Workshop Kwaliteitsdocument

13 mei 2014

Programma

1. Aanleiding en doel

2. Rolverdeling binnen Wmo-context

3. Uitgangspunten voor kwaliteitsdocument

4. Kwaliteit, kwaliteitsbeleid en relatie met beleidscyclus

5. Vertaling naar afspraken over kwaliteit

6. Volgende stap in de ontwikkeling van het kwaliteitsdocument

Inleiding en aanleiding

Casus Hilversum

Advies van de Commissie De Jong onder de titel ‘Opvang 2.0’ en de beleidsbrief van de staatssecretaris van VWS aan de Tweede Kamer (dec. 2011)

Concept wettekst Wmo 2015: “de regering acht het van belang dat er nieuwe landelijke kwaliteitsstandaarden voor de maatschappelijke ondersteuning ontwikkeld worden”

Gemeenten worden volledig verantwoordelijk voor de aanpak van geweld in huiselijke kring

Ontwikkeling van het kwaliteitsdocument

Opdracht van VNG en Federatie Opvang

Onderdeel van Programma ‘Regio Aanpak Veilig Thuis’

Interviews en enquêtes onder 23 gemeenten en opvangorganisaties

Vier bijeenkomsten met stakeholdergroep (6 opvangorganisaties, 5 gemeenten, FO en VNG)

Doel en reikwijdte

Doelstelling:

Handreiking/hulpmiddel voor gemeenten en opvangorganisaties bij het maken van afspraken over kwaliteit van opvang van slachtoffers van huiselijk geweld.

Hoofddoelen:

1.Kwaliteitsverbetering en -borging van de dienstverlening en opvang

2.Transparantie in resultaten

3.Inzicht in wat goed functionerende partijen zijn

4.Profilering van de opvang in de markt

Reikwijdte:

Intramurale opvang en de ambulante begeleiding, voor zover gegeven door de opvangorganisaties.

Waarom een hulpmiddel?

Hulpmiddel biedt inzicht in alle aandachtspunten en geeft lokale beleidsvrijheid voor het maken van afspraken die de kwaliteit van opvang en ambulante begeleiding borgt c.q. bevordert.

Bij de ontwikkeling van het kwaliteitsdocument bleek het vastleggen van basisnormen nog een stap te ver.

Dit hulpmiddel– biedt gedeelde uitgangspunten– beschrijft de belangrijkste processtappen – geeft suggesties voor gespreksonderwerpen tussen

gemeenten en opvangorganisaties

Eerste stap richting het afspreken van landelijke kwaliteitsstandaarden (conform Wmo 2015).

Wettelijk Kader

Wmo en Landelijke kwaliteitsstandaarden

“Bij het stellen van eisen aan de kwaliteit van voorzieningen en de deskundigheid van beroepskrachten zullen gemeenten kunnen steunen op te ontwikkelen landelijke kwaliteitsstandaarden voor aanbieders en deze uitwerken en aanvullen met lokale kwaliteitseisen…. Uitgangspunt voor de regering is dat gemeenten de verantwoordelijkheid zullen oppakken om in overleg met de organisaties van cliënten en aanbieders gezamenlijk voor (bepaalde vormen van) maatschappelijke ondersteuning kwaliteitsstandaarden te ontwikkelen. Het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten zal daarbij een belangrijke rol kunnen spelen.” Wmo 2015 - Memorie van toelichting

Gedeelde uitgangspunten (highlights)

Opvangorganisaties en gemeenten formuleerden samen de volgende uitgangspunten voor het kwaliteit van opvang en ambulante begeleiding:

Doel hulpverlening: Duurzaam stoppen van geweld

Verder ambulantiseren

Kwaliteitsbeleid is dynamisch, vraagt om continue aandacht en verbetering

Systeemgerichte aanpak

Risicotaxatie en veiligheidsanalyse zijn noodzakelijk

Afstemming in de (veiligheids-) keten

Wat is kwaliteit?

Kwalitatief goede dienst- en hulpverlening komt tot stand in de relatie tussen de cliënt en de professional.

Uiteindelijk gaat het om het leveren van producten of diensten waarvan de klant ervaart dat hij waarde voor zijn geld krijgt: een kwalitatief goed product dat tijdig wordt geleverd, met goede service tegen een aantrekkelijke prijs.

In het geval van opvang van slachtoffers van huiselijk geweld zijn de begrippen veiligheid en het herstellen van verstoorde situatie onlosmakelijk verbonden met de geleverde dienst. Zij vormen een uitgangspunt bij de dienstverlening, maar hebben voor een deel invloed op de kwaliteit zoals die door de cliënt wordt ervaren.

Wat is kwaliteitsbeleid?

Een kwaliteitssysteem is een gestructureerde en cyclisch functionerende aanpak van normeren, meten, verbeteren/herontwerpen, borgen en verantwoording afleggen.

Integraal onderdeel van bedrijfsvoering; sluit aan bij de werkelijkheid van de cliënt en de professional en bij professionele criteria en richtlijnen van de verschillende beroepsgroepen.

Afgeleid van de strategie en de visie van de organisatie.

Het kwaliteitsbeleid dient in alle onderdelen van de organisatie uitgevoerd en verder ontwikkeld te worden.

Rolverdeling gemeenten en opvangorganisaties bij invullen kwaliteitsbeleid

Opvangorganisaties: beleid integraal vormgeven binnen de bedrijfsvoering, de hulpverlening en de cultuur binnen de organisatie.

Gemeenten: financier en eindverantwoordelijke binnen de Wmo: selectie/inkoop van de organisatie, afspreken van eisen ten aanzien van kwaliteit en veiligheid, verantwoording, (horizontaal) toezicht, in gesprek gaan over afwijkingen en verbeteringen (bijsturen), en borgen.

Waar het vooral om gaat is om met elkaar in gesprek te gaan en te leren en verbeteren van de resultaten en bevindingen.

Stelling: Gemeenten moeten vooral sturen op vertrouwen

en in gesprek zijn, omdat afspraken over uitkomsten van hulpverlening niet goed

mogelijk zijn

Stelling: Gemeenten moeten vooral sturen op vertrouwen

en in gesprek zijn, omdat afspraken over uitkomsten van hulpverlening niet goed

mogelijk zijn

Kwaliteitsbeleid en beleidscyclus opvangorganisaties (1)

Koppelen verbeterproces aan de beleidscyclus

Door het koppelen van het verbeterproces aan de beleidscyclus kan een onderscheid gemaakt worden in verbeterpunten die:

Quick wins zijn en direct kunnen worden opgepakt

Geïntegreerd moeten worden in de (meerjaren) cyclus

(meerjarenbeleid, kaderbrief, sector- en unitplannen) lijn

Een aparte aanpak vragen door het opstarten van projecten

Geen prioriteit hebben en niet of op een later moment worden

opgepakt

Succesvol kwaliteitsbeleid

Integratie in de bedrijfsvoering

Continu verbeteren in primair proces

Duidelijke kaders en bruikbare instrumenten

Open cultuur

Goed toegeruste medewerkers

(Periodieke) meting van resultaten

Gestructureerde samenhangende aanpak

Stelling: Succesvol kwaliteitsbeleid is vooral een verantwoordelijkheid

van het management van de opvangorganisatie

Stelling: Succesvol kwaliteitsbeleid is vooral een verantwoordelijkheid

van het management van de opvangorganisatie

Welke ontwikkelingsfase is kenmerkend voor uw organisatie?

Ontwikkelings-

faseToelichting

Activiteit

georiënteerd

Het gaat hierbij om de kwaliteit in de eigen werksituatie, waarbij iedereen streeft het werk zo goed mogelijk te

doen. Processen zijn niet beschreven: er wordt gestuurd op los van elkaar staande activiteiten.

Proces

georiënteerd

Men beheerst de afzonderlijke stappen in het werkproces. De bijbehorende taken, verantwoordelijkheden en

bevoegdheden liggen vast. Processen zijn beschreven: er is een HRM beleid, de processen worden op een

gestructureerde manier aangestuurd waarbij de nadruk ligt op het primaire proces.

Systeem

georiënteerd

Op alle niveaus wordt gewerkt aan een continue verbeterslag. Men is erop gericht om problemen te

voorkomen in plaats van te verhelpen. De nadruk ligt niet meer op de primaire processen. Alle processen

zijn belangrijk en worden in onderling verband met elkaar gebracht.

Keten

georiënteerd

Samen met partners wordt gestreefd naar een maximale toegevoegde waarde. De aansturing en

ontwikkeling richt zich niet meer alleen tot de eigen organisatie. Ketenpartners worden betrokken. Er is sprake

van een integrale aansturing van alle betrokken organisaties.

Transformatie

georiënteerd

De strategie is erop gericht om als bedrijf bij de top te horen. Alle ontwikkelingen worden beheerst. Er

wordt rekening gehouden met de relevante omgeving. Ontwikkelingen en veranderingen buiten de keten leiden

direct tot aanpassingen. De organisatie en keten behoren tot de betere organisaties.

Waar staat uw organisatie?

Waar staat uw organisatie?

Vertaling naar afspraken over kwaliteit

Kwaliteitsdocument beschrijft de hoofdtaken van de opvang

Het kwaliteitsdocument is niet voorschrijvend c.q. normstellend wat betreft het invullen van de afspraken over kwaliteit

Bevat suggesties voor gespreksonderwerpen voor het gesprek over kwaliteit van opvang

Voorbeelden van suggesties:– aandacht voor

traumatisering van kinderen en opvoedondersteuning

– Evalueren samenwerking met ketenpartners

Hoofddoelstelling Verheldering hulpvraag en veiligheidssituatie van het cliëntsysteem en bepalen hulpaanbod

Primair processtap Intake Substap 1 Substap 2 Substap 3 Resultaten Inventarisatie van

- geweldsproblematiek - op globaal niveau onderliggende problematiek - hulpvraag op alle levensgebieden - veiligheidssituatie van het cliëntsysteem

- Cliënt is geïnformeerd en geadviseerd over hulpaanbod - Cliënt heeft besluit genomen over hulpaanbod - Cliënt heeft advies gekregen en/of is doorverwezen indien cliënt niet tot de doelgroep van de betreffende opvangorganisatie behoort

- Cliënt (en eventuele kind(eren)) is in veiligheid - Cliënt is overgedragen naar:

a) Onderdeel van de eigen opvangorganisatie die aan de slag gaat met analyse en uitvoering hulpverlening ambulant of in de opvang, of

b) Een andere hulpverlener of opvangorganisatie

Activiteiten - Gesprekken met cliënt - Uitvoeren risicoscreening - Afwegen of opvangorganisatie veiligheidsproblematiek zelf aan kan, waarbij specifiek aandacht is voor niveau van veiligheidsmaatregelen en voor de begeleidingsbehoefte van kinderen

- Bespreken van het advies en/of doorverwijzing met cliënt

- Informatie over het vervolg met de cliënt bespreken - Cliëntlogistiek warm overdragen naar hulpverleners binnen eigen organisatie of andere hulpverlener of opvangorganisatie

Randvoorwaarden - Informatie uit aanmelding cliënt - Informatie van cliënt - Indien veiligheid dat toelaat: informatie betrokken partner/familie - Informatie van politie, OM, huisarts/vorige behandelaar/Raad/AMK/voogd - Afstemmen met ketenpartners (ASHG, politie, LEC en OM)

- Cliënt is in staat om keuzemogelijkheden en rechten en plichten te begrijpen en af te wegen - Voor cliënt begrijpelijke beschrijving van het hulpaanbod

- Ketenpartner/Politie/OM zijn geïnformeerd - Indien nodig zijn er samenwerkingsafspraken gemaakt

Hoe aan de slag met het kwaliteitsdocument?

• Wat zijn de gedeelde uitgangspunten voor kwaliteitsbeleid in de opvang? Zie hoofdstuk 5

Wat zijn voorbeelden van kwaliteitsinstrumenten en methodieken? Zie bijlage 3

Wat is de inhoud van de hulpverlening door opvangorganisaties? Zie hoofdstuk 8

Welke onderwerpen zijn van belang bij het maken van afspraken over kwaliteit? Zie bijlage 4

Hoe sluiten het kwaliteitsbeleid van opvangorganisaties en de beleidscyclus van gemeenten op elkaar aan? Zie hoofdstuk 6

Volgende stap in de ontwikkeling van het kwaliteitsdocument

‘Levend’ kwaliteitsdocument, met specifiek aandacht voor rol in ambulante begeleiding in context van sociaal domein

Doorontwikkeling richting keurmerk?

Beschrijven van basiskwaliteit van opvang eerst volgende stap

Vervolg: Begeleidingsprogramma kwaliteit

Waarom begeleidingsprogramma?

Bewustzijn creëren bij opvangorganisaties van de betekenis van het kwaliteitsdocument voor hun organisatie;

Basis leggen voor het implementeren van doorontwikkelingen op basis van het Kwaliteitsdocument (invoeren set basisnormen, benchmark, intervisie, keurmerk, verbreding Kwaliteitsdocument, etc.);

Voorgestelde begeleiding:

Begeleiding/advies bij implementeren gedachtegoed op diverse onderwerpen (strategie, leiderschap, processen, interne communicatie, enz.)

In de vorm van:

Kennisoverdracht (bijv. workshop, instrumenten)

Delen van ervaringen/ bench learning (bijvoorbeeld

Begeleiding (bijvoorbeeld korte gerichte interventie)

Op welke wijze zou u begeleid willen worden?

Op welke wijze zou u begeleid willen worden?