De nieuwe Drank- en Horeca wet in een notendop In het wetsvoorstel geeft de regering gemeenten instrumenten om problemen rond het alcoholgebruik door jongeren zoveel mogelijk lokaal op te lossen.

1. Het toezicht op de Drank- en Horecawet wordt gedecentraliseerd van het Rijk naar de gemeenten. De bestaande gemeentelijke bevoegdheden om toegangsleeftijden voor de horeca te stellen worden uitgebreid. Gemeenten mogen die voortaan koppelen aan (sluitings)tijden.

2. Daarnaast krijgen gemeenten de mogelijkheid de toepassing van prijsacties als happy hours of stuntprijzen in een verordening te regelen.

3. In plaats van het college van burgemeester en wethouders wordt de burgemeester voortaan in medebewind belast met de uitvoering van de Drank- en Horecawet. Deze bevoegdheid past goed bij de bestaande verantwoordelijkheid van de burgemeester voor de openbare orde en veiligheid.

4. Door een apart expertimenteerartikel wordt een aantal gemeenten in staat gesteld om onder meer de leeftijdsgrens voor verstrekking van zwak-alcoholhoudende drank te verhogen tot 18 jaar. In sommige gemeenten zijn zoveel problemen door het alcoholgebruik van jongeren, dat het ophogen van de wettelijke minimumleeftijd van 16 jaar voor het verstrekken van alcohol of het toelaten tot een slijterij wenselijk is geworden. Het experimenteerartikel maakt het mogelijk te bezien of verhoging van de leeftijdsgrens een goed instrument is om het probleem aan te pakken.

5. Verder worden in de wet minimum- en maximum sancties opgenomen voor niet-vergunningplichtige detailhandelaren die voor de derde keer in één jaar de bepaling rond de leeftijdsgrens van 16 jaar voor alcoholverkoop overtreden.

6. Tenslotte stelt de regering in het wetsvoorstel voor om jongeren onder de 16 jaar die op de openbare weg alcoholhoudende drank bij zich hebben, strafbaar te stellen. De VNG had het liefst gezien dat niet alleen het bezit van alcohol maar ook het ‘gebruikt hebben’ van drank onder de 16 jaar strafbaar was gesteld. Daar is de regering niet in meegegaan. Strafbaarstelling van het gebruik zou volgens haar de drempel naar hulpverlening kunnen verhogen.

Recente ontwikkelingen Op 7 april is de wet behandeld in de tweede kamer. Het bij punt 4 genoemde experimenteerartikel is tijdens deze behandeling gesneuveld. Reden hiervan was dat invoering van dit artikel dranktoerisme naar andere gemeenten die niet van dit artikel gebruik maken, in de hand werkt. Door de val van het kabinet is het onzeker wanneer de nieuwe Drank en Horecawet in werking treedt. Project West Frisland Dhr. Nijpels vertelt dat de directe aanleiding om als burgemeesters van West Friesland een gezamenlijke vuist te maken tegen het overmatig alcoholgebruik onder de jongeren lag in de maatschappelijke onrust die de effecten ervan met zich meebrachten: groei van het aantal jongeren dat in het ziekenhuis terecht kwam met een alcoholvergiftiging en toename van onveiligheid en vandalisme op uitgaansavonden. West Friesland kent al decennia lang een drinkcultuur. De grootste opgave van de regio is deze cultuur te doorbreken. Om dit te bewerkstellingen moet je op alle terreinen inzetten: voorlichting, regelgeving en handhaving en communicatie. Daarnaast moet je sterk in je schoenen staan. De kracht van de samenwerking in West Friesland is, dat bestuurders elkaar steunen, zodat de uitgezette koers ook gevolgd kan worden. Het commitment is groot. Van bestuurlijk draagvlak tot concrete regionale beleidsuitvoering: succesfactoren

• Burgemeesters taak in voeren maatschappelijke discussie

Burgemeesters in West Friesland hebben een belangrijke rol gespeeld bij het agenderen van de problematiek en het aanzwengelen van de maatschappelijke discussie. De gemeenten Hoorn en Enkhuizen zijn hier belangrijke trekkers in geweest.

• Investeren in betrokkenheid Om alle partners die nodig zijn om de bestuurlijke ambities te realiseren mee te krijgen is verder veel geïnvesteerd in kennisoverdracht. Je krijgt mensen alleen in beweging als men zich betrokken voelt. Daarvoor moeten beleidsmedewerkers en professionals weten waar het over gaat en overtuigd raken van de noodzaak.

• Proces coördinatie + extra financiële middelen Het project West Frisland is ondergebracht bij het projectbureau van de Veiligheidsregio. Daarnaast is voor 1 fte een coördinator aangesteld om sturing te geven aan de uitvoering van het projectplan. Proces coördinatie is essentieel om dit soort regionale projecten van de grond te krijgen.

• Vrijmaken ambtelijk apparaat Binnen de gemeenten moet er door alle lagen heen voldoende draagvlak zijn voor het regionale plan, zodat daadwerkelijk ook ambtelijke capaciteit wordt vrijgemaakt om de plannen te kunnen realiseren. Door sterk in te zetten op vergroting van betrokkenheid en inzet van extra financiële middelen is dit gerealiseerd.

Hoe voeren gemeenten in West Friesland concreet hun taak als toezichthouder van de Drank- en Horecawet uit? Deze vraag kwam gedurende de workshop op verschillende momenten terug. We hebben een aantal voorbeelden en tips kort samengevat.

• Toezicht op naleving toegangsstop: de gemeente Opmeer heeft een privaat beveiligingsbedrijf ingehuurd om te surveilleren in uitgaansgebieden. Kroegen die mensen na de toegangsstop binnen laten worden beboet.

• Tip voor verhoging pakkans bij beperkte capaciteit toezicht en handhaving: Poolvorming van BOA’s in de regio + integraal opleiden: BOA’s kunnen flexibel worden ingezet in verschillende gemeenten, voordeel hiervan is dat zij minder snel worden herkend omdat niet iedere keer dezelfde langskomt. Door integraal op te leiden kunnen BOA’s meerdere taken op één moment uitvoeren, waardoor hun capaciteit ook efficiënter en effectiever kan worden ingezet.

• Evenementen: Iedere keer bij een evenement de vraag stellen: is het schenken van alcohol logisch onderdeel van dit evenement? Hierbij begint het met de vraag stéllen, zodat hierover discussie ontstaat. Het heeft erin geresulteerd dat bij bepaalde sportevenementen geen schenkvergunning meer wordt afgegeven.

• Gesprek is beter dan boetes: investeer in relaties met horeca, buurthuizen, sportverenigingen et cetera. Voorbeeld is de aanpak om te komen tot een convenant met sportverenigingen. Hiervoor zijn sportverenigingen zelf gevraag hun input te leveren en als klankbordgroep te fungeren.

• Meten en evalueren: Zorg dat je weet wat de uitgangssituatie is, zodat je op basis hiervan heldere doelen kunt stellen. Voorbeeld gemeente Schagen: nulmeting indrinken door blaastests uit te voeren bij de ingang van uitgaansgelegenheden en interviews af te leggen onder het uitgaand publiek.

• Uitgaan vroegen op gang: Zorg dat er activiteiten worden georganiseerd eerder op de avond.

• Tip Horeca en gemeenten: Investeer vanaf de start in het onderlinge contact. • Inzetten van Mystery Guests voor de controle van supermarkten. Daarnaast zijn in

West Friese gemeenten afspraken gemaakt met supermarkten zodat zij onder de 21 jaar controleren middels het vragen om legitimatie.

• Horeca: De horeca kan ook de hand in eigen boezem steken en alternatieve activiteiten organiseren zoals bijvoorbeeld frisfeesten.

• Tot slot: Bedenk dat slechts 20 procent van de alcoholconsumptie binnen horecagelegenheden plaats vindt. Richt je, met toezicht en handhaving dus niet alleen hierop, maar ook op supermarkten, sportclubs, buurthuizen, et cetera.