Wij zijn HVDN architecten. Opgericht door Albert Herder en Arie van der Neut, inmiddels uitgegroeid tot eenomvangrijke groep hoog architectonisch én technisch opgeleide mensen met een sterke passie voor architectuur. In ateliervorm wordt snel en doeltreffend aan gecompliceerde projecten gewerkt. Aandacht voor alle facetten van het bouwproces en (technische) kennis spelen daarbij een belangrijke rol.

We creëren gebouwen die duurzaam, charismatisch en solide tegelijk zijn. Die interacteren met de straat, en waar ruimte is om de ander te ontmoeten. Inspirerende gebouwen, die hun plaats in durven nemen maar tegelijkertijd bereid zijn mee te gaan in maatschappelijke ontwikkelingen. Met een samenbindende architectuur en stedenbouw willen we een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven in de stad.

De werkwijze van ons bureau - een atelier waar stagiaires, studenten en architecten samen tot een concept komen en de verantwoordelijkheid delen - zorgt voor een sterke onderlinge band. HVDN, één bureau waar architecten met een breed scala aan kwaliteiten en specialismen, gezamenlijk de meest gecompliceerde projecten tot een succes weten te maken.

1

HVD

N AR

CHITECTEN

ARCH

ITECT VAN H

ET JAAR PR

IJS 2010 HVD

N AR

CHITECTEN

WW

W.H

VDN

.NL

alles is anders - Projecten liggen niet meer voor het oprapen. Ontwikkelaars en architecten hebben hun handen vol aan het overeind houden van hun bedrijven. Toch is dit het moment om na te denken of we ook op een ander manier de opgave kunnen organiseren dan we allemaal gewend warenDe architect als bouwmeester, het proces als estafette, het dichtgetimmerde contract en het onaantastbare auteursrecht. Deze vertrouwde manier van werken is op zijn retour. Het zorgt voor onnodig dubbel werk. Het kost tijd, geld, een heleboel frustratie en past niet meer bij deze tijd. Het schept wantrouwen en vertroebelt hetgeen waar het allemaal om draait, een geweldig eindresultaat. De architectenopdracht heeft behoefte aan innovatie. Leefstijlen, trends en woonvoorkeuren wisselen elkaar in rap tempo af. Werk- en onderwijsconcepten veranderen. Instellingen moeten steeds flexibeler worden en voortdurend reageren op de eisen van de tijd. Er is een zap-generatie die gewend is aan de snelle veranderingen en een stad in constante transformatie. De steeds sneller veranderende maatschappij maakt de opdracht aan architectuur behoorlijk complex. Tegen een achtergrond van keer op keer nieuwe en hogere functionele en technologische eisen en een explosief groeiende hoeveelheid regelgeving moet met een krap budget een financieel haalbaar plan worden gerealiseerd. Het grote aantal partijen dat achtereenvolgens en afzonderlijk van elkaar wordt betrokken, maakt het ontwikkelproces vaak langdurig en onnodig ingewikkeld. Dit kan en moet anders. Ligt het antwoord in nieuwe, verregaande vormen van samenwerking? In het geïntegreerde contract? Wat kan deze tendens opleveren? Hoe gaan architecten om met culturele verantwoordelijkheden als zij medeverantwoordelijk worden voor het economische succes van hun plannen?Wanneer architecten klagen dat hun beroep de laatste jaren in hoog tempo is uitgehold, blijken zij vooral moeite te hebben met verandering. Dit is vreemd voor een beroepsgroep die het veranderen van de wereld als kernactiviteit heeft. Blijf niet hangen in vervlogen tijden maar verander mee!

nieuwe wegen - Wij vinden de uit angst voortkomende behoudende houding ten opzichte van nieuwe benaderingen van de architectuuropdracht - Definitief Ontwerp Plus (DO+), Design and Build (DB), Engineering and Construct (EC), Design, Build, Finance, Maintain and Operate (DBFMO) en co-makership - onbegrijpelijk. De traditionele, lineaire manier van werken was al jaren aan het vastlopen en is met de komst van de economische recessie tot stilstand gekomen. Waarom op dat moment? Was het financiële noodzaak, de complexiteit van de opdracht, een veranderende maatschappij of een mengeling van dit alles en nog veel meer? Maakt het uit? Het zijn de bureaus die staan voor kwaliteit en tegelijk het lef hebben om mee te gaan in de herziene vormen van werken,

die ons mede inspireren om deze tendens met een open, onderzoekende houding tegemoet te gaan. Net als wij, zien zij in dat wanneer bestekstukken eindeloos heen en weer gaan tussen architect en aannemer er onnodig tijd en geld wordt verspeeld. Geld dat met de huidige krappe budgetten beter in het plan zelf kan worden gestoken, dan dat het wegsijpelt tijdens het proces. Net als wij, zien zij dat teamwerk noodzakelijk is omdat opgaven complexer worden en de tijdsdruk hoog is. En dat het loont om elkaars kwaliteiten te erkennen en in te zetten ten bate van het eind resultaat. Ook zij zien in dat de huidige architectuuropdracht om specialistische kennis en vaardigheden vraagt die zelden in één persoon, bureau of bedrijf vertegenwoordigd zijn. En ook zij erkennen dat het tijd wordt dat de architect zijn verantwoordelijkheid ten aanzien van de haalbaarheid van zijn plannen neemt.Er is een nieuwe generatie architecten op komst bij wie de collectieve kanten van het ontwerpwerk, het samenwerken en het inzetten van elkaars kwaliteiten, een vanzelfsprekendheid is. Waarbij het normaal is dat esthetiek de vorm krijgt van een solide bouwwerk dat er over vele jaren nóg staat. Een generatie die van elkaar leert en elkaar helpt te verbeteren door het uitwisselen van informatie en kennis. Ga hier in mee. We hebben elkaar nodig. lef - Dit inzicht vraagt om nieuwe protocollen ten aanzien van de architectuuropdracht, maar ook om een andere houding van alle partijen die betrokken zijn bij het proces. De nieuwe samenwerking is gebaseerd op sterk wederzijds vertrouwen. Het vraagt om een open, eerlijke houding van iedereen aan tafel. In die samenwerking is geen plaats voor egocentriciteit en egoïsme. De focus ligt op hét gezamenlijk einddoel. Kwalitatieve architectuur en een hoge ambitie zijn voor ons vereisten bij het aannemen van een opdracht. Stel deze daarom, net als het budget, bij aanvang van het proces in samenspraak met de betrokken partijen vast. Dat werkt, ondervinden wij. Is de overeenstemming over de architectonische kwaliteit gevonden? Grijp dan je kansen. Pak die kans om te ontwerpen vanuit andermans specialistische kennis en grijp met beide handen de mogelijkheid aan om van de ander te leren. Denk mee over de haalbaarheid van een plan en zoek samen een manier om gebouwen te maken die mooi, maar ook solide en daarmee duurzaam zijn. Wij geloven dat zolang de focus ligt op het gezamenlijke einddoel, verregaande samenwerking de kosten reduceert en leidt tot meer kwaliteit. Uitholling van het vak? Zoek het antwoord bij jezelf. Het klopt, een samenwerking op basis van vertrouwen is kwetsbaar. Maar met een stevige dosis zelfvertrouwen, overtuigingskracht en bovenal deskundigheid, blijft de rol van architect overeind. Wij durven het aan!

DE O

PDR

ACHT AR

CHITECT VAN

HET JAAR

PRIJS 2010 H

VDN

ARCH

ITECTEN W

WW

.HVD

N.N

L

2het 4e gymnasium, a’dam

wgz heydeborg, hilversum

het kasteel, a’dam

2

het kasteel. amsterdam - De grenzen van de stad Amsterdam zijn bereikt. Plekken waar je woningen kunt bouwen zijn schaars. Wat overblijft zijn de ‘onmogelijke’ plekken waar je te maken krijgt met complexe confrontaties met geluidscontouren, veiligheidscirkels en luchtkwaliteitseisen. Het Kasteel staat naast een groot rangeerterrein van ProRail. Daarom werd aan de bouw de eis gesteld los van het gebouw een geluidsscherm te maken. Dit leidde tot een markante gevel. Het gebouw is omhuld met glazen panelen die ten opzichte van elkaar gekanteld staan waardoor het de uitstraling krijgt van een immens kristal. Dit maakt Het Kasteel tot een icoon van het Science Park.De ruimte tussen de thermische gevel en het scherm is te betreden en kan gebruikt worden als serre. Bij iedere woning kan een deel van het scherm worden opengezet, zodat de extra huid op een eenvoudige manier meewerkt aan ventilatie, verwarming en energiebesparing.Het realiseren van een extra gevel drukte enorm op het budget voor het gebouw. We hebben daarom gekozen om het casco zo eenvoudig mogelijk te ontwerpen, en de woningen juist extra kwaliteit mee te geven. De woningen in de laagbouw zijn bijzonder ruim, het binnenterrein is aangenaam door de groene windschermen en zijn informaliteit, en het afwerkingniveau is met tal van goed doordachte details bijzonder hoog. Het Kasteel laat zien dat een onmogelijke locatie een topplek kan worden.

de nieuwe samenwerking - De bijzondere gevel van Het Kasteel is dankzij een intensieve samenwerking met opdrachtgevers, bouwfysicus, geluidsadviseurs en fabrikant tot stand gekomen. Een dergelijke ingenieuze oplossing voor een geluidwerende gevel kan alleen worden gevonden wanneer er gebruik gemaakt wordt van elkaars kennis en iedereen aan tafel bereid is om buiten bestaande kaders te denken. Doordat er vanaf het eerste uur zowel praktisch als abstract denkende mensen aan tafel zaten met allemaal hetzelfde doel voor ogen, konden we binnen het budget een prachtig ontwerp en een kwalitatief hoogstaand gebouw maken dat voldoet aan alle geldende normen en gestelde eisen.

ICOO

N

ARCH

ITECT VAN

H

ET JAAR

PR

IJS 2010

HVD

N

ARCH

ITECTEN

WW

W.H

VDN

.NL

3

MO

DU

LAIRE G

EBO

UW

EN ‘09 AR

CHITECT VAN

HET JAAR

PRIJS 2010 H

VDN

ARCH

ITECTEN W

WW

.HVD

N.N

L

het 4e gymnasium. amsterdam - Het schoolgebouw voor Het 4e Gymnasium in Amsterdam heeft een uitstraling die goed aansluit bij de leerlingen die er naar toe gaan: dynamisch en kleurrijk. De plint aan de buitenzijde werkt als voorbode van het veelkleurige binnenhof, waar vlakke aluminium panelen in een ritmisch patroon van kleuren tot het dak doorlopen. Naast een passend karakter heeft de school veel fijne plekken gekregen. Plekken waar leerlingen elkaar kunnen ontmoeten, of juist ontwijken. Routing kreeg daarom extra aandacht. Het binnenhof is het kloppend hart van de school en wordt omsloten door een transparante, rondgaande gang met erkers. Als ‘sociaal zwaartepunt’ is er een lichte, dubbel hoge aula met veel glas.Het 4e Gymnasium laat zien dat het modulair bouwen de laatste jaren een grote ontwikkeling heeft doorgemaakt. De school heeft zowel op technisch als esthetisch vlak een kwaliteits- en afwerkingniveau dat vergelijkbaar is met permanente, traditionele bouw. Tegelijk is het gebouw in meerdere opzichten duurzaam. Het gebouw is vanwege zijn afmetingen, de modulaire opbouw en de klapgevel nagenoeg in zijn geheel per vrachtwagen te verplaatsen en kan zodoende de komende jaren worden ingezet daar waar nodig is. De integratie van de voorzieningen zoals zonwering, is gebeurt met het oog op hergebruik en herconfiguratie. Zodoende kan het (school)gebouw eenvoudig mee veranderen met veranderende gebruikerswensen en krijgt het een langere levensduur. Deze duurzame insteek werd beloond met een nominatie voor de Groene Speld 2009, de duurzaamheidsprijs van de Gemeente Amsterdam.

de nieuwe samenwerking - Het 4e Gymnasium kwam tot stand in een nieuwe vorm van samenwerking gebaseerd op wederzijds vertrouwen, het inzetten van elkaar kennis en het nastreven van één gemeenschappelijk doel. In samenspraak met de opdrachtgevers en de fabrikant annex aannemer, ontstond het idee om niet een tijdelijk gebouw - de aanvankelijke opdracht - maar een verplaatsbaar gebouw te maken waardoor het gebouw een langere levensduur zou krijgen en er meer financiële ruimte zou ontstaan. Zo werd het mogelijk om binnen één jaar met een beperkt budget een op maat gesneden product te ontwikkelen en hiermee dit kwalitatief hoogstaande gebouw te realiseren.

woonzorggebouw heydeborg, hilversum - Omdat de permanente huisvesting Zonnehoeve van zorginstelling Hilverzorg wegens veranderende normen moet worden verbouwd, is ons gevraagd om een herbruikbaar, tijdelijk onderkomen voor hun cliënten te ontwerpen.Het gebouw is geheel toegerust op de zorg aan mensen met niet aangeboren hersenletsel en mensen met psychogeriatrische problematiek. We hebben ons zo goed mogelijk proberen voor te stellen hoe deze doelgroep de leefomgeving ervaart. Vanuit deze perceptie zijn we gaan ontwerpen.Daarom zijn de gangen als stimulerende, collectieve ruimte ingericht met presentatiekasten met spullen uit het verleden die kunnen werken als prikkel en een staarplek met uitzicht op het groen. Verder zijn ter oriëntatie in de badkamers gekleurde vlakken en smalle banden op de wand aangebracht. Zo is een karaktervol gebouw ontstaan met een goed leesbaar interieur dat in de toekomst elders in het land ingezet kan worden voor opnieuw zorg, wonen of een ander doeleinde.

De hele ontwikkeling van het gebouw heeft minder dan een jaar geduurd. De verplaatsbaarheid maakt het gebouw duurzaam en zorgt voor een grotere investeringsruimte en dus voor een betere kwaliteit. Tegelijkertijd maakt de modulaire opbouw het mogelijk om snel te reageren op demografische ontwikkelingen en de daarmee gepaard gaande, groeiende (urgente) behoefte aan zorgfaciliteiten.

de nieuwe samenwerking - De basis van de intensieve samenwerking tussen opdrachtgever, eindgebruiker, fabrikant annex aannemer en ons bij dit project werd gevormd door één gezamenlijke grondgedachte. Vanaf het eerste moment realiseerden wij ons dat een groot aantal van de cliënten van de zorginstelling de laatste fase van hun leven zouden doorbrengen in dit interim-woonzorggebouw. Daarom hebben we alles op alles gezet om voor deze mensen een aangenaam gebouw te creëren dat niet te onderscheiden is van een traditioneel gebouw. Omdat ook op het gebied van de installaties de lat hoog lag, hebben we gezamenlijk een nieuw product binnen de modulaire bouw ontwikkeld dat lage temperatuur verwarming/koeling mogelijk maakt. Om dit te bereiken is samenwerking vanaf het eerste uur en het inzetten van elkaars kennis en kunde noodzakelijk.

4