WORD KOPLOPER IN DUURZAAM ZORGVASTGOED

Deze whitepaper toont de best practices van zorgin-

stellingen en woon-zorgcomplexen. Hierin geven we

financierings- en certificeringsmogelijkheden, met een

roadmap naar een succesvol energieprestatiecontract.

BUILDING HOLLANDVan 11 tot en met 13 april 2017 komt de top van de

bouw- en vastgoedsector samen in de RAI Amsterdam.

Wilt u de koplopers spreken over Zorgvastgoed?

Bestel dan uw gratis kaarten op www.buildingholland.nl

WHITEPAPER

GEZOND ZORGVASTGOED

BINNEN HANDBEREIK

900 miljoen m3 gas en 23 miljoen MWh aan elektriciteit. Dat is het colossale en vooral onnodig hoge

energieverbruik van de zorgvastgoedsector. Terwijl er vandaag de dag zo veel mogelijk is om deze

verspilling fors te verminderen. Een handjevol zorginstellingen laat met all-electric gebouwen en

duurzame elektriciteitsopwekking zien dat toekomstbestendigheid binnen handbereik ligt.

Toch lijkt het gros van vastgoedeigenaren in de zorg nog niet overtuigd van de winst die verduur-

zaming kan brengen. Het gemiddelde ziekenhuis heeft duurzaamheid niet als drijfveer en bij bijna

50% van de zorggroepen staat het onderwerp niet in het MVO-plan. Zonde, want er is enerzijds geld

te verdienen door energiebesparing en anderzijds kan de sector hiermee een belangrijke bijdrage

leveren aan de Europese klimaatdoelstellingen.

Sneller herstel van patiënten Bij de instellingen die nog niet zijn gestart met verduurzaming ontbreekt niet alleen de duurzame

energievoorziening en –opwekking. Ook maatregelen als zonwering, koeling en fijnstofbestrijding

ontbreken. Dat terwijl een gezond binnenklimaat een bijdrage levert aan het herstelproces van

patiënten en de arbeidsprestaties van medewerkers verhoogt.

Ook de extramurale zorg krijgt te maken met de uitdaging om toekomstbestendig te worden. Rigide

en ouderwets vastgoed moet flexibeler worden, om in staat te zijn mee te buigen met de wensen van

hulpbehoevenden. Beheerders van woon-zorgcomplexen en woningcorporaties besteden meer tijd

aan het levensloopbestendig maken van vastgoed.

Stappenplan naar duurzaam zorgvastgoed In deze whitepaper tonen we de winst van verduurzaming aan de hand van best practices van

zorginstellingen en woon-zorgcomplexen. Hierbij wordt duidelijk welke winst deze partijen haalden

uit de investering. Ook gaan we in op de verschillende manieren om verduurzaming van zorgvast-

goed te financieren, welke huisvestingsuitdagingen de aantrekkende extramurale zorg in petto heeft

en wat de best practices zijn voor grote zorginstellingen en kleinere woon-zorgcomplexen. Daarnaast

laten we zien welke route u doorloopt om een energieprestatiecontract af te sluiten, waarmee u een

forse energiebesparing kunt realiseren.

WORD KOPLOPER IN DUURZAAM ZORGVASTGOED

2 Whitepaper Zorgvastgoed

Bij bijna

50%

van de zorggroepen staat het onderwerp duurzaamheid niet in het MVO-plan

3Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

LEVENSLOOPBESTENDIGE ZORGCOMPLEXEN: VAN INTRA- NAAR EXTRAMURAAL

Vergrijzing en toenemende zorgvraag veranderen de zorgomgeving en het landschap voor cure

en care. De wens voor kleinere woonzorgcentra wordt groter. Door technologische snufjes is

toekomstbestendig maken van dit vastgoed eenvoudiger. Domotica, duurzame energieopwekking

en optimaal binnenklimaat vormen de pijlers van dergelijke levensloopbestendige complexen.

De uitdaging voor zorginstellingen en corporaties draait om het inblazen van nieuw leven in een

stedelijke omgeving met ongeschikt vastgoed voor zorgopname. “Het merendeel van de woningen is

ongeschikt”, merkt directeur Mark van Schijndel van Careos Groep op. “Daar kun je iets aan doen door

te renoveren en eventueel te transformeren. De behoefte voor geclusterd wonen is er zeker”, besluit

Van Schijndel.

Daarnaast komt er meer zorg vanuit huis en zijn er zorghotels om patiënten op te vangen na

operaties. “Kleine centra worden belangrijker en vervangen op termijn een deel van de grotere

ziekenhuizen”, blikt architect-directeur Frank Pörtzgen van Wiegerinck architectuur stedenbouw

vooruit. Diensten worden vaker aangeboden op basis van vraag. Het motto ‘De klant is koning’ lijkt

voor aanbieders van zorgoplossingen relevanter dan ooit.

4 Whitepaper Zorgvastgoed

De best practices vanaf pagina 13 geven goed weer wat er mogelijk is. Een goede financiering is

broodnodig om projecten met duurzaamheidsambities vorm te geven. Die ontbreekt nog wel eens,

omdat dit onderwerp (te) laat in het proces aan bod komt.

“De businesscase leidt tot een investeringsbeslissing, een creditscan en een financieringsstrategie”,

weet specialist en ambtelijk secretaris van de Vereniging NL Zorgobligatie John Reimerink.

“Vervolgens kom je, na een marktverkenning, tot een financieringsbeslissing en ten slotte komt het

beheer. Wanneer alle partijen in een project vanaf het begin betrokken zijn, kom je sneller tot een

financiering, omdat er duidelijkheid is over de totale case”, aldus Reimerink.

FINANCIERINGSALTERNATIEVEN GEVEN AMBITIES GESTALTE

Het grote voordeel van crowdfunding is dat iedereen mee kan doen en veel kleine bijdrages tot een groot bedrag leiden.

5Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

Gestapelde financieringTerwijl banken een terugtrekkende beweging maken, maakt gestapelde financiering

haar entree. Voorbeelden hiervan zijn de NL Zorgobligatie en crowdfunding.

Eerstgenoemde is een obligatie voor de financiering voor huidige of toekomstige zorg-

vastgoed of –faciliteiten.

Eigenschappen van de NL Zorgobligatie zijn de onafhankelijke creditrating, standaard leningsvoorwaarden, transparantie en toegankelijkheid.

Met crowdfunding is een min of meer directe verbinding met beleggers mogelijk en heb je als

vraagzijde niet te maken met intermediairs. Door deze vorm van investeringen toe te passen gaat

een partij een relatie aan met personen en bedrijven die in een visie, innovatie of verduurzaming

beleggen. Het grote voordeel van deze vorm van groepsfunding is dat iedereen mee kan doen en

veel kleine bijdrages tot een groot bedrag leiden.

Forse investeringen door pensioenfondsenDaarnaast trekken de investeringen in zorgvastgoed door beleggers aan. Naast de eerder genoemde

vormen van financiering zijn er pensioenfondsen en institutionele financiers die alternatieve

mogelijkheden aanreiken. Zo investeert Syntrus Achmea in 2016 en 2017 € 100 miljoen in zorgvast-

goed.

6 Whitepaper Zorgvastgoed

€ 350

€ 300

€ 250

€ 200

x milj

oen

€ 150

€ 100

€ 50

€ 0

20092010

2011 20122013

2014

2015

Figuur 1: Beleggingsvolume in Nederlands zorgvastgoed door marktpartijen

Bron: CBRE Research en Syntrus Achmea Real Estate & Finance

De totale portefeuille van dit zorgvastgoedfonds stond eind 2016 op 14 objecten, met een totale

waarde van € 250 miljoen. Het fonds merkt op dat de vraag naar zorgvastgoed het grootst is van alle

vastgoedsegmenten.

Schepje bovenop beleggingsvolume in 2015In ‘Zorgvastgoed groeit uit de kinderschoenen’, een publicatie van CBRE en Syntrus Achmea Real

Estate & Finance, blijkt dat het investeringsvolume in zorgvastgoed een vogelvlucht heeft genomen

in 2014. Toen werd er € 286 miljoen geïnvesteerd. In 2015 werd er nog een schepje bovenop gedaan

en werd een beleggingsvolume van boven de € 300 miljoen realiteit.

Opmerkelijk bij de investeringen is dat 75% van de beleggingen in 2015 care-gerelateerd zijn.

Daarnaast zijn er vaak meerdere typen vastgoed bij een transactie betrokken. Levensloopbestendige

woningen worden ondergebracht in hetzelfde gebouw als intramurale zorgwoningen en diensten

gerelateerd aan zorg. In Cure blijven eerstelijnsdiensten het meest populair.

Naast nationale interesse om meer te investeren in Zorgvastgoed, schuilen ook over de landsgrenzen

enkele geïnteresseerden. Zo financierde de Vlaamse investeerde Cofinimmo 13 zorgvastgoedobjecten

via een sale- en leasebackconstructie, een constructie waarbij de eigenaar van een pand een object

verkoopt en vervolgens terughuurt.

7Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

VAN NO-GO NAAR GO DANKZIJ SUBSIDIEPOTTEN

Bij ieder type vastgoed is het interessant om een goed overzicht te houden van de beschikbare

subsidiëringen, zo ook voor zorgvastgoed. Ook in 2017 zijn er weer diverse mogelijkheden

om gebruik te maken van beschikbaar gestelde gelden voor een specifiek doeleinde binnen

verduurzaming.

Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE)Op 2 januari 2017 is de ISDE 2017 geopend, met een totaal budget van € 70 miljoen. De regeling

zorgt ervoor dat vastgoedeigenaren een tegemoetkoming kunnen krijgen voor de aanschaf van

bijvoorbeeld een warmtepomp, biomassaketels en pelletkachels.

MIA Indien er sprake is van investering in milieuvriendelijke technieken, dan kunt u wellicht gebruik-

maken van de Milieu-investeringsaftrek (MIA). Bij gebruikmaken van de MIA is er sprake van een

investeringsaftrek die kan oplopen tot 36% van het investeringsbedrag.

VamilDoor de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) toe te passen is het mogelijk om 75%

van de investeringskosten af te schrijven.

Let op: vraag MIA\Vamil binnen 3 maanden aan nadat u de opdracht heeft gegeven tot

verduurzaming

SDE+Gaat u duurzame energie produceren door (bijvoorbeeld) zonnepanelen in te zetten? Dan kunt u

gebruikmaken van de Stimuleringsregeling Duurzame Energie 2017. Neem een kijkje op de website

van RVO.nl om erachter te komen hoe u met deze subsidiëring aan de slag kunt. Door een

SDE-voorlichtingsfilm te bekijken weet u in 4 minuten of u in aanmerking komt voor de regeling.

Let op: U heeft alle benodigde vergunning en bijlagen op tijd nodig. Geen vergunningen terwijl

wel vereist betekent geen subsidie.

GroenprojectenDe regeling groenprojecten vormt een stimulering voor duurzame en innovatieve (bouw)projecten.

Er zijn twee mogelijkheden om gebruik te maken van de groenregeling: als groene spaarder of

belegger en als investeerder, waarbij u gebruikmaakt van groene financiering.

Bekijk de projecten die in aanmerking komen en ontdek meer informatie over de regeling

Groenprojecten.

!

!

8 Whitepaper Zorgvastgoed

Hoe duurzaam is uw ziekenhuis of woon-zorgcomplex? De tool ‘GPR Gebouw’ meet van

beleidsvorming tot realisatie de prestaties van het gebouw. Met vijf thema’s, Energie, Milieu,

Gezondheid, Gebruikskwaliteit, en Toekomstwaarde is het mogelijk om diverse scenario’s te schetsen

en de effecten hiervan.

Wanneer GPR Gebouw wordt ingezet is er de mogelijkheid (mits aan criteria wordt voldaan)

om een subsidie MIA\Vamil aan te vragen. Meer informatie vindt u op www.rvo.nl.

BREEAM-NLEen andere manier om de duurzaamheidsprestaties van gebouwen te bepalen is BREEAM-NL.

In 2016 behaalde het HagaZiekenhuis in Den Haag het BREEAM-NL Excellent oplevercertificaat voor

zijn opgeleverde nieuwe ziekenhuis. Maatregelen als een warmtepomp, een goed ventilatiesysteem

en ledverlichting leidden hier tot een BREEAM-NL score van 70,63%.

LEEDLEED staat voor Leadership in Energy & Environmental Design en is sinds 2000 ontwikkeld op basis

van BREEAM door de United States Green Building Council. Het is voornamelijk een design tool en

geen prestatiemeting.

WELLNieuwkomer is het uit Amerika overgewaaide WELL, dat vooral focust op het welbevinden van

medewerkers. Door de certificering toe te passen en de richtlijnen te volgen moet een gezonde

werkomgeving gegarandeerd worden.

CERTIFICERINGEN: HOE DUURZAAM BENT U?

‘Alternatieve vormen van financiering kunnen de vervroegde start betekenen voor een duurzaam project.’

9Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

ENERGIEBEHEER EN –ONDERHOUD BIJ ÉÉN PARTIJ ONDERBRENGEN

Zorgvastgoed is 24 uur per dag in gebruik, waardoor energiemanagement en monitoring essentieel

zijn voor verduurzaming. Een populaire maatregel om energiebesparing door te voeren en tegelij-

kertijd voldoende tijd te behouden voor de core business is een energieprestatiecontract. Heldere

afspraken over technisch en functioneel beheer met een externe partij kunnen enerzijds veel werk uit

handen van het zorgbestuur nemen en anderzijds tot energiezuinigheid leiden.

Het Platform Duurzame Huisvesting ontwikkelde een Menukaart prestatiecontracten voor zowel

opdrachtgevers als leveranciers om als raamwerk te fungeren voor een (energie)prestatiecontract

voor het beheer en onderhoud van gebouwen.

In deze app is onder andere het ambitieniveau eenvoudig te bepalen en wordt helder geformuleerd

wat van iedere partij wordt verwacht. Daarnaast geeft de menukaart enkele handige tips voor

ketenpartners, voor een goed werkend contract.

Zo is onder andere flexibiliteit van belang. Verandert de situatie van de gebruiker? Gebruikt hij meer

of mindere vierkante meters? Dan is het goed om een contract te hebben dat kan meebuigen. Denk

verder na over verwachtingsmanagement bij de eindgebruikers, bijvoorbeeld over het binnenmilieu,

de zelf aan te passen gebouwdelen en de temperatuur.

Daarnaast is het slim om een nulmeting uit te voeren en zoveel mogelijk gegevens beschikbaar te

stellen over het gebouw en resultaten die behaald zijn. Wees hier zo transparant mogelijk in om de

communicatie en samenwerking eenvoudig te maken.

‘Dankzij een besparing van € 130.000 kon het ziekenhuis eerder nieuwe apparatuur kopen.’

10 Whitepaper Zorgvastgoed

Praktijkvoorbeeld Zuyderland ziekenhuis

Het Zuyderland ziekenhuis startte met een energieprestatiecontract en zorgde in 6

jaar tijd voor een CO2-emissiereductie van 1.080 ton per jaar en een besparing van

€ 130.000. Hierdoor kon het ziekenhuis eerder nieuwe apparatuur kopen.

Praktijkvoorbeeld: Prestatiecontracten met KPI’s voor Albert Schweitzer-ziekenhuis

Het Albert Schweitzer ziekenhuis startte met een prestatiecontract met KPI’s. Daarbij betrok

het 3 partijen: Van Wijnen, Kuijpers en Croonwolter&dros.

Het ziekenhuis werkt al sinds 2011 samen met de partners van het huidige consortium,

genoemd WKC. De partners voerden onder andere werkzaamheden uit op de afdeling

Geriatrie, Breastclinic, PAAZ, Centrale Sterilisatie Afdeling, Oncologie, Dialyse, Verloskunde en

de Oogpoli OK. Tijdens de werkzaamheden lopen de primaire processen van het ziekenhuis

gewoon door.

Het prestatiecontract met de kritische prestatie indicatoren vormt het startschot voor

de hernieuwde samenwerking. “Dat we met elkaar dit bijzondere verbond aangaan,

betekent dat we het volste vertrouwen hebben in elkaars kwaliteit en expertise”, vertelt

hoofd bouwprojecten Max Heijboer van het Albert Schweitzer ziekenhuis. De partijen

verwachten hoge prestaties van elkaar. “Door de beproefde samenwerking binnen complexe

bouwprojecten weten we precies hoe de ander denkt en zo houden we elkaar scherp.”

11Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

Bent u op zoek naar leveranciers die voor u aan de slag willen met energieprestatiecontracten?

Bekijk dan de lijst met koplopers van Building Holland en maak bijvoorbeeld een afspraak met

BAM Bouw en Techniek, Heijmans of VolkerWessels.

1. BEPAAL DE HOOFDLIJNEN VAN HET CONTRACT

• Wat verwacht ik van de uitvoerende

partij?

• Welk contracttype stellen we op?

• Hoe flexibel is het contract?

PRESTATIECONTRACT OPZETTEN VOOR MIJN ZORGVASTGOED

3. VERZAMEL GEGEVENS

• Verzamel zoveel mogelijk gegevens over uw installaties

- Denk hierbij aan functionele en

technische specificaties (wat kunnen de installaties en wat doen ze)

• Lever een up-to-date meerjarenonderhoudsplan aan

PRESTATIE INDICATOREN BEPALEN• Welke prestaties zijn relevant?

• Welke resultaten wilt u behalen?

2. STEL HET CONTRACT OP EN BESTEEDT HET PROJECT AAN

• Hoewel de Menukaart Prestatiecontracten veel houvast geeft bij het opstellen van het contract, is juridische ondersteuning aan te raden

• Bepaal bij de aanbesteding hoeveel verantwoordelijkheid u uit handen wilt geven

- Geeft u veel werk en verantwoordelijkheid uit handen? Dan levert u meer informatie aan, zodat de externe partij het contract goed in kan vullen

- Wees bij de risicobepaling transparant over de uit te voeren werkzaamheden

4. BEHEERFASE: BLIJF MONITOREN EN HOUD ELKAAR SCHERP

• Blijf scherp in de beheerfase

• Communiceer open en transparant, zodat zowel opdrachtgever en opdrachtnemer het contract optimaal benutten

12 Whitepaper Zorgvastgoed

BEST PRACTICES VAN LEVENSLOOP-

BESTENDIGE ZORGCOMPLEXEN

Woonzorgcomplex met frisse ontwerpvisieHet woon-zorgcomplex Eltheto in Rijssen staat voor een progressief woonmodel voor oudere

personen. Het bestaat uit vier woonblokken, opgebouwd rond diverse groenruimten die sociale

interactie bevorderen.

Ontwerper 2by4-architects zocht voor de buitenafwerking een alternatief dat op hout lijkt. De

architect vond dit in de plaatmaterialen van Rockpanel. Deze materialen worden op duurzame

manier samengesteld, van sterke natuurlijke basaltsteen.

2by4-architects koos voor Rockpanel Natural, een plaat die onderhevig is aan natuurlijke verwering.

Daarnaast verandert de oplossing van uiterlijk onder invloed van het klimaat. “De klanten waren

aanvankelijk verrast dat met deze panelen een houtlook bereikt wordt, zonder enige vorm van hout-

print te gebruiken”, vertelt projectarchitect Remko Remijnse. Het is het eerste project in Nederland

waarvoor platen op deze manier zijn aangewend.

Onderscheidend in: duurzame materialen, esthetiek, progressief woonmodel met vier woonblokken, houtlook.

Arnhem krijgt duurzaam woonzorg-complexWoonzorgorganisatie DrieGastenGroep is gestart met de nieuwbouw van Huis en Haard, een van

de meest duurzame woon-zorgcomplexen van Nederland. Huis en Haard krijgt energielabel A++++.

“De besparing op de energiekosten kan weer ten goede komen aan de zorg”, zegt ze. “Zo levert duur-

zaamheid een win-winsituatie op.”

Hieronder verstaat DrieGasthuizenGroep niet alleen de technische mogelijkheden, maar ook de

belevingskwaliteit van zowel cliënten als personeel. Verder staan daarin duurzame aspecten in de

zorg aan cliënten centraal. “Dit noemen we healing environment: een omgeving waarin cliënten

zich thuis voelen en die bijdraagt aan hun geestelijke en lichamelijke gezondheid. Bij het personeel

gaat het om werkplezier, werkcomfort en een gezonde omgeving om in te werken. Dit kan worden

gerealiseerd door de inrichting van het gebouw met natuurlijke materialen, regelbare ledverlichting,

veel natuurlijk licht en groen.”

Onderscheidend in: energielabel A++++, healing environment, werkcomfort, natuurlijke materialen, veel natuurlijk licht en groen.

Whitepaper Zorgvastgoed14

305 zonnepanelen op dak van woon-zorgcomplexDe Utrechtse zorginstelling AxionContinu zorgde voor een duurzame energievoorziening in het

woon-zorgcomplex De Voorhoeve. 305 zonnepanelen leveren tussen de 65.000 en 75.000 kWh per

jaar op voor het complex met ongeveer 125 bewoners.

Op basis van een haalbaarheidsstudie uitgevoerd door Soft Energy en de SDE+ subsidie lukte het om

de businesscase rond te krijgen. De terugverdientijd van de panelen is 10 jaar.

Onderscheidend: dak vol zonnepanelen, 75.000 kWh opbrengst per jaar, businesscase rond door subsidie.

Foto: 2by4-architects

15Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

BEST PRACTICES VAN ZORGVASTGOED

BEST PRACTICES VAN ZORGVASTGOED

“We maken een healing environment, gestaafd op wetenschappelijk onderzoek”, vertelt Duurzaam Gebouwd-expert en architect Thomas Bögl van LIAG. “Tijdens het ontwerpproces heeft LIAG een arts en psychologe betrokken om voor ons uit te vinden welke maatregelen daadwerkelijk nut hebben.”

DBMO-overeenkomst voor duurzaam Zaans ZiekenhuisEen BREEAM-NL Very Good-certificaat vormt de kers op de taart voor het nieuwe en duurzame Zaans

Medisch Centrum. Opmerkelijk aan het gebouw, naast de vele duurzame maatregelen (zie kader

onderaan) is de DBMO-overeenkomst tussen bouwer BAM en ontwikkelaar Vitaal Zorgvast.

Deze overeenkomst maakt BAM 25 jaar verantwoordelijk voor het technisch beheer en onderhoud,

voor het leveren van schoonmaakdiensten en het energieverbruik. Daarnaast is de aannemer de

komende jaren verantwoordelijk voor het energieverbruik en het nemen van maatregelen om het

energieverbruik zoveel mogelijk te beperken.

Een warmte-koudeopslagsysteem zorgt voor duurzame energieopwekking en daarnaast is er

individuele regeling van verlichting en temperatuur per kamer, vindt er 20% waterhergebruik plaats

en zijn er bewegingsmelders voor de verlichting. Verder heeft het ZMC een Pharmafilter-systeem

gebouwd, om het afval op een milieuvriendelijke manier te verwerken.

Onderscheidend in: healing environment, 20% hergebruik water, bewegingsmelders verlichting, broninstallatie voor verwarming en koeling, individuele regeling van verlichting en temperatuur per kamer.

17Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

Kinderoncologisch centrum combineert zorg met research Het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie in Utrecht kent een bijzondere combinatie tussen

zorg en research en een nieuwe manier van afstemmen tussen onderzoekers en zorgverleners. Met

de vernieuwende afstemmingen moeten de best mogelijke resultaten voor genezing van kinderen

met kanker ontstaan. Het centrum is volgens ‘Evidence based design’ vormgegeven. Middelen als

licht, lucht, uit- en overzicht en structuur in het gebouw ondersteunen het genezingsproces hierin.

Het moet een rustgevende omgeving zijn, die natuurlijke processen als dag- en nachtritme en

beleving van de seizoenen faciliteert.

Een ander element zijn de Ouder-Kind-Eenheden (OKE), een concept ontwikkeld door Kopvol, waarin

kinderen en ouders dicht bij elkaar kunnen verblijven in een huiselijke omgeving. Het Prinses Máxima

Centrum wordt eind 2017 opgeleverd en wordt een half jaar later geopend.

Onderscheidend in: arts en psychologe betrokken bij ontwerpproces, afstemming gezocht tussen onderzoekers en zorgverleners, vormgegeven comform ‘evidence based design’ en een rustgevende omgeving.

Whitepaper Zorgvastgoed18

Het meest energieopwekkende ouderenzorggebouw van NederlandWooncomplex Petterhústerstate in de Friese plaats Stiens is verkozen tot het meest energieopwek-

kende ouderenzorggebouw van Nederland [red. in december 2016]. Dat maakte adviesbureau De

nieuwe draai bekend tijdens het radioprogramma BNR Duurzaam.

De woonzorgvoorziening van zorginstellingen Palet en Talant stamt uit 2010, beschikt over een

warmte-koudeopslag in de bodem en heeft een sedumdak voor natuurlijke isolatie. Het gebouw

is niet aangesloten op het gasnet. “Dit gebouw is helemaal vanuit de mens bedacht”, vindt Marco

Sotthewes van De nieuwe draai. “De zorgvisie is: we doen zoveel mogelijk net als thuis. Dus geen

groene, lichtgevende bordjes: die heb je thuis ook niet.”

Dit Friese gebouw bestaat uit 4 woongroepen voor ieder 6 à 7 personen. Zij hebben een eigen kamer

met een badkamer, die ze met hun eigen spullen mogen inrichten. Alle woningen bevinden zich op

de begane grond. Er is veel lichtinval en bewoners kunnen zelfstandig naar buiten om een wandeling

te maken.

Onderscheidend in: meest energieopwekkende ouderenzorggebouw, natuurlijk isolatie in de vorm van sedumdak, warmtekoudeopslag in de bodem, geen aardgasaansluiting.

19Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

Hierbij kiest Cordaan voor een raamovereenkomst met deze consortia, om voor het verbeteren en

optimaliseren van de vastgoedportefeuille optimaal te profiteren van de kennis, kunde en het lerend

vermogen van de markt. Cordaan beschikt over meer dan 100 vestigingen en 2.100 woningen in

Amsterdam, Diemen, Huizen en Nieuw-Vennep.

“We geven de consortia de ruimte om met behulp van de beschrijving van onze ambities en het beschikbare budget, zelf de beste aanpak te bedenken voor de transformatie van een specifiek gebouw”, vertelt Sophie Keulemans, adjunct directeur huisvesting namens Cordaan. “Dat vergt enerzijds durf en anderzijds de nodige transparantie van alle deelnemers in de samenwerking.”

Zorginstelling transformeert en verduurzaamtZorginstelling Cordaan transformeert en verduurzaamt vastgoed. De komende 7 jaar wordt een groot

deel van haar voorraad onder handen genomen door 3 consortia.

Het gaat hierbij om Duet (Facilicom en Ucility), Care&Co (Van Wijnen, Buro SBH, DGMR, Kuijpers en

Bureau Ouderenzorg en Dura Vermeer met Eneco en BBN Adviseurs. Voor deze transformatie heeft

Cordaan een programma opgesteld, met daarin de transformaties die tot en met 2022 moeten

worden uitgevoerd. Deze uitvoering vindt plaats in samenwerking met de 3 consortia. Zij zijn

gekozen uit 9 ingeschreven consortia. Alle inschrijvingen zijn beoordeeld op basis van de ambities

van Cordaan op het gebied van klantgerichtheid, veiligheid en duurzaamheid gekoppeld aan

comfort en de wijze waarop consortia omgaan met de uitdagingen in de zorgbouw.

Whitepaper Zorgvastgoed20

Bronnen:www.duurzaamgebouwd.nl

www.platformduurzamehuisvesting.nl

www.rvo.nl

http://www.platformduurzamehuisvesting.nl/prestatiecontract/app/#tabs-11

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/inhoud/langer-zelfstan-

dig-wonen

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/duurzame-gebouwen/financie-

ring-en-outsourcing/prestatiecontracten

http://nieuws.cbre.nl/beleggingsvolume-in-nederlands-zorgvastgoed-verdrievoudigd

21Gezond Zorgvastgoed binnen handbereik

22 Whitepaper Zorgvastgoed

COLOFONUitgeverij / Redactie:

DGB BV, Beekhuizenseweg 11, 6881 AA Velp

Marvin van Kempen, Redacteur

redactie@duurzaamgebouwd.nl | +31 (0)85 273 59 70

Opmaak:

Duurzaam Gebouwd

marketing@duurzaamgebouwd.nl | +31 (0)85 273 59 70

BUILDING HOLLAND© maart 2017, Velp

DEZE WHITEPAPER WORDT U AANGEBODEN DOOR BUILDING HOLLAND

BUILDING HOLLAND11 T/M 13 APRIL 2017

RAI AMSTERDAM

GRATIS TOEGANG »

Bent u er ook bij? Lees meer en bestel gratis

toegangskaarten op www. buildingholland.nl