WOENSDAG Handtekening mentor + datum:...

ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS

Quentin Renaux 1

Naam student: Quentin Renaux Leergroep OLO3 A2

Naam mentor: Carine De Coninck Klas 4L Aantal lln.: 24

School: Basisschool Sint-Medardus Ursel

WOENSDAG

WOENSDAG

10/05/2017

10/05/2017

Handtekening mentor + datum:

Deze activiteit wordt in twee delen gesplitst omdat dit anders niet paste binnen de planning van de meerdaagse uitstap. Bij de lesfasen staat de opsplitsing aangeduid. Beide delen zijn wel gepland op woensdag 11 mei 2017.

Van 15.55 uur Tot 16.30 uur

Van 20.00 uur Tot 20.20 uur

Leergebied(onderdeel): Wereldoriëntatie & Muzische Opvoeding

Lesonderwerp: Op verkenning in de Sint-Baafskathedraal

Leerinhoud: Feiten, begrippen, relaties, methodes, attitudes.

Feiten: - Gent heeft een bekende torenrij midden in de stad. Deze rij bestaat uit de Sint-Niklaaskerk

gevolgd door de Belforttoren en tot slot de Sint-Baafskathedraal. Op de onderstaande foto staan de drie torens in de juiste volgorde (Sint-Niklaaskerk – Belforttoren – Sint-Baafskathedraal):

- In de tiende eeuw werd voor het eerst een parochiekerk gebouwd, op de plaats waar nu de Sint-Baafskathedraal staat. Deze staat er dan ook om gekend de oudste parochiekerk te zijn van Gent. Deze kerk werd toen ook wel de Sint-Jan-de-Doperkerk genoemd. Helaas zijn er geen overblijfselen meer van deze kerk.

Uitgeprint op 22/05/2017 Quentin Renaux 2


Feiten: - De kerk werd in de twaalfde eeuw omgebouwd tot een romaanse kerk. De crypte is één van

de enige overblijfselen van deze kerk. Ze wordt gekenmerkt door de gewelven in een halve cirkel. Er zijn verschillende gewelven te zien:

- In het begin van de 14e eeuw werd de kerk vernieuwd, dit keer in de gotische stijl. Deze stijl kenmerkt zich door de verticaliteit. De muren werden verhoogd waardoor de kerk er smaller begon uit te zien.

- In de 16e eeuw werd de Sint-Baafskerk officieel benoemd tot de Sint-Baafskathedraal. Deze benoeming gebeurde door de paus en dit werd mogelijk gemaakt omdat Gent als bisdom werd erkend.

- De Sint-Baafskathedraal ziet er al volgt uit. Dit is een plattegrond van de kathedraal.



Feiten: - De kerk bestaat uit verschillende delen, elk met hun specifieke benaming.

Deze termen moeten de kinderen uiteraard NIET kennen, dit is louter informatief om als leerkracht te kunnen vertellen bij het bezoek aan de kathedraal.

Schip Middenschip

Zijbeuken Narthex

Transcept Dwarsarmen van Transcept

Apsis Kooromgang

Straalkapel



Begrippen: - Een bisdom: Een afgebakend gebied onder leiding van een bisschop. - Een bisschop: De leider van een bisdom, hij mag ook de priesters wijden tot ‘priesters’. Het

is een priester die een belangrijkere rol krijgt aangezien hij de geestelijke leider is over een groter gebied en niet enkel binnen één bepaalde kerk.

Relaties: - De kinderen kennen de verschillende tijdsperioden al en kunnen de eeuwen juist situeren:

o De oudste tijden (tot ca. 800 v.C.); o De tijd van Grieken en Romeinen of de Oudheid (van ca. 800 v.C. tot ca. 500 n.C.); o De tijd van burchten en steden of de Middeleeuwen (van ca. 500 tot ca. 1500); o De tijd van vorsten en ontdekkingen of de nieuwe tijd (van ca. 1500 tot ca. 1800); o De tijd van de volkeren of de nieuwste tijd (van ca. 1800 tot 1945); o De eigen tijd (vanaf 1945).

Dit is een differentieel doel voor mochten enkele kinderen dit al kennen (voorkennis). Dit wordt niet opgenomen als doel aangezien de kinderen dit pas moeten kennen vanaf de derde graad van het lager onderwijs.

Methodes: - De kinderen kunnen hun eigen locatie of een andere locatie terugvinden op de plattegrond

van de kerk. Dit kunnen ze doen door gebruik te maken van herkenningspunten. - De kinderen kunnen informatie over de kathedraal opzoeken in de begeleidende fiches. - De kinderen kunnen voorkennis koppelen aan wat ze te zien en te horen krijgen in de

kathedraal. - De kinderen kunnen in groepsverband werken.

Attitudes: - De kinderen kunnen genieten van wat ze allemaal te zien krijgen in de kathedraal. - De kinderen kunnen verwonderd zijn over hoe de kathedraal eruit ziet. - De kinderen zijn nieuwsgierig om meer te weten te komen over de kathedraal.


Leerplandoelen: Onderwijsnet: VVKBaO

Leerplan: Wereldoriëntatie, domein: Overkoepelende Doestellingen, net: VVKBaO.

OD 0.2 Kinderen uiten hun verwondering over het (on)(be)grijpbare, het goede, het mooie, het mysterieuze, het verrassende … in de wereld. Dat houdt in dat ze: - Opmerkzaam zijn voor het verrassende, het ongewone in hun omgeving; - Zich steeds opnieuw weer verbazen over het menselijke vernuft, de durf, de fantasie, de

originaliteit, de creativiteit, de inspiratie, het voorstellingsvermogen zoals die overal tot uiting komen of kwamen.

OD 0.9 Kinderen kunnen nauwkeurig waarnemen met al hun zintuigen. Dat houdt in dat ze: - Luisteren, zien, voelen, proeven, ruiken; - Gericht observeren in functie van een vraag.

OD 0.13 Kinderen kunnen informatiebronnen op een doeltreffende manier hanteren. Dat houdt in dat ze: - Bij het zoeken naar informatie doeltreffend gebruik kunnen maken van:

o De eigen voorkennis; o De kennis gevonden in de begeleidende fiches.

Leerplan: Wereldoriëntatie, domein: Mens en Ruimte, net: VVKBaO.

RU 9.9 Kinderen kunnen gebruik maken van diverse voorstellingen van de ruimte. Dat houdt in dat ze: - Plaatsen en gebeurtenissen waar ze kennis mee maken op een passende kaart kunnen

opzoeken. Leerplan: Muzische Opvoeding (Algemeen), net: VVKBaO.

Muz 2 De wereld, en in het bijzonder de muzische expressie daarvan, met ene open houding benaderen. Dat houdt in dat ze: - De wereld onbevangen en met verwondering benaderen.

Leerplan: Muzische Opvoeding, deelleerplan: Muzisch Taalgebruik, net: VVKBaO.

Muz Taal 8 Genieten van een kunstzinnige expressie of een kunstwerk. Dat houdt in dat ze: - L.3.2.2 Boodschappen integreren zoals:

o Emoties ervaren en uiten bij een boodschap; o Zijn genoegen, vreugde enz. uiten na een boodschap.

- Le.Ad.14 Een kind beleeft plezier in de omgang met schriftelijke taal en in schriftelijke talige expressie.

Leerplan: Concept Relationele Vorming, net: VVKBaO.

RV4 Kinderen kunnen met de andere(n) in relatie treden. Dat houdt in dat ze: - RV4.11 Zich openstellen voor anderen met de bedoeling ze beter te leren kennen of ermee

samen te werken.

Lesdoelen:

1. Woorden en begrippen noteren waar ze aan denken tijdens het verkennen van de kathedraal. (OD 0.2, OD 0.9, Muz Taal 8)

2. Verwoorden hoe ze het bezoek aan de kathedraal ervaren hebben. (OD 0.2, OD 0.9) 3. Verwoorden wat ze zien tijdens een gerichte observatie in de kathedraal. (OD 0.9, OD 0.13, Muz

2) 4. Samen in groep verschillende plaatsen in de kathedraal zoeken door gebruik te maken van de

plattegrond. (RU 9.9, RV4.11) 5. Samen in groep een woordweb maken over het bezoek aan de kathedraal. (OD 0.2, OD 0.9,

L.3.2.2, Le.Ad.14)


Beginsituatie specifiek voor deze les:

Situering in het leerproces: aanbreng inoefening herhaling evaluatie

Voorkennis van de klasgroep:

De kinderen hebben de kathedraal nog niet bezocht.

De tijdsperioden hangen al uit in de klas maar dit is nog geen leerstof voor de kinderen. Enkele kinderen kunnen dit al kennen maar dat zal niet het geval zijn voor de voltallige groep.

De kinderen hebben bij de introductie op de stadsklas (enkele weken voor de stadsklas zelf) met de kaart van Gent gewerkt in de klas. De kinderen kunnen een kaart dus oriënteren, dit zal dus geen probleem vormen in de kathedraal.

Leerling-specifieke gegevens:

Activiteit in het kader van de ‘Stadsklas Gent’.

Met de groepen zullen er goede afspraken gemaakt worden. Zo weet iedereen wat er van hen verwacht wordt en zorgt dit voor rust binnen de groep.

De groep durft nog al eens door elkaar praten tijdens kringgesprekken. Als dit zich voordoet tijdens deze activiteit, zal ik de kinderen uitleggen dat het beleefd is om naar elkaar te luisteren. Als je zelf aan het woord bent, heb je ook graag dat de anderen naar je luisteren.

De klasgroep hangt zeer goed aan elkaar en omdat dit ook beoogd wordt met de stadsklas, staat samenwerken daarom ook centraal in deze les.

Ik zal putten uit mijn beginsituatieanalyse om zo gepast om te gaan met alle kinderen en hen de zorgen te geven die ze nodig hebben.

Bronnen: volgens de APA-normen

Google [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 11 april 2017, via https://www.google.be/

Wikipedia [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 11 april 2017, via https://nl.wikipedia.org/

Prowise [Website]. Geraadpleegd op 12 april 2017, via http://prowise.com/presenter/start

(z.j.). Sint-Baafskathedraal. Geraadpleegd op 11 april 2017, via http://mkgent.be/nl/kerk/sint-baafskathedraal/

Sint-Baafskathedraal [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 11 april 2017, via http://www.sintbaafskathedraal.be/

Steen, M. (2014). Wie is wie in de katholieke kerk? Geraadpleegd op 11 april 2017, via https://www.kuleuven.be/thomas/page/wie-is-wie-in-de-katholieke-kerk/

Opmerking: Uiteraard is de informatie van ‘Wikipedia’ gecontroleerd aan de hand van andere bronnen vooraleer ik

me hierop gebaseerd heb om deze les te ontwerpen en voor te bereiden.

Bijlagen: bordschema, ingevulde werkbladen, teksten, …

Bijlage 1: Begeleidende fiche.

Bijlage 2: Plattegrond.

Materiaal/locatiewijziging:

Begeleidende fiches (één exemplaar per kind) + klem kartons (indien beschikbaar in de klas);

Plattegronden (één per groep) + kompas;

Wit papier (zowel A4- als A3-formaat);

Stiften;


LESOPBOUW

1. Introductie: De Gentse torenrij van dichterbij bekijken.

oriëntatie instructie verwerking afronding

5 min

Organisatie Samen met de klasmentoren begeleid ik de kinderen naar de Belforttoren en de Sint-Baafskathedraal. Als we naderen bij de torens, laat ik ze even kijken naar de toren. Richtvragen – uitleg – instructie

- “Wat zien jullie allemaal?” (Torens, huizen, …) - “Welke torens herken je?” (…)

Als de kinderen de torens niet kennen, dan vertel ik het volgende:

We zien, als we goed kijken, drie torens dicht bij elkaar staan. We noemen het in Gent ook wel de Gentse torenrij. Deze rij bestaat uit de Sint-Niklaaskerk, gevolgd door de Belforttoren en tot slot de Sint-Baafskathedraal. De twee laatste gaan we vandaag gaan bezoeken. Dat zijn namelijk gebouwen die je zeker eens moet gezien hebben als je in Gent langskomt.

2. Vrije verkenning: De eerste impressies bij de verkenning van de Sint-Baafskathedraal.


10 min 1 Wit papier (A4-formaat), stiften

Er blijft een begeleider bij elke groep zodat we de kinderen goed in de gaten kunnen houden. Zo lopen we geen enkel risico en is de kans kleiner om kinderen uit het oog te verliezen.

Organisatie We bezoeken zowel de Belforttoren als de Sint-Baafskathedraal. De opdrachten die horen bij deze les, worden uitgevoerd bij/in de Sint-Baafskathedraal. Ik heb enkele blaadjes papier en stiften mee om uit te delen aan de kinderen. De kinderen worden ook verdeeld in groepjes van vier à zes kinderen. Elke groep krijgt een begeleider mee, dit om te voorkomen dat we enkele kinderen uit het oog zouden verliezen. Richtvragen – uitleg - instructie Jullie mogen even de kathedraal gaan verkennen. Jullie krijgen hiervoor tien minuutjes de tijd voor. Probeer in jullie groepje te blijven zodat we jullie straks gemakkelijk terugvinden. Jullie krijgen allemaal een blaadje papier en een stift mee. Schrijf maar woorden op waar jullie aan denken als jullie de kathedraal verkennen.


Samen met de andere mentoren spreken we een verzamelpunt af. De begeleiders verspreiden zich over de groepjes (zoveel mogelijk) zodat we een overzicht behouden van wie waar naartoe gaat. De mentoren houden de tijd in de gaten en komen op het afgesproken uur terug samen.

3. Gesprek: Bespreken van de eerste indruk en van eventuele vragen.


5 min 2 Blaadjes papier met woorden erop geschreven

Sommige vragen, waarvan het antwoord aan bod komt tijdens de volgende fase, zullen nu nog niet beantwoord worden. Ik zorg ervoor de kinderen naar elkaar luisteren. Anders leg ik het gesprek even stil en leg ik uit waarom het aangenamer is om naar elkaar te luisteren.

Organisatie De groepen komen terug samen, onder begeleiding van de mentoren. We verzamelen allemaal op het afgesproken punt. De kinderen nemen hun blaadjes papier, waar ze de woorden/begrippen op genoteerd hebben, mee naar de verzamelplaats. Richtvragen – uitleg – instructie

- “Welke woorden hebben jullie opgeschreven?” (…) - “Welke indrukken hebben jullie opgedaan?” (…) - “Wat vinden jullie van de kathedraal?” (…) - “Hebben jullie zelf al vragen?” (…)

4. Groepsopdracht: In groep de kathedraal gerichter gaan observeren.


10 min 1, 3, 4 Begeleidende fiche + plattegrond, blaadjes papier met de woorden erop geschreven, stift, kompas

Tijdens de uitleg zijn de kinderen zo stil mogelijk.

Organisatie De kinderen krijgen allemaal een begeleidende fiche mee (voor elk kind één exemplaar). Elke groep krijgt ook één exemplaar mee van de plattegrond van de kerk. Richtvragen – uitleg - instructie

Jullie krijgen nu allemaal een fiche mee. Jullie kunnen dat samen met jullie groep en begeleider eens lezen. Je krijgt ook per groep een plattegrond mee waarmee je de verschillende plaatsen van de kathedraal eens kunt bekijken.

Ik toon wel met behulp van een kompas hoe ze de kaart moeten oriënteren.

Je zult zien dat je beter gaat moeten kijken naar de kathedraal. Zet dus maar jullie goede bril op en laten we nog aandachtiger kijken.


Jullie kunnen met de fiche de muren van de kathedraal beter gaan bestuderen, maar jullie kunnen ook de plattegrond van deze kerk leren kennen. Jullie mogen in jullie groep zelf kiezen waarmee jullie beginnen. Het is ook niet erg als je binnen de tijd niet alles hebt kunnen doen. Als tip geef ik nog mee dat je voor de plattegrond het best kijkt naar herkenningspunten. Je mag ook altijd hulp vragen aan je begeleider. Na tien minuten komen we terug samen en zit ons bezoek er helaas op.

Jullie mogen ook nog steeds extra woorden opschrijven op jullie blad papier, als er nog dingen zijn die je ineens opvallen.

De mentoren gaan dan terug mee met hun groepje en geven hier en daar extra informatie (hiervoor mogen ze de fiches gebruiken). Na tien minuten komen we terug samen op dezelfde verzamelplaats.

5. Afronding: Bespreken van de observaties.


5 min 2, 3

We nemen alle blaadjes mee en we laten niets achter in de kathedraal. We tellen de kinderen nog eens voor we vertrekken zodat we zeker niemand vergeten. De kinderen zetten zich daarom per vier in de rij en kijken ook zelf als iedereen aanwezig is. Ik zorg ervoor dat de kinderen aandachtig naar elkaar luisteren. Als dit niet lukt, leg ik de groep even stil.

Organisatie De kinderen stoppen alle blaadjes in hun zak, deze zullen ze nog nodig hebben tijdens een ander moment. Richtvragen – uitleg – instructie

- “Hebben jullie nu dingen gezien dat jullie de eerste keer niet hadden gezien?” (…) - “Wat vind je van de kathedraal?” (…)


De volgende fasen gaan door op een ander moment…

6. Groepsopdracht: Impressies weergeven in een woordweb.


10 min 5 Begeleidende fiche + plattegrond, blaadjes met woorden erop geschreven, papier (A3-formaat), stiften

Organisatie De kinderen mogen hun blaadjes uithalen, zowel de fiche als de plattegrond als het blad waar ze de woorden op genoteerd hebben. Enkel dat laatste hebben ze nu voor deze fase nodig. Elk groepje krijgt één blad papier (A3-formaat). Er zullen ook stiften klaarliggen. Richtvragen – uitleg - instructie Jullie hebben je misschien al afgevraagd waarom jullie woorden hebben moeten opschrijven tijdens de verkenning van de Sint-Baafskathedraal. Wel, we gaan daar nu een woordweb mee maken. Jullie gaan al jullie blaadjes samenleggen en kijken welke woorden jullie opgeschreven hebben. Woorden die vaker terugkomen, mag je groter schijven. Dan krijg je een dergelijk resultaat:

Je mag dus zelf kiezen waar je het woord schrijft en in welke kleur je het doet. De kinderen maken in groep samen een woordweb.


7. Afronding: Kringgesprek over het bezoek aan de kathedraal.


10 min 2, 3 Begeleidende fiche + plattegrond, blaadjes met daarop hun woordweb

De kinderen luisteren ook tijdens dit kringgesprek naar elkaar. Anders leg ik het gesprek even stil en leg ik uit waarom het belangrijk is om naar elkaar te luisteren. Als je zelf aan het woord bent, heb je ook graag dat de anderen naar jou luisteren. Kinderen die minder goed kunnen lezen, zullen we niet aanduiden tijdens deze activiteit. Deze gegevens heb ik gehaald uit de beginsituatieanalyse.

Organisatie De kinderen mogen hun woordwebben op de grond leggen en we gaan er samen in een grote kring rond zitten. Richtvragen – uitleg – instructie

- “Welke woorden staan in het groot?” (…) - “Waarom zou dat zijn?” (…) - “Welke woorden zijn wat kleiner geschreven?” (…) - “Waarom zou dat zijn?” (…) - “Waren er woorden die jij net heel groot of heel klein zou geschreven hebben?” (…)

We nemen nog eens de fiche erbij. We lezen de fiche samen voor en we bespreken wat we allemaal zijn tegengekomen in de kathedraal.

- “Welke gewelven heb je gezien?” (…) - “Heb je nog overblijfselen gezien van de andere kerk?” (…) - “Waarin verschillen de overblijfselen met de andere delen van de kerk?” (…)

We nemen onze plattegrond er voor een laatste keer bij.

- “Welke delen heb je kunnen bezoeken?” (…) - “Hoe heb je dat deel kunnen vinden?” (Door herkenningspunten te gebruiken, …) - “Wat vond je ervan?” (…)

Evaluatie: Evalueer hier je eigen handelen (did., ped. en/of org.). Wat deed je goed en waarom? Wat ging niet goed en

waarom? (Denk aan voorbereiding en realisatie.) Doe een verbetervoorstel.

Helaas was er weinig tijd om deze activiteit te geven, door een strakke planning moest de activiteit ingekort worden. Dit wisten we op voorhand en ik had dan ook mijn best gedaan om een activiteit te voorzien die zoveel mogelijk kon ingekort worden (indien nodig). Zo kon ik zeker en vast de inleiding geven over de Sint-Baafskathedraal en konden we gaan observeren in de kathedraal. De rust primeerde dan ook tijdens deze activiteit. Zelf vind ik wel dat ik het goed heb opgevangen door af en toe wat meer uit leg te geven als we nog eens voorbij de kathedraal kwamen. Zo konden andere delen van de les wel nog nuttig zijn voor de kinderen en werd de nodige informatie nog gegeven. Ook tijdens het korte bezoek zelf richtte ik de aandacht van de kinderen op de muren zodat ze de verschillende gewelven konden zien.


Bijlage 1: Begeleidende fiche

Een klein beetje geschiedenis…

In de tiende eeuw werd voor het eerst een parochiekerk gebouwd, op de

plaats waar nu de Sint-Baafskathedraal staat. Deze staat er dan ook om gekend

de oudste parochiekerk te zijn van Gent. Deze kerk werd toen ook wel de Sint-

Jan-de-Doperkerk genoemd. Helaas zijn er geen overblijfselen meer van deze

kerk.

Op bovenstaande foto zie je drie torens staan, ook wel de Gentse torenrij genoemd. De linkse toren heet de Sint-Niklaaskerk. Deze kerk kunnen we helaas niet gaan bezoeken. De twee andere torens zijn de Belforttoren (in het midden te zien op de afbeelding) en de Sint-Baafskathedraal (rechts op de bovenstaande afbeelding).

Vandaag gaan we de Sint-Baafskathedraal eens van dichterbij gaan bekijken!

Of vind jij toch nog overblijfselen? Zoeken maar!

Naam ………………………………………………………………………………….

Klas ………………………………………………………………………………….


De kerk werd in de twaalfde eeuw omgebouwd tot een

romaanse kerk. De crypte is één van de enige overblijfselen

van deze kerk.

Ze wordt gekenmerkt door de gewelven in een halve cirkel.

Er zijn verschillende gewelven te zien… Met gewelven

bedoelen we de manier waarop de muren zijn gebouwd.

In het begin van de 14e eeuw werd de kerk vernieuwd, dit

keer in de gotische stijl. Deze stijl kenmerkt zich door de

verticaliteit. De muren werden verhoogd waardoor de kerk er

hoger en groter uitzag.

In de 16e eeuw werd de Sint-Baafskerk officieel benoemd tot

de Sint-Baafskathedraal. Deze benoeming gebeurde door de

paus en dit werd mogelijk gemaakt omdat Gent als bisdom

werd erkend.

Nu… Op verkenning in de kathedraal

Welke gewelven zouden we kunnen vinden in de

kathedraal?

ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS

Quentin Renaux 14

Bijlage 2: Plattegrond.

Vind jij de weg in de kathedraal?

Had ik toch links moeten afslaan?


Achtergrondinformatie over de plattegrond … Dit hoef je niet te kennen!

Probeer de volgende plaatsen te vinden, hieronder vind je hoe we deze plaatsen in een kathedraal noemen.

WOENSDAG Handtekening mentor + datum:...

Documents

Transcript of WOENSDAG Handtekening mentor + datum:...