Winters Jacobus - Geraakt door de oorlog · 2014-12-03 · Winters Jacobus Luitenant 10e...

Winters Jacobus

Luitenant

10e linieregiment

18-5-1890 - 18-4-1918

Gestorven voor België

Dagboeken

getrokken uit den oorlog van

1914

Dagboeken J.Winters Pagina 1

VOORWOORD ..................................................................................................................................... 2

WIE WAS JACOBUS WINTERS? ...................................................................................................... 3

EERSTE DAGBOEK. ........................................................................................................................... 4

1914 ................................................................................................................................................................. 5

1915 ................................................................................................................................................................. 9

1916 ............................................................................................................................................................... 15

TWEEDE DAGBOEK. ...................................................................................................................... 17

1917 ............................................................................................................................................................... 17

1918 ............................................................................................................................................................... 43

8 APRIL 1918 ................................................................................................................................... 50

VERKENNINGSOPDRACHT IN DE NACHT VAN 8 OP 9 APRIL .......................................... 54

INVENTARIS BEZITTINGEN ........................................................................................................ 56

FAMILIEFOTO .................................................................................................................................. 57


Voorwoord

Beste lezer,

Op 18 mei 1890 werd in Grote-Brogel (Limburg, België), op de huidige pastorijhoeve, Jacobus Winters

geboren. Niets bijzonders zal u zeggen... En we zouden u volmondig gelijk geven als er niet enkele

van zijn dagboeken waren opgedoken waarin hij zijn tijd in de loopgraven van de Eerste

Wereldoorlog beschrijft.

Dit boekje neemt u mee naar het begin van de vorige eeuw: de wereld stond in brand. Nooit

voorheen hadden mensen op zo'n grote schaal oorlog gevoerd. Nooit voorheen waren er zoveel

mensen gesneuveld. Nooit voorheen was er zoveel zinloos geweld...

Door het publiceren van zijn dagboeken willen we u in de eerste plaats doen stilstaan bij de

machteloosheid van de kleine man bij dergelijke gebeurtenissen. Lees daarom zijn notities in zijn

dagboeken.


Wie was Jacobus Winters?

Jacobus werd op 18 mei 1890 te Grote Brogel op de huidige "Pastorijhoeve" geboren. Hij was de

oudste van de 12 kinderen van Christiaan Winters en Gertrudis Vrolix. Zijn vader was landbouwer,

voorzitter van de Boerengilde en tevens gedurende 32 jaar burgemeester van Grote Brogel. Na de

lagere school te Grote Brogel studeerde Jaak verder aan het college te Peer, St. Roch(?) en Leuven.

Wat voor die tijd als oudste landbouwerszoon niet zo normaal was. Welke richting hij in Leuven

volgde, hebben we niet kunnen achterhalen.

Op 3 oktober 1910 werd hij opgeroepen om zijn legerdienst te doen. Hij werd ingedeeld bij het 11de

Linie Regiment en deed zijn legerdienst te Beverlo. Op 14 maart 1912 zwaaide hij, na 18 maanden

dienst, af. Echter niet voor lang, want van 2 tot 12 juni 1912 werd hij voor 10 dagen terug

opgeroepen. In 1913 werd hij weer opgeroepen: voor de grote manoeuvres. Daarna volgde nog een

oproep van 2 tot 12 juni 1914. Op 29 juli 1914 werd hij naar Luik geroepen voor de Grote Oorlog...

Wat hij daar meemaakte kunnen we verderop lezen in de dagboeken...Tijdens de terugtrekking van

het Belgische leger naar de IJzervlakte noemt hij achtereenvolgens Luik, Haecht, Mechelen, Tisselt-

Blaesvelde, Lokeren, Dixmuide, Stuyvekenskerke, Oud-Stuyvekenskerke en Pervijze als

verblijfplaatsen. Na een jaar oorlog werd hij, op 22 juli 1915, korporaal. Enkele maanden nadien, op 7

november, werd hij sergeant. Op 17 maart 1916 werd hij bevorderd tot adjudant en wordt hij

ingedeeld bij het 10de linieregiment 7de compagnie. Op 24 juli 1917 werd hij onderluitenant en gaat

hij naar de 9de compagnie. Op 10 augustus 1917 gaat hij naar de 10de compagnie. Hij vermeldt nog

volgende stamnummers: 56548 voor het 10de linie, 57709 voor het 11de linie en 64316 voor het

10de linie tijdens de oorlog.

Militaire identificatiefiche


Eerste dagboek.

Het eerste dagboek dat wij terugvonden begint met

"Dagboek getrokken uit den oorlog van 1914 - 2e Boek".

We vermoeden dat hij zijn eerste boekje tijdens de chaotische terugtocht van het Belgische leger,

ergens tussen Luik en de Westhoek is kwijt geraakt. Zijn eerste regels:

G.Z.J.C.

Mijn God red ons arme vaderland uit de klauwen der barbaren en geef Uwen schoonen Hemel aan

al mijne gevallen makkers. Bewaar me, doch niet mijn, maar Uw wil geschiede, o mijn goede God

spaar vooral mijn Ouders en mijn gansche familie.

Zijn eerste verhaal vermeldt geen datum of plaats, maar alles wijst er op dat het om Diksmuide gaat.


1914

Oktober 1914

Op de groote Plaats is hij door een dichtbijspringende obus aan mond, arm en hand gekwetst

geworden en zijn makker, Jantje Segers werden de twee beenen ook afgerukt.

Ik keer terug maar mag de brug niet over wijl obussen volop op den boulevard vallen. Pas 2 minuten

geleden vielen daar 4 obussen tegelijk in eene compagnie marins, waarvan rond de 50 gedood of

gekwetst wierden.

Ik schuil dan in een huis tot de duisternis invalt. Dan, bajonet op't geweer, den vinger aan den haan

en de brug over de stad in. Aan de groote Plaats omtrent houdt onze 1e sergeant Badart mij tegen en

doet mij in een kelder gaan waar nog 8 mannen van ons peloton schuilen. Zij slapen op matrassen. Ik

leg me ook te rusten. Rond middernacht hooren we trompetgeschal en hoerrageroep. 't Zijn de

troepen des keizers die, een gansch bataljon (1000) sterk, in stad gedrongen zijn na eene tranchée

ingenomen te hebben. We wanen ons gevangen. We hooren den rik-tik van de mitrailleuzen en

eenige geweerschoten. Daarna niets dan een akelig langgerekt hoh-hohgeroep en dan ... stilte. Ik kan

't niet meer uithouden, neem mijn geweer en ga buiten staan om te loeren wat er omgaat. Ginds

branden huizen op 't einde der straat, maar ik zie geen sterveling. Toch, ginds komt een marin kalm

en rustig aangestapt om orders te dragen. Ik ga hem tegemoet en vraag hem of hij niets weet. Niets

nieuws zegt hij. Ik keer terug naar den kelder en stel de anderen gerust. We slapen voort tot tegen 5

uren 's morgens. Dan, er wordt niet meer gebombardeerd en 't is tijd dat we vertrekken, willen we

vóór den klaren in de loopgrachten zijn. We stappen en tegen half 6 zijn we op onze plaats, waar we

nu en dan een schot lossen op de Duitschers die op 800 meter vóór ons op en af dragen met stroo

naar de tranchées.

Ziehier hoe het afliep met de Duitschers die erin gelukten in stad te dringen. Hunne aankomst

meldende door trompetgeschal en hoerrageroep hadden de marins van over de brug den tijd zich

voor den IJzer te scharen en de Duitschers af te wachten, die in opeengedrongen rangen op de brug

aanrukten. Daar wierden ze door onze en de fransche mitrailleuzen ontvangen. Een 40-tal Duitschers

gelukten erin over de brug te komen, doch wierden aan de bajonet gerijgd. Dan deden de marins een

mooien aanval met het blanke wapen en doodden bijna al de Duitschers die stervend en huilend

hoh-hoh riepen. Sommigen vluchtten in de kelders maar werden er 's anderendaags door de

fransche patroeljen gevangen genomen.

Hier moet ik melding maken van een geval waarin ik een klaar bewijs vind van de bescherming die

O.L.V. onze goede Hemelmoeder mij sedert het begin van den oorlog verleend heeft.

Het begon dus klaar te worden toen we in onzen trachée aankwamen. Jef Haegdorens stond nevens

mij. Hij keek eens over den tranchée en zag twee Duitschers op 800 meter vóór ons. Zij droegen

stroo naar hunnen tranchée. Jef zei:" schiet eens". Ik neem mijn geweer en wil het laden. Maar Jef

zegt:" neem mijn geweer, 't is geladen". Ik neem het, leg aan en: kets, de slag ging niet af. Ik neem de

kardoes uit 't geweer en laat ze Jef zien. Ik leg de hand boven op 't geweer en verschrik. Immers de

loop steekt vol aarde en nu begrijp ik waarom de slag niet afging. 't Is O.L.V. die mij beschermd heeft

op zichtbare wijze, want, was de kogel afgegaan, dan was het geweer gesprongen en ik was zeker

gedood alsook mijne omstaande makkers. Ik dank mijne goede Hemelmoeder en 't mirakel scheen


mij nog zekerder toen ik, na het geweer gekuischt te hebben, dezelfde kardoes erop stak want deze

keer ging de slag af en moet raak geweest zijn want ik zag een Duitscher vallen.

Van tijd tot tijd gelukken we erin een Duitscher neer te schieten. Zij schieten terug, maar raken

niemand.

Tegen 3 uren namiddag komt eene compagnie van het 1e linie ons aflossen. In "pas gymnastique"

doorlopen we de stad en dan naar Lampernisse langs Oostkerke. We slapen er.

Dinsdag 27 oktober vervoegen we onze compagnie en gaan in reserve liggen tegen den talus van den

ijzerweg aan Oostkerke.

's Avonds slapen te Lampernisse. 's Anderendaags, Woensdag, leest men ons een dagorder af van

den koning aan zijne soldaten, meldend dat de brigade B (11e en 12e) gedekoreerd zijn met 't order

van Leopold en dat de naam "Dixmuide" op ons vaandel zal gebrodeerd worden. Dit alles om ons te

beloonen voor onzen heldenmoed te Dixmuide aan den dag gelegd. De dagorder wordt toegejuicht.

't Is onze 2e onderscheiding.

De 1e kregen we na Luik alwaar de 3e divisie zich schitterend onderscheidde en Frankrijk redde.

Daarom wierd de stad Luik en de 3e divisie door Frankrijk gedekoreerd met het orde van 't

Eerelegioen.

In de namiddag vertrekken we naar "La Panne" om rust te nemen. We slapen er maar bij de eerste

morgenschemering trekken we langs het strand tot in de duinen van Coxyde. We vernemen dat we

misschien terug het gevecht in moeten. Immers, eene uit Frankrijk verwachtte divisie is niet kunnen

aankomen. In angstige afwachting liggen we den ganschen dag in 't zand der duinen. Tegen 6 uur '

avonds komt de tijding: "voorwaards". "In Gods naam, plicht vóór alles" zeggen onze jongens. We

rukken op langs Oost-Duinkerke, Wulpen, Veurne en komen rond half drie 's morgens van den vrijdag

te Rousdamme, een gehucht bij Avekapelle aan. Na 7 uren door den regen gemarcheerd te hebben.

Tal de mannen zijn ziek van ellende, en toch zonder morren aanvaarden ze de zware taak. We slapen

zoo goed het gaat en om 6 uren 's avonds op weg naar de tranchées op eerste lijn, te weten, tegen

den ijzerweg van Pervijze naar Dixmuide.

Daar niets nieuws. Pervijze is over eenige dagen gebombardeerd geweest.De kerk en toren zijn

uitgebrand en gansch doorschoten. De toren helt over en kan haast vallen. Geen enkel huis is

kogelvrij gebleven. 't Is droevig -Dixmuide, Kaeskerke, Stuivenkenskerke, Oud -Stuivekenskerke,

Pervijze, zoovele dorpen verwoest en kerken uitgebrand.

Zaterdag avond om 6 uren afgelost en slapen te Avecapelle.


Zondag 1 november 1914

Allerheiligendag. Ben ziek en blijf in 't stroo tot 's anderendaags.

Maandag 2 november 1914

Allerzielendag. De compagnie is van gisterenavond terug naar de vechtlijn. Ik profiteer van de mij

gegonnen rust om mis te hooren.

Dinsdag 3 november 1914

H. Mis.

Woensdag 4 november 1914

H. Mis. Tegen den avond compagnie naar Rousdamme op reserve tot morgen en van daar naar de

vechtlijn. Zoo zal het blijven gaan zoolang we op den IJzer liggen. Een dag rust te Avecapelle, een te

Rousdamme en den 3den in de tranchées.

Zaterdag 7 november 1914

De compagnie heeft rust.


Vroeg opstaan om biechten te gaan en te communie. 't Was 8 weken geleden dat ik nog de kans

gehad had en 't deed me deugd nog eens den goeden God in mijn hart te voelen en te denken dat Hij

het is die mij tot nu toe gespaard heeft.

Volgende dagen geen nieuws. Altijd: een dag in Avecapelle op rust, een dag op reserve in

Rousdamme en een dag in de tranchées.

Van tijd tot tijd is 't uitdeeling van hemden, kousen en neusdoeken.

Een keer in vóórwacht geweest op 200 meter achter 't kasteel van Viconge. Voor en achter ons niets

dan water. Om er te komen, hebben we, korporaal Caelen en 6 mannen tot de knieën door 't water

gebaad. Moesten de Duitscher komen, we zijn gevangen want terugtrekken is onmogelijk. Gelukkig

gaat de dag der wacht rustig voorbij.

Zaterdag 19 december 1914

Nieuwjaarsbrief naar huis geschreven.

Maandag 21 december 1914

's Avonds terug uit de tranchées niet meer naar Avecapelle, maar naar Eggewaertskapelle, 20

minuten dieper het land in.

Vrijdag 25 december 1914

's Avonds van den 24en terug uit de tranchées. Om middernacht juist beginnen eenige jongens

Kerstliederen te zingen. Even erna hooren we hevig geweer- mitrailleuzen- en kanonvuur al de

kanten van Nieuwpoort. Dat duurt 1/2 uur, daarna niets meer. We vernemen dat er de Duitschers

begonnen zijn met Weinachtenliederen te zingen, dan de Franschen en de Belgen. Dan deden de

Duitschers een hevigen aanval die moedig afgeslagen werd. Om 5 uren wekt me een kameraad. Vele

anderen staan ook op, we wasschen ons en dan naar de schoone kerk want de Kerstmis begint om 6

uren. Ik ga te communie, 's avonds te voren was ik te biechten geweest.


Rond 11 uren uitdeling der Kerstgeschenken ons door verschillende liefdadige werken geschonken.

We krijgen dan ieder een goed stuk hollandsche kaas, 1/4 kilo tabak of 50 cigaretten naar keuze en 2

flesschen wijn per 5 man, alsook ieder eene grooten pot confiture, een groot pak chocolade met een

driekleurig briefje op den bovenrand dragend als opschrift: Soldaten van den IJzer, het vaderland is

fier op u. Dan nog uitdeling van chales, hemden, neusdoeken, kousen enz..

Zondag 27 december 1914

Ik kom terug uit den tranchée en klim de ladder op om naar onzen logeerschelf op te klimmen. Eens

boven roept een vreemde stem mijnen naam. Ik keer me om, zie ... en val in de armen van mijn

vriend Fons Coninx van Zonhoven dien ik sinds Luik krijgsgevangenen der Duitschers waande. We

omarmen elkaar met drift, dan gauw geweer en ransel af, goed gezeten 1 pijp opgestopt en dan

vertelt Fons me hoe hij te Luik gebleven en er later ontsnapt was om langs Londen en Calais het front

weer te vervoegen. 't Was bijna 11 uren eer wij beiden uitverteld waren. Nu ga ik weer met goesting

naar den tranchée, nu ik mijn trouwen vriend weergevonden heb. We waren met vieren in 't begin,

een is in Munster krijgsgevangen sinds den slag van Luik (Spaas) en Jef Boonen bleef dood in den slag

van Haecht.

Donderdag 31 december 1914

's Avonds gaan we naar de hoeve van piquet te Oostkerke en denken er gerust en al slapende het

oude jaar aan het nieuwe te knoopen. Maar jawel om elf uren word ik wakker. Ik luister: oez-oez-.. 2

obussen der Duitschers komen over en gaan 2 kilometers verder in eene weide vallen. 5 Minuten

erna moeten we in tenue en seffens rukken we op. De kommandant zegt dat men een aanval der

Duitschers vreest. We gaan de troepen in de tranchées versterken en blijven er tot 3 uren zonder dat

we kans krijgen een enkelen Duitscher te zien. Gelukkig dat het een kalme en zachte Oudejaarsavond

is. Tegen 3 uren keeren we terug en mogen we slapen gaan. We lachen ondereen en zeggen dat die

eenige kanonschoten een nieuwjaarswensch der Duitschers was. Immers om 11 uren juist wierden ze

afgeschoten en het Duitsch uur gaat 1 uur vóór op het Belgische zoodat het juist nieuwjaar was.


1915

Zaterdag 2 januari 1915

's Avonds bij 't terugkeeren uit de tranchées gaan we naar Veurne voor 4 dagen voor de inenting

tegen typhus. We logeeren in een hoek der groote en prachtige Ste Walburgakerk.

Zondag 3 januari 1915

Als nieuwjaarsgeschenk krijgen we per man eene flesch wijn, eene houten pijp of 50 sigaretten naar

beliefte en 3 bollen zeep. Om 7 uren naar eene groote zaal. Inenting tegen typhus. In 't begin geen

pijn, maar dan verdoving van den linkerarm en schouder. Ga vroeg slapen.

Maandag 4 januari 1915

Ben bijna genezen. Doe inkoopen en wandel. Breng de rest van den dag door in eene herberg.

Dinsdag 5 januari 1915

De pijn is gansch weg.

Woensdag 6 januari 1915

Driekoningendag

Rond half 3 namiddag vertrekken we naar La Panne waar we gedurende 10 dagen rust gaan

genieten.

Donderdag 7 januari 1915

Gewandeld.


Revue van onze brigade voor den koning. Doornat geworden.


Prise d'armes, revue en défilé voor den generaal. Doornat geworden.

Vrijdag 15 januari 1915

Vertrek uit De Panne naar Eggewaertscapelle. 4 Bataillons voortaan.


Naar de boerderij van piquet.


Om half vijf 's morgens vertrek naar de groote wacht in Oud-Stuivekenskerke. Om er te komen, water

tot de knieën. In 't water gevallen en zou verdronken zijn zonder de hulp van Verbeek van Zonhoven.

In het wachthuis stond ook water. 24 uren in eene kleerkas gezeten, 3 uren wacht gehad.


Uitdeeling van chocolaad gegeven door de koningin en citoyen Vandervelde.


Boerderij van 't piquet. Rond middag mag ik naar Eggh. gaan om naar 't "peloton spécial" te gaan . Ik

had die aanvraag over 2 dagen gedaan en 't is aangenomen. Dus ben ik van eenheid veranderd.


Ons doel is: verkenningen doen vóór de eerste lijn. We marcheeren per 15 man iederen dag voor 24

uren. Alle 4 dagen komt mijne beurt terug.


Voor den eerste keer mede patrouille geweest, maar niets gezien dan een lijk in verre staat van

ontbinding.


Onze posten te Stuivekenskerke en te Oud-Stuivekenskerke worden overrompeld en onze mannen

wijken zonder verlies, naar de eerste lijn achteruit.


Na een hevig bombardement van den kant onzer artillerie worden onze posten hernomen. 's Nachts

nieuwe aanval der posten maar afgeslagen.

Dinsdag 9 februari 1915

Het 11e naar de Panne op rust. Wij vervangen het in de tranchées.


Den 16en Febr. komen ze terug, doch we doen den dienst der loopgrachten door in vervanging van

een regiment Jagers dat op zijne beurt rust gaat nemen.

Woensdag 17 februari 1915

Den 17e Febr. voor de laatste keer naar de loopgrachten.

Woensdag 3 maart 1915

We gaan op rust te Bulscamp achter Steenkerke. 't Is een groot en schoon dorp waar alles te krijgen

is. De kerk heeft veel weg van die van Groote Brogel, ten minste van buiten. De toren is gansch in

brikken, zelfs het spits, hetgeen hier op vele plaatsen het geval is. 't Is een machtige toren en schoon,

die zeker als monument mag aangetekend worden. Verder is er een groot klooster met

Godsgasthuis. We liggen in de gemeenteschool en de tram loopt vóór ons logist.

Zaterdag 13 maart 1915

Wandeling na den middag. Teruggekomen rond 4 uren, komt plots de tijding dat we moeten

optrekken aanstonds. Onze kompagnie moet het kasteel van Vicogne innemen. Dat kasteel is door

Duitschers bezet en ligt enkel 400 meters van onzen post en 200 meters van den IJzer.

In Eggewaertscapelle aangekomen zegt men ons dat we ons moeten gereed houden om de andere

helft te renforceeren in geval van nood. Men laat ons met rust.

Zondag 14 maart 1915

's Morgens komen de mannen binnen en natuurlijk worden ze ondervraagd. Ze hebben het kasteel

niet kunnen naderen omdat er nog 60 meters breed water vóórstaat. Deze namiddag gaat de andere

helft der kompagnie op rust naar De Panne.

Maandag 15 maart 1915

Portret gekregen van Julienne.


Dinsdag 16 maart 1915

3 Kameraden zijn op vischvangst geweest. Terwijl ik brieven schreef naar 't huis, komen ze me

roepen om te soupeeren. Waarlijk hun visch, snoek, braessem en witvisch was lekker. Ook heb ik

mijn buiksken eene zielmis gelezen.

Nacht van maandag op dinsdag 22-23 maart 1915

Zondag 21 Maart ben ik op post geweest. Niets nieuws. Na de 24 uren dienst, verwachtten we onze

aflossers, doch ze kwamen niet. Niet wetende wat te denken, besloten we te blijven tot 's morgens.

Even erna zei ons de adjudant bevelhebber van den post n° 2 der groote wacht dat de Cie Sp. de

petroltanks ging innemen. 't Was dus daarom dat we niet afgelost werden. De tanks bevinden zich op

2 ½ kil. van onzen post. Om half elf gingen we in tirailleur (vechtorde) liggen op het veld om de

veiligheid te verzekeren der werkers die loopgrachten komen maken.

Rond middernacht hooren we de eerste geweerschoten aan de tanks. Dan volop terwijl de Duitschers

fusées smijten om het terrijn te verlichten. De ballen snorren om ons heen, eene zelfs kwam kort aan

mijn oor snorren. Eensklaps stilte. Dan eenige kanonschoten van den Pruis rond de tanks hetgeen

ons doet denken dat onze mannen de tanks ingenomen hebben.

Dan nieuw geweervuur.

's Morgens terug naar Eggewaertskapelle zonder afgelost te zijn.

We vernemen dat de tanks niet ingenomen zijn . Genaderd tot op 40 meters wierden ze gezien door

de schildwacht. Hij wierd gedood en dit gaf het sein aan de Duitschers. We hebben enkel 3

lichtgekwetsten. Een andere keer mogen 't beter gaan.


Paschen gehouden.


De "compagnie spéciale" is op hooger bevel ontbonden daar er op 't front geene bijzondere diensten

meer te doen zijn. Ieder gaat dus naar zijne compagnie terug, ik naar 3/1. 3/1 ligt op rust in De

Panne. We gaan er dus naar toe.


Marche naar Adinkerke en zoo op 't fransch grondgebied naar Ghyvelde en Bray-Dunes en zoo langs

't strand naar De Panne terug. Te Bray-Dunes op 't strand, gezien eene onderzeesche mijn aan 't

strand gespoeld. 1 Meter doorsnede, ronde bol met van boven plat deksel en kamprad.

Paaschdag

Kommunie en 2 missen. Volledige rust.

Paaschmaandag

Om 8 uren 's morgens vertrek naar Eggewaertskappelle. 's Avonds piket in de loopgrachten.

20 april tot 30 april 1915

De Panne


Zondag 13 - maandag 14 juni 1915

Den 13en lagen we in piket in den loopgracht voor het routehuisje van Oud-Stuivekenskerke. Tegen

den avond meldde men ons dat onze compagnie het pachthof " Den Toren" moest aanvallen. Dit

pachthof is fel versterkt door de Duitschers die er sinds den winter in standhouden. De zakken laten

we in de loopgrachten achter. Tegen tien uren 's avonds vooruit. We rusten even aan de groote

wacht en dan verder. We verzamelen achter eenen abri der uiterste voorposten. Dan beginnen onze

batterijen Den Toren te bombardeeren gedurende 10 minuten. Honderde obussen fluiten over ons

hoofd om met razend geweld in en rond het pachthof op 200 meters vóór ons te ontploffen. Eenige

obussen vallen te kort en maken 3 of 4 gekwetsten in onze rangen. Dan tusschenpoos van 15

minuten en dan nieuw bombardement heviger nog. Ik lach want dat muziek staat me aan en

nochtans, 't is om razend zot te worden dat akelig gefluit over ons. Dan verlegt de artellerie haar

geschut om de toegangswegen tot het pachthof onder schot te houden. 't Is het signaal. We kruipen

over de boyau's (verbindingsloopgraaf) en op den buik vooruit door het hooge gras. De pelotons

kruipen 't een nevens 't ander op een front van 200 meters. Ik blijf achter een boyau toezien want ik

ben délégué der Cie. Men zou zeggen dat al de Duitschers dood gebleven zijn in 't pachthof want ze

schieten niet alhoewel de Cie nog enkel op 70 meters van de hoef is. Het 1e peloton geraakt aan een

duitschen vooruit geschoven tranchée: twee duitschers loopen weg, de eene krijgt een bajonetsteek

in den nek en valt. De andere vlucht door een boyau. Ze kruipen over den tranchée en de uiterste

linkerman van 't 1e peloton komt bij een dikken boom waar een schildwacht staat. Hij wordt

doorstoken en weer vooruit. Het 1e pel. houdt stil aan eene prikkeldraadversperring die ze

overknippen. Op 30 meters van 't pachthof rust het 1e peloton. Het 2e peloton komt achterna.

Intusschen is 't 3e pel. langs den linkerzijkant vooruit gedrongen in de flank. Zij komen op hoogte van

't 1e pel. en rusten. Twee mannen van 't 3e pel. dringen alleen vooruit op patrouille. Ze komen voor

eene nieuwe hinderpaal van prikkeldraad. Eene springt erover, geen schaar hebbende om ze over te

knippen. De andere blijft op wacht. De 1e sluipt vooruit, komt aan de hoeve en ziet de muil eene

machiengeweer door den loopgracht uitsteken. Hij grijpt de muil ervan vast en tracht ze naar zich toe

te trekken; doch 't lukt niet en langzaam wijkt hij. Juist is hij terug over den draad als 2 mitrailleuzen

beginnen te werken en hem dood vóór zijns makkers voeten uitstrekken.

4 Mitrailleuzen en vele geweren werken nu, en op eenige minuten verliezen we tientallen van

mannen. 't Is onmogelijk vooruit te gaan. Ook ga ik renfort (versterking) vragen bij den majoor. Ik

moet lang achter hem zoeken en vind hem niet, doch zijn hulpluitenant stuurt me terug bij mijn

commandant na hulp beloofd te hebben. Op den buik kruip ik door gras en slijk en breng eindelijk het

nieuws bij de commandant, ondanks de honderden ballen die rond mij fluiten. Dan keer ik

achterwaarts om nieuwe orders af te wachten, doch 't duurt me te lang eer de renfort komt, en

daarbij, het begint reeds klaar te worden. Ik ga zien naar de renfort, doch verneem dat het te klaar

wordt om de onderneming voort te zetten. Ook moet ik order dragen aan de Cie zich terug te

trekken . Voorzichtig kruipende geraak ik bij den Commandant die op 70 meters van het pachthof

met de mannen ligt. Reeds waren ze bezig een loopgracht te graven om er den ganschen dag zonder

eten en drinken in te blijven, om dan 's avonds den aanval te vernieuwen. Ook waren ze blijde om

het nieuws van den aftocht. Twee en twee en tien meters van elkander, kwamen ze onder een

nieuwen kogelregen terug. 't Was gansch klaar eer de laatste terug achter de voorposten waren. We

verzamelden om aan den ijzerenweg en dan naar Eggewaertskapelle terug om ons te reinigen en te

slapen.


's Anderendags wierd de optelling gedaan. Helaas, 47 man van rond de 200 antwoordden niet. We

hadden op 't minst 7 à 8 dooden, en de rest gekwetst. 2 der laatsten stierven na 4 dagen lijden.

Beiden waren vertrouwde vrienden van me. 't Zijn korporaal Aerts, postbeambte te Hasselt en

Warsage van Luik, student in de medicijnen. Aerts zong vaderlandsche liederen terwijl ze hem

wegdroegen. En hij zag toch zoveel af, de arme goede jongen, gansch de rechterzijde open en het

bekken gebroken. Een artikel, eenige dagen later in de "Indépendance Belge" verschenen, huldigde

hem als held. En 't was er een ook, steeds op de gevaarlijkste plaats en de makkers door zijn gullen

lach en geestigen praat opwekkend.

's Anderdaags voor 8 dagen naar De Panne.

Donderdag 22 juli 1915

Ik ben korporaal genoemd.

Dan schrijft hij 3 maanden niets in zijn dagboekje om in november terug te hervatten met een ander

kleur van inkt.

Vrijdag 5 november 1915

De regimentsorders vermelden dat ik den 6en 's morgens te Veurne moet in den trein stappen om

naar Gaillon te gaan de officierenschool bijwonende. Ik neem afscheid van mijne officieren en van de

goede kennissen van Eggew.


Om 6 uren vertrek van den trein. Rond middag aankomst te Calais waar we eenige uren rust hebben.

Ik ga in stad en dineer in een hotel aan het strand. Daarna wandeling door de stad en ik ga naar een

kinema.

Rond 5 1/2 uren terug op den trein. 's Anderendaags komen we in den vroegen morgen te Parijs aan.

We wandelen een beetje door de stad en dan den trein op naar Gaillon waar we rond 4 uren

aankomen. Ik huur aanstonds eene kamer in de rue de Rauen bij Mme Dme Champagnard.

's Anderendaags installatie. Ik ben sergeant benoemd.


Dan volgt er weer een hele periode zonder verhalen, maar op dezelfde bladzijde gaat hij verder.

Den 10en maart gaan we naar Criel.

Den 17en Maart terug naar 't front.

Ik ben adjudant benoemd.

Ik ben aangeduid om naar de 4e Dion te gaan. Het spijt me want ik hadde toch zoo geerne naar 't 11e

teruggekeerd.

Maar in 't leger is Mr Keuze dood en ik schik mij in mijn lot.

Den 17en 's avonds gaat de Cie naar de loopgraven juist voor de brug van Dixmuiden. Met

aandoening denk ik terug op de dagen van 1914, aldaar omgebracht. Dixmuiden is een goede sector,

maar men moet voorzichtig zijn voor de geweerkogels want de duitsche loopgraven beheerschen de

onzen.

Na 4 dagen op rust te Oeren.

Den 25en op piquet in 3e lijn.

Den 29 op rust te Oeren.

Den 2en april, werkerscompagie voor 12 dagen. We logeeren op Foekenerf pachthof.

Den 14en op rust te Oeren.

Den 18en in eerste lijn te Diksmuiden; (Hier schrijft hij voor de eerste maal "Diksmuiden" met "ks",

ervoor altijd "x").

Den 22en op rust.

Den 26en op piket aan De Ceuninck pachthof te Kaeskerke.

Den 28en 2 bombardementen. Geene ongevallen te betreuren.

Den 30en april op rust.

's Morgens van den 2en mei alarm. De sektor de Dsie wordt met bommen beschoten. 150 man

verloren.


1916

Woensdag 3 mei 1916

Nog beschoten maar geen alarm meer. 50 man verloren.

Biecht en Communie.

's Avonds gaan wij het 3e Bon aflossen want het heeft te veel volk verloren en heeft rust noodig.

's Nachts is alles kalm.

Donderdag 4 mei 1916

Beschoten van 11 uren tot 13 ½ uren. Verliezen der Cie: 3 dooden en 12 gekwetsten. 't Is een aardige

indruk bij die bommenwerping. Men hoort ze niet afgaan en zelfs de eerste projektielen kon ik in de

lucht niet opmerken. Maar welhaast zie ik ze en dan wordt ik kalm. Ik rook de eene pijp na de andere

en bewaak mijne jongens om hun te zeggen rechts of links te springen als eene bom afkomt. 't Is

afmattend die spanning der zinnen en de zware ontploffing werkt sterk op de zenuwen.

Vrijdag 5 mei 1916

Bommengevecht van 9 tot 11 uren. Verliezen der Cie: de kapitein Jéruzet gedood en eenige soldaten;

10 gekwetsten waaronder Lt. Musette, korporaals Vandervorst en Gilmont.

's Avonds worden wij afgelost en logeeren op Foekenerf.

Maandag 8 mei 1916

We gaan op rust te Bray-Dunes. Ik ben belast met het geleiden van de keukens en bagage- wagens

van het bataljon. We brengen de rust om in oefeningen en wachten aan de kust.

Den 18en Mei krijg ik een brief van Mr Geven den dood meldende van mijn geliefden grootvader,

den 25 avril 1916 overleden. (Dit is Jan Vrolix zijn grootvader langs moederszijde.) God geven zijne

ziel den eeuwigen vrede en behoude mij mijne overige familieleden.

Woensdag 24 mei 1916

Vertrek naar den sektor van Ramskapelle-Booitshoeke waar wij de 5e Die aflossen. 't Is een uiterst

kalme sektor en de schuilplaatsen zijn goed ingericht.

Vrijdag 2 juni 1916

Op rust te Adinkerke.

Vrijdag 9 juni 1916

Vertrek naar den sektor.

Zaterdag 17 juni 1916

Oprust naar Bray-Dunes.

Maandag 10 juli 1916

Ik verneem dat Jan Soons gevallen is vóór Diksmuiden en dat Jaak Houben bij ongeval verdronken is

in den Beverdijk aan den ijzerenweg te Ramscapelle met eenden te vangen. Beide liggen begraven op

het leger-kerkhof te Adinkerke. De aarde zij u licht, o eenvoudige helden die zooveel geleden hebt

voor 't vaderland. God hebbe hunne ziel.


Op het einde van dit boekje vinden we de volgende tekst in het Frans, we vertalen.

Veldtocht: 1914-1915

Augustus 1914

3e Aug.

Ultimatum van Duitsland aan België, zij eisen het recht op doorgang voor hun legers. Dit wordt

geweigerd.

4e Aug.

België vraagt aan Frankrijk, Engeland en Rusland hun onafhankelijkheid te waarborgen. Engeland eist

van Duitsland de neutraliteit van België te respecteren. Tijd om te antwoorden = 12 uren.

5e Aug.

De Duitsers dringen België binnen te Visé. Weerstand van de Belgen. Visé onder vuur.

6e Aug.

Aanval op Luik door 120.000 Duitsers. De Belgen (40.000) nemen 27 kanonnen en verplichten een

gans legerkorps de aftocht te blazen.

7e Aug.

Na de aanval op Luik. De Duitser hebben 4000 doden en 25.000 gewonden.

De stad Luik en 3e D.A. (9e , 11e , 29e, 31e, 14e, 34e, 12e, 32e, 1e + 4e jagers te voet krijgen van

Frankrijk de decoratie van "het Erelegioen".

Tot hier de teksten uit zijn tweede boekje. (Het eerste hebben we niet teruggevonden.)


Tweede dagboek.

Het tweede boekje is een agendaboekje uit 1917, waarin hij zijn verhalen tot april in het frans schrijft.

De volgende teksten zijn vertaald uit het frans.

1917


Naar de loopgrachten in de sector N. van Ramskapelle


17 h ½ wij zijn afgelost en keren terug naar ons kwartier te Wulpen (hoeve Wouters baan naar

Veurne). Ik heb geluk, ik krijg de mooiste kamer van de hoeve, slaap in een goed bed met springveren

en kom goed overeen met de mensen van het huis.


Bad om 9 u ½ voor de Cie


Rust. 's Avonds maak ik een toer door het landelijke Veurne. Ik koop een pijp "Terminus" 4,50 fr .



Vertrek naar de loopgrachten.

(Van 6 tot 19 januari niets geschreven.)


Verlaten de loopgrachten en keren terug naar ons kwartier te Wulpen.


's Middags vertrek te Wulpen. We komen aan in Bray-Dunes om 15uur. 's Avonds zag ik luitenant

Golard, Lambert Vrancken, Jac. Vrolix en kapitein Verbakel.


Kustwacht. Het peloton gaat naar P.P.I. (kenners mogen weten wat dat betekent?)


Wij zijn afgelost van de kustwacht door de 5e compagnie om 3 uur.


Oefening om 8 u 30. Ik heb de leiding van de compagnie voor een duinaanval. Het vorderen van de

strijdende soldaten, de versterkers en de mandekkers gaat goed. Voor de bestorming trekken de

mannen teveel samen in het centrum. Na de middag schermen met de bajonette.


Wij wisselen voor enkele dagen van kwartier om plaats te maken voor het 6e D.A. die terugkomen

van Mailly. Na de middag theorie over de individuele opleiding van de schutters.


Individuele opleiding van de schutter. Het nemen van een houding. Na de middag: om 2 u 30 heeft

de compagnie kustwacht.


Om 15 u. keert de kustwacht terug.


Individuele oefening van de schutter. Soldij.


Oefening. Om 15 u. Compagnie naar de kustwacht.


Compagnie keert terug van de kustwacht. Ik wissel van logement. Het 6e D.A. komt op rust in Camp

de Mailly. Ik slaap bij Mr We Hazebrouck in " Café de la Belle Vue de la Mairie" (stadhuis). De

menschen zijn er oprecht goed.

Donderdag 1 februari 1917

's Morgens: mars onder artillerievuur - patrouille - schutters.

Namiddag: theorie schutters


Vrijdag 2 februari 1917

's Morgens: schutters - stormaanval - patrouille - mars onder artillerievuur

Namiddag: ik herhaal de instructies van de stormloop.

(Van 3 t.e.m. 12 februari geen meldingen.)


Voorbereidingen in het vooruitzicht van vertrek.

's Avonds belast de Majoor mij met de opdracht onze barakken over te dragen aan het bataljon van

de 13e Linie die ons komen vervangen.


Het bataljon vertrekt uit Bray-Dunes om 7 u 45.

Om 10 u heb ik gedaan met de operatie: overdracht van de barakken aan Lt Deisar van de 13e Linie.

Na het ontbijt vertrek ik naar De Panne. Ik eet in de patisserie "Dobbels". Daarna ga ik goede dag

zeggen aan "sport". Dan vervoeg ik het bataljon te Wulpendamme om 16 u 10. De compagnie logeert

op de hoeve Vermeersch.


Bad om 11 u.


Vertrek naar de loopgrachten om 17 u. Wij bezetten de sektor van Beverdijck.

Zondag 18 februari 1917

De compagnie gaat naar de voorposten.

Maandag 19 februari 1917

De compagnie keert terug uit de loopgrachten.


Brief van Fons Conix.


Bad te Wulpen. Tabak gestuurd naar Dewitte voor 3,25 fr.

De compagnie heeft wacht in de loopgrachten.


De compagnie gaat naar de vooruitgeschoven posten.

Zaterdag 24 februari 1917

De compagnie keert terug van de vooruitgeschoven posten.


Compagnie van wacht in de loopgrachten. De compagnie keert terug van de wacht en gaat terug naar

Wulpendamme. De compagnie logeert op de hoeve "Ameloot" . Ik had er een goed bed. Mijn vriend

Buyens keert terug naar het front om de compagnie te vervoegen.



Rust. Om 14 u. theorie over een stormaanval.


De compagnie is naar de spoorweg.

Om 15 u 15 verneem ik van de Majoor dat ik 's anderendaags voor enkele dagen naar de compagnie

Cyclisten 4e D.A. moet gaan. 's Avonds keert de compagnie terug uit de loopgrachten en logeert in de

hoeve Vermeersch te Wulpendamme

Zondag 4 maart 1917

Om 9 u presenteer ik mij bij Luitenant Lambert, commandant van compagnie Cyclisten 4e D.A.. Ik ben

zeer goed ontvangen en neem het ontbijt met hem en met kapitein Comfuet (?) die het commando

heeft van de Cy 1e Lanciers. Daarna geeft Luitenant Lambert mij een nieuwe fiets ter beschikking en

ik ga naar mijn oud logement om er mijn koffers te halen.

Om 5 u 45 's avonds vertrek ik naar de loopgrachten.


Wij keren terug van de vooruitgeschoven posten van Schilderbrug.


Van wacht bij de spoorweg.


De compagnie is van wacht te Schilderbrug.

Donderdag 8 maart 1917

's Avonds keren we terug uit de loopgrachten.

Vrijdag 9 maart 1917

Ik ga met verlof naar Adinkerke om mijn vriend adjudant Fons Conix te ontmoeten. Zijn bataljon is op

rust. Hij is nog niets veranderd. Het is juist 16 maanden geleden dat we elkaar nog gezien hebben.


Ik ben officier van de dag. Niets te doen.


Ik ga met verlof naar "De Panne" om Ed. Verheyen in "L'Océan" te ontmoeten. In De Panne koop ik

een paar getten voor 29 fr.


Naar de loopgrachten. De compagnie Cyclisten 4e D.A. gaat op grote wacht te Schilderbrug. Om 21 u.

doe ik een ronde bij alle posten. Ik kom aan de Grote Wacht. om 23 u 45. Dan laat kapitein

Jacquemain me weten dat ik mijn oude compagnie de 15e maart mag vervoegen. Ik ga logeren aan

de spoorweg.


Ik keer terug van de loopgrachten. Ik ga in verlof te Eggewaertscapelle. Ik logeer te

Eggewaertscapelle bij Mr Madelein.



Om 9 u verlaat ik Eggewaertscapelle en keer terug naar ons kwartier.


Ik verlaat de compagnie Cyclisten 4e D.A. en om de 7e Compagnie van het 10e te vervoegen. 's

Avonds gaan we naar de loopgrachten.

Vrijdag 16 en zaterdag 17 maart 1917

In de loopgrachten. 's Avonds gaan we naar de vooruitgeschoven post.


We keren terug van de vooruitgeschoven post.


's Avonds worden we afgelost aan de spoorweg door de 1e compagnie van de 11e Linie. Ik zie mijn

vriend Conix en Luitenant Croymans. Wij hebben ons kwartier te Wulpendamme op de hoeve

Ameloot.


Om 11 u 's morgens verplaatst de brigade zich naar Bray-Dunes. De D.A. wordt afgelost. Ik logeer nu

voor de 3e keer in café "A la belle Vue de la Mairie" naast het gemeentehuis. Ik werd er met open

armen ontvangen door de bewoners.


Om 7 u ½ 's morgens verzameling voor de oefening. Oefening tot 11 u ½.Namiddag: om 14 u het

bataljon vertrekt opnieuw op oefening en keert terug rond 5 u ½ 's avonds.


Zelfde programma als de vorige dag, oefening voor het peloton.

Namiddag, zelfde oefening als de vorige dag. Ik ga voor enkele dagen naar de Compagnie Lerot (de

5e) om Luitenand Rombauts te vervangen. Die is naar het C.I.D. (opleidingscentrum) in De Panne. Ik

ben zeer goed ontvangen en 's avonds soupeerde ik met de officieren van de Compagnie.


Zelfde oefening als de vorige dag. Oefening voor de compagnie.


's Morgens: zelfde oefening als vorige dag. Oefening voor het Bataljon. Namiddag: schieten aan de

kust van 14 tot 16 u. Om 16 u 30 défilé voor de kolonel A.E.M. Boremans, Commandant van de 10e

Brigade (10e + 20e).


Zondagdienst. Ik vervoeg de 7e Compagnie na een aangenaam verblijf bij de 5e Compagnie. Ik ben

vervangen door adjudant Jacquemain, komend van de 8e Compagnie du Bataljon (la 8e) na de

middag bracht ik een bezoek aan Aalmoezenier Krijnen van Bree die logeert bij de pastoor.


Oefening van het Bataljon. Namiddag: schieten.


Zondag 1 april 1917

Ik heb onder de 8 urenmisse mijnen Paschen gehouden.

Zaterdag 7 april 1917

De Amerikanen verklaren de oorlog aan Duitsland.

Zondag 8 april 1917

Pasen: Communie.

Van 11 tot 15 april Bray-Dunes.

Maandag 16 april 1917

Bray-Dunes. Om 3 u namiddag gaat de Compagnie een granaataanval lanceren in de duinen (O.F.) .

De explosie is verschrikkelijk en de soldaten interesseren zich voor deze oefening.

Dinsdag 17 april 1917

Lancering van geweergranaten aan het strand. Het is goed gelukt zowel het juist schieten als het juist

ontploffen.

(Van 18 april tot en met 3 mei Bray-Dunes zonder verdere vermeldingen.)

Vrijdag 4 mei 1917

Bray-Dunes. Bezoek aan den E.H. Aalmoezenier Krijnen van Bree.

Zaterdag 5 mei 1917

(Van hieraf begint zijn verhaal terug in het Nederlands.)

Om 8 uren vertrekken wij met den trein.

In de achternoen komen wij aan in de statie Waaieburg bij Roesbrugge (bij Poperinge). We

kantonneeren te Haringe. 't Is hier gansch anders soort menschen dan rond Wulpen: 't zijn hier

goede menschen voor de soldaten en gansch niet schraapzuchtig. 't Is ook een schoone streek ietwat

geheuveld met het IJzer-water door Roesbrugge heen. 't Is de sector Het Sas - Steenstraat dien wij

gaan bezetten. Voor de 1e maal in mijn leven zie ik hopplanten. 't Zijn stukken van omstreeks 1

hectaar groot. 's Avonds uitstapje naar Roesbrugge dat een weinig weg heeft van Bree.

Zondag 6 mei 1917

Zondagrust.

Maandag 7 mei 1917

Oefening op het plein van Waaienburg.

Dinsdag 8, woensdag 9 en donderdag 10 mei 1917

Oefening

Vrijdag 11 mei 1917

Oefening op den IJzer te Roesbrugge. We leeren hoe men in een gevecht breede rivieren oversteekt

bij middel van passerelle. 't Is waarlijk leerrijk en ik hoop wel dat het ons eens van pas zal komen.


Zaterdag 12mei 1917

Oefening. Verbinding tusschen het voetvolk en de vliegerij gedurende het gevecht. Waarlijk

belangrijk en boezemt vertrouwen in.

Zondag 13 mei 1917

Zondagrust.

Maandag 14 mei 1917

Oefening.

Dinsdag 15 mei 1917

Voorbereiding tot het vertrek.


Om 6 uren vertrekt het regiment naar "De Wippe".

Ik ben gelast met het geleiden van de wagens en keukens. Aan "De Wippe" logeert de Cie in

barakken. Ik slaap met Buyens in één hokje afgescheiden van eene barak. De Cie is hier voor 4 dagen

op piquet. Om 8 uren 's avonds naar het werk in den "Boyau Rouge".


De Cie komt terug van 't werk rond 2 uren en half 's morgens. Smakelijke rust na de marsch van 4

uren en 4 uren werk. Ook slaap ik tot 14 uren. Om 20 uren terug naar het werk.

Vrijdag 18 mei 1917

's Morgens om 3 uren komen we terug van 't werk.

Zaterdag 19 mei 1917

's Avonds is het piquet gedaan en wij worden "Bon de repos" We veranderen van plaats en liggen in

eene barak tegenover het pachthof " Cardoen" bezet door de Engelschen. Ik logeer in een kotje met

Emiel (Devester) op eenen stroozak.

Zondag 20 mei 1917

Biecht en communie om 7 ½. Eene schuur van het pachthof "Cardoen" is veranderd in kerk voor de

parochie Elverdinghe. 't Is aandoenlijk daar mis te hooren en onwillekeurig denk ik aan de troebele

tijden uit de groote fransche revolutie, toen het onzen vóórvaderen verboden was ter kerke te gaan

en toen zij mis hoorden hier of daar in eene schuur. Men bidt er beter dan in eene prachtige kerk.

Maandag 21 mei 1917

Werken van 5 uren tot 9.

Onder 't werk ga ik met Emiel den sektor verkennen. De eerste indruk is dat het gevaar er overal

rondloert. Maar na een oogenblik heeft men het gedacht dat men er veilig is. En 't is zóo mits de

stilte te bewaren.

Dinsdag 22 mei 1917

Mijn vriend Emiel Devester komt mij bezoeken. Hij is op datum van 20en dezer officier benoemd. Ik

wensch hem proficiat. Wanneer zal mijnen beurt komen? 't Is waar, ik vraag er niet naar wijl het

mijne loopbaan niet is, en ik doe er niet te minder mijnen plicht om.



Om acht uren en half 's avonds vertrekken wij naar het pachthof "Casablanca" voor 4 dagen, als

"reserve du Bon de garde". Ik ben gelast met het overnemen van den inventaris.


Rond 9 uren 's morgens vallen er een obus en 2 granaatkartetsen (?) rond het pachthof. Geene

ongelukken. 's Nachts, werken in de 1e lijn.

Vrijdag 25 mei 1917

's Nachts werken in de 1e lijn.

Zaterdag 26 mei 1917

's Nachts van 26 - 27 werken in 1e lijn.

Zondag 27 mei 1917

Om 9 uren 's avonds vertrekken wij op piquet rond de hoeve "Geldhof".

Om 11 uren werken; ik ben van 't kwart.

Maandag 28 mei 1917

's Avonds werken. Ik ben gelast met het bewaken der Decauville-wagens.Ik heb gedaan om 2 uren 's

morgens van den 29en.

Dinsdag 29 mei 1917

Werk voor de Cie .Ik ben van 't kwart. Buyens is belast met 't vervoer der Decauville-wagens. Een der

wagens kantelt en is oorzaak eener beenbreuk van soldaat Peters van 't 2e Pon.


Gedurende den dag ben ik "Appui d' artillerie" met eene sectie in de hoeve "Raymond". 's Nachts

vervoer van wagens.


's Avonds worden wij afgelost en wij gaan op rust.

Vrijdag 1 juni 1917

Rust.


We gaan werken in den "Bau Rouge", van 5 tot 9 uren. Om 17 uren kantonnementswacht aan "De

Wippe".

Zondag 3 juni 1917

De wacht wordt om 17 uren afgelost.

Maandag 4 juni 1917

Na den noen vernemen wij de dood van den adjudant Hautregard van de 6e Cie . Hij was aangesteld

voor 't verzorgen der granaten. Hij was ermede bezig met Adjt Delporte van 't 20e, toen door

onbekende reden, de depot in de lucht vloog. Beiden dood. 's Avonds naar de 1e lijn. Ik vervang

voorlopig adjt Hautregard in de 6e Cie. Ik lig in B2.


Dinsdag 5 juni 1917

Om middernacht trek ik met mijn peleton de wacht op in A2 . Alhoewel enkel de Yperlee ons van den

Mof scheidt, gevoelt men zich zoo gerust hier dat men lust heeft tot praten en zingen . Maar

psstt...... is hier de leuzen, of men krijgt eene granaat op het hoofd. De nacht gaat zonder stoornis

voorbij.

Woensdag 6 juni 1917

Alles is kalm en rustig tot 4 ½ uren van den achternoen. Dan beginnen de Van Deurne's 30 bommen

te smijten op de 1e vijandelijke lijn terwijl de granaatbussels den weg afsnijden Noord en Zuid aan

diegenen welke de bommen ontkomen willen.

Uitslag: een minenwerfer vliegt over de loopgraaf tot aan den boord van de Yperlee. Een beton-abri

met 2 mitrailjeusen in, ligt ineengezakt, een ander beton-abri ligt gescheurd en vele houten abris zijn

vernield. Een arm vloog in 't kanaal, een ijzeren plaat van 60 kilo in onze lijn alsook een blok beton en

veel hout. Om middernacht aflossing.

Donderdag 7 juni 1917

Ik lig in C2 . Om 3 uren 10 van den morgen doen de Engelschen een gasaanval op de uitsteek vóór

Yperen gepaard met een ongehoord bombardement. Welk onvergetelijk schouwspel voor den

aanschouwer! Van onzen kant is de lucht niets dan vuur van de kanonnen, van den vijandelijken kant

scheurt het vuur de lucht open, gepaard met ontelbare lichtballen van alle kleuren: rode , gele,

groene, witte. Wat moeten de moffen schrik uitstaan. Hier aan onze rechterhand hield het geschut

op rond 4 uren. Maar rond Yperen duurde het voort tot 10 uren.

Vrijdag 8 juni 1917

Om 2 ½ uren 's morgens onze loopgraaf beschoten en in eene uur tijds ontvangen we 3 à 400

obussen. Nochtans hebben wij geen verliezen te betreuren. Om 9 uren 2e bombardement van 19

obussen die te ver of te kort vallen. Om 14 uren een nieuw bombardenemt van 1 uur, 51 obussen

van 210 mm. Om 7 uren ontvangen we nogmaals 11 obussen van 77 mm gedurende 2 1/2 minuten.

We hebben geene verliezen te betreuren.

De uitslag van den Engelschen aanval van daags te voren is bekend: Messines en Wijnschaete

ingenomen en meer dan 5000 gevangenen. De vooruitgang is van 3 km op 15 km front. Om 10 uren

worden wij afgelost en gaan op piquet tusschen Woesten en Elverdinghe.


Werken 's nachts.

Zondag 10 juni 1917

Werken 's nachts.

Maandag 11 juni 1917

Werken 's nachts.

Dinsdag 12 juni 1917

Rust overdag.


Werk van 5 tot 11 uren.



Werk van 5 tot 11 uren.

Vrijdag 15 juni 1917

Rust.


's Avonds naar de loopgraven. Ik lig in B2.

Zondag 17 juni 1917

Bombardement van alle soort geschut: bommen, torpillen, obussen, grenads-pigeons. Geene

verliezen.


In B2 nog. Ik word gelast de F.M. te verplaatsen in de sektor. Want dezen avond nemen de Engelsen

150m front van ons over. 's Avonds naar A2.


Door de bres in den duitschen loopgraaf geschoten den 5en juni laatst, zien wij dikwijls Duitschers

loopen als hazen. We pointeeren een F.M. op de bres en schieten gedurende den dag op 't minst 5

duitschers neer. 's Avonds gelijk iedereen avond neemt eene mitrailleuze Hotschiss (?) onze plaats in

om den pruis te beletten gedurende den nacht de bres te herstellen. Die bres moet hem machtig veel

man kosten. Om middernacht afgelost en wij gaan naar C2.


C2. Om 22 ½ uren worden wij afgelost en gaan naar 't kantonnement. Onderweg worden wij

gebombardeerd, doch onderstaan geene verliezen.


Om 14 uren naar 't bad te Elzendamme. Om 19 uren zijn wij terug.


Om 8 uren vertrekken wij naar "Lion Belge" tusschen Woesten en Oost-Vleteren. Ons oud

kantonnement wordt bezet door Engelsen.


Rust. De Luitenant Van Overschelde wordt gedood door een obus gedurende het werk. 's Avonds

gaan het 1e en 3e Pon naar het werk. 't Mijne blijft hier.

Zondag 24 juni 1917

's Morgens bij het binnen komen van het werk verneem ik den dood van onze Lt Roba die mee naar 't

werk was. Hij is getroffen geweest in de rug door een stuk obus en heeft nog 10 minuten geleefd. Hij

voerde 't bevel over de Cie wijl Kapitein Motz in verlof was.


Verandering van kantonnement.



Begraving van Lt Roba te Westvleteren. Ik geleid de gansche Cie in "tenue de sortie" naar de

begraving. Er waren 6 kronen: 2 gegeven door de Cie, 1 van de officieren van 't Bon , 1 van 't

Regiment, 1 van het 20e Linie en 1 van de 8e Brigade.


Theorie, inspectie, enz.


Groote kuisch van 't kantonement. 's Avonds gaan wij naar Casablanca.


's Avonds gaat de Cie naar 't werk in de boyau rouge en in Bau de Boesinghe.


's Avonds wordt s/Lt Jacquemain van de 6e Cie gekwetst in C. Ik ga hem vervangen en begeef mij met

zijn Pon naar A. Men vreest voor duitsche handslagen. Ik neem alle mogelijke voorzorgen om een

handslag te vermijden.

Zondag 1 juli 1917

Om 1 uur 's morgens handslag op de Cie links van mij (Ogiers van de 11e Cie). De mof druipt af met

verliezen. Gedurende den dag is alles kalm. 's Avonds naar B2.

Maandag 2 juli 1917

In B2 O/Luitenant Colpart van de 9e Cie wordt gedood door een houwitserscherf in het pachthof "des

Paratonnerres".

Dinsdag 3 juli 1917

In B2 Om middernacht naar A2.

Woensdag 4 juli 1917

Even aangekomen, krijg ik het nieuws dat de Britten tot in de 2e duitsche lijn dringen om gevangenen

te nemen. Gelukt. Ineens, duitsch feu de barrage op onze 2e en 3e lijn gelijk ik nog nooit een gezien

heb. De onzen antwoorden met kanonnen en mortier. 't Is oogverblindend en oorverscheurend. Ik

vrees een duitsche inval op mijne loopgraaf en plaats daarom mannen boven op de loopgraaf. Ik

wakker mijne mannen tot kalmte aan en leg hen hun grooten plicht voor oogen. Meest allen zijn

kalm en ik mag erop vertrouwen in geval er iets zou gebeuren. En toch na een ½ uur schieten, valt

alles stil. De dag is kalm.

Even voor de aflossing 's avonds wordt een mijner soldaten aan de hand gekwetst door een

granaatscherf.


Om 1 uur 's morgens worden wij afgelost door het 20e. Rond 2 ½ uur komen wij in ons

kantonnement aan.

Een warme maaltijd voor de mannen en dan op weg naar de groote baan tusschen Woesten en Oost-

Vleteren. Daar worden wij in groote autos gestopt van het fransch leger dat stilaan afkomt om den

sektor van Boesinghe over te nemen. We rijden zoo tot Killemlinde waar wij op een pachthof slapen.


Vrijdag 6 juli 1917

Om 8 uren vertrekken wij te voet naar Bourbourg langs Bergues. 't Is zoo iets van een 30 km. af te

leggen. Niettegenstaande de 6 dagen lange wacht en de groote hitte, volgen de mannen goed.

Tegen den avond komen we aan. Ik lig in een pachthof.

Ik ben met Buyens voorgesteld voor den graad van onder-luitenant.

Zaterdag 7 juli 1917

Om 15 uren vertrekken wij naar "Les Huttes" een gehucht van Gravelines, op 10 km. van Bourbourg

en een kwart uur van Gravelines gelegen. Daar blijven wij op rust of liever als"réserve générale d'

armée".

Ik logeer met Buyens in eene kamer bij een oude visscher. De menschen maken ons eten gereed. We

zijn er goed.

Zondag 8 en maandag 9 juli 1917

Rust.

Dinsdag 10 juli 1917

We gaan naar 't strand van 8 tot 11 uren. Wij leeren er het nieuwe reglement op de oefening met en

zonder wapens. Wij beginnen met "L'Ecole du soldat".

Woensdag 11 en donderdag 12 juli 1917

"Ecole du soldat" aan 't strand.

Vrijdag 13 juli 1917

"Ecole de peloton" aan het strand.


Wij hebben het fransche nationaal feest gevierd met eene stevige pint. Na 8 uren zijn we bij

vluchtelingen van Antwerpen geraakt en de dochter en de zoon speelden er de mandoline. Wij

hebben er eenige flesschen wijn geledigd.

Zondag 15 juli 1917

Wij veranderen van kamer omdat de onze vóór onze aankomst verhuurd was. 't Is jammer, want wij

waren er goed.

We zijn nu bij een kleermaker van 't 11e. De menschen maken ons eten gereed. We zijn er veel beter

nog dan vroeger want 't zijn Luikenaars en dat zegt alles. Wij zijn bij Mr en Mme Ronday.

Maandag 16 t.e.m. vrijdag 20 juli 1917

Oefening.


We hebben het nationaal feest gevierd, veel beter nog dan het fransche 'z feest. Dezelfde gasten en

juffer Jeanne speelt den ganschen tijd.

Zondag 22 juli 1917

Koppijn, is een natuurlijk gevolg van feestvieren. Ook ben ik den ganschen dag niet veel waard.



Oefening.


Oefening.

Om 6 uren 's avonds ben ik bezig met mijne reglementen ernstig te bestudeeren als eensklaps Mr en

Mme Ronday met Buyens binnenspringen al schreeuwende: " Vive St Jacques". Mme biedt me een

schoone ruiker aan waarvan ik hier een roosje bewaar. Mij omhelzende wenscht zij mij geluk en de 2

anderen na haar. Jamaar, ik zit juist neder als Jeanne (onze mandolinespeelster) binnen komt met

een mooie ruiker en mij aan den hals vliegende, een gelukkig feest wenscht.

Neen, mijn hart was vol, en met moeite moest ik mijne tranen weerhouden om te antwoorden, want

bij al die welgemeende vriendschap mij toegedragen, zag ik vóór mijnen geest, mijne goede moeder

en vader en broeders en zusters die heel zeker ginder verre aan mij dachten. Oja,'t was me zoet feest

te vieren en daarom eenige fijne flesschen geledigd onder muziek en mandolinespel. Later in den

avond kwam vriend Omer Coenen ook en vergastte ons met zijne vlaamsche zangen en speetschen.

't Was een echt feest.

Woensdag 25 juli 1917

Oefening. (Het in het dagboek gedrukt S. Christophe veranderde hij in S.Jacques)


Oefening.

Vrijdag 27 juli 1917

Velddienst. Instelling eener groote wacht.

's Middags in 't binnenkomen, terwijl ik mij wat verfrisch, komt O/Lt Dieudonné binnen om onze

benoeming tot officier aan te kondigen. Hij komt ons halen om te noenmalen met den majoor. We

zetten gouden sterren op en vertrekken. De majoor onthaalt ons met open armen, wenscht ons

proficiat en wij hebben de eer nevens hem aan tafel te mogen zitten. Ik ben benoemd op datum van

den 24en juli, dus op den vooravond van mijn feest en daarom doet mijne benoeming mij nog meer

plezier.

Na de noen begiet de majoor ons met 2 flesschen champagne en zegt ons uiterst gelukkig te zijn

wegens onze benoeming. 's Avonds zitten wij weer nevens hem.


Regimentsmarch met muziek. De 7e Cie staat aan de kop. Ik zie in de ogen mijner soldaten dat zij

gelukkig zijn om mijne benoeming, maar de eerbied belet hun mij hunne gelukwenschen toe te

sturen. Nooit deden zij zoo moedig hunnen plicht als dezen dag al woog de taak zwaar, al stak de

heete zon. Jongens ik zal het niet vergeten. O, mocht ik met hen blijven, want 't zijn toch zoo'n goeie

jongens en sinds 16 maanden zijn wij bijeen. Ik ken ze allen en ieder in 't bijzonder met elke zijne

goede hoedanigheden en zijne gebreken en 't is juist daarom dat ik zoo goed met hen om kon.

Na de marsch, om 10 ½ uur, gaan wij naar het bureel van den korpsoverste, kolonel Deiner. Wij

zweren getrouwheid aan den Koning, gehoorzaamheid aan de grondwet en aan de wetten van het

Belgische volk. Ik was ontroerd en diep doordrongen van de gewichtigheid van mijnen eed. God en


de H. Maagd mogen mij bijstaan opdat ik hem getrouw naleve. Na de eedaflegging wenscht de

Kolonel ons proficiat. Dan gaan wij bij den Kol. Borreman die ons ook gelukwenscht. Bij den

korpsoverste wordt ons eene nieuwe Cie aan gewezen. Buyen in de 1e en ik in de 9e. 16 Maanden

bijeen en nu gescheiden. 't Valt ons zwaar, maar er is niets aan te doen. 's Avonds onthalen wij de

makkers op een glaasje wijn, maar spijts muziek en zang, ben ik droef om 't verlaten van al die

jongens die ik zoo wel kende. Mr en Mme Ronday zijn ook droef hunne kostgangers te verliezen.

In den achternoen heb ik mij voorgesteld aan mijn nieuwe majoor, Uyttenhoven van Herck de Stad.

Bij den payeur trek ik 362,61 fr.

Zondag 29 juli 1917

In de (zondag)mis van 10 ½ uur bedank ik God voor mijne benoeming. Ik zou moeten in mijne nieuwe

Cie gaan middag eten, maar 't gaat me niet en ik eet met Mr en Mme Ronday.

Om 6 uren nemen Miel en ik afscheid van Majoor Bodart die ons onthaalt op Schiedam en"Justus van

Manrik- sigaren". Dan vertrekken we naar onze Cie.

Aan 't kerkhof neem ik afscheid van Miel en naar Gravelines waar ik rond 8 uren aankom. Ik soupeer

er in mijne nieuwe Cie, de 9e. De Commandant Dumant is in zijne slechte dagen en ontvangt me

koud. Nu, ik hoop wel dat die slechte indruk zal over gaan.

Ik ga slapen op mij nieuwe kamer in de "rue Aupick". 't Zijn 2 oude menschen broer en zuster, beiden

ongehuwd. Zij laten mij een ongunstige indruk achter. Zij willen niet dat mijn "ordonnance" mij

bezorgt, dat zal het werk zijn van de meid. Gelukkig is dezen jong en heel lieftallig en buitengewoon

gedienstig.


't Regent 's morgens. Ik geef een uur theorie aan mijn Pon na hun even gesproken te hebben van

mijne wenschen. 't Zijn allen Vlamingen op 4 na. Hunne oogen straalden als ze zagen dat ik hun

Moedertaal lief had. Ik hoop dat ik ze gauw in handen zal hebben.

Daarna eene uur theorie aan mijne "kader" over "Ecole de peloton".

's Achternoens doen wij eene marsch met punt van eene voorwacht.


Om 8 uren vertrekken wij naar 't strand. Daar aangekomen regent het zoo hard dat we doornat zijn

en dat wij algauw terugkeeren. Om 10 ½ uur , inspectie der wapens.

Om 4 uren vertrek ik naar Petit-Fort Philippe om mij voor te stellen aan de officieren van het 1e Bon

doch ik vind niemand. Dan ga ik naar de Hutten bij Mr Ronday en blijf er tot 7 u 45. Dan keer ik weer

naar Gravelines.

Woensdag 1 augustus 1917

Het 4e oorlogsjaar neemt aanvang. Allen hopen wij vurig dat het 't laatste wezen, maar toch zoo 't

moet, zullen wij langer stand houden. Ik ben van den dag. Het regent hard. Om 9 ½ uur, inspectie van

schoenen, linnen en uitrusting. Om 2 ½ uur, theorie door de korporaals specialisten. Om 3 ½ uur geef

ik eene theorie aan de onder-officieren over "Ecole de peloton".


Donderdag 2 augustus 1917

Ecole de peloton. Nauwelijks zijn we aan 't strand of het regent. Na eene ½ uur oefening keeren wij

terug naar het kantonnement. Inspectie der wapens om 10 ½ uur. Om 4 uren conferencie van Majoor

Uyttenhove aan de officieren en adjudanten. Generaal Michel is daar. 's Avonds ga ik naar de Hutten

en ontmoet er Devester en Buyens.

Vrijdag 3 augustus 1917

De regen belet ons buiten te komen. Om 10 uren algemeene inspectie.

Zaterdag 4 augustus 1917

's Morgens: oefening in het arsenaal en theorie.

's Achternoens, uitdeeling van kleederen.

De eerste week in mijne nieuwe Cie is voorbij. Ik denk wel dat ik gauw zal gewend zijn en met den

Commandant stel ik het nu heel goed.

Zondag 5 augustus 1917

Biecht en Communie om 7 uren. Ik ga naar de 10 uren mis, opgedragen ter bijzondere intentie van de

soldaten der verbondenen, gevallen sedert 3 jaren op 't eereveld.

Maandag 6 augustus 1917

Oefening per Pon en dan voor de Cie.

Dinsdag 7 augustus 1917

Wijl Commandant Dumont en Lt Scheirlinck naar den krijgsraad moeten, voer ik het bevel over de Cie

.

Om 7 uren 20 vertrekken wij naar het schietplein aan 't strand. Wij schieten 6 V.B. en 330 cartouchen

F.M.. Vervolgens geef ik "Ecole de Cie ".


Oefening.


Instelling eener groote wacht te Grand-Ford Philippe.


Oefening aan 't strand.

's Avonds op de regementsorders word ik aangeduid om naar de 10e Cie te gaan in de plaats van den

makker Housiau die mij vervangt in de 9e Cie. 't Is omdat er in de 10e Cie geen enkel Vlaamsche

officier was. Ik ben dus in de Cie Van Holsbeek. De Kommandant V. Holsbeek vertrekt morgen om 't

bevel te nemen van de 8e Cie mitr.. Lt Béghuin neemt 't bevel over de 10e Cie.

Als ordonnance heb ik een zekere Vanhees van Neerpelt: een zeer gedienstige jongen.


Regimentsmarsch met muziek. Mijn peloton komt achter 't muziek.

's Achtermiddag, conferentie bij den majoor.



Achter den noen om 2 ½ uren feest aan 't strand te Petit Ford Philippe door 't 1e Bon. Eenige

sportnummer worden goed uitgevoerd, doch 't wordt vervelend op 't laatste en ik trek er van onder

naar de Hutten.




Instelling eener groote wacht te Oye.


Biecht en Communie (O.L.Vrouw Hemelvaart).


Oefening aan het strand.


Van 12 tot 14 uren oefening met geweergranaten op het schietplein ter Hutten.


Velddienst. Instelling van achterwachten en botsing met de vijandelijke voorwachten.


Zondagrust.


Oefening op den polygone. Verkenningen.


Instelling van groote wachten. Ik moet met 1 peloton de G.W. n° 3 instellen bij St Folquin. Om 5 uren

conferentie bij den majoor over: velddienst.


Polygone. Vague d'assaut (aanvalsgolf), verkenningen en "ordre serré".


Oefening aan 't strand. Regen. Om 10 uren terug binnen. Om 11 uren inspectie der wapens.


Instelling der groote wacht ten Oosten van St Folquin.


Marsch eener kolon. Botsing met de vijand. Terugkeer met muziek. Ik ben van patroelje geweest van

19 tot 22 uren.


Zondagrust.


Van 12 tot 2 uren op den polygone. Een paar schoenen gekocht in 't militair magazijn (22,25 fr).



Te slecht weder om buiten te komen. Uitdeeling van kleeren en theorie over de logementswacht.


Te slecht weder om buiten te komen. Theorie over velddienst.




Oefening op den "polygone".

Zaterdag 1 september 1917

Oefening. Velddienst. Ik doe de dienst van adjunct met Ct Guyot die het 3e Bon beveelt. Dat gaat mij

goed af.

Zondag 2 september 1917

Zondagrust. 't Is schoon weder. J'ai saigné (?).

Maandag 3 september 1917

Velddienst voor ons Bon. Botsing eener kolon op march. Patrouille.

Vliegmachienen werpen bommen op Gravelines binst den nacht. Geene dooden, geene gekwetsten.

Dinsdag 4 september 1917

Regimentsmarsch van 25 km.. 't Is warm, maar de marsch loopt goed af. De Hutten, Loon - Plage,

Craywick, Bourbourg, St Georges, Gravelines.

Woensdag 5 september 1917

Oefening aan het strand. Ik word door den majoor gelast vlaamsche lessen te geven aan de waalsche

onder-officieren en soldaten van het Bon.'t Is vandaag de 1e les: van 14 tot 15 uren. Ik tel 38

leerlingen. Ik leer hun de gebruikelijke woorden en korte uitdrukkingen.

Donderdag 6 september 1917

Oefening op den polygone.

Vrijdag 7 september 1917

Instelling eener G.W. te St Georges


Velddienst.


Zondagrust.


Wij hebben granaten gesmeten op den polygone. Ik ben van patrouille.


Marsch.



Bivak en oefening aan het strand.

Donderdag 13september 1917

Velddienst. Ik krijg voor zending het geschut te ondersteunen. De 9e Cie vertrekt om 3 uren, muziek

aan 't hoofd, naar Oeren om er barakken te bouwen.


"Organisation d'une position conquise" aan het strand. Ik neem het bevel over de 12e Cie Mitr..


Oefening op den polygone.


Zondagrust.




Marsch van 20 km..


Oefening aan 't strand;


Oefening velddienst.




Voorbereidsels tot het vertrek.


Met Devester bezoek ik de "Cartonneries" van Gravelines. 't Is heel interessant dat fabriek af te zien.


We verlaten Gravelines om 11 uren. 't Is vreeselijk warm en geen windje. Wij komen rond 6 uren te

Ardres aan, uitgeput en rood van de hitte.


Om 10 uren verlaten wij Ardres en komen rond 11/2 uur te Nielles-lès-Calais aan. 't Is een dorpje van

145 zielen op 4,5 km. van Calais. 't Is er rustig.


Rust.


Instelling eener groote wacht.



Punt eener voorwacht. Ik neem het bevel over de Cie want Lt Beghuin is woud van Fiennes gaan

verkennen.


De Cie naar 't werk in 't woud van Fiennes. Ik blijf in 't kantonnement, wijl maar een officier mee

moet (Godfein).


Rust. In den achternoen, uitstapken naar Calais. Ik ga naar den kinema en kom dan terug. Bij mijne

tehuiskomste vind ik Staf Van Horenbeeck die naar mij op zoek was.

Maandag 1 oktober 1917

Oefening op het plein van Fiennes.

Dinsdag 2 oktober 1917

Inspecties.

Woensdag 3 oktober 1917

De Cie onder mijn geleide gaat "claies" (vlechtwerk) maken te Fiennes.

Donderdag 4 en vrijdag 5 oktober 1917

Inspectie.

Zaterdag 6 oktober 1917

Punt eener voorwacht.

Zondag 7 oktober 1917

Zondagrust. Heel den dag is het zoo slecht dat ik niet buiten kom.


Met 2 Pon ga ik "fascine" (takkenbos) maken in het woud van Fiennes. In het terugkeeren worden we

doornat.


Droging der kleederen.


De Cie vertrekt naar Marck. Ik ben heel goed gelogeerd in een pachthof waar ook 2 pon der Cie

verblijven. De mess is in 't dorp bij een adjudant van Antwerpen. 't Is 20 minuten van mijne kamer af.

Vrijdag 12 oktober 1917

Rust.


Om 4 uren trekken wij de wacht op aan 't strand te "Petites Hemmes".


We worden afgelost om 16 uren.



Inspekties, theorie.


Oefening aan 't strand te Grand Fort Philippe.


Ik ga werken aan de statie met 60 mannen.

Donderdag 18 oktober 1917

"Ecole de section et de pon ". De O/Lt Godfin vertrekt voor 3 maanden in een onderrichtingscentrum.


De Cie levert 90 werkers aan de statie. De Lt Beghuin gaat voor 12 dagen in verlof en ik neem het

bevel over de Cie.


Marsch met botsing ten W. Oye.


Om 4 uren trekt de Cie de wacht op aan de kust.


De wacht wordt om 4 uren afgelost.


Het slecht weder belet ons buiten te komen.


De ½ Cie naar 't werk aan de statie.

Donderdag 25 oktober 1917

Oefening voor 't regiment. De Cie in reserve.


Instelling eener groote wacht te Guemps.


De Cie naar 't werk aan de statie.


Zondagrust.


Om 16 uren trekken wij de wacht op aan de kust.


Om 16 uren worden wij afgelost.


Marsch van 25 km.. 's Avonds komt Lt Beghuin uit verlof terug en ik geef hem het bevel der Cie over.


Donderdag 1 november 1917

Rust. Allerheiligen.


75 man naar 't werk aan de statie. Ik ga naar de 9 urenmis, militaire mis voor de afgestorvene

soldaten.


Velddienst.


Zondagrust.


Instelling van eene logementswacht met overhandiging van gesloten orders op bepaalde uren te

openen. Ik heb mij goed uit den slag getrokken.


Om 16 uren kustwacht.


Om 16 uren worden wij afgelost.


Inspectie van de gansche uitrusting der mannen. Om 2 uren komt het bevel dat ons Bon den 10e

inscheept voor Reminghe (?) om er te werken. Om 4 uren tegenbericht. Wij blijven dus te Marck. 't Is

het 2e Bon dat vertrekt.


Werk aan de statie. Het 2e Bon dat morgenvroeg om 4 uren moest vertrekken , krijgt tegenbericht en

blijft. Men krijgt bevel alles gereed te houden voor een spoedig vertrek. Er is zeker iets op handen.


Heel slecht weder. Nochtans gaan de grenadiers naar 't strand granaten werpen met Molitor en Lt

Beghuin.


Zondagrust. Ik neem afscheid van mijne kennissen van Gravelines.


Voorbereiding tot vertrek.


We vertrekken uit Marck rond 8 uren. Komen om 15 ½ uren te Mardyck aan en kantonneeren er.


Om 8 uren verlaten we Mardyck en komen rond 3 uren aan te Warhem waar wij kantonneeren.


Rust. Feest der Koning. Om 15 uren komt Gl Dewitte der 2D.C. decoraties uitreiken aan IIe Bon

Carabiniers Cycl. die hier op rust liggen na verscheidene Duitsche posten ingenomen te hebben.



Rust. Voorbereiding tot het vertrek.


We vertrekken om 8 uren (richting België). Rond 15 uren komen wij te Pollinkhove (10 km. onder

Veurne) aan. De troepen kantonneeren in slechte barakken die heel vochtig zijn. Wij officieren, liggen

in eene goede steenen barak met stoof.


Zondagrust.


Ik ga onzen nieuwen sektor verkennen. 't Deed mijn harte van vreugde en fierheid opwellen want

over 3 maanden werden hier de duitsche lijnen 4 kilom. diep ingebeukt, van Driegrachten tot aan het

meer " De Blankaert". Ook was ik aangedaan toen ik te Drie-Grachten over den Yperlee stapte en den

voet op veroverd gebied zette. 't Terrein ligt nog vol met materialen door den duitsch achtergelaten:

kleine kanonnen, minenwerfer, bommen, granaten, petards, obussen, torpillen, gazobussen,

granatenwerfer enz..'t Grootste gedeelte van hun schuilhokken in gewapend beton, staan nog recht

en komen ons wel te pas. Die hokken waren elektrisch verlicht. Alles toont aan dat zij veel meer

organisatie hadden dan wij.


Om 3 uren verlaten wij de kantonnementen van Pollinkhove en gaan op piquet in Drie-Grachten en

Luighem (9 km. onder Diksmuide).


In den loopgraaf van Luighem.


In den loopgraaf van Luighem.


Om 16 ½ uur verlaten wij de loopgraven van Luighem om de Bon van wacht te worden. Mijn pon gaat

recht naar de voorposten aan de Blankaert. Er bestaan nog geen voorposten: 't is juist gelijk in den

bewegingsoorlog.


Zelfde als volgende (?) dag. 's Morgens bij 't licht worden wierd mijn peloton op de voorposten bij

den Blankaert afgelost.


Het peloton ligt in den "tranchée de l'épaulement d'artillerie" boven Luighem.


Om 17 ½ uur worden wij afgelost door troepen van het 20e linie en kantonneeren te Pollinkhove. Ik

heb een kamer bij de familie Frémault. De menschen zijn er heel goed voor mij.


Rust.



Werk aan DrieGrachten.


Werk van 8 tot 11 uren. Om 6 uren van den avond wordt onze Lt pajeur Van Craen van Leuven door

eene bom gekwetst aan "Nieuwe Herberg". Om 9 uren stierf hij in 't hospitaal van Hoogstade. Hij had

de hersenen bloot liggen. O/Lt Clabeek van 't 1e Bon wordt gekwetst aan 't been door een

granaatkartetscherf, op verkenning zijnde in den sektor van Bikschote (12 km. onder Diksmuide).


De helft der Cie naar 't werk.


Werk aan den tramweg van Reninge (4,5 km te oosten van Oostvleteren).


Biecht en Communie. Dezen nacht heeft het voor den 1en keer gevrozen.


Gevrozen. Ik ga naar de begrafenis van O/Lt Van Craen te Westvleteren. Met hem werden begraven:

een adjt en 8 soldaten. Met Housiau, Vandenberg en Debroucke word ik aangeduid om de hoeken te

houden van het vaandel over de doodskist uitgespreid. Generaal Michel spreekt en Major

Uyttenhove.

Dinsdag 4 december 1917

Conferentie voor de officieren door den kolonel Deisser. 't Handelt over onze nieuwen sektor van

Bikschote.

Woensdag 5 december 1917

Wij verlaten Pollinkhove om 12 ½ uren. Ik ga vooruit met O/Lt Galand van de 9e Cie om den nieuwen

sektor te verkennen. Te Elzendamme springen we in den auto van een Engelsch kapitein die ons tot

den "Lion Belge" brengt. Van daar te voet vooruit. Van af Steenstraat (6 km boven Ieper) is 't al

obusputten wat men ziet: geen spoor meer van Duitsche lijnen of pinnekensdraad, enkel vernielde of

gescheurde abris in gewapend beton. In Bikschote verkent men zelfs de plaats niet waar eens de kerk

stond. Men heeft den indruk dat hier eens veel volk was, maar nu is alles doodsch en verlaten en het

aanzicht van 't terrein boezemt afgrijzen in. Arm België, vroeger zoo schoon en nu ... ! Toch moed

houden en vooruit tegen den laffen mof. Overal obusputten meters diep waarin een groenachtig

water staat. Daar wierd stikgas gesmeten. Op sommige plaatsen, bij abris, is de grond zwart als roet,

't zijn de vlammende vloeistoffen die daar hun werk deden. Geen 2 m² vindt men op 5 km. diepte of

men ziet een put. Van de talrijke boschjes die eens hier stonden blijven kleine stukjes bomen recht..

God welke verwoesting. En zeggen dat dat hellevuur 6 dagen en 6 nachten aanhield zonder een

oogenblik tusschenpoos.


Rust.


Om 4 uren 's morgens vertrek ik met Lt Beghuin om den nieuwe sektor van Bikschote nogmaals te

verkennen. 's Avonds ga ik werken met de Cie in 1e lijn.



Rust.


Om 15 ½ uur verlaten wij Boschhoek en gaan op piket in het bosch Paepegoed. Twee pons liggen in

één enkelen zeer sterken abri. Met mijn pon trek ik een voorname voorpost op in het bosch

"Trapèze" in verbinding met de Engelschen. De afstand tusschen Paepegoed en Trapèze is 300 m. en

ik heb er 2 ½ uur op gezet. Nooit heb ik zooveel afgezien. Allen zijn wij 2 of driemaal tot aan den buik

in 't slijk gezakt. Geen duim grond of hij is omgewoeld door de kanonnen. 't Is bitter koud en geen

vuur noch licht mogen wij maken. C'est l' abomination de la désolation (Het is afschuwelijk al deze

verwoestigen ).


Om 8 uren 's avonds komt adjt Molitor mij aflossen. 't Is tijd, want allen waren wij dood af van koude

en ontbering. Om 10 uren komen wij te Paepegoed. Ik doe mijne schoenen af en verander van

kousen waarna ik een weinig slaap.


We ontvangen eenige obussen zonder verliezen te onderstaan.


Om 20 uren vertrek ik met mijn pon om de voorposten te bezetten. Om 24 uren ontvangen wij een

40 tal obussen allen zonder uitslag. 't Is hier koud en geen de minste dekking in onzen obusput. 't Is

voor 't Vaderland dat wij lijden, doch dat het vruchten aflevere, 't is alles wat wij vragen.


Om 7 uren 's morgens, terwijl ik bezig was een pijpken te stoppen, zie ik opeens 3 duitschers

wandelen op 50 m. van onzen post. Mijne 3 mannen leggen aan terwijl ik "Halte - là" roep. Aanstonds

steken alle 3 de armen op en roepen " Kamaraad; nicht schießen". Ik doe ze nader komen, ontwapen

ze en doe ze bij den Commdt brengen. 't Was een onder officier en 2 soldaten, allen Beierschen en

uiterst tevreden gevangen te zijn.


Om 11 uren worden wij gebombardeerd. We ontvangen op 1 ½ uur tijds 104 obussen van 150 mm.

De 2 ingangen van den gebetonneerden abri wierden versperd en fusées schoten in brand en stikten

ons bijna. Geen enkele gekwetste. Eenige geweren en andere uitrusting vernietigd. Wij ademen vrij,

maar ik denk aan al de ontberingen die wij geleden hebben. Velen mijner mannen liggen achteruit

met koorts of verbrande voeten van stikgas die nog in obusputten verbleef.


Tegen den avond heb ik nog juist 10 gezonde mannen op 70. Om 6 uren 's avonds worden wij

afgelost door 't 20e. In 't afgaan, aan den kruisweg van Stampkot, bij Steenstraat, worden wij

gebombardeerd en ontsnappen bij mirakel, want 2 obussen vallen op minder dan 10 m. van ons af.

Om 24 uren vertrekken wij per tram te Lizerne.


Om 3 uren 's morgens komen wij aan in onze kantonnementen, in het kamp " de Craonne" buiten

Stavele gelegen. De barakken zijn er goed ingericht. Ik slaap van 5 uren 's morgens tot 19 uren 's


avonds en bij mijn opstaan ben ik nog vermoeid. Welke vreugde te herleven na zoovele ellenden!

Nooit had ik me kunnen inbeelden dat 'nen mensch zooveel kon lijden! Maar 't is voor 't Vaderland

en God helpe ons opdat wij den moed niet verliezen, maar blijven voortgaan gansch onzen plicht te

doen.


's Avonds gaat de Cie naar 't werk op de voorposten. De 3 mannen die met mij de Duitschers pakten

op 13en dezer, worden op de Die geroepen waar ze ieder 5 frs ontvangen. 't Zijn: mijn ordonnans

Van Hees van Neerpelt; De Vetter, en Van Hove.


Rust. Ik word gelast de vlaamsche kursus aan de officieren te geven in vervanging van Van Craen.


Rust


's Avonds naar 't werk in 1e lijn. We gaan per tram tot Lizerne. Onder 't werk ontvangen we eenige

gazobussen die gelukkig niet juist vallen.


Rust.


Om 16 uren vertrekken wij naar 't werk.


Om 4 uren komen wij van 't werk terug.


Om 13 uur vertrekken wij en komen rond den vieren te Boschhoek aan. Om 19 uren vertrekken wij

naar 't werk om materialen te vervoeren van Fme du Cimetière naar Mazeppa. Droevige kerstavond.

't Is echt lenteweder en 't werk gaat me niet.


Om 2 uren zijn wij terug van 't werk. Om 17 uren vertrekken wij weer naar 't werk en zijn om 23 uren

terug.'t Sneeuwt onder 't werk. 't Is echt Kerstweder. Hoe dikwijls nog zullen wij het Vredefeest

vieren op 't werk of in den loopgraven? Ik vind zelfs niet de gelegenheid de H. Mis te hooren.


Rust.

Ik ga in den achternoen naar de I.D. om eene huiduitspatting te verzorgen. In 't terugkomen ontmoet

ik Staf Jonckers, gendarm. We klappen over oude dagen en oude kenissen. Hij meldt mij dat Alfons

Leekens te Stavele ligt. Ik zal hem zien zoogauw we uit de loopgraven komen.


Rond 15 uren vertrekken wij naar Paepegoed op piket. Op 300 m. van Bikschoote gekomen, wordt

mijn pon gebombardeerd. Eenige kleine obussen vallen rechts van ons. Verdcourt wordt licht

gekwetst: een stukje van den rechterduim werd afgerukt. Na verband stuur ik hem naar de P.S.


régimentaire in de Fme du Cimetière, waarna hij naar den "Oceaan" gevoerd wordt. Wij komen

behouden te Paepegoed aan.


Niets nieuws. 's Avonds werkt mijn Pon om materialen te vervoeren van Paepegoed naar Dungelhof.


's Avonds trek ik met eene sectie de voorposten op in het bosch "Trapèze". 't Is schoon klaar.


Rond 2 uren 's morgens zien wij een dertig tal moffen uit den bosch " Dupleix" te voorschijn komen.

Al kruipende komen zij op mijne posten af. Zij zijn bedekt met witte lakens of hemden om niet af te

schijnen op den sneeuw. Ik laat ze bedaard naderen tot op 40 meter dan openen mijne 3 F.M. een

snelvuur en 2 V.B. schieten een 20 tal granaten. Ik hoor een mof huilen en zie er 2 vallen. Zij trekken

allen omzichtig achteruit. Dan snelvuur opnieuw op de vluchtende. 2 Minuten erna vertrek ik op

verkenning met 2 mannen om te zien of zij niets achtergelaten hebben. Wij bemerken talrijke

voetstappen van mannen en handen op den sneeuw. Doch vinden niets anders, zoodat de vijand

zijne gekwetsten en dooden meenam. Ik dring in bosch "Dupleix" 50 m. verre door, maar niets te

zien. Dan keer ik terug. Om 19 uren word ik afgelost door 't 20e. Ik logeer in nieuwe schuilkotten op

den boord van 't bosch Paepegoed. 's Nachts maken wij 2 schuilkotten tusschen Paepegoed en

Dupleix.


Om 2 uren achter den noen komt een duitsche vlieger ons mitrailleeren doch zonder dat wij verliezen

onderstaan. 's Avonds om 18 uren trek ik naar de voorposten van Dungelhof. Terwijl ik eene ronde

doe om te zien of er niets hapert aan den ijzerdraad vóór de posten, zie ik 2 moffen op schildwacht

juist over onze draad. Geene wapens mee hebbend, ga ik ijlings naar post 4 2 granaten en een man

met zijn geweer halen, wij leggen ons neer op 10 m. van de plaats waar ik de 2 moffen zag en smijten

de 2 granaten in hunnen put, dan ga ik zien, maar niets te vinden. De moffen zich zeker verraden

ziende, zullen snel achteruit getrokken zijn terwijl ik granaten haalde.

Zijn agenda van 1917 besluit hij met het volgende:

O mijn God, ik bedank U dat Gij mij op zienbare wijze gezegend hebt gedurende dit jaar en vraag U

mij onder Uwe hoede te nemen gedurende het volgende jaar.

Help mij, O heilige Maagd, Goddelijke Moeder, om steeds mijne plichten getrouw te vervullen, én

als christen, én als overste.


1918


Om 5 uren 's morgens trek ik met mijn Pon naar de voorposten van Dungelhof.

Niets nieuws gedurende den dag. Zoogauw het avond wordt, doe ik eenen ronde. Eene moffen -

mitrailleus schiet over de voorpostenlijn, doch gelukkig te hoog. 't Is den 1en keer dat we hier zulk

getuig hooren en 't geeft mij dan ook het gedacht dat er iets zal gebeuren. Ik beveel dubbele

waakzaamheid. Om 19 uren komt een "pli". Men verwacht zich aan een aanval in den sektor van 't

8e. Dus 't kan tot ons overslaan.


Om 5 uren word ik afgelost door 't Pon Molitor. Ik was reeds tevreden dat er niets gebeurd was,

maar ik sprak te vroeg. Nauwelijks had mijn laatste man een schuilhoksken bereikt of een geweldig

spervuur werd gespannen tusschen Paepegoed en de voorposten. Ik stond buiten te klappen maar

was gauw binnen. 't Duurde juist 30' en was nooit zoo hevig geweest. Na 10' brak ons spervuur los.

Zoogauw de mof niet meer schoot, liep ik zien op de voorposten of er niets gebeurd was. Gelukkig

neen. Geen handslag, maar wel bij de 9e Cie waar 3 mannen opgepakt waren. De 9e bij tegenaanval

nam er 4 en doodde er eenen. Eene patrouille van onze Cie bracht een gekwetsten Pruis mede die

goed verzorgd werd. Door 't spervuur hadden we 2 gekwetsten waarvan 1 signaleur van mijn pon:

Boret hevig gekwetst aan 't hoofd. Niets nieuws over den dag.

's Avonds naar Kamp van Craonne te Stavele. Onderweg ontriggelde de tram, doch geene

gekwetsten.


Om 0.15' komen we ten kamp van Craonne aan. We slapen goed.

's Avonds zie ik Fons Leekens die hier logeert.


Vóór den noen gaat de Cie naar 't bad te Elzendamme (Oostvleteren).

's Avonds naar 't werk aan Dungelhof.


Rust.


Biecht en Communie.


Ik heb een verlof van 2 dagen voor De Panne. Ik neem den trein te Klein Leiseele om 7.13 u. en kom

aan te Adingkerke om 8.22 u. Te voet tot De Panne.

Fons Conix is voor 't oogenblik in den C.I.D. Ik zet mijn valies bij hem en dan goeien dag zeggen bij de

kennissen. Om 1 uur dineer ik in 't pensioen van Fons ( villa Fantazia ) en dan naar den "Oceaan". Ik

verneem er dat Verheyen terug naar Rouaan is en ik breng bezoek aan Verdecourt.

Ik slaap met Fons in het "Cafe de la Noble Rose".



Ik vertrek te Adinkerke om 16.25 u. en kom om 17.45' te Kl. Leiseele aan.


't Werk wordt uitgesteld omdat het sneeuwt.


't Heeft den gansche nacht ontdooid en er is geen sneeuw meer te zien.


Om 15 uren komen wij te Boschhoek aan . 's Avonds naar 't werk op Dungelhof.


Naar 't werk 's avonds op Dungelhof.


Zondagrust.


Om 15 uren vertrekken wij naar 't piket op Paepegoed. 't Vriest dat 't kraakt.


Tegen den morgen regent en ontdooit het fel. 's Avonds trek ik de voorposten op maar in het

Trapezenbosch. 't Is een echte modderpoel en alle abris zijn vol water. Gedurende de nacht maak ik

nieuwe abris zoogoed als 't gaat. 't Regent den ganschen nacht door.


Met moeite kan ik mijne mannen schuilen gedurende den dag. Ik zit met mijn ordonnans en

korporaal Baelde onder een kleinen abri van 3 " tôle individuelles". De abri is 0,60 m. breed en 1m.

10 lang en 0,90 m. hoog. We zitten met de knieën tegen de kin en kunnen niet roeren. Ik eet niet.

Nooit heb ik meer afgezien. 't Is een echte kruisweg. Om 20 uren worden we afgelost en keeren naar

Paepegoed terug waar ik toch 5 uren lang kan slapen.


Alles staat onder water en alle mannen werken om 't water af te leiden onder gevaar van

beschieting. Eenige obussen en schrappnells kwetsen niemand.'s Avonds naar Dungelhof zonder

abris. We bouwen er eenige en de mannen zitten den eenen op den anderen.


's Avonds gaat 't peloton naar de voorposten waar ook alles onder water staat. Ik kan niet

beschrijven wat wij lijden : 't is afgrijselijk.


We krijgen 68 obussen rond ons niemand geraakt. 's Avonds afgelost en wij keeren naar Dungelhof

terug in 't water en slijk.


's Avonds afgelost door 't 20e. Een diepe zucht ontlast onze borst als wij te Lizerne op den tram

stappen. De mannen bleek en koortsig van 't uitgestane lijden en schitterende oogen, zingen gelijk ik


ze nooit heb hooren zingen. De natuur schijnt ons overprachtig bij 't maanlicht. Wat genot zich in 't

kamp van Craonne op den stroozak te mogen uitstrekken.


Rust.


's Avonds leid ik de Cie naar 't werk aan Dungelhof.


Rust. Onze makker Godfrin komt terug van Auvours (?) en herneemt zijne plaats in de Cie.


Tandpijn. Rust.


Om 16 uren vertrek naar 't werk aan Dungelhof.


Om 4 uren 's morgens komen wij terug van 't werk.

Om 14 u. 30' muzikaal feest in 't hospitaal van Beveren door het orkest van 't veldleger bestuurd door

Corneil de Thoran 1e orkestoverste aan den Muntschouwburg van Brussel. 't Was echt prachtig maar

te fijn opdat ik al het fijn er van snappe.


's Avonds naar 't werk.


Rust. 's Avonds ga ik naar 't hospitaal van Beveren waar men "Madame et son filleul (petekind)"

speelt. 't Is een schoon stuk, maar er zijn weinig goede spelers.


's Namiddags vertrekken wij naar 't kamp van Boschhoek. 's Avonds naar 't werk alhoewel ik een

zweer aan 't tandvleesch heb.

De D.A. worden verdeeld in D.I. 10e , 8e en 18e vormen 4e D.I. en 4e D.A. met 20e , 13e en 19e.


Mijn zweer zwelt open ik ga niet naar 't werk.


Rust.


Om 12 uren verlaten wij het kamp van Boschhoek en keeren terug naar 't kamp van Craonne.


Na den noen vertrekt Lt Beghuin naar de 2e Cie van 't 4e Bon R en I. Als bevelhebber van de Cie

wordt hij opgevolgd door Lt Bedoret van de 12e Cie. Vertrekken nog naar dezelfde Cie 1e st Mr

Grégoire, sergt Bertrand, caps Veriter en Boly.



Werk op de 2e stelling.

Maandag 4 t.e.m. zondag 10 februari 1918

Idem.


Ik ben aangeduid om lessen over stikgas te De Panne te volgen in 't Hotel Teirlinck. Gegeven door

Kapitein Renard. Ik kom rond den noen in De Panne aan en neem pensioen in "Le Pélican".

Donderdag 14 en vrijdag 15 februari 1918

Les van 9 tot 12 en van 2 tot 5 uren.


Les van 9 tot 12. 's Achternoens herziening van al de lessen.


's Morgens vertrek ik weer naar Leiseele en kom er rond den noen aan. Om 9 uren 's avonds komt

mijn verlofbrief aan voor Parijs en Nice. Ik ga met Emiel Devester.


Vertrokken om 7.35' met den Car Alpin te Killem (Fr.) tot Duinkerken. Vandaar per trein naar Parijs

waar wij afstappen in 't Hotel Vauban "Square des Art et Métier".


Bezoek van Parijs. Déjeuner bij Duval. Diner bij Bisson. 's Avonds naar de Folies Bergère.


Déjeuner en diner bij Manbert, rue de Richelien.


We vertrekken om 7 uren 's morgens in de statie van Lyon en komen 's nachts te Marseille aan.


Slapen te Marseille tot 7 uren. Om 8 uren per trein naar Nice waar we rond 10 uren 's avonds

aankomen. We slapen in Hotel Madrid, Rue de Belgique.


Bezoek van Nice. Promenade des Anglais, Chateau, enz.

't Is hier volop zomer en de lucht riekt naar mimosa's, viooltjes en andere bloemen. Vele

palmboomen.

's Avonds naar de "Variétés". We maken er kennis met de artiste Ginna O' Deyn van Brussel en hare

moeder wonende nu, Rue de la Buffa, 14 bis.


's Morgens ontmoetten wij Ginna en hare Moeder op de "Promenade des Anglais". Wij passeeren

den ganschen dag met hen, bezoeken " Hotel du Rhul", het Casino en gaan 's avonds met hen naar

het "Théatre des Poilus". We eten altijd in den restaurant "Au Boeuf à la Mode" rue Adelaïde.



Bezoek aan Cap Ferrat, waar de villa is van Léopold II met Mme Vaughan. 't Is nu een Belgisch

hospitaal voor teringlijders. 't Is heel prachtig. Bezoek aan de " Vallon Obscur" waar wij kennis maken

met een Belg, Lievens, handelaar in kanten die gansch de wereld doorreisd heeft. We laten ons te

Nice photograpfeeren.



Bezoek aan Monaco en Monte - Carlo. We zien er het Casino met het speelkot en dan het paleis van

den Prins waar prachtige zalen zijn en ook de troonzaal. Vele schilderijen van Vlaamsche meesters:

Rubens, Van Loo, Vandermeulen, enz.


Vertrek om 11 uren en komen 's avonds te Marseille aan. 's Anderendaags wandeling op de

Cannebière. We dineeren nemende, clovissen (een soort witte mossels) en bouillabaise.

Vertrek om 2 uren achternoen.


Komen te Parijs aan rond den noen.

's Avonds naar "La Cigale" luisteren naar de belgische Revue " Tu viens avec?" Prachtig.


's Avonds naar den Cinema.


's Avonds naar "Vaudeville". Stuk : Mr Lebureau.

Zondag 3 maart 1918

Om 8 uren 's morgens vertrek naar 't front. Komen te Coudekerque-Branche (Fr.) aan om 8 uren 's

avonds vanwaar met auto tot Leiseele. Daar verneem ik dat het Bon logeert te Killem (Fr.). Te voet

naar Killem waar ik om 11 uur aankom.


Om 7 uren 's morgens vertrekt de Cie naar Bray-Dunes naar de "Ecole de Feu".

Dinsdag 5 t.e.m. Donderdag 7 maart 1918

Schieten.


Vertrek om 9 uren. Komen te Killem aan rond 1 uur. Ik logeer bij brave arme oude menschkens.


Oefening.


Rust.

Maandag 11 t.e.m. zaterdag 16 maart 1918

Oefening.


Rust.


Oefening.



Bad te St. Riquiers.


Voorbereiding tot vertrek van 't Bon.


Om 7 uren vertrekt het Bon. Te Hondschoote vervoegt ons het muziek van 't regiment dat ons

uitgeleide doet tot Leiseele. Om 10 uren komen wij te Gapaardhoek aan (tusschen Hoogstade en

Linde op den weg van Yperen).


Inspectie.


Oefening.


Verkenning van den sektor van Nieuwkapelle.


Werk aan 't kanaal te Forthem.

Tot hier de verhalen die Jaak Winters zelf in drie agenda's heeft opgetekend (waarvan we er slechts 2

teruggevonden hebben) . Soms in het Frans, veel in het Nederlands. Soms kwam er het vergrootglas

aan te pas. Maar de verhalen zijn aangrijpend genoeg om ze voor iedereen leesbaar te maken.


8 april 1918

Wat we nog weten...

Op 8 april 1918 heeft een krijgsgevangen Duitser in Merkem, op het ogenblik dat men hem wilde

ontwapenen, van op korte afstand met zijn revolver een schot op Jaak gericht.

Twee dagen later, op 10 april 1918 is hij overleden in het militair hospitaal te Beveren aan den Yzer.

Eén maand vóór hij 28 zou worden...

Militair doodsprentje


Burgerlijk doodsprentje


Jaak werd met veel bloemen te Beveren begraven en kreeg er twee grafstenen.

Op 20 augustus 1924 werd Jaak herbegraven op het kerkhof van De Panne in perk J n° 232.


Militair kerkhof De Panne

Op dit kerkhof liggen naast burgers, 3748 gekende Belgische gesneuvelde militaire en nog een aantal

waarvan de namen onbekend zijn. In totaal schat men dat er 9.000.000 militairen sneuvelden tijdens

de Eerste Wereldoorlog...


Verkenningsopdracht in de nacht van 8 op 9 april Een uit het Frans vertaald rapport van de verkenningsopdracht uitgevoerd in de nacht van 8 op 9

april:

10° Linieregiment

10 ° Compagnie

Rapport over de verkenningsopdracht uitgevoerd in de nacht van 8 op 9 april

Samenstelling: 1 officier, 2 sergeanten, 1 korporaal, 9 soldaten

Vertrekuur: 3 h 30

Terugkeer: 6 h

Gebeurtenissen: De patrouille is vertrokken van de Lasalle post. Ondanks het geweldig vuur van

mitrailleurs en kanonnen heeft zij zich naar de observatiepost van de compagnie begeven. Nadat zij

zich overtuigd had dat geen enkele post werd aangevallen heeft zij zich begeven naar post nr. 5 en

vandaar heeft zij zich recht vooruit gericht naar ‘Sircouf farm’. Zij waren als volgt opgesteld: in het

midden grenadiers met pistool en dolk, op de flanken fuseliers die ook granaten bij hadden. De

bijkomende verdedigingswerken van de vijand die beschadigd waren door vroegere inslagen konden

zonder veel moeilijkheden worden voorbijgestoken. Twee betonnen schuilplaatsen (bunkers)

kwamen in zicht. Zij werden ingenomen en onderzocht maar er werd geen enkele Duitser gevonden.

De derde schuilplaats leek nochtans bezet. Inderdaad kon men bovenop de wachtposten zien en

deze gooiden een granaat en vuurden een schot. Soldaat Dhyne werd gekwetst aan de rug en aan de

rechterarm. Diegene die in de schuilplaats zaten kwamen buiten en maakten zich klaar om ze te

verdedigen. De deelnemers van de patrouille sprongen op, bogen de flanken om en verhinderden zo

de vijand terug te trekken. Een kort vuurgevecht vond plaats. Luitenant Winters die de patrouille

aanvoerde werd in de buik geraakt door een schot dat van kortbij was afgevuurd. Ik nam het bevel

van de patrouille over. Ik gaf bevel aan korporaal Baelde om zich met twee mannen te bekommeren

om het transport van de luitenant en ik droeg sergeant Gueron (Guenon ?) op om de terugtocht te

beschermen en ik gaf bevel twee granaten onleesbaar in de bunker te gooien waar naar ik dacht nog

Duitsers aanwezig waren. Bij de terugtocht hebben de acht gevangen duidelijk getracht om de gang

te vertragen om hun makkers de kans te geven om hun te komen bevrijden. Zij werden nochtans tot

in onze linies overgebracht evenals luitenant Winters die zonder dralen werd overgebracht naar de

hulppost. Soldaat Dhyne kon op eigen middelen terugkeren. Dank zij de snelle beslissingen de moed

en het veronachtzamen van het gevaar door alle leden van de patrouille konden de Duisters snel

overmeesterd worden.

De sergeant-chef van de patrouille,

Handtekening onleesbaar


Rapport werd overgemaakt aan onleesbaar

Gezien en overgemaakt aan de commandant van het 10°,

14 april 1918

De commandant van het III°


de officier is gedood

Gezien en overgemaakt van de bataillonschef

14 april 1918

De commandant van de compagnie


Gezien vandaag 14 april 1918,

De commandant van het 10°



Inventaris bezittingen


Familiefoto

Familiefoto gemaakt om naar Jaak te sturen.

Van links naar rechts:

Alfons °05/08/1904 +11/10/1996 gehuwd met Catho Leen Mathijs °22/05/1893 +07/10/1973 gehuwd met Broekx Catharina grootvader Jan Vrolix °03/04/1839 +25/04/1916 gehuwd met Custers Anna Maria Jan °15/09/1891 +16/07/1977 gehuwd met Ulenaers Elisabeth vader Christiaan °18/10/1861 +02/06/1928 Maria °13/05/1898 +16/01/1994 gehuwd met Ceyssens Jaak Pieter °07/12/1909 +25/11/1979 gehuwd met Boonen Maria moeder Maria Gertrudis Vrolix °05/05/1867 +07/08/1936 Jozef °26/10/1900 +01/12/1968 gehuwd met Schrijvers Ida Helena °23/07/1906 +28/02/1947 gehuwd met Ceyssens Alfons en later met Nouwen Jan Andere leden van het gezin Winters die niet op de foto staan:

Jacobus Arnoldus °18/05/1890 +10/04/1918. Maria Anna Aldegonda °27/11/1894 +01/01/1895 Dood geboren meisje °17/03/1896 +17/03/1896 Dood geboren meisje °14/03/1897 +14/03/1897 Alphonsus °30/01/1903 +16/02/1903


Dit boekje is de tweede uitgave van de dagboeken van J.Winters. De eerste uitgave werd gepubliceerd door mijn ouders Henri en Lieske Geusens-Ceyssens.

P.Geusens - september 2013

Het kleine meisje, uiterst rechts op de familiefoto op de vorige bladzijde, is mijn grootmoeder.

Winters Jacobus - Geraakt door de oorlog · 2014-12-03 · Winters Jacobus Luitenant 10e...

Documents

Transcript of Winters Jacobus - Geraakt door de oorlog · 2014-12-03 · Winters Jacobus Luitenant 10e...