be

VormingPlus - 058 31 14 94westhoek@vormingplus.be

Vrijdag 11 november • 9.30 uurStudiedag: Opsmuk en kledij bij de Romeinen

Geregeld organiseert de Dienst Cultuur van de Stad Oudenburg een studiedag over de Romeinen. Dit jaar staat hun kledij en opsmuk op het programma. Je zult er meer vernemen over hun weefmethodes en het kleuren van stoffen, over de soorten kledij, over het Romeinse militaire uniform, over de haartooi van vrouwen, over hun juwelen … Een resem erudiete sprekers uit binnen- en buitenland zullen niet alleen komen uitleg geven, maar aan de hand van demonstraties komt dit facet uit de Romeinse tijd ook uitgebreid en letterlijk visueel aan bod. Een folder van het dagprogramma kan worden opgevraagd.

Romeins Archeologisch Museum (RAM) • Oudenburg • ca. € 20 (incl. lunch)

Inschrijven: vooraf via

Cultuur Oudenburg - 059 56 84 00ram@oudenburg.be

Vrijdag 28 oktober • 20.00 uurHet ongerijmde • Julius

Wat doet Macht met mensen eenmaal ze die verworven hebben? Wie geeft Macht aan wie? Wie heeft er de eigenlijke Macht? Is de President van Amerika werkelijk de Machtigste Mens ter wereld?

Macht kom je op elk moment en in elk aspect van je leven tegen. Of het nu gaat om een familiale relatie, werk, vrienden, spelletjes…

Wat doen mensen allemaal om macht te verwerven of te behouden? Verloochenen ze zichzelf, hun vrienden, hun principes, hun eerlijkheid, hun kinderen, hun opvolgers…?

Naar Julius Caesar van William Shakespeare, bewerkt door Danny Timmermans. Spel: Jenne Decleir, Danny Timmermans en Kadèr Gürbüz.

GC De Groene Meersen • Zedelgem

theater

16 17

Fiets- en wandelkaart

Als een ware archeoloog zal je aan de hand van gerichte beschrijvingen, een fiets- en wandelkaart en het provinciale fiestknooppuntennetwerk zelf op zoek kunnen gaan naar de plaatsen waar er Romeinse nederzettingen waren, families hebben geleefd of artefacten uit de Romeinse periode werden teruggevonden. Je ontdekt eveneens de landschapsvorming in deze en andere periodes.

In dit kader wordt er samen met de provincie West-Vlaanderen en Westtoer/Het Brugse Ommeland een nieuwe seizoenskaart ontwikkeld met twee fietsroutes en twee wandelingen. Deze kaart kan je vanaf 8 april GRATIS verkrijgen bij de diensten Toerisme en Cultuur van alle gemeenten in de regio’s Ginter en het Brugse Ommeland.

Ommetoertjes

In het Brugse Ommeland zijn er elke derde zondag van de maand de “Ommetoertjes”, begeleide wandel- en fietstochten. Een streekkenner neemt je mee en toont je een andere kant van het Brugse Ommeland. Een smakelijk streekhapje maakt het Ommetoertje af. Voor € 5 per persoon heb je al een kaartje, kinderen onder 12 jaar gaan gratis mee.

Zondag 18 september • 14 uurLangs Romeinse wegen (fietstocht 20 km)Ichtegem, Zedelgem en Torhout slaan de handen in elkaar. Fiets mee op zoek naar Romeinse sporen in het Brugse Ommeland. Waarom heeft het dorp Aartrijke een rechthoekig grondplan? Waar liep die beruchte Steenstraete? Wist je dat Romeinse wegen een winter- en zomerbedding hadden? Wat hebben Kasteel d’Aertrycke en Kasteel Wijnendale met de Romeinen? Brouwerij De Leeuw (startpunt) • Aartrijke • € 5

Zondag 16 oktober • 14 uurMet de Romeinen op bezoek in Oudenburg (wandeling 4 km)Maak in Oudenburg, onder leiding van een gids, kennis met de leefwereld van de Romeinen. Je bezoekt er niet alleen het Romeins Archeologisch Museum, je wandelt ook doorheen het historische stadscentrum en misschien ontmoet je wel een cohorte Romeinse soldaten die toevallig vanuit de zuidpoort naar de westelijke toren marcheert. Ook over de context van de aanwezigheid van Romeinen aan de kustvlakte verneem je veel meer (wandeling 4 km).Romeins Archeologisch Museum (RAM, startpunt) • Oudenburg • € 5

Wandel-, fiets- en autotochten

Ontdek de lokale Romeinse vindplaatsen in jouw regio

© Raakvlak © H

ans

S

www.brugseommeland.be

19

Ontmoet Romeinse figuren in levende lijve

Twee evenementen om echt naar uit te kijken en met stip te noteren in je agenda!

Gallo-Romeinse marktzondag 15 mei

Op zondag 15 mei kan je een heuse ambachtenmarkt bezoeken, waar je heel wat Gallo-Romeinen in volle actie aan het werk ziet: houtbewerkers, juweelmakers, smeden, wevers en ververs van klederen; zelfs een kapster zal aanwezig zijn. De verkopers geven uitleg over hun beroep en handelswaren. Je kan er ook allerlei Romeinse hapjes proeven. Ongetwijfeld een leerrijke en plezierige ervaring!

De organisatie van dit evenement is in handen van Raakvlak, de intergemeentelijke dienst voor Archeologie in Brugge en Ommeland, in samenwerking met Bruggemuseum.

Weide hoek Varsenareweg en Krauwerstraat • Jabbeke • gratis

Militair weekend OudenburgZondag 12 en maandag 13 juni

Tijdens het Pinksterweekend zal Oudenburg dan weer overspoeld worden door Romeinse soldaten tijdens het militaire weekend, met allerlei ‘re-enactments’, een tentenkamp, militaire optocht, boogschieten, … Je ziet hoe de Romeinen leefden, vochten, aten, werkten, … Het blijft echter niet bij kijken alleen. Waan je eventjes zelf een Romein en doe mee aan verschillende workshops en doeactiviteiten!

Pinkstermaandag wordt traditioneel exclusief voorbehouden voor de kinderen, die dan heer en meester zullen zijn in en rond het domein van het Romeins Archeologisch Museum.

Romeins Archeologisch Museum (RAM)Oudenburg • gratis toegang

© Hans S © Hans S

Romeinse zondagen

20 21

Nieuwe inzichten over de oudste geschiedenis van Brugge en omstreken

Tegelijk met het Romeinenjaar in de Gintergemeenten loopt er in Brugge een nieuwe tentoonstelling waarin aangetoond wordt dat de regio meebepalend geweest is voor het ontstaan van deze stad die we collectief als ‘middeleeuws’ beschouwen.

We kennen Brugge allemaal als welvarende middeleeuwse havenstad. Maar wat ging daaraan vooraf en hoe komt het dat net op deze plek een stad ontstond?

UIT GOEDE BRON neemt je mee naar het vroegste verleden van Brugge en omstreken met alle bijbehorende mythes: van Brugge aan de zee tot haar stichting door de Vikingen.

De bodemvondsten van de laatste jaren hebben heel wat nieuwe inzichten opgeleverd. De tentoonstelling presenteert deze vondsten, samen met de oudste schriftelijke getuigenissen, en nodigt je uit om zelf te ontdekken wat feit en wat fictie is. Negen grote schermen tonen je levensechte reconstructies van het landschap, gemaakt met geavanceerde 3D-game-technologie. Je ziet het kustlandschap veranderen en zoomt in op een aantal archeologische vindplaatsen alsof je er zelf in rondwandelt.

In elke Gintergemeente verschijnt er een lokale infozuil die in woord en beeld verwijst naar deze boeiende tentoonstelling en naar de verbanden met het ontstaan van Brugge. Je vindt er meer uitleg over op de bijbehorende website (zie hieronder).

Deze tentoonstelling loopt vanvrijdag 8 april t/m zondag 16 oktober 2011.

Bruggemuseum-GruuthuseDijver178000 Brugge

info: www.uitgoedebron.info

Uit goede bron

Romeinse boot, Fort Lapin, Brugge (© Bruggemuseum - Raakvlak)

Gallo-Romeinse site Refuge, Sint-Andries (© Bruggemuseum - Raakvlak)

22 23

Meer info en reservaties

Meer informatie over de activiteiten in deze brochure kan je ook bekomen bij de Dienst Toerisme, Erfgoed, Cultuur of Vrije Tijd van de respectievelijke gemeente:

Dienst Erfgoed Zedelgem, Engelstraat 7, 8211 Aartrijke (Zedelgem) tel. 050 81 44 14, www.zedelgem.be

Dienst Cultuur Gistel, Sportstraat 1, 8470 Gisteltel. 059 27 98 71, www.gistel.be

Dienst Erfgoed Middelkerke, Populierenlaan 35, 8430 Middelkerke 059 31 97 98, www.middelkerke.be

Dienst Erfgoed en Toerisme Ichtegem, Stationsstraat 1, 8480 Eernegem (Ichtegem), 059 34 11 39, www.ichtegem.be

Het Cultuurpunt, Huis Bekaert, Markt 23, 8820 Torhout tel. 050 22 31 66, www.torhout.be

Vrijetijdsloket Oostkamp, Albrecht Rodenbachstraat 42, 8020 Oostkamp 050 83 31 80, www.oostkamp.be

Dienst Cultuur Kortemark, Stationsstraat 68, 8610 Kortemark051 56 61 08, www.kortemark.be

Dienst Cultuur Oudenburg, Weststraat 24, 8460 Oudenburg 059 56 84 00, www.oudenburg.be

Deze brochure ‘Zie Ginter … Romeinen!’ wordt uitgegeven door Ginter, het intergemeentelijk cultureel samenwerkingsverband tussen Gistel, Ichtegem, Kortemark, Middelkerke, Oostkamp, Oudenburg, Torhout en Zedelgem.

Het themajaar rond de Romeinen is een gezamenlijk project van de werkgroepen erfgoed, bibliotheken en kunsten, in samenwerking met o.m. Raakvlak, VormingPlus Brugge en VormingPlus Oostende-Westhoek en de provincie West-Vlaanderen / Westtoer.

Meer informatie over deze en alle andere culturele evenementen in de acht Gintergemeenten vind je op de website www.ginter.be

Redactie: GinterVormgeving: Stad Torhout MDK Cartoonfiguur: Bert InghelbrechtDruk: Drukkerij Moeyaert Zedelgem

De voornaamste locaties van de activiteiten:

Archeologisch Site-Museum,Vladslostraat 9, Werken (Kortemark)

Cc De Brouckere,Aartrijkestraat 6, Torhout

Openbare Bibliotheek TorhoutRavenhofstraat 9, Torhout

Cc De ValkaartAlbrecht Rodenbachstraat 42, Oostkamp

Bibliotheek Ter ElstWarandestraat 7, Gistel

Centrum De Branding,Populierenlaan 35, Middelkerke

Administratief CentrumStationsstraat 1, Eernegem (Ichtegem)

Openbare Bibliotheek ZedelgemStadionlaan 50, Zedelgem

Romeins Archeologisch Museum (RAM)Marktstraat 25, Oudenburg

Cc ZomerloosSportstraat 1, Gistel

GC De SterEngelstraat 54, Ichtegem

Brouwerij De LeeuwEngelstraat 7, Aartrijke (Zedelgem)

nuttige info colofon

24

Meer informatie op www.ginter.be Het project ‘Zie Ginter … Romeinen!’ wordt georganiseerd met en ondersteund door de volgende partners:

van hiernaar Ginter