www.dirkgeldof.be 1

Onthaasting en tijdsdruk in onze versnellende risicomaatschappij

Of…maken we nog tijd voor stilte?

Dr. Dirk Geldof

Socioloog, Lector Hoger Instituut voor

Gezinswetenschappen (HUB), Artesis en Karel de Grote-Hogeschool.OCMW-raadslid Antwerpen

Brussel, 24 oktober 2012

www.dirkgeldof.be 2

Hebben we wel tijd voor stilte?

Stilte gaat over de afwezigheid van het eeuwige geluid om ons heen Dag- en nachtvluchten Het eeuwig ronkende en razende

autoverkeer Machines Gsm’s Muziek en muzak …

Stilte gaat ook om het ‘stil maken’ Wat ook kan te midden van lawaai

‘Stilte maken’ vereist tijd en distantie tegenover de alledaagse drukte Hebben we wel tijd voor stilte?

www.dirkgeldof.be 3

Groeiende tijdsrisico’s in een versnellende samenleving

Onze tijdsorde verandert langzaam: Afbrokkeling collectieve ritmes voor

sommige groepen voortdurende versnelling alles steeds flexibeler, de klok rond toch doen we met velen hetzelfde tegelijk

Zie http://www.tijdsonderzoek.be/ Tijd wordt

Schaarser steeds economischer (time is money)

Waar hebben we nog tijd voor? Groeiende tijdsdruk en tijdsrisico’s

www.dirkgeldof.be 4

Persoonlijke en maatschappelijke tijdsrisico’s

Individueel groeit tijdsdruk Ook individualisering versterkt

tijdsdruk

Maatschappelijk: files, congestie, versnelling

Dreigende individualisering van tijdsrisico’s: mensen worden het planburo van

hun eigen leven? Nood aan een tijdspolitiek

www.dirkgeldof.be 5

Een eerste tijdsparadox

Onze individuele arbeidstijd was nog nooit zo kort, maar tijdsdruk stond nog nooit zo hoog op de agenda Arbeidstijd op gezinsniveau gestegen

Elchardus: Tijdsbuffer in gezin verdwenen Grens tussen arbeid- en niet-arbeidstijd

vervaagt Vrije tijd wordt consumptie- en

prestatietijd Ook in onze vrije tijd ‘moeten’ we steeds

meer… Verdichting van de tijd

www.dirkgeldof.be 6

Nog tijdsparadoxen

Tweede tijdsparadox Hoe meer tijd we winnen, hoe minder

we lijken over te houden Harde, objectieve kloktijd Subjectieve tijd

Derde tijdsparadox We hebben het materieel nog nooit zo

goed gehad, maar de tijd om er van te genieten lijkt velen te ontbreken

www.dirkgeldof.be 7

Crisis van ons modern tijdsbegrip Groeiende tegenreacties

Pleidooien voor onthaasting Meer mensen met

ouderschapsverlof & tijdskrediet Verdere versnelling versus

levenskwaliteit Wat ooit bevrijdend was, nu

opnieuw verknechtend? Vergroot of verkleint onze

tijdsautonomie en onze vrijheid? Verdringt de versnelling onze tijd,

onze rust, onze tijd voor stilte?

www.dirkgeldof.be 8

Kiezen voor onthaasting

Doe je niet alleen… Individuele keuzes beperkt en

te vrijblijvend Niet voor iedereen mogelijk

Tijdsbeleid als een antwoord op tijdsdruk en onzekerheid

www.dirkgeldof.be 9

Nood aan een duurzaam tijdsbeleid

Hoe verworvenheden van onze moderne tijdsordening behouden zonder dat nadelen en tijdschaarste overheersen?

Combinatie arbeid en gezin verbeteren Ouderschapsverlof, tijdskrediet, deeltijds werk,

kinderopvang… Grenzen aan flexibiliteit: een meer onthaastte

samenleving meer vrije tijd niet per definitie de oplossing

Post-schaarste attitude (Giddens) Tijd als nieuw luxegoed (Enzensberger)

www.dirkgeldof.be 10

Kiezen voor tijd & levenskwaliteit

Onthaaste individuen Zoeken naar evenwicht en leren leven

met grenzen Kiezen voor ont-moeting

In een meer onthaaste en minder gestresste maatschappij Die mensen meer keuzevrijheid over

hun tijd geeft Onthaasting mag geen vlucht zijn

Met prioriteit aan duurzame levenskwaliteit en bruto-nationaal-geluk

www.dirkgeldof.be 111111

kiezen voor levenskunst in plaats kiezen voor levenskunst in plaats van consumptiekoortsvan consumptiekoorts

Pascal Bruckner:Pascal Bruckner: ““Laten we waarderen wat niet strikt tot de Laten we waarderen wat niet strikt tot de

wereld van het nuttige behoort en wat we wereld van het nuttige behoort en wat we niet direct kunnen tellen of kopen: niet direct kunnen tellen of kopen: poëzie, liefde, erotiek, natuur, solidariteit, poëzie, liefde, erotiek, natuur, solidariteit, alles wat de mens verheft boven zijn alles wat de mens verheft boven zijn kleinheid, zijn middelmatigheid en zijn kleinheid, zijn middelmatigheid en zijn maniakale drang om steeds meer te maniakale drang om steeds meer te vergaren”vergaren”

Laten we dus ook tijd en stilte waarderen… omdat onze aarde eindig is, en geluk niet te

koop…

www.dirkgeldof.be 12

Meer lezen?

‘Onthaasting’ en ‘We consumeren ons kapot’ zijn niet meer verkrijgbaar in de boekhandel,

maar gratis downloadbaar via www.dirkgeldof.be (publicaties/boeken)

1212