1

naam hoofdstuk en als hetlang is eventueel over een

paar regels

Woningen in het groen Uitwerkingsplan Slotermeerhof

Vastgesteld door de stadsdeelraad Geuzenveld-Slotermeer op 7 juni 2005 en door Ymere op 29 augustus 2005.

1 Inleiding 5

2 Politieke verantwoording 7

2a De opgave 7

2b Motivatie sloopopgave 9

2c Jongerenhuisvesting 10

2d Groentoets 11

3 Het plan 13

3a Sociale pijler 13

3b Programma 16

3c Stedenbouwkundigplan 17

3d Welstandscriteria Slotermeerhof 28

4 Herhuisvesting 31

4a Herhuisvestingsopgave 31

4b Sociaal Plan Parkstad 32

5 Planning 33

6 Interim beheer 35

7 Participatie en communicatie 37

7a Coproductie en uitwerkingsplan 37

7b Communicatie en participatie in de uitvoeringsfase 40

8 Financieel kader 41

Inhoud

4

Inleiding

5

InleidingCoproductie

Dit uitwerkingsplan is in coproductie met bewoners en omwonenden tot stand gekomen.

Dat wil zeggen dat stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer, woningcorporatie Ymere en Snitker/Borst architecten nauw met de bewoners en omwonenden hebben samen-gewerkt bij het ontwikkelen van dit plan. Soms ging dit gepaard met felle discussies.Maar het eindresultaat mag er zijn.Gezamenlijk is er een plan gemaakt dat rechtdoet aan alle belangen, stedenbouwkundiggoed past bij het gebied en dat kan rekenenop een brede steun van de participatiegroep.

Opzet en leeswijzer

In dit uitwerkingsplan Slotermeerhof wordteerst een beschrijving gegeven van de opgavein hoofdstuk 2. Daarna volgt in hoofdstuk 3een schets van het plan voor een nieuweSlotermeerhof. Naast maatregelen op sociaalgebied die voor heel Buurt 5 gelden, wordtuitgebreid stilgestaan bij een nieuw steden-bouwkundig ontwerp met de daarbij behorendewelstandscriteria. In hoofdstuk 4 komt de herhuisvesting komt aan bod. Na kort stil testaan bij de planning in hoofdstuk 5, wordenin hoofdstuk 6 de maatregelen besproken voorinterim beheer. In hoofdstuk 7 tenslotte kuntu meer lezen over het participatietraject en decommunicatie rondom de plannen.

1 Inleiding

De Slotermeerhof wordt vernieuwd. De ruim honderd kleine woningenmaken plaats voor comfortabele eengezinswoningen en moderne appartementen. Een klein aantal woningen blijft voorlopig staan. In de zestiger jaren was de Slotermeerhof voor ouderen een fantastischeplek om te wonen. Veertig jaar later voldoen de kleine aanleunwoningenniet meer aan de eisen van deze tijd. Wel is de groene enclave nog altijdeen aantrekkelijke woonomgeving. Niet voor niets is 'wonen in het groen'het uitgangspunt voor de vernieuwing van de Slotermeerhof. In dit uitwerkingsplan is dat uitgangspunt verder uitgewerkt.

6

De opgave volgens het vernieuwingsplan

2a De opgaveHet vernieuwingsplan voor Buurt 5 beschrijftde kaders voor de vernieuwing van deSlotermeerhof op hoofdlijnen. Het plan schetsteen toekomstbeeld voor de Slotermeerhof alswoongebied, met wonen in het groen. ook wel'opgave 'genoemd. In eerste instantie was deopgave voor de Slotermeerhof: de sloop vanalle bestaande woningen en het bouwen van160 nieuwe woningen. Onder ivloed van deinspraak van bewoners en omwonenden is deopgave teruggebracht tot 100-125 woningen.Het opstellen van het plan wordt in coproduc-tie met bewoners gedaan. Onderdeel van deplanvorming is het onderzoek naar het behoudvan een klein aantal woningen.

7

Politieke verantwoording

2 Politieke verantwoording

De uitgangspunten voor de vernieuwing van de Slotermeerhof zijnvastgelegd in het vernieuwingsplan voor Buurt 5. In vaktaal wordt dit de'opgave' genoemd. In dit hoofdstuk leest u welke 'opgave' in eerdere fasenis vastgesteld voor de Slotermeerhof. En wat geldt als vertrekpunt voor deverdere uitwerking van plannen.

de opgave- Sloop van bestaande woningen.- Onderzoek naar behoud van een klein

aantal woningen- Bouw van 100-125 nieuwe woningen- Plan in coproductie met bewoners

8

Politieke verantwoording

HUIDIGE BEBOUWING SLOTERMEERHOF OPENBAAR GROEN OVERIGE BEBOUWING

BERNARD LODERSTRAAT

BU

RG

EM

EE

STE

R VA

N LE

EU

WE

NLA

AN

JAN

DE

LOU

TER

STR

AA T

WONINGEN SLOTERMEERHOF

2b Motivatie sloopopgave

Bij de vaststelling van het vernieuwingsplan Buurt 5 heeft de stadsdeelraad verzocht om bijde uitwerkingsplannen een nadere motivatie tegeven van de sloopopgave. Voor de Slotermeer-hof gaat het in eerste instantie om de sloopvan 91 woningen en blijven 11 woningenbehouden. Vóór de oplevering van de nieuw-bouwwoningen uit de eerste fase bepalen Ymere,het stadsdeel en de betrokken bewoners inonderling overleg of de overige 11 woningendefinitief blijven staan of toch nog geslooptworden.

Kleine woningen

De 102 woningen in het complex Slotermeerhofzijn in 1963 gebouwd. Oorspronkelijk warenhet aanleunwoningen, die bij het bejaarden-tehuis Slotermeeroord hoorden. Dit tehuis is inde negentiger jaren gesloopt. Op die plaats zijntwee waaiervormige appartementenblokkengebouwd. In het complex komen vier typenwoningen voor. Op enkele uitzonderingen na,zijn het kleine woningen. Gemiddeld is dewoonoppervlakte slechts 26 m2. Eind negentigerjaren waren ze dan ook steeds moeilijker teverhuren aan ouderen. Bouwtechnisch voldoende woningen ook niet meer aan de eisen vandeze tijd. Met name de warmte-isolatie engeluidsisolatie tussen de woningen zijn onderde maat.

Type Aantal woningen GBO m2 Woonopp. m2

W1 50 37 28

W2 43 26 19

W3 6 46 36

W4 3 95 72

Totaal 102

SLOTERMEEROORD

9

2c JongerenhuisvestingKan de huisvesting voor jongeren worden verbeterd in Buurt 5? Op verzoek van destadsdeelraad komt deze vraag expliciet aande orde in de uitwerkingsplannen voor de verschillende deelgebieden van Buurt 5. Dus ook in het uitwerkingsplan voor deSlotermeerhof.

Nieuwe sociale huurwoningen

Huisvesting voor jongeren moet niet alleenbetaalbaar zijn, maar ook binnen de toewij-zingsregels toegankelijk voor deze doelgroep.Alleen als de woonoppervlakte kleiner is dan60 m2 mogen alleenstaande jongeren eensociale huurwoning betrekken. Dat maakt dedertig nieuwe sociale huurwoningen in deSlotermeerhof minder geschikt. Want het strevenis nieuwe woningen te bouwen met eengemiddelde gebruiksoppervlakte van 85 m2. Bovendien zijn de nieuwe sociale huurwoningenin eerste instantie beschikbaar voor de herhuisvesting van huishoudens, die vanwegede vernieuwing moeten verhuizen.

Tijdelijke verhuur

Waar liggen de mogelijkheden voor de huisves-ting van jongeren in de bestaande woning-voorraad? Allereerst in tijdelijke verhuur van vrijgekomen woningen, vóór ze daadwerkelijkworden gesloopt. Dat voorkomt leegstand enbiedt jongeren de mogelijkheid om zelfstandigte wonen en woonduur op te bouwen. Een deel van de woningen wordt nu al tijdelijk verhuurd aan jongeren.Daarnaast blijven er in de eerste fase van de vernieuwing elf oude woningen staan. De woonoppervlakte van acht daarvan is kleiner dan 60 m2. Deze woningen zijn en blijven geschikt voor jongerenhuisvesting.Jongeren met een middeninkomen kunnen straks hun intrek nemen in één van de middel-dure huur- of koopwoningen. Regelingen alsde Amsterdamse Middensegment Hypotheek(AMH) maken deze woningen ook voor dezedoelgroep beter toegankelijk. Op dit moment isechter niet duidelijk hoe de centrale stad dezeregelingen na 2006 zal inzetten.Er is een speciale regeling voor thuiswonendejongeren boven de 18 jaar. Als hun oudersstadsvernieuwingskandidaat worden omdat zehun huis moeten verlaten vanwege de sloop, kunnen deze jongeren zelf een semi-stadsver-nieuwingsstatus krijgen. In concreto betekentdit dat de woonduur van de jongeren met vijf jaar wordt verlengd, zodat zij een beterepositie krijgen op de woningmarkt.

10

Politieke verantwoording

11

Politieke verantwoording

2d GroentoetsHet meest karakteristieke van de Slotermeerhofis het alom aanwezige groen. Om een beeld te krijgen van de kwaliteit van het groen iseen inventarisatie uitgevoerd: de groentoets.De uitkomsten van de groentoets vormen debasis voor het definitieve maaiveldontwerp: denieuwe inrichting van het terrein.

Goede conditie

Voor de groentoets is Slotermeerhof opgedeeldin tien vakken. In elk van die vakken zijn allebomen beoordeeld op hun kwaliteit en levens-verwachting. De meeste bomen hebben inmiddelsvolwassen afmetingen. Een klein aantal is

recent (2002-2003) bij geplant. Veel bomen verkeren in goede conditie. Dat geldt met namevoor de elzen en iepen. De conditie van deesdoorns en sierkersen is beduidend minder.Vooral in de bosplantsoenvakken zijn de lang-zaam groeiende esdoorns in hun ontwikkelinggehinderd door de berken en elzen. Als er straksna het dunnen van de bosplantsoenvakken bomenvrij komen te staan, bestaat de kans dat ze doorharde wind scheef groeien. Er zijn enkele dodebomen aangetroffen in de Slotermeerhof. Diemoeten gekapt worden. En in de voorhof aan deBernard Loderstraat staat een linde met een reëlekans op omvallen, omdat ze steeds schever groeit.

Monumentale bomen

In de Slotermeerhof staat een aantal bijzondereen beeldbepalende bomen. Bijvoorbeeld de iep in de westelijke hof aan de kant van deBurgemeester van Leeuwenlaan. Die kan binnen een paar jaar de status van monumen-taal bereiken. Ook de meerstammige esdoornin datzelfde vak kan in de nabije toekomst eenmonumentale boom worden. In het bosplant-soen langs de Bernard Loderstraat staat eenmooie, grote iep die ook beeldbepalend is.

12

Het plan

13

Het plan

3a Sociale pijlerHet belangrijkste doel van de sociale pijler isbewoners meer te laten participeren in desamenleving. Dat kan door achterstanden bijbewoners te voorkomen of weg te werken endoor talenten aan te boren en te ontplooien.Ook schept de sociale pijler voorwaarden voorhet creëren en behouden van werkgelegenheiden het realiseren van een passend voorzieningen-niveau. De omvang van de Slotermeerhof is te beperktom een eigen sociaal programma te ontwikkelen.Slotermeerhof lift voor deze pijler mee op hetprogramma voor Buurt 5 als geheel.

Wat wil het stadsdeel bereiken?

Het stadsdeel wil graag dat bewoners deNederlandse taal op basisniveau spreken enbegrijpen. Zo kunnen zij actief deelnemen aande samenleving en zijn ze in staat gebruik temaken van voorzieningen. Voorzieningen waar-door ze kunnen participeren (sport, vrijwilligers-werk) en hun zelfredzaamheid kunnen vergro-ten. Dat wil zeggen dat ze zelf hun problemenkunnen oplossen en hun sociaal-economischepositie kunnen versterken, bijvoorbeeld doorhet vinden van werk.

3 Het planEen belangrijk doel van de stedelijke vernieuwing is het verbeteren van de leefbaarheid in een buurt en te zorgen dat er voldoende voorzieningenbinnen handbereik zijn. Dat maakt dat bewoners er graag wonen en ookwillen blijven wonen. Daarvoor is meer nodig dan alleen woningen bouwen.Minstens even belangrijk is de sociale pijler. Daarin zijn maatregelen opgenomen om de maatschappelijke participatie van de inwoners te vergroten. In dit hoofdstuk wordt eerst de sociale pijler beschreven. Daarna komt de fysieke vernieuwing van de Slotermeerhof aan bod.

14

Het plan

Talenten kunnen ontplooienHet stadsdeel biedt bewoners gelegenheid huncreatieve en sportieve talenten te ontplooien.Er is een aantrekkelijke locatie om culturele ensportieve evenementen te organiseren. Het stadsdeel besteedt ook zorg aan kunst en cultuur, waardoor bewoners meer waarde-ring krijgen voor hun leefomgeving.

Ontwikkeling op schoolDaarnaast is het streven van het stadsdeel datbasisschoolleerlingen weinig verzuimen, opti-maal in hun ontwikkeling gestimuleerd wordenen de kans krijgen hun talenten te ontplooien.Scholen bieden daarom méér dan alleen leren.Ouders zien het belang van een vroege startop school en ondersteunen hun kind(eren) inde ontwikkeling. Ook zijn ouders bekend methet onderwijssysteem en nemen ze deel aanactiviteiten, zoals taallessen.

Wat zet het stadsdeel daarvoor in?

Naast algemene voorzieningen voor alle bewo-ners zijn er specifieke projecten voor jongeren,ouderen en volwassenen. Die zijn gebaseerd ophet reguliere stadsdeelbrede beleid en specifiekbeleid voor de vernieuwing van Buurt 5. Dezeactiviteiten zijn onder andere:

Jongeren• Schatkamer: een succesvol project voor

naschoolse activiteiten, waardoor kinderenhun talenten op het gebied van beweging,sport en creativiteit kunnen verkennen.

• Sterproject: buurtgerichte sport- en spel-activiteiten, die het gehele jaar wordenaangeboden.

• Jongerensteunpunt : daar kunnen jongerenterecht voor informatie, advies en hulp.

• Jongerenactiviteitencentra: bieden zinvollevrijetijdsbesteding voor jongeren.

• Zakgeldproject: daarin kunnen tieners kennismaken met werk.

• Voor risicogroepen is er het Street-corner-werk en Veilige Vindplaats.

Ouderen• Basispakket: voorzieningen waardoor

ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen, zoals spreekuren, telefoon-cirkels, vervoer, maaltijdvoorziening, boodschappenservice en klussenhulp.

15

Het plan

• Het geheugen van West: ouderen wordengeïnterviewd over de geschiedenis van hetstadsdeel en hun verhalen komen op eenwebsite, met foto’s van vroeger.

• Wijkgerichte Zorg en Welzijn: helpt de toegankelijkheid van zorg en welzijn te vergroten, met name ook voor allochtoneouderen.

Volwassenen• Taalonderwijs: verbetering en uitbreiding

van het lesaanbod, met de mogelijkheid tot vervolgactiviteiten, zoals het ROC, con-versatielessen in buurthuizen of taalstages.

• Taalcoördinatiepunt: stemt alles met betrekking tot vraag een aanbod van taalverwerving af; stadsdeelbreed is er een vrijwel dekkend aanbod aan taal- enconversatielessen.

• Vervolg-trajecten: richting (vrijwilligers)werken sociale activiteiten.

• Nieuwe Kansen Nieuw West: verzorgt coördinatie, afstemming en aanbod van de sociale activeringsactiviteiten in deWestelijke Tuinsteden.

• Service Team: een leer- en werkervarings-project voor jongeren.

• Sociale Activerings Makelaar: een projectvan de Sociale Dienst Amsterdam.

• Werkvirus: actieve begeleiding van risico-jongeren naar school of werk.

Voorzieningen in de omgevingVoorzieningen zoals scholen, winkels, (woon-) zorgcomplexen en recreatieve voorzieningenzijn belangrijk voor de leefbaarheid van eenbuurt. Veel voorzieningen staan echter onderdruk. Ze zijn verouderd of worden mindergebruikt. Daarom is het verbeteren van voorzieningen onderdeel van de stedelijke vernieuwing. In de Slotermeerhof zelf komengeen specifieke sociale voorzieningen. Maarhet vernieuwingsplan voor Buurt 5 voorziet ineen groot sociaal programma op het Jan de Loutercomplex, dat naast de Slotermeerhof ligt. Een belangrijk onderdeel daarvan is de bouwvan een multifunctioneel centrum. Daarin komtstraks een groot aantal sociaal-culturele voor-zieningen. Het aanbod op het Jan de Louter-complex bestaat nu uit vier scholen: de Immanuelschool, Burgemeester De Vlugtschool,het Plein en Visio, een school voor visueelgehandicapte kinderen. Verder is er een kinder-dagverblijf en peuterspeelzaal, het buurtcentrumSlotermeer en de Multibox.

16

Het plan

FASE 1 / 2003-2010

GEPLANDE SLOOP IN HET JAN DE LOUTERCOMPLEX

GEPLANDE SLOOP IN DE BURGEMEESTER ROËLLSTRAAT-NOORD

GEPLANDE SLOOP IN DE CONFICIUSBUURT

NOG NADER TE BEPALEN

FASE 2 / 2008-2015

GEPLANDE SLOOP IN DE LODEWIJK VAN DEYSSELBUURT

GEPLANDE SLOOP IN DE ROUSSEAU / DE KADE

NADER TE BEPALEN

SLOTERMEERHOF

33b Programma

In de Slotermeerhof komen in totaal 100 nieuwewoningen, waarvan 30 procent sociale huur-woningen en 70 procent (middel)dure huur- enkoopwoningen. Het aandeel eengezinswoningenis 20 procent. In de eerste fase worden 91 woningen gesloopten vervangen door 88 nieuwe woningen,waarvan 30 sociale huurwoningen. Onder de58 (middel)dure huur- en koopwoningen zijn49 appartementen en 9 eengezinswoningen.Een blok met 11 woningen aan de zuidrandvan de Slotermeerhof (Blok D) blijft voorlopigbehouden. Áls de woningen in een tweede fase gesloopt worden, komen daar 12 een-gezinswoningen voor in de plaats.

Eerste fase Aantal Bouwblok Categorie

Appartementen 30 B sociale huur

Appartementen 4 B middelduur

Eensgezinswoningen 9 C middelduur-duur

appartementen 45 A middelduur-duur

bestaande woningen 11 D sociale huur

tweede fase

Eensgezinswoningen 12 D middelduur-duur

Het plan

3cStedenbouwkundigplan

De nieuwe Slotermeerhof krijgt het karakter van'wonen in het groen'. Dat is in het vernieuwings-plan voor Buurt 5, waarvan de Slotermeerhofdeel uitmaakt. Het vernieuwingsplan stelt voorde bestaande groenstructuur te versterken doorde gracht ten zuiden van het Jan de Louterpadte verbreden.

De uitgangspunten

GroenstructuurDoor de groene en waterrijke WestelijkeTuinsteden loopt een netwerk van parken engrachten. Deze fijnmazige, groenblauwe struc-tuur wordt af en toe verruimd door een royaalstuk groen. De Slotermeerhof is daar een goedvoorbeeld van en vormt dan ook een wezenlijkonderdeel van dit netwerk. Het gebied fungeertals het ware als ‘stepping stone’ tussen hetSloterpark, het Eendrachtspark en hetGerbrandypark.

Stedenbouwkundige structuurHoewel de Slotermeerhof deel uitmaakt vanhet vernieuwingsgebied Buurt 5, hoort hetgebied in stedenbouwkundige zin bij Buurt 4.Deze laatste buurt heeft een heldere steden-bouwkundige structuur, met een ring vanwoningen en voorzieningen rond een midden-gebied, met voornamelijk woningen.Een belangrijk kenmerk van de verkaveling

in de Westelijke Tuinsteden is de herhaling enaaneenschakeling van zogenoemde stempels.Een stempel is een groep met woongebouwen,met daar binnen vaak een gemeenschappelijkof openbaar groengebied. Men kan door debuurten dwalen, van het ene naar het anderebinnengebied.

17

GROENSTRUCTUUR WESTELIJKE TUINSTEDEN

RAAMWERK

VELD

ENSEMBLE

STEMPELS

18

Het plan

Bestaande verkavelingDe Slotermeerhof ligt op de grens van dewoonbebouwing in het midden van Buurt 4 enhet Jan de Louterplantsoen aan de zuidrandvan de buurt. De duplexwoningen, gebouwdals aanleunwoningen bij het voormalig verzor-gingstehuis Slotermeeroord, zijn twee bouwlagenhoog en slechts 8 meter diep. Na de sloop vanhet tehuis zijn er in de negentiger jaren tweeappartementengebouwen van zeven lagen voorin de plaats gekomen.De Slotermeerhof heeft niet de kenmerkendestempelverkaveling van de meeste bebouwingin Buurt 4, maar een meanderende aaneen-schakeling van tweelaagse bebouwing. Dezeverkaveling zorgt voor variatie aan openbaregroengebieden: een voorhof aan de Bernard

Knelpunten in de verkavelingHet meest oostelijke woonblok van de Sloter-meerhof staat in de as van de Paul Scholtenstraaten blokkeert daardoor het zicht vanuit Buurt 4op het park. Bovendien staat het noordelijkeflatgebouw aan het A.E. Kokplantsoen erg dichtop dit woonblok (figuur 3).

Landschappelijke kwaliteit De Slotermeerhof is een groene enclave. Veelbomen hebben inmiddels volwassen afmetin-gen en verkeren in goede staat. Het gebiedheeft bijna het karakter van een arboretum.Handhaven en versterken van het huidigekarakter en de kwaliteit van het groen is daar-om het uitgangspunt voor de vernieuwing.

Loderstraat en twee binnentuinen aan het Jande Louterplantsoen. De twee binnentuinen liggengoed beschut ten opzichte van het openbaremaaiveld. De kleine terrassen die de huidigebewoners van de Slotermeerhof bij hun woninghebben aangelegd, gaan dan ook zonder hekkenof schuttingen over in het park. Dankzij hetvoorhof loopt het plantsoen door tot aan derand van het middengebied, de BernardLoderstraat.Buurt 4 is noord-zuid georiënteerd. De oriëntatievan het Jan de Loutercomplex, de gracht enhet park is gedraaid ten opzichte van dezenoord-zuid oriëntatie. In de verkaveling van de Slotermeerhof zijn deze beide oriëntatiesverenigd.

KNELPUNTEN RICHTINGENOORSPRONKELIJKE VERKAVELING

19

Het plan

Naast de goede kwaliteit van de beplanting ishet groen bovendien goed 'gedefinieerd' in dehuidige situatie. Dat wil zeggen dat alle ruimten'ergens bij horen', wat zorgt voor een gevoel vanveiligheid. Belangrijk daarbij is de verhoudingtussen de bebouwingshoogte en de maat vande groene ruimte.Er is in de Slotermeerhof een herkenbare over-gang van openbaar naar privé. De huidigebewoners voelen geen aandrang hun terrassenaf te bakenen met schuttingen en hekken. Dit biedt ruimte voor sociale cohesie. Er zijnbijvoorbeeld veel leuke details zoals perkjes enhoutsnijwerk, die duiden op de betrokkenheidvan bewoners bij het gebied. Die betrokken-heid moet gewaarborgd blijven.De enige knelpunten betreffen het beheer. Met een beperkt aantal aanpassingen kan dekwaliteit verbeterd worden. Zo is er een lichteuitdunning nodig van het houtbestand. Doortakkenbossen te verwijderen kan het zicht ophet water worden verruimd. Veel struiken,zoals hazelaars, kunnen worden verplant binnen het project.

BESTAANDE SITUATIE

20

Het plan

De uitwerking

Het uitgangspunt voor de vernieuwing van deSlotermeerhof is het handhaven van de helderestedenbouwkundige opbouw van de buurt,waarbij elk ensemble een herkenbare eenheidvormt. Die eenheid is al enigszins verstoorddoor de afwijkende blokvorm van de nieuweflatgebouwen aan het A.E. Kokplantsoen. Eengefaseerde vernieuwing kan makkelijk tot eenverdere verbrokkeling leiden. Daarom is hetbelangrijk te streven naar een goede samen-hang tussen de afzonderlijke bouwdelen in deSlotermeerhof.

Nieuwe verkavelingDe nieuwe verkaveling van de Slotermeerhofvolgt grotendeels de bestaande verkaveling.Zo kunnen veel bestaande bomen behoudenblijven, niet alleen in het plantsoen maar ookaan de Bernard Loderstraat. Door vast te hou-den aan de bestaande verkaveling blijvenbelangrijke kwaliteiten van het gebied behou-den. Een belangrijke kwaliteit is de variatie inopenbaar groengebieden: een voorhof aan deBernard Loderstraat en twee omsloten tuinen.Verder is er een goede relatie tussen dewoningen in het middengebied van Buurt 4 enhet plantsoen. En alle woningen in deSlotermeerhof zijn op het groen georiënteerd.Daardoor is er toezicht op het groen, wat bij-draagt aan de sociale veiligheid.Landschappelijke ligging

De toekomstige bewoners van de eengezins-woningen zullen voor de Slotermeerhof kiezenvanwege de landschappelijke ligging. Dewoningen zijn daarom zo gesitueerd, dat deprivé-terrassen optimaal beschut zijn en nietaan de straat liggen. In plaats van een afge-schermde tuin beschikken de bewoners overeen privé-terras dat direct aan het plantsoengrenst, zonder hek of schutting. De bestaandewoningen vormen een mooie illustratie vanhoe open privé-terrassen kunnen aansluiten op het plantsoen.

Vier bouwdelenHet vernieuwingsplan bestaat uit vier bouwde-len: de twee appartementengebouwen (Blok Aen B), en twee stroken met eengezinswoningen(Blok C en D). Alle bouwdelen hebben dezelfde bouwhoogtevan drie lagen. Dat zorgt voor rust in het stedenbouwkundig plan en samenhang tussende afzonderlijke bouwdelen. Ook zorgt beper-king tot drie bouwlagen voor een goedebezonning van de woningen aan het A.E.Kokplantsoen en de Bernard Loderstraat.

FIGUUR 3. NIEUWE VERKAVELING

BESTAANDE VERKAVELING

21

Het plan

NIEUWE BEBOUWING OPENBAAR GROEN

OVERIGE BEBOUWING

BERNARD LODERSTRAAT

BU

RG

EM

EE

STE

R VA

N LE

EU

WE

NLA

AN

JAN

DE

LOU

TER

STR

AAT

BERNARD LODERSTRAAT

BU

RG

EM

EE

STE

R VA

N LE

EU

WE

NLA

AN

JAN

DE

LOU

TER

STR

AAT

ONGEWIJZIGDE BEBOUWING FASE 1

22

Het plan

LANGSDOORSNEDE LANGSDOORSNEDE DIAGRAM

DWARSDOORSNEDE 1DIAGRAM

DWARSDOORSNEDE 2DIAGRAM

DWARSDOORSNEDE 1

DWARSDOORSNEDE 2

23

Het plan

De twee appartementengebouwenBlok A ligt aan de Burgemeester vanLeeuwenlaan en de Bernard Loderstraat, enheeft een gesloten hoek. De entree van hetgebouw komt op de kruising van de beidestraten. Het gebouw bestaat uit drie bouwlagen,bóven een halfverdiepte parkeergarage. Deparkeergarage komt half onder het apparte-mentengebouw te liggen. De toegang tot debegane grondwoningen is gewoon op straat-niveau, via een eigen voordeur. De terrassenvan deze woningen bevinden zich echter op hetdak van de parkeergarage. De rest van dit dakwordt als gemeenschappelijk groen ingericht.

Blok B heeft een rechte hoofdvorm en wijktdaarmee af van de bestaande verkaveling. Het deel aan de Bernard Loderstraat blijftonbebouwd. Daardoor verbetert de relatie tussen de woningen in het middendeel vanBuurt 4 en het Jan de Louterplantsoen. Ook iser zo meer ruimte tussen de bebouwing vande Slotermeerhof en het flatgebouw aan hetA.E. Kokplantsoen. De begane grondvloer vanBlok B is iets verhoogd. Net als bij de een-gezinswoningen, grenst het privé-terras van de begane grondappartementen direct aan het plantsoen. Het niveauverschil zorgt vooreen heldere scheiding tussen het openbareplantsoen en het privé-terras.De eengezinswoningen

24

Het plan

Blok C bestaat uit 9 eengezinswoningen meteen terras. Samen met Blok B en Blok D vormtdit de wand van het voorhof. Het parkerenvindt bij dit woonblok plaats op het maaiveld.Blok D is het zuidelijke blok. De 11 woningen in dit blok worden in de eerste fase gehand-haafd. In een tweede fase kunnen deze woningenalsnog worden gesloopt en vervangen door 12 nieuwe eengezinswoningen.

ParkerenDe 45 parkeerplaatsen van blok A bevinden zichin de halfverdiepte parkeergarage. De overige55 parkeerplaatsen worden op maaiveld gerealiseerd. Het asymmetrisch profiel aan de Bernard Loderstraat is belangrijk voor dekwaliteit van het gebied. Aan de Slotermeerhof-zijde van deze straat is een autovrije rand, meteen mooie bomenrij. De parkeerplaatsen zijnaan de noordrand van deze straat. Om ditmooie profiel te behouden, komen de parkeer-plaatsen met name op de voorhof aan deBernard Loderstraat. Het restant komt langs de Burgemeester Van Leeuwenlaan.

REFERENTIE PARKERENTOTALE NIEUWBOUW

RUIMTE TUSSEN DE BESTAANDE FLATS EN NIEUWBOUW

DE NIEUWBOUW GEZIEN VANAF DE BURGEMEESTER VAN LEEUWENLAAN

25

Het plan

BeeldkwaliteitHet groene karakter van de Slotermeerhof iszowel van belang voor de (nieuwe) bewonersals voor de omwonenden. Het plantsoen is enblijft publiek toegankelijk. De herinrichting vanhet plantsoen is erop gericht het zo open enroyaal mogelijk te maken. Daarom komt er eenheldere scheiding tussen de privé-buitenruimtenen het plantsoen. De begane grond apparte-menten en eengezinswoningen krijgen terrassenin plaats van tuinen. Deze terrassen zijn maxi-maal 4 meter diep. De overgang van het privé-terras naar het plantsoen wordt zorgvuldig enduurzaam ontworpen, met een kleine bergingvoor fietsen en terrasmeubilair. In de ontwerpfase wordt onderzocht of er eengroen sedumdak op de nieuwe woongebouwenkomt. Dit versterkt het groene karakter van de Slotermeerhof: het biedt de flatbewonersaan het A.E. Kokplantsoen een groen uitzicht.De noordzijde van de appartementen en een-gezinswoningen moet bijdragen aan de relatietussen privé en openbaar. Deze zijde moet ookde samenhang tussen de blokken onderlingversterken. Extra aandacht is nodig voor dekopgevels van de bouwblokken. Niet alleenvanwege de kwaliteit van de ruimten tussen debouwblokken, maar ook vanwege het 'gezicht'naar het park en de omgeving. Het aanbrengenvan de entrees en/of de ramen op de kop vande bouwblokken garanderen deze kwaliteit.De appartementengebouwen en eengezins-woningen hebben een verschillend uiterlijk,door verschillen in programma, zoals balkons

versus terrassen, in de architectonische uit-werking detaillering, materiaal- en kleurgebruik,moet de samenhang tussen de woongebouwenworden benadrukt met behulp van ritme.

BLOK A

BLO

K B

BLO

K C

BLOK D

PARKEREN PARKEREN OP MAAIVELD HALFVERDIEPT PARKEREN

26

Het plan

Landschappelijke ontwerpOok in het landschappelijke ontwerp is hetbelangrijk de samenhang in het gebied tebehouden. Dit gebeurt door het aanbrengenvan een logisch padenpatroon en het plaatsenvan nieuwe bomen die passen bij de huidigesoorten. De paden zorgen voor een goede verbinding met de omgeving en worden in dehuidige stijl ontworpen en uitgevoerd in despecifiek bij het Slotermeerplantsoen passendeparkverharding (bitumen afgestrooid metparelgrind). De voorhof aan de BernardLoderstraat, die de entree vormt tot deSlotermeerhof, wordt heringericht als ontmoe-tingsruimte. De ruimte tussen Blok A en Blok Cis te klein voor het handhaven van de vasteplantentuin op de huidige plek. Die verhuistnaar een centrale, zonnige plek in de voorhof.Er worden enkele ongezonde bomen verwijderden betere soorten bij geplant. In de voorhofkomen alleen bomen, gras en de vaste planten-tuin. Daardoor wordt de voorhof een overzich-telijke, veilige en mooie ruimte. De bestratingis van gebakken klinkers. Voor Blok B komtgeen autoweg maar een berijdbaar voetpad(voor noodsituaties en afvalinzameling). Deparkeerplaatsen komen zoveel mogelijk aan deschaduwkant van de voorhof. Verder komt hetnoordelijke flatgebouw in een bomencarré testaan, evenals het zuidelijke flatgebouw. Dezuidelijke boomstrook wordt geaccentueerddoor het aanbrengen van rijke, laag bloeiendeonderbeplanting. De takken onder de bomenworden opgeruimd voor een beter doorzicht

PADEN WORDEN IN DE HUIDIGE STIJL ONTWORPEN

RIJKE LAAGBLOEIENDE ONDERBEPLANTING

HERINRICHTING ALS ONTMOETINGSRUIMTE

27

Het plan

naar het water. Het gebied kan 'vochtig' blijven.De bomen ondervinden daar geen last van en ecologisch is het interessanter. Er kunnenwellicht kleine poeltjes (in verzonken bakken)worden aangebracht voor het aantrekken vankikkers en salamanders.In de verdere uitwerking zal worden bekekenof het wenselijk is de ruimte ten oosten vanBlok D overzichtelijker te maken, door dezwakke iepen te kappen en het voetpad rechtte trekken. Dat zou de transparantie vergrotenrichting het water en de hoofdas langs dezuidzijde. Ook kan onderzocht worden of ereen bomenrij kan komen in het midden van de parkeerterreinen bij de flatgebouwen aanhet A.E. Kokplantsoen. Bij het bouwen van de flats aan het A.E. Kokplantsoen is een voor het groen nadeligegrondwaterstand ontstaan tussen de flats enBlok B. De fraaie kersenbomen die er stonden,zijn daardoor ziek geworden en weggehaald.Het voorstel is hier een lichtglooiende ophogingte maken, waarop bomen kunnen wordengeplant.Het groen in het zuidelijke deel van deSlotermeerhof hoeft niet gedund te worden.Het duurt te lang voor de esdoorns last krijgenvan de berken. Daarom is het niet verstandigom nu bomen te kappen. Wel kunnen een paarzwakke exemplaren gekapt worden. De twee mooie veldesdoorns tussen Blok A enBlok C worden gehandhaafd. De twee slechtehemelbomen in dat gebied worden verwijderden vervangen door nieuwe veldesdoorns. Het

voorstel is om de grote, prachtige iep die met de nieuwbouw niet kan blijven staan te ‘verschuiven’ richting de voorhof.

AfvalDe afvalinzameling gebeurt middels onder-grondse collectoren. Bij het maken van het uit-voeringsplan wordt de exacte locatie van dezecollectoren bepaald.

Speelplekken Op dit moment is er een 'informeel' sportveldaan de zuidrand van de Slotermeerhof, langshet water. Dit veld wordt gehandhaafd. Voor kleine kinderen wordt er een speelplaatsaangelegd. In het uitvoeringsplan wordt dedefinitieve plek daarvan bepaald, in overlegmet bewoners.

VeiligheidDe (toekomstige) bewoners van de Slotermeer-hof moeten er straks met een gerust hart kunnen wonen. Een concept van dit uitwerkings-plan is daarom door de politie Amsterdam-Amstelland getoetst aan het politiekeurmerkVeilig Wonen. In deze fase gaat het om aspectenals voldoende toezicht op de openbare ruimte,het voorkómen van onduidelijke beheersituatiesen een duidelijke scheiding tussen openbaar enprivé gebied.

28

Het plan

3d WelstandscriteriaSlotermeerhof

Bouwplannen moeten voldoen aan redelijkeeisen van welstand. Deze eisen staan beschrevenin de Welstandsnota Geuzenveld-Slotermeer. Invernieuwingsgebieden zoals Buurt 5 kunnen dewelstandscriteria niet worden gebaseerd op debestaande ruimtelijke context. Voor deze zoge-noemde 'gebieden in verhevigde ontwikkeling'moeten de welstandscriteria worden afgeleiduit de plannen voor het gebied. Deze criteriamoeten zijn vastgesteld voordat de concretebouwplannen worden ontwikkeld zodat dearchitecten en opdrachtgevers bekend zijn met het toetsingskader voor de stedelijke vernieuwingsgebieden

Ligging

• Er komen vier nieuwe bouwblokken langsde noordrand van het Jan deLouterplantsoen, die aansluiten bij de principes van de bestaande verkaveling.Daardoor ontstaan er twee groene hoven:één aan het Jan de Louterplantsoen en één aan de Bernard Loderstraat.

• De nieuwe bebouwing vormt een zelfstandigensemble, dat als een vrije vorm in het Jan de Louterplantsoen is geplaatst. De bouwblokken van dit ensemble wordenin onderlinge samenhang geplaatst, volgenseen ritmische compositie.

• De ritmische compositie van het ensemblevormt een samenspel met het grijze, groene

komt, wordt de maximale bouwhoogtegemeten vanaf het dak van de parkeer-kelder.

• Functionele diversiteit (bijvoorbeeld onder-scheid tussen entrees en woningen) ismotief voor onderscheid in massaopbouw.

• De bouwenveloppe bepaalt het maximalebouwvolume. Daarbij is steeds één rooilijngedefinieerd waar het bouwvolume ingeplaatst moet worden. De bouwblokkenworden niet dieper dan 16 meter, inclusiefde private buitenruimten aan de voor- enachterzijde.

• Aan de parkzijde is er een duidelijk onder-scheid tussen de halfverdiepte parkeerkelderen het bouwblok dat erop staat. Het dak-vlak van de parkeergarage maakt integraaldeel uit van het Jan de Louterplantsoen.Het bouwblok is een zelfstandig bouwblokdat in het park staat. Door de positioneringvan de parkeergarage half onder de bebou-wing is een parkeergarage aan de straatge-vel vermeden.

• De overgang van het bouwblok naar deopenbare ruimte wordt door het bouwblokzelf vormgegeven. Blinde gevels en achter-kanten moeten vermeden worden. Het dak-vlak van de parkeerkelder maakt deel uitvan het Jan de Louterplantsoen; andere buitenruimtes zijn onderdeel van hetgebouw (entree, balkon, enzovoorts).

en blauwe netwerk. Op het schaalniveauvan de woonblokken zijn dat de ontsluitings-wegen en paden, de hoven, tuinen en over-gangen naar het Jan de Louterplantsoen, de Burgemeester van Leeuwenlaan en deBernard Loderstraat.

• Uitgangspunt is een integraal ontwerp voor de bebouwing en openbare ruimte.Het ontwerp voor het ensemble moet danook in nauwe samenhang met het maai-veldontwerp worden gemaakt.

• Verbijzonderingen op de hoeken is alleenmogelijk als dit past binnen de homogeniteiten samenhang van de compositie alsgeheel.

Massa

• Massaopbouw van het ensemble is een-duidig en zorgvuldig gecomponeerd. Het uitgangspunt is rust en regelmaat, met een harmonieus evenwicht tussen dearchitectonische eenheid en de verschillendewoningtypologieën.

• Het ensemble als geheel heeft een duidelijkherkenbare massaopbouw, met een expres-sieve hoofdvorm. De vier losse bouwblokkenzijn samen te beschouwen als een duidelijkherkenbare, ruimtelijke eenheid.

• Alle blokken zijn maximaal drie bouwlagenhoog, met een plat dak. Waar onder debebouwing een half verdiepte parkeerkelder

29

• Het onderscheid tussen openbare en privateruimten wordt vastgelegd door het aan-brengen van door de architect ontworpenovergangselementen. Die overgangselemen-ten kunnen verschillen per woningtype:niveauverschillen, stoepen, lage muren,hekken, tuinmuren, enzovoorts. De over-gangselementen spelen een belangrijke rolin de belevingswaarde van zowel de straat-als parkzijde. Zij worden in samenhang metde bebouwing en de buitenruimte ontworpen.Uitgangspunt is een hiërarchische geledingvan bouwvolumes. Er moet een duidelijkzichtbaar onderscheid zijn tussen de een-voudige hoofdmassa’s van de bouwblokkenen de overgangselementen zoals entree-partijen, trappen, bergingen, lage tussen-bouwen, hekken, luifels en balkons.

• Eventuele aan- en uitbouwen zijn onder-geschikt. Ze worden mee ontworpen doorde architect en passen in de architectuurvan het hoofdgebouw. Aan- en uitbouwenbuíten de maximale bouwenveloppe zijnuitgesloten. Datzelfde geldt voor eventueledakopbouwen.

STEDENBOUWKUNDIG PLAN, BOUWENVELOPPE

Het plan

Het plan

30

Detaillering

• Het streven is een kwalitatief hoogwaardigmaar ‘rustig’ architectonisch beeld, dat alsachtergrond dient ter ondersteuning van de ruimtelijke differentiatie in de openbareruimte.

• De verschillende bouwblokken worden alseen duidelijke eenheid vormgegeven, zowelgezien vanaf de straat als vanuit het Jan deLouterplantsoen. Dit betekent dat kenmer-kende onderdelen in de detaillering (zoalsdaklijsten, erfafscheidingen, raamopeningen,luifels, balkons) in alle bouwblokken terug-komen.

• De bergingen van de appartementen moeteninpandig gerealiseerd worden. De bergingenvan grondgebonden woningen komen aande straatzijde en zijn maximaal 1,6 meterhoog.

• Voor afwisseling in het architectonischebeeld wordt gezorgd door een sterk geometrische gevelcompositie te gebruiken,met aandacht voor verbijzonderingen in devorm van erkers, balkons, trappenhuizenen entreepartijen. Daarmee wordt ookuitdrukking gegeven aan de verschillendefuncties in de bouwblokken.

• De entreepartijen van de appartementenkomen zoveel mogelijk op de koppen enhoeken van de bouwblokken. Ze moetenin ieder geval op de begane grond eenopen karakter hebben, met veel glas.

• Ritmiek door middel van patroon vanrepeterende kozijnindelingen, balkons,schoorstenen, entreepartijen, trappenhuizen,hijsbalken etc.

Materiaal en kleurgebruik

• De detaillering is sober en zakelijk.Alle bouwblokken worden met dezelfdematerialen vormgegeven, waarbij de mate-riaalkeuze de bijzondere positie benadrukt.Er is slechts een beperkte variatie aanmaterialen toegestaan.

• De toepassing van kleur is terughoudend enbij voorkeur gerelateerd aan de kleur-eigenschappen van het gebruikte materiaal.Luifels, pergola’s en bergingen worden alstoegevoegde elementen vormgegeven.

Overige

• GSM-installaties, schotelantennes, KTA-schakel-kasten en andere installaties moeten zoveelmogelijk geïntegreerd worden in het ontwerp.

• Entrees van de parkeerkelders moeten op ofachter de rooilijn gerealiseerd worden. Hetgebruik van hellingbanen en inritafsluitingenin de openbare ruimte is uitgesloten.

REFERENTIE TERRAS AAN PLANTSOEN, ARCHITECT VANLOGHEM

REFERENTIE APPARTEMENTEN, ARCHITECTENBURKHALTER EN SUMI

REFERENTIE TERRAS AAN PLANTSOEN, ARCHITECTSPLITTERWERK

Herhuisvesting

31

4 Herhuisvesting

Voor de uitvoering van de eerste fase van de vernieuwing van deSlotermeerhof moeten 91 huishoudens geherhuisvest worden. De herhuis-vesting van de overige 11 huishoudens is afhankelijk van besluitvormingover het wel of niet doorgaan van de tweede fase. Bij de behandeling vande nota Richting Parkstad 2015 heeft de stadsdeelraad in een motie degarantie vastgelegd dat alle bewoners die dat willen in het stadsdeelgeherhuisvest worden.

4a Herhuisvestingsopgave

De meeste woningen in de Slotermeerhof zijnklein en worden daarom bewoond door een-persoonshuishoudens. Ongeveer 25 procentvan de bewoners is 55 jaar of ouder. En tienwoningen worden nu al tijdelijk verhuurd aanjongeren. De ervaring met de vernieuwing vanbuurten binnen ParkStad leert dat gemiddeld50 tot 70 procent van de huishoudens in heteigen stadsdeel wil blijven. In de eerste fase iser dus voor 45 tot 65 huishoudens een anderewoning nodig in het stadsdeel. Jaarlijks komener binnen het stadsdeel ongeveer 500 woningenvrij door mutatie. Er is in principe voldoende

aanbod van woningen om de herhuisvestingvanuit de Slotermeerhof mogelijk te maken.Een aandachtspunt is het aantal ouderen dat in aanmerking wil komen voor een senioren-woning.

Herhuisvesting

3232

Maatwerk

Woningcorporaties leveren maatwerk bij deherhuisvesting voor de vernieuwing van deWestelijke Tuinsteden. Per gebied wordt eenplan van aanpak gemaakt. Er wordt regelmatigover de voortgang gerapporteerd en na aflooporganiseren de corporaties een tevredenheids-onderzoek onder de bewoners die zijn geher-huisvest. In 1999 heeft Ymere – toen nogWoningbedrijf Amsterdam – bewoners in deSlotermeerhof van 65 jaar en ouder de moge-lijkheid geboden om met hulp van Ymere teverhuizen. Dit aanbod is in 2003 herhaald tij-dens een informatieavond. Vooruitlopend op deplannen voor de Slotermeerhof, heeft Ymereeen deel van de bewoners in 2003 thuisbezocht. De woningcorporatie concludeerde opbasis daarvan dat de ongeveer 23 oudere huis-houdens intensieve begeleiding nodig hebben,bij de uitplaatsing naar zorginstellingen of aan-gepaste woningen. Daarvoor schakelt Ymereprojectverhuisconsulenten in. Die onderhoudencontact met bewoners en zorginstellingen enbieden hulp bij verhuizing. Met deze extrabegeleiding en inzet verwacht Ymere ook dezehuishoudens te kunnen herhuisvesten binnende gestelde termijn van 1 tot 1,5 jaar.

4b Sociaal Plan Parkstad

In het Sociaal Plan Parkstad zijn de rechtenvastgelegd van bewoners, die vanwege stede-lijke vernieuwing moeten verhuizen. Hierin isvastgesteld dat deze bewoners de SV-statuskrijgen: zij zijn stadsvernieuwingsurgent enhebben daardoor voorrang op andere kandida-ten op de woningmarkt. Tevens ontvangt elkhuishouden een bijdrage van u 5.000,- in deverhuiskosten. Ook krijgen SV-urgenten voor-rang bij de toewijzing voor een nieuwbouwsociale huurwoning binnen het vernieuwings-gebied. En ze kunnen gebruik maken van dezogenoemde spijtoptantenregeling. Bewonersdie hebben gekozen voor herhuisvesting buitenhet stadsdeel en daar naderhand spijt van hebben, kunnen dat binnen een jaar na de verhuizing aangeven bij de oude corporatie. Zij krijgen dan de mogelijkheid om binnen drie jaar op basis van de oude woonduur tereageren op vrijkomende huurwoningen in het stadsdeel. Bewoners die daaraan behoefte hebben, krijgen extra begeleiding van de corporaties bij het vinden van een anderewoning. Vooral ouderen maken hier gebruikvan.

Planning

33

5 Planning

Bepalend voor de planning van de uitvoeringsfase is de herhuisvesting vanbewoners uit de te slopen woningen. Het uitplaatsingstraject start op dezogenoemde peildatum. Die geeft de gemeente af na vaststelling van hetuitwerkingsplan door de stadsdeelraad. Met een peildatum in de zomer van 2005 is de verwachting dat er in het eerste kwartaal van 2007 gestartkan worden met de sloop, en vervolgens bouw. De oplevering van denieuwbouwwoningen zal dan medio 2008 zijn.

Interimbeheer

34

Interimbeheer

35

6 Interimbeheer

De vernieuwing van de Slotermeerhof duurt ongeveer van september 2005tot en met medio 2008. Deze periode staat in het teken van verhuizing,sloop- en bouwwerkzaamheden. Om de leefbaarheid en de sociale samen-hang in deze periode te behouden, zijn extra maatregelen noodzakelijk.Ook moet de toegankelijkheid en veiligheid in het gebied gegarandeerdblijven. Tenslotte is het na oplevering van de woningen nodig te investerenin een nieuwe sociale samenhang. Al deze activiteiten vatten we samenonder het begrip 'interim beheer'. Interim beheer bestaat uit een combinatievan fysieke maatregelen als extra schoonmaakacties én sociale activiteiten.De belangrijkste aandachtspunten zijn bereikbaarheid, leefbaarheid, veilig-heid, communicatie, handhaving, sociale cohesie en participatie op wijk-niveau. Ze worden hieronder toegelicht.

Bereikbaarheid

De Slotermeerhof moet goed bereikbaar blijven.Bewoners en andere gebruikers van de open-bare ruimte ondervinden direct hinder van hetafsluiten van straten, fietspaden en stoepen.De omleidingen moeten goed begaanbaar blijven.Met name voor ouderen is dat van belang. Er moet regelmatig worden gecontroleerd opdie begaanbaarheid. De ervaring leert dat een-maal aangelegde omleidingen snel vervallentot moeilijk begaanbare routes.

Leefbaarheid

Leefbaarheid in een buurt kan worden uit-gedrukt met de termen 'heel, schoon en veilig'.Om de leefbaarheid op peil te houden, werkende partners op buurtniveau samen in deSteunpunten Leefbaarheid & Veiligheid. Dezesteunpunten registreren signalen van bewoners,ondernemers en gebruikers op vastgesteldecriteria. Als dat nodig is, wordt direct actieondernomen. Er zijn specifieke maatregelen om de buurt heel, schoon en veilig te houden,zoals het aanstellen van huismeesters of hetuitvoeren van extra veegbeurten.

Veiligheid

Tijdens de vernieuwingsoperatie moet zowel deobjectieve als de subjectieve veiligheid goedblijven. Dit gebeurt via het wijkveiligheidsplan.Ook is er extra toezicht nodig in de omgevingvan bouwterreinen.

Interimbeheer

36

Communicatie

Communicatie over de werkzaamheden is eenvereiste. Niet alleen werkzaamheden moetentijdig worden aangekondigd, ook vertragingen.Bewoners, ondernemers en bezoekers van devernieuwingsgebieden hebben er recht op teweten waarom er vertraging is ontstaan.Goede communicatie rondom werkzaamhedenversterkt het draagvlak.

Handhaving

Om de buurten tijdens de stedelijke vernieuwingleefbaar te houden, is gerichte handhavingnoodzaakzakelijk. Bovenop het reguliere niveauvan handhaving moet er extra handhavingplaatsvinden, zowel rondom de bouwterreinenals richting de bewoners. Stedelijke vernieu-wing brengt immers een verhoging van hetaantal verhuisbewegingen op gang en dat leidt tot een toename van grofvuil en huisvuil.

Sociale cohesie en participatie

Versterking van de sociale cohesie in een buurtwordt bereikt als bewoners dezelfde taal sprekenen elkaar (her)kennen. Wanneer zij normen enwaarden delen, zich verantwoordelijk voelenvoor de omgeving en betrokken zijn bij projecten(participatie). Het interim beheer richt zich nietalleen op huidige bewoners, maar ook op nieuwebuurtgenoten. Zij moeten zich welkom voelen.Met het arriveren van de nieuwe bewoners ishet noodzakelijk te werken aan nieuwe socialeverbanden. In samenwerking met het opbouw-werk zullen hiervoor activiteiten wordenbedacht. En in overleg met bewoners zal een activiteitenplan worden opgesteld.

Uitvoeringsplan

Alle aspecten van het interim beheer wordenuitgewerkt in een Uitvoeringsplan InterimBeheer voor de Slotermeerhof. Dit uitvoerings-plan is gereed bij de start van de herhuisvesting.

Participatie en communicatie

37

7 Participatie en communicatie

Dit uitwerkingsplan is op een bijzondere manier tot stand gekomen. Het iseen coproductie van Ymere en het stadsdeel met bewoners en omwonen-den. De Slotermeerhof is het eerste project waarbij bewoners zo nauwbetrokken zijn bij het maken van het stedenbouwkundig plan. Voor allebetrokkenen was het een intensieve ervaring.

7a Coproductie uitwerkingsplan

De coproductie ging van start op 16 juni 2004,met een startbijeenkomst voor bewoners enomwonenden. Zij kregen informatie over de'opgave' van de Slotermeerhof, en over dewerkwijze en de status van coproductie. Er istoen uitvoerig ingegaan op de randvoorwaardenvoor het uitwerkingsplan. Een belangrijke, doorde stadsdeelraad gestelde, randvoorwaardewas te onderzoeken of een klein deel van dewoningen gehandhaafd kon blijven. De discussieging over het aantal nieuwe woningen, in relatie tot het aantal te handhaven woningen.

Participatiegroep

Tijdens de startbijeenkomst gaven 23 bewonersen omwonenden zich op voor deelname aande participatiegroep: 14 bewoners uit de flatsaan het A.E. Kokplantsoen, 6 bewoners van deSlotermeerhof en 3 bewoners uit aanliggendestraten. Ymere en het stadsdeel maakten ookdeel uit van de participatiegroep, die werdvoorgezeten door een onafhankelijk voorzittervan Tr3um Advies.

Participatie en communicatie

38

Regiegroep

Er is een regiegroep ingesteld voor de begeleidingvan het participatieproces. Die had een functiein de voorbereiding, monitoring en evaluatievan het proces, om de acceptatie vooraf enlegitimatie van dit proces achteraf te garanderen.In de regiegroep zaten daarom vertegenwoor-digers van alle belangrijke belangengroepen:bewoners die graag in de Slotermeerhof willen blijven wonen, bewoners van het A.E. Kokplantsoen, woningcorporatie Ymere en het stadsdeel. De regiegroep werd ookvoorgezeten door een onafhankelijk voorzittervan Tr3um Advies.

Bijeenkomsten

In twee bijeenkomsten heeft de participatie-groep het Snitker en Borst gekozen uit de drieontwerpbureaus, die waren voorgedragen doorYmere en het stadsdeel. De participatiegroepmaakte deze keuze op grond van bureaudocu-mentatie en een presentatie. Tijdens de volgende bijeenkomst heeft de par-ticipatiegroep een ‘ruimtewandeling’ gemaakt inde Slotermeerhof en omgeving, onder leidingvan de ontwerpers Snitker en Borst. Het doelvan deze wandeling was de participatiegroepinzicht te geven in de ‘opgave’ en mogelijkebebouwingswijzen. De deelnemers gaven te

kennen wat voor hen belangrijke voorwaardenwaren voor het nieuwbouwplan: de bouw-hoogten en behoud van zoveel mogelijkbestaand groen. Tijdens de derde bijeenkomstzijn de ontwerpers verder ingegaan op dezethema's, samen met de extra aangetrokkenlandschapsdeskundige Aluvihare, van de dienstRuimtelijke Ordening Amsterdam. Zij hebbentoen stil gestaan bij de stedenbouwkundigeopgave, parkeren en bouwvolumes. De deelne-mers van de participatiegroep hebben daarbijwensen en uitgangspunten naar vorengebracht. Vervolgens hebben de ontwerpers tien bebou-wingsmodellen uitgewerkt, die ze hebben toe-gelicht met behulp van maquettes en tekeningen.Het onderscheid tussen de verschillende plannenzat in:• het handhaven van het aantal en welke

woningen;• de bebouwingsprincipes, en in relatie

daarmee de hoogtes en volumes van denieuwbouw (een paar torens of zoveelmogelijk laagbouw);

• de situering van het groen.De modellen, die allemaal in meer of minderemate aan de randvoorwaarden voldeden, zijntijdens de volgende bespreking gebruikt om voor- en afkeuren van de participatiegroep tebepalen. De voorkeur lag bij modellen die devorm van de bestaande bebouwing volgden,met een wisselende combinatie van bouw-

INFORMATIE- EN INSPRAAKAVOND MAART 2005

Participatie en communicatie

39

hoogten. Een hogere bebouwing dan vier lagenwas niet acceptabel. Ook aantasting van hetbestaande groen was uit den boze. Binnen de participatiegroep was er verschil van mening over het al of niet behouden vanbestaande bebouwing. En over de plaats eninpassing daarvan in de nieuwbouw.

Akkoord met model S

Tijdens de vijfde bespreking stonden drie verder uitgewerkte modellen op het programma.Daarbij zijn ook studies gepresenteerd voor de te behouden woningen. Bij alle voorstellenis ingegaan op de gevolgen voor het groen.Tijdens deze bespreking ontstond bij alle partijenbereidheid om rekening te houden met elkaarsbelangen. De participatiegroep ging bijna una-niem akkoord met het voorstel van Snitker enBorst, dat ‘model S’ is gaan heten. Daarin blijftéén blok met elf woningen voorlopig behouden.Tijdens de zesde bijeenkomst is model S gepre-senteerd. Een grote meerderheid van de parti-cipatiegroep steunt deze variant. De bewonersvan het A.E. Kokplantsoen hebben vervolgenshun achterban geraadpleegd: 90 procent vande flatbewoners kan zich vinden in het bereikteresultaat.

Parkeren

Het stadsdeel en Ymere hebben het plan ver-volgens getoetst aan de randvoorwaarden ende financiële haalbaarheid onderzocht. Tijdensde zevende bijeenkomst van de participatie-groep meldden zij dat er nog geen overeen-stemming was over de haalbaarheid vangebouwd parkeren. De participatiegroep hecht-te groot belang aan een gebouwde parkeer-voorziening. Anders wordt het groene karaktervan de Slotermeerhof ernstig aangetast, vondze. Tijdens de bijeenkomst zijn verder de uit-gangspunten voor de inrichting van het maai-veld en voor de beeldkwaliteit van de nieuw-bouw toegelicht en vastgesteld.Tijdens de laatste bijeenkomst van de partici-patiegroep op 9 maart 2005 meldden hetstadsdeel en Ymere dat de financiële knelpun-ten voor gebouwd parkeren waren opgelost.De deelnemers konden feedback geven op deconcepttekst van het uitwerkingsplan. En debijeenkomst werd afgesloten met een voorlopi-ge evaluatie van het participatietraject. Debewoners gaven het cijfer 7,5 met de kant-tekening dat vooral de start stroef was verlopen.Belangrijkste oorzaak daarvoor was dat er bijaanvang van de coproductie onduidelijkheidwas over de randvoorwaarden.

Participatie en communicatie

40

7b Communicatie enparticipatie in de uitvoeringsfase

Ook in de uitvoeringsfase van de vernieuwingwillen het stadsdeel en Ymere buurtbewonersen andere betrokkenen tijdig en duidelijk informeren.

Uitvoeringsplan

Aansluitend op de participatie bij het makenvan het uitwerkingsplan kunnen bewoners enandere betrokkenen nu meedenken over hetuitvoeringsplan. Het gaat dan om het ontwerpvan de woningen en het ontwerp en de inrich-ting van de openbare ruimte. Het voorlopig endefinitief ontwerp zullen voor advies aan departicipatiegroep worden voorgelegd.

Uitvoeringsfase

Goede communicatie is van wezenlijk belangtijdens de uitvoering van de werkzaamheden.Bewoners en andere betrokkenen moetenvoortdurend op de hoogte worden gehoudenvan de planning van de werkzaamheden, deoverlast die ze kunnen verwachten en demaatregelen om de buurt bereikbaar, leefbaaren veilig te houden. Dat gebeurt middelsbewonersbrieven, informatieborden ter plaatseen de website. Speciale aandacht is er voorbewoners die hun huis uit moeten. Uiterlijkanderhalf jaar vóór de sloopdatum krijgen zijinformatie over de planning van de sloop.

Vanaf die tijd kunnen ze terecht bij een vastecontactpersoon van Ymere. Die komt op huis-bezoek bij de bewoners en geeft informatie,hulp en begeleiding bij het zoeken naar eennieuwe woning. Voor vragen en klachten rond-om herhuisvesting kunnen bewoners verderterecht bij het spreekuur in de buurt van Ymere.

Meldpunt overlast

Er komt een meldpunt bij het Steunpunt voorLeefbaarheid & Veiligheid, waar bewoners enomwonenden terecht kunnen met klachten. Dit om overlast zo snel mogelijk aan te pakken.De klager krijgt terugkoppeling over de afhan-deling van de klacht. Ook de rest van de buurt,als dat relevant is. Dit gebeurt bijvoorbeeld viade website. Maandelijks wordt er een rapportgemaakt van de klachten en de afhandelingervan. Het stadsdeel en Ymere bespreken ditmet een bewonerspanel, om te kijken of ernieuwe of andere maatregelen nodig zijn.

Buurtpanel

Er komt een buurtpanel dat meedenkt over hetleefbaar, bereikbaar en veilig houden van debuurt. Dit panel bespreekt onder andere demaandelijkse rapportage over de afhandeling

van klachten met het stadsdeel en Ymere.Bewoners en ondernemers worden benaderdom deel te nemen aan het bewonerspanelnadat dit uitwerkingsplan is vastgesteld doorde stadsdeelraad.

Financieel kader

41

Door voorgestelde ingrepen in het uitwerkingsplan Slotermeerhof passenbinnen de financiële kaders van het vernieuwingsplan Buurt 5. Over definanciele consequenties, zoals de te betalen grondprijs, is tussen de partijen overeenstemming bereikt. Partijen achten het plan uitvoerbaar enverbinden zich onder voorbehoud van goedkeuring door B&W van Amsterdamtot het uitvoeren van de voorgestelde maatregelen conform de opgenomenplanning en fasering. Nadere afspraken zullen worden vastgelegd in eenrealisatieovereekomst.

8 Financieel kader

Colofon

Het uitwerkingsplan Slotermeerhof is opgesteld in opdracht van stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer en Woningcorporatie Ymere.

Tekst en redactieProcesbureau Stedelijke VernieuwingStadsdeel Geuzenveld-SlotermeerWoningcorporatie YmereLuiting en Mol communicatieSnitker/Borst architecten

EindredactieProcesbureau Stedelijke Vernieuwing

FotografieSnitker/Borst architecten

FotoredactieCO3 Amsterdam, www.co3.org

KaartmateriaalSnitker/Borst architecten

OntwerpCO3 Amsterdam, www.co3.orgIrma Bannenberg en Onno Bakker

DrukEPS Amsterdam, www.eps-amsterdam.nl

Oplage Uitwerkingsplan85

oktober 2005

Procesbureau Stedelijke VernieuwingPostbus 670181067 JA Amsterdam020 - 889 84 45

colofon

42