Workshop bouwdetails: van fundering tot dak Arch. Christophe Debrabander Donderdag 31 januari 2013.

Workshop bouwdetails: van fundering tot dak

Arch. Christophe Debrabander

Donderdag 31 januari 2013


1| koudebruggen



Bouwknopen: koudebruggenGEVAREN:

Oppervlaktecondensatie schimmelvorming



Bouwknopen: koudebruggen• THEORIE:

koudebruggen =temperatuursfactor < 0,7.

= verschil oppervlaktetemp. aan binnenzijde muur ie en buitentemperatuur e, indien verschil tussen binnentemperatuur i en buitentemperatuur e = 1K.

WTCB, Vochthuishouding in gebouwen, Brussel, WTCB, Technische voorlichting 153, 1984, p. 19.

Opmaak: Arch. Christophe Debrabander, 2009



Bouwknopen: koudebruggen


• REKENVOORBEELD 1:Oppervlaktetemptemperatuur

koudebrug = 12°Buiten = 0° / Binnen = 20°t = (12 - 0) / (20 - 0)

= 0.6 = KOUDEBRUG



Bouwknopen: koudebruggen• REKENVOORBEELD 2:

Oppervlaktetemptemp. koudebrug = 9°

Buiten = -10° Binnen = 20°t = (9 – (-10)) / (20 – (-10))

= 0.633 = KOUDEBRUG






• Oppervlaktecondensatie VOORBEELD:• In auto 20°• In auto 90% RV• Autoruit 15°…



Bouwknopen: koudebruggen• Oppervlaktecondensatie voorkomen?

1. Binnentemperatuur verhogen door:Koudebrug vermijden / isolerenLokalen verwarmen = oppervlaktetemperatuur stijgt

(MAAR: achter kasten, gordijnen,… komt de warmte niet)

2. Vochtigheid verlagenventileren




• Term ‘ koudebruggen’– Negatieve connotatie

(door de vocht- en schimmelproblemen)– Duidt hoofdzakelijk op SLECHT ontworpen/slecht uitgevoerde bouwdetails

Isolatie in spouw TE LAAG GESTOPT





• Term ‘ koudebruggen’

Indien koudebrug GOED is ontworpen/ goed uitgevoerd,is het eigenlijk geen ‘koudebrug’ meer!

Isolatie TOT BOVEN + aansluiting met ISOLERENDE STEEN





Bouwknopen: koudebruggen• PROBLEEM:• Term ‘ koudebruggen’

– Negatieve connotatie (b.v. vocht- en schimmelproblemen)– Duidt hoofdzakelijk op slecht ontworpen/slecht uitgevoerde

bouwdetails

Indien koudebrug goed is ontworpen/ goed uitgevoerd,is het eigenlijk geen ‘koudebrug’ meer!

• OPLOSSING:• Vervangen door BOUWKNOPEN

– Positievere benadering– Geeft geen oordeel over goed of slecht





2| bouwknopen_theorie



Bouwknopen: definities

• BOUWKNOPEN– Positievere benadering– Geeft geen oordeel over goed of slecht

• BOUWKNOPEN= “Samenkomen van scheidingsconstructies”= “Doorboring van isolatielaag van

scheidingsconstructie”




Bouwknopen: definities

• Wat is een SCHEIDINGSCONSTRUCTIE ?

verkorte benaming voor “scheidingsconstructie van het verliesoppervlak”(in wetgevende teksten)

• Wat is een SCHEIDINGSCONSTRUCTIE ?= bouwdeel dat het beschermd volume afschermt van

• Buiten• Grond/kelder/kruipruimte• AOR

•




Bouwknopen: definitiesAanpalende woning BESCHERM

D VOLUME

AOR

- BUITEN

- GROND

- AOR

Scheidingsconstructies van het verliesoppervlak schermen het beschermd volume af van




Bouwknopen: definitiesSchematische synthese

! Niet alle bouwknopen zijn aangeduid




Bouwknopen: definities• Hulpmiddel om bouwknopen van dit type te

lokaliseren: Overal waar de uiterste grenslijnen van scheidingsconstructies samenkomen, ontstaan sowieso bouwknopen




Bouwknopen: definities– LINEAIRE bouwknopen

• Type 1: Samenkomen van 2 scheidingsconstructies• Type 2: Doorboring van isolatielaag van éénzelfde

scheidingsconstructie

– PUNT bouwknopen• Doorboring van isolatielaag van éénzelfde scheidingsconstructie

MAAR:– Lineaire en puntvormige onderbrekingen EIGEN AAN EEN

SCHEIDINGSCONSTRUCTIE en over het oppervlak ervan verdeeld, zijn GEEN bouwknopen

• In te rekenen in U-waarde van scheidingsconstructie• b.v. houtskeletbouw, spouwankers, aansluiting raamprofiel+glas,

…




Bouwknopen: definities• LINEAIRE bouwknoop

– TYPE 1: waar 2 scheidingsconstructies samenkomen

• Dakopstand (dak+gevel)• Raam- en deuraansluitingen (raam+gevel)• Funderingsaanzet (gevel + vloerplaat)• …





– TYPE 1: waar 2 scheidingsconstructies samenkomen

• VOORBEELD: Gemene muur tegen onderdak= isolatie onderbroken





– TYPE 2: daar waar de isolatielaag van een bepaalde scheidingsconstructie lijnvormig onderbroken wordt

• Balkons• Kolommen• Regenpijpen…Enkel kijken in het vlak van de scheidingsconstructie zelf





NIET:Wat zijn geen lineaire bouwknopen?– Lijnvormige onderbrekingen eigen aan scheidingsconstructie

in te rekenen in U-waarde– Bouwknopen in scheidingsconstructie volledig in contact met

grond Moeten niet ingerekend worden wegens verwaarloosbaar warmteverlies




Bouwknopen: definities• PUNTBOUWKNOOP

– daar waar isolatielaag van bepaalde scheidingsconstructie puntvormig onderbroken wordt door materiaal met hogere warmtegeleidbaarheid

• Kolom parkeergarage bij isolatie tegen plafond

• Bevestigingspunten van b.v. zonnecollector op plat dak, borstwering, …





– daar waar isolatielaag van bepaalde scheidingsconstructie puntvormig onderbroken wordt door materiaal met hogere warmtegeleidbaarheid

• VOORBEELD:Metalen kolom draagstructuur op thermische onderbreking

! Nog steeds puntkoudebrug!

WANT: metalen draadstangendoor de isolatie





NIET:Wat zijn geen puntbouwknopen?– Puntvormige onderbrekingen eigen aan scheidingsconstructie

b.v. spouwankers, … in te rekenen in U-waarde

– Ventilatiekanalen, rookgasafvoerkanalen etc. die isolatielaag doorboren

– Snijpunt van 2 of 3 lineaire bouwknopen Verwaarloosbaar warmteverlies

– Bouwknopen in scheidingsconstructie in volledig contact met de grond b.v. paalfunderingen




Bouwknopen: berekening• Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt

= uitgedrukt in Ψe [W/mK]• = de extra warmtestroom t.o.v. de ééndimensionale

referentie bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de bouwknoop

Ti

Te

Q2D/3D 2D/3D 1De

i e

Q Q WT T mK

*Lengte bouwknoop = 1m




Bouwknopen: berekening• Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK]

= het extra warmteverlies t.o.v. de ééndimensionale referentie bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de bouwknoop

Ti

Te

Ψe

Q1D-dak

Q1D-wand

2D/3D 1De

i e

Q Q WT T mK

*Lengte bouwknoop = 1m

OP BASIS VAN BUITENAFMETINGEN


Ψe



Bouwknopen: berekening

FOUT: spouwisolatie stopt te laag

FOUT: koudebrug boven draagvloer

Ψe = 0.304 W/mK

knooppunt KOUDEBRUGVRIJ !!

= “warmtebrug”

Ψe = -0.034 W/mK

Uwand = 0.370 W/m2K

Udak= 0.271 W/m2K

VOORBEELD




Bouwknopen: berekening• VEREENVOUDIGDE WAARDEN

voor de lineaire warmtedoorgangscoëfficiënten zijn vastgelegd in:

NBN 62-002(2008) bijlage H

= waarden bij ontstentenis Ψ die het maximale koudebrugeffect benaderen van de in de praktijk voorkomende gevallen,

d.w.z. dat zij de warmteoverdracht doorheen de koudebrug niet onderschatten.




Bouwknopen: in EPB• HUIDIG: • VOLGENS bijlage IV v.d. energieprestatieregelgeving, wijziging dd

20/03/2009

• ‘EPB-aanvaarde bouwknopen’ waarvoor forfaitaire toeslag geldt:

Hoofdzakelijk a.d.h.v. databank met EPB-aanvaarde bouwknopen• Eigen detail moet binnen strikte toepassingsvoorwaarden overeenkomen

met detail uit databank

Maar ook• detail uit databank aanpassen in KOBRA• numerieke berekeningen volgens EN ISO 10211




Bouwknopen: in EPB• VANAF 1 januari 2010: koudebruggen verplicht inrekenen

in K-peil

• 3 opties (besluiten nog niet goedgekeurd door regering!):A. Het effect van alle koudebruggen wordt ‘exact’ ingerekend,

hetzij 3D hetzij 2D.

B. Zoveel mogelijk te voldoen aan de voorschriften van koudebrugarm detailleren (basisregels,Ψlimiet) waardoor een kleine forfaitaire toeslag volstaat.Wat niet voldoet, wordt extra ingerekend.

C. Er wordt geen moeite gedaan, met als gevolg een hoge, forfaitaire bestraffing.





3| bouwknopen_databanken



Bouwknopen: databank WTCB• Huidige databank raadpleegbaar:• www.wtcb.be/go/koudebruggen

– Niet meer als officieel beoordelingsinstrument !– Wél als voorbeelddatabank en als ‘bibliotheek’ voor beschikbare, in KOBRA

aan te passen details

• Databank = moeilijk werkbaar als officiële basis voor ‘goede’ details• Heroriëntering noodzakelijk!

• Ander criterium nodig voor EPB-aanvaarde bouwknopen• basisregels voor koudebrugarm detailleren • in opmaak, moeten nog worden goedgekeurd door regering




http://www.wtcb.be/go/koudebruggen

Bouwknopen: databank WTCB• Huidige databank raadpleegbaar:• www.wtcb.be/go/koudebruggen

• TETRA-project Koudebrug-IDEE• = 150 oplossingensuggesties• = lambda-waarden aanpasbaar in KOBRA-software (gratis!)•• Overzicht koudebrug-projecten uit het verleden/heden• - IAKOB• - EP-bridge & PAThB 2010• - …•• KOBRA-software• - voor het aanpassen van de IDEE-details• - gratis te downloaden op www.wtcb.be/go/KOBRA (onderaan site)




http://www.wtcb.be/go/koudebruggen

http://www.wtcb.be/go/KOBRA

Bouwknopen: databank WTCB• Opgaande muur in hellend dak• Voorbeeld uit databank: - Snelbouw loopt door tot onderdak




Bouwknopen: databank WTCB


• Opgaande muur in hellend dak• Voorbeeld uit databank: - In dakisolatielaag: ytong ipv snelbouw- Verbetering: - 0.03 ipv 0.00



Bouwknopen: databank WTCB


• Opgaande muur in hellend dak• Aanpassing aan praktijk:- Isolatie op draagmuur- verbetering: - 0.059 ipv - 0.03



Bouwknopen: databank WTCB• Muurisolatie naar vloerisolatie• Voorbeeld uit databank: - Snelbouw loopt door tot op fundering




Bouwknopen: databank WTCB• Muurisolatie naar vloerisolatie• Voorbeeld uit databank: - Aansluiting isolatie: perinsul ipv snelbouw- Verbetering: - 0.02 ipv 0.02




Bouwknopen: databank WTCB• Muurisolatie naar vloerisolatie• Voorbeeld uit databank: - Aansluiting isolatie: ytong ipv snelbouw- Verbetering: - 0.04 ipv 0.02





4| bouwdetails_stad gent



http://www.energiesparen.be/epb/bouwknopen



muurvoet - fundering



muurvoet - fundering a| bouwfolies ≠ doorbreking… = cementering => berekenen? of 0,20 W/mK



muurvoet - fundering b| tussenvoeging isolerend deel - lambda ≤ 0,2 W/mK ytong = 0,120 - R ≥ min (R/2 , R/2 , 2) = 0.25/0.12 = 2.08 - dcont ≥ min (dins/2, dx/2) ext = 25 cm = OK int = 17 cm = OK bij folie



buitenschrijnwerk



buitenschrijnwerk a| bouwfolies ≠ doorbreking (waarom folie?)



buitenschrijnwerk b| tussenvoeging isolerend deel - lambda ≤ 0,2 W/mK PUR = 0,040 - R ≥ min (R/2 , 1,5) = 0.08/0.04 = 2 - dcont ≥ min (dins/2, dx/2) 5 cm @ iso = OK

volledig @ raam = OK



buitenschrijnwerk c| beperkte doorboring



buitenschrijnwerk x| multiplex tegen raam? - lambda ≤ 0,2 W/mK MPX = 0,170 - R ≥ min (R/2 , 1,5) = 0.32/0.17 = 1.88 - dcont ≥ min (dins/2, dx/2) dcont = OK (PU extra opl.)



buitenschrijnwerk a| bouwfolies ≠ doorbreking b| tussenvoeging isolerend deel - lambda ≤ 0,2 W/mK - R ≥ min (R/2 , 1,5) - dcont ≥ min (dins/2, dx/2) c| beperkte doorboring

x| multiplex telt niet mee dagkantisolatie telt niet mee




6| oefening in groep



• bedankt voor uw aandacht!



Workshop bouwdetails: van fundering tot dak Arch. Christophe Debrabander Donderdag 31 januari 2013.

Documents

Transcript of Workshop bouwdetails: van fundering tot dak Arch. Christophe Debrabander Donderdag 31 januari 2013.