Workshop Omgevingsgericht werken in het politiek bestuurlijke

krachtenveld

Ter gelegenheid van de BZK Projectdag

20 november 2008

Wat is omgevingsgericht werken?• Wat kun je halen en wat wil je

brengen aan je omgeving?• Hoe breng je je omgeving in kaart?• Hoe maak je onderscheid tussen de

verschillende actoren?• Hoe krijg je grip op een politiek

bestuurlijk complexe omgeving?

Wat heb je te bieden?

• Wat zijn je werkzaamheden?• Waar ben je goed in?• Waar kunnen anderen jou op

aanspreken?• Hoe presenteer je jezelf?

Werken in het politiek bestuurlijk krachtenveld

• Politieke en bestuurlijke sensitiviteit gaat niet over je eigen politieke opvatting, perceptie of gevoel.

• Is het te leren of moet je het hebben?• Politieke gevoeligheid vraagt een

specifiek bewustzijn van de omgeving

• De politieke arena

• De journalistieke arena

• De maatschappelijke arena

• De ambtelijke arena

Denken in arena’s:

DVD politieke gevoeligheid

• Wat heb je nodig om een project of programma tot een goed einde te brengen?

• DVD toont de percepties vanuit de verschillende arena’s

• Welke begrippen vallen op?

Om politiek sensitief te kunnen zijn, moet je:

– inzicht hebben in percepties/opvattingen binnen de relevante arena’s

– zicht hebben op de daaruit voorkomende spanningsverschillen tussen die verschillende arena’s

– Spanningsverschillen zijn aan de orde van de dag

POLITIEKE GEVOELIGHEID IS:

• Inzicht hebben in de verschillen• De verschillen kunnen benoemen• Niet veroordelen, maar ermee om kunnen

gaan• Het gaat dus om het ontwikkelen van een

antenne die piept op het moment dat je gevoelens of beleving substantieel afwijkt van die in een andere arena

Ambtelijke arena:• Gevoelens binnen de ambtelijke arena kunnen

afwijken van die in andere arena’s• Ook binnen het departement kan dit zo zijn• Naast de inhoud van een nota is het proces van

beleidsvorming en besluitvorming van belang• Ontwikkel inzicht in de verschillende percepties in

verschillende fase van de beleidsvorming• Hoe hoger de positie, hoe minder deelname aan

de maatschappelijke arena, (ivoren toren)

Politieke arena:

• Politiek kan spanningsverschillen niet negeren

• Afname van begrip en uiteindelijk vertrouwen

• Politicus verantwoording afleggen• Lukt het, dan neemt spanningsverschil

af• Lukt het niet, dan loopt het op,

uiteindelijk beleid aanpassen

Verkiezingen…..

• Waterschappen • Gemeenteraad• Provincie• Landelijk • Europa

Journalistieke arena

• Verschillende functies:• Informeren• Inzicht verschaffen in achtergronden• Oordeelsvorming (eigen spanningniveau)• Opsporen van spanningsverschillen• Soms een ander belang (2 maal nieuws)• Stel je eigen belang en boodschap centraal

lezen van kranten:

• Welke krant lees je en waarom?• Meest gelezen krant?• Drie vragen:• Waarom moet ik er iets mee? (spanning duiden)• Wat kan ik er mee? (Spanning overbruggen)• Op welke wijze zet wie een vervolgstap? (hoe en

door wie de spanning overbruggen)

Maatschappelijke arena• Naast je professie

ook burger• Luister en leer van

signalen• Je werkt voor deze

arena!

Hoe kun je als ambtenaar handelen?

Spanningsverschillen vergroten of verkleinen:

1 De inhoud, zoek tegenstelling of overeenkomst2 Het proces centraal stellen, waar, wanneer,

met wie en hoe gaan we het proces inrichten?3 De vorm: een werkbezoek, een informeel

gesprek, en focus groep, een achtergrondinterview, ect.

4 Gedrag en overtuiging: wat straal je uit?

Stel jezelf de volgende vragen:

• Wat is mijn opdracht en kan ik die uitvoeren?

• Pro actief handelen versus re actief?• Wie voert de regie?• Hoe hang ik boven de inhoud? (het

proces centraal)

Hoe breng je het proces in beeld?

• Welke actoren zijn van belang?• In welke fase van het proces?• Wie treedt in contact met deze

actoren?• Wanneer en op welke wijze?• Hoe koppel je terug en hoe vaak?• Een goed hulpmiddel is het maken

van een actoren analyse

VEEL BELANG

WEINIG BELANG

WEINIG INVLOED VEEL INVLOED

INFORMEREN

MACHT/BEVEL

SAMENWERKEN

INVOLVEREN

CONSULTEREN

Actorenanalyse

Tot slot:

• Een eerste kennismaking maar niet meer dan dat,

• Bij vragen altijd contact opnemen• De presentatie is down te loaden via

www.politea.nl en op de site van BZK

Met dank voor jullie aandacht!

En veel succes met het omgevingsgericht werken in

de toekomst.