WOENSDAG 15 JULI 2015

Brief aan eenkunstwerkWAT WE ALTIJD WILDEN WETENVAN ONS FAVORIETE WERK PAG 10

De roots vande rootsBRILJANT ‘ACOUSTIC BLUES’VOL ZELDZAME OPNAMEN PAG 8

Fashion week:wat er goed wasEEN HELE GOEIE LICHTING PASAFGESTUDEERDEN! PAG 6

FUTURE CITIES, AFLEVERING 1:WAAROM KINSHASA EEN VAN DETIEN OPWINDENDSTE METROPOLENVAN DE TOEKOMST IS

Locoto Six, sapeur. Foto Yvette van Boven

Kunst Media Eten Film Leven Mode Fotografie Theater Televisie

Congocool

2DE VOLKSKRANTWOENSDAG 15 JULI 2015

Leven

FUTURE CITIES KINSHASA, MODEMETROPOOL

Waar liggendebelangrijkstemetropolenvande toekomst?Consultancyreus

McKinseywees er na onderzoek tien aan.V gingkijkenwat daar broeit enwat de

machinaties achter deboom zijn.Bezoek 1:Kinshasa,wervelende

toekomstigemodehoofdstad.

DoorStephanie Bakker Foto’sYvonne Brandwijk

The rumblein the jungle

Kinshasa: alle bomen uit de koloniale tijdmoestenwijken voor 15 kilometer nieuwe vierbaansweg, die nu het stadscentrum verbindtmet

Kijkennaar stierenrennen is als toezienhoewielrenners in de Tour hun

sleutelbeen breken

Tv-recensie

Toerist

Lekkerweg ineigen land:de luie televisiestoel iseenuitstekendevervoermiddel vooreenkijkjeoverdegrens.Afgelopenachtdagenboodde

SpaansezenderTVEelkeochtendruimuitzichtopeenwrangeenmysterieuze folklore:de encierrosvanSanFermin. Stierenrennendooreenmeute ‘moedigen’(vooralmannen, enkelevrouwen, inwittekledij enrodesjaals)doordenauwestraatjes vanPamplona.Hetjaarlijks ritueel trekt steedsmeernationaliteiten,on-derwieAmerikanendiezichevenHemingwaywanen,maaraandeverslaggevingvanTVE tezien isdekijkcij-ferhitnogaltijdeendoorendoorSpaanseaangelegen-heid.

Het ‘feest’werdelkeochtendvijf kwartier voor- ennabeschouwddoorElenaSánchezenoud-renner JavierSolano. TVE registreerdederennenmeteen legerver-slaggevers en25camera’s,waaronderbeeldenvanuitde lucht.Op internetkondekijker zijneigenstand-puntkiezen.

Dinsdagwasde laatsteochtend,hij verliepals alleandere.Groepenrennersbrachtenzingendeengroetaanhetbeeldje vandepatroonheiligevanNavarra, SanFermin.Nadeklapvaneenvuurpijlwerdenom8.00uurprecies twaalf vechtstieren losgelatenopdener-veuzemeute, gedrevendoor instinct endestokkenvaneenclubje ‘helpers’.Na20secondenwerddeeerste ren-nerhardhandigopdekasseiengeworpenmet600kilopure stierkracht.Wisselendecamera’s volgdendeca-dansvanderennendemeute,de stierenendeongeluk-ken –eindelozevariatiesophetzelfde thema.

Tweeminuutenvijf se-condenduurdehetvoor-datde stierendearenavanPamplonabinnendender-den–daar zoudenzedie-zelfdeavondwordenafge-slacht ineenklassiek stie-rengevecht,maardathaaltTVEniet, sindsdatgeenbe-ste reclamevoorSpanjemeerbleek inderest vandewereld.Dedoodstrijdwordtnuverborgenge-houdenachterdebetaal-muurvanCanal+.

Naafloopvande laatste encierrowerdenopTVEdebeeldenuitgebreidnabesproken. Eindelooswarendevertraagde closeupsvanalle angstigemomentenen(bijna)ongelukken.De rennerdie struikeldeenwerdvertraptonder stierenpoten.Roodomcirkelddehoorndieeenbroekof T-shirt spietste, eenbeendoorboordeof eenrenneroptildeende lucht in slingerde.

Vijfgewondenteldederenvandinsdag, eengemid-delde.Hetbeest inmij schreeuwdeomernstigeronge-lukken.Demens inmijprobeerdeeenmysterie te vat-ten.

Voordenuchterebuitenstaander (begaanmethetoneerlijke lotderdieren)wasdat laatsteondoenlijk:TVE steldegeenvragen,maarvierdeenkeldeopwin-dingenderitenvanangst enverachting.Misschiendatjuistdoorhetonbevattelijkevandiehardnekkigeob-sessiehetbarbaarse spektakel tochkan fascineren,zelfs voorwiedemartelingenopzichzelf veroordeelt.Het is alskijkennaardeFormule I:naastdeveronder-

stelde ‘schoonheid’ vandebewegingontstaatdemeesteopwinding tochbijdegrootsteongevallen. Eendiepmenselijke reflex. Inessentie verschiltdegepro-jecteerdeangst enwalgingvandestierenrennenopTVEniet vandegeestdrift engespeeldeverontwaardi-gingwaarmee Studio Touropeenrustdagdemassalevalpartijenendegebrokensleutelbeenderennogeensevensamenvat invertraagde closeups.Autoracen, stierenrennen,doordePyreneeën fiet-

sen:het is ‘het levenzelf’, heetdatdan inwandtegeltjes-taal.Het levenzit volongeluk.Dezomermaaktvanelketelevisiekijkende thuisblijver eenramptoerist.

JEAN-PIERRE GEELEN

Het beest inmijschreeuwdeomernstiger ongeluk.Demens inmij pro-beerde eenmysterie te vatten.

Opdevierbaanswegin het hart vanKinshasageldthetrecht vande sterk-ste. Boven aan diehiërarchie prijkteen onverwachte

speler:eenrobotdiehetverkeerregelt.Onder een dakje van zonnepanelentorenthij hoogbovendemenigteuit.Hij heeft een roterende torso, lichtenop zijn borst en armen, een inge-bouwde camera met een snelheids-metereneenflashyzonnebril. ‘Hij lijktopzijncollega’,zegteenvoorbijganger.Zewijstnaareenagent, inderdaadmetidentiekezonnebril. ‘Er iséénverschil’,voegt ze toe. ‘Naar de robotwordt ge-luisterd.’

Nadecenniavanwestersedominan-tie, eendictator en eenburgeroorlog,

beleeft Kinshasa zijn eigen ‘Dubai-mo-ment’.Degroeivanhetnationaal inko-men bedroeg afgelopen jaar voor detweede achtereenvolgendekeer bijna9 procent en daarmee behoort deDemocratischeRepubliekCongototdesnelst groeiende economieën ter we-reld. Over tien jaar verdient eenopdevijf inwoners van Kinshasa een mid-denklasse-inkomen, voorspeltMcKin-seysGlobalInstitute.HetadviesbureauplaatstedestadineenrapportoverGlo-bal Cities of the Future in de toptwintigvanhotspots forgrowth in2025.

In de geschiedenis van Kinshasa isduidelijk eennieuwhoofdstukaange-broken.Degrote vraag is: hoegaatdateruitzien?Dagelijks vestigenduizendnieuwkomerszichindezestadvantienmiljoen. Dedroomomnet zo te levenalsinderestvande(westerse)wereldis

zogrootdatde ambitie voelbaar is totinde sloppenwijken. Kinshasa is elek-trisch.Maarwatbroeit erprecies?Watis nu al merkbaar van de aanstaandeboom?Watdoenzegoed inKinshasa?Hoe is de verandering tot standgeko-men? Wie zijn de hoofdrolspelers indeze transitie?

Eenbelangrijkesuccesfactorvoordeopkomst vanKinshasa is de levendigecreatieve energie die overal inde stadvoelbaar is. Zoals bij Louison Mbeya,eenvanKinshasa’s topontwerpers, dieweontmoetenopeenmodeshowvanhet Institut Supérieure des Arts etMétiers (ISAM), de enigepubliekemo-deacademie in centraal Afrika.Mbeyais31,onberispelijkgekleedineenkana-riegeel jasjemetpailletten. ZijnPrada-zonnebrilhoudthijtijdensdeshowop.

Indepauzevertelthijdathij intienjaarheeft meegedaan aan zestig mode-shows.InzijnNokiastaandeprivénum-mersvanbekendeAfrikaanseartiestenalsPapaWembaenWerrason.Zijnvasteclientèle, zegt hij. Als Mbeya later dieweekbijeenconcertvanWerrasoneenbroederlijkeomhelzingvandezangerkrijgt,blijktdatgeengrootspraak.Veeltijd om te praten is er niet. LouisonMbeyaschudthandenenkusthoogge-hakte dames gedag. Je zou haast den-kendathetzijnshowwas.

Een dag later gaat hij ons voor eensteegin,balancerendoverdebetonnenplatendiehet rioolmoetenbedekken.Hij draagt eenzwart overhemdeneenbroekineenfelleAfrikaanseprint.Voorhet interviewmatteert hij zijngezichtmetbabypoeder. ‘Welkominmijnate-lier’, zegt hij terwijl hij een metalen

deuropzij duwt. Eenkaars –de elektri-citeit isuitgevallen–verlichttweenaai-machines,eenkookplaatjeopdegronden wat kledingstukken die als kunst-werken aandegrauwemuurhangen.Deruimte isexactevenbreedalsdeze-ven paar merksneakers die tegen demuurstaan.

Dit isKinshasa,waarsuccesenroemgeengarantie zijnvoorgeldensucces.Kinshasaverbaast,verrastenslingertjeheenenweertussenspiegelglazenkan-toortorens met namen als FutureTower, endeCité,de immeruitdijendevolksbuurten,waar40 procent vandemensengeentoegangheefttotschoondrinkwater en leeft van minder dan1,25 dollar per dag; niet eens genoegvoor éénmaaltijd. Als jehet zobekijkt,

DE VOLKSKRANTWOENSDAG 15 JULI 2015 3

n LEES VERDEROP PAGV4

de luchthaven. De ingreep scheelde twee uur reistijd.

De Kinois, de inwoners van Kinshasa, grijpen elke dag aan om stijlvol ge-kleed voor de dag te komen.

‘Sapeurs’ vinden hun kleding belangrijker dan eten. Ze hebben allemaalhun eigen stijl.

Dagelijks komen er wereldwijd 200 duizendstedelingen bij, dat zijn meer dan 70miljoenmensen per jaar. In 2050 woont meer dan70 procent van de wereldbevolking in een ste-delijke omgeving. Journalist Stephanie Bakker

en fotograaf Yvonne Brandwijk gaan op zoeknaar machinaties en opwinding in een aantalwereldsteden van de toekomst. Van hetSilicon Valley van Zuid-Amerika tot dé kos-mopolietenstad van toekomstig Azië.

Waar gebeurt het in 2025 of 2040?Lees, hoor en zie Kinshasabewegen in de longread opvolkskrant.nl/futurecities

Stijl kent een lange traditie inKinshasa - begonnen als eenprotestbeweging.

Dat demodesector bloeit nu deeconomie groeit, is niet verwon-derlijk. Er stijlvol uitzien zit inCongo diep geworteld in historieen cultuur. Jongeren in Kinshasadie tegen het regime van Mobutuprotesteerden, deden dat niet metwoorden of beelden, maar met kle-ding. Onder het mom van nieuwnationalisme veranderde de dicta-tor de naam van zijn land in Zaïreen verbood de ‘koloniale dracht’,waaronder de stropdas. Jongerendie weigerden het traditionele Afri-kaanse kostuum, de abacost, tedragen, kleedden zich uit protestin merken uit Europa. Hun bewe-ging noemden ze la Sape (Société

des Ambianceurs et des Personnesd’Élégance, de Vereniging vanSfeermakers en Stijlvollen). LaSape is materialismemet een doel;het gaat over chic et cher, maarvooral over hoop en trots.Nog altijd is de sapeur de held vande sloppenwijk, zijn materialismegeeft aanzien: ondanks armoedeen vuil kan hij eruitzien als eendandy, een gentlemanmet glan-zende schoenen.Waar de traditio-nele sapeurs koketteren met wes-terse merken, maakt de nieuwe ge-neratie sapeurs haar mode zelf. Zenoemen de nieuwe stroming LaEcosape enmaken kleding van pa-pier of van zaden die door hunglans lijken op parels. ‘Waaromzouden we reclamemaken voorwesterse merken?’, zeggen ze. ‘Wijzijn trots op onze eigenmode.’

DE SAPEURS VAN KINSHASA

140715 © de Volkskrant. Bron: McKinsey Global Institute

KinshasaBbp per capita, in dollar

2010 2025

Middenklasse: (7.500-20.000 dollar),in procenten

2010 2025

Inwoners, in miljoenen

2010 2025

1.0008,4

14,51.600 4 18

zoude stad allang ‘dood’moeten zijn.MaarKinshasabruist, borrelt en leeft.InBandal, dewijk van LouisonMbeya,zijndeplastictuinstoelenopdeterras-senzevendagenindeweekvanaf 6uurgevuld.Opdebarbecue rookt verse visuitdeCongorivier,erwordtmuziekge-maakt enhetnachtlevengaatdoor totminstens 6uurde volgendeochtend.Iedereen is bezig en altijd onderweg.Methetverkopenvanbelminuten,ma-niok (cassave),waterof zakdoekjes.DeKinois, de inwoners vanKinshasa, zijnmuzikant,bandenspecialist,kapperoffotograaf indeopenluchtof ontwerperineensloppenwijk.Congoiseenzogenoemdeweakstate:

deoverheidisnietinstaathaarburgerste beschermen en voor ze te zorgen.Om te overleven doe je alsMbeya, dieals17-jarigeopstraatkwamtestaanna-dat zijn vader kortna zijnmoeder aanaidswasoverleden.Jeaccepteertdatdestaat vooral neemt enweinig geeft. Jeimproviseertengaatrommelenaandeschoenen van je broer omdat je geengeld hebt om een paar opmaat te ko-pen.Zoontdekjedatjestijlgevoelhebt.Want als je toch schoenen op maatmaakt,waaromzoujezedannietmet-eenmooiermaken?

Maarmetcreativiteitalleenredjehetniet, zelfs niet inKinshasa.Mbeya kanhet ver schoppen,maar voorhet zoveris, heeft hij een fabriek nodig omzijnontwerpeninseriestemaken,eenwin-kelwaarhijzijnmodekanverkopeneneeninvesteerdervooreenstartkapitaal.Vooralsnogontbreektdiemode-indu-strie in Kinshasa. TraditioneelmakenKinoishunkledingzelf,aldannietmethulp vaneen stylist. Er zijngeen inter-nationalemodeketens,McDonald’s ofStarbucks inKinshasa. Er is een leven-digehandelontstaanvaninwonersdienaarEuropaenChinareizenom ready-to-wear-kleding te kopen, die thuis opkledingfeestjeswordt verkocht of uit-geleend.

Maarveranderinghangt indelucht,wantdankzijdeboomingeconomieeneenstabielepolitiekzijndeblikkenvaninternationale bedrijven steeds vakeropCongogericht.

DeDemocratischeRepubliekCongo(DRC) is zo groot als West-Europa enheeftdepotentieeenvanderijkstelan-deninAfrikateworden.Indebodemzitonderandere30procentvandewereld-voorraaddiamant, 60procent vanhetkobalten10procentvanhetkoper.Met

het water uit de Congorivier kan hethele continent van energie wordenvoorzien. De bodemschatten warenlange tijd aanleiding voor ellende:plunderingen, oorlog en inmengingdoor buurlanden. Maar sinds de vre-desovereenkomst in 2003endeeerstevrijeverkiezingen(sindsdeonafhanke-lijkheid in 1960) vier jaar later, lijkt dewegnaarwelvaart geplaveid. InOost-Congo ishetnogaltijdonrustig,maarKinshasa ligt 3.500kilometer vanhetoorlogsgebied vandaan, even ver alsvanAmsterdamnaarCaïro.

DagelijksarriverenopN’djiliAirportbuitenlandse investeerders, expats enmijnbouwprofessionals. In dehoofd-stad is een bouwgekte ontstaan; alle-maalhebbenzekantorennodigomtewerken, hotels om te overnachten enappartementenomtewonen.

HetNederlandsemodemerkVlisco,fabrikant vandekleurrijkewaxprints,beslootzesjaargeledenalseersteEuro-pesemodebedrijf een kantoor en eenflagshipstore te openen in Kinshasa.VolgensgroupdirectorMoniqueGieskeskeekmodebewustAfrika altijd al naarCongo, maar nu de economie groeitzijnmensennogbewustermetmodebezig. ‘Er trendy enmodebewust uit-zien zit in de Congolese cultuur enmentaliteit’,zegtze. ‘Dekleurenvandeprints diewij in Congo verkopen zijnfeller dan inde andereAfrikaanse lan-den.Hierishetgeelfellerdandezonenhetblauwbijnaelektrisch.DatzegtietsoverdeCongolesevrouw:zewilgezienworden. Zij is het stralende middel-punt.Here Iam.’

Wat het doet als een internationaalbedrijf zichinKinshasavestigteninves-teert in een sector, blijkt als we metGieskes de centrale markt op lopen.‘Mama Monique’, roepen de markt-vrouwenvanuiteenzeevangekleurdeprints. ‘Madame Vlisco.’ De vrouwenomhelzenhaaralsof zijdeverpersoon-lijking is vanhet betere leven. TijdenshetregimevanMobutu(1965-1997),diewestersemodehadverboden,smokkel-den zede stoffenhet land in, vertellenze. Ookdaarnamoesten ze reizen omdewaxhollandais intekopenbijtussen-personeninTogo,Beninof Europa.

Nuzedirect zakendoenmetdestof-fenfabrikantishetlevenrustigerenzijnde verdiensten beter. Ze kunnen ten-slotte de kleuren endessins bestellendie zijn afgestemd op de wensen vanhunklanten.Enhebbenwedeverkoop-afdeling gezien? Vlisco maakte eenoverkappingtegenzonentropischere-genbuien,nettetafelsenbrederegang-paden. Niet omdat ze aan ontwikke-lingswerkdoen,hetverkooptbeter.

Later in eengroenebuitenwijk ver-teltMadameSera eenzelfde succesver-

haal.Zewerktdertigjaaralscouturièreen door de komst van Vlisco veran-derde haar bescheiden naaiatelier ineen serieus bedrijf,met de vrouwvande president als klant. In haar vrij-staandehuis lopenwonen enwerkendoor elkaar heen. Tussen de palmbo-men inde tuin zoemendenaaimachi-nes, patronen tekenen doet ze in dewoonkamer.Degroteverrassingwachtop zolder: daar toveren dertig mede-werkers lachend de ene na de anderewaxprintomtoteenopmaatgemaaktejurk.

Vlisco opende de flagshipstore omeen ander publiek te bereikendandedamesdieopdemarktkopen.Alsdeda-mes in de winkel een couturière vra-

gen,bevelendeverkoopsters Seraaan.Zemaaktookdekledingvoordeshowsen indewinkel is eenbescheiden col-lectievanhaarontwerpentekoop.Vlisco’sairconditionedflagshipstore

is nog een exoot te midden van destraatverkopersdiezakjeswaterof avo-cado’s torenhoog op hun hoofd heb-ben gestapeld. Maar die tijd zal snelvoorbij zijn. Begindit jaar opendeeenLibaneseinvesteringsmaatschappijdeallereersteshoppingmall,metwinkelsvan een Libanese keten. Een tweedewinkelcentrum is in aanbouw; nogvoor de eerste paal de grond in ging,warenalle lokalenverhuurd.Over tienjaarbarsthethiervandegaleries,bou-tiques en shoppingmalls, net als op

4DE VOLKSKRANTWOENSDAG 15 JULI 2015

HET CHINA-CONGO-CONTRACT

China steekt miljarden in deinfrastructuur van Congo inruil voor grondstoffen.

De Chinezen doen goede zaken inAfrika en zeker ook in Congo. Datland heeft wat China niet heeft:grondstoffen. En China heeft watCongo niet heeft: geld. Zo kwam in2009 een bijzonder ruilcontracttot stand: China bouwt voor 6 mil-jard dollar wegen, luchthavens,ziekenhuizen, spoorwegen, huizenen universiteiten, en mag in ruildaarvoor het tienvoudige aangrondstoffen uit de bodem halen.Dirk-Jan Koch werkte destijds alsdiplomaat bij de Nederlandse am-bassade en doceerde aan de Ka-tholieke Universiteit van Kinshasa.Aanvankelijk was hij kritisch over

de Chinese inmenging. ‘De Chine-zen geven leningen aan corrupteCongolese autoriteiten en lappendemensenrechten aan hun laars,daarmee ondermijnen ze onze ini-tiatieven voor beter bestuur. Als er6 miljard van de Chinezen op deplank ligt, heeft het voor Neder-land geen zin meer te dreigen dehulpkraan van 30miljoen eurodicht te draaien, schrijft hij in zijnboekDe Congo Codes. Maar hijstelde zijn mening bij: ‘Het con-tract heeft de infrastructuur inKinshasa ontzettend verbeterd.Bovendien profiteert de bevolkingzo voor het eerst van de verdien-sten uit de mijnbouw. Het mooiehiervan is dat er geen cash aan tepas komt. Een ziekenhuis of asfalt-weg stop je niet in je binnenzak.’

ADVERTENTIE

n VERVOLGVAN PAGV3

De plastic tuinstoelen op de terrassen zijn elke avond vanaf zes uur doorlo-pend gevuld, zeven dagen per week, tot diep in de nacht.

Kinshasa bruist: het uitgaansleven gaat elke nacht tot zeker 6 uur in deochtend door. Foto’s Yvonne Brandwijk

Danseres bij een concert van de in Congo populaire artiestWerrason.

Verkeersregelende robot, een ideevan vrouwelijke ingenieurs.

MandelaSquareinJohannesburg,voor-spelt Gieskes. ‘De kansen liggen hiervoorhetoprapen.Wehebbentienmil-joen mensen en allemaal zoeken zehununiekedresscode.’

Kinshasaheeft alles inhuisomeenmodestadvan formaat teworden; vancreatieve aanpakkers die kunnen te-ruggrijpenophunculturelebagagetoteen potentiële afzetmarkt om van tewatertanden.Meteengemiddeld jaar-inkomen van 200 euro is Congo hetarmste land terwereld, volgenshet In-ternationaal Monetair Fonds. Maardankzij eenbloeiende informele eco-nomie–waarin70procentvanhetgeldwordt verdiend – staat degemiddelde

Kinois erminderberoerd voordandeofficiële cijfers doenvermoeden.Drie-kwart heeft genoeggeld voor eenmo-biele telefoon en belminuten. Boven-dienbiedennieuwebedrijveneninves-teerderswerkgelegenheid,waardooreenmiddenklasseontstaat.Eenjongfe-nomeen,wanttijdenshetBelgischebe-windmochtenCongolezen slechts tothet derde jaar vanhetmiddelbaar on-derwijs naar school. OokMobutupro-beerde, uit angst voor een kritischestem, te voorkomendat een kapitaal-krachtigemiddenklasseontstond.

Hoegroot demiddenklasse is,weetniemand. Statistieken zijn in Congozeldzaam – zelfs over het inwonertalvanKinshasawordt gespeculeerd.Op

hethandgeschrevenbriefjedatwekrij-genvanhetministerievanVolkstelling– zij sturen jaarlijks ambtenaren langsdedeuren–staandriemiljoenmensenminderdan in een rapport vandeVer-enigdeNaties.

Zonder cijfers geen middenklasse,zeggenprofessorenvandeUniversiteitvan Kinshasa beslist. BankdirectriceFélicité SingaBoyenge, CEObij FiBankendeeerstevrouwinCongoopeender-gelijke positie bij een bank, durft hetwelaan. ‘Jebentblindals jedurft tebe-weren dat Congo geenmiddenklasseheeft’, zegt ze.Haar eigen staf behoorttot de middenklasse. Ze kunnen eenhuishuren(ziekader rechts), eenautokopen en reizen. Als je in Europa eenMBAhebtgehaald, kun jeals assistent-directeur in het bedrijf van Boyenge2.000dollarpermaand(1.815euro)ver-dienen.

Boyengeheeftgelijk:alsjegoedkijkt,zie je denieuwemiddenklasse overal.Op zaterdagbij ErikKayser, denieuweParijse bakker die taartjes verkooptvoorvierdollarperstuk,bijChezFlore,waar families op zondag lunchen ter-wijldebabykraaitindeMaxi-Cosiendeoudere kinderen op de tablet Angry-birds spelen. Enbij een concert vandepopulaireartiestWarreson:entreekost20dollar enpopulairebandledenkrij-genals bonusdiverse keren 100dollarophunbezwetehoofdgeplakt.

Doorde toegenomenwerkgelegen-heid formaliseert de geldstroom,watweerleidttoteennieuweeconomischeimpuls. Intienjaarishetaantalbankenverdrievoudigd. ‘6 procentvandeCon-golezen heeft een bankrekening, derest bewaart zijn geld in het matras’,zegt Boyenge, die vindt dat je nu hiermoetzijnomindetoekomstteprofite-ren. Bovendien gaan de ontwikkelin-gen razendsnel: het is nog maar driejaargeledendatdeoverheidbeslootdesalarissenvaneenmiljoenambtenarenviadebanktegaanbetalen.

De belofte van eenboombrengt deCongolese diaspora terug naar huis –zowel Gieskes als Singa Boyenge stu-deerde enwoonde inEuropa.Doordatzij internationale ervaring linkenaanlokaleperspectievenzijnzeeenbelang-rijkemotorvoordevooruitgang.

‘Jehoorthetoveral,de toekomst ligtin Afrika.Waaromzou ikdan in Parijsblijvenalshetgebeurtopdeplekwaarik vandaan kom?’, zegt Gloria Mteyu(31). De ontwerpster, gekleed in soberzwartmetalsopvallenddetaileengou-dentijgerinhaaroor, iseeneigentijdsewereldburger. Ze werd geboren inCongo,ginginZambianaarkostschool,studeerde in New York en aan demo-deacademieinMilaan. InParijswerkteze als ontwerpster voor JohnGalliano.Ze kwam terug met een hoofd volideeën en een rugzak vol ervaring,maarzekerheidhadzeallerminst.

Afwachtenwas geenoptie. ‘Jemoetervoorzorgendat jemeegroeitmetdeontwikkelingvanjeland.Alsjekomtalsalles is ontwikkeld, kun je alleen nogprofiteren van de kruimels.’ Terug inCongoorganiseerde ze twee jaar gele-dende eerste Kinshasa FashionWeek.ViapersbureauReutershoordedewe-reld dat Congo behalve rebellen ookontwerpersheeft, engoeiebovendien.‘In onze gedachte zijn we allang hetParijs vanAfrika’, lachtGloria. ‘In Kin-shasazijnwedolopZaraenVersace,enhet is leukals jediemerkenhier strakskuntkopen,maarwewordenpas echteenmodestadalsCongolezenookhuneigendesignersgaandragen.’Talentge-noeg, zegtze,het is eenkwestievanex-posure. En laat zij die nu net zelfcreëren.

De vader van Guyjo Kilenge Kabema (25, op de foto) was een sapeur. Hijstuurt zijn zoon vanuit Engeland elk jaarmet Kerst een koffermerkkleding.

DE VOLKSKRANTWOENSDAG 15 JULI 2015 5

Midden in de rivier verrijsteen middenklasseparadijs:Cité du Fleuve.

Westers wonen in Congo kan opCité du Fleuve. Geen gebrek aanwater of elektriciteit, op de wegengeldt een snelheidsbeperking ener zijn parkeervakken. Ongekendeorde in chaotisch Kinshasa. Koperszijn vooral de Congolezen dieterugkeren nu de economieaantrekt.Kinshasa is de snelst groeiendestad van Afrika beneden de Sa-hara. Alleen al om de nieuwkomersde komende twintig jaar te huis-vesten, moet de stad uitbreidenmet een gebied zo groot als Rot-terdam, inclusief havens en water,berekende de Franse ontwikke-lingsbank AFD. Downtown zijn ze-ker veertig gebouwen vanmeerdan tien verdiepingen in aanbouw.Maar er is één plek waar de toe-komst letterlijk onder je voetenontstaat: Cité du Fleuve. Het zandvan twee rivieren die bij Kinshasasamenkomen, wordt gebruikt omvierhonderd hectare moerasge-biedmet 4meter op te hogen. Opde twee kunstmatige eilanden inde Congorivier die op dezemanierontstaan, verrijst de komende ja-ren een compleet nieuwe stad, metkantoren, een hotel, bioscoop, res-taurants, een shoppingmall, villa’saan het water en tienduizend ap-partementen. ‘Heel Kinshasa leeftmet zijn rug naar het water, dit isde eerste en de enige plek waar jeaan het water kunt wonen’, zegtRobert Choudury, een Frans-Liba-nese ict-ondernemer die na demil-

lenniumcrisis zijn geluk beproefdeals handelaar in mineralen inCongo. Het oorspronkelijke ideewas land winnen en dat verkopen,vertelt hij, maar omdat bebouwdlandmeer opbrengt, bouwt hij hui-zen, shoppingmalls en wegen. ‘Alshet project af is, is het land vijf tottien keer meer waard.’ Choudurystaat boven op een appartemen-tencomplex in aanbouw. Aan zijnvoeten ligt het zwembad, achterhem 6.000 hectare moeras enzandbanken. Aan de overkant ligtBrazzaville. Het is de enige plek terwereld waar twee hoofdsteden el-kaar aankijken.De appartementen worden ver-kocht vanaf 175 duizend dollar,1.200 dollar per vierkante meter.Voor Kinshasa spotgoedkoop, vol-gens Choudury. ‘Voor een gatedcommunity betaal je downtowndrie keer zoveel.’ Anno 2015 zijn er150 appartementen opgeleverd,het dubbele aantal is verkocht. Dehelft van het aantal verkopen komtvoor rekening vanmensen uit dediaspora die terugkeren nu de eco-nomie aantrekt. Voor hen is dewesterse orde aantrekkelijk: ruimehuizen waarin werkt wat moetwerken, altijd water en elektriciteit.Wie demaximumsnelheid over-schrijdt of buiten de vakken par-keert, kan rekenen op een boete.Investeerders zijn huiverig: de ge-plande shoppingmall is om die re-den nog niet gerealiseerd. Tochziet Choudury in de stad steedsmeer projecten zoals Cité duFleuve ontstaan. ‘Wij hebben be-wezen dat het kan: investeren inCongo en nog geld verdienen ook.’

Huizen op Cité du Fleuve: opgespoten stukken land in de Congorivier.

VINEX OP EEN OPGESPOTEN EILAND

Op het centrale plein in de hoofdstad laten gezinnen zich chic gekleedfotograferen.

Aan de oever van de Congorivier kan tegenwoordig ookworden gefla-neerd.

Future Cities wordt gesteund door het Fonds Bijzondere JournalistiekeProjecten, het Freepress/Postcodeloterijfonds voor journalisten en het‘Innovation in Development Reporting Grant’-program van het EuropeanJournalism Centre (EJC), gefinancierd door de Bill and Melinda GatesFoundation.