Liesbet WautersGert Maes

Jochen Goekint

workshop

Trade Unions

VakbondenHelft Belgische bevolking is lid

ACV: ca. 1,6 miljoen ledenABVV: ca. 1,2 miljoen ledenACLVB: ca. 215.000 leden

1/3 Europese werknemers is lid

Syndicalisatiegraad zakt in EU, groeit in België

Vakbonden

Vakbond is representatief wanneer:

50.000 leden

Vertegenwoordigd bij: Nationale Arbeidsraad (NAR) Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB)

Vertegenwoordigd op nationaal, sectoraal en regionaal niveau

Taken vakbondDienstverlening

Vertegenwoordiging

Vormen en informeren vakbondsleden

Overleg en beheer sociale en economische aangelegenheden op verschillende niveaus

Betrokkenheid bij sluiten CAO’s

Vertegenwoordiging werkgevers

Vertegenwoordiging geregeld op federaal en regionaal niveau

Federaal:Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO)Unie van Zelfstandige Ondernemers (UNIZO)Union Syndicales des Classes Moyennes (UCM)Belgische Boerenbond

Regionaal:VOKA-VEVUnion Wallonne des Entreprises (UWE)Verbond van ondernemingen te Brussel (VOB)

OverlegniveausBedrijfsniveau

OndernemingsraadCPBWSyndicale afgevaardiging

Sectoraal niveauParitaire comitésSectorale akkoorden

Nationaal niveauNationale Arbeidsraad (NAR)Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB)Interprofessionele akkoorden (IPA)

BedrijfsniveauOndernemingsakkoorden

VakbondswerkOndernemingsraadComité voor preventie en bescherming op het

werkVakbondsafvaardiging

Informele dialoog

Ondernemingsraad (OR)Constructieve samenwerking bevorderen

Vanaf 100 werknemers

Paritair vertegenwoordigers werkgevers & werknemersPraktijk: verschil in aantal

OndernemingsraadVertegenwoordigers werkgever

Algemeen directeurDeel leidinggevend personeel

Vertegenwoordigers werknemerVerkozen via vierjaarlijkse sociale verkiezingen

Minstens 1 vergadering per maand

Mogelijkheid tot opsplitsen in afdelingen

OndernemingsraadVoorzitter = (afgevaardigde van) werkgever

Secretaris = afgevaardigde van werknemersVerkozen (en handelt) volgens huishoudelijk

reglementNota tijdens vergaderingArchief ORVoorbereiding OR (planning agenda,

voorgeschreven data, …)…

OndernemingsraadVooral advies, soms beslissingen

Betrokken bij financieel-economisch en sociaal beleid

Informeren afgevaardigden3 maandelijks financieel economische infoRegelmatig sociale infoVeranderingen binnen bedrijf

Vakbonden geven daarvoor bestemde info aan achterban

OndernemingsraadHuishoudelijk reglement

Vermijden misverstanden en discussies omtrent werking

Kan bevatten:Termijn voor inschrijving agendapuntenTermijn voor oproeping volgende vergaderingInhoud van de oproeping met vermelding van

agendapuntenTaak voorzitter/secretaris en modaliteiten van

vervangingVerloop vergaderingNotulen: hoe opstellen…

OndernemingsraadWet Renault

Aanpassingen rond informatie- en consultatieverplichtingen

Informatie en raadplegen werknemers bij collectief ontslag

Weinig naleving bij internationale bedrijven

CPBW= Comité voor Preventie en Bescherming op

het Werk

Vereist overlegorgaan in ondernemingen met 50 of meer werknemers

Bedrijfshoofd en afgevaardigden werkgever en werknemers

Informatie- en adviesrecht + recht van toezicht

CPBWActief bijdragen tot het verbeteren van welzijn

op het werk en uitvoering van het werk

Opstellen, uitvoeren en evalueren preventiebeleid

Informatieplicht werkgever

Vakbondsafvaardiging= Syndicale delegatie

Geen wettelijke basis

Eisen van werknemers kenbaar maken + onderhandelen

Enkel op verzoek erkende werknemersorganisaties

Praktijk: vanaf +/- 50 werknemers

Aangesteld door vakorganisatie

Mandaat: 4 jaar

VakbondsafvaardigingBepaald door interprofessionele CAO nr.5

Verder uitgewerkt in sectorale CAO

‘Alles moet bespreekbaar zijn’

Toezicht op nakomen sociale wetgeving

VakbondsafvaardigingBelang bij totstandkoming CAO’s op

bedrijfsvlak

Conflictbemiddelaar

Voorlichting

Voldoende middelen en tijd (beschreven in sectorgebonden CAO’s)

Vakbondsafvaardiging: CAO nr.5

Bemoeilijking ontslag syndicale afgevaardigde

Geen ontslag om redenen eigen aan mandaat

Ontslag wegens economische of technische redenen

Niet algemeen bindend

Wat is een CAO?Een akkoord dat gesloten wordt tussen énerzijds

één of meer representatieve werknemersorganisaties en anderzijds één of meer representatieve werkgeversorganisaties of één of meer werkgevers. Daarin worden individuele en collectieve betrekkingen tussen werkgevers en werknemers in de ondernemingen of in een bedrijfstak vastgesteld en de rechten en verplichtingen van de contractuerende partijen geregeld.

Juridische kracht

Soorten CAO’sOndernemings-CAO’s

Onderneming

Sectorale CAO’sParitaire comitésAnders NAR

Intersectorale CAO’s Nationale ArbeidsRaad

(NAR)Verwar niet met

interprofessionele akkoorden

OverlegniveausBedrijfsniveau

OndernemingsraadCPBWSyndicale afgevaardiging

Sectoraal niveauParitaire comitésSectorale akkoorden

Nationaal niveauNationale Arbeidsraad (NAR)Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB)Interprofessionele akkoorden (IPA)

Sectoraal niveauParitaire comités

ConflictoplossingAdviesverleningAfsluiten CAO’s

Sectorale akkoordenRegelen bezoldiging en arbeidsorganisatie

Bv: indexering, arbeidsduur, premies, …

Vakorganisaties of vakcentralesBedrijfstak

werknemers LBC (Landelijke Bediedencentrale) Centrale voor voeding en diensten BBTK (bond voor bedienden, technici en kaderleden)

Werkgever Agoria Febeltex

Vertegenwoordigd in paritair orgaan.

Sectorale CAO: Consensus.

Sectoraal niveau

Nationaal niveauNationale Arbeidsraad (NAR)

Paritair samengesteld orgaan Werknemerszijde: ACV, ABVV en ACLVB Werkgeverszijde

o VBOo Erkende middenstandsorganisatieso De belgische boerenbondo La fédération nationale des Unions Professionelles agricoleso L’alliance agricole belge.

Advies- en onderhandelingsorgaan Vb: statuut vakbondsafgevaardiging, gelijke behandeling mannen en

vrouwen, …

Bemiddelen in geschillen

Intersectorale CAO’s

Nationaal niveauCentrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB)

Paritair orgaan, onafhankelijk van overheid

Globale adviesverlening m.b.t. Belgische economie

Rapporteert over werkgelegenheid en evolutie lonen

Organiseert dialoog tussen sociale gesprekspartners

Nationaal niveauInterprofessionele akkoorden (groep van 10)

Om de 2 jaar afgesloten

Richtlijnen voor het sociaal beleid

Kader voor de sectorale onderhandelingen

Geen juridische waarde

Bepalingen omzetten in wet, KB, ministerieel besluit of CAO

Een werkstaking is een actiemiddel dat bestaat in de tijdelijke meestal collectieve neerlegging van de contractuele verplichting om te werken.

Het stakingsrecht is een individueel recht.

Stakingsrecht

StakingsrechtIn sommige CAO’s: procedure

Overleg- en verzoeningsrondeVoorhand verwittigen

Legaliteit: belang werknemerArbeidsvoorwaardenVeiligheids- en gezondheidskwestiesBeëindigen en schorsen overeenkomstLocatie werkgelegenheidDisciplinaire kwestiesFaciliteiten voor de officiële vertegenwoordigers

van een vakbond

Welke redenen zijn de meest voorkomende bij een staking?

Noteer

StakingsrechtFeitelijkheden waar bij legaliteit naar gekeken wordt

Illegale stakerspikettenEigendomsrechtenRecht op werk

Illegale bedrijfsbezettingenGeweld en bedreigingenAanrichten materiële schade

Rechtbank einde maken aan staking

Bepaalde sectoren: minimale dienstverleningOrdedienstenVerzorgend personeel

StakingsrechtPreliminair verzoek

Niet in BE, FR en Oos.Wel in Dui, VK, Den, Ier, VS en Griek

Spontane stakingBE: geen beperking op timingBeperking door sociale vrede (niet op het

individu)Soms procedures.

StakingsrechtPolitieke staking

Enkel in België‘Case law’ in Spanje

SchadeclaimsBE: vakbond niet verantwoordelijkAndere Europese landen zowel vakbond als

individu

Stakingsrecht

LockoutSanctieoptie voor werkgeverRecht op werkStrikt geregeld

Liesbet WautersGert Maes

Jochen Goekint

De Belgische Vakbonden

Vakbonden

= Syndicale organisaties

Belangengroepen

Drukkingsgroepen

Machtsgroepen

Drie vakbonden?

ABVV (Algemeen Belgisch Vakverbond)Socialistisch

ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond)Christelijk

ACLVB (Algemene Centrale van de Liberale Vakbonden van België)Liberaal

Voorzitter: Rudy De Leeuw

Socialistisch – democratisch

Waarden:SolidariteitRechtvaardigheidGelijkheidDemocratie

Basis: solidariteit NIET concurrentie en

individualisme

In werkelijkheid: meest militante vakbond

Strijden door

OnderhandelenActie wanneer nodig

Opbouw: vakcentrales

Centrale der Metaalindustrie van België (CMB)

ABVV Textiel, Kleding en Diamant (TKD)

Bond van Bedienden, Technici en Kaderleden (BBTK)

Algemene Centrale der Openbare Diensten (ACOD)

…

Grootste vakbond

Voorzitter: Luc Cortebeek

Christelijk

Pas staken als andere middelen uitgeput zijn

“Vakbond van de redelijkheid”

Waarden:

Personalisme

Arbeid

Participatie

Verdraagzaamheid

Gezin

Christelijke vakbond

Opbouw: vakcentrales

ACV Openbare Diensten

ACV Metaal

ACV Bouw en Industrie

…

Voorzitter: Jan Vercamst

Sociaal-liberaal

Staking is ultiem drukkings-middel pas gebruikt als andere middelen niet helpen

Dynamische, liberale vakbond

Waarden:

Vrijheid (ook van ondernemen)IndividualismeGelijke rechtenPersoonlijke en vertrouwelijke benadering

“Core Business”:

Dynamische aanpak van de relatie tussen werkgever en werknemer

Opbouw:Inter-professionele structuur i.p.v. vakgroepenVZW’s

deeltaken organisatie in apart financieel kader

Opleidings- en begeleidings-VZW’s

Werkings-VZW’s

InternationaalACV

EVV (Europees Vakverbond) (ETUC = European Trade Union Confederation)50 miljoen werknemers uit 33 landenCoördineren vakbondsacties binnen hun sectorEuropese ondernemingsraden: voorlichting en raadpleging

EESC (Economisch en Sociaal Comité van de EU)Advies vanuit EU

TUAC (Trade Union Advisory Comittee)Adviescomité van de vakbonden bij de OESO

Overleg met WB, IMF, WHO, WSF, WEF

ABVVSamenwerking met vakbonden in Oost-EuropaVb: Bezoek aan Van de Velde in HongarijeIVV (ITUC)

168 miljoen werknemers in 154 landenNauwe samenwerking met Internationale ArbeidsorganisatieConsultatief statuut bij VN en UNESCOOverleg met WB, IMF, WHO

ACLVBEVV (ETUC)IVV (ITUC)

Internationaal

Europese OndernemingsraadOverleg- en consultatieorgaanSupranationale vraagstukken

Doorgroei van OR naar EOR

Vaak dubieuze houding van werkgever tegenover EOR

In ondernemingen met communautaire dimensie= ondernemingen met minstens 1000 werknemersEN minstens 150 werknemers in minstens 2 Lidstaten

Nieuwe richtlijn 2008: drempels verlagen

Internationaal: E0R

Dank u voor uw aandacht!

Vragen?