Wiger Zylstra Twa Ferweven Libbensferhalen Supplemint Margje Klaas

SUPPLEMINT fan

Twa ferweven

libbensferhalen

Klaas Zylstra &

Margje Zylstra-

de Haan

gearstald troch Wiger Zylstra

omslach: Cas Zylstra

druk: CSL Ljouwert

1

BY IT SUPPLEMINT FAN “TWA FERWEVEN LIBBENSFERHALEN” FAN KLAAS ZYLSTRA EN MARGJE DE HAAN.

I. FOARWURD, FERANTWURDING EN TANKSIZZINGk wist it yn ’t foarút: as myn “Twa ferweven libbensferhalen” lêzen wurde soe troch ”de femylje”, dan koe ’t net misse, der soe guons yn ’t sin komme dat se noch foto’s hienen, âld mar dêrom namste nijsgjirriger, dy’t feitlik ek yn it boek oer Klaas en

Margje stean moatten hienen. En ik wist dat der sa noch ferhalen oer in heit en mem, oer omkes en muoikes, út it ferline boppe driuwen komme soenen, dy’t hiel goed yn it boek past hienen, faaks feitlik der net yn mist wurde koenen. En doe’t ik dy letter opstjoerde printsjes seach en ik hearde de neikommen ferhalen (want yndied, se kamen, krekt sa ’k tocht hie) doe wie ‘k gau út ‘e rie: dit mocht net yn in skuondoaze of it ûnthâld foar hast eltsenien ferstoppe bliuwe, dit hearde der by. Ik moast dus nochris werom yn de tiid en nochris besykje al ferstoarne foarâlden it ivige papieren libben te jaan. Dat ik dêrmei de “twa libbensferhalen” wol yn in hiel rom kader set, sa rom dat Klaas en Margje soms suver wat út it byld ferdwine, nim ik op ‘e keap ta. Nei ferrin fan tiid en fan tekst komme se hyltyd wer foar it ljocht.

I

Dêrom, in jier nei foltôging fan wat ik foar it gemak mar it “memmeboek” neame sil, no dit supplemint fan de twa libbensferhalen, mei foto’s dy’t der yn moasten en oare dy’t der yn mochten, mei feiten en ferhalen dy’t in noch folsleiner byld jouwe fan it libben fan Klaas en Margje en al harren sibben fan eigen, eardere en lettere generaasjes. Ik hoopje dat dy’t nei har kommen binne, wy dus, harren en ús bern en bernsbern dit supplemint krekt sa goed lêze sille as dat se de “Twa ferweven libbensferhalen” sels lêzen ha. Teminsten, ik hoopje dat dat sa is. En as dat noch net it gefal west hat, dan rekkenje ik der op dat de generaasjes dy’t nei ús komme, de pake- en beppesizzers fan Klaas en Margje, as se ek de âldens krigen ha dat se mear ferline as takomst ha, ek nijsgjirrich wurde nei dat ferline en dan dochs noch witte wolle wa’t Klaas en Margje en al dy omkes en muoikes wienen en wat se belibbe ha.

Dy nijsgjirrichheid fan generaasjes “op jierren” foar it ferline kin wolris betsjutte, en feitlik ha’k dat by it “memmeboek” ek wol murken, dat de jongere generaasje no net daliks sit te wachtsjen op sa’n supplemint. Letter sille se it faaks ris tsjinkomme en lêze, mar no ha se wol wat oars oan ‘e holle. Se moatte oan har takomst wurkje, dy’t lang net altyd wis is, harren ferline is dy fan de jonkheid, de tiid doe’t alles noch mei lytse maten mjitten wurde koe. De gruttere en wichtiger stappen komme letter, faaks ha se dy no krekt setten en oan tebeksjen binne se dan noch lang net ta.

Dit supplemint foecht ta, folt oan, en kin it bêste mar lêzen wurde as it “memmeboek” der neist leit, tegearre foarmje se in soarte fan kronyk. Dêrby ha’k it rûnstje sibben fan wa’t ik fyn dat se yn in boek oer Klaas en Margje thús hearre, wat rommer makke en ha ’k bygelyks mear fêstlein oer omkes en muoikes, ek al binne se foar de helte fan “de kâlde kant”. Om de lêzer de kâns te jaan dat hy de teksten, de ferhalen, printsjes en foto’s goed teplak krije kin, ferwiis ik wol nei dat earste boek, set de bledside der by en jou soms in taljochting hoe en wêr it in oanfolling by is.

3

It is net myn bedoeling alle jierren mei in supplemint te kommen. Tagelyk bin ik der wis fan dat der ek nei dizze earste oanfolling noch gegevens yn de foarm fan ferhalen en foto’s my berikke sille, net safolle mear faaks, mar dochs. Ik sil der wiis mei wêze, krekt sa’k bliid wie mei alles wat neven en nichten my nei it lêzen fan it earste boek oer Klaas en Margje taskikt ha en dat no syn plak fûn hat yn dit supplemint. Wat no noch komt, sil ik bewarje en faaks nochris brûke foar in twadde supplemint, mar dat kin dus wol in jier as wat duorje oant der genôch is om te bondeljen, te fermannichfâldigjen en te fersprieden. Mar ik sis fansels neat ta. . . Dat ik no al mei in earste supplemint kom en net pas oer in jier as wat, sa’t ik earst fan doel wie, komt omt my ynflústere waard en wat wy spitich genôch ek al murken ha, dat ek myn eigen generaasje faaks net sa lang wachtsje kin. . .

Want, nei it ferskinen fan ‘Twa Ferweven Libbensferhalen’ moasten we, fierstente gau, al ôfskie nimmen fan ien út ús eigen femyljerûnte, fan ús eigen generaasje. Oan de oare kant fan it libben: twa lytse poppen, yn fiif wike, twa jonges, Thijn Wigo en Eade, by ús twa dochters. En dan noch in treddenien ûnderweis by de soan en skoandochter, wat in weelde! Sa kamen wy yn in jier tiid beide tsjin: it fertriet fan de dea en it lok fan nij libben.

Fansels ha ik net al dy ynformaasje oer de fjouwer femyljes sels allegearre by elkoar swile. Safolle sneupers hawwe in hiele protte foarwurk dien, ha papieren argiven trochwraksele en besocht de ynformaasje dy’t se fûnen, op internet te setten, sa dat oare nijsgjirrige sneupers dêr harren foardiel mei dwaan kinne. In heidens kerwei mei elkoar. Ik ha tankber gebrûk makke fan harren krewearjen.

Ik ha yn dit supplemint, mear as yn TFL, it memmeboek, advertinsjes opnommen, meast út de Ljouwerter Krante, mar ek út de Grouster Frisia en de Feanster, fan safolle jierren troud wêzen en nei noch mear jierren stoarn. Dêrby ek foto’s en kopies fan de “Burgerlijke Stand”, út de skûtelbank dus. Sa is dit supplemint ek wat in foto- en knipselboek wurden, mar neffens my wol sa dat it de tekst en de skiednis fan ús femyljes kompleter makket. Ik ha dêrby net besocht alles by elkoar te swyljen en fan eltse tûke fan de femylje like folle op te nimmen. Dat slagget mei de ferhalen net, krekt sa as dat net slagget mei de foto’s fan myn omkes en muoikes. Fan de ien is no ien kear mear te sammeljen as fan de oar.

Oer de “beskamsume foarfallen” dy’t har foardien ha, ik koe der net omhinne. En dan ha’k it net iens oer de feint en de faam dy’t heit en mem wurde soenen, wylst it bûterbryfke noch ophelle wurde moast. Alle kâns dat it harren heit en mem ek oerkommen wie. It waard wat in oar ferhaal as in famke fan 16 jier, of jonger, swier wie fan in lytse boppe, al koe it deeglike boerekomôf fan de feint fansels in protte goed meitsje. Ek de kontakten mei plysje en justysje wienen fansels opnij de muoite fan it neamen wurdich, net om de sensaasje, net om ús te fernuverjen, mar omdat dizze manlju en froulju, troch de plysje trappearre, troch de eale rjochter it leksum lêzen en bestraft, faak in útwei socht hienen om, lyk as de rjochter sels, sêd te krijen, om troch de tiid te kommen. Sa sizze dizze wetsoertrêders mear oer harren tiid as oer harsels. En fansels, der sieten ek guon tusken, benammen de kanten fan de Wâlden op, dy’t net allinnich mei de mûle mar ek mei harren fûsten aardich linich wienen.

In hiel grut part fan dit Supplemint bestiet út de oersichten fan opienfolgjende generaasjes, de “stambeammen” fan ús fjouwer femyljes, mar ek dy fan de ferskate kâlde kanten, mei nammen, houliken, jiertallen, plak en tiid fan berte en dea. Dêrby ek ynformaasje oer de faak letterlike striid om in bestean, sa’t ik dy soms ek al fan oare

4

foarâlden yn de eardere haadstikken beskreaun ha. Folslein binne de oersichten net, dat kinne se ek net wêze. In protte “linken”, bygelyks mei de femyljes fan oantroude omkes en muoikes fan mear as ien generaasje werom, haw ik faak lizze litten. Se soenen yn de wichtiger oersichten, tichterby en neieroan, ek allinnich mar betizing jaan. Sa, troch te kiezen en te skiften, troch se del te setten tusken earder en lettere generaasjes, hoopje ik in tal fan ús neiere foargongers wat ‘libbener’ te meitsjen. Wêr’t it ferantwurde wie, ha’k wolris wat meagere gegevens yn in wierskynlik of oannimlik kontekst setten, dat it allegearre wat nofliker te lêzen wurden is. Teminsten dat hoopje ik mar. In advys hjirby: besjoch de oersichten fan ûnderen ôf, fan hjoed nei eartiids, fan de lêste generaasje nei dy fan lang ferlyn.

Bliuwt oer om eltsenien dy’t nei it lêzen fan de “Twa Ferweven Libbensferhalen” fan Klaas en Margje sa optein reagearre hat, my opbelle hat, yn foto-albums en skuonnedoazen dûkt is, foto’s foar my bymeitsje litten hat en my ferhalen fertelde dy’t ik noch net heard hie, mar graach hearre woe, tank te sizzen. Allinnich mei dizze en oare golle meiwurking koe dit supplemint de muoite fan gearstallen wurdich wurde. Al dy ferhalen en foto’s fan neven en nichten ha der, mei wat ik earder al sammele hie yn it “memmeboek”, ek oan bydroegen dat de bannen binnen de femyljes Zylstra en De Haan in bytsje oanhelle binne en kontakten lein binne dy’t der earder amper wienen. Sûnder no femyljesiik te wurden, meie we dêr dochs ek wol bliid mei wêze. Tige tank!

In lêste opmerking: ik ha my yn dit supplemint net al te folle bekroade om de gronology. Mar as men it “memmeboek” der by pakt, kin der fan betizing gjin sprake wêze.

Wiger Mantgum, maaie 2012 – maart 2013

5

Molkfabryk “De Eendracht”, Reduzum

Rykswei 118, Jirnsum

6

II. Ynhâld

I. Foarwurd, ferantwurding en tanksizzing 3II. Ynhâld 7III. Jan Lolles oftewol ús Kollumer woartels 11IV. Pake Pieter en beppe Siepkje 19V. Elisabeth wurdt mem! 23VI. Beppe Wietske en beppe Roelie 29VII. Wat in fertriet! 32VIII. Pake Wieger en syn foarfaars 34IX. De skoalle fan Friens 43X. It riedsel fan Martinus 45XI. Rinse trout mei . . . syn mem! 47XII. Ald Jirnsum en âld Reduzum 49XIII. Wietse Zylstra en Doutje Mast (mei: De Kâlde Kant: M1-4) 51XIV. Pieter Zylstra en Wietske Bilstra (mei: De Kâlde Kant: B1-2) 61XV. Bieuwkje Zylstra en Tabe Koopman (mei: De Kâlde Kant: TK1-2) 69XVI. Sybrigje Zylstra en Tsjêbbe van der Meer (mei: De Kâlde Kant:

(TM1-5) 78XVII. Jantje Zylstra en Marten de Vries (mei: De Kâlde Kant: MV1-3) 89XVIII. “Wieger kin net swimme” 96XIX. Anne de Haan en Tsjepkje de Vries 98XX. De mannen fan Jetske de Vries 101XXI. Fierder mei De Vries 104XXII. In skieding op jierren 107XXIII. Brulloftsje en sa by De Haan 109XXIV. Bern by De Haan 112XXV. Oer de namme en hannel by “De Haan” 114XXVI. Nochris Klaas en Margje 116XXVII. De bern fan Klaas en Margje troch de jierren hinne 118XXVIII. Hinne de Haan en (grutte) Elly 120XXIX. Roelie de Haan en Jan Wester (mei: De Kâlde Kant: W1- 6) 122XXX. Ine de Haan en Berend Smeding (mei: De Kâlde Kant: S1-11) 134XXXI. Antsje de Haan en Hinne de Haan (mei: De Kâlde Kant) 152XXXII. (nochris) Plysje en Justysje 156XXXIII. De wrede dea 1: in heit of mem wei! 159XXXIV. De wrede dea 2: in berntsje nei it hôf! 163

7

XXXV. Tajefte: Us streekrjochte foarâldenZ1. De Zylstra-kant (fan pake Wieger) 172Z2. De earste Veenstra-tûke (fan Dieuwke Oedses) 174Z3. De foarâlden fan Detje Joons, oant seis generaasjes foar har, Detje, de oer-oerbeppe fan ús beppe Bieuwkje 178 Z4. De oare Veenstra-tûke (fan Bieuwkje Wiegers) 180K1. De Kloosterman-kant (fan beppe Wietske en beppe Roelie) 182K2. De Douma-tûke (fan Elisabeth Taekes Douma) 183

24 GENERAASJES! 189K3. De Ras-tûke (mei û.o. Bauck Hylkes har komôf) 191K4. De foarâlden fan Frytsen Hylckes en Hylke Hayes 194K5. De Roorda’s (fan beppe Siepkje,mem fan Wietske en Roelie) 195K6. De Paulusma-tûke (fan Wytske, de mem fan Siepkje) 197K7. De foarâlden fan Wytske Paulus dy’t yn 1768 troude mei Pytter Sakes Paulusma 199K8. De foarâlden fan Yck Willems dy’t yn 1682 mei Wytse Riencks troude 201K9. De foarâlden fan Baukje Hedzers (5 generaasjes foar

Wietske en Roelie) 202K10. De foarâlden fan master Rinse Rinsma en Elisabeth Colerus,

Dútske dûmnysdochter 204K11. De foarâlden fan Tijtje van Kleffens, domineeske 207K12. De generaasjes foar Aaltsje Harckes en Ridsert Ritsma, 7 generaasjes foar Wietske en Roelie 209K13. De foarâlden fan Sjoerd Ritsert en Gepke Hinnes, 9 stappen

tebek fan Wietske en Roelie ôf 211K14. De foarâlden fan Aafke Oenes, 6 generaasjes foar Wietske

en Roelie 213K15. De tûke fan Janke Gerrits Adema, in oerpake fan Wietske

en Roelie 215K16. De tûke fan Trijntje Broers Meyer, oerbeppe fan Wietske en Roelie 216

V1. De De Vries-kant (fan beppe Tsjeppy) 218V2. De tûke fan Tsjepkjen Doekes van der Linde, beppe fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum 221V3. De Mink-tûke (fan de Gieterske kant) 223V4. De tûke fan Van der Tuin (mei Oertsjongerske woartels) 224V5. De Kolk-tûke (ek “út it fean lutsen”) 225

8

V6. De foarâlden fan Margjen Hendriks de Vries (oerbeppe fan beppe Tsjeppy) 226

H1. De De Haan-kant fan pake Anne (fan Hertsens Abes ôf) 227H2. De Feytes-tûke (fan Mayke Feytes, 5 generaasjes foar pake Anne fan Jirnsum en fierder tebek) 229H3. De Everts-tûke (ek al fan de Jouster kanten) 231H4. Noch mear boeren by De Flecke wei: De Kornelis-tûke 232H5. De Brandenburg-tûke (dêrby de Sickinga’s fan ‘t Skoat) 233H6. De Stoker-tûke (fan Ynskjen, de twadde frou fan Hinne Feites) 236H7. De Klijnsma-tûke (mei dêrby û.o. Propsma en Hagen) 237H8. De Van Hessen-tûke (fan Antje, in beppe fan pake Anne) 240H9. De Hollander-tûke (fan Ynskjen, in oerbeppe fan pake Anne) 241

XXXVI. As lêste 242XXXVII. Wat kaam der op it aljemint? 243

Bronnen 245

9

III. Jan Lolles oftewol ús Kollumer woartels(mei oanfollings en ferbetterings fan TFL siden 47 en 48)

s Jelte Lolles, de oerpake fan beppe Wietske en beppe Roelie, wie yn 1769 yn Kollum berne as twadde soan fan Lolle Jans en Janke Jaakobs (side 47 TFL). Lolle wie yn 1766 mei Janke troud. It wie syn twadde houlik. Yn 1743 wie hy foar de

earste kear it ja-wurd sein, doe tsjin Geertje Pijtters. Se hienen ien soan krigen, Jan Lolles; dizze ferstoar yn 1812 yn Kollumersweach, nea troud west. Mar al aardich earder, om 1685 hinne, wienen we yn Kollum in Jan Lolles tsjin kommen, om 1714 hinne troud mei Eelkjen Wiegers, 5 bern, in Eelkje dy’t har nei 4 bern noch ris dope liet en belijdenis die. En in âldste soan dy’t Lollius, of yn kreas Kollumers, Lolle neamd waard, berne in jier nei ’t Jan Lolles en Eelkjen trouden. Hielendal wis binne we der net fan, mar it liket der op dat we de streekrjochte, manlike staach fan de Kloostermannen by de berte yn 1715 fan dizze Lollius, mei Lolle Jans dus, en noch earder by de berte fan syn heit Jan Lolles, om 1685 hinne, begjinne kinne.

U

Jan Lolles & Eelkjen Wiegers*±1685 & ±1714 đ +belijdenis 16/3 1725 Kollum ↓ Gedoopt en belijdenis op 16 maart 1725 in

Kollum Dopeling: Eelkjen Wiegers,

Opm.: De dopeling is gehuwd met Jan Lolles

Kollumerland c.a., dopen, doopjaar 1715 Gedoopt op 14 juli 1715 in Kollum Dopeling: Lollius, zoon Vader: Jan Lolles Moeder:

Bern fan Jan Lolles en Eelkjen Wiegers ↓ ↓ ↓ ↓ ↓1.Lollius/Lolle Jans 2.Gertie 3.Hylkjen 4.Wyger 5.Rigstje/Rikstje đ 14/7 1715 đ 31/1 1717 đ28/1720 đ25/6 1723 đ10/2 1726 Kollum K. K. K. K. Hjir pakke we de trie fan TFL side 47 wer op:

Cornelis Pijtters↓

Lolle Jans 1e & Geertje Pijtters/Pieters đ14-7-1715 *±1715 Kollum? † foar 1766

1e &8-9-1743 Kollumkomelker

11

Kollumerland c.a., huwelijken 1743Vermelding: Bevestiging huwelijk op 8 september 1743 in KollumBruidegom: Lolle Jans afkomstig van KollumBruid: Geertje Pijtters/Pieters afkomstig van Kollum

Lolle Jans en Geertje Pijtters stienen fan 25 augustus 1743 ôf ûnder de geboaden. 14 dagen letter trouden se. In lyts jier letter kaam lytse Jan: ↓Jan Lolles *đ 5-7-1744 Collum†24-7 1812 Kollumersweachnet troud west

Overlijdensakte Kollumerland c.a. (mairie Kollum), 1812 Aangiftedatum 24 juli 1812, akte nr. 20Jan Lolles Kloosterman, oud 68 jaar, huisman, wonende te Collum, zijnde zoon van Lolle Jans en Gertje Gerrits, reeds overleden, ongehuwd. Overleden 24 juli 1812, des voordemiddags ten 3 uren in het huis nummer 200 wijk A. Aangevers: Wieger Jans Hoekstra, 51 jaar, molenaar en Jan Heeringa, 46 jaar, schoenmaker, beide wonende in de gebuurte van Collum.

Mar as Jan Lolles yn 1812, 68 jier, komt te ferstjerren, wurdt net Geertje Pijtters mar Gertje Gerrits neamd as syn mem (sjoch de akte hjirboppe). Jan Lolles hie himsels krekt, op oantrunen fan Napoleon, in pear moanne ‘Kloosterman’ neamd. Al wurdt no syn mem Gertje Gerrits neamd, al it oare yn de akte, de jiertallen, de nammen, de plaknammen, makket dat it der op liket dat dit dochs wol “ús” Jan Lolles is: berne yn 1744, Kollumer, soan fan Lolle Jans en Geertje Pijtters/Pieters.

Overlijdensakte Kollumerland c.a. (mairie Kollum), 1812Aangiftedatum 24 juli 1812, akte nr. 20Overleden: Jan Lolles Kloosterman, op 24 juli 1812, 68 jaar, man

Vader: Lolle Jans Moeder: Gertje Gerrits

Ongehuwd

Kollum eartiids:

12

De mannen dy’t op 24 July 1812 nei it Canton Bûtenpost der Gemeente van Collum, Departement Vriesland stapten, Wieger Jans Hoekstra, 51 jier, mûner, en Jan Heeringa, 46 jier, skuonmakker, sille, ek al hienen se faaks al in hiele nacht by de stjerrende frijfeint en húsman Jan Lolles wekke, de kop der wol goed by hân ha no’t se mei it boadskip kamen dat harren freon of buorman, berne yn 1744 (kreas in jier nei’t Lollius/Lolle Jans en Geertje Pijtters har oan elkoar fersein hienen) dyselde deis ferstoarn wie. Ik hâld it der op dat Geertje Pijtters en Gertje Gerrits, sa’t Jan Lolles syn mem yn de akte fan 1812 neamd wurdt, ien en deselde persoan binne. As dat net sa is, soe dat betsjutte kinne dat we mei twa ferskillende Lolle Jans’ te meitsjen ha, dat Lollius/Lolle Jans dy’t yn 1743 mei Geertje Pijtters/Pieters troude net deselde wie as de Lolle Jans dy’t (fêst ek om 1743 hinne) troude mei Gertje Gerrits en in jier letter heit waard fan Jan Lolles dy’t net trouwe soe en yn 1812 ferstoar. Dan soe dizze loat oan ús stambeam net om om 1685 hinne begjinne mei de berte, fan Jan Lolles dy’t om 1714 mei Eelkjen Wiegers troude en dêr’t Lollius, oftewol Lolle Jans, de earste soan fan wie, *1715 Kollum. Dan is dy twadde Lolle Jans dy’t om 1743 hinne mei Gertje Gerrits troude en fan wa de soan, Jan Lolles, berne yn 1744 yn Kollum en nei 68 jier yn 1812 troch de twa Kollumers by it Canton Bûtenpost der Gemeente van Collum, Departement Vriesland as ferstoarn oanjûn, no earst noch de earste foarfaar dy’t wy neikomme kinne fan it Kloostermanlaach.

Doe wie de mem fan Jan Lolles, Gertje Gerrits (dy’t earder Geertje Pijtterrs neamd waard?) al lang weirekke, want syn heit, Lolle Jans, trout yn 1766, 51 jier, foar de twadde kear, no mei Janke Jaacobs fan Kollum.

Kollumerland c.a., huwelijken 1766Vermelding: Bevestiging huwelijk op 20 april 1766 in KollumBruidegom: Lolle Jans afkomstig van Kollum

Bruid: Janke Jaakobs afkomstig van Kollum

Yn 1819 komme we Lolle Jans Kloosterman wer tsjin, no as heit fan brêgeman Jacob Lolles, de earste soan fan him en Janke Jacobs, syn twadde frou, Dizze Jacob Lolles is fan 1767 en wol it op syn 52ste besykje mei in blom fan 25: Janke Bosgra fan Burgum.

13

Huwelijksakte Kollumerland c.a., 1819Bruidegom: Jacob Lolles Kloosterman, oud 52 jaar, geboren te Kollum

Vader: Lolle Jans Kloosterman Moeder: Janke Jacobs Bruid: Janke Hendriks Bosgra, oud 25 jaar, geboren te Bergum, gemeente Tietjerksteradeel Vader: Hendrik Tietes Bosgra Moeder: Aafke Cornelis Datum: 5 juni 1819, akte nr. 24 JLK = dan fan 1766 of ‘67

Dat slagget foar wûnder: yn 1820 komt Hendrik foar ’t ljocht, yn 1822 Jan en yn 1824 in famke, Janke. Mar de wille duorre te koart, want in jier letter bleau mem Janke as in jong bestoarne widdo fan 31 jier mei trije lytse spruten sitten; Jacob, mei syn 52ste troud, gernier, hie nei seis jier al de put der út:

Janke hie doe noch in hiele takomst foar har, liet der dêrom gjin gers oer groeie en troude noch gjin jier letter wer, no mei Berend Bosgraaf. Tegearre krije se noch fiif bern: yn 1827 Freerk, yn 1830 in lytse Tiete (is in jonkje!), yn 1832 komt der in famke by, Aafke, yn 1834 Halbe, en yn 1839 Tryntsje.

Huwelijksakte Kollumerland c.a., 1826Bruidegom: Berend Freerks Bosgraaf, oud 28 jaar, geboren te Oudwoude

Vader: Freerk Tietes Bosgraaf Bruid: Janke Hendriks Bosgraaf, oud 32 jaar, geboren te Bergum, gemeente

Tietjerksteradeel Vader: Hendrik Tietes Bosgraaf Moeder: Aafke Kornelus Datum: 8 juni 1826, akte nr. 20

Geboorteakte Kollumerland c.a., 1832Aangiftedatum 15 mei 1832, akte nr. 59Aafke Bosgraaf, dochter, geboren 13 mei 1832 Vader: Berend Freerks BosgraafMoeder: Janke Hendriks BosgraafOpm.: Familienaam moeder ook vermeld als "Bosgra" <<

Doe hie Janke Bosgra, yn 1819 de jonge breid fan de 52-jierrige Jacob Lolles Kloosterman (de âldere broer fan Jelte Lolles, ús streekrjochte foarfaar) mei elkoar acht bern op ‘e wrâld set.

14

Yn oersicht:

Lolle Jans 1e & Geertje Pijtters/Pieters=Gertje Gerrits (?) đ14-7-1715 *1715 Kollum &8-9-1743 Kollum † foar 1766

↓1 bern

Jan Lolles *1744 (bliuwt frijfeint) †24-7-1812 Kollumersweach

Lolle Jans 2e & mei Janke Jaakobs Taeke Rinses Douma & Tyttje Rinsmađ1715 *Kollum *17-5-1744 Sewâld *19-2-1755 Burgum†1799 Kollum †1805 Kollum † foar 1796 †? 51 jier &20-4-1766 &17-4-1774Boer ↘ ↓

↓ ↘↓2 bern : Jacob Lolles Kloosterman +Jelte Lolles Kloosterman

↓ >>K2Jacob Lolles K. & Janke Bosgra(af) = 1e&JB Jelte Lolles Kloosterman & Elisabeth Taekes Douma*1767 Kollum *1794 Burgum *1769 Kollum *1779 Burgum†1825 Kollum †1878 Burgum †1836 Semar †1836 SemarKomelker, gernier

&1819 Kollum &1798

Huwelijksakte Kollumerland c.a., 1819Bruidegom: Jacob Lolles Kloosterman, oud 52 jaar, geboren te Kollum

Vader: Lolle Jans Kloosterman Moeder: Janke Jacobs Bruid: Janke Hendriks Bosgra, oud 25 jaar, geb. te Bergum, gem. Tietjerksteradeel Vader: Hendrik Tietes Bosgra Moeder: Aafke Cornelis

Datum: 5 juni 1819, akte nr. 24 sjoch foar Jacob en syn soannen ek Haadstik XXXII: Plysje en Justysje.

↓3 bern: *1820 Hendrik, *1822 Jan, *1824 Janke

Berend Bosgraaf 2& 1826 fan Janke Bosgra(af) *1798 Aldwâld *1794 †1850 Kollum †1878 (84 jier)

↓6 bern: *1827 Freerk *1834 Halbe *1830 Tiete *1836 Pietje *1832 Aafke *1839 Trijntje

Dan Jelte Lolles en syn bern. Jelte Lolles dy ‘t yn 1827 alfêst de pleats mei hús en skuorre, meielkoar sa’n 39 bunder, troch de notaris ferkeapje liet, mei it betingst dat hy der oant maaie 1829 bliuwe koe. 62 swiere iken hat hy bûten it buolguod holden, dy ferkocht hy yn jannewaris 1828 apart. (sjoch TFL side 48) It liket der op dat Jelte Lolles mei syn 60-ste rintenierje woe, en koe.

15

Bern fan Jelte Lolles en Elisabeth Taekes

Lolle Jans en Janke Jaakobs. Se krigen, nei harren earste soan Jacob Lolles yn 1767, twa jier letter in twadde soan, ús Jelte Lolles. En meie wy noch twifels ha oer de generaasjes foar him, dizze Jelte nimt eltse twifel wei: berne yn 1769 yn Kollum, it jier dêrop doopt en yn 1798 troud mei Elisabeth Taekes Douma (side 47 TFL). Der kamen seis bern: Lolle, Taeke (de pake fan beppe Bieuwkje), Janke, Tyttje, Jacob en lytse Gerben. Elisabeth Douma en Jelte Lolles Kloosterman wienen yn 38 jier trouwen sa oan elkoar fergroeid dat se yn 1836 beide binnen in moanne yn Semar nei’t hôf brocht wurde:

↓6 bern: Lolle ,Taeke, Janke, Tyttje, Jacob, Gerben *†

1.Lolle, 1799, de ‘deserteur’ ( sjoch hjirûnder) 2. Taeke 1802 = de pake fan beppe Wytske en Roelie

3. Janke 1809 de kreamheinster fan Elisabeth, har muoikesizzer fan amper âlve. (Hst. V)Sjoch foar Janke ek Haadstik XXXII, Plysje en Justusje.

4. Tyttje 1816 fermoarde! (sjoch hjirûnder en side 16) 5. Jacob 1819 & op syn 45stemei in jong faam fan 21, 2 j nei & †6. Gerben*† 1824 dy’t hjir mar ien dei wêze mocht. ( lytse Gerben soe 25 jier jonger as Lolle wêze)

Tietjerksteradeel, dopen, geb.jaar 1802, doopjaar 1802Geboren op 6 september 1802Gedoopt op 10 oktober 1802 in BergumDopeling: Taeke

Vader: Jelte Lolles Moeder: Elizabeth Taekes Douma

Oer de bern fan Jelte en Elisabeth:

fansels, ek doe moast it (heite)lân ferdidige wurde; Lolle Jeltes moast der alhiel foar nei Woerden:

Kloosterman, Lolle Jeltes z.v. Jelte Lolles te Bergum; 1e afd., 3e bat., 3e comp., maart 1831 bij het mobiele leger in garnizoen te Leeuwarden en Woerden; inv.n.r.129;

Lolle Jeltes, de âldste soan fan Jelte Lolles Kloosterman en Elisabeth Taekes Douma, wie gjin fjochtersbaas en hat it him fêst oansjoen, alhiel nei Woerden, hy hie der noch nea fan heard! Hy woe stommegraach werom nei Burgum; dat sil noch wol in skoftke duorre ha, want se wienen yn dy tiden net mijen mei sokke weikrûpers.

Dan Tyttje, it fjirde bern fan Jelte en Elisabeth/Lysbet: Tyttje. Dat hat wat west! Berne yn 1816 yn Eastermar, yn 1841 troud yn Drachten mei widner mei trije lytse bern Foppe de Haan (!), mem fan Jelke *1842, al 15 jier widdo, likernôch 73 jier, nea in minsk kwea dien. En dan: Fermoarde! It stumper! Moarns betiid om seis oere ek noch! “Om het leven gebracht door Hendrik Kornelis de Vries die daarvoor een gevangenisstraf kreeg van 15 jaar.” (28 april 1891, Drachsterkompenije).

16

Oer Janke, de âldste dochter fan Jelte en Elisabet, mear yn haadstik V: Elisabeth wurdt mem!

En dan Jacob, nei Lolle en Taeke de tredde soan fan Jelte en Elisabeth. Berne yn 1819 yn Semar; yn 1864, dus net earder as op syn 45ste troud mei in jongfaam út Semar, Jantje Oedzes van der Heide, 21 jier! Der kaam yn datselde jier noch in famke, Gelske.

Geboorteakte Dantumadeel, 1864Aangiftedatum 12 november 1864, akte nr. 233Gelske Kloosterman, dochter, geboren 11 november 1864

Vader: Jacob Jeltes KloostermanMoeder: Jantje Oedzes van der Heide

Noch gjin oardel jier letter in jonkje, Jacob Jelte, deselde nammen as dy fan syn heit, dy’t doe al in heal jier wei wie.

Geboorteakte Tietjerksteradeel, 1867Aangiftedatum 4 februari 1867, akte nr. 45Jacob Jelte Kloosterman, zoon, geboren 2 februari 1867 Vader: Jacob Jeltes KloostermanMoeder: Jantje Oedzes van der Heide

Opm.: Vader overleden op 24 juli 1866

Earst wol genôch oer it kleurrike seistal bern fan Jelte en Elisabeth. Men kin hast in boek oer har skriuwe.

Efkes werom nei de pake fan soldaat Lolle, fan ús foarfaar Taeke, fan kreamheinster Janke, fan de fermoarde Tyttje, fan Jacob dy’t oardel jier de brulloft ferstoar en fan lytse Gerben dy’t net grut wurde mocht. Lolle Jans dus. Wat ús opfoel is dat Lolle Jans al 51 jier wie doe’t hy yn 1766 foar de twadde kear troude (no mei Janke Jaakobs), en dat syn soan Jacob Lolles, de âldere broer fan “ús” Jelte, 53 jier letter en ien jier âlder as syn heit yn 1766, yn 1819 noch in faam, Janke Bosgra(af), fan 25 yn it krappe bedstee wist te krijen! Ek widner Hindrik, de âldste soan fan Jacob Lolles en Janke Bosgra, wie yn 1874 al 53 doe’t hy mei Uilkjen Sytsma fan Nykerk, ek al 50, troude. De Kloostermannen lieten de kop net sa gau hingje!

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1836Aangiftedatum 27 juli 1836, blad nr. 29Overleden: Elisabeth Douma, op 26 juli 1836, 56 jaar, vrouw, GehuwdOverlijdensakte Tietjerksteradeel, 1836Aangiftedatum 22 augustus 1836, blad nr. 30Overleden: Jelte Lolles Kloosterman, op 21 augustus 1836, 68 jaar, manWeduwnaar

Sjoch foar de generaasje fan Jelte Lolles en Elisabeth Douma en dy nei har ek side 162 e.f.

17

Yn in oersicht sûnder minder wichtige ynformaasje:

Jan Lolles & Eelkjen Wiegers*±1685 & ±1714 *Kollum

↓5 bern

Lollius/Lolle Jans Geertje Pijtters/Pieters +Gertje Gerrits?†1779 ↓ 1e&1743 Kollum * ? †?

↓1 bernJan Lolles *1744 †1812

↓ 2e&1766 Kollum Janke Jaacobs *Kollum †1785

↓2 bern 1e=Jacob Lolles & Janke Bosgra: ↓ 3 bern 2e&JB mei Berend Bosgraaf: ↓ 6 bern

↓2 bern: Jacob, Jelte

Jelte Lolles & Elizabeth Taekes Douma *1769 Kollum *1779 Burgum †1836 Semar †1836 Semar

&1798 Kollum

Kollumerland c.a., huwelijken 1798Vermelding: Bevestiging huwelijk op 30 september 1798 in Kollum

Bruidegom: Jelte Lolles afkomstig van Kollum Bruid: Elizabeth Taekes Douma afkomstig van Kollum

Opmerking : het huwelijk is bevestigd door het nedergerecht Kollumerland

↓6 bern

1. Lolle, 1799. Taeke 1802, 3. Janke 1809 4. Tyttje 1816 5. Jacob 1819 6. Gerben*†1824

Sjoch fierders ek side 47 e.f. TFL, it kompletere oersicht in pear siden werom en it oersicht fan Kloosterman op side 162 e.f.

18

IV. Pake Pieter en beppe Siepkje

llinnich al de foto hjirûnder fan beppe Siepkje Broors Roorda en pake Pieter Kloosterman, de heit en mem fan Wietske en Roelie, makket it de muoite wurdich in ferfolch te meitsjen op “Twa Ferweven Libbensferhalen”. Dit soe wolris om 1915

wêze kinne.A

“Pake Pieter soe blyn (wurden) wêze, mar “der wie net ien dy’t syn beantsjes sa kreas yn ‘e rige stean hie as pake Pieter” (side 49 TFL)

Huwelijksakte Tietjerksteradeel, 1877Man : Pieter Taekes Kloosterman, oud 25 jaar, geb. te SuameerOuders:Taeke Jeltes Kloosterman en Jantje Freerks RasVrouw : Siepkje Broors Roorda, oud 27 jaar, geboren te GarijpOuders: Broor Andries Roorda en Wytske Barteles Paulusma

Datum : 19 mei 1877, akte nr. 72

Beppe Siepkje Broers Roorda fan Garyp, yn 1877 troud mei Pieter Kloosterman en mem fan Wietske en Roelie (+ Jantsje, Broer†, Broor†, Broor, Taeke). Op de rjochter foto mei Roelie fan Tsjêbbe en Siep op skoat.

19

Geboorteakte Tietjerksteradeel, 1850 Aangiftedatum 16 mei 1850, blad nr. 59

Siepkje Broors Roorda, geboren 16 mei 1850 Dochter van Broor Andries Roorda en Wytske Barteles Paulusma Wonende te Garijp

Earste part fan de houliksakte fan pake Pieter en beppe Siepkje (sjoch ek side 48 TFL)

Pake Pieter, de heit fan beppe Wytske en beppe Roelie, de twa frouwen fan pake Wieger, waard 83 jier:

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1936 Aangiftedatum 4 februari 1936, akte nr. 18

Pieter Taekes Kloosterman, overleden 3 februari 1936, 83 jaar, manZoon v Taeke Jeltes Kloosterman en Jantje Freerks RasGehuwd

We witte net wannear ’t beppe Siep krekt stoarn is. Nearne in ferstjerakte te finen. Earst kamen we faker as ien kear tsjin dat it yn elts gefal nei 1936 wie, it jier dat pake Pieter kaam te ferstjerren. Doe dûkte dy foto fan dy beppe mei dat famke op skoat (side 19), we kamen der efter dat dit beppe Siep is mei har genamt, Roelie fan Tsjêbbe en Siep. Roelie is fan 2 juny 1941. Doe wisten we dat beppe Siep op syn gaust yn 1942 stoarn is. Beppe Siep (*1850) is dus yn elts gefal 92 jier wurden, noch âlder as pake Pieter! (of soe de oarloch en in ferinnewearre befolkingsregister fan Burgum mei de spoarleaze dea fan beppe te meitsjen ha?)

20

De bern fan Taeke Jeltes Kloosterman & Jantsje Freerks Ras:

*6-9-1802 Burgum & 9-6-1838 *27-4-1817 Siegerswâld † 2-1-1863 †20-4-1879 Garyp

↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓

Jelte T. Kl. Freerk T. Kl. Roeltje T.Kl. Jacob T. Kl. Pieter T. Kl. Elisabeth T.Kl. >> Haadstik V*22-8-1839 *9-4-1842 *23-5-1845 *17-4-1849 *9-3-1852 *27-9-1855 allegearre * Semar *Nijega† ? †14-6-1874 †13-8-1931 †1-1-1915 †11-12-1898 †?

↓Omt we yn TFL Roeltje noch oer de kop seagen, hjir wat mear oandacht foar Pieter syn âldere suster:

Geboorteakte Tietjerksteradeel, 1845Aangiftedatum 26 mei 1845, blad nr. 62Roeltje Taekes Kloosterman, dochter, geboren 23 mei 1845

Vader: Taeke Jeltes KloostermanMoeder: Jantje Freerks RosWonende te Suameer

Ek Roeltje gie it mei it bernkrijen net foar de wyn:

Bern fan Kloosterman &1875 Sierd Hiddes Westra fan Grou (Sierd 1e&: 4 bern)

1. Levenloos Westra 1875-1875 †2. Jantje Westra 1877-1877 †3. Jantje Westra 1878-? 4. Levenloos Westra 1880-1880 †5. Lijsbeth Westra 1881-?

Overlijdensakte Idaarderadeel, 1875Aangiftedatum 23 november 1875, akte nr. 127Overleden: Levenloos kind, op 22 november 1875, vrouw

Vader: Sierd Hiddes Westra Moeder: Roeltje Taekes Kloosterman

Overlijdensakte Idaarderadeel, 1877Aangiftedatum 2 juni 1877, blad nr. 13Overleden: Jantje Sierds Westra, op 31 mei 1877, 17 weken, vrouw

Sierd ferstjert yn 1897, 58 jier.Roeltje troude yn 1900, 55 jier, foar de twadde kear, no mei Harmen Hoen, in 63-jierrige widner fan Lúnbert, heit fan acht bern. Doe’t se yn 1931, 86 jier, ferstoar, wie se fiif jier earder foar de twadde kear widdo wurden.

21

Pieter Taekes Kloosterman & Siepkje Broers Roorda*9-3-1852 *16-5-1850 Garyp †3-2-1936 † 1942 of letter, Garyp & 19-5-1877 Tytsj.diel

Huwelijksakte Tietjerksteradeel, 1877Bruidegom: Pieter Taekes Kloosterman, oud 25 jaar, geboren te Suameer

Vader: Taeke Jeltes Kloosterman Moeder: Jantje Freerks Ras Bruid: Siepkje Broors Roorda, oud 27 jaar, geboren te Garijp Vader: Broor Andries Roorda Moeder: Wytske Barteles Paulusma Datum: 19 mei 1877, akte nr.

De bern fan Pieter en Siepkje: ↓ ↓ ↓ ↓Jantje Broor Wietske (ús beppe) Roelie (ús beppe)1. Jantsje P. Kl. 2. Broer P. Kl. 3. Wytske P. Kl. 4.Roelofke P.Kl.*25-5-1878 Semar *4-7-1879 S. *14-9-1880 S. *21-12-1883 S.†21-10-1928 †7-7-1879 S †22-11-1903 Wurdum †26-1-1922 Friens

↓ twilling ↓ ↓ 5. Broor P.Kl. 6. Dea berntjse 7.Broor P.Kl. 8.Taeke P.Kl. sjoch foar Taeke en*21-11-1885 S. *21-11-1885 *29-6-1887 S. *26-9-1888 Wietske ek Hdst. XVII†24-11-1885 S. †21-11-1885 †23-9-1973 & 23-5-1914 Jantsje en Marten

Wietske Boonstra *1887 Garyp

↑ ↑ >> 2 deade poppen: 4-6-1917 en 3-12-1918

↑ ↑ ↗Om mar werris oan te jaan hoe wif it nije libben wie ↗

!! op 21 novimber 1885 ha Pieter en Siepkje in twilling krigen, de iene poppe (as it in jonkje of in famke wie, witte we net) is deselde deis stoarn, de oare, de twadde Broor, hat trije dagen by ús west. Yn 1887 kaam der in tredde Broor, dy is 86 jier wurden.

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1885Aangiftedatum 23 november 1885, akte nr. 202Levenloos kind, overleden 21 november 1885, manZoon van Pieter Taekes Kloosterman en Siepkje Broers Roorda

22

V. Elisabeth wurdt mem!Mei dêrby: Oanfollings op en ferbetterings fan TFL , side 48-49

ake Pieter hie neist syn 3 broers Jelte, Freerk, Jacob, ek noch twa net yn TFL neamde susters: Roeltje, fan 1845 (sjoch haadstik IV), âlder dus as Pieter, en Elisabeth, fan 1855, de jongste fan de seis fan Taeke Kloosterman en Jantsje Ras. P

Sjoch Haadstik IV fan dit Suppl.)

Aangiftedatum 28 september 1855, akte nr. 202Elisabeth Kloosterman, geboren 27 september 1855Dochter van Taeke Jeltes Kloosterman en Jantje Freerks Ras

By de berte-akte: Taeke Jeltes Kloosterman, 52 jier, fan Nijegea hat syn jongste dochter oanjûn: lytse Elisabeth, * 27 septimber 1855, neamd nei syn mem, Elisabeth Douma. It wie harren sechste bern, it soe de lêste wêze. Wat ha se wat mei har belibbe!

As de data allegearre kloppe (en dat liket der wol op) dan is dizze Elisabeth, berne 28 septimber 1855 yn Nyegea, al hiel jong, op trije dagen nei 11 jier!!??, mem wurden fan in jonkje, Pieter (*25 septimber 1866), dy’t yn 1898, 32 jier, stoarn is. We wolle it hast net leauwe, mar kinne der neat oars fan meitsje.

23

Geboorteakte Achtkarspelen, 1866Aangiftedatum 26 september 1866, akte nr. 215Pieter Kloosterman, geboren 25 september 1866Zoon van niet genoemde vader en Elisabeth Kloosterman

Opm.: Kind aangegeven door Janke Jeltes Kloosterman

Dizze Janke Jeltes Kloosterman, muoike fan it ‘kreamfamke’ (!) Elisabeth, hie yn 1836, net troud , 27 jier, in famke krigen, neamd nei har mem, Elisabeth (Douma). We ha allinnich in (úttrekseltsje fan) de dea-akte fan dizze Elisabeth:

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1912Aangiftedatum 7 maart 1912, akte nr. 49Elizabeth Kloosterman, overleden 6 maart 1912, 76 jaar, vrouwDochter van niet genoemde vader en Janke KloostermanOngehuwd

5 jier nei har Elisabeth krige Janke, noch altyd frijfaam, yn 1841, 32 jier, noch in berntsje, in jonkje, Jan:

Geboorteakte Opsterland, 1841Aangiftedatum 9 oktober 1841, blad nr. 115Jan Kloosterman, geboren 7 oktober 1841Zoon van niet genoemde vader en Janke Jeltes Kloosterman

Janke, de sân jier âldere suster fan Elisabeth har heit Taeke (TFL side 48), mem fan twa foarbern, wie dus aardich yn it sâlt bebiten, doe’t har muoikesizzer Elisabeth, dochter fan Taeke en Jantsje, sa jong yn ‘e kream moast. Dikke kâns dat muoike Janke har kreamheinster wie en dêrom ek op 26 septimber 1866 nei it gemeentehús yn Bûtenpost setten is om lytse Pieter, it jonkje fan har nicht, oan te jaan. En dat har hântekening op it

24

gemeentehús net al te fêst op papier kaam, is fansels gjin wûnder. Sa faak hoechde se net sjen te litten dat se in bytsje skriuwe koe. En se hie de ôfrûne dagen en nachten as kreamheinster it ien en oar meimakke, dat joech fansels gjin fêste hân.

Janke, *1809, troude yn 1848, se wie doe dus 39, mei Fooke Michiels Bouwer, 55 jier, út Drachten; har Elisabeth wie doe tolve, lytse Jan wie sân. Janke koe fansels net mear al te sinnich wêze; de man mei wa’t se de lapen gearsmiet wie 16 jier âlder. It liket der op dat Fooke net earder troud west hat. Yn 1850 krigen se tegearre noch in dochterke, Sjoerdtje. Janke stoar yn 1887, 79 jier.

In oersicht fan de foarâlden en neikommelingen fan Fokke Bouwer (en Janke Kloosterman)

Jelmer Roelofs*1640 †? &Grietje Wybes*1640 ↓1 bern? Sjoch foar de generaasjes foar Lolle en Janke,Roelof Jelmers Michiel Sjoerds Taeke en Tyttje, Haadstik III en Haadstik XXXV.*1665 W’geast *1682 Kollum†foar 1721 W’geast †? & & ▼Aafke Jaspers Martjen Luitjens Jan Lolles & Eelkjen Wiegers*1667 W’geast *1684 Kollum *±1685 *±1690†nei 1728 W’geast

&1706 Kollum Lolle Jans 1e& Geertje Pijtters = Gertje Gerrits?=

↓ ↓Jasper Roelofs & Sjoerdtje Michiels Lolle Jans2e&Janke Jaacobs Taeke Douma&Tyttje Rinsma*1710 W’geast *1712 Kollum *1715 Kollum *Kollum *1744 Sewâld *Burgum

†1799 Kollum †1805 Kollum †foar 1796 †?↓

Michiel Jaspers & Rinske Fokkes Bouwer Jelte Lolles Kloosterman & Lysbet Taekes Douwma*±1745 *±1757 *1769 Kollum * 1779 Burgum†1808 Drachten †1837 Drachten †1836 Semar †1836 Semar

&1774 Rottefalle &1798↓9 bern ↓6 bern

Fokke Michiels Bouwer & Janke Jeltes Kloosterman *1794 Rottefalle *1809 Burgum

†1868 Rottefalle †1887, 78 jier&1848 Drachten

↓1 bernFolkert Sytzes de Boer & Sjoerdtje Fokkes Bouwer*1852 Drachten *1850 Drachten†1931 Aldegea †1936 Aldegeaboerearbeider

&1874 Drachten ↓9 bern

Janke, Sietze, Fokke, Sieger, Pietje, Aukje, Elizabeth, in twadde Sieger en in tredde Sieger

It falt op dat Fokke Michiels yn 1811/12 de skaainamme ‘ Bouwer’, dy fan syn mem dus, oannommen hat.

Werom nei Jankes nicht Elisabeth, dochter fan Taeke en Jantsje, mem fan Pieter. Sy is yn 1884, se wie doe dus 29 jier, troud mei in Grouster: Binnert Kleinhuis. Soan Pieter wie doe

25

18 jier. Binnert, * jannewaris 1842, hie al earder troud west (&1 maaie 1867); hy hie mei Tryntsje de Wal, *20 desimber 1845, 7 bern krigen, dêrby in twilling. Binnert wie 40 doe’t Tryntsje der by wei foel. Twaënheal jier letter troude hy mei ús Elisabeth, mem fan in jongkeardel fan 18 (sjoch fierder side 16)

Huwelijksakte Idaarderadeel, 1867Man : Binnert Kornelis Kleinhuis, oud 24 j., geb te GrouwOuders: Kornelis Binnerts Kleinhuis en Jeltje Wiggeles de VisserVrouw : Trijntje Willems de Wal, oud 21 j., geboren te WartenaOuders: Willem Rintjes de Wal en Sjoerdtje Sipkes de JongDatum : 15 mei 1867, akte nr. 14

Overlijdensakte Idaarderadeel, 1882Aangiftedatum 3 februari 1882, blad nr. 3Trijntje Willems de Wal, overleden 3 februari 1882, 36 jaar, vrouwGehuwd

Huwelijksakte Idaarderadeel, 1884Man : Binnert Kleinhuis, oud 42 jaar, geboren te GrouwOuders: Kornelis Binnerts Kleinhuis en Jeltje Wiggeles de VisserVrouw : Elisabeth Kloosterman, oud 29 jaar, geboren te NijegaOuders: Taeke Jeltes Kloosterman en Jantje Freerks RasDatum : 13 november 1884, akte nr. 29

Omdat it dochs hiel bisûnder is, sa’n jong famke dy’t mem wurdt, hjir ûnder in oersicht fan de femyljetriedden fan Elisabeth Kloosterman, it jongste suske fan pake Pieter Kloosterman en dus in muoike fan ús beppe Wietske en beppe Roelie.

Jelte Lolles Kloosterman & Elisabeth Douma Freerk Pieters Ras & Roeltje Jans

1768-1836 1779-1836 ↓ ↓

Taeke Jeltes Kloosterman &1838 Jantje Freerks Ras1803-1863 ↓ 1817-1863

↙←←←← Elisabeth Taekes Kloosterman *1855-†?↓ & 1884↓ Binnert Kornelis Kleinhuis 1e&1867 Tryntsje de Wal

↓ 1842-1921 1845-?

↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓

↓ Sjoerdtsje Kornelis Jeltje Hinke Willem Taeke Wigle

↓ 1867 1870 1872 1876 1876 1879 1880 ↓ twilling

↓ ↓ ↓ ↓

Pieter Kloosterman Jelte B.Kl. Saeke B.Kl. Jan B. Kl. 1+3 bern fan Elisabeth 1866-1898 1885-1885 1888-? 1891-? syn heit = ?, & &Pieter is net troud west Aukje Dykstra * Wurdum Fokje Roodbergen * De Gerdyk

Ut ien fan de bronnen, stamboomderzoek.com, op de oarde side, neist de úttrekseltsjes fan de berteakten earder fan Elisabeth en krapoan âlve jier letter, har soan Pieter, in befêstiging fan it bjusterbaarlike en nuodlik barren yn Rottefalle yn 1866.

In skande, dit barren mei Elisabeth, it jongste famke, it jongste bern fan Jelte Lolles Kloosterman en ElisJantsje Ras? Elisabeth wie fêst ek de lêste fan de bern dy’t noch yn ‘e

26

hús wienen, ‘ús’ Pieter dy’t alve jier letter mei (beppe) Siep Roorda trouwe soe, wie yn 1866 14 jier, Jacob wie wer trije jier âlder. Heit Taeke wie yn 1863 al stoarn. Ik besykje no mooglike heiten út te sluten en ûnwierskynlik te meitsjen. Mar Elisabeth neiwize en leechachtsje dogge we fansels net. Ek sy wie “een kind des tijds” en de tiid nei dit memke en dit popke hat in protte antwurden oersljochte en ús it swijen oplein. Oer oardielje en feroardiele kinne en wolle we it fansels net mear ha.

Opm. No kinne je sokke bronnen net altyd leauwe. Pieter soe yn Grou berne en stoarn wêze, mar de aktes jouwe dúdlik Rottefalle oan. Wat hie Pieter út de Wâlden ek yn it wetterlân te sykjen?!

It hat fêst in hiel trelit west by de Kloostermannen en yn de omkriten fan Rottefalle en it ropt fansels allegearre in protte fragen op: sa’n jong famke en dan al swier fan in lytse poppe, in bern krijt in bern. Wat hat him dêr yn Rottefalle allegearre ôfspile? Wa wie de heit? Hoe hat Elisabeth har mem dit oppakt? Want heit Taeke wie, 60 jier, trije jier earder al stoarn. Is Pieter by beppe Jantsje grut wurden as it lytse broerke fan syn mem Elisabeth? Hoe grut wie de skande en it skandaal yn it doarp? Hokker praat gie der troch it doarp? Hoe grut de skamte fan Elisabeth en fan har mem Jantsje? En hoe kamen se troch de tiid, beppe Jantsje dy’t faaks krekt de oare bern it hús út hie, memke Elisabeth en lytse Pieter? Allegearre fragen sûnder antwurd.

Hoe dan ek, yn 1882, doe’t Elisabeth 29 jier wie, in jier foardat har mem Jantsje, 46 jier ferstoar, troude se dus mei de Grouster widner *Binnert Kleinhuis, mei in hús fol bern. Soan Pieter, 18 jier, sil wol net mei ferhuze wêze nei Grou, sil wol wurk fûn ha en de kost en ûnderdak yn ‘e omkriten fan de Rottefalle fertsjinne ha. In grutte jonge dus minder foar

*Fan Binnert witte wy allinnich noch dat hy op 19 septimber 1855 (it bertejier fan Elisabeth), 13 jier wie hy doe, yn Ljouwert foar de rjochter stien hat fanwege “overtreding der wet op de Jagt in visscherij”. Hy mocht 3 gûne betelje omdat hy in nacht te poeren west hie. Hy mocht der ek 3 dagen foar bak yn. Dochs moai dat hy kieze koe… Mar dit wie Binnert fansels al lang fergetten doe’t hy yn 1882 Elisabeth oan ‘e heak slein hie en nei Grou ta helle om op syn bern te passen.

27

Elisabeth, mar sân Grouster tsiiskoppen, de âldste 14, de jongste fjouwer, op it bûterbryfke ta. Elisabeth wie te plak. . .

Elisabeth en Binnert krigen tegearre noch trije bern, de earste, Jelte, ferstoar yn syn bertejier, 1885, hy hie hjir mar twa moanne west. De oare twa, Taeke en Jan, fan 1888 en 1891, trouden yn 1913 en 1914. Hoe âld Elisabeth wurden is, witte we net. Se sil nei alle gedachten har man, Binnert, † 1921, oerlibbe ha.

En Pieter, it jonkje fan Elisabeth, op trije dagen nei, alve jier jonger as syn mem? Hy wie yn 1884, 18 jier, net mei syn mem nei Grou ferhuze, hy wie yn de Wâlden bleaun en hie dêr doe fêst al in protte wurk fersetten. Hy kaam yn 1898, 32 jier jong, te ferstjerren. Pieter hat nea troud west.

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1898Aangiftedatum 13 december 1898, akte nr. 228 Pieter Kloosterman, overleden 11 dec. 1898, 32 jaar, manZoon van niet genoemde vader en Elisabeth Kloosterman. Ongehuwd

de skoalle fan Nijegea dêr’t Elisabeth mooglik op sitten hat

28

http://elahuizen.nl/index.php/fotogalerij/image?view=image&format=raw&type=orig&id=1499

VI. Beppe Wietske en beppe Roelie

G eboorteakte Tietjerksteradeel, 1880Aangiftedatum 14 september 1880, akte nr. 263Wytske Pieters Kloosterman, geboren 14 september 1880

Dochter van Pieter Taekes Kloosterman en Seipkje Broers Roorda

Gjin foto, spitich genôch, fan beppe Wietske. We moatte it dwaan mei: • notysje fan berte 1880, hjir boppe (Tresoar) • notysje houlik mei Wieger Zylstra, 1902 (Tresoar; TFL side 43)• harren trouboekje (yn TFL side 43)• aktes fan ferstjerren 1903 fan Wietske en har jonkje (TFL side 50 en 51)• rouadvertinsje, Ljouwerter Krante 26 nov. 1903 (TFL side 51)

Oardel jier nei’t se fol moed mei Wieger it bûterbryfke út Burgum helle hie, kaam Wietske yn Wurdum yn it kraambêd te ferstjerren. (TFL side 49-51). It dea berne popke waard yn ‘e earmen fan syn mem begroeven op it tsjerkhôf dêr.

beppe Roelie

En wat ha we fan beppe Roelie?

De foto hjirboppe! Notysje berteakte 1883 (Tresoar, hjir ûnder), Notysje houliksakte 1904(Tresoar, hjirûnder) Trouboekje mei de dêryn neamde bern fan Wieger en Roelie (side 30). Notysje fan dea-akte, dea berntsje, 5 april 1909), side 30. Frisia, 3 febr. 1922: Burgerlijke Stand: ferstoarn: Roelofke Pieters Kloosterman (side 30).

Geboorteakte Tietjerksteradeel, 1883Aangiftedatum 22 december 1883, akte nr. 391Roelofke Pieters Kloosterman, geboren 21 december 1883Dochter van Pieter Taekes Kloosterman en Siepkje Broers Roorda

29

Huwelijksakte Leeuwarderadeel, 1904Man : Wieger Zijlstra, oud 27 jaar, geboren te Twijzel, gemeente

AchtkarspelenOuders: niet genoemde vader en Bieuwkje ZijlstraVrouw : Roelofke Pieters Kloosterman, oud 20 jaar, geboren te

Suameer,Tietjerksteradeel. Ouders: Pieter Teakes Kloosterman en Siepkje Broers Roorda

Datum : 29 oktober 1904, akte nr. 85

Ut it trouboekje fan Wieger en Roelie:

It jonkje dat yn 1909 dea berne is, stiet der yn ’t trouboekje net by, mar helje we mei de notysje hjirûnder út it ferjitboek.

Overlijdensakte Idaarderadeel, 1909Aangiftedatum 5 april 1909, akte nr. 24Levenloos kind, overleden 4 april 1909, manZoon van Wieger Zijlstra en Roelofke Kloosterman (Sjoch ek TFL side 43)

Frisia, 3 febrewaris 1922, ek yn TFL side 52Beppe Roelie har libben yn grutte stappen: 4e bern fan Pieter en Siepkje, húshâldster en twadde frou fan de man fan har yn it kreambêd ferstoarne suster, mem wurden fan lytse Wietse trije dagen nei de reis nei it gemeentehús yn Huzum, mem fan acht bern fan wa’t twa net grut wurde mochten, stoarn yn Friens doe’t se noch mar krekt 38 jier wie. Wat in libben! Dat se fan dy acht bern in knoei krigen hat en dat der yn har lêste jierren, ek al wie se noch jong, wolris in dokter oer de flier kaam, is dan ek gjin wûnder.

30

Fan beppe Roelie Kloosterman de foto twa sidenwerom. Sy hat nei de dea yn Wurdum fan har suster Wietske de húshâlding fan Wieger oppakt en is de mem wurden fan Wietse, Pieter, Bieuwkje, Siep,Klaas en Jantsje en noch twa jong ferstoarne berntsjes. Beppe Roelie dy’t sels ek net âld wurde mocht: 38 jier. Net dúdlik bliuwt it wêr’t Roelie oan stoarn is.Roelie fan Nijbeets, heucht it noch dat har mem,Jantsje, it wol hie oer in húske of in tintsje yn detún dêr’t har mem yn lei. En oer in dokter dy’t lytseJantsje pipermuntjes tastoppe. Dat soe dan om1920/’20/’21, doe’t Jantsje fiif-seis jier wie, spile ha.Mar de fraach wêr’t beppe Roelie jannewaris 1922 Dit soe de dokter fan beppe Roelie no krekt oan stoarn is, waard ek wol beantwurde wêze, de dokter fan wa’t lytse Jantsjemei it ek wer fragen oproppende “oan in pipermuntsjes krige as hy by har senuwynsinking, se hie in senuwsykte”. Der bliuwe mem yn Friens kaam.fragen dêr’t gjin antwurd op komt.

mem

31

VII. Wat in fertriet! (as foarbyld fan sa faak sa folle fertriet)

4deade berntsjes fan Oeds en Wiepkje (ek side 42 TFL)(Oeds is in fiif jier âldere broer fan (beppe) Bieuwkje)

Huwelijksakte Achtkarspelen, 1875Bruidegom: Oeds Zijlstra, oud 29 jaar, geboren te Kooten

Vader: Wieger Romkes Zijlstra Moeder: Dieuwke Joons Veenstra Bruid: Wypkjen de Haan, oud 32 jaar, geboren te Kooten Vader: Wiebe Lieuwes de Haan Moeder: Iebeltje Alberts Postma Datum: 3 september 1875, akte nr. 61

Huwelijksakte Achtkarspelen, 1875

Oeds Zijlstra, de twadde soan fan Wieger Romkes Zylstra en Dieuwke Veenstra en de fiif jier âldere broer fan beppe Bieuwkje, troude op 3 septimber 1875 yn Bûtenpost mei Wypkjen de Haan. Nei in earste famke, Ybeltsje, yn 1875 gie it trije kear mis, twa famkes en in jonkje kamen dea op ‘e wrâld:

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1878Aangiftedatum 14 februari 1878, blad nr. 8Levenloos kind, overleden 14 februari 1878, vrouwDochter van Oeds Zijlstra en Wiepkje de Haan

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1879Aangiftedatum 19 februari 1879, blad nr. 9Levenloos kind, overleden 19 februari 1879, vrouwDochter van Oeds Zijlstra en Wiebkje de Haan

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1880Aangiftedatum 12 maart 1880, blad nr. 11Levenloos kind, overleden 11 maart 1880, man

Zoon van Oeds Zijlstra en Wiepkje de Haan

Yn 1881 rette lytse Dieuwke, neamd nei har beppe fansels, it wol op, mar wer trije jier letter mocht in fjirde famke it ljocht net sjen:

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1884Aangiftedatum 17 januari 1884, blad nr. 3Levenloos kind, overleden 16 januari 1884, vrouwDochter van Oeds Zijlstra en Wiepkje de Haan

Fiif famkes en ien jonkje foar Oeds en Wiepkje, fjouwer sûnder namme op ’t hôf!De akte wie der net berekkene dat in berntsje dat dea op ‘e wrâld komme koe en by wa der dus fan “overlijden” neffens de amtner gjin sprake wie. Dêrom hat hy yn de akte it “is overleden” trochskrast en dêr in spesjale notysje fan makke. En ûnder de akte fansels de notysje dat Oeds “niet hebbende mede geteekend, als verklarende geen schrijven te hebben geleerd.”

Fjouwer deade berntsjes foar Oeds en Wiepkje! En fiif moanne nei harren fjirde dea berne poppe ferstoar Oeds sels, 38 jier. Wiepkje moast fierder allinnich troch de tiid, allinnich mei har famkes Ybeltsje, 9 jier, en Dieuwke, 3 jier.

32

Transkripsje fan de akte dy’t opmakke is doe’t Oeds syn tredde dea berne poppe yn Bûtenpost oanjoech :

In het jaar een duizend acht honderd en tachtig, den twaalfden dag der Maand

Maart , zijn voor ons ondergeteekende, Ambtenaar van den Burgerlijke Stand der

Gemeente Achtkarspelen, provincie Frieslandgecompareerd: Oeds Zijlstra, oud vierendertig jaren, van beroep Arbeider,

wonende teAugustinusga en Gerben Hendriks Kootstra, oud eenenvijftig jaren, van beroep Arbeider,

wonende te Harkema Opeinde,de eerste vader van de hierna te melden levenloos aangegevene, en de

tweede aan hem vreemd, welke ons verklaard hebben, dat zij als levenloos aangeven een kind van

het mannelijk geslacht, zoontje van Oeds Zijlstra en Wiepkje de Haan, echtelieden,

arbeiders,wonende te Augustinusga, ter wereld gebragt op den elfden der maand Maart dezes jaars des avonds

ten zes ure, te Augustinusga, en hebben wij deze acte aan de aangevers voorgelezen,

van welke de tweede deselve na zulks met ons heeft geteekend, hebbende de eerste niet mede geteekend, also verklarende geen schrijven te hebben geleerd.

en hjirûnder de hântekeningen fan Kootstra en de amtner; Oeds, dy’t it skriuwen net leard hie, hoechde net iens in krúske te setten.

Oeds en Wiepkje wienen gjin útsûnderingen; dat docht wol bliken yn haadstik XXXIV: De wrede dea: In berntsje nei ’t hôf!):

Noch in pear fan sokke tryst betearde bernewinsken (allinnich by trije of mear):†

Aukje Pieters & Oeds Rinsma (Eastermar) ferlearen tusken 1698 en 1707 3 berntsjes Haring Melles & Sytske Uilkes (Garyp) ferlearen tusken 1708 en 1725 4 bern Roeltje Kloosterman & Sierd Westra (Grou) ferlearen tusken 1875 en1889 3 famkes Pieter Taekes Kloosterman & Siepkje Roorda ferlearen tusken 1885 en 1887 3 berntsjes Folkert de Boer & Sjoerdtsje Bouwer (Drachten) ferlearen tusken 1882 en 1894 3 Siegers Lykele de Vries & Wietske Roorda (Tytsj.diel) ferlearen tusken 1898 en 1904 4 poppen Bote Eises & Geartje Pieters (Ousterhaule) ferlearen tusken 1709 en 1726 5 berntsjes Hendrik Talen & Hillegien Jans (Wanneperfean) ferlearen tusken 1741 en 1747 3 famkes Roelofjen Ybeles de Vries & Hylke Schaafsma (Rotsterhaule) ferlearen tusken

33

1805 en 1823 3 bern Claes Hertsens & Aafje Aukes (Nyehaske) ferlearen tusken 1702 en 1709 3 pjutten Ytje Hinnes & Evert Arents (De Jouwer) ferlearen tusken 1749 en 1761 3 bern Jeen Tabes Koopman & Joukje Ibeles vdr Meulen (Beets) ferlearen tusken 1865 3x in Jitze

en 1870 + in Jeltsje Frans Alderts Bilstra en Doetje vdr Meer moasten tusken 1874 en 1882 > 3x in Gerrit nei ’t hôf bringe, ien fan 5 wike, de twadde 2 jier, de tredde ien jier. (sj. Hdst XIV)

VIII. Pake Wieger en syn foarfaars

Sa binne we yn TFL op side 40 it oersicht fan de Zylstra’s begûn:

De foarâlden fan ús heit en pake Wieger Zylstra:❶Jan Romkes & Grietjen Jans ±1673 Fiskfliet & 1-5-1698 Fiskfliet tsjerke

Earst wat feroarings, oanfollingen, ferbetteringen en nijsgjirrichheden, want wy witte fan dizze Jan Romkes & Grietjen Jans en harren neikommelingen no krekt wat mear en soms it ien en oar krekt wat better:

Sa witte we no dat de famyljenamme Veenstra (fan Bieuwkje Wiegers dy’t yn 1780 mei Romke Martens Zylstra troude), ek wol as Van der Veen skreaun waard:Bieuwkjen Wiegers Veen van der, geb. ± 1780 te Twijzel (en net Bakkeveen, side 41 TFL), ovl. 02 mei 1859 te Achtkarspelen Ook Veenstra.

Geboorteakte Achtkarspelen, 1811Aangiftedatum 13 november 1811, akte nr. 105Hendrikje Romkes, geboren 13 november 1811

Dochter van Romke Martens en Baukje Wiegers (VEENSTRA OF VAN DER VEEN)

Yn Bûtenpost ha se yn 1811 fan de mem fan Hendrikje in Baukje makke wylst it Bieuwkje wêze moast. Dat ha we faker sjoen, dat se op in gemeentehús in namme net goed ferstean woenen of muoite hienen mei de Fryske stavering. (sjoch ek TFL side 49)

Marten Romkes Zylstra, * 16-11-1814, troude yn 1841 yn Drachten mei Akke (of Aukjen) Wiebes de Haan. Fjouwer jier en twa bern (Klaaske en Bieuwkjen) letter brocht Akke Marten nei it tsjerkhôf, † Twizel 1845. Wer tolve jier letter troude Akke mei Meine Sjoerds de Vries. Mei him krige se noch fjouwer bern: Sjoerd, Bieuwkje, Teetske en Elisabeth (sjoch ek side 41 TFL en haadstik XXXV fan dit supplemint)

Huwelijksakte Smallingerland, 1841 Man : Marten Romkes Zijlstra, oud 26 jaar, geboren te Twijzel, gemeente Achtkarspelen Ouders: Romke Martens Zijlstra en Bieuwkjen Wiegers van der Veen Vrouw : Akke Wiebes de Haan, oud 19 jaar, geboren te Drachten Ouders: Wiebe Willems de Haan en Klaaske Jans de Graaf Datum : 7 mei 1841, akte nr. 23

Fan de frouljue, de dochters, wurdt yn de genealogy ornaris fierder net sjoen nei bern, bernsberns, ensfh. By Aukje Romkes *±1742 yn Bûtenpost, de dochter fan

34

Romke Jans en Lysbeth Martens, yn 1774 troud mei Andries Folkerts Dykstra, dogge we dat wol efkes, ek omdat se de earste dochter is fan de Zylstra-takke fan wa’t we wat mear fine kinne:

Jan Romkes & Grietjen Jans sjoch ek haadstik XXIV, Z1*±1673 Fiskfliet *±1680?&1698 Fiskfliet↓1 bern?

Romke Jans & Lysbeth Martens

*1700 Fiskfliet *±1705? ↓2 bern: Aukje en Marten Romkes

Aukje Romkes &2e Andries Folkerts Dykstra 1e& mei Trijntje Wiegers* ±1742 Kollum * 1e&4-11-1770 Bûtenpost †1774†10-2-1828 † foar 1828

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1828Aangiftedatum 11 februari 1828, blad nr. 4Aukjen Romkes, overleden 10 februari 1828, 86 jaar, vrouw

Weduwe van Andries Folkerts Dijkstra

2eAFD &13-11-1774 Kollum, noch yn it jier dat Tryntsje ferstoar Kollum Bûtenpost

5 bern:↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Oege Aaltje Folkert Romke Vokeltje*9-10-1775 *24-11-1776 *13-2-1778 *4-6-1780 *27-12-1787†8-10-1828 †14-2-1827Alle fiif * en † yn Bûtenpost

Aukje Romkes troude yn 1774 yn Bûtenpost mei Andries Folkerts Dykstra, dy’t earder datselde jier widner wurden wie fan Trijntje Wiegers; der wienen blykber gjin bern. Andries en Aukje krigen fiif bern. Mar de neikommelingen fan har âldere broer Marten binne yn de genealogy en foar ús wichtiger.

35

1 oktober 1877: Wieger Romkes, 57 jier, arbeider, en de heit fan Bieuwkje , 27 jier, “zonder beroep en wonende te Twijzel en zulks ten huize en in tegenwoordigheid van hun aangever”, jout syn jongste pakesizzer oan, in lytse Wieger fansels. In heit krige it jonkje der earst noch net by. 13 jier letter troude syn mem, Bieuwkje, mei Klaas Kooistra en sa krige Wieger dochs noch in heit en boppedat op de koop ta fjouwer (heal)broers: Rinze *1889 †1890, Hendrik *1889, noch in Rinze *†1891, en Romke *1895; de twa Rinzes koenen it libben net oan en bedarren al rillegau yn in bernegrefke.

En no pake Wieger Zylstra fan Friens:

36

pake Wieger fan Friens

Geboorteakte Achtkarspelen, 1877Aangiftedatum 1 oktober 1877, akte nr. 217Wieger Zijlstra, geboren 28 september 1877

Zoon van niet genoemde vader en Bieuwkje Zijlstra

Wieger, fan syn tolfde ôf, doe’t Klaas Rinzes Kooistra mei syn mem Bieuwkje troude, styfsoan fan Klaas, * 21-2-1852 . Klaas wie earder troud mei Marijke Geerts vdr Wijk fan Surhústerfean dy’t op 19-1-1889 yn it kreambêd ferstoar by de berte fan harren earste, in jonkje, Rinze. (side 42 TFL).

Huwelijksakte Achtkarspelen, 1887Man : Klaas Kooistra, oud 35 jaar, geboren te SurhuizumOuders: Rinze Klazes Kooistra en Loltje Hendriks van der HeideVrouw : Marijke van der Wijk, oud 29 j., geb. te SurhuisterveenOuders: Geert Andries van der Wijk en Baukje Koenes Ongersma

Datum : 25 juni 1887, akte nr. 61

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1889Aangiftedatum 21 januari 1889, akte nr. 16Marijke Geerts van der Wijk, overleden 19 januari 1889, 31 jaar, vrouw Gehuwd

In goed jier letter troude Klaas Kooistra mei Bieuwkje, dy’t trije moanne earder foar de twadde kear mem wurden wie.

Huwelijksakte Achtkarspelen, 1890Man : Klaas Kooistra, oud 38 jaar, geboren te SurhuizumOuders: Rinze Klazes Kooistra en Loltje Hendriks van der HeideVrouw : Bieuwkjen Zijlstra, oud 39 jaar, geboren te TwijzelOuders: Wyger Romkes Zijlstra en Dieuwkje VeenstraDatum : 8 maart 1890, akte nr. 5

Opm. : Bruidegom is weduwnaar van Marijke Geerts van der Wijk; met legitimatie van een kind.

37

Doe’t se trouden, yn maart 1890, wienen se mei harren fiven: Klaas mei lytse Rinze, Bieuwkje mei grutjonge Wieger, 12 jier, en Hendrik, dy’t trije moanne earder berne wie, mem Bieuwkje har twadde foarbern:

Geboorteakte Achtkarspelen, 1889Aangiftedatum 10 december 1889, akte nr. 307Hendrik Kooistra, geboren 7 december 1889Zoon van Klaas Kooistra en Bieuwkje Zijlstra

Opm.: Kind erkend bij huwelijk ouders d.d. 10 december 1889; datum huwelijk niet vermeld in de kantmelding

!! Dat betsjut dat wat op side 45 fan TFL stiet, net hielendal kloppet. De earste Rinze wie it jonkje fan Klaas en syn earste frou Marijke. Hindrik * 10 desimber 1889, wie nei Wieger it twadde jonkje fan de frijfaam Bieuwkje. Klaas wie trije moanne letter,op 8 maart 1890, doe’t hy mei Bieuwkje troude, grut genôch om Hendrik syn soan te neamen en syn namme, Kooistra, te jaan. Krekt in heal jier nei ’t Klaas en Bieuwkje de lekkens gear smiten hienen, moast lytse Rinze, it soantsje fan Klaas en syn ferstoarne frou Marijke, achtenheale moanne jong, belies jaan en gie syn mem Marijke efternei:

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1890Aangiftedatum 10 september 1890, akte nr. 145Rinze Kooistra, overleden 9 september 1890, 1 jaar, man

Nei Hendrik kamen der noch twa jonkjes, in twadde Rinze, yn 1891, en yn 1895 Romke. Lytse Rinze ferstoar nei twa wike. Der lei gjin segen op dy namme.

Geboorteakte Achtkarspelen, 1891Aangiftedatum 7 november 1891, akte nr. 290Rinze Kooistra, geboren 5 november 1891Zoon van Klaas Kooistra en Bieuwkjen Zijlstra

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1891Aangiftedatum 19 november 1891, akte nr. 166Rinze Kooistra, overleden 19 november 1891, 2 weken, man

Dan Romke, de jongste fan Klaas Kooistra en Bieuwkje Zylstra:

Geboorteakte Achtkarspelen, 1895Aangiftedatum 5 februari 1895, akte nr. 42Romke Kooistra, geboren 2 februari 1895Zoon van Klaas Kooistra en Bieuwkjen Zijlstra

Romke die it better. Hy troude yn 1925 mei syn nicht Antsje Martinus Zylstra. Se krigen njoggen bern. Omke Romke waard 95 jier. Hy is yn 1986 yn Noardburgum ferstoarn.

Yn oersicht: (is oanfolling en ferbettering fan TFL side 42) Omt Bieuwkje yn har libben wat de leafde oangiet, net alhiel it bewende paad delgie en it foar ús, sa folle jierren letter, wat dreech makket om alles en eltsenien teplak te krijen en út elkoar te hâlden:

5 bern fan Bieuwkje en/of Klaas Kooistra en/of Marijke vdr Wijk:

Wieger Rinze Hendrik Rinze Romke

38

*28-9-1877 *19-1-1889 *7-12-1889 *5-11-1891 *2-2-1895 Twizel Surhuzum Surhuzum Achtkarsp.? Surhuzum †28-2-1955 Grou †9-9-1890 3 moanne foar & soan Klaas + soan Klaas+

tr Klaas ‘erkend’ Bieuwkje Bieuwkjesoan Bieuwkje soan Klaas+ soan Klaas?+Bieuwkje †19-11-1891 †25-4-1990

Marijke wenne yn Akkrum Harkema &15-5-1915 & Antsje Zylstra Grietje Bijlsma 9 bern

It wurdt wat in tizeboel, mei sa’n “bij huwelijk erkend kind”, sa’n “legitimatie van een kind”, in soan dy’t gjin heit hat, mar letter dochs wol, en net ien, mar twa Rinzes dy it beide nei in ‘goed’ jier net oprêden.

Doe’t Klaas en Bieuwkje op 8 maart 1890 trouden, wie lytse Hendrik der dus al trije moanne. 10 desimber 1889 sil de dei wêze dat Hendrik oanjûn is. Klaas woe ha dat Bieuwkje har twadde soan in Kooistra waard. Mar syn soan? ‘t Kin fansels. Dan is lytse Hendrik twa moanne nei de dea fan syn earste frou troch Klaas ‘oanset’ . . . Hoe gie dat yn dy tiid? Bieuwkje gjin man, wol in soan fan alve, tolve,koe as memke moai de húshâlding fan Klaas berêde. Klaas dy’t mei lytse Rinze sitten bleaun wie, berne op de dei dat syn mem ferstoar. Klaas en Bieuwkje, se wienen moai mei elkoar rêden en waarden it oe sa iens. En as we de stientsjes op it hôf fan Surhústerfean sa sjogge, is dat oan it ein ta sa bleaun. (side 46 TFL)

Beppe Bieuwkje, de mem fan pake Wieger, mem fan twa “foarbern”, de twadde frou fan Klaas Kooistra en sa styfmem fan it al gau ferstoarne popke Rinze, mem fan noch twa jonkjes, dêr’t ien al nei twa wike de stiid opjoech, gie yn 1925 har man en de twa lytse Rinzes efternei. (sjoch ek TFL side 45 en 46)

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1925Aangiftedatum 20 september 1925, akte nr. 112Bieuwkje Zijlstra, overleden 18 september 1925, 74 jaar, vrouwWeduwe

En Hendrik? Hendrik, de twadde soan fan de noch net troude Bieuwkje, troude yn 1915 yn Grou mei Grytsje Bylsma. Grytsje wie oan ‘e Pikmar berne yn 1889. Se kamen yn Akkrum te wenjen, krigen dêr fjouwer bern: Jeltsje, Bieuwkje, Tryntsje en Klaas. Doe’t Wytse en Dout yn 1945 út Wartburg yn de Eifel werom kamen, ha se noch efkes by Hendrik en Grytsje ûnderdak krigen foardat se plak fûnen oan de Sminiadyk. Grytsje ferstoar yn 1958, 69 jier, Hendrik yn 1965, 75 jier.

Huwelijksakte Idaarderadeel, 1915Man : Hendrik Kooistra, oud 25 jaar, geboren te SurhuizumOuders: Klaas Kooistra en Bieuwkje ZijlstraVrouw : Grietje Bijlsma, oud 25 jaar, geboren te GrouwOuders: Jelle Bijlsma en Jeltje BudstraDatum : 15 mei 1915, akte nr. 22

Werom nei pake Wieger. Fan pake Wieger Zylstra fan Friens, de heit fan Klaas en Wietse, Pieter, Bieuwkje, Siep en Jantsje en twa jong ferstoarne berntsjes, stiet yn TFL net iens in foto. Dat wurdt hjir yn dit supplemint goed makke.

39

Pake Wieger dy’t as jonkje fan in jier as 14 twa kear troch in heachgelearde, rju eale rjochter nei it Blokhús stjoerd wie omt hy him troch de bysfeint fan Twizel trappearje litten hie doe’t hy foar syn kninen en geiten in pear sekfol krekt meand gers fan in stik lân fan in deune boer ophelle. (haadstik XVII, TFL) Pake Wieger dy’t twa susters troude en oerlibbe en spul mei in oare pake krige doe’t se beide mienden dat se ferneamd wurde moasten. Pake Wieger dy’t de earme sângrûn fan de Wâlden foar de fette klaai fan de Greidhoeke ferruilde, mar yn Friens mar in tin plakje brea en noch minder lok fine soe. Pake Wieger dy’t foar in pear sinten him út ‘e naden wrotte foar ferskate Frienzer boeren en alle dagen harren kostlike molke fan Friens nei Reduzum polske.

No moatte we dy boeren net tekoart dwaan, se wienen net allegearre min of striemin: Ids Boersma (of wie it Jarig?) en de boerinne faaks noch mear, hie wol begryp foar de húshâlding fan Wieger, pake krige wol gauris wat mear mei as syn lean. Dan koe frou Boersma him wat skewiele en kaam pake mei griente fan de pleats thús. Oant wannear pake dat sa dien hat, dat bealgjen, dat gewrot as los-arbeider mei hekkelstok en kloet, we witte it allegearre net krekt. En hoe’t hy syn lêste jierren yn Friens troch de tiid kaam, we witte it net presys. Fansels, hy hie net it measte mear nedich, hy sil faaks noch watputsjes dien ha by syn eardere wurkjouwers. Yn ‘e hjerst siet er efter de Frienzer mollenoan, droege dan de feltsjes op in planke achter de kachel fan syn earder wat himpenhúske, dêr’t it, no de bern sels yn de lytse bern sieten, foar pake wat rommer soppe. Foarin man allinne hie hy trouwens syn húshâlding aardich op ‘e regel. Hy hie, doe’t hy ek syn twadde frou ferlear, wol leard himsels te rêden. Doe mei bern yn ‘e hús oan ’t Suderein sil it wolris tongere * ha, no, allinne, koe hy him skoan rêde. Hy hie it sûkerskjin yn ‘e hús, de kachel glom en it koper blonk. Hy sil gelokkich fan 1947 ôf, hy wie doe al 70 jier, noch gebrûk meitsje kinnen ha fan “de Noodwet Ouderdoms-Voorziening” dy’t oergie yn deOAW. Mooglik hie hy ek noch in pensioentsje fan syn molkfarderij. Dochter Sieb hat, itmoat yn 1953 of ‘54 west ha, der noch foar soarge dat har heit syn lêste tiid yn Friesmahiem bekomme koe fan syn drege striid foar in fatsoenlik bestean. Dat kealle trouwens noch dreech, dat nei Grou gean. Pake hie it earst net yn ‘e holle en gean nei Friesmahiem ta, mar krige dochs yn ‘e gaten dat it net mear koe, dat allinnich omheukerjen yn syn húske flak by de Frienzer tsjerke. Hy moast der trouwens wol út, want boer Boersma syn nije arbeider moast teplak. En Friesmahiem wie noch net klear. Pake hat doe noch in koart skoftke by boer Boersma (?) op ‘e pleats ûnderdak fûn. Hy sil

* Bygelyks doe’t Klaas einlings en te’n lêsten in nije lange waarme winterjas krigen hie, net te lyts fansels, op ‘e groei, hy moast der de earste jierren mei foarút kinne. Op in dei wie Klaas mei de fyts en de jas ûnderweis. De jas oer it stjoer, hy hie in hekel oan dat grutte ding en it wie moai hjerstwaar. De jas yn de speaken fansels. Smoarch en de gatten der yn. Fierder giet it ferhaal net. Mar pake koe hurd oer de bern wêze en wie net mijen. . .

76 west ha, doe’t hy yn it krekt oplevere Friesmahiem yn in hiel lyts keammerke telâne kaam, earst ek noch tegearre mei in oare man, in Klaas van der Laan. Lokkich ferhuze hy al rillegau nei in keammerke foar him allinne. Fierstente lyts, in skytkeammerke, dat fûn pake ek, mar alles better as in keammerke mei in oar. Yn dy tiid (mar lang kin dat net duorre ha) kaam pake wol by syn dochter Sieb yn de Nijdjipstrjitte. Hy naam dan wol ris in pûdsje suertjes, reade framboaskes, mei, foar de bern. Hy skylde wat jirpels by in bakje kofje en fertelde dan hoe’t by syn oare dochter Jantsje yn Wergea in nêst tamme rotten fan Marten en Jantsje in luzelibbentsje krige yn de hoeke fan de keamer; en oer hoe’t Marten syn geit plak fûn hie yn de diggelkast. Pake hie der dan in hiele protte wille by.

40

Lang hat pake Wieger net yn Friesmahiem sitten. Alde beammen… Al rillegau nei’t hy yn der kommen wie, begûn hy nei de lodde te rûken. Ein febrewaris 1955 soe pake Wieger it oerjaan, 77 jier en fiif moanne, 53 jier nei beppe Wytske, 33 jier nei beppe Roelie. Hy kaam flak by syn lêste húske yn Friens neist beppe Roelie te lizzen.

Sa ha we dochs noch wol aardich wat fan pake werom helje kinnen. Mar we witte ek it ien en oar net, of we binne der net alhiel wis fan:

. By hokker Frienzer boeren hat pake as “los-arbeider”, neist de Boersma, noch mear oan it wurk west? . Fan wannear oant wannear hy dat drege lânwurk dien?. Fan wannear oant wannear hat hy fan Friens nei Reduzum oan it molkfarren west?. Wêr is beppe Roelie no krekt oan stoarn?. Wannear is pake krekt nei Friesmahiem gien?

Mar litte wy bliid wêze mei wat we wol witte en litte wy it foaral sjen mei de eagen fan doe. Sa kin wat fêstlein is en wurdt in earbetoan wêze foar al ús foarfaars, sa’t de bedoeling is fan it “memmeboek” en fan dit “Supplemint”.

LK 11-11-1918

(by LK 11-11-1918, side 37) As Wieger en Roelie mei harren jongste bern yn it hús oan de “grintweg” sitten bliuwe koenen, witte we net. (ik leau dat dy “grintweg” eartiids ek wol mei it “Zuidereind” of “Suderein” oantsjut waard en tsjinwurdich ha se it wol oer de ‘dykhúskes”) Syn genamt kin der net omhinne, pake Wieger wie net maklik. As der ris wat spul west wie, bleau de ferhâlding min. Wurden as “By myn libben hoege jimme net mear te kommen en by myn dea hoege jim net efter my oan te rinnen,” makken dat der fan oerslochtsjen en it skeel bylizze net folle telâne kaam. Soks moat wol fan twa kanten komme. . .

Oer DE ROUKAART fan Pake Wieger, † 28 febrewaris 1955

It falt op dat beppe Wietske, pake syn earste, mei 23 jier yn Wurdum ferstoarne frou, net neamd wurdt.

En it is opmerklik dat by de dochters fan pake Wieger earst harren eigen femyljenamme, Zylstra, neamd wurdt en dêrnei de namme fan de man mei wa’t se troud binne: B. Zijlstra-Koopmans y.p.f. Koopmans-Zijlstra. En sa ek har twa jongere susters. Yn de Ljouwerter Krante fan 2 maart 1955 stienen de nammen oarsom, yn de gebrûklike folchoarder (side 45 TFL): B. Koopmans – Zijlstra, en sa ek de oare twa.

41

Yn it “memmeboek” in foto fan de stien fan beppe Roelie sa’t dy op syn kant leit tsjin de tsjerkemuorre fan Friens oan. Op de oare side in foto fan de stientsjes fan pake Wieger en beppe Roelie doe’t se noch proastich op it hôf yn Friens oerein stienen. De foto moat fan foar 1995 wêze.

42

Noch efkes oer Romke, de jongste (heal)broer fan pake Wieger. Feitlik it ienige bern fan beppe Bieuwkje, op de sa gau ferstoarne twadde Rinze nei, dy’t daliks kreas, mei in heit en mem op de berteakte, oanjûn wurde koe. It wie de omke Romke oer wa’t ús heit noch wolris beare koe, sa’n bêste man wie dat. Hat Klaas noch by omke Romke útfanhuze doe’t syn mem yn 1922 pake Wieger mei seis bern, 18 oant 7 jier, ‘sitte’ liet. Us heit gie ek noch wolris op ‘e brommer nei De Harkema ta om it kontakt mei syn omke wat te ûnderhâlden. Us mem hie omke Romke net sa heech. It wie in wâldpyk en dêr hie se it net sa op stean. Omke Romke hat nammers oe sa syn bêst dien om nei de wat ûngeregelde generaasjes fan “beppe Bieuwkje en har bern” te soargjen foar in deeglik, oersichtlik en breed laach: hy krige mei Antje Martinus Zylstra, in folle nicht fan him (Martinus wie in alve jier jongere broer fan Bieuwkje), njoggen bern (Ietje, Klaas, Martinus, Hendrik, Bieuwkje, Wieger, Rinze, Harm, Akke) en fansels ek in hiele protte pakesizzers.

it tsjerkje fan Friens

43

IX. De skoalle fan Friens

olle witte wy net fan de skoallejierren fan de bern fan Wieger en Roelie. Ja, ús heit koe duvels hurd, sûnder mankearren rigeltsjes plaknammen oprattelje dy’t der troch master Van Gorkum of Terpstra ynstampt wienen (TFL side 9). En se sille yn Friens

wol bliid west ha mei de seis bern fan Zylstra, de skoalle wie lyts en har bestean dus wif. Mar as it grutte ljochten wienen dy’t in skitterende takomst foar har hienen, dan hat yn elts gefal de striid om it bestean dat al gau ferballe. Mei trettjin, fjirtjin jier gienen de bern fan Wieger en Roelie nei de boer of nei in boerinne. Der moast wat fertsjinne wurde!

FMaster Durk van Gorkum wie yn 1900 út Saandam wei yn Friens kommen, hy bleau oant begjin 1924 doe’t master Terpstra it oanwiisstokje fan him oer naam. De bern fan Wieger en Roelie ha, wat de âldste trije oangiet, dus hiel harren skoaltiid by master Van Gorkum yn ‘e klasse sitten, de trije jongsten, Sijbrigje/Sieb (fan 1912), Klaas (fan 1913) en Jantsje

Juffrou Styn Van Essen en master Van Gorkum en 13 lytse Frienzers.Dit is dus tusken 1900 en 1924; dikke kâns dat hjir ien of mear fan Wieger en Roelie by sit(te). . .

(fan 1915), sieten yn de leechste klassen by master Van Gorkum en kamen letter, begjin 1924, by master Terpstra yn de klasse. De dea fan harren mem yn jannewaris 1922, 38 jier jong, hat faaks wol wat in ein makke oan geregeld skoallegean yn Friens. Pake Wieger bleau yn desimber 1922 mei yn elts gefal syn jongste trije bern sitten: Sieb, tsien jier, Klaas, njoggen, en Jantsje, sân jier. Se binne doe alle trije koarter of langer by femylje ûnderbrocht: Sieb kaam in skoft yn Dedzjum, Klaas hat dêr ek útfanhuze, it kin wêze dat hy ek noch by omke Romke yn De Harkema mei-iten hat, en Jantsje fûn fiif, seis jier lang yn Semar by omke Teake en muoike Wytske, dy’t sels trije jonges hienen, ûnderdak. Sy hat fansels doe yn Semar nei skoalle gien, mar it bliuwt in fraach of Sieb en Klaas, doe’t der ‘plak foar harren fûn wie’, dêr ek nei skoalle west ha. Mar se sille, werom by heit yn Friens, wer by master Van Gorkum en net folle letter, begjin 1924, by Terpstra yn de bank sitten ha. (sjoch ek haadstik XVIII oer Jantsje Zylstra en Marten de Vries)

LK 25 febrewaris 1927

44

de âld skoalle

Trouwens, doe’t master Terpstra yn 1924 it plak fan master Van Gorkum oernommen hie, wie der, foar safier we dat neikomme kinne, foar it earst yn de gemeenterie sprake fan west as de skoallen fan Idaard en Friens wol as net opheven wurde moasten. De bern fan Wieger sille dat net sa meikrigen ha, mar master Terpstra seach de bui wol hingjen en seach om him hinne. Yn 1927, nei trije jier yn Friens, waard hy beneamd yn Poppenwier. Sieb wie 14 doe, net mear op skoalle, Klaas wie 13, it sil der om spanne, Jantsje, de jongste, wie 11, moast fêst noch nei skoalle ta en sil de nije master, Hemminga, noch meimakke ha, foardat se mei har tolfde troch har heit út Semar werom helle waard om foar him de húshâlding te dwaan. Dat sy der yn 1928 by wie doe’t de Frienzers mei harren doarpsreiske yn ’t Wâld op de foto kamen, lei yn ‘e reden. Bêst mooglik dat Klaas en Sieb doe, krekt as de âldere Pieter, Wytse en Bieuw, al út de hyltyd krappere skoalbank groeid wienen en dy omruile hienen foar in ek net altyd sa noflike tuolle ûnder in earst wol nuete ko op in buorkerij earne yn de Greidhoeke. Sadwaande dat doe, yn 1928, fan de bern allinnich Jantsje mei koe mei it doarpsreiske. Jantsje en har heit (sjoch de foto fan dit reiske, haadstik XVII). Sy hat it faaks it langst yn Friens folhâlde moatten, mei’t har heit har yn ‘e stringen hold. Dat hat duorre oant 1935 doe’t Marten de Vries Jantsje, 19 jier, út Friens wei helle.

Master Terpstra mei syn ploechje Frienzer bern; Klaas Zylstra moat der ek tusken stean/sitte; de jonge efteroan mei de strik foar?

45

X. It riedsel fan Martinus

p side 42 TFL wurdt Martinus * 10-2-1861, neamd as soan fan Wieger Romkes Zylstra en Dieuwke Oedses Veenstra. Hy is dus in âlve jier jongere broer fan (beppe) Bieuwkje. Der stiet by dat hy arbeider wie en yn 1933 stoarn is. Dat liket

net te kloppen, want ek in jonkje fan Wieger en Dieuwke is neffens Tresoar op syn bertedatum, 10 febrewaris 1861, al ferstoarn.

OGeboorteakte Achtkarspelen, 1861Aangiftedatum 11 februari 1861, akte nr. 25Martinus Zijlstra, geboren 10 februari 1861Zoon van Wieger Romkes Zijlstra en Dieuwke Oedzes Veenstra

Overlijdensakte Achtkarspelen, 1861Aangiftedatum 11 februari 1861, blad nr. 8Levenloos kind, overleden 10 februari 1861, manZoon van Wieger Romkes Zijlstra en Dieuwke Oedzes Veenstra

Wat stiet der no krekt yn dy akte? (sjoch ek de oare side):

“In het jaar 1861, den 11 den dag der maand Februarij zijn voor ons Jonkheer Volkerts Adrianus Aeringa van Haersma de With Burgemeester Ambtenaar van den Burgerlijken Stand der gemeente Achtkarspelen provincie Friesland, gecompareerd Wieger Romkes Zijlstra, oud 40 jaren en Jan Jans Bijker, oud 27 jaren, beide van beroep arbeider woende te Twijzel, de eerste vader van de hierna te melden levenloos aangegevene en de tweede aan dezelve vreemd _____Welke ons verklaard hebben, dat Zij als levenloos aangeven een kind van het mannelijk geslacht, Zoontje van Wieger Romkes Zijlstra en Dieuwke Oedzes Veenstra, echtelieden, arbeiders wonende te Twijzel, ter wereld gebragt. ________________________________________Op den 10den dag der maand FebruarijDes morgens ten half twee, te Twijzel gemeld ____________________ • is overleden ( is trochskrast); en hebben wij deze Acte aan de aangevers voorgelezen, welke dezelve niet hebben geteekend, als beide verklarende geen Schrijven te hebben geleerd, zoodat dezelve alleen door ons is geteekend.

*Goedgekeurde doorhaling der twee gedrukte woorden “is overleden” hiernevens”

Dêrûnder de hântekening fan boargemaster De With

Soe Wieger Romkes op dy alfde febrewaris 1861 earst op it gemeentehús yn Bûtenpost de berte fan fyfde soan oanjûn ha en is hy dyselde deis op ‘e nij foar it loket ferskynd, no om te sizzen dat it jonkje it net oprêden hie? En hoe is it dan mooglik dat der dochs in Martinus Zylstra mei in heit en mem mei deselde nammen, 27 jier letter (dus ek berne yn 1861), yn 1888, trout mei Ietje Hoekstra! Al is it yn gjin inkele akte of skriuwen werom te finen, it kin net oars as Wieger Romkes Zylstra en Dieuwke Veenstra ha op 10 febrewaris 1861 in twilling krigen; ien jonkje is dea berne (it formulier wie net op berekkene op dea berne poppen en it “is overleden” is foar it gemak mar trochskrast); it oare jonkje, ús Martinus dus, is 27 jier letter troud mei Ietje Hoekstra:

46

Huwelijksakte Achtkarspelen, 1888Man : Martinus Zijlstra, oud 27 jaar, geboren te TwijzelOuders: Wieger Romkes Zijlstra en Dieuwke Oedzes VeenstraVrouw : Ietje Hoekstra, oud 27 jaar, geboren te Westergeest, gemeenteKollumerland c.a.Ouders: Harm Hoekstra en Akke PostmaDatum : 10 mei 1888, akte nr. 15

In jier letter waard yn De Harkema in lytse Wieger berne, nei in ferhuzing nei Droegeham yn 1892 in Harm , yn 1895 Dieuwke (nei har beppe), yn 1897 wer in Dieuwke (Dieuwke fan ’95 is noch gjin ien jier wurden), werom yn De Harkema yn ’99 in Akke. En yn 1904 komt der, as lêste Harekiet, noch in famke, Antsje, efteroan.

De ferstjerakte fan Martinus

Dochs net sa’n grut riedsel dus.

47

XI. Rinse trout mei . . . syn mem!

ake Wieger syn beppe wie in Veenstra, Dieuwkje Veenstra. Har heit wie Oeds Joons Veenstra, har pake Jonas of Joons Oedzes Koster/Feenstra, har oerpake wie Oeds Pieter Koster, har oer-oerpake Pyter Oedses Koster, de âldste soan fan Oeds Rinzes

Rinsma en syn earste frou, Aukje Pieters.PIt falt net ta om út it oersicht op de oare side de houliken fan Oeds Rinses en noch mear fan syn soan Rinse Oedses helder te krijen. Der is faak sprake fan in twadde of sels in tred stikje sydsulver en fan in partner dy’t dan letter sels ek wer foar in twadde kear de lange hier yngiet. Dêrom foar alle dúdlikens:

Oeds Rinses Rinsma, *1671 yn Eastermar, trout earst, yn 1695, mei Aukje Pieters; se krije acht bern, Pyter Oedses, *1697, is dus de âldste, yn 1714 is Rinse Oedses de lêste. Yn 1730 trout widner Oeds, 59 jier!, yn Garyp, foar in twadde kear, no mei Tyedske/Tjitske Sjoerds. Hoe lang Oeds allinnich húsholden hat, witte we net krekt.

Oeds komt foar 1736 te ferstjerren, want widdoTjitske Sjoerds trout yn dat jier mei Rinse Oeds, de jongste soan, it jongste bern fan de ferstoarne Oeds Rinses en Aukje Pieters. Rinse is dan 22, syn frou, de widdo fan syn heit, is 33. Dochs wol kurieus fansels, trouwe mei in soan fan jins ferstoarne man, trouwe mei de frou fan jins heit! Foar Rinse Oeds is dit it earste houlik fansels. Rinse Oeds en Tjitske Sjoerds krije fjouwer bern: Aukje *1736, Sjoerd *1738, Oeds *1742 en Jan *1746. Tjitske wurdt foar 1752 nei it hôf brocht, want yn dat jier trout Rinse Oeds, 38 jier, dy’t earder dus mei syn styfmem troude, ek foar de twadde kear, no mei Wytske Jans fan Garyp, om-ende-by 32 jier. Sân jier letter, faaks al earder, hie Rinse Oeds it bedstee wer foar him allinne: Wytske rekke wei, mooglik al rillegau; se hienen gjin bern tegearre.

Rinse Oedses koe min oer allinnich wêze. En de húshâlding, mei slachterij, moast berêden wurde fansels. Yn 1759 koe hy syn tredde frou yn de earmen nimme: Aart Rommerts fan Garyp. Aart wie doe 34, Rinse 45. Fan de fjouwer bern út syn earste houlik, dat mei Tjitske Sjoerds,wie de âldste doe al in jier as 23, de jongste sa’n 13 jier. Net mear in al te beswierlike húshâlding, mei in pear bern dy’t sels al fertsjinnen. Mar dat feroare. Rinse Oeds en Aart Rommerts krigen tegearre noch fiif bern: earst de twilling Aukje en Pieter, dernei noch Hendrik, Thomas en Tryntsje. Doe’t Tryntsje berne waard yn 1766, wie Rinse Oedses 52. Hoe âld Rinse en Aath wurden binne, witte we net.

Quotisatiekohieren 1749

Rense Oedses, TietjerksteradeelPlaats: GarijpOmschrijving: slagter; wint de costGezin volw: 2 en kind: 3 << = 3 fan de 4(?)Aanslag: 20-0-0

No is dizze tûke oan de Zylstra-Veenstra-stam foar ús net al te wichtich. Us Veenstra’s, Dieuwke Veenstra, har heit Oeds Joons Veenstra, har pake Jonas/Joon Oedses Koster Feenstra, har oerpake, Oeds Pieters Koster, har oer-oerpake, Pyter Oedses Koster stamme ôf fan Oeds Rinses en syn earste frou, Aukje Pieters. Mar de opienfolging fan froulju, al dy nije troupartijen, en foaral dy fan de brulloft fan Tjitske Sjoerds mei de soan fan har eardere man, dy’t wol ús foarfaar wurde soe, binne te nijsgjirrich om sa lizze te litte. Sadwaande.

48

Hjirûnder in oersicht fan it wjerfarren fan Oeds en syn soan Rinse op it mêd fan froulju en houliken.

Oeds Rinses Rinsma 1e & Aukje Pieters*1671 Eastermar *1669 Ryptsjerk†foar 1736 Garyp †22-01-1730 Eastermar

&1695 Eastermar ↓8 bern (2†)

Sjoerd Jochems & Grytje Jans*±1670 Semar *±1670

&1693 Burgum↓2 bern

2e&1730 Garyp: Tyedske/Tjitske Sjoerds 1e & fan TS *1703 Garyp †foar 1752 Garyp

gjin bern

2e&TS 1736 mei Rinse Oedses= 1e&RO *1714 Eastermar

↓ † Wergea of Reduzum Jongste soan fan Oeds Rinses !

↓4 bern

1e& fan WJ 1752 Burgum: Wytske Jans & Rinse Oedses =2e&RO *±1720 Garyp

†foar 1759 Garyp gjin bern

1e&fan AR 1759 Garyp: Aath Rommert & Rinse Oedses=3e&RO *1725 Garyp

↓5 bern ↓

Pyter Oedses Koster (koster) Wytske Gerkes Pyter = âldste soan fan Oeds&Aukje

↓Oeds Pieters Koster Detje Joons

↓6 bern

Jonas/Joon Oedzes Koster Feenstra Dieuwke Wiebes↓

Oeds Joons Feenstra Antje Oedzes Stienstra↓

Dieuwke Oedzes Veenstra Wieger Romkes Zylstra↓

Bieuwkje Wiegers Zylstra NN↓

Wieger Zylstra

49

XII. Ald Jirnsum en âld Reduzum

irnsum doe’t it noch Irnsum wie. Dit sil wol foar Margje har bertejier, 1913, west ha, mar we werkenne de krappe strjitwei dwers troch it doarp hinne fansels daliks. Margje sil út dy tiid neat fan Jirnsum witten ha, want se wie noch in lytse poppe doe’t pake

Anne en beppe Tsjeppy mei har yn 1914 nei St. Jansgea ferhuzen dêr’t se oan it Nannewiid mei in foech komelkerij út ein setten. Krapoan in heale ieu letter kaam se werom yn it doarp oan de Boarn.

J

Jirnsum, oan de Boarn, ± 1925

Jirnsum, wêr’t pake Anne en beppe Tsjeppy wennen doe’t Margje yn 1913 berne waard, wêr’t pake Anne in boer op Tsjerkebuorren hie. Jirnsum, wêr’t Klaas en Margje yn 1962 kamen te wenjen, earst op ‘e Plof (of flak dêrby) dêr’t letter Klaas de Bruin harren in bril op ‘e noas sette mei syn nije dûnsseal, letter midden yn it doarp oan de Rykswei, flak by it hús dêr’t pake Anne en beppe Tsjeppy harren âlde dei slieten. Jirnsum dêr’t ek ús mem har jongste suster, tante Anne (Antsje) mei omke Hinne en harren fjouwer bern wennen.

Jirnsum is ek it doarp dêr’t de femylje de Haan woartels hat. Doe’t Feite Yzaaks de Haan om 1850 hinne riedslid en wethâlder wie fan Raerderhim, wie hy kokeapman en boer op Ald Skou, en dan oan de Jirnsumer kant. Syn soan Hinne Feites, letter de heit fan pake Anne fan Jirnsum, waard berne op Ald Skou, hat der buorke en is der, yn 1914, ferstoarn.

50

de Wide Steech yn Jirnsum

Mar ek de Zylstra’s hawwe woartels yn dit doarp. Doe’t pake Wieger syn earste frou, beppe Wietske Kloosterman, ferlern hie doe’t hy noch yn Wurdum wenne, troude hy yn 1904 mei Wietske har suster Roelofke/Roelie, en nei’t harren earste, Wietse, dêr ek noch berne wie, is hy yn 1905, it sil wol mei Ald Maaie west ha, nei Jirnsum ferhuze. Dêr binne yn 1905 Pieter en yn 1906 Bieuwkjen op ‘e wrâld kommen. It sil 1907 of 1908 west ha, dat pake Wieger en beppe Roelie mei harren trije bern, Wietse, Pieter en Bieuwkje, nei Friens ferhuze binne, dêr’t earst, yn 1909, in jonkje dea berne waard, in lytse Sybrigje nei noch gjin jier yn 1911 it holtsje hingje liet, en dêr’t dêrnei de trije jongsten, in twadde Sybrigje, Klaas en Jantsje it seistal fol makken. En doe’t Tabe Koopman yn 1928 Bieuwkje by in boer út Britswert weihelle, kamen ek sy yn in húske yn Jirnsum, Ype waard der berne. In jier letter sieten se yn Friens, Wieger seach dêr it ljocht; en wer in jier letter, oktober 1930 waard harren tredde soan, Renze, berne, se wennen doe wer yn Jirnsum.

En dan Roordahuizum/Roardhuzum/Reduzum, dêr’t Pieter en Wytske yn 1929 begûn binne, dêr’t Pieter op “De Eendracht” de Frienzer molke ferwurke dêr’t syn heit earder alle dagen de Frienzer molke hinne polske. Dêr’t folle letter Hylke en Tsjeppy op de Trije Romers ein 1969 útein setten en dêr’t Margje en Bonne hikke en tein binne, Reduzum dêr’t wy, twa Jirnsumers, yn 1975 yn de Bangmastrjitte ús gelok sochten, mar ús earste Dorathea nei in oerke al ferlearen, en dêr’t in twadde Dorathea, Metsje en Klaas Ate (Cas) in stikhinne grut wurden binne. (sjoch ek Haadstik XV oer Tabe en Bieuw)

De Trije Romers. It lettere hús fan Hylke en Tsjeppy, lofts efter de beam, stiet der krekt net op.

51

XIII. Wietse Zylstra en Doutje Mast

mke Wietse, âldste soan fan Wieger en Roelie, berne yn 1904 yn Wurdum, de heit fan Roelie (fan De Jouwer), Wieger en Tettje/Teddy. Wietse, dy’t as poppe, mei syn heit en mem yn 1905 yn Jirnsum bedarre en twa of trije jier letter, doe’t Pieter

en Bieuwkje der noch by kommen wienen, nochris mei ferhúze, no nei Friens.OWietse dy’t krekt as syn alve moanne jongere broerke Pieter en syn twa jier jongere suske Bieuwkje, syn skoaljierren by master Van Gorkum yn de bank sitten hat; dat sil oant 1916/’17 duorre ha, doe’t hy tolve wie. Doe hie Wietse mear as genôch opstutsen, doe moast der marris wat dien wurde! Pake liet in feintekiste foar syn âldste soan meitsje, dêr koe Wietse wat klean, ark en snústerijtsjes yn opbergje. Der hat fêst in boer west, net al te fier fuort earst, dy’t sa’n feintsje as Wietse wol brûke koe. Letter wurke hy as feint en fol arbeider by in stik as wat minne en by in pear strieminne boeren (mar faaks hat Wietse wol gelok hân). Mar ek it regear koe Wietse wol brûke. De wrâldkriich wie foar it grutste part oan ús lân foarby gien, mar we moasten fansels wol wach bliuwe, want by need moast der wol in foarrie oan kanonnefleis klearlizze. Wietse, as âldste, moast yn tsjinst, “moast foar syn nûmer opkomme.”

En fansels, as boerefeint koe Wytse moai by de kavalery, it hynstefolk. Hy stiet der mar proastich op.

52

Underwilens wie hy Doutsje Mast tsjinkommen, fan De Veenhoop. Se trouden yn Grou yn desimber 1928. Der kamen trije bern: Roelie (“fan De Jouwer”), Wieger, dy’t nei Amearika sette, en Tetsje/Tettie, dy’t yn Noard-Hollân bedarre. Doe hienen Wietse en Dout yn ‘e oarloch al in tal jierren yn Wartburg sitten, yn de Eifel. Tettie is dêr ek berne. Omke Wietse wurke dêr yn in stal dy’t by de bekende bierbrouwerij hearde; se wennen ek yn brouwerij Wartburg. Roelie hat dêr nei skoalle west, earst nei de roomske, mar doe’t se dêr yn de gaten krigen dat se net roomsk wie, nei de evangelyske. Se fûne har dêr mar dom, omt se gjin Dútsk koe en omdat de sifers dy’t yn Fryslân op it rapport skreaun wienen, achten en sânen, dêr yn Dútslân krekt hiele minne sifers wienen. Roelie hat de oarloch dêr aardich bewust meimakke, mei Russyske kriegsfinzenen dy’t deasketten waarden en dêr’t de liken letter fan yn it boulân fûn waarden.

Doe’t Wietse en Dout yn 1945 mei harren trije bern yn Fryslân werom kamen, ha se earst in wike by omke Hindrik yn Akkrum, de broer of healbroer fan pake Wieger útfanhuze, letter kamen se oan de Sminiadyk, yn in part fan de pleats fan in NSB-boer. Tante Dout wie net sa maklik en Roelie, de âldste, fûn letter ek mear har thús by har skoanâlden, heit en mem Sloothaak, yn St. Jansgea as by har heit en mem. Sy is ek net mei ferhuze nei Bobeldyk ta, yn Noard-Hollân. Se wie doe al troud mei Jan Sloothaak en wenne yn De Jouwer, dêr’t Jan by Douwe Egberts wurke.

De twadde fan Wietse en Dout wie dus dizze Wieger Fokke dy’t makke, hoe lyts hy ek wie, dat pake Wieger en pake Fokke sa’n spul oer de namme makken. It hat de ferhâlding tusken heit en soan net better makke. (TFL side 31)

53

De kâlde kant : Doutje Mast en har foarâlden

M1. Doutje MastM2. Tetje Freerks LageveenM3. Doutje Aaldert HuismanM4. Tetje Douwes de WagtM1:

NN Mast*±1600 ↓Jan Mast & Jacob HarmensRose Jochum Alberts Toom*1625 *±1639

uit Giethoorn 1e&1664 Gythoarn: ↓ Jantien Cornelis ±15j.!

*±1644 †foar 1669 2e&1669 Gythoarn: Lijsebet Egberts

*±1644 ↓8 bern ↓út 1e &: JAT&JC

Tomas Wijchers Koop Jans Mast Herman Jacobs Rose 1e& Mergjen Jochums Toom &1678 *1645 †1714 Stienw. *±1644 Gythoarn *±1664 GythoarnSjouke Lamberts & Jantje Jacobs †foar 1709 Gythoarn

van’t Verlaat ↓1 bern? 1e&1689 Gythoarn *1645† 1720 Stienw. 2e&1709 Geesken Herms

↓ ↓6 bern/ Wilhelms

Jochem TomasMast &Jantien Koops Mast Jacob Herms Rose & Femmegien/Femme Willems/ *1682 Súdfean *1686 Stienwyk *±1690 Gythoarn *±1690 Gythoarn† † mennist &1715 Gythoarn

&1706 Stienw / ↓7 bern ↓2 bern? Jan Roelofs Lok & Sijbrig Derks

↓Koop Jochems Mast & Aaltje Jacobs Rose Jan Jansen Bouwers Lok*1715 Gyth-Súdf. *1716 Gythoarn *±1735 Zandbelt Ov †1797 Aldehaske †1801 Aldehaske †1817

&1741 Gythoarn &Niesje J. Hendriks ↓8 bern ↓1 bern

/Jacob Koops Mast Jacob Cornelis vdr Werff Hendrik Jan Lok*1744 Gyth.-Swartekluft 1e& *1769 Stienw.w & Aaltje Hilberts Alberts Wietske Oebeles Stoker †1818 Stienw.w. *1746 Kolderfean &1766 Wanneperf.

2e&JCW mei Baukje Steffens &Jantje Jans Klinkert *1767

Alle 3 fan De Knipe ↓4 bern ↓9bern ↓7 bern

54

Hilbert Jacobs Mast & Corneliske Jacobs vdr Werff Jannes Hendriks Lok *1777 St.-Jânsgea *1781 De Knipe *1797 Stienw.wold †1846 Langsweagen †1861 Aengwirden †1872 Stienw.w.

&1800 & Hendrikje Ziegers Lenstra

Fokke Th.de Jong *1803 &Hendrikje Willems

↓12 bern ↓1 bern? ↙7 bern

Sjoch foar Aaltje M4

Koop Hilberts Mast & Ike Fokkes de Jong Sieger Jannes Lok & Aaltje Jans de Wagt *1818 Langsw. *1824 Oerterp *1826 Wetering *1821 Stienw.wold †1902 Beets, 83j. †1902 †1910 Beets †1877 Beets

&1845 &1848 ↓8 bern ↓ bern: Hendrikje, Geertsje, Tryntsje, Jantsje,

Jan, Klaasje Huwelijksakte Opsterland, 1845

Bruidegom: Koop Hilberts Mast, oud 26 jaar, geboren te Langezwaag Vader: Hilbert Jacobs Mast Moeder: Korneliske Jacobs van der Werf Bruid: Yke Fokkes de Jong, oud 20 jaar, geboren te Ureterp Vader: Fokke Theunis de Jong Moeder: Hendrikjen Willems Datum: 7 april 1845, akte nr. 20

Hilbert Koops Mast & Hendrikje Siegers Lok feanarbeider *1845 Jubbegea *1849 Stienw.w †1924 Boarnb. †1941 Drachten

&1871 Beets ↓8 bern

Fokke Hilberts Mast & Tettje Freerks Lageveen > sjoch fierder *1883 Gythoarn of Wetering *1886 Beets M2

†1972 De Feanhoop †1964 Drachten turfmakker &1907 De Gerdyk

↓14 bern: *1908 Hendrikje, *1909 Doutje, *†1910 Hilbert, *1911 Freerk, *1912 Hilbert, *1914 Anna, *1916 Anna, *1917 Yke, *1918 Grietje, *1921 Fokke, *1922 Geert, *1924 Tetje, *1926 Kornelia, *1929 Jantsje

Doutje Mast & Wietse Zylstra&8-12-1928 Grou

*13-01-1909 Boarnburgum†20-12-2003 Saandam

↓3 bernRoelie, Wieger, Tettje

55

M2. Hjirûnder in oersicht fan de foarâlden fan Tetje Freerks Lageveen dy’t yn 1907 troude mei Fokke Hilberts Mast

Hendrick Anthonij v Calsbeek & NN *1564 Hasselt

↓1 bern? / Fongers Luiten Heynedr & Joh. v Calsbeek & Sybilla Rommerts/ Molle Jeldert Geerts *1593 Hasselt *1595 ↓ ↓1 bern? † 1650 ↓5 bern: Anthonij, Jelle / Jouck Bouledr Fongerus, Rombartus, Hendrijk & Rombartus Anth. v Calsbeek & Trijntje Hotzes Tjeerd Molles & Tryntsje Otto Ebeles Ynse Sjoerds Ulbe Sierds *1620 Kampen *1621 Snits *1600 †nei ‘46 Jelderts *1600 ↓ †1671 †1653 Snits 33 j. &foar 1625 †nei’46 †1655 Ûnderwizer, organist ↓2 bern 1e&’26Feick Jenckes

2e&1639Aat Ates ↓6 bern: Lijsbeth, Rombartus †1666 Sibilla, Hotze, Johannes, Attje †1688

/ ↓ / Hiltje Joukes Johannes Romb. v Calsbeek & Geeltje Hanzes Jallert Tjeerds & NN Ate Ottes & Sytske Ynses Ype Ulbes *1644 Snits? &1664 S. *1640 *1640 *1640 Langsw †1682 †1724 Aldeboarn? †foar 1705 †1683

↓5 bern: Rombartus, Hans, ↓3 bern &1666 Langsweagen Hotse, Anthony, Rombartus Tryntsje, Eeuw, Tjeerd ↓1 bern? Skoalmaster yn Snits en Aldeboarn

/ / Hans/Hanno Joh v Calsbeek & Antie Oenties Tjeerd Jallerts & Sytske Ates Wietske Jeens & Ate Ypes *1669 *1660 *±1667 *1680 †1724 †1704 A’boarn †nei 1729 †±1730 †1701

&1689 ↓6 bern ↓4 bern

Oenias v Calsbeek & Freerkje Lolkes Ynse Tjeerds & Fokjen Ates *1690 Aldeboarn * Lippenhuzen *1705 Terw. * 1736

Was eerst schoolmeester te Oldeboorn, Verdeftigde zijn voornaam van Oentie in Oenias als notaris publicum

†1782 Terw †1786 Lippenh 1736: beide mennist Lippenh.

/ / ↘3 bern ↙2 bern / / //= fierder tebek komme we netBerend Meinen Wybe Andries Joh. Oenes Ate Ynses Andreis Klaas Jans Albert Hendr. DurksMossel Molenaar v Kalsbeek Lageveen Wouters Buis Doop Jacobs Luik Minkema*Beulake * *±1740 Lipp.*1740 Terw. * Gyth. *1743 Gyth *1758 Gyth *†1762 Rotsterh. † †1807 Lipp †1826 Terw. † †1826 Opstl † &1742 & &1762 Lipp 2 x &’66 &1757 &’66 Gyth &’82 Aldeh.Hendrikje G. Piek Immegien Grietje Pyttje Jeens Koopje Volkens Lammigje Jantje Roe- IJe Ebeles*Beukela Gerbens Bonnes Vos Meister Jac Drost lofs Meester de Swart†±1792 De Lemm. *1759 Wolv * *1740 Opst.l *1736 Gyth. *1745 Gyth *1761 Hask.l * ↓4 bern †1831 Wolv † †1825 Opst.l † †1817 Opstl †

↓1 bern? ↓ 6 bern ↓10 bern ↓2 bern? ↓ 11 bern ↓8 bern ↓10 bern

Gerrits Berends & Antje Freerk Joh. & Ynskjen Ates Wolter Andries & Margjen Kl. Roelof Alb.&Antje HendrLageveen/Deuk W Molenaar Kalsbeek Lageveen Bus Doop Luik Minkema*1749 Gythoarn *1759 Wolv. *1775 Lipph *1775 Lippenh. *±1765 Aldskoat *±1765 *1785 Haskl *1785 Opstl†1816 Dolsterh. †1831 Wolv. †1862 Lipph †1862 Terwisp. †1826 Opsterl. †1840 HO †1828 Opstl †’74 Skoatt &1781 St Jânsgea &1798 Lippenh. &1829 Opst.

↓8 bern ↓5 bern: Grytsje, Ate, Johannes ↓6 bern ↓10 bern Oene, Bonne

56

Meine Gerrits Lageveen 1e& Grietje Freerks Kalsbeek Andries Wolters Bus & Jantje Roelofs Luik*1798 Oldelamer *1799 Terwispel *1803 Tsjalb. *1807 Opst.l. †1882 Terwispel †±1865 †1875 Opsterlân †1849 Opst.l

1e &1822 De Sweach2e& 1866 Hearrenfean

Reintje Hendriks Hensta ‘slaapsteehoudster’

↓6 bern út 1e&: Gerrit, Freerk, Anne, Freerk, Ynskjen, Freerk ↙ 7 bern

> sjoch M3 > sjoch M4 Anne Meines Lageveen & Antje Andries Bus Aaldert Jans Huisman & Tetje Douwes de Wagt *1829 Terwispel *1832 Terwispel *1798 Stienw.wold *1812 Noarderdrachten †1881 Beets †Opsterlân †1868 Terwispel †1872 Terwispel

&1853 De Sweach &1834 Stienw.wold Arbeider turfmakker

↓ ↓ 11 bern: * 1853 Meine, *1855 Andries, *Gerrit ’57, 10 bern: Geert, Trijntje, Wietske, Douwe, Aaltje, *1859 Wolter, Freerk ’61,*Jantsje ’63, *Grietsje ’65, Douwe, Doutje, Foktje, Geertje, Lippe * ’67 Roelof, *Ynskjen ’71, *Albert ’73, *1875 Marcus

Freerk Annes Lageveen & Doutje Aalders Huisman *1861Terwispel *1859 Niebert>Beets> De †1941 Feanhoop> Kanada>Drachten Arbeider De Jouwer

†1963 103 jier! < 103!!&1884 De Gerdyk

↓6 bern: Antje, Tetje, Aaldert, Jantje, Aaltje, Anne

Tetje Freerks Lageveen & Fokke Hilberts Mast *1886 Beets *1883 Gythoarn of Wetering †1964 Drachten †1972 De Feanhoop

Turfmakker&1907 De Gerdyk

Huwelijksakte Opsterland, 1907Bruidegom: Fokke Mast, oud 24 jaar, geboren te Steenwijkerwold, provincie Overijssel

Vader: Hilbert Mast Moeder: Hendrikje Lok Bruid: Tetje Lageveen, oud 20 jaar, geboren te Beets Vader: Freerk Annes Lageveen Moeder: Doutje Alderts Huisman Datum: 16 mei 1907, akte nr. 75

Wietse Zylstra & Doutje Mast*13-01-1909 Boarnburgum†20-12-2003 Saandam

&1928 Grou ↓Roelie, Wieger, Tettje

58

M3. De foarâlden fan Doutje Aaldert Huisman, in beppe fan Doutje Mast

Jan Simonsz & Margje Simonsz*Blokzijl *Bloksyl

↓ Hendrik Jans Huisman 1e & Trijntje Aalders*1730 Blokzijl *= †1763 Stienw.wold

↓3 bern 1e &1750Hendrik Jans Huisman 2e& 1763; 3 april al ûnder de geboaden!; sjoch † fan Trijntje)

Maartje Jans PiekStienw.wold; menniste

↓2 bernJan Hendriks Huisman 1e& Grietje Jans Snijder ←Jan Roelofs&Margjen Roelofs

*Stienw.wold> Bloksyl= †1787 Bloksyl

↓4 bern Geertje Arends &Jan Hendriks Huisman 2e& Aaltje Jans Vaartjes ←Jan Hermans Vaartjes*±1750 Blokzijl doopt yn 1786 *1764 Het Nederland bij Bloksyl†1803 Gythoarn 2e& AJV 1810 Gythoarn mei Jacob JacobsTurfmakker tsjettellapper fan Gythoarn

↓6 bernAaldert Jans Huisman 1826 1e& Aaltje Teunis de Groot ←Teunis de Groot & Dirkje Visser

= *1805 Blokzijl†1834 Stienw.wold (‘yn in houten keet’)

Aaldert Jans Huisman 2e & Tetje Douwes de Wagt > sjoch M4*1798 Stienw.wold *1812 Noarderdrachten

†1868 Terwispel †1872 Terwispel &1834 Stienw.wold

Turfmakker↓6 bern

Doutsje Aalders Huisman & Freerk Annes LageveenFokke Hilberts Mast & Tetje Freerks Lageveen Doutje Mast & Wietse Zylstra

59

M4. De foarâlden fan Tettje Douwes de Wagt dy’t yn 1834 yn Stienwikerwold troude

mei Aaldert Jans Huisman >M3

Johannes Uffckes & NN Rienck Gabriëls 1e& NN Wigbolts*±1565 *Lekkum

†nei 1639 Ljouwert, sniderPriester, pastoar, boer yn Garyp en Aldegea ↓2 bern

↓ 2e&foar1609 Impck WytsesOffcke Johannes & NN Riencks*±1590 Aldegea *Burgumdoopt 1651 Ald.†nei 1651 BurgumSkuolmaster yn Burgum en Aldegea (1609-’41) Liepke Oedses & NNpostulant=rjochtamtner fan Smellingerlân †1641 of ’42 Eanjum

skoalmaster yn Aldegea↓ ↓2 bern: Oeds, Ypk

Gabriël Offckes & Ypk Lieppes*±1618 Burgum?*†nei 1653 Aldegea †nei 1649 Aldegea

&1640 Aldegea↓1 bern?

Wurdt nei mem neamd ↓1 bern /Lieppe Gabriël 1e& Antje Hermens < Harmen Jans & Auck Geerts

*1647 Aldegea †1685 Aldegea †1685 Aldegea†±1735 Oerterperfeart †1681 Aldegea &1644 NijegeaSkuonmakker/feanbaas yn Aldegea, Oerterp, Rottefalle“Naar hem werd de "Lippe-om-wyk" in Ureterp vernoemd.”

1e &1665 Aldegea↓5 bern: Gabriël, Geert,Ypkjen, Antje, Harmen2e&1681 Geeske Jans↓1 bern: Kornelis3e&1687 Taab Bienses= widdo

*Koartsweagen↓2 bern: Riemkjen, Aukjen

Gabriël Lieppes 1e& Saakje Sybrens*1666 Aldegea *De Gerdyk†±1635 †foar 1691Skuonmakker, feanbaas

1e&1688 Nijegea, ↓gjin bern2e&1691 Drachten

Martsen Rienks *Drachten

↓6 bern: Lieppe, *1694 Rienk, *1697 Harmen, *1701 Tjerk, *1704 Wierd, *1711 Wierd

Gerryt Coenes †nei 1628 & Bauck Ubles ↓ ↓3 bern †±1626

Wilt Gerryts (feanbaas) 1e& Fed Jans 2e& Tet Syntthies

↓ ↓1 bern?Sierd Wilts (feanbaas) & Ytske Hendriks

↓1 bern? Hendrik Sierds (doarpsrjochter) & Taetske Hessels

↓2 bern *1672

60

Lieppe Gabriëls & Feikjen Hendriks < Hendriks Sierds *Aldegea *1692 De Pein doarpsrjochter

†Rottefalle &Teatske Hessels&1719 Aldegea

Skuonmakker, feanbaas↓4 bern: *1720 Gabriël †1725, *1721 Hiltsje, *1725 Gabriël, *1731Teatske

/Gabriël Lieppes & Minke Geerts < Geert Hendriks & Rinskje Alberts*1725 Rottefalle *1726 Rottefalle†1758 Rottefalle †1772 of earder

&1646 Rottefalle 2e& MG mei Symen Jacobs vdr Let↓4 bern: *1748 Hinke, *1751 Feikjen, *1753 Lieppe,*1755 Geert = jong stoarn

Douwe Jaspers & Agniet Douwes↓ *Aldegea folmacht †foar 1649 †foar 1658

↓Tjisse Douwes boer & Antje Minses < Mense Geeles *±1640 Aldegea †1688 Drachten *1645 Aldegea

↓2 bern?↓ Douwe Tjisses 3e& Antje Lammerts = 1 e &

₫1671 †1738 1e& Reinske Oedtses2e&Jitske Johannes

In 1738 raakte Antje betrokken bij een volksgericht tegen Berent Gerrits, die in Drachten werd gezocht wegens een groot aantal diefstallen. Antje had nogal wat van die gestolen spullen in huis!(sjoch ek Haadstik XXXII)

↓3 bern Jan Douwes de Wagt & Geeske Rinzes

↓ rattelwacht fan Dr. †1813 †±1772 Nrd. Drachten↓5 bern: Fokje, Tjimke, Douwe, Antje, Sjoerdje

nimt yn 1812 de namme “De Wagt”oan Jan Douwes overleed in het Algemeen Armenhuis te Zuider-Dragten

↓Lieppe Gabriëls & Fokjen Jans de Wagt*1753 Rottefalle *±1758 Noarderdrachten†1811 Easternijtsjerk †1848 Oerterp

&1781 DrachtenRattelwacht yn Dr., arb., skipper

↓5 bern: *1788 Douwe, *1789 Minke, *1794 Geeske, *±1797 Gabriël, *1801 Jan

Hendrik Jelles& Tetje Johannes↓ /

Douwe Lippes de Wagt & Wietske Hendriks (Kielstra) < Hendrik Jelkes †1805 Dr*±1788 Suderdrachten *±1785 Suderdrachten & Tetje Johannes †1823>Paasloo, Stienw.wold> †1858 Drachten>Marum>Beilen>Tolbert†1865 TolbertOp 6-2-1812 nam hij te Dragten de familienaam ( "van) de Wagt" aan

&1810 Drachten ↓6 bern: *±1811 Fokjen, *1812 Tetje, *1814 Fentje,

* 1816 Lippe, *1818 Fentje, Lippe *1830 >>

Aaltje Teunis de Groot 1e&

61

Tetje Douwes de Wagt 2e& Aaldert Jans Huisman ↓

Doutsje Aalders Huisman Freerk Annes Lageveen

Lippe Douwes de Wagt, arbeider en turfmaker, geboren te Steenwijkerwold op 19 februari 1830, wonende te Nij Beets, te Eelde en te Wolvega, overleden te Heerenveen op 12 februari 1914.

In februari 1854 woonde hij met zijn vrouw bij zijn ouders in (te Marum). Kort na zijn huwelijk heeft hij zijn vrouw verlaten, bij de geboorte van zijn zoontje

Douwe was hij al verdwenen. Hij is toen gaan samenwonen met Froukje Lap, zijn buurmeisje uit Ter Idzard. Officieel is hij nooit gescheiden van Rinske Bron. Uit het Bevolkingsregister blijkt, dat hij vaak verhuisde: o.a. op 22 november 1873 van Beets naar Eelde, op 1 maart 1875 weer van Eelde naar Beets en op 25 april 1878 van Beets naar Wolvega.

Dizze Lippe Douwe de Wagt wie in broer fan de oerbeppe fan Doutje Mast, dus fan Tetje Douwe de Wagt.

↓Fokke Hilberts Mast Tetje Freerks Lageveen

↓Doutje Mast Wietse Zylstra

62

http://olaus.home.xs4all.nl/diebrinkpeize/genealogie/hz000094.htm

XIV. Pieter Zylstra en Wietske Bilstra

& Wurdum, 16 maaie 1929

mke Pieter is in Jirnsumer, teminsten, hy is ien fan de twa bern fan Wieger en Roelie dy’t yn Jirnsum berne binne. As lyts jonkje is hy mei syn heit en mem, syn alve moanne âldere broer Wietse en syn ien jier jongere suske Bieuwkje yn 1907

of 1908 nei Friens ferhuze; dêr hat Pieter, hy wie fiifenheal jier, syn koepokynjeksje helle, O

dêr hat hy by master Durk van Gorkum op skoalle sitten oant hy, 13 jier(?), by in boer plak krige en de kost sels fertsjinje koe en moast.

It wie dreech as boerefeintsje, Wietse foel moarn betiid wolris yn sliep en koe dan wekker skrikke oan ‘e kant fan ‘e sleat. Syn nocht fan de boeren en it boerewurk kaam hy letter yn Reduzum te wurkjen, oan it molkfabryk “De Eendracht” oan de Stasjonswei, de lettere Ayttawei. Yn 1928 helle hy it diploma tsiismakker, in moaie opstekker foar Pieter, benammen omt hy mei Wijtske Bilstra de lange hier yn gean woe.

LK 29 maart 1928

63

Se kamen te wenjen oan it begjin fan de Haadstrjitte, flak by Trije Romers, letter wennen se mear it doarp yn. Der kamen twa jonges, earst Gerrit yn 1930 en tsien jier letter Wieger Jan.

Pake Wieger en syn nammesiik wêzen, ek Pieter en Wietske ha der mei te dwaan hân. Doe’t tsien jier nei Gerrit harren twadde jonkje berne waard, neamden se him Wieger Jan. Pake Wieger fûn dat mar neat. “Oan in heale namme ha ik neat.” Pieter hat oant trije kear ta besocht it mei syn heit goed te praten, mar dy bleaun it him goed kwea ôf nimmen: it hie in Wieger wêze moatten, net minder en perfoast net mear! It is nea wer goed kommen tusken Wieger en soan Pieter en fan weromstuit waard pakesizzer Wieger Jan tenei Jan neamd. Pake Wieger hie ’t werris goed bedoarn mei dy nammesykte fan him.

Frisia, 14 maart 1941 Dit wie pake Wieger dus net nei ’t sin

Yn ‘e oarloch hie Pieter in goed plak op it molkfabryk; de Dútsers wienen it mei him iens dat hy hjir net mist wurde koe en dat hy dêrom frijsteld wie foar wurk yn Dútslân. Sa koe hy ek nochris mei in klomp bûter út it fabryk thús komme. En sa koe it ek barre dat Pieter yn dy oarlochsjierren, doe’t de boeren in skoftke gjin molke oan de fabryk leverden, yn de kelder ûnder it bedstee Edammerkes makke.

Omke Pieter koe net oer ûnrjocht. Dat is it aard wol wat fan de Zylstra’s. Doe’t hy, troch de fabryk yn Reduzum oan Ljouwert útliend, net it tsientsje mear dat se yn Ljouwert fertsjinnen, yn syn leanpûdsje fûn en direkteur Smeding fan Reduzum him sei dat hy dat der út helle hie, omdat hy it oars tefolle fûn, wie it hús, de fabryk en Reduzum te lyts fansels. Wietse woe syn rjocht en syn jild, mar de direkteur hold de poat stiif. In hiel trelit. Op ‘t lêst de fakbûn* derby. Doe moast de direkteur belies jaan en krige Wietse syn tsientsje en syn gelyk. Hy koe him der jierren letter noch drok om meitsje, hat it ek noch wol hûndert kear oan de bern ferteld.

De ferhâlding mei de direkteur fan “De Eendracht” wie der doe fansels net better op wurden, dat Pieter seach om him hinne. Wijtske trune him oan: “Do moast hjir net bliuwe, do kinst wol mear.” Earst hie hy in kânske om as tsiismakker yn Wognum te kommen. Op

*dy fakbûn, de Voedingsbond F.N.V., is Pieter altyd trou bleaun; yn 1987 waard hy yn Borculo huldige: hy wie 60 jier lid fan it bun!

64

de fyts de Ofslútdyk oer, mei de jas omheech silende wer werom, sa’n stik stoarm. Mar gjin gelok.

Yn Borculo slagge it wol. Yn 1948, de jonges wienen 18 en 8, setten se nei de Achterhoek ta. Net folle letter kamen Wytske har âlden út Wytgaard wei efter har oan. Wytske wie yn Reduzum altyd al wakkere grut mei hat heit en mem west, no om utens koenen se elkoarren moai stypje. Alle fjouwer ha se yn Borculo harren draai aardich fûn, ek al wie Gerrit Bilstra doe al út it wurk wei. Spitich genôch rekke Jantsje al rillegau wei, it wie yn 1956. Gerrit, Jantsje, Pieter en Wietske, ha oant harren dea dêr yn Borculo wenne. Pieter en Wietske, mei elkoar fergroeid, ferstoaren beide binnen it heal jier (1993 en 1994).

Pieter yn ‘e pronk Wat der yn dy tiden net allegearre yn de Frisia, it “Suffertsje” set waard, sels de útslaggen fan merkespultsjes fan Reduzum wienen doe de muoite fan it drukken wurdich:

Frisia 6-9-1935:Kruien met handdoek ophangen:Gehuwde dames en heeren tot en met 35 jaar.1e. Hendrik Lolkema en vr. Gabe Hylarides.2e Jan Yntema en vr. Sip Sixma3e. Ids Boersma en vr. Pieter ZijlstraBoer Boersma wask ophingje en vr. Pieter Zijlstra, muoike Wietske dus, kroadzje fansels.

65

It molkfabryk “De Eendracht” oan de Stasjonswei, de lettere Ayttawei. dêr’t pake Wieger de molke fan Frienzer boeren hinne polske en dêr’t

Pieter spul makke mei de direkteur dy’t in tsientsje út syn leanpûdtsje fiske hie.

66

De kâlde kant: de foarâlden fan Wietske Gerrits Bilstra

B1. Wietske Gerrits BilstraB2. Pieter Jacobs Kuipers en Houkje IJsbrands van der WalB1: Hendrik Sibolts&NN Sikke Feicke * Dokkum

↓ Sibolt Hendriks&NN Pieter Sikkes & Sytske Feickedr * Dokkum *Dokkum

&1620 Dokkum↓ ↓4 bern: Trijntje, Sijts, Sijts, Trijntje

/ / Hendrick Siebouts & Trijntje Pieters Jurjen & NN Johannes Fransen &NN *Esens Dld *1632 Dokkum *± 1660 †nei 1685 †foar 1671 Keapman ↓ 3 bern: Sybout, Ettie, Zijtske

↓ ↓ Sybout Hendriks 1e & 1690 Aaltsje Wabes Sybilla Jurjens & Frans Johannes †nei 1716 2e& 1694 Lysbet Gerbens *1692 Huzum *1680 Ljw

2 bern †nei 1767 †1743 Ljw 3e&1701 Hiske Annes &1719

kûper ↓1 bern sleepster Turfdrager 4e& ? NN 7 bern: Willem, Willem, Willem, Jurjen, Johannes, ↓

↓1 bern Antje, Johannes opsichter yn de Romanstrantse tsjerke

Gerrit Jans & NN ↓

út 3e& Anne Sybolts 1e& Janke Foij Liskje Gerrits & Johannes Fransen Swart * nei 1700 *1727 Ljw *1731 Ljw ₫1731 Dokkum † †nei ’85 Ljw †foar 1793 Turfdrager/sleper

1e&1730 ↘5 bern &1753 Ljw Grutskipper, turfskipper

1752 2e& Aaltje Minnes ↓2 bern Claas,Frans, Jeltje, Gerrit, Sybille↓5 bern1756 3e& Froukje Nannings *1734 Kollum †1813

↘6 bern / /

Allert Dirks & Geertje Philips út 3e& Aafke Annes Sybolts 1e& Gerrit Johannes Swart*±1730 *±1730 *1761 Kollum *1761 Ljw

†1807 Froubuurt †1820 Ljw †1843 Ljw. &1757 St.-Anne sjoch foar Aafke in pear siden Turfdrager, sleper,keapman

fierderop1e& 1786 Ljw. 4 bern : Anne, Liskje, Froukje, Johannes ↓

+2e&1820 mei Tjitske Wiegers Cammingha /

↓1 bern? Antje Fransen van der Wal & Johannes Swart *1791 Ljw.

†1829 Ljw. 37 j kastlein

67

↓3 bern: Gerrit, Tryntsje, Aafke

/ / Frans Alderts & Wytske Hayes Jan Dirks Tolsma & Trijntje Joh. Swart Bilstra (<Bijldtstra) Hayema *1805 Hylaard *±1816 Hurdegaryp *1770 Froubuurt *1777 Britsum †1878 Wurdum †1879 Wurdum †1857 Britsum †1846 Britsum &1837 Huzum &1803 Britsum Ferkeapet yn 1843 in fuormanderij yn Ljw. ↓ 7 bern? Betreft de koop van het huis B 1248 te Leeuwarden, koopsom fl. 627

Skipper ↓2 bern: Johannes, Jan

Huwelijksakte Leeuwarden, 1837Bruidegom: Jan Dirks Tolsma

↓ Bruid: Trijntje Swart Datum: 5 november 1837, akte nr. 172

Pieter Jacobs Kuipers & Houkje IJsbrands vdr Wal Albert Hendr. Steensma *1806 Deinum

†1874 Jorwert↓ túnman, bakjerinner, winkelman

sjoch foar Pieter en Houkje &Korneliske Corn. Feenstra

in pear siden fierder > B2 *1809 Easterlittens †1863 Jorwert

↓ ↓8 bern Aldert Frans Bilstra & Trijntje Pieters Kuipers Johannes Jans Talsma 1e&Geertje Alb Steensma *02-01-1818 Britsum *17-10-1818 Stiens *1839 Ljw. *1844 Beers †06-07-1869 †1886 Ljw. †1911 Wurdum †1870 Huzum, 25 j

&13-05-1843 Huzum ↓1 bern 1e&1869 Mantgum=Cornelia *1870 (mem † by * fan C.)

▼Overlijdensakte Leeuwarderadeel, 1856Aangiftedatum: 4 april 1856, blad nr. 10

Overleden op: 2 april 1856 Overleden: Levenloos kind, man, Vader: Aldert Franses Bilstra Moeder: Trijntje Pieters Kuipers

↓8 of 9 bern / /Gerrit Sybrens vdr Meer Jelte Geerts Boonstra *±1823 Maaike Ynes Kroodstra &Durkjen Wiebes de Vries *±1827

↓1 bern? ↓2 bern: Jantsje, Wytske

Frans Alderts Bilstra & Doetje Gerrits vdr Meer Joh. Jans Talsma 2e&Wytske Jelles Boonstra *1848 Britsum *1851 Stiens *±1850 Koartsweagen

&08-05-1872 Huzum †1911 Wurdum ‘boerendienstmeid’

2e&1871 ▼

Huwelijksakte Leeuwarderadeel, 1871Bruidegom: Johannes Talsma, oud 31 jaar, geboren te Leeuwarden

Vader: Jan Durks Talsma Moeder: Trijntje Johannes Swarts Bruid: Wytske Jeltes Boonstra, oud 21 jaar, geboren te Kortezwaag,

Gemeente Opsterland Vader: Jelte Geerts Boonstra Moeder: Durkjen Wiebes de Vries

Datum: 4 mei 1871, akte nr. 9↓11 bern

68

Hjirûnder it safolste bewiis hoe wif en tear it jonge libben wie:

Geboorteakte Leeuwarderadeel, 1874Aangiftedatum 26 augustus 1874, blad nr. 48 de earste Gerrit † nei 5 wikeGerrit Bilstra, zoon, geboren 25 augustus 1874

Vader: Frans Alderts Bilstra Moeder: Doetje Gerrits van der Meer

Geboorteakte Leeuwarderadeel, 1878 de twadde Gerrit † 2 jierAangiftedatum 4 oktober 1878, akte nr. 219Gerrit Bilstra, zoon, geboren 1 oktober 1878 Vader: Frans Alderts Bilstra Moeder: Doetje Gerrits van der Meer

Geboorteakte Leeuwarderadeel, 1881 de tredde Gerrit † ien jierAangiftedatum 18 oktober 1881, akte nr. 231Gerrit Bilstra, zoon, geboren 16 oktober 1881 Vader: Frans Bilstra Moeder: Doetje van der Meer

Geboorteakte Leeuwarderadeel, 1884Aangiftedatum 11 augustus 1884, akte nr. 193 de fjirde Gerrit; hy soe ynGerrit Bilstra, zoon, geboren 9 augustus 1884 1909 de heit fan Wietske Vader: Frans Bilstra Moeder: Doetje van der Meer, wurde.

Gerrit Bilstra & Jantsje Talsma*09-08-1884 Stiens *19-07-1888 Wurdum†23-07-1963 Borculo †28-04-1956 Borculo

&1908 Huzum▼

Huwelijksakte Leeuwarderadeel, 1908Bruidegom: Gerrit Bilstra, oud 23 jaar, geboren te Stiens

Vader: Frans Bilstra Moeder: Doetje van der Meer Bruid: Jantje Talsma, oud 19 jaar, geboren te Wirdum Vader: Johannes Talsma Moeder: Wytske Boonstra Datum: 16 mei 1908, akte nr. 38

↓4 bern: Frans, Johannes, Wietske, Doetje

Wietske Gerrit Bilstra & Pieter Zylstra*17-02-1909 Stiens *27-09-1905 Jirnsum†1994 Borculo †24-12-1993 Enschede/ Borculo

&29-05-1929 Huzum

Alde tsjerkhôf oan de Deugenweerd Yn Borculo

69

B2. De foarâlden fan Pieter Jacobs Kuipers en Houkje IJsbrands vdr Wal

Here Jacobs & Trijntje Andries*±1730 *±1730

*1758 Ljouwert↓1 bern? / /

Jacob Heeres Kuiper & Wytske Hendriks IJsbrand Jans & Trijntje Tjeerds*1763 Jelsum *±1765 Britsum * ±1765 Stiens *±1765 Stiens†1822 Jelsum †

&1787 Jelsum &1789 Stiens↓3 bern: Hendrik, Pieter, Sytze,

↓ 3 bern: Tjamme, Houkje, Tjeerdje Pieter Jacobs Kuipers & Houkje IJsbrands vdr Wal *1798 Jelsum *1791 Stiens †1860 Ljw.diel †1868 Ljw.diel

&1817 Ljw.diel↓8 bern: Tryntsje, Tryntsje, Wytske, Aaltje, Jacob, Jacob,

IJsbrand, Wytske

Overlijdensakte Leeuwarderadeel, 1868Aangiftedatum: 23 mei 1868, blad nr. 18

Overleden op: 22 mei 1868 Overleden: Houkje IJsbrands van der Wal, 77 jaar, vrouw, weduwe

Aldert Frans Bilstra & Trijntje Pieters Kuipers *1818 Stiens

Huwelijksakte Leeuwarderadeel, 1843Bruidegom: Aldert Franzes Bilstra, oud 25 jaar, geboren te Britsum

Vader: Frans Alderts Bilstra Moeder: Wytske Hayes Hayema Bruid: Trijntje Pieters Kuipers, oud 24 jaar, geboren te Stiens Vader: Pieter Jacobs Kuipers Moeder: Houkje IJsbrands van der Wal Datum: 13 mei 1843, akte nr. 29

Frans Alderts Bilstra & Doetje Gerrits vdr Meer

Gerrit Bilstra & Jantsje Talsma

Wietske Gerrit Bilstra & Pieter Zylstra sjoch foar de details in pear siden earder

Rogge- en dopmûne “De Hoop” yn Stiens, boujier 1853

71

XV. Bieuwkje Zylstra en Tabe Koopman

ieuwkje is it earste famke fan Wieger en Roelie, yn 1906 berne yn Jirnsum. Se hat yn Friens op skoalle by master Van Gorkum sitten. Mar ek sy moast fansels sa gau mooglik sels de kost opdwaan by in boer. Dat doe har mem weirekke, Bieuwkje wie

doe 16 jier, wenne sy fêst net mear thús, mar fertsjinne se har eigen kost by in boer. Mar se hat ek wol as faam yn in kafee alle mooglike putsjes dien.

BBieuwkje troude yn 1929 mei Tabe Koopman, dy’t yn syn jongfeintejierren wurk yn de omkriten fan Grou (û.o by de Hemminga’s?) fûn hie

Frisia, 16 maart 1928

Frisia, 10 augustus 1928

Frisia, 30 augustus 1929

Frisia, 7 novimber 1930

De earste trije wienen jonges: Ype, Wieger en Renze, berne yn Jirnsum, Friens en wer Jirnsum. Trije bern yn trije jier en dan dêr tuskentroch noch twa kear ferhuze! Nei Jirnsum, Friens en wer Jirnsum ferhuzen Tabe en Bieuw nei It Mar tusken De Knipe en It Hearrenfean. Se krigen mei elkoar njoggen bern; ien dêrfan, de earste Jeen, mocht net grut wurde. Hy ferstoar oan reade rieme (gordelroas) doe’t hy noch mar oardel jier wie. Tabe fûn wurk by in boer, mar hat ek by it oanmeitsjen fan de Noard East Polder wurke. Letter wurke hy by de timmerman. Bieuwkje hie har wurkhúzen, seach de lju dy’t it krekt wat better hienen, yn ‘e eagen fan de bern wolris wat te folle nei de eagen. Se wist har

72

plak by ‘mefrou’ en miende dat it stânferskil makke dat sy as skjinmakster ûnderdienich wêze moast.

Yngripend wie it dat trije jonges fan Tabe en Bieuw yn de 50-er en 60-er jierren nei Austraalje emigrearden. Se woenen wol wurkje, ek wol hurd wurkje, en tochten dat dat oan de oare kant fan de wrâld mear fertuten dwaan soe as hjir yn Fryslân. Tabe en Bieuw ha der fansels fertriet fan hân, trije jonges dy’t se (hast) net wer sjen soenen. Dat it har dêr, nei de earste oanrinproblemen, letter wakker goed gie, makke wol wat, mar fansels net alles, goed.

De Kâlde Kant: de foarâlden fan Tabe Koopman

TK1. Tabe KoopmanTK2. Jeltsje Bonnes AltenaTK1: Jarich Jelsckama

*1290 Zuidhorn↓

Jarichs Jelsckama*1315 Zuidhorn

↓Jarich Jelsckama*1340 Zuidhorn

2x &↓

Tiabeco/Tjebbe Jelsckama*1370 Zuidhorn

73

↓Tjabbecos Jelckama*1390 Niekerk/Grootegast 3x &: 3 x ien soan?

↓Tyabbe Yelkema Jelckama*1435†1495

↓Arend & NN Sybe Tjabbes Jellama*1450 *1460 Kollumerlân

↓ ↓

Alle Arends & Aukjen Bennes Melle Sybes Jellama*1475 Suderdrachten *1478 Suderdrachten *1485 Kollumerlân†1543 Suderdrachten † 3x &: 3 x ien soan?

↓6 bern: Sjoerdt, Reymcke, Oedts, Benne, ↓ Saecke, Barber Saep Meyerts Haersma

& *±1511 E’mar †1557 Burgum

Sjoerdt Alles Beetsius &Taets Ypes Wiarda Wiebes Melles Jellama*1500 Suderdrachten *1510 *1511 Burgum†1550 Rienck Blaauw †nei 1561 Burgum

↓3 bern *1507 ↓3 bern: Auck, Balling, Melle ↓

Gosse Bottes Schroetsma = 1e& AWJ Alle Sioerds Beetsius & NN Sierdt Riencksz Blaauw 2e& Auck Wybesdr Jellama

*1532 Terwispel *1536 *1535 Opsterlân *1533 Burgum†1600 Lippenhuzen †1625 †

&1555 Alle Arends & Auck NN *±1480 †nei 1543 Zdr-Dr Boer 4 bern #

↓3 bern ↓5 bern Reyntthy Oegezn &1510 Eelck *±1490 †±1543 *±1492

↓5 bern

Ebele Alles Beetsius & Aeddu/Jetske Sierdts Blaauw Lyeppe Reyntthies(naam de namme ‘Blaauw’ fan Jetske oer) *±1525 Zdr-Dr.

*1558 Lippenhuzen *1561 De Himrik †foar 1604 79 j†1617 De Himrik †1630 De Himrik boer, folmacht

&1590 De Himrik &1550 Zdr-Dr↓6 bern Tjeerd Feitses & NN Barber Alles #

*1560 † *±1528 Zdr-Drachten ↓ †±1609 Zdr-Dr.

↓ 1 bern?

Alle Ebeles Blaauw & Sjouk Tjeerds Sytse Lieppes*1592 Lippenhuzen *1585 *±1558 Zdr-Drachten†nei1653 Lippenh. †1614 Lippenhuzen &1600

1e&1610 Lippenhuzen Engeltje Dirks 2e&1622 Lippenhuzen *±1560 Zdr-Dr. mei Hendrikje Geerts †±1615 Zdr-Dr *1595 De Hemrik †1653 Lippenhuzen ↓

74

↓1e& 3 bern 2e& 5 bern

Jelcke & Antie Sierds Oeds Alles Blaauw &Fook Gurbes Gaucke Liebbes Lieppe Sytses *1620 *1620 *1613 Lippenh. *1615 *±1606 * †1683 Z-Dr.

↓ †1667 †1673 †±1650 Zdr-Drachten &1640 boer &

↓ 3 bern: Girbe, Tjeerd, Bontje &Siebrich Lucas Sytske Johannes Hiemersma †1693

*±1595†±’50 Zdr-Dr.

Sybren Jelckes & Bontje Oedzes Uilke Gaukes &Engel Lieppes*1645 *1650 Lippenhuzen *Zdr-Drachten †nei 1682 Zdr-Dr.†1682 37 j. †1682 32 j. †1682 Zdr-Dr.

&1670↓2 bern

Jelke Sybrens & Fook Girbes 1e& Gjalt Madhuizen Lieppe Uilkes & Gaatske Jans*1675 *1684 Lippenhuzen †1747 Droegeham†1713 38 j. †1722 38 j. boer

&1696 Droegeham&1704 =2e& FG

↓3 bern: Sybren, Binne, Bontje ↓

Binne Jelkes & Femke Goitzens Klaas Rommerts&Jeltje Bonnes Uilke Lieppes*1705 Oerterp *1710 *Aldegea *Aldegea *1707 Droegeham †1778 &Geertje Klazes

&1741 ↓3 bern: Fokje, Jelke, Gooitzen Zwanenburg ↓ ↓

Haye Jans Haisma & Fokjen Binnes Zwanenburg Bonne Klazes Altena &Gaitske Uilkes*1731 *±1735 Lippenhuzen *1733 B’ burgum *1736 Boarnb.†1809 De Himrik †1818 De Himrik †1814 Koarterh. †1822 De Sweach

&1755 Lippenhuzen↓11 bern ↓

1e& mei NN / / JB> sjoch TK2Jeen Tabes & Gulke/Gielke =2 e & GHH Alle Jacobs & Joukje Wybe Arends &Jeltsje BonnesKoopmans Hayes Haisma vdr Meulen Jacobs Altena *1758 Aldegea *1768 Oerterp *1766 Lippenhuzen * * *1749 Drachten †’22 Koarteh.†1840 Siegersw. †1847 Siegerswâld † † †1816 De Sweach

&1794 Oerterp &1730 BoarnburgumArbeider, komelker

↓2 bern ↓ ↓6 bern: Andries, Bonne, Jeltie Gaatske, Engeltje, Gerben

Tabe Jeens & Antsje Ypes Koopmans Ypinga Ibele Alles vdr Meulen 1e& Gaatske Wybes Altena*1799 Oerterp *1800 Beets *1797 De Sweach *1793 Koartehemmen†1880 Smell.lân †1878 Koartehimmen †1873 Opsterlân †foar 1856

&1825 Opsterlân 1e&1822 Opsterlân↓7 bern: Alle, Jitze, Jeltsje, Joukjen, Wiebe, Hendrik, Jan

75

Huwelijksakte Opsterland, 1825Bruidegom: Tabe Jeens Koopmans, oud 25 jaar, geboren te Ureterp

Vader: Jeen Tabes Koopmans Moeder: Gulke Hayes Bruid: Antje Ypes Ypenga, oud 25 jaar, geboren te Beets Vader: Ype Oebles Moeder: Janke Berends Datum: 19 mei 1825, akte nr. 20 ↓

↓

2e&IAM 1856 Lysbeth Makkes Maakal *1800 †1873

= 3e& LMM

↓7 bern: Janke *1828,Tabe *1833, Jeen *1827, Fokjen *1839 ↓6 bern: Alle, Jitze, Jeltsje, Joukje, Wiebe Hendrik Ipe *1824, Grytsje *1837, Geeske *1842 †’43

Dit bringt ús by in opmerklik persoan oan de Koopman-kant: Durk Tabak!In suster fan Jeen Tabes Koopman, Janke * 1828 yn Beets, troude yn 1858 mei boer Minne Gerbens Folkertsma, *1834 yn Koartehimmen. Harren dochter, Antsje, *1862 yn Drachten, troude yn 1891 mei Johannes Johannes Tabak, *1867 fan De Harkema. Harren soan, Durk, *1902 yn Droegeham, koe it paad net rjocht hâlde. Nei’t hy earst yn 1930, 28 jier dus, yn Drachten yn in kafee ien dêr’t hy spul mei krigen hie, deastuts en dêrfoar 15 jier yn ‘e bak sitten hie, skeat hy yn 1949, fjouwer jier nei’t hy frijlitten wie, by Surhuzum in frou dêr’t hy al in skoft gedoente mei hie, dea.Dêrnei skeat hy himsels yn de sliep.Dizze Durk Tabak wie dus in beppesizzer fan Janke Tabes Koopman, de suster fan Jeen dy’t de pake fan Tabe fan Bieuwkje wurde soe.

Yn oersicht:

Tabe Jeens Koopmans & Antsje Ypes Ypinga*1799 Oerterp *1800 Beets†1880 Smell.lân †1878 Koartehimmen

1e&1822 Opsterlân

↓7 bern: Janke *1829,Tabe *1833, Jeen *1827, Fokjen *1839 Ipe *1824, Grytsje *1837, Geeske *1842 †’43

Janke Tabes Koopman & Minne Gerbens Folkertsma*1828 Beets *1834 Koartehimmen†1896 Droegeham †`1896 Droegeham

& 1858 Smellingerlân

↓2 bern: Antje *1862 , Sietske *1866

Johannes Johannes Tabak & Antje Minnes Folkertsma*1867 De Harkema *1862 Drachten†1941 De Harkema †1950 Stiensgea

&1891 Achtkarspelen

↓3 bern: Sjoerdsje, Jan, Janke, Eelze, Sytske †, Durk, (Durk wie de Benjamin)

●Durk Tabak & Wiepke Pieters Spinder *1902 Op de Bulten/Droegeh. *1904 De Harkema †1949 Surhuzum †1994 Eaststellingwerf

&?

↓1 bern?: Johannes Spinder ( de namme fan syn mem!) & Maria van der Walle

76

*1928 De Harkema †1975 Hilversum

Durk Tabak (1902 te Harkema - 1949 te Augustinusga) is een tweevoudig moordenaar en kunstenaar. In 1930 werd Tabak veroordeeld tot 15 jaar cel nadat hij in het Drachtst er café Jonker de 29-jarige Jan van der Meulen had doodgestoken. Enkele jaren na zijn vrijlating schoot hij in Augustinusga zijn minnares Grietje Groenland-Hayema dood. Na deze gruwelijke daad pleegde hij zelfmoord door zichzelf door zijn slaap te schieten. Tabak was een begiftigd tekenaar, maar daarnaast kon hij ook verdienstelijk trekharmonica spelen. Tot zijn vriendenkring behoorden IJe Wijkstra en Jan Hut. Tabak zou ook zijn goede kanten hebben gehad. Zo schijnt hij bij de hond in het hok gekropen te zijn toen het dier bang was voor het onweer.

Selsportret fan Durk Tabak

“Het was een arm gezin; soms waren ze zo arm dat de kinderen op zaterdagavond naakt naar bed moesten zodat hun moeder de gelegenheid had om de kleren uit te wassen om netjes op de zondagsschool te verschijnen. Moeder Antje was zachtmoedig van aard, Durk werd als benjamin beschermd opgevoed. Toen Durk ouder was, kon ze hem niet aan.”

Fierder mei Jeen en Joukje, de pake en beppe fan Tabe.

Jeen Tabes Koopman & Joukje Ibeles vdr Meulen *1826 of ‘27 Beets *1830 De Sweach †1907 Opsterlân

&1853 De Sweach

Huwelijksakte Opsterland, 1853Bruidegom: Jeen Tabes Koopmans, oud 26 jaar, geboren te Beets

Vader: Tabe Jeens Koopmans Moeder: Antje Ypes Ypinga Bruid: Joukjen Ibeles van der Meulen, oud 22 jaar, geboren te Beetsterzwaag Vader: Ibele Alles van der Meulen Moeder: Gaitske Wiebes Altena Datum: 11 mei 1853, akte nr. 34

↓12 bern: *1855 Gaitske. *1856 Antsje, *1860 Ibele, *1864 Ype, *1865 Jitze, *1867 Jitze, *1868 Jeltsje, *1869 Jeltje, *1870 Jitze, *1871 Janke, *1873 Jeltsje, *1874 Jitze

It liket der op dat 5 fan dizze 12 bern daliks of hiel jong ferstoarn binne (sjoch noch de nammen dy’t werom komme.

/ / / / Durk Joh. vdn Brug & Aukje Jacobs v Houten Tjalling Freerks Ras & Wytske Jans

↓ ↓ Heidinga †1865

77

http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Hut&action=edit&redlink=1

http://nl.wikipedia.org/wiki/IJe_Wijkstra

http://nl.wikipedia.org/wiki/IJe_Wijkstra

http://nl.wikipedia.org/wiki/Augustinusga

http://nl.wikipedia.org/wiki/Drachten

http://nl.wikipedia.org/wiki/1930

http://nl.wikipedia.org/wiki/Kunstenaar

http://nl.wikipedia.org/wiki/Moordenaar

http://nl.wikipedia.org/wiki/Augustinusga


http://nl.wikipedia.org/wiki/Harkema


http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=durk+tabak+foto's&source=images&cd=&cad=rja&docid=4hgpwuZozkfi9M&tbnid=nWkWyfpToBDQ4M:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.spanvis.nl/Drachten/Drachten/index%202.htm&ei=6ytYUYu5I6ay0QWsrYGYCA&bvm=bv.44442042,d.d2k&psig=AFQjCNH4hGl3n114pRELUfjbx5TkvMvKjQ&ust=1364819211939108

Rinze Durks vn den Brug & Ettje Tjallings Ras*Siegerswâld *1832 Siegerswâld

†1914 Oerterp &1856 Opsterlân

↓Ype Koopman & Tjaltje van den Brug*31-05-1864 Opsterlân *17-07-1868 Siegerswâld

&1891 Opsterlân

Geboorteakte Opsterland, 1868Aangiftedatum 18 juli 1868, akte nr. 238Tjaltje van den Brug, dochter, geboren 17 juli 1868 Vader: Rinze Durks van den BrugMoeder: Ettje Tjallings Ras

Geboorteakte Opsterland, 1898

↓10 bern

Tabe Koopman & Bieuwkje Zylstra*8-03-1898 *25-10 1906 Jirnsum†14-02-1986 †04-05-1992 Hearrenfean

Aangiftedatum 9 maart 1898, akte nr. 73Tabe Koopman, zoon, geboren 8 maart 1898

Vader: Ype KoopmanMoeder: Tjaltje van den Brug

Hjirûnder Ype en Tjaltje mei harren tsien bern:

①②③④⑤⑥⑦ ⑧❾ ❿⑪⑫

① Jitze 29-1-1907 ② Aukje 14-7-1900

③ Tabe 8-3-1898 ④ Etje 9-9-1896 ⑤ Rinze 6-11-1892 ⑥ Antje 17-6-1904 ⑦ Iebele 8-10-1902 ⑧ Joukje 2-6-1891 ❾ Ype 21-5-1864 ❿ Tjaltje 17-7-1868 ⑪ Durkje 11-11-1903 ⑫ Jeen 15-9-1894

78

TK2. Hjirûnder noch de 3 generaasjes foar Jeltsje Bonnes Altena fan Aldegea dy’t yn 1730 troude mei Wybe Arends Altena, 4 generaasje foar Tabe Koopman.

↓Reyntthy Oeges & Eelck Alle Arends*1486 Zdr Drachten *1480 †1543 Zdr Dr.†1544 Zdr Drachten &1504 Auckjen Bennes

&1511 Drachten *1478 Zdr Dr.↓5 bern: Jouck, Jeltje, Tjallingh, Rixt, Leype ↓4 bern Lyepe Reyntthies & Barber Alles *1525 Zdr Drachten *1523 Zdr Drachten †±1572 †±1608 Zdr Drachten

&1550 Drachten

↓1 bern? /Pyter Pybes Gaucke Liebbes & Sybrich Lucas Sytze Lieppes 1e& Engel Dircks*Garyp *1606 Hiemersma *1558 Sdrdr. &Aaltje Sybrens †±1650 Sdrdrachten †±1650 Sdrdr †1629 Drachten †1616Garyp ↘1 bern? ↘ 1e &1600

2e& / Folck Gerbens↘ ↘ ↘

Lieppe Sytzes & Sytske Johannes ↘ ↘ † ±1665 †±1670 Sdrdr.

/ Tiemck Douwes & Pijbe Pyters Uilke Gaukes & Engeltje Lieppes*Eastermar *Garyp *1638 Suderdrachten *1644

†1675 De Pein &1664 Garyp †1682 Suderdrachten †Suderdrachten

↓1 bern? ↓ /

Antje Hendriks & Bonne Pybes Lieppe Uijlkes 1e & Gaatske Jans*Rottefalle *1673 De Pein * *1675 Droegeham

&1708 De Pein †1747 †1718 1e&1696 Droegeham 2e& nei 1718 Trijntje Gabes

/ ↘ ↓1 bern?

Klaas Rommerts & Jeltje Bonnes Uilke Lieppes & Geertje Klaases *Aldegea *Aldegea *1707 Droegeham *De Pein

&1730 Aldegea &1734 Droegeham ↓1 bern? ↓1 bern?

/ Arend Wybes & NN Bonne Klazes Altena & Gaatske Uilkes

₫1733 Boarnburgum *1736 Boarnburgum ↓ †1814 Koartehimmen †1822 Koartehimmen

&1757 Jistrum ↓ ↓5 bern: Jeeltje, Geertje, Klaasje, Ynske, Uilke

Wybe Aand/Arend Altena & Jeltje Bonnes Altena *1749 Aldegea *Aldegea †1816 Koartehimmen ₫ 1758 Boarnburgum

†1822 Boarnburgum

79

& 1757 Jistrum

Ibele Alles vdr Meulen 1e& Gaatske Wybes Altena Jeen Tabes Koopman & Joukje Ibeles vdr Meulen

Ype Koopman & Tjaltje van den BrugTabe Koopman & Bieuwkje Zylstra

sjoch foar de details it earder oersicht > TK1

En sa komme we dy net fuort te poetsen tûke fan de Jelscama’s as wichtige foarâlden fan Tabe Koopman foar de earste kear tsjin. (TK1) Letter, by de Kloostermannen, de foarâlden fan beppe Wietske en beppe Roelie, komme se wer op ús paad. Se reitsje elkoar by Sierd Rienck en syn frou Auck Wybesdr. Harren iene dochter, Aeddu, troude, sa ha we hjirboppe sjoen, yn 1590 mei Ebele Alles Beetsius dy’t net allinnich in dochter, mar ek de namme Blaauw moai genôch fûn om tenei mei te pronkjen. Aeddu, of yn sljochtwei Frysk Jetske, waard sa de hiel-fier-fuort beppe fan Tabe Koopman.Doe wie har jongere suster Houck in pear jier earder al troud mei de “eigenerfde boer” Haije Hayes Wytses fan de kanten fan Beets en sy waard de hiel-fier-fuort beppe fan Wytske en Roelie Kloosterman.Se sizze dat de Friezen allegearre wol in bytsje femylje fan elkoarren binne. . .

it wapen fan de Jelscama’s/ Jellama’s

80

XVI. Sijbrigje Zylstra en Tsjêbbe van der Meer

ijbrigje wie it twadde famke dat dy namme krige. De earste Sijbrigje, yn april 1910 berne, is tsien moanne letter al wer stoarn. Fansels, dit famke, berne oardel jier nei de dea fan it earste, moast wer in Sybrigje wurde.S

Frisia, nov. 1912

Sybrigje wie njoggen doe’t har mem, Roelie, kaam te ferstjerren. Pake soe allinnich húshâlde wie de bedoeling, mar dat kaam net goed. Dat Sijbrigje kaam in heal jier by in omke en muoike yn Dedzjum. Pake besocht it doe mei in húshâldster. Ek al mei in pear bern fansels. Mar dy hold dit net lang fol by pake, of pake net by har fansels. Hoe dan ek, it akkordearre net en faaks wie it ek tusken de twa soarten bern te faak bargebiten. Doe moasten de bern dy’t noch nei skoalle gongen en yn ‘e hús wienen (dat sille neist Sybrigje Jantsje en Klaas west ha), har faak sels wer rêde. Tagelyk hienen se yn Friens wol each foar de húshâlding fan Wieger Zylstra. Op skoalle hold master Van Gorkum en fan 1924 ôf master Terpstra der rekkening mei dat de jongste bern fan Wieger, Sybrigje, Klaas en Jantsje, net altyd op tiid en yn klean dy’t net troch memmehannen gien wienen, yn ‘e klasse sieten. Mei hantwurkjen sieten Sieb en Jantsje klean te ferstellen en sokken te stopjen as de oare famkes mei wat moais dwaande wienen.

Doe’t se tolve wie, waard der in boer foar Sybrigje fûn. Sa hat se yn Britswert, Idaerd, Grou en Wurdum mei molken en de bussen himmele. Yn Wurdum kamen se elkoar tsjin, Tsjêbbe út Hylaard en Siep. Krekt foar de oarloch, op 27 april 1940, nei fiif jier ferloving, trouden se yn Grou. Tsjêbbe, ien fan in keppel fan sa’n sechtsjin bern, hie ek al fan alles by de ein hân: boerearbeider by in boer dy’t it begrutte as Tsjêbbe om alve oere jûns him deljaan woe, sliper, smidsfeint yn Jorwert, by konstruksjebedriuw Dykstra fan Sint Jabik, fytsmakker yn de âld skoalle yn Hylaard. Dêrby wie hy fan jûns seis oant alve oere buschauffeur by de LAB. Wat koe Tsjêbbe mei jierdeis fertelle oer dy tiid, oer hoe’t hy by it ferneamde stasjon fan Jellum-Boksum yn in dikke mist it spoar net oer doarde, de bus út stapte en it ear op ‘e rails lei, neat hearde, de bus wer yn en ride. En hoe’t dan in pear tellen letter, de trein foarby dendere, in pear meter foar de bus lâns. As omke Tsjêbbe it fertelde, je seagen him mei it ear op de rails lizzen, je seagen de trein lyk foar de bus lâns sjitten, alle minsken yn de bus wyt om ‘e noas.

81

Grou, 27 april 1940 in pear jier letter

Yn it lêste jier fan de oarloch moast Tsjêbbe, dy’t wol koerierwurk die, mei frou en bern ûnderdûke, by Piet en Wytske de Boer yn Bears. In pear jier nei de oarloch ferhuzen Tsjêbbe en Sieb mei harren trije bern, Roelie, Jannie en Thom, nei Grou. Se kamen earst yn De Waach oan it Halbertsmaplein, letter yn de nijbou, yn de Nijdjipstrjitte. Dêr kaam pake Wiger, doe’t hy yn Friesmahiem siet, wol by syn dochter om in bakje kofje, hy naam dan gauris in ûns suertsjes mei, reade framboaskes wienen it. Tsjêbbe wie doe karrider wurden, earst yn maatskip, letter foar himsels. Mei twa hynders krepten se mei harren fiven troch de tiid: hin‘ en werom nei Ljouwert, boadskipje, útsutelje, gerskje, hynders foarje, rekkening rinne, altyd ûnderweis, it wurk wie nea oan ‘e kant.

Nei mear as acht jier dreech krewearjen en in protte tsjinaksel fan de konkurrint Pebesma, nei kreupele hynders, iisnagels, tochten troch waar, wyn en winter oant let yn ‘e jûn soms, as Siep it ear op ‘e dyk lein hie om te hearren as se de hapkes al hearde, kaam, nei in proses oant de Kroan yn Den Haach ta, de fergunning foar in auto. Roelie hie der drok foar oan it learen west. Grou hie de flagge út. De hapkes koenen mei pensioen.

De hynderkes fan omke Tsjêbbe nei harren lêste rit hin’ en werom nei Ljouwert. Tsjêbbe hat de lêste tiid net mear sa folle jild en tiid oan ûnderhâld fan de wein bestege; en ‘de wite’ liket ek syn bêste tiid hân te hawwen. Mar Tsjêbbe is noch fol kriich. Roelie wol net op de foto, mar kipet om de hoeke fan de wein en komt der sa dochs op. Sy hie doe alle papieren fan ‘Beroepsgoederen Vervoer’ helle. Har heit koe dat learen der wier net by ha. Mei Roelie har papieren koe omke Tsjêbbe tenei mei de frachtauto nei Ljouwert hin’ en wer.

Ik wie wol by omke Tsjêbbe en tante Siep útfanhús. Reizge dan mei omke en de hynders, letter yn de auto, alhiel nei Ljouwert ta. Wat in reis, en dat alle dagen wer! En se hienen it

82

drok, it wurk kaam earst, it wurk gong foar en wie noait dien. Ik sjoch noch de doazen mei hûnderten ljipaaien dy’t omke nei de poelier yn Ljouwert bringe moast, de doazen mei fermakke klean, de doarren en grutte gasflessen fan Halbertsma.

Doe’t Tsjêbbe, 65 jier, yn 1977 ophâlde koe, foel it him net iens ta de saak los te litten: “ It bedriuw hat noch gjin oere by my wei west,” sei hy wiken letter noch yn de Ljouwerter Krante.”(15 jannewaris 1977).

Ek sûnder syn wurk wie Tsjêbbe noch bannich. Benammen yn de tiid fan de sutelaksje hie hy it drok. Hy ried dan mei de Fryske boeken en de kroaden nei de doarpen ta dêr’t se by de doarren lâns soenen. Doe’t Tsjêbbe yn 1995 kaam te ferstjerren, moast Sybrigje allinnich fierder. Dat foel net ta sûnder har maatsje fan mear as 45 jier; 16 jier nei Tsjêbbe ferstoar Sybrigje Zylstra, Sybrigje van der Meer- Zylstra, krapoan 99 jier.

Ien fan dy prachtige ferhalen út it libben fan in karrider. (Frysk & Frij, 29 maeije 1976)

83

De Kâlde Kant: Tsjêbbe van der Meer en syn foarâlden

TM1. Tsjêbbe van der MeerTM2.Trijntje Aukes van der VlietTM3. Mintsje Hendriks TolsmaTM4. Dieuwke Jacobs Noppert HarmenTM5. Dirkje Andringa *±1485↓TM1: Claes Verloop Jurriaan Harmense

*±1535 *±1510↓1 bern ↓

Frederick Claesz Verloop&Lijntje Jurriaens*±1560 †foar 1632 Asperen *±1565†foar 1632 Asperen

↓3 bern: Claes, Jeurrian, Jan

Claes Fredericksz Verloop 1e& Gerreken Hendriks *±1586 *±1590 Rumpt †±1661 Asperen †1650 Asperen

±1615 1e&Asperen ↓5 bern: Frederick, Adriaenge, Lijntje

Geertje, Hendrijck

nei 1650 2e& Grietge Dirckdr v Velpen *±1590 Rumpt

Jan van Gellicum*±1600 ↓

Hendrijck Claesen Verloop & Teuntje J. v Gellicum *±1625 Gellicum Gld “gegoed” *±1625 †1673 Asperen †foar 1681 Gellicum &1645 Gellicum

↓5bern: Frederick, Claas, Judith, Gertruydt, JanClaas Hendrikse Verloop*1653 Gellicum Gld†foar 1728 Gr Ammers&Neeltje Th de Ridder << Thomas Cornelis de Ridder*±1670 Streefkerk & Annigje Jans

↓10 bern Arien Adriaens *±1590 &Neesieniesge *±1595

Cornelis Claesz Verloop V*1700 Gr. Ammers Willem A. Branckers†1777 Alblasserdam &Geertje Teunis“gegoede” timmerman V&Niesje Jans Brankers <<Joh. Willem Branckers*1700 Oud-Alblas &Louwisje Pl. vdr Sijde†1751 Groot Ammers

↓6 bern: Neeltje, Louijsje, Klaas, Johannes, Thomas, Pleun Harmen Pijtters&Aaltje Aukes Thomas Cornelisz Verloop *±1740 *±1740 *1738 Gr-Ammers timmerman/regent fan ‘t Gasthús

&1762 Koarnjum †1820 Katw.aZee ↓10 bern 1e&1764 Aaltje Krijns Verruijt Simon Corn PlokkerTrijntje, Auke, Tjipke *1731 Rijnsburg *1688 † KaZAEke, Pieter, Eeke †1771 Katwijk aZ Lijsbeth JansJacob, Hiske, Tsjitske, Jesse ↓1 bern: Cornelis

84

↓ 2e&1772 Agatha Dirkdr Plokker <<Dirck Simons Plokker

*1742 Katwijk a Rijn *1715 †1774 KaZ †1813 Katwijk a Zee &Lijsbet Vooijs

↓5 bern: Dirk, Johannes, Lijsbet, Willem, Simon *1712 †1774 KaZee

/Hendrik Thomas vdr Meer sjoch ek M2 Johann Georg Vollmuller*±1770? & *1707 †1763 FlorstadtTeatske Johannes lakei/rentmeester

Eva CatherinaGeert Johannes Prose *±1750

&Minke Paulus ↓6 bern ↓5 bern: Dirk, Johannes, ↓3 bern?: Elisabeth↓↓ Lijsbeth, Willem, Simon Catharina, Jan

Sjoch TM5 út 2e&Thomas Hendr.vdr Meer Auke Harmens Andringa Dirk Thomasz Jan Joseph Hartmann *1806 Marsum †1868 Menam.d. *1764 Feinsum †1840 Stiens Verloop Vollmuller&1831 Eeke Pieters> 1790 1e&Antje Folkerts Boersma *1774 Katwijk aRijn *±1773 Emmerik

&Folkert Nannes *1765 Stiens †1802 Wânswert †1849 Katwijk aR †1866 HaskerlânAaltje Geerts Procee ↓4 bern &Hendrika Aleyda Borrias ruiter in het 2e *1806 Semar 1805 2e&mei Hiltje K. Wiersma *±1770 Goor regiment der *1868 Menamer.d. *1777 †1852 †1829 Katwijk aR Cavallerie, &1798 K.a.Zee justitiedienaar.

DTV=koster, skoalm. & Berber Yntzes Blaauw*1779Nijewier yn K.a.Zee *1771 H’fean†1852 Stiens †1825 H’fean

↓1 bern? ↓6 bern ↓ 5 bern: Agada, Thomas ↓5 bern: Georg, Eva, Thomas, Agada, Thomas Wytske, Frederica,

JacobaGeert Thomas vdr Meer Keimpe Aukes Andringa Thomas Dirks & Wietske Corn Vollmuller*1833 Marsum *1814 Stiens Verloop *1806 Hearrenf †1899 Menameradiel †1859 Stiens *±1804 Katwijk >> †1890 Aengwirden &1856 Tryntsje Aukes vdr Vliet 1845& Pietertje Bouwes Swart †1893 Aengwirden *1834 Marsum *1819 Deinum &1830 Skoatterlân= Hearrenfean †1876 Menam.d. †1856 Stiens timmerman op De Knipe en Aldskoat naaister

STAMHEIT FAN DE ‘VERLOPEN’ YN FRYSLÂN wêrom ferhuze Thomas alhiel nei Fryslân?

↓ ↓6 bern ↓10 bern

Thomas Geert vdr Meer 1e& Dirkje Andringa >TM5 Jan Jozeph 1e& Dieuwke Jacobs 1e &13-05-1880 Hartmann Verloop Noppert

*29-03-1857 Marsum>Boksum wennet yn Boksum *1832 Aldehaske *1836 ’t Wâld ↓†22-07-1927 Hylaard †04-10-1892 †1897 Lytsewierrum †1875 Rien ↓

↓sjoch hjirûnder &1859 Haskerlân ↓

↓ (op syn minst) 5 bern: skuonmakker yn Lytsew.! Naaister

Geert, Keimpe, Yde, Pietertje, Tryntsje (’81-’88) ↙9 bern: NN, Thomas, Thomas, Aaltje, WietskeJacob, Dirk, Doeke, Janke

Sjoch ek:TM42e&1878 Sjoerdsje Roorda †1887

Thomas Geert vdr Meer 2e&20-12 1894 3e&1891 Antje van der Burg †1848 mei Janke Jans Verloop

*22-04-1875 Itens/Lytsewierrum†13-04-1959 Wurdum

Huwelijksakte Menaldumadeel, 1894Bruidegom: Thomas van der Meer, oud 37 jaar, geboren te Marssum

Vader: Geert Thomas van der Meer Moeder: Trijntje Aukes van der Vliet Bruid: Janke Verloop, oud 19 jaar, geboren te Lutkewierum, gemeente Hennaarderadeel Vader: Jan Jozeph Hartman Verloop

85

Moeder: Dieuwke Jacobs Noppert Datum: 20 december 1894, akte nr. 9

Geboorteakte Menaldumadeel, 1894Aangiftedatum 20 oktober 1894, akte nr. 218Wytske van der Meer, dochter, geboren 18 oktober 1894 Vader: Thomas van der MeerMoeder: Janke VerloopOpm.: Kind erkend bij huwelijk ouders d.d. 20 december 1894

Overlijdensakte Baarderadeel, 1915 Overlijdensakte Baarderadeel, 1918Aangiftedatum: 16 juni 1915, akte nr. 39 Aangiftedatum: 23 december 1918, akte nr. 94

Overleden op: 15 juni 1915 Overleden op: 21 december 1918 Overleden: Levenloos kind, man, Overleden: Levenloos kind, man, Vader: Thomas van der Meer Vader: Thomas van der Meer Moeder: Janke Verloop Moeder: Janke Verloop

↓12 bern: foar 1902: *1894 Wytske, *1896 Jan, *1897 Dieuwke, *1900 Dirkje, *1901 Thomas.Nei Thomas neist Tsjêbbe yn 1911 noch (op syn minst) 6 bern mei dêrby yn elts gefal 2 deade jonkjes (1915 en 1918)

Tsjêbbe van der Meer & Sybrigje/Sieb Zylstra*29-10-1911 Hylaard *30-10-1912 Friens†26-07-1995 Ljw/Grou †10-10-2011 Noardburgum

↓3 bernRoelie, Jannie, Thom

TM2. De foarâlden fan Tryntsje Aukes van der Vliet dy’t yn 1856 troude mei Geert Thomas van der Meer, tegearre in pake en beppe fan Tsjêbbe fan Sieb.

1e&±1625 mei Antie Heeres NannenhofTheunis Jan 2e& Dieuke Cornelis Fonger Idses & Antje Piers*1605 Boalsert *1600 Boalsert Hoytinga *1600 †nei 1658

&1630 Boalsert *1605 †±1655 Mûner &1628 beide * † en & yn Boalsert

↓1 bern? ↓4 bern: Wytske, Aaltsje, Akke, Maycke

Sa kaam it berop <<Lovius Antonii Molinaeus 1e& Maaike Fongers Hoytingafan syn heit yn de *1636 Boalsert *1636 BoalsertLatynske namme †Lekkum †1681 Lekkumfan ús dûmny &1651 Boalsert Beide soenen se noch gjin 16 west ha!werom. 2e& 1681 mei Geertie Foppes Intema

Dûmny op ’t Amelân en yn Lekkum

Mar as we no wol sa grutsk op dizze dûmny yn ‘e femylje wêze kinne. . .?

86

http://www.kuipersgen.nl/tng/index.php

Lovius Antonii Molinaeus (voor 1636-1684)

Wat him dêr krekt ôpspile hat yn Lekkum (en mooglik ek al op ’t Amelân)? It liket der op dat Lovius net allinnich grutsk, mar ek eigenwiis wie en it tsjin de Classis opnaam. It hat net neat west, want se seagen yn dy tiden by dûmny’s in protte troch de fingers; de dûmny fan Easterwierrum, ds. Mancadan, wie in pear jier earder allinnich mar foar in heal jier skorst fanwege “ontugt, verduistering, een langen treyn van menigvuldigen dronckenschappen, moetwillige vingerbijtinge en een uitdaginge tot een gevechtspel.”

Wat moat Lovius dan wol allegearre útfretten ha, dat hy, earst skorst, letter foargoed ûntslein waard? Maaike hat de ôfrin fan de strideraasje gelokkich net mear meimakke; sy ferstoar yn 1681, fiif jier foar it ûntslach fan Lovius.Genôch earst oer mûnerssoan en dûmny Lovius Antonii Molinaeus fan Lekkum. We hâlde it der mar op dat hy in kleurryk man wie.

En fan de deaden allinnich mar goeds fansels:

Anno 16.. den ... is in den heere ontslapen den eerwaardigen godtsaligen ende hooghgeleerde ds. Lovius Molinaeus dienaer des godlycken woorts deser plaats out .. en leit hier begraven.

Fierder mei de âldste fan de fiif bern fan Lovius, Antsje, en dy’t nei har komme:

↓1 bern? ↓5 bern út 1e &: Antie/ Antje, Dieuke, Fonger, Kornelis, Trijntje

Hans Tjepkes & Antje Lovius Molinaeus*1665 Lekkum *1665 Ballum ‘t Amelân†1749 Snakkerb †1714

&1689 Lekkumwever

↓2 bern: Tjepke, Lovius

Tjepke Hanses & Grietje Jans = 1 e & GJ Geert Hendriks*1695 Snakkerbuorren *1685 Drachten &†1749 † NN

&1719 Ljouwert↓9 bern: Tryntsje, Aaltje, Aaltje, Jan, Antsje, Aukje, Auke, Hans, Theunis ↓Wever

2e& GJ mei Feytse Hanses↓

Ate Heins &Aaltje Tjepkes Thomas Hendriks Johannes Geerts*1723 *1724 Lekkum vdr Meer *1749 Eastermar †1773 Lekkum * Marsum †’09 Burgumerdaam Tichelwurker &1776 Marsum &1773 Burgum &1744 Lekkum & Mintje Hendriks Aaltje Cornelis

Tolsma *1753*Ingelum †1837 Burgum

↓5 bern: Hein, Tjepke, Grietje, Rein, Rein ↓1 bern? ↓2 bern? Sjouke +

Hein Ates vdr Vliet&Trijntje Jans Louw Bartelds & Baukjen Hendrik Th vdr Geert Johannes*1745 Lekkum * Earnewâld Liemberg Durks Meer Prose

*1783 †’42 Marsum *1780†’69 Burgum†1813 Lúkswâld †1762 Langsw. & Teatske Joh.dr 1e &1801 Garyp

&1786 Grou Reitsma Minke Paulus de Jong

87

*1778 Friens *±1776 †1822&1805 Marsum 2e&’33 Froukje Jongsma

↓ ↓ ↓ ↓2 + 7 bern, út 1e&Auke Heines vdr Vliet & Geeske Lourens Liemberg Thomas Hendr. & Aaltje Geerts *1805 Terwispel *1804 Lúkswâld Meer Prose†1860 Menam.d. †1880 Menam.d. *1807 Marsum *1806 Semar

&1828 Opsterlân †1868 Menam.d. †1868 Menam.d.&1831 Menam.d.

↓ ↓Tryntsje Aukes van der Vliet & Geert Thomas van der Meer*1834 Marsum *1833 Marsum†1876 Menameradiel †1899 Menameradiel

↓ & 1856 Menam.d. ↓Dirkje Andringa & Thomas Geert van der Meer = 1e&Janke Jans Verloop & Thomas Geert van der Meer= 2e&Sybrigje/Sieb Zylstra & Tsjêbbe van der Meer

TM3: Omt we it net litte kinne, hjirûnder de foarâlden fan Mintsje Hendriks Tolsma, dy’t yn 1776 yn Marsum troude mei Thomas Hendriks van der Meer, 6 generaasjes foar Tsjêbbe.

Werp Ydtsma *1375 Henn.d.

↓ Pyr Werps Ydtsma 2x & 2NN *1400 Easterein

↓ Seerp Bonga & NN Syurdt Pyrs & NN

*1450 Litt.d. Ydtsma *1435 ↓1 bern? †foar 1511 Itens

↓Rennert & Jets Sybe Seerps Bonga Lieuwe Syurdtsdr †foar 1511 *1475 Littens Ydtsma & NN ↓

↓ †’42 Boazum & 1 b? *±1460 ItemsJohan Rinnerts & Bauck Sybedr Bonga & Auck Lieuwesdr *1500 †±1551 *1500 Tsjom *1480 †1545 B. Wopke &NN

↓ ↓ /Rinnert Johans & Anna Wopkesdr Aucke N & NNTolsum *1530 Hylaard*1530 Tsjom ↓1 bern?†Tsjom ↓Wopke Rinnerts Tolsma & NN Sibolt Auckesz & NN*±1570 † ? *±1605

†foar 1690 Frjentsjer 85 j.↓

Rinnert Wopkes Tolsma Willem Harmens & Gertie Sybolts*±1600 Welsryp *±1630 *±1633 Frj.†1670 W. †foar 1691 †foar 1691 Frj.& Jets Clases &1653 Frjentsjer†nei1684 ↓8 bern: Harmen, Harmen, Aucke, Lijsbet, Cornelis

↓2 bern: Grytsje + ↙ Attje, Cornelis, Antsje

88

↙ ____________________________________

/ / /Gijsbert Jansz Tjerk Hylkes Harmen Auckes* †1692 Berltsum &

↓ ↓ Tryntsje GerbensWopke Rinnerts 1e& Aeth Jelles Aucke Willems Jan Gijsbertsz & Ymck Tjercks ↓ 1e &1654 Marsum ↓5 bern *±1658 Frj. *±1625 * †foar 1692

= †foar 1691 †foar 1677 Berltsum 1 bern?Kûper, mennist

& ↓3 bernWopke Rinnerts 2e& Eelck Doeckles Antje Hendriks Claas Jansen Cuperus Johannes HarmensTolsma Angama * *1653 Berltsum *1719 Goaiïngea

2e &1683 E’littens↓6 b. † †1732 Deinum 79 j. &Sytske Sjoerds*±1630 *1660 Littens &1682 Frj Kûper, boer, menn.foargong. *1676 Deinum †±1707 Marsum †1708 Marsum ↓3 bern 1e&1675 wed.Aaltje Jans †1731

2e&mei ’79 Sijcke Nannes * †1687 St Anne

3e&1689 mei wed.Sytske Andles ↓ ↓ ↓2 bern *1652 Deinum ↓2 bern

Doekele Wopkes Tolsma & Jeltsje Aukes Minne Clases Cuperus & Tryntsje Johannes*1683 Marsum *1685 Frjentsjer *1697 Deinum *1700 Goaiïngea†1753 Marsum †1771 Marsum †1736 Deinum †1739 Deinum

&1704 Marsum &1719 Deinum ↓ 9 bern ↓5 bern: Sytske, Sytske, Johannes, Berber, Mintsje

Hendrik Doekeles Tolsma 1e& Mintsje Minnes Cuperus*1721 *1736 Deinum†1772 INgelum †1755 Marsum 19 j.

↓1 bern: Mintsje2e& mei Dieuwke Foppes

↓4 bern: Doekele, Foppe, Jeltsje, Aaltsje

Thomas Hendriks vdr Meer & Mintsje Hendriks Tolsma* Marsum *1755 Marsum†1827 Marsum

&1776 Marsum

TM4. De foarâlden fan Dieuwke Jacobs Noppert, dy’t yn 1859 troude mei Jan Joseph Hartman Verloop; se moasten yn Lytsewierrum as naaister en skuonmakker de kost by elkoar skarrelje.

Otto↓

Tobias Otten& Berentjen Theunis Jan Jansen & Geertien Herms &1659 Dalfsen ↓7 bern ↓6 bern: Anna, Otto, Otte, Aaltje, Hendrik, Hermtje ↓Otte Tobias Otten & Grietje J.Keisenites*1668 Wanneperf. *1670 Wetering

89

†1748 Zwartsluis †1748 / /

Jan Otten & Klaasjen Jans Hendrik Berends Schokker & Grietje Jans Franzen*1699 Beulake *1705 Kalenberg *1710 *1800 Blauwehand †foar 1762 †nei 1748 43 j †1776 Aldehaske †1890 † 90 j &1730 Oldemarkt

↓8 bern ↓5 bern: Rientjen, Cornelis, Jan, Roelofje, Jannes

Jacob Jansz Noppert & Roelofje Hendriks Schokker *1744 Kalenberg *1748 Blauwehand†1829 Aengwirden †1824 Haskerlân

&1768 Haskerhoarne / /↓10 bern: Jan, Hendrik, Otte, Grietje, Claasjen, Wieger Jans Koning Klaasje WillemsJohannes, Klaske, Roelof, Marchjen, Femmigjen *1744

↓ †1844 H’diken 100 J / /

Johannes Jacobs Noppert & Albertsje Wichers Koning Gosse Baukes vdr Heide*1781 Aldehaske *1786 De Jouwer & †1827 Haskerlân †1828 Haskerlân 42 j Dieuwke Hendriks Beulakker

&1809 Haskerhoarne ↓8 bern: Jacob, Wieger, Klaasje, Roelofje,

Wieger, Willem, Jan, Grietje ↓Jacob Johannes Noppert & Aaltje Gosses vdr Heide*1809 Nijehaske *1805†1902 Aengwirden †1901 Aengwirden 96 j

&1837 Haskerlân↓12 bern; Johannes, Dieuwke, Johannes, Janke, Wieger, Gosse, Albert, Janke, Aaltje, Roelofjen, Roelofje, Doeke

Dieuwke Jacobs Noppert & Jan Joseph Hartmann Verloop > sjoch M1

Geboorteakte Hennaarderadeel, 1875Aangiftedatum 22 april 1875, akte nr. 51Janke Verloop, dochter, geboren 21 april 1875 Vader: Jan Jozeph Hartman VerloopMoeder: Dieuwke Jacobs Noppert

Overlijdensakte Hennaarderadeel, 1875Aangiftedatum: 7 mei 1875, blad nr. 16 Overleden op: 5 mei 1875

Overleden: Dieuwke Jacobs Noppert, 38 jaar, vrouw, gehuwd

Stoarn mei 38 jier, nei 9 bern yn 15 jier

Zij (= lytse Janke) is geboren op 21 april 1875 in Lutkewierum, Hennaarderadeel

Zij ( Dieuwke) is overleden op 5 mei 1875 in Riens (Hennaarderadeel), zij was toen 38 jaar oud, 14 dagen nei har lêste poppe.

Thomas Geert vdr Meer 1e & Dirkje Andringa

Thomas Geert vdr Meer 2e & Janke Jans Verloop

Tsjêbbe van der Meer & Sybrigje/Sieb Zylstra

90

TM5. En: De foarâlden fan Dirkje Andringa (1e frou fan Thomas vdr Meer en styfmem fan Tsjêbbe fan Hylaard )

Harmen Pieters & Aaltsje Aukes Folkert Nannes & Eeke Pieters

↓6 bern ↓Auke Harmens Andringa 1e& Antsje Folkerts Boersma*1764 Feinsum *1765 Stiens†1840 Stiens †1802 Wânswert 37 j.

1e&1790 Stiens

↓3 bern: Harmen, Folkerts, Eeke 2e& Hiltsje Keimpes Wiersma

*1779 Nijewier †1852 Stiens

2e& 1805 Wânswert ↓6 bern: Aaltsje, Boukje Tryntsje, Keimpe, Pieter, Theunis

Bouwe Sjoerds Swart & Dirkje Pieters Twijnstra*1800 *1800 ↓1 bern?

Keimpe Aukes Andringa & Pietertje Bouwes Swart*1814 Stiens *1819 Deinum†1859 Stiens 45 j. †1856 Stiens 36 j.

&1845 Menaam

↓6 bern: Hiltsje, Bouwe, Dirkje, 2 deade poppen, Aaltsje

Dirkje Andringa (1e frou fan Thomas) & Thomas Geerts vdr Meer ( heit en styfmem fan Tsjêbbe) *1851 Stiens †1892 Stiens

&1880 Menaam

Overlijdensakte Menaldumadeel, 1892Aangiftedatum: 6 oktober 1892, akte nr. 160 Overleden op: 4 oktober 1892

Overleden: Dirkje Andringa, 41 jaar, vrouw, gehuwd

91

XVII. Jantsje Zylstra en Marten de Vries

Antsje, de jongste fan Wieger en Roelie, wie seis jier doe’t har mem yn 1922 kaam te ferstjerren. Sy is fierder in stikhinne yn Garyp grut wurden by omke Taeke Kloosterman, de jongste broer fan har mem, en muoike Wietske Boonstra. J

Huwelijksakte Tietjerksteradeel, 1914Man : Taeke Kloosterman,oud 25 jaar, geb te SuameerOuders: Pieter Taekes Kloosterman en Siepkje Broers RoordaVrouw : Wytske Boonstra, oud 27 jaar, geb. te GarijpOuders: Keimpe Joh. Boonstra en Pietje Jans RoordaDatum : 23 mei 1914, akte nr. 64

(Sjoch ek side 49 TFL)

Omke Taeke en muoike Wietske hienen sels trije jonges: Pieter, dy’t letter yn Haarlem bedarre en himsels ta widner makke (sjoch Haadst. XXXII: Plysje en Justysje), Keimpe en de rossige Broor. Earder hienen se al twa lytse poppen ferlern, (hast) daliks al stoarn, yn 1917 en 1918 (sjoch ek side 19 en fierder). Folle letter kaam Roelie (Nijbeets) wolris mei har mem by beppe Siep, dy wenne doe, in floddermutske op, hast swart fan ‘e reek, by har jongste soan Taeke en syn frou Wietske yn Garyp. Beppe Siep dy’t nochal tsjerksk wie en raar ophearde as Jantsje it stilwêzen foar it iten mar frjemd fûn: “Sa is jim heit net grut wurden.”

Foto’s waarden der foar de oarloch net sa folle makke. Dêrom is in foto fan it doarpsreiske fan Friens nei de boarterstún fan ’t Wâld yn july 1928 wol bisûnder:

↓ dit moat pake Wieger wêze, de man mei de strik foar, efteroan op ‘e hoeke

En dit, it fanke efter it boerd, hielendal oant ein, is tante Jantsje, 13 jier! ↑

92

En dizze master Terpstra hat in jier foardat hy syn ûntslachbrief skeau, fansels ek mei west nei It Wâld. Trouwens, der wie doe al sprake fan dat de skoalle fan Friens opheven wurde soe. Mar doe wienen de âldste fiif bern fan Wieger en Roelie alle seis al drok oant wurk. Jantsje by omke Taeke en muoike Wietske wei werom by har heit yn de húshâlding en by in boer yn by Jirnsum, de oaren earne oars yn de Greidhoeke by in noartske boer of in neigeanige boerinne. (sjoch ek haadstik X: De skoalle fan Friens)

Doe’t Jantsje in jier as tolve wie, wie se wer by har heit yn Friens kommen om by him de húshâlding te dwaan. Dat wie net altyd like maklik want pake Wieger wie wat koart foar de kop. Jantsje hie wol gauris blauwe plakken op har earmen, sa hie pake har dan knoeid. In bloeske mei koarte mouwen doarde se dan net oan te dwaan. Jantsje hie neist de húshâlding fan pake Wieger ek noch wurk op in pleatske by Jirnsum. Op wei dêrhinne kaam se Marten de Vries tsjin as hy melke moast by boer Boersma yn Friens. Marten, in mânske feint, kaam fan Beets. It wie pake Wieger mar min nei ’t sin, in frijer foar Jantsje, want hy woe syn húshâldster net kwyt. Mar it geskarrel dijde wol út ta in echte ferkearing en as Marten dan by harren oan hús kaam, luts pake syn altyd kâlde fuotten fan de plaatstove, klattere lulk it ljedderke op en klapte mei sa’n geweld it lûk ticht, dat it stof de keamer yn fleach. Doe’t Jantsje 18, 19 wie, krûpte se ûnder pake syn twingende wjukken wei en troude se yn Grou (dêr’t se harren op it gemeentehús in moanne fersinden yn Jantsje har bertedei (wie it no 16 oktober of 16 novimber 1915? TFL side 44 en 49) mei har Marten.

Frisia, 19 april 1935

Marten Jantsje wennen earst yn Friens, dêr is Roelie ek noch berne. Letter binne se gauris ferhuze, wol sa’n alve kear. “Heit hie in huifkar ha moatten, dan wie it ferhúzjen wat makliker west.” Nei Friens kamen earst Beets en Grou (Sânhuzen), letter Wergea, Yn 1956 setten se nei Dútslân ta; tsien jier letter, werom yn Fryslân, nei Froubuert, de Alddyk, de Súdhoek, Wier en Drachten. En ik bin bang dat it rijtsje wenplakken noch net kompleet is.

93

Frisia, 20 oktober 1939

Marten hat arbeider west by Kaastra yn de Himpenser Mar en yn de Grutte Mar by Sjoerd Sytema. Doe’t Marten en Jantsje yn Wergea wennen, koe pake Wieger syn jongste dochter opnij wol fine. Ien kear yn de fjirtjin dagen sette pake Wieger mei in brún kofferke fol smoarge wask foar op ‘e fyts nei Wergea ta. Jantsje moast har der mar mei rêde. Roelie-en-dy gongen ek wolris op besite nei pake Wieger. Se rûnen dan it hiele ein fan Wergea nei Friens, op syn minst in pear oeren ûnderweis. Tsjintwurdich krije se dêr in medalje foar. . . Marten en Jantsje krigen sân bern. Roelie wie de âldste, 28 jier letter soe Bieuwkje de lêste wurde.

Twa kear Jantsje Zylstra en Marten de Vries Omke Marten en tante Jantsje binne yn 1956 nei Dútslân setten, nei de kanten fan Kalkar ta, net sa fier fan it ús bekende Xanten ôf. Marten waard dêr Schweitzer, hie it tasicht op fee en wurkfolk, naam fansels leafst folk út Fryslân oan. Marijke en Roelie, de twa âldsten, gongen net mei, dy wienen doe, yn 1956, beide al troud. De oare fiif, Wieger, Sjoukje, Jelle, Jopie/Jochem en Bieuwkje (dy’t yn Dútslân berne is) ha mei harren heit en mem in jier as tsien yn Dútslân sitten. Yn 1966 kaam de femylje De Vries wer werom. Allinnich Wieger en Jelle binne yn Dútslân bleaun en ha dêr harren wurk en lok socht.

Doe’t de femylje De Vries, útsein dy twa jonges, yn Fryslân werom kaam, hat omke Marten, se wennen doe yn Wier, noch in skoftke foar de D.U.W. (wurksferkaffing) yn ’t spier west by it oanlizzen fan sportfjilden. Foar dy wurkferskaffing hie hy nammers ek foar de oarloch al oan it wrotten west en meiholpen de dyk tusken Nijbeets en Boarn oan te lizzen.

94

Yn Wier hie Marten earst bargen en letter, doe’t de buorlju hyltyd mear klagen oer de swietrook fan dy bistkes, stapte hy op hynders oer. Sa hat Marten fan alles by de ein hân: boerearbeider, melker, Schweitzer, bargeboer, hynsteboer, hynste- en hûnekeapman, wrotter by de wurkferskaffing, mudde- en mollefanger. Sa kaam hy ek alris mei in hiele partij skuon thús dy’t hy op ‘e kop tikke hie, moast er mar wer sjen dy hannel kwyt te reitsjen. Boerearbeider woe hy net wer wurde. Hy koe gjin boer mear sjen, hie der te folle strieminne eksimplaren fan meimakke. Hy siet it leafst yn de hannel en dan benammen fan fee. Sa seach hy sels jild yn de hannel yn kanaries. Doe’t se yn Wergea wennen, kaam hy gauris yn it asyl en brocht dan wolris in hûnstje mei nei hús. As Jantsje dan wat tsjinaksele: “Wat moatte we mei noch in opfretter der by”, sei Marten dat se it tsientsje dat de hûn aans opbringe soe, fêst wol ha woe.

Marten wie in natuerman, leafst in frij man, net ûnder in baas dus, dy’t him sei wat er wol as net dwaan moast. De hannel, benammen yn hynders, wie syn wille en tier. En hy hie ferstân fan it fee, hy hie doel oer wat hy kocht as hy op de feemerk fan Utert of op in jiermerke earne yn Brabân (hie ried dan mei in feerider mei, want sels autoride koe Marten net) by de hynders lâns rûn. Hy wie ek in baas yn it ôfrjochtsjen fan hûnen en it belearen fan hynders. Koe, as hy jild rûkte, yn Wergea mei in hynder thúskomme en ûnderbringe yn it klompehok omt der oars gjin plak foar it bist wie. As it om hannel gie, rette Marten him altyd. Doe’t hy fan Drees fange koe, woe hy wol werom nei de Wâlden, se koenen harren hús yn Wier ynruilje foar in hús yn Drachten. En tante Jantsje, dy’t yn 1964 op har hast-49ste noch in kear mem wurden wie? Sy hie, ek al wie se net sa sterk en wol gauris siik, meigeand as se yn Friens leard hie te wêzen, dochs it stjoer hân yn de golle húshâlding fan Marten en Jantsje, dêr’t foar elts de doar altyd iepen stie.

Doe’t Jantsje yn 1989, 73 jier, Marten allinnich efter liet, wie hy der mei oan. Hy hat noch alve jier ûnwennich fan har west.

“Bieuwkje” stiet der yn de advertinsje, mar it neikommerke is yn Dútslân ynskreaun sûnder “w”. De Dútsers hienen, ek al hienen se yn de oarloch al fiif jier de tiid hân har it Frysk eigen te meitsjen, noch net sa folle besleur hoe’t in “richtige Friesische Mädelname” stavere wurde moast. En omke Marten hat fansels alhiel ferstuivere west omt hy op syn 49ste foar de sânde kear heit waard. En ek foar Marten hie de Fryske stavering altyd in protte geheimen. . . Bieukje dus. Bieuwkje hat it der mar by litten.

95

De Kâlde Kant: de foarâlden fan Marten de Vries

MV1. Marten de VriesMV2. Wytze Ruurds Kort en Sjoukjen Bonnes BoumaMV3. Janke Wytzes de HaanMV1:

Armzorg331 Stukken betreffende de financiële bijstand door de diakonie van de Hervormde gemeente van Scherpenzeel aan Jochem Jeellis en Barra Jellis, zoons van Jelle Jochems, die in 1794 huwde met Janke Barres en haar verliet in 1800, 1814 - 1815.(út it argyf fan Weststellingwerg)

Jelle Idses &Neeltje Dirks*±1678 *±1678†1727 Ousterhaule †1742 Wâldsein

&1705↓4 bern: Ids, Jacob, Barre, Barre

Barre Jelles 1e & Johanna Jans*1718 Doniaw. ↓5 bern: Jan, Wopke, Janke, Jelle, Tsjitske

2e& Johanna Hesters ↓3 bern: Afke, Ids, Neltje /

Wessel Everts Jantjen Egberts

↓ / /Jelle Jochems de Vries Anne Hendriks ↓ Reintse Johannes Hendrik Hylkes& 1794 sjoch hjirboppe &Froukje Wessel &Janneke Jans & Martzen GoitzesJanke Barres *1728 Boarnburgum*1777 Aldehaske †

↓2 bern &1750 Wynjeterp ↓3 bern ↓5 bern

Jochum Jelles de Vries Hendrik Annes & Froukje Rinzes ↓*±1797 Haskerhoarne *1751 Wynjeterp *1756 Oerterp †1835 38 jier †1807 Langsweagen †1811 Oerterp

&1778 Oerterp & ▼ ↓5 bern: Hinke, A nne, Sytske, Janneke, Rinskjen ↓

op welke datum hij is overgegaan naar de 2e Ban; Metalen Kruis toegekend wegens november 1830inv.nr.127; Wijk, Gooitzen Hendriks van der, geb.Bakkeveen 11.01.1803 z.v. Hendrik Hylkes en Martzen Goitzes; ...

&1819 Opsterlân ↓ ▼mei Gooitzen Hendriks vdr Wijk

JJV & Janneke Hendriks Annema *1803 Bakkfean *1791 Oerterp †1879 †1862 Krakel/Hoogeveen

JHA 2e&1840 mei Adam Sytzes & Aaltje Bouwes Brandsma *1791 Oerterp Gooitzen Hendriks van der Wijk, geb.Bakkeveen †1879 Opsterlân, 88 j. 11.01.1803 z.v. Hendrik Hylkes en Martzen Goitzes; 2e

afd., 1e bat., 2e comp.; lafhartig gedrag voor de vijand en bij de affaire van Leuven weggelopen; inv.nr.130;

↓6 bern: Janke, Hendrikjen, Jelle, Hendrik, Sytske, Hinke

Huwelijksakte Opsterland, 1819

96

Bruidegom: Jochum Jelles de Vries, oud 22 jaar, geboren te Haskerhorne, Gemeente Haskerland

Vader: Jelle Jochums Moeder: Janke Barres Bruid: Janneke Hendriks Annema, oud 28 jaar, geboren te Ureterp Vader: Hendrik Annes Moeder: Froukjen Rinzes ↙ Datum: 8 juli 1819, akte nr. 34

↙ Sjoch foar Wytze Kort en Sjoukje Bouma MV2

↓6 bern ↙1 bern? ▼ ▼Hendrik Jochums de Vries & Antje Gooitzens vdr Wijk Wytze Ruurds Kort&Sjoukjen Bonnes*1831Beets *1833 Marum *1846 Lippenh Bouma†1917 Beets †1928 Op.lân *1842 Jubbegea

&1859 Opsterlân †1928 Op’lân 84 j &1870 Opsterlân

↓9 bernGeboorteakte Opsterland, 1831 Janke, Bonne, Marijke, JeltsjeAangiftedatum 11 juni 1831, blad nr. 54 dea berntsje, Ruurd, Martje,Hendrik de Vries, zoon, geboren 9 juni 1831 Uilkje, Jan Vader: Jochum Jelles de VriesMoeder: Janneke Hendriks Annema

↓10 bern: Janneke, Gooitzen, Aaltje, Janke, Age, ↓ Jochum, Martje, Jelle, Jurjen, Sytze

Jelle Hendriks de Vries & Marijke Wytzes Kort*1874 Wynjeterp *1873 Lippenhuzen† &1897 Akkrum †

Huwelijksakte Utingeradeel, 1897Bruidegom: Jelle de Vries, oud 23 jaar, geboren te Wijnjeterp, gemeente Opsterland

Vader: Hendrik Jogchums de Vries Moeder: Antje Gooitzens van der Wijk Bruid: Marijke Kort, oud 24 jaar, geboren te Lippenhuizen, gemeente Opsterland Vader: Wietze Ruurds Kort Moeder: Sjoukje Bonnes Bouma Datum: 23 december 1897, akte nr. 40

↓ 4 bern + 1† (+ dy nei 1902)

Marten de Vries & Jantsje Zylstra*12-04-1915 16-10 of 16-11-1915

MV2. De foarâlden fan Wytze Ruurds Kort en Sjoukjen Bonnes Bouma,tegearre in pake en beppe fan Marten de Vries.

Jan & Tettje Ruurd Wolters & Sytske Klazes*beide ±1735

↓ ↓ Ruurd Jans Kort Hiltje Ruurds Jan Libbes & Uilke Lommes de *±1761 Lippenhuzen *1765 * Aldskoat Vries *Aldehoarne

Lammigjen Aises Marijke Hotzes †1842 Lippenhuzen †1826 Lippenhuzen *Nijeskoat *Aldehoarne?↓5 bern: Jan, Sytske, Tjeertje, Ruurd, Bjientze &1765 Aldskoat &1793 Langsw.

↓5 bern: Martje, Libbe, ↓ 1 bern?

97

Sjoch foar Janke ek MV3 Ayze, Bonne, Martjen

Ruurd Ruurds Kort & Janke Wytzes de Haan Bonne Jans & Marijke Uilkes *1800 Lippenhuzen *1816 Opsterlân Bouwman de Vries †1877 Opsterlân † *1774 Aldskoat *±1803 Aldeh.

&1843 Lippenhuzen †1852 Skoatterl. †1875 Jub.-Schur.↓6 bern: Ruurd, Wytze, Jan, Jelle, Bientze, Alle (6 soannen!)

&1825 Skoatterlân ↓6 bern: Marijke, Martjen, Aukje, Aukjen,

Uilkjen, Sjoukje (6 famkes!)

Wytze Ruurds Kort & Sjoukjen Bonnes Bouma*1846 Lippenhuzen *1842 Jubbegea†1928 Opsterlân †1926 Opsterlân

&1870 Opsterlân↓9 bern: Janke, Bonne, Marijke, Jeltsje, NN, Ruurd, Martje, Uilkje, Jan

Marijke Wytzes Kort & Jelle Hendriks de Vries Jantsje Zylstra & Marten de Vries

MV3. De foarâlden fan Janke Wytzes de Haan , dy’t yn 1843 troude meiRuurd Ruurds Kort, (MV2) tegearre in oerpake en -beppe fan Marten de Vries

Broer Pieters & Bauck Arends *±1669 Drachten * ±1672

↓1 bern? /

Folkert Broers & Ytje Jitses Wytze Freerks & Martzen *1717 Drachten

↓3 bern: Jetze, Hans, Tryntsje ↓1 bern?/ /

Jetze Folkerts de Haan & Antje Wytzes Alle Annes & Antje*1743 Lippenhuzen *1743 L. Veenstra Geerts†1826 L. †1825 L. *±1736 Lipp. *±1754 L.

&1771 L. †1824 L. †1844 L.↓5 bern: Folkert, Wytze, Broer, Wytze, Broor &1779 Lippenh.

↓10 bern: Sytze,Jeen, Anne, Bruin, Jeltje, Marijke, Wytske, Geert, Aaltje, Jan

Wytze Jitzes de Haan & Jeltje Alles Veenstra*1782 Lippenhuzen *1782 Lippenhuzen†1832 Lippenhuzen †1866 Lippenhuzen

&1804 Lippenhuzen ↓8 bern: Antje, Maaike, Ytje, Broor, Janke, Wytske, Jitske, Alle

Ruurd Ruurds Kort & Janke Wytzes de Haan*1800 Lippenhuzen *1816 Opsterlân Wytze Ruurds Kort & Sjoukjen Bonnes Bouma Marijke Wytzes Kort & Jelle Hendriks de Vries Jantsje Zylstra & Marten de Vries

98

XVIII. “Wieger kin net swimme!.”

by side 22 fan TFL

nder it kopke “Lok en fertriet” ha’k yn TFL ferteld wat ús heit en mem op 15 juny 1947 op Nes oerkaam: harren âldste, lytse Wieger, krapoan 4 jier, ferdronk yn de Sylroede flak by harren arke. 65 jier letter kaam ik fan syn eartiids lytse

kammeraad Ysbrand en syn broer Jehannes Zonneveld krekt wat mear te witten fan dit ferskriklik barren:

USyn boarterke Ysbrand Zonneveld wie der by doe’t Wieger yn it wetter foel. Al hoe lyts Ysbrand ek wie, hy wie wol sa wiis om te witten dat hy wat dwaan moast, dat hy draafde nei syn grutte broer Jehannes, 12 jier, ta en sei tsjin him: “Wieger kin net swimme.” Nei efkes freegjen krige Jehannes yn ‘e gaten dat lytse Wieger yn it wetter lei. Hy is nei de Sylroede draafd en seach dêr Wieger syn reade klompkes yn it wetter driuwen. Hy hat doe gau-hastich it skouke út it boathús helle en Wieger út it wetter helle. Mar it wie fansels al te let.

Dy moaie simmersnein, 15 juny 1947 op Nes oan de Sylroede (sa likernôch op ‘e hichte fan de wettertoer). Jehannes Zonneveld, letter meniste dûmny yn Boarn en It Hearrenfean en earder ûnderwizer oan de Van Sytzamaskoalle II op Achter de Hoven, dêr’t ik him begjin 1973 opfolge, wit it noch klear: syn broerke Ysbrand dy’t by him kaam mei de net sa dúdlike warskôging “Wieger kin net swimme”, de twa reade klompkes yn ’t wetter, de skou út it boathús, de plysje dy’t letter op de middei by harren oan hús kaam mei allegearre fragen, de reinbui dy’t in ein oan de simmerdei makke en by de bittere triennen fan heit en mem swiete, frisse drippen yn de Sylroede falle liet. 65 jier lyn, in minskelibben, mar der binne dingen dy bliuwe je by, dy reitsje je net kwyt. . .

ek op side 25 TFL

Ysbrand, doe krekt as lytse Wieger 4 jier, heucht it allegearre folle minder. En krekt as by ús thús waard der by de femylje Zonneveld net oer praten: it hie gjin sin, it die sear, gau ferjitte. . .

Dat ‘net oer prate’ makke dat net earder as yn de rin fan myn jongesjierren lytse Wieger sa stadichoan helderder “libjen” gong. Foardat ik dat bibeltsje mei in lytse advertinsje yn in laad fan it dressoir fûn, hie ik al ris fernuvere heard dat ús mem it tsjin in fersekeringsman by ús oan tafel hie oer in ferstoarn jonkje en it wie fansels ek frjemd dat Anne, de âldste, net en ik, de twadde soan, wol nei de heit fan ús heit, pake Wieger fan Friens, neamd wie. Mar dy wittenskip is fansels fan lettere datum.

99

Wieger, we neame him no mar “Lytse Wieger”, want grut mocht hy nea wurde. As ik skriuw oer lytse Wieger is dat benammen oer syn lêste dei, dy simmersnein dy’t in ein makke oan syn noch sa soargeleaze jonkheid, dêr’t we spitich genôch net it measte fan witte. Mar as ik no skriuw oer lytse Wieger, is it wol krekt as bring ik him in bytsje thús, in bytsje werom yn ús fermidden. Nei safolle jierren.

* 65 jier nei’t hy lytse Wieger út it wetter yn ‘e skou lutsen hie en my syn ferhaal deroer die, njoggen dagen nei’t hy my ferteld hie wat hy nea ferjitte koe, stie skoalmaster en dûmny Jehannes Zonneveld yn de skûtelbank fan de Ljouwerter: samar ynienen wei. . .

Nes

100

XIX. Anne de Haan en Tsjeppy de Vries

Geboorteakte Opsterland, 1890 Geboorteakte Schoterland, 1889Aangiftedatum 28 mei 1890, akte nr. 218 Aangiftedatum 27 april 1889, akte nr. 157Anne de Haan, geboren 25 mei 1890 Tjepkje de Vries, geboren 26 april 1889Zoon van Hinne Feites de Haan Dochter van Jan de Vries en Margje Mink

en Ynskje Annes Stoker Wonende te Sintjohannesga

ake Anne, de heit fan Margje, Hinne, Antsje (Anne, yn Dútslân wie it ‘Hanny’) en de twilling Ine en Roelie. Jongste bern fan de tolve fan Hinne Feites de Haan, boer op d’Ald Skou. Hinne Feites wie ien fan de njoggen bern fan Feite Izaaks de Haan, boer

en riedslid/wethâlder fan Raerderhim. In pommerant dus, in man om rekkening mei te hâlden.

P

Anne as soldaat, 1914-1918 Tsjeppy yn jongere jierren

Pake en beppe wennen, doe’t pake soldaat wie, De foto fan beppe is makke yn Dútslân, al oan ’t Nannewiid. Hoe’t it him rêde der op it dus tusken 1935 en 1945pleatske sûnder pake witte we net. Ek net hoe lang pake fuort west hat.

Pake Anne hie in moai bosk hier. En hy wie der grutsk op. As hy in skoft yn ‘e keuken hingjen bleau, koe it bêst wêze dat hy wer boppe it oanrecht stie te hierwoskjen.

101

Pake, Anne de Haan, wie de jongste fan Hinne Feites de Haan en syn twadde frou Inskjen Stoker. It jongste broerke dus fan Tette, Wietske, de twilling Jeltsje en Wiebrigje, Antje, Feite, Zwaantje, Gerritje, Wiegertje, Saakje en Klaas. Anne, berne yn 1890 yn Langsweagen, 76 jier letter stoarn yn Jirnsum, hie yn syn jongfeintejierren ek noch wenne op Ald Skou.

Dêr wenne de femylje De Haan ek doe’t Anne op trije dagen nei 23 jier wie en troude mei Tsjeppy de Vries, de âldste dochter en tagelyk it âldste bern fan de seis fan Jan Baukes de Vries en Margje Mink. Beppe wie berne 19 dagen nei’t har heit en mem, Jan Baukes de Vries en Margje Mink, troud wienen. Hat dat de reden west dat beppe net neamd waard nei har memmeskant, mar nei de mem fan har heit? Mar mei de oare bern waard dat gelokkich goedmakke. Nei Tsjeppy kamen Linze, Roelofke, Bauke, Lummigje en Jitse. Beppe Tsjeppy is berne yn St. Jansgea yn 1889 en dus ien jier âlder as Anne. (sjoch ek side 27 e.f TFL). As jongfaam tsjinne beppe by in boer yn Jirnsum. Har heit seach der altyd goed op ta dat syn bern in goed plakje krigen; by harren earste boer krigen se fan Jan Baukes in fyts en hy brocht se, tegearre op ‘e fyts, teplak. Tsjeppy kaam by boer Brouwer yn Jirnsum. “As it dy net foldocht, komst mar wer thús.” En doe, it koe net misse, kaam Tsjeppy Anne tsjin dy’t doe by in boer op Ald Skou wenne.

Se trouden yn maaie 1913 en kamen yn Jirnsum te wenjen. Anne waard arbeider by boer Fopma op Tsjerkebuorren. Mar dat wie syn sin net. Hy woe graach sels baas en boer wêze, sels buorkje, dat doe’t hy oan it Nannewiid mei in foech komelkerij begjinne koe, grypte hy dy kâns. It wie doe 1914, in jier nei harren trouwen, lytse Margje wie hast in heal jier. It wie ek it jier dat Anne syn heit Hinne Feites de Haan, weirekke, yn july, fêst twa moanne nei’t Anne en Tsjeppy mei Ald Maaie nei St. Jansgea ferhuzen. Dêr oan it Nannewiid buorken se yn ’t foarein moai foarút: earst kaam Hinne, dêrnei de twilling Roelie en Ine, en as lêste Antsje, tsien jier jonger as Margje. En ‘efter’ kamen der in pear kij by. Mar it wienen de krisisjierren, it wierre pake net yn ‘e kaart, dat hy woe it mar mei in foeraazjehannel yn Terwispel besykje. Dêr gie it hielendal mis: de boeren koenen pake syn rekkenings net mear betelje, ek pake gie fallyt en waard wer boerearbeider. Om 1935 hinne betocht pake dat hy hjir gjin kant mear út koe, útsein de kanten fan Dútslân. De femylje De Haan, pake, beppe, trije bern (Roelie en Ine gongen net mei) is nei dat lân dat syn grûn en grinzen útlei, tein, nei Xanten oan de Ryn. Wat se dêr belibbe ha, is wiidweidich beskreaun yn TFL. (û.o. side 20 en 21).

it wie altyd in ‘moaie’ beppe Tsjeppy doe’t se pake oan de Rykswei yn Jirnsum wennen.

102

Mids 1945, doe’t de Dútsers ek yn Fryslân fan ruten spile hienen, kamen Anne en Tsjeppy mei safolle oaren yn it heitelân werom; se wennen earst in blaumoandei yn by beppe Sytske, de mem fan Jan Wester, en ek noch in skoftke yn Akkrum yn in sûterrain ûnder ien fan dy grutte huzen by it stasjon. Mar al rillegau koenen se oan de Leppedyk komme, pake koe by boer Keizer oan de slach, deselde boer dêr’t earder Ine as faam wurke hie. Yn 1955 waard Pake Anne 65 en wie hy net lyk as skoanheit, Jan Baukes de Vries, te grutsk om syn hân foar de AOW op te hâlden: hy tocht, hy hie’t wol fertsjinne. Pake en beppe, se hienen in pear sinten oerholden en kochten in húske midden yn Jirnsum oan de Rykswei. Pake kaam yn dy jierren wol op de Hegedyk om op de pleats fan syn skoansoan Hinne, en dy syn broer, Feite, wat hântaasten te dwaan. Mar linkendewei waard dat minder fansels. Yn 1966 ferstoar pake, 75 jier. Beppe Tsjeppy gie nei ’t Hearrenfean, oerlibbe him noch tweintich jier en waard 97 jier.

(Pake) Anne en (beppe) Tsjeppy

(25 maaie 1990 moat fansels 1890 wêze; beppe is wat skraal op ‘e snút neffens tante Anne, se koe wol ris wat ûnder it jak ha hjirre; as it de twilling is/wurdt, is dizze foto fan ein ’19, begjin ’20). It wie dan ek de tiid dat beppe Ynskje, pake Anne syn mem, by harren yn ‘e hús wie. Ynskje wie yn 1914 widdo wurden en moast plak ha.

103

XX. De mannen fan Jetske de Vries

m sjen te litten hoe dreech en wreed it libben doe wêze koe, en dan benammen foar de froulju, sjogge we efkes wat langer nei dat fan Jetske, de suster fan Jan Baukes. OGeboorteakte Schoterland, 1861Aangiftedatum 3 april 1861, akte nr. 85Jetske de Vries, geboren 1 april 1861Dochter van Bauke Jans de Vries en Tjepkjen Doekes van der Linden Wonende te Rotsterhaule

Beppe Tsjeppy har muoike Jetske (we komme har ek as Jitske tsjin) hat it nochal tsjinwierre wat de mannen oangiet. Yn 1892 troude se, 31 jier, mei Sjoerd Bosma , al 45 jier, fan St.-Nyk. It liket der op dat Sjoerd net earder troud west hat.

Huwelijksakte Schoterland, 1892Man : Sjoerd Bosma, oud 45 jaar, geboren te St. Nicolaasga, gemeente DoniawerstalOuders: Eile Elderts Bosma en Joukjen Jelles HoekstraVrouw : Jetske de Vries, oud 31 jaar, geboren te RotsterhauleOuders: Bauke Jans de Vries en Tjepkjen Doedes van der LindenDatum : 15 mei 1892, akte nr. 56

Sjoerd Bosma en Jetske (of Jitske) krigen trije bern. Yn 1892 kaam der in Joukje, yn 1895 in lytse Tjepkje, yn 1897 in jonkje, Eile.Nei krapoan njoggen jier troud wêzen waard Jetske widdo:

Overlijdensakte Schoterland, 1900 Aangiftedatum 12 mei 1900, akte nr. 103

Sjoerd Bosma, overleden 12 mei 1900, 54 jaar, manGehuwd

In goed jier letter gie Jetske mei in Lucas van der Molen fan St.-Jansgea nei it gemeentehús op it Skoat, al wer ien dy’t aardich âlder as Jetske wie. Lucas wie widner fan Aaltje Maat en heit fan njoggen bern. Aaltje wie yn 1897, 50 jier, ferstoarn.

Huwelijksakte Schoterland, 1901Man : Lucas van der Molen, oud 57 jaar, geboren te SintjohannesgaOuders: Jan Gosses van der Molen en Harmke Lucas KlijnstraVrouw : Jetske de Vries, oud 40 jaar, geboren te RotsterhauleOuders: Bauke Jans de Vries en Tjipkjen Doekes van der LindeDatum: 11 juli 1901, akte nr. 87

Mei Lucas van der Molen krige Jitske (of Jetske) yn 1901 noch in jonkje, Jan. Foar Lucas wie ’t op syn minst de tsiende (en de tredde Jan), foar Jetske, nei Joukje, Tjepkje en Eile, de fjirde:

Geboorteakte Schoterland, 1901Aangiftedatum 16 september 1901, akte nr. 297Jan van der Molen, zoon, geboren 15 september 1901 Vader: Lucas van der MolenMoeder: Jitske de Vries

104

Mar Lucas hold it net lang fol by Jetske. Acht moanne nei de brulloft en in heal jier nei’t lytse Jan it ljocht seach, stuts Lucas foar altyd de fuotten rjochtút. Jetske wie foar de twadde kear widdo.

Overlijdensakte Schoterland, 1902Aangiftedatum 10 maart 1902, akte nr. 52Lucas van der Molen, overleden 9 maart 1902, 57 jaar, manGehuwd

Mar Jetske liet it der net by sitte. Fjouwer jier letter hie se Siebe Boschker yn ‘e earm. Se hie no har bekomst fan dy âlde mannen, dizze wie like âld as har:

Huwelijksakte Schoterland, 1906Man : Siebe Boschker, oud 45 jaar, geboren te OranjewoudOuders: Bjintze Pieters Boschker en Klaaske Anskes SiebengaVrouw : Jetske de Vries, oud 45 jaar, geboren te RotsterhauleOuders: Bauke Jans de Vries en Tjepkjen Doekes van der LindenDatum : 10 mei 1906, akte nr. 31

Op de oare side in oersicht fan de mannen en de bern fan Jitske de Vries, de muoike fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum (al wie’t allinnich mar om sjen te litten dat yn in tiid dat it libben sa wif wie en it tsjerkhôf like tichtby, der altyd wer socht waard nei in oplossing foar de troch de dea opsmiten problemen.

Geboorteakte Schoterland, 1861Aangiftedatum 3 april 1861, akte nr. 85Jetske de Vries, dochter, geboren 1 april 1861 Vader: Bauke Jans de VriesMoeder: Tjepkjen Doekes van der LindenWonende te Rotsterhaule

Rotsterhaule, mids de ‘ fergroeven lannen’.

105

Yn oersicht:Jetske/Jitske de Vries * 1-4-1861 Rotsterhaule - - †?dochter fan Bauke Jan de Vries & Tjepkjen Doekes vdr Linde

*10-3-1833 †27-1-1911 *16-2-1826 †28-7-1900beppe fan (beppe) Tsjepkje de Vries fan Jirnsum

op troud mei bern tegearre * is earder troud mei eardere bern

&15-5-1892 Sjoerd Bosma 45 jier Joukje *19-7-1892/ / /St.-Nyk *1847 St.-Nyk Tjepkje *22-1-1895

†12-5-1900 Eile *14-4-1897

Overlijdensakte Schoterland, 1900Aangiftedatum 12 mei 1900, akte nr. 103Overleden: Sjoerd Bosma, op 12 mei 1900, 54 jaar, manGehuwd

&11-7-1901 Lucas vdr Molen Jan Lucas &1867 Aaltje Maat Harmke *1868 *2-5-1844 St.-Jansgea *15-9-1901 *1847 Reahel Saakje *1869 †9-3-1902:57 j. †18-8-1987 †3-11-1897: 50 j Thys *1871

Jan *1873 Douwe *1875 Durkje *1877 Jouke *1880 Gosse *1881 Jan *1883

Overlijdensakte Schoterland, 1902Aangiftedatum 10 maart 1902, akte nr. 52Overleden: Lucas van der Molen, op 9 maart 1902, 57 jaar, manGehuwd

&10-6-1906 Siebe Boschker / Afke Koopman Klaske*1889 *16-10-1860 ’t Wâld *26-2-1864 Echten dea jonkje 1890 †16-2-1948 Assen †25-4-1905 Nanne*1891

Dea famke 1893 Bjintze*1984 Dea famke 1897 Jan 1901 Anne*1902

Huwelijksakte Schoterland, 1906Bruidegom: Siebe Boschker, oud 45 jaar, geboren te Oranjewoud

Vader: Bjintze Pieters Boschker Moeder: Klaaske Anskes Siebenga Bruid: Jetske de Vries, oud 45 jaar, geboren te Rotsterhaule Vader: Bauke Jans de Vries Moeder: Tjepkjen Doekes van der Linden Datum: 10 mei 1906, akte nr. 31

As Jetske ek foar in tredde kear widdo wurden is of dat sy earder as har tredde man, dy’t ommers like âld wie, de holle dellein hat, witte we (noch) net. Siebe is stoarn yn 1948, fan Jitske ha we noch gjin stjerdatum fine kinnen.

106

XXI. Fierder mei De Vries

lderearst Bauke Jans de Vries, de pake fan beppe Tsjeppy en de heit fan Jetske dy’t trije kear troude (haadstik XX). Dizze Bauke Jans hat, dat wisten we yn TFL noch net, twa kear troud west; de earste kear mei de net yn TFL side 54 neamde Geertje

Pieters de Wit:A

Huwelijksakte Doniawerstal, 1848Bruidegom: Bauke Jans de Vries, oud 26 jaar, geb. te Rotsterhaule, gem. Schoterland

Vader: Jan Hessels de Vries Moeder: Jantje Joukes van der Meer Bruid: Geertje Pieters de Wit, oud 33 jaar, geb. te Nijehaske, gem. Haskerland Vader: Pieter Jans de Wit Moeder: Klaaske Jacobs Borstra Datum: 24 november 1848, akte nr. 26 (suppl. nr. 1-8)

Overlijdensakte Schoterland, 1858Aangiftedatum 10 april 1858, akte nr. 64Overleden: Geertje Pieters de With, op 10 april 1858, 43 jaar, vrouwGehuwd

Bauke Jans en Geertje krigen trije bern: Klaaske fan 1849, Roel fan 1853, en Hendrikje, fan 1855. Nei tsien jier en trije lytse poppen kaam Geertje Pieters de Wit te ferstjerren en bleau Bauke allinnich mei de trije lytse pjutten. Yn de maaitiid fan 1859 troude Bauke foar de twadde kear, no mei ús Tsjeppy Doekes van der Linde. Mar ek Tjepkjen hie doe al in houlik efter de rêch: yn 1852 troud mei Hoite Kromhout, dy’t trije jier letter ferstoar, 31 jier. Op 18 septimber 1853 wie lytse Wouter al berne. Yn 1856 kaam dochterke Hoitje der by. Mar doe wie Hoite al wei. (sjoch efkes nei de nammen fan heit en dochterke)

Geboorteakte Doniawerstal, 1855Aangiftedatum 17 november 1855, blad nr. 35Hoitje Kromhout, dochter, geboren 15 november 1855

Vader: Hoite Wouters KromhoutMoeder: Tjepkjen Doekes van der Linde

Opm.: Vader overleden op 13 april 1855

Bauke Jan de Vries, oardel jier widdoman, heit fan Klaaske, Roel en Hendrikje, woe it yn 1859 wol graach mei widdo Tjepkjen besykje dy’t doe al sa lang allinnich mei beuker Wouter en peuter Hoitje omheukere:

Huwelijksakte Schoterland, 1859Bruidegom: Bauke Jans de Vries, oud 37 jaar, geboren te Rotsterhaule

Vader: Jan Hessels de Vries Moeder: Jantje Joukes van der Meer Bruid: Tjepkjen Doekes van der Linde, oud 33 jaar, geboren te Ouwsterhaule, gemeente Doniawarstal Vader: Doeke Pieters van der Linde Moeder: Hiske Jans Datum: 29 mei 1859, akte nr. 60

107

Tegearre hienen Bauke en Tjepkjen dus fiif bern, de âldste, Klaaske fan Bauke 10 jier, de jongste, Hoitje fan Tjepkjen , 3 jier. Bauke Jans de Vries en Tjepkjen Doekes van der Linde krigen tegearre noch twa bern, Jan Baukes, de heit fan beppe Tsjeppy, en Jetske (dy’t trije kear trouwe soe, sjoch haadstik XX).

Yn oersicht:

Bauke Jans de Vries 1e & mei Geertje Pieters de With *10-3-1822 Rotsterhaule &24-11-1848 * 1815 Nijehaske

↕ † 1858? 2e& 3 bern: ↓ ↓ ↓

↕ Klaaske *1849, Roel *1853, Hendrikje * 1855

Tjepkjen Doitzes/Doetes 1e& 1852 mei Hoite Wouters Kromhout van der Linde *1824*16-2-1826 Ousterhaule †1855†28-7-1900 2 bern ↓ ↓

*1853 Wouter *1856 Hoitje

Bauke Jans de Vries & Tjepkjen Doitzes/Doetes van der Linde 2 bern:↓ + ↓

Jan Baukes de Vries + Jetske/Jitske de Vries *15-8-1859 Skarsterlân *3-4-1861 Rotsterhaule †10-1-1950 ‘t Wâld † nei 1942?

↓ Sjoch foar Jetske en har trije houliken Haadstik XX

Jan Baukes de Vries en Margje de Vries – Mink, de heit en mem fan beppe Tsjeppy. Margje komt fan har memmekant út in skipperslaach de kanten fan Gythoarn út. Jan Baukes is de soan út it twadde houlik fan syn heit Bauke Jans de Vries en it twadde houlik fan syn mem Tjepkjen van der Linde, op 7 april 1889. 20 dagen letter by lytse Tsjeppy der al.

Geboorteakte Schoterland, 1889Aangiftedatum 27 april 1889, akte nr. 157Tjepkje de Vries, dochter, geboren 26 april 1889

Vader: Jan de VriesMoeder: Margje MinkWonende te Sintjohannesga

108

Fan Harmen Koops Mink en Froukjen van der Tuin, de oerpake- en beppe fan beppe Tsjeppy, stean op side 54 fan TFL fiif bern: Ykke, Lummigje, Linze, Koop en Johannes. Mar der is noch ien: Geertje fan 1841, tusken Linze en Koop yn:

Geboorteakte Schoterland, 1841Aangiftedatum 6 november 1841, akte nr. 207Geertje Harmens Mink, dochter, geboren 5 november 1841Vader: Harmen Koops Mink

Moeder: Froukje Linzes van der Tuin Wonende te Sintjohannesga

Noch fierder werom. Op side 54 fan TFL steane trije bern neamd fan Koop Beerents Mink & Lummigjen H. Meyer: Geertje *1799, Margje/Marrigje *1806 en Harmen *1809. Mar der binne der noch twa: Beerend *1812, de earste fan de femylje dy’t daliks mei de namme Mink ynskreaun wurde koe, en Lammigjen *1816.

Geboorteakte Schoterland (mairie Sintjohannesga), 1812Aangiftedatum 16 maart 1812, blad nr. 4Beerend Mink, zoon, geboren 15 maart 1812 Vader: Koop Beerends MinkMoeder: Lammigjen Harmens Meyer

Heit Koop Beerend Mink, *1765 fertsjinne fansels syn brea as turfmakker; hy wie al 47 doe’t yn 1812 lytse Berend foar ’t ljocht kaam en 51 doe’t Lammigjen yn ‘e widze lein waard.

Hylkjen of Hielkjen, de âldste dochter fan Wybe Lammerts Kolk en Roelofke Lubberts Oom, oerpake en –beppe fan beppe Tsjeppy, is net fan 1809 (TFL side 54) mar fan 1808.

Schoterland, dopen, geboortejaar 1808, doopjaar 1808Geboren op 7 juni 1808 in RotsterhauleGedoopt op 3 juli 1808 in Sintjohannesga en DelfstrahuizenDopeling: Hijlkjen, dochter

Vader: Wiebe Lamberts Moeder: Roelofjen Lubberts Oom

Yn TFL side 54 stean trije bern by Hendrik Elias de Vries & Janna Willems Drabbe (ek: Smit): Margjen * 1806, Jantje * 1813 en Hilligjen *1818. Der moat noch in Gerriet by, fan *1811:

Geboorteakte Schoterland (mairie Sintjohannesga), 1811Aangiftedatum 3 oktober 1811, akte nr. 26Gerriet Hendriks de Vries, zoon, geboren 8 september 1811

Vader: Hendrik EliasMoeder: Janna WillemsOpm.: Familienaam vader niet vermeld in de akte, maar later vermeld als "deVries"; familienaam moeder niet vermeld in de akte, maar ook vermeld als"Drabbe" en "Smit"

109

XXII. In skieding op jierren!

rouwe dienen je eartiids foar it libben. Wat God by elkoar brocht, mocht in mins net út elkoar skuorre. Mar it wie de dea dy’t mar al te faak mar al te gau in ein makke oan in houlik dat noch safolle takomst like te hawwen. In skieding, dêr’t we dy hjoed

de dei sa faak fan hearre, kamen we eartiids net sa faak tsjin. Allinnich Froukje Mink, de twadde dochter fan Linze Mink en Roelofke Kolk (& 1863 yn Ald Skoat) en Anske Bouwer fan Langsweagen, ha yn 1917 harren nocht fan elkoar hân en ha elts nei santjin jier harren eigen paad wer ynslein en dêr wie yn dy tiid, tink ik, noch mear moed fan nedich as tsjintwurdich. En dan sa heech op jierren: Anske wie doe al 75 jier, Froukje 68!

THuwelijksakte Schoterland, 1917Bruidegom: Anske Bouwer, oud 58 jaar, geboren te Langezwaag, gemeente OpsterlandVader: Sytze Jans BouwerMoeder: Trijntje Anskes SybingaBruid: Froukje Mink, oud 51 jaar, geboren te SintjohannesgaVader: Linze Harmens MinkMoeder: Roelofje Lammerts Kolk

Datum: 22 november 1917, akte nr. 127

Opm.: Huwelijk ontbonden bij vonnis van de arrondissementsrechtbank teLeeuwarden d.d. 22 november 1934

No wisten Anske en Froukje, in suster fan Margje en in muoike fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum beide dat it ek oars, better dus, koe. Froukje wie op har 21ste yn 1887 troud mei Koop Boersma fan St. Jansgea. Se hienen trije bern krigen: Lipkje * 1887, Jan *1890 en Linze fan 1893. De dea kaam yn 1909, nei 22 jier lok, tuskenbeide: Koop ferstoar op syn 45ste. Anske wie yn 1886, 26 jier, troud mei Margje van den Berg, 29 jier, fan St. Jansgea. Der kamen twa bern, Sytze *1887 en Wiebe *1889. Margje rekke nei 31 jier houlik wei, 60 jier.

Huwelijksakte AEngwirden, 1886Bruidegom: Anske Bouwer, oud 26 jaar, geboren te Langezwaag, gemeente Opsterland

Vader: Sytze Jans Bouwer Moeder: Trijntje Anskes Sybinga Bruid: Margje van den Berg, oud 29 jaar, geboren te Sintjohannesga, gemeente Schoterland Vader: Wiebe Jans van den Berg Moeder: Kerstje Jans de Jong Datum: 23 mei 1886, akte nr. 12

Huwelijksakte Schoterland, 1887Bruidegom: Koop Boersma, oud 24 jaar, geboren te Sintjohannesga

Vader: Jan Koops Boersma Moeder: Lipkje Gabes de Jong Bruid: Froukje Mink, oud 21 jaar, geboren te Sintjohannesga Vader: Linze Harmens Mink Moeder: Roelofje Lammerts Kolk Datum: 15 mei 1887, akte nr. 36

Overlijdensakte Schoterland, 1909Aangiftedatum 9 maart 1909, akte nr. 43Overleden: Koop Boersma, op 8 maart 1909, 45 jaar, manGehuwd

110

Overlijdensakte Schoterland, 1917Aangiftedatum 11 mei 1917, akte nr. 117Overleden: Margje van den Berg, op 10 mei 1917, 60 jaar, vrouwGehuwd

Yn oersicht:

Anske Bouwer *21-11-1859 Langsweagen Koop Boersma *26-4-1863 St.Jansgea †25-4-1935 Noardwâld †8-3-1909 Skoatterlân

& 23-5-1886 Hearrenfean &15-5-1887 Skoatterlân

Margje van den Berg *4-10-1856 St Jansgea Froukje Mink *14-3-1866 St Jansgea †10-5-1917 Skoatterlân † nei 1942?

↓ ↓ ↓ ↓ ↓Sytze *26-7-1887 Wiebe *21-2-1889 Lipkje Jan Linze

28-12-1887 27-1-1890 16-5-1893Rottum Rottum Rottum

Anske Bouwer Froukje Mink 58 jier 51 jier2e & 22-11-1917 Skoatterlân (gem.hús Hearrenfean)

En dan 17 jier letter dy skieding yn novimber 1934. Dat wie wat! Hy 75 jier, sy 68! Mar goed dat der gjin lytse bern mear wienen. . .

111

XXIII. Brulloftsje en sa by De Haan(Sjoch dêrby side 59-61 TFL):

eyte Yzaaks de Haan is op 7 novimber 1834 yn Langwar troud mei Wietske Klazes Brandenburg. De broer fan Feyte, Wybren/Wieberen is njoggen jier letter, op 6 maaie 1843, troud mei Wietske har njoggen jier jongere suster,

Geertsje. In dûbele bân dus tusken De Haan en Brandenburg:F

Huwelijksakte Doniawerstal, 1843Bruidegom: Wybren Isacks de Haan, oud 32 jaar, geboren te Joure, gemeente

Haskerland Vader: Isack Feites de Haan Moeder: Antje Wybrens Kornelis Bruid: Geertje Klazes Brandenburg, oud 25 jaar, geboren te Oosterzee, gemeente Lemsterland Vader: Klaas Sytzes Brandenburg Moeder: Zwaantje Alberts Klijnsma Datum: 6 mei 1843, akte nr. 2

De dochter fan Wybren en Geertsje, Antsje, soarge yn 1867 foar gâns opskuor yn de femylje De Haan en fêst yn hiel Langsweagen:

Huwelijksakte Opsterland, 1867Man : Halbe (Durks)Kornelis, oud 20 jaar, geboren te LangezwaagOuders: Durk Halbes Kornelis en Jeltje Lieuwes LieuwesVrouw : Antje de Haan, oud 16 jaar, geboren te LangezwaagOuders: Wieberen Izaaks de Haan en Geertje Klazes Brandenburg

Datum : 27 september 1867, akte nr. 81

Geboorteakte Opsterland, 1868Aangiftedatum 31 januari 1868, akte nr. 41Jeltje Kornelis, geboren 29 januari 1868Dochter van Halbe Durks Kornelis en Antje Wiebrens de Haan

Lytse Jeltsje, de beppesizzer fan Geertsje Brandenburg en Wieberen Yzaaks de Haan wie der dus fiif moanne nei de brulloft al. No wie dat neat bisûnders, men ‘moast’ yn dy tiden sa faak de lapen gearsmite. Wat wol opfalt is dat Antsje noch mar 16 jier wie! Mar slimmer wie it fansels dat dizze Jeltsje nea ‘pake’ en ‘beppe’ sein hat.

Overlijdensakte Opsterland, 1868Aangiftedatum 18 mei 1868, akte nr. 98Overleden: Jeltje Halbes Kornelis, op 17 mei 1868, 15 weken, vrouw


It twadde famke waard wer in Jeltsje (dy’t mar 24 jier wurde mocht). En nei har kamen der noch fjouwer dochters: Geertje *1873, Doetje *1876, Lamkjen * 1881, en 19 jier nei de earste Jeltsje noch in Wiebrigje * 1887. It liket der op dat Halbe Kornelis en Antje de Haan neist dizze seis dochters gjin soannen krigen ha. Ek dat is dochs wol kurieus.

112

Yn oersicht: Broer fan Feyte > Wieberen Izaaks de Haan (side 60 TFL) &Geertje Klazes Brandenburg ↓ Halbe Durks Kornelis & Antje Wiebrens de Haan *1847 Langsweagen *1851 Langsweagen &27-9-1867 De Sweach ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Jeltsje Jeltsje Geertje Doetje Lamkjen Wiebrigje *29-1-1868 *24-1-1870 *10-10-1873 *8-9-1876 *2-1-1881 *14-6-1887 †1869? †7-2-1894

Noch sawat. Klaas de Haan, de broer dy’t yn 1887 foar pake Anne in alvetal makket foar Hinne Feites (foar syn twadde frou Inskjen Stoker is Klaas it sânde bern), dizze Klaas trout op 23 maaie 1912 yn Akkrum mei Annigje Kalsbeek, dy is 27 jier.

Geboorteakte Opsterland, 1885Aangiftedatum 28 maart 1885, akte nr. 105Annigje Kalsbeek, geboren 26 maart 1885Dochter van Jan Hendriks Kalsbeek en Wiegertje Klazes Smit

Annigje, berne yn 1885, trije jier nei har broer Hendrik, komt dus yn 1912 “by ús yn de femylje”:

Huwelijksakte Utingeradeel, 1912Man : Klaas de Haan, oud 25 jaar, geboren te AkkrumOuders: Hinne Feites de Haan en Ynskje Annes StokerVrouw : Annigje Kalsbeek, oud 27 jaar, geboren te Terwispel, gemeenteOpsterlandOuders: Jan Hendriks Kalsbeek en Wiegertje Klazes Smit


Mar der is ek in twadde Annigje:

Geboorteakte Opsterland, 1887Aangiftedatum 14 december 1887, akte nr. 455Annigje Kalsbeek, geboren 13 december 1887Dochter van Jan Hendriks Kalsbeek en Wiegertje Klazes Smidt

Dizze twadde Annigje, * 1887, is in dik jier earder as har suster al troud, mei in Wiebren Jongsma fan Olterterp.

Huwelijksakte Utingeradeel, 1911Man : Wiebren Jongsma, oud 23 jaar, geboren te Olterterp, gemeente OpsterlandOuders: Haaye Jongsma en Carolina van der WalVrouw : Annigje Kalsbeek, oud 23 jaar, geboren te Terwispel, gemeenteOpsterlandOuders: Jan Hendriks Kalsbeek en Wiegertje Klazes Smidt

Datum : 9 februari 1911, akte nr.

Wêrom Jan Kalsbeek en Wiegertje Smidt/Smit harren twadde famke wer Annigje neamden as har twaënheal jier âldere suster sûn en heul opgroeide (en letter troude in jongkeardel fan Olterterp), witte wy net. Ek al frjemd.

113

Neef en nicht frijt licht. Yn de femylje De Haan wisten se dat ek. Begjin 16e ieu liket Wybe Ebdyesz al mei in nicht fan him de lange hier yn te gean, yn 1900 makken Bouke en Zwaantje der in smûke De Haan-brulloft fan, de heiten, Klaas en Hinne, wienen broers. Yn 1846 troude Zwaantje * Nyegea 1820, fan Klaas Sytzes Brandenburg en Zwaantje Alberts Klijnsma mei Albert Foppes Klijnsma *1821, har mem wie in suster fan de heit fan Klaas. Mear as fjouwer hûndert jier nei Wybe Ebdyesz, yn 1948, koenen omke Hinne en tante Antsje op de Hegedyk elkoar sa ek maklik fine. (sjoch ek Haadstik XXXI oer Antsje de Haan en Hinne de Haan)

Huwelijksakte Rauwerderhem, 1900Bruidegom: Bouke de Haan, oud 33 jaar, geboren te Irnsum

Vader: Klaas Feites de Haan Moeder: Grietje Boersma Bruid: Zwaantje de Haan, oud 21 jaar, geboren te Terwispel, gemeente Opsterland Vader: Hinne Feites de Haan Moeder: Ynskje Annes Stoker Datum: 13 december 1900, akte nr. 19

Op side 61 fan TFL de gearfetting fan Tresoar fan de trouakte fan Hinne de Haan en syn twadde frou, Inskjen Stoker, de mem fan pake Anne. Hjirûnder wat Tresoar fan de trouakte fan Hinne en Gerritje, syn earste frou, makke hat:

Huwelijksakte Utingeradeel, 1867Man : Hinne de Haan, oud 27 jaar, geboren te Irnsum, gemeente RauwerderhemOuders: Feite Yzaks de Haan en Wietske Klazes BrandenburgVrouw : Gerritje Tettes Hofstra, oud 23 jaar, geboren te OldeboornOuders: Tette Hotzes Hofstra en Wiebigjen Franzes Pasma


Doe, yn maaie 1867, like de takomst foar Hinne en Gerritje hoopfol en fol ûnthjit. Fjouwer bern, Tette, Wietske en de twilling Jeltje en Wiebrigje, liken dat wier te meitsjen. Mar al rillegau nei’t de twilling wille en tier like te bringen, waard mem Gerritje siik, slim siik. De pjutten wienen krekt twa, doe’t Gerritje “bezweek na langdurig lijden”, 29 jier. Hinne bleau mei de fjouwer lytse bern sitten. (side 60 TFL). Twaënheal jier letter troude hy mei Inskjen Stoker, dy’t de mem fan pake Anne wurde soe.

114

XXIV. Bern by De HaanOanfollings en ferbetteringen by side 57 e.f. TFL:

Claes Hertsens & 1702 Aafke Aukes krigen 8 bern,

nei de earste Hertsen, de twadde Hertsens, Freerk, Rinske, Aucke (dêr’t pake Anne en wy dus fan ôfstamme), in twadde Freerk, en de “innocente” (net tarekkenbere) twilling

(twadde) Renske en de net yn it oersicht hjirboppe steande Janke, noch in net op side 58 fan TFL neamd famke, 5 jier nei de twilling. Dit wie Vettie of Fetje.

Haskerland, dopen, doopjaar 1723Dopeling: VettieGedoopt op 12 september 1723 in OudehaskeDochter van Claas Herdses en Aefke Aukes

Op side 58 fan TFL: de earste soan fan Auke Klazes/Clazes/Claezes (deHaan) en Mayke Feytes/Feites. Johannes, fan 1737, stiet der net by. By dizze:

115

side 59 TFL: Geboorteakte Haskerland, Auke de Haan, 26-8-1819 en net 26-8-1814.

Aangiftedatum 28 augustus 1819, blad nr. 54Auke de Haan, geboren 26 augustus 1819Zoon van Ysaack Feites de Haan en Antje Wybrens Kornelis

Bern fan Klaas Sytzes Brandenburg en Zwaantje Alberts Klynsma: neist de op side 60 fan TFL neamde Wietske Klazes Brandenburg (yn 1834 yn Langwar troud mei Feyte Yzaaks de Haan), *14-11-1807 yn De Jouwer, wienen der noch de âldere Janke *1806 en de jongere Wybren *1811, Albert *1-10-1815, Albert *1816 Skoatterlân, Geertje *21-12-1817 (dy’t ek mei in Brandenburg trout, haadstik XXIII), Sytske *2-11-1819, Zwaantje *13-11-1820, en Janna * 27-6-1823.

Klaas Brandenburg en Zwaantje Klijnsma hat it lang net altyd meiwierre: de pleats fernield troch de grutte oerstreaming yn 1825, dêrtroch it fee dea en it lân bedoarn troch it sâlte wetter, sykte en dea troch de wetterfloed, brân troch tongerslach, brân troch boarterij fan de bern, it hold net op. (sjoch hjirfoar ek H7 yn haadstik XXXV fan dit supplemint). En doe kaam de mûzepleach fan 1847 der ek noch by, der wie hast gjin drinzjen oan.

116

XXV. Oer de namme en hannel by “De Haan”

n TFL wurdt op side al de namme ‘De Haan’ brûkt, mar it is mar de fraach as dy namme doe al foar de femyljenamme/patronym Herdses of Hertsens yn ’t plak kommen wie. Yn de berteakten fan de bern fan Aucke Clazes en en Mayke Feytes

(*1739-1757) en ek yn dy fan Feyte Aukes en Sandrina Everts (1772-1792) is der noch gjin sprake fan ‘De Haan’, noch net iens by harren lêste berntsje yn 1792.

YHaskerland, dopen, geboortejaar 1792, doopjaar 1792Dopeling: Tse (dit moat Ytsen wêze)Geboren op 10 maart 1792 in JoureGedoopt op 22 april 1792 in Joure/Westermeer/SnikzwaagKind van Feite Aukes en Sandrina Everts

Wol wurdt de namme “De Haan” al earder yn keapakten en offisjele papieren brûkt, foar it earst, foar safier we dat neikomme kinne, yn 1746, dus “fier foar it Keizerlijke Decreet fan 18 july 1811 wêryn men ferplichte wurdt in skaeinamme oan te nimmen.”(H.C. de Haan yn De Hoannebeam, side 1). It stiet yn dat jier yn in skuldbekentenisse fan Freerk Claeses de Haan oan Jehannes Meester, skipstimmerman, foar in ”nieuwe coffe schipshol, groot 512 carolusgulden en 10 stuivers”. Sa waard yn de jierren nei 1746 oant Napoleon syn Boargerlike Stân yn 1811/’12 de namme “De Haan” ek brûkt yn hypteekboeken fan Aucke Claeses de Haan, schipper en coopman fan Haskerlân, en Maike Feikes (û.o yn 1747 en 1758.

Ek Feyte Aukes is al “foar Napoleon” bekend as “De Haan”; sa wurdt de namme brûkt yn in Meesieve van den 30 Augustis 1804 Aan Het Departemen van Friesland”:

Lêste foarbyld. Yn 1777 ferkeapet in Arend Sytzes, wolkammer op De Jouwer, oan Sandrina Everts “sekere huisinge en achter erf . . . strekkende voor van de Midstraat tot achter de eerste pereboom. . . met vrije gang naar het secreet en gebruik van dien, gelijk mede van den aschbak. . .”

117

Der binne noch mear foarbylden út de jierren ’80 en ’90 fan de 19e ieu fan keapoerienkomsten (lân, “huisinge met achtererf”, “seker stuk greidland op den Westermeer”, ëen plek grond en daarop staande schuurke in de Kakelsteeg op de Joure”, “twintig pondemaat Klynland in de Jouster Schar”, “drie kampen Weidland”, folle net genôch) dêr’t net allinnich de namme De Haan al yn brûkt wurdt, mar dy’t ek tsjûgje fan in seker kaptale komôf oan dy kant fan ús femylje, tsjûgje dat we gâns oan dy kant gâns modder oan de kloet hân ha, dat der pommeranten by sieten dy’t yn dy dizze omkriten wat te sizzen hienen en wat yn de molke te krommeljen hân ha. Hân ha. . . Het kan verkeren. . .

Ek oan de kant fan “De Haan” in foarbyld fan de Frânske útfynsels mei de nammen: koe men yn 1813 noch ta mei jins foarnamme en dy fan jins heit, (Saakjen Lommes = de dochter fan Lomme), trije jier letter wie sa’n patronym net genôch en moast yn sân hasten in femyljenamme betocht wurde. Wat in drokte!

(foarbylden allegearre út “De Hoannebeam”fan H. de Haan)

Geboorteakte Schoterland (mairie Knijpe), 1813Aangiftedatum 24 mei 1813, blad nr. 12Anne Stoker, zoon, geboren 23 mei 1813Vader: Gerrit Annes StokerMoeder: Saakjen Lommes

Geboorteakte Schoterland (mairie Knijpe), 1816Aangiftedatum 9 februari 1816, blad nr. 2Lomme Stoker, zoon, geboren 8 februari 1816Vader: Gerrit Annes StokerMoeder: Saakjen LommesOpm.: Familienaam moeder niet vermeld in de akte, maar ook vermeld als “de Vries”

Huwelijksakte Doniawerstal, 1843Bruidegom: Wybren Isacks de Haan, oud 32 jaar, geboren te Joure, gemeente

Haskerland Vader: Isack Feites de Haan Moeder: Antje Wybrens Kornelis Bruid: Geertje Klazes Brandenburg, oud 25 jaar, geboren te Oosterzee, gemeente Lemsterland Vader: Klaas Sytzes Brandenburg Moeder: Zwaantje Alberts Klijnsma Datum: 6 mei 1843, akte nr. 2

.

118

XXVI. Nochris Klaas en Margje

Frisia, 26-02-1932:

Klaas Zylstra sil fêst net yn berop gien wêze; hy hie wol wat oars te dwaan; trouwens, hy stiet blykber, doe’t er 18 jier wie, noch yn Friens ynskreaun. Héé, Jan Wester fan Grou stiet der ek by. Fêst ek sa’n oprjochte pasifist.

Ek yn dit supplemint noch in foto fan ús heit en mem, Klaas en Margje, ek út de tiid dat pake Anne en beppe Tsjeppy mei trije fan harren fiif bern yn Dútslân sieten en Klaas, nei’t hy fêst al in stik as wat Fryske boeren meimakke hie, syn Heitelân de rêch takeard hie en it im Heimat besocht. Margje soe hjir 27 jier wêze, yn 1940 dus, twa jier foar har trouwen. En Klaas? Ek út dy tiid?

119

Xanten, 15 oktober 1942

Se ha der yn 1942, op heit syn jierdei, yn Xanten, midden yn de oarloch, dochs noch wat fan makke. Gjin grutte brulloft, mar wol Klaas yn ’t pak en mei hoed, Margje mei blommen en kroantsje.

25 jier letter LK 11 oktober 1967

Se holden it lyts, doe oan ‘e Rykswei yn Jirnsum. Gjin grutte brulloft, gewoan thús yn de foarkeamer, we tôgen wat stuollen by kafee Veenstra wei. It koe allegearre krekt.

En wer 15 jier jier letter (wy, de bern, hienen yn dy 15 jier ek net stil sitten):

No waard der wol grut útpakt, by De Bruin, mei Taeke van der Meer der by. Dat mocht no ek wol ris; yn 1942 yn Xanten wie der fan brulloftsjen fansels net it measte op ‘e hispel kommen, yn 1967 hold it net oer, dat no, nei 40 jier, soe it heve! En fansels, se krigen wer in farske foto fan de bern en bernsbern, foar boppe de bank.

120

XXVII. De bern fan Klaas en Margje troch de jierren hinne

Augustus 1947, Anne en Tsjeppy twa moanne nei’t lytse Wieger op Nes ferdronk. Fan him wie der net iens in foto. . .

Anne en Tsjeppy 30 july 1949, Anne 4 jier, Tsjeppy 2½

Anne, Wieger en Tsjeppy; yn 1951?

121

Roelie, Wieger, Tsjeppy en Anne, om en de by 1955?

oktober 1967; Klaas en Margje 25 jier troud

122

XXVIII. Hinne de Haan en (grutte) Elly

Hinne mei syn suske Margje, om 1917 hinne.

at we fan omke Hinne , de ienige broer fan ús mem Margje, hawwe en witte, hâldt net oer. Tiid en ôfstân ha makke dat de kontakten mei de femylje yn Fryslân wat ferwettere binne. Omke Hinne de Haan is mei syn heit en mem en

syn âldste en jongste suster, Margje en Antsje, om 1935 hinne, hy wie doe 19, 20 jier, nei Dútslân setten. Hy is ek de ienige fan de femylje De Haan dy’t yn Xanten bleaun is. Hy hie dêr syn leafde fûn: Elly.

W

Omke Hinne, de broer fan Margje (grutte) Elly, de frou fan Hinne

123

Fan de Dútske takke fan femylje De Haan, omke Hinne dus en (grutte) Elly en har dochterke (lytse) Elly, ha we dus net folle ynformaasje en foto’s. De kontakten binne der yn de rin fan de jierren ek net better op wurden. Hjir boppe lytse Elly mei haar brêgeman Günther Kellendonk. Omke Hinne is net de heit fan lytse Elly. Doe’t Hinne mei grutte Elly troude, wie lytse Elly der al.Doe’t tante Elly ferstoar krige omke Hinne, nei ferrin fan tiid, in nije partner: Käthe Backus.

124

XXIX. Roelie de Haan en Jan Wester

De twilling Ine en Roelie yn St. Jansgea

Grou, 29 maart 1938

mke Jan Wester wie in dreamer, in romantikus, in skriuwer, in swalker en

dichter, mar tagelyk in bytiden swiersettich man. Mei syn maat Hindrik van der Mei swalke hy troch ‘It Alde Doarp’ en noch mear troch de omkriten fan Grou, dêr’t hy hikke en tein wie, Pean, en it wetterlân dêr omhinne. Mar ek op De Burd, Burstum, Soarremoarre, en Goëngahuzen socht en fûn hy ynspiraasje foar syn skriuwtalint. Oer de natuer fan it gea, de wyn en it wetter, it lân en de minsken skreau hy syn stikjes, proaza en poëzij, dy’t yn de krante fan Grou, de Frisia, publisearre waarden ûnder de namme ‘Swalkers’.

O

125

Jan Wester

Syn moaiste wurk hat hy sammele yn syn “Behâlden Honk, teltsjes en fersen út Fryske kontrijen”, yn 1969 yn Grou útjûn troch útjowerij Frisia. Wat net yn “Behâlden Honk” opnommen is, mar wol yn de Frisia stien hat, hat syn soan, Anne Wester fan Jirnsum, letter samle yn “Jan Westers wurk, samling fan ferhalen en gedichten”, út de perioade 1960-1970. Earder, yn de jierren 1963 en 1964 hie Jan Wester al in protte foto’s makke fan wat hy nijsgjirrich fûn as hy sa troch de omkriten fan Grou swalke. Dêr sette hy dan in taljochting by, bg. wêr’t it wie en hy makke der in rymke by. De foto’s mei dy rymkes samle hy yn in grutte map (no yn besit fan Anne Wester) en dat foarmet syn âldste ús bekende wurk. Om de sfear fan Jan Wester syn poëzij priuwe te litten, in pear foarbylden fan rymkes sa’t se yn dat fotoboek sammele binne, de earste neist in foto fan in stik ûnderstrûpt lân:

Der kaem in nacht, in rûge nacht,Mei stoarmwyn en rein.Dêr hat de Ie, oerstjûr en wyld,Syn iggen wat ferlein.

De twadde by in âld koumelkersspultsje op Soarremoarre:

Der waret oer dit stikje groun,Sa eat út âlde tiden roun.Wylst men dêrby wol hawwe woe,Dat dizze klús ris prate koe.

Jan en Roelie binne yn 1938 troud. Se binne doe yn Boarnstersweach útein setten mei in hinnebuorkerij, mar doe’t de poepen hjir foar master opsloegen wie der al rillegau gjin hinnefoer mear te besetten en koe Jan gjin hin mear sêd krije. Doe binne se, krekt as sa folle Friezen yn de tritiger en fjirtiger jierren de femylje fan Roelie efternei reizge nei Dútslân ta, de kant fan Xanten út. It sil yn 1940 of ’41 west ha dat se wurk en lok yn Dútslân sochten. Feitlik mei harren trijen want Harrit wie ek ûnderweis.

126

Lyk as safolle Friezen waard Jan Melker yn in stâl fan in grutte Dútske boer. Soan Anne hat noch ferskate papieren út de Dútske tiid fan syn heit en mem bewarre, lyk as in bewiis dat Jan im Heimat wurkje mocht:

Dat moast omke Jan fansels al goed yndruid wurde: hy wie “Nicht Reichsdeutscher”, gjin Edelgermaan, dy Jan út Fryslân. Sa stiet it op in wurkbryfke dat syn boer yn Xanten ynfolje moast en dat Jan altyd by him ha moast en sa no dan sjen litte moast op it Arbeitsamt Moers. (dat ‘moast’ lei de Dútsers fansels foar yn ‘e bek).Sa is der ek in “Urlaubschein” bewarre fan maart 1942 dêr’t Jan Wester 5 dagen nei syn “Heimat”, Fryslân dus, ta mocht. En hy moast it fansels net yn ‘e holle helje en kom net werom om nei syn knyntsjedagen wer ûnder de Dútske kij te krûpen. Jan Wester en Roelie de Haan binne yn de rin fan de oarloch dochs wer nei Fryslân setten. It foldie harren striemin by de poepen. Se wienen slim ûnwennich en woenen krûpende wol werom.

Jan Wester en tante Roelie (de Haan), swier fan Anne, kamen mei lytse Harry yn 1943 werom yn Fryslân. Sebedarren yn in húske oan de Leppedyk ûnder Akkrum. Jan fûn wurk by boer Keizer, dêr’t earder detwillingsuster fan Roelie, Ine, ek wurke hie. Yn ditseldehúske en by deselde boer Keizer bedarren pake Anneen beppe Roelie yn 1945 doe’t se werom kamen út it rampoaie Xanten, nei’t se earst noch in skoftke ynAkkrum plak fûn hienen.

Oan ‘e Leppedyk

Letter is Jan mei syn broer Geart in hinnebuorkerij oan de Stasjonswei yn Grou begûn. En dêr kamen der noch in pear bern by:

127

Harrit, Anne, Ernst, Tsjeppy en Hinne

De kâlde kant: Jan Wester en syn foarâlden.

W1. Jan WesterW2. Trijntje Willems RaadsveldW3. Ernst Ruurd GroeneveltW4. Popke Wiebes WagenaarW5. Wilhelmina Jans KetelaarW6. Tryntsje JelkesW1: Harcke & NN

*1500 Eastermar↓1 bern?

Ritske Harckes & Aefcke Popckes*±1525 E’mar *1524 E’mar†1585 E’mar †1590 E’mar

&1547 Eastermar↓2 bern: Aesge, Harcke

Harcke Ritskes & Styntje Freercks*1565 E’mar *1568 E’mar†1635 E’mar †1635 E’mar

&1595 Eastermar↓

Sybren Jelles 1e& Aaltsje Reids Ritske Harckes & Teth Wobbes*±1600 * *1600 Eastermar *1606 De Pein†foar 1695 † †1690 E’mar †1659 Eastermar

&±1623 &1628 Eastermar ↓1 bern? ↓2 bern: Harcke, AaltsjeJelle Sybrens 1e & Aaltsje Ritskes*1628 Eastermar *±1638 Eastermar† †1690 Eastermar

& 1664 Eastermar↓7 bern: Sybren, Tetje, Jan, Wobbe, Aaltsje, Jan, Wikje

2e&1695 Hiltie Warners

128

*Eastermar

Gjalt Goffes & Hiltsje Roelofs↓

1e& 1691SJ mei Sytske AllesSybren Jelles 2e&mei Grytsje Gjalts*1668 Eastermar *1676 Eastermar†1757 Garyp †nei 1746 Eastermar

&1703 Eastermar↓8 bern

SJ : feanbaas yn Wytfean/Semar> Garyp Der is sprake fan in 1e en in 2e houlik en fan in jierrenlangûnder de geboaden stean : “ondertrouw reeds 18 aug 1700 ....ende tot duslange door malkoppigheid opgeschort, soo dat het ten laesten op gemelde datum gelukt is"

Gjalt Sybrens & Hiltsje Sjoerds Lisebet Jacobs Doncker*1706 Eastermar *1704 Eastermar &1715 Harns†foar 1762 E’mar †1788 Eastermar,84 j. Meinardus Beinardus Homan &1729 EastermarBoer op De Tike ↓

↓Sjoerd Gjalts & Janke Gosses Nicolaas Johannes Hes Jacob Homans *1715 *1736 Semar *1736 De Sweach & Grietje Dirks &Grietje Lammerts† ? †1810 Semar &1754 Moarrewâld Lippenh./De Gerdyk

&1766 Earnewâld ↓ ↓5 bern Anna Nic. Hes & Christoffel Homans

*1754 Moarrewâld *1747 De Gerdyk

SJOCH FOAR IN OERSICHT FAN DE TÛKE FAN “RAADSVELD IN OERSICHT HJIRNEI: W2▼ ↓

Gjalt Sjoerds Wester & Fokjen Harrits Willem Arends Raadsveld Grietsje Christ. Homans*1766 Earnewâld *1761 Aldegea * 1774 Aldehaske *1778 Nijehaske †1846 E’wâld †1842 E’wâld †1837 Nijehaske †1849 Nijehaske

&1789 Aldegea &1798 Haskerdiken ↓3 bern: Harrit, Janke, Antsje ↓9 bern : Trijntje W. Raadsveld

Sjoch foar Wagenaar: W4↓

Popke Wiebes Wagenaar & Tryntsje Alberts Ketelaar Harmen Tj. Spoelstra Jelke Jans de Heer*1773 Surh.fean *1774 Burgum †1826 *1764 †1827De Harkema *1750 &†1835 Ljw †1826 Surhústerfean Sytske Geerts Zandstra Hiske Binnerts Kleinhuis

↓1 bern? &1839 Droegeham *1778 Boarnb †’26Wergea sjoch foar Popke ek: Haadstik XXXII ↓10 bern : *1795 Antsje ‘Plysje en Justysje“ * 1798 Hindrik, *1800 Tjeerd ↓2 bern

*1802 Rinske, *1804 Geertsje Jan, Gaaytske *1808 Pieter, *1810 Geert, *1818 Maaike *1813 Tsjerk, * 1817 Maaike

Harrit Gjalts Wester & Tyttje Popkes Wagenaar Geert Harmens Spoelstra Jan Jelkes de Heer*1793 Aldegea *1797 Surhústerfean *1810†1862 Haskerlân *1804 Warten &1833†1863 Tytsj.d. †1885 Earnewâld,88 j. & Trijntje Willems Raadsveld &Sytske Abes de Boer

&1821 Burgum †1883 ’t Mar *1806 Grou

↓9bern: Gjalt, Popke, Fokje , Albert, Fokke, Wybe,Gerrit &1839

Antsje, Gerrit, Nanne > sjoch W2

129

↓4 bern ↓9 bern ↓5 bern Sjoch foar Groeneveld fierderop

Albert Harrits Wester & Baukje Ernst Groeneveld Willem Geert Spoelstra & Hendrikje Jans de Heer *1828 Earnewâld *1833 Weidum *1841 Haskerlân *1845 Idaerd.d.†30-01-1897 †11-10-1887 Smell. †1914 Utingeradiel †1932 Idaerd.d

&14-12-1857 Burgum &1867 Grou

↓10 bern: Tietje, Ernst, Roelofje Harrit, Wietske, Fokke, Kornelis, Tryntsje, Ruurd, Gjalt

↓5 bern: Tryntsje , Sytske, Geart, Hiske, Jan

Harrit Wester & Sytske Spoelstra*11-09-1864 Smell.lân *12-06-1869 Idaerd.d.†13-01-1922 Idaerd.d.

&19-05-1892 Akkrum

↓7 bern: Albert, Hendrikje/Hinke, Ernst, Willem, Baukje, Jan, Geart

Harrit en Sytske mei de bern: f.l.n.rj. efteroan Albert, Hinke=Hendrikje, Ernst, Willem en Baukje, foaroan Harrit mei neikommerke Jan, Geart en dan Sytske mei de floddermutse op. (út: “Jan Wester, Samling fan Ferhalen en Gedichten”, út de perioade 1960-1970, gearstald troch soan Anne Wester)

Jan Wester & Roelie de Haan 16-11-1912 Grou *02-05-1920 St.-Jansgea†08-04-1973 Grou †18-04-2010 Akkrum

&29-03-1938 Grou↓5 bern

Harrit, Ernst, Anne, Hinne, Tsjeppy

130

W2. Hjirûnder, foar safier we se neikomme kinne, de foarâlden Trijntje Willems Raadsveld dy’t yn 1839 troude mei Geert Harmens Spoelstra, tegearre de heit en mem fan Sytske Spoelstra en in pake en beppe fan Jan Wester

Hindrik Hermens & Trijntje Klazes Frerick Arend Stevens & Greetjen Jans*1660 *±1660 ’t Sant *±1665 *±1675

&1682 Beulake ↓ 1 bern? ↓1 bern?

Fredrick Hendriks & Jantjen Arends*1693 Leeute op ’t Sant *1701 ‘t Kleaster†1755 Stienwyk

↓8 bernArend Freerks Raadsveld 1e & Antje Arends*1732 Wanneperfean *Aldskoat†1821 Nijehaske 88 j. † Nijehaske

&1761 Nijehaske ↓1 bern: Antje

Willem Jans Kuiper&Aaltsje Claeses↓1 bern?

2e&1766 Ybeltsje Willems Kuiper *±1743 Nijehoarne † 1782 Nijhoarne 39 j. of jonger

↓ ↓8 bern: û.o Willem Arends R.2e& 1766 Aldehaske

Jan Jacobs & Hendrikje Klaases*±1735 *±1735

↓1 bern?3e& 1783 Antsje Jans

*1762 Hoarnstersweach †1793 Aldehaske3e& 1783 Haskerhoarne

↓5 bern: Aukje, Jan, Aukje, Jantje, Hendrik

Sjoch foar Homan it oersicht hjirfoar

Christoffel Homans & Anna Marts NicolaasÚt 2e& ↓2 bern of A.M.Hes

Willem Arends Raadsveld & Grietje Christoffel Homans *1774 Aldehaske *1778 Nijehaske †1837 Nijehaske †1849 Nijehaske

&1798 Haskerdiken ↓9 bern: Aaltje, Antje, Arend, Christiffel, Freerk, Jacon

Jentje, Trijntje, Ijbeltsje

Trijntje Willems Raadsveld & Geert Harmens Spoelstra *1811 Haskerlân *±1810 †1883 ‘t Mar †1862 Haskerlân

↓9 bern: Harmen, Grietje, Sytske, Willem, Sytske,Harmen, Grietje, Antje, Christoffel

Hendrikje Jans de Heer & Willem Geert Spoelstra ↓

Tryntsje , Sytske, Geart, Hiske, Jan

131

Harrit Wester & Sytske Spoelstra

Jan Wester & Roelie de Haan

Sjoch foar de details de siden hjirfoar

Noch wat plaatsjes, te moai om lizze te litten:

Sytske Spoelstra, de mem Hinke, suster fan Harrit Wester Ernst, de twadde soan fanfan Jan Wester Harrit Harrit en Sytske, âldere broer

fan Jan

Nochris Hinke= Hendrikje de Har man, Sjouke de Vries, soan fan Albert, de âldste fan Harrit en SytskeVries-Wester, âldste suster fan Jan Jacobs de Vries en Akke Jacobs broer fan Jan WesterJan Sytema

132

W3. De foarâlden, foar safier we se fine koenen, fan Ernst Ruurd Groenevelt, in oerpake fan Jan Wester.

Hendrik Ruurds & Hijke Klazes Albert Pieters ₫ 1745 Winsum * &1731 Littens † † Baukje Jans ↓6 bern: Aukje, Ruurd, Klaas, ↓4 bern: Sjoukje, Fiokke, Hendrik(je?) Eeltjen, Pieter,

↓ Eelkje, Pietje↓

1e& Gesyna Jans1e& 1743 Weidum

Ernst Cornelis 2e1751 Harmina Martens Ruurd Hendriks&Pietje Alberts*1742 Winsum *1742 Littens

& † †↓2 bern? út 2e &: Lutske, Ruurd &1765 Easterlittens

↓1 bern?/ /

Ruurd Ernstes Groeneveld & Wytske Tjallings Korn. Pieters & Baukje Ruurds*1768 Beers *±1767 Veenstra *1766 Easterlittens†1830 Baard’d. †1838 Baard’d. * †1806 Grins †1849 Baard’d.

&1795 Weidum &1788 Easterlittensgernier Skipper

↓8 bern: Pietje, Ruurd, Roeltje/Roelofke↓3 bern: Wimke, Ernst, Neeltje Pieter, Pietje, Geertsje, Bauke,

Korneliske

Ernst Ruurds Groenevelt & Roelofke Kornelis Veenstra *1798 Weidum *1794 Easterlittens †02-06-1867 Baard’d †1859 Smell.l.

&1822 Baarderadiel

↓6 bern: Ruurd, Kornelis, Wietske, Ruurd, Baukje, Pieter

Ernst Ruurds Groeneveld, geboren te Weidum op 9 augustus 1798, boereknecht, overleden te Baarderadeel op 2 juni 1867, 68 jaar oud. Ernst is getrouwd te Baarderadeel op 18 mei 1822, op 23-jarige leeftijd met Roelofke Cornelis Veenstra (28 jaar oud), geboren te Oosterlittens op 4 februari 1794, gedoopt aldaar op 19 februari 1794, dochter van Cornelis Pieters (schuitevoerder, schuitevoerder en schuitevoerder) en Baukjen Ruurds (arbeidster), overleden te Smallingerland op 2 december 1859, 65 jaar oud.

Albert Harrits Wester & Baukje Ernst Groeneveld *1829 Smell.l. *1833 Weidum †30-01-1897 †11-10-1887 Smell.

&14-12-1857 Burgum

↓10 bern: Tietje , Ernst, Roelofje, Harrit, Wietske, Fokke, Kornelis, Trijntje, Ruurd, Gjalt

En dêrnei: Harrit Wester & Sytske SpoelstraJan Wester & Roelie de Haan

133

W4. It oersicht fan de foarâlden fan Popke Wiebes Wagenaar (dy’t yn 1835 yn de finzenis fan Ljouwert syn ein fûn) en syn frou, Tryntsje Alberts Ketelaar, fiif generaasjes foar Jan Wester.

Hendrik Harts & NN *nei 1560 Jistrum †Ljouwert

↓1 bern? Hart Hendricks & NN *±1596 Ljouwert †Ljouwert

↓1 bern? Hendrik Hartz & Bauck Minses Albert Douwes & NN *1640 Ljouwert *1645 Eastermar † †1678 E’mar 33 j

&foar 1668 E’mar ↓3 bern: Hart, Dirk, Ate ↓

/ / Dirk Hendriks Romkjen Jelmers & Gerlof Hendriks Jelmer Alberts & NN *1671 E’mar *±1675 Surh. *±1675 Surh. ↓5 bern: Jeltsje, Albert, Maaike †1743 Surh. †foar 1720 Surh. † Surh. Antsje, Tsjitske 1e& Grietje Lykles, &1708 Surhústerfean

*1675 Surh. ↓4 bern: Jelmer, Sicke, ↓ ↓5 bern: Hinke, Sytske Foekjen, Hendrik

Eets, Lykle, Hendrik 2e& mei Sytske Sybes ↓ Egbert

↓ ↓ Hinke Dirks & Jelmer Gerlofs Albert Jelmers & Lolkje Egberts *1697 Surh. *±1700 Surh. *±1688 Semar *1692 E’mar †nei 1749 Surh. †foar 1749 Surh. †±1757 †nei 1768

&1721 Surh. &1712 Semar 3 bern: Gerlof, Romkjen, Grietje boer

↓ ↓5 bern: Hedzer, Egbert, Jelmer,Wijbe Sytses *±1700 Surh. Janke, Antsje

↓ ↓ Lykele Tjebbes & Maaike Jelkes Jelke Lykeles & Fintje Jans *1648 Garyp *Burgum

Popke Wiebes Wagenaar & Romkjen Jelmers Hedzer Alberts & Tryntsje Jelkes*1725 Surhústerfean *1726 Surh. *±1714 Semar *1719 Sewâld

†1804 Surh. †1791 Semar †1794 Semar&1746 Surhústerfean &1738 Semar

↓3 bern:Jelmer, Hendrik, Wiebeboer ↓7 bern: Rien, Jelke, Albert, Rinse,

Geeske, Lolkje, Johannes

↓ Under W5 noch in lyts oersichtsjefan de foarâlden fan Wilhelmina

/Wiebe Popkes Wagenaar & Tytje Jacobs Albert Hedzers & Wilhelmina*1750 Surhústerfean *±1750 Surh. Jans Ketelaar

134

†1830 Surhusterfean †1814 *1743 Semar *1749 Burgum&1773 Surhústerfean †1808 Burgum †1823 Burgum

↓5 bern: Jacob, Popke, Romkjen, Eilert, Eilert &1769 Burgum ↓3 bern: Jan, Tryntsje, Elisabeth

Se namen de namme fan Wilhelmina oan

Popke Wybes Wagenaar 1e & Tryntsje Alberts Ketelaar*1773 Surhústerfean *1773 Surhústerfean†1835 ferstoarn yn de finzenis fan Ljouwert †1826 Surhústerfean Sjoch ek Haadstik XXXII: Plysje en Justysje

Skipper en ‘boerderijhouder’1e &1797 Surhústerfean

↓5 bern?: Wilhelmina, Romkje, Romkjen, Tryntsje, Tyttje

2e&1827 Achtkarspelen Grietje Wymers*1776 Siegerswâld, 51 j by &

Overlijdensakte Leeuwarden, 1835Aangiftedatum: 23 november 1835, akte nr. 433

Overleden op: 21 november 1835 Overleden: Popke Wybes Wagenaar, 62 jaar, man,

↓Tyttje Popkes Wagenaar & Harrit Gjalts Wester*1797 Surhústerfean *1793 Aldegea†1885 Earnewâld 88 j. †1863 Tytsj.d.

&1821 Burgum↓10 bern: Gjalt, Tryntsje, Popke, Fokje, Albert, Fokke, Wybe, Antje, Gerrit, Nanne

Baukje Ernst Groeneveld & Albert Harrits WesterSytske Spoelstra & Harrit WesterRoelie de Haan & Jan Wester

W5. It (koarte) oersicht fan de foarâlden fan Wilhelmina Jans Ketelaar, dy’t yn 1769 yn Burgum troude mei Albert Hedzer, fiif generaasjes foar Jan Wester.

Johannes Jans & Neeltje Alberts* † * †

&1708 Burgumskroar↓4 bern: Doetje, Antje, Maaike, Jan

Jan Pieters Ketelaar & Maaike Johannes* *1716 Burgum† †tsjettellapper

&1736 Burgum ↓1 bern: Wilhelmina

Wilhelmina Jans Ketelaar & Albert Hedzers > sjoch W4*1749 Burgum *1743 Semar†1823 Burgum †1808 Burgum

135

&1769 Burgum↓3 bern: Jan, Tryntsje, Elisabeth

Popke Wiebes Wagenaar & Tryntsje Alberts KetelaarTyttje Popkes Wagenaar & Harrit Gjalts WesterBaukje Ernst Groeneveld & Albert Harrits WesterSytske Spoelstra & Harrit WesterRoelie de Haan & Jan Wester

W6. Sa ek, koart, de âlden en in pake en beppe fan Tryntsje Jelkes, dy’t yn 1738 troude mei Hedzer Alberts Ketelaar

Maaike Jelkes ` & Lykele Tjebbes↓1 bern?

Fintje Jans & Jelke Lykeles*1648 Garyp

&1707 Tytsjerk.d.↓6 bern: Jan, Tryntsje, Maaike, Lykele, Tryntsje, Petrus

Hij is gedoopt op 1 december 1648 in Garijp, Tietjerksteradeel, Fr, Nederland.

Let op: Was ouder dan 65 jaar (72) toen kind (Petrus Jelkes) werd gedoopt (2 november 1721).

Let op: Was ouder dan 65 jaar (69) toen kind (Trijntje Jelkes) werd gedoopt (15 mei 1718).

Let op: Was ouder dan 65 jaar (67) toen kind (Lykele Jelkes) werd gedoopt (29 juni 1716). ?????

Hedzer Alberts & Tryntsje Jelkes

Albert Hedzers Ketelaar & Wilhelmina Jans Ketelaar

Tryntsje Alberts Ketelaar & Popke Wiebes Wagenaar

Harrit Gjalts Wester & Tyttje Popkes Wagenaar

Albert Harrits Wester & Baukje Ernst Groeneveld

Harrit Wester & Sytske Spoelstra Jan Wester & Roelie de Haa n

136

http://www.genealogieonline.nl/help/item.php/222



XXX. Ine de Haan en Berend Smeding

De twillingsusters troufoto

Roelie (steand) en Ine Berend en Ine

16 jier âld &13 maaie 1942

Ine de Haan, suster fan Margje, twillingsuster fan Roelie, troude op 13 maaie 1942 mei Berend Smeding yn it gritenijhûs yn Grou. Ine wenne en wurke foar har trouwen by Pieter en Sjoukje Keizer oan ‘e Leppedyk ûnder Akkrum, flak by de pleats dy’t se letter mei Berend bebuorkje soe. Yn de oarloch waard it kanaal tusken de twa pleatsen troch groeven, doe waard it in hiele omlânske reis.

Berend Smeding, dy’t yn de jierren tritich mei syn âlden, broers en suster yn Bears wenne, teach fia Weidum en It Wâld nei it Suorein (=Suderein, fan Friens!) by Grou, dêr’t de hiele famylje harren ta wenjen sette op in boerepleats oan in opfeart. Mei harren trouwen kamen Berend en Ine op de pleats. Dy stie oan in ferhurde dyk, dy ’t yn it ferline wierskynlik trochrûn nei Akkrum, fan de Grouster dyk ôf it lân yn. Yn de Dútske tiid waard it Prinses Margrietkanaal oanlein, dat de dyk rint no dea. De oarlochsjierren gongen stilwei oan harren foarby, al wie der wol in ûnderdûker en waard der in hynder foardere. De measte yndruk makke it faaks noch dat der in famke berne waard, Tsjepkje.

Nei de oarloch yn juny 1947 krige Tjepkje der yn ien kear in pear broers by, de twilling Andle en Melle. Dat wie wat, twa lytse poppen tagelyk! In pear jier letter kamen der noch twa jonges by, Anne Hinne yn febrewaris 1950, en Catharinus yn july 1951. In drokke húshâlding foar Ine, dy’t it wurk achter, sa as it melken, ek mei oanpakte. Help yn‘e húshâlding krige se ien kear wyks. Berend hie in arbeider. Elektrysk hiene se net, se rêden harren mei petroaljelampen, oant de pleats yn 1955 ferboud waard. It wetter waard oppompe út de reinwettersbak en foar it fee út de opfeart. De kij kamen yn de nije stâl mei de koppen

nei elkoar ta te stean mei in paad der tusken yn foar it fuorjen. De foarein waard ek oanpakt. De keuken kaam út de stookhutte wei en ferhuze nei de flier boppe de molkenkelder. De grutte gong kaam by de skuorre, mei in brânmuorre as ôfskieding. It húske ferhuze fan ‘e kolk nei it lytsbûthús. De ferbouwing is útfierd troch timmerbedriuw Riemersma en ferver Van der Hooft út Irnsum. Der kaam doe ek elektrysk, dat oanlein

137

waard boppe de grûn mei peallen troch it lân. De triedden binne in keer knapt fanwege it gewicht fan de izel.

Om’t de Suorein te finen is tusken Grou en Jirnsum, kamen dêr út beide doarpen winkellju oan de doar. De bern gongen yn Grou nei skoalle en ek nei de gymnastyk. Ine wie by it koar yn Jirnsum en Berend makke in oantal jierren diel út fan it bestjoer fan it bûterfabryk yn Grou.

Yn de jierren sechstich kaam der in auto, nei ’t Berend foar it rydbewiis slagge wie.

Ine moast op ‘e nij lesride, om’t se yn har fammejierren it rydbewiis ferrine litten hie. Fekânsje, dát koe no ek. De bern fersoargen de buorkerij en sa rieden se mei eigen auto nei Ine har broer Hinne yn Dútslân, dy’t yn Xanten wenne mei syn frou Elly. Roelie gong ek wolris mei.

Mei syn 65e jierdei yn it foarútsjoch kocht Berend in wente yn Grou oan de Boarch en sa ferhuzen se ein 1978 nei de ‘buorren’. Melle en Andle gongen mei, mar holden harren wurkpleats op it âlde stee. De pleats wie wilens útwreide mei in nije lisboksstâl. Letter, nei’t Anne yn 1981 troude mei Tryntsje, buorken dy nei gerêstens fan Ine, tegearre fierder, mei help fan Berend dy’t him earst mar min yn it doarp deljaan koe en alle dagen op en del reizge nei de Suorein en der dan muoite mei hie om 12 oere iterstiid thús te wêzen. Dus: ‘gegriem mei it iten’.

14 febrewaris 1979: “de sniewinter”, ôfslúting fan de bûtenwrâld. De molk-tankauto koe net op de Suorein komme en de tank by Anne rekke oan de râne ta fol. Skande, skande: Anne moast de molke yn ‘e kolk rinne litte. Dit wie in dreech beslút . Berend bleau dizze dagen by Anne op de pleats. Doe’t de wyn him deljûn hie, koe de dyk skjin makke wurde. Der kaam in legerwein op rupsbannen, dêr’t as earste de gastankauto achteroan ried en doe koe de molktankauto ek komme.

Berend en Ine waarden âlder, de krupsjes kamen: twa ferkearsûngemakken, it paad nei it sikehús waard ynslein, izeren pinnen yn in skonk. De leeftyd begûn te tellen. Berend krige swierrichheden mei syn bloed en krige oare ûngemakken. De rollen waarden thús omdraaid: Andle en Melle soargen no foar harren heit en mem. Nei wer in knoffelpartij bedarre Berend wer in it sikehús en letter foar revalidaasje yn Harns. Slim ûnwennich ferstoar hy dêr. Ine koe in plakje krije yn Leppehiem yn Akkrum. Har lêste ferhuzing wie yn de simmer fan 2008, se wie better teplak yn Nij Mellens yn Ljouwert, mar noch datselde jier moast se de striid tsjin in fikse longûntsteking ferlieze.

138

De kâlde kant: de foarâlden fan Berend Smeding

S1. Berend SmedingS2. Tryntsje PostraS3. Saapke Hendriks PalsmaS4. Tietje Pieters SideriusS5. Akke Sytzes DotingaS6. Metje Louws OsingaS7. Metje Klazes OsingaS8. Gryttje Nannings BoorsmaS9. Anna Hermanus ElderingS10. Korneliske Hylkes BakkerS11. Jouck Epesdr van JongamaS1:

Andries Jans & Jeltje Nannes Hendrik Jacobs &Tjietske Andeles *±1700 *Boazum *1727 Wurdum †1806 Wurdum

↓2 bern &1758 Wurdum ↓7 bern

Doytze Broers & Grietje Andries Andele Hendrik Palsma & Gryttje Jans *Wurdum *1734 Wurdum *1760 Wurdum *Frouwepar. †1792 Wurdum †1810 Wurdum †1842 Wurdum

&1763 Wurdum &1787 Wurdum ↓2 bern ↓11 bern

Andries Dooitzen Smeding & Akke Sytzes Dotinga Hendrik Andeles Palsma &Mettje Louws Ozinga *1768 Wurdum *1774 Raerd *1788 Wurdum *1792 Bitgum †1830 Wurdum †1841 Wurdum †1826 Bitgum? †nei 1826 Wurdum

&1794 Wurdum >sjoch S5 &1810 Wurdum >sjoch S6 ↓11 bern

↓6 bern: Doitze, Sytze, Thomas, Grietje, Broer, Melle

Melle Andries Smeding& Saapke Hendriks Palsma Louw Hendrik Palsma &Tietje Pieters Siderius *1812 Wurdum *1814 Wurdum *1813 Wurdum *1816 St. Anne †1849 Wurdum 37 j † † †

&1834 Huzum >sjoch S3 &1838 Menaam >sjoch S4 ↓8 bern

139

↓5 bern: Andries, Hendrik, Akke, Mettje, Andele

Andle Melles Smeding & Tsjitske Louws Palsma*1846 Wurdum *1848 Easterlittens† †

&1872 Mantgum !! Neef Andle en nicht Tsjitske

#Sjoch foar Trynsje Postra efkes fierderop (Berend Postra & Hiltsje Walda)

↓5 bern: Saapke, Louw, Melle, Tietje, Grietsje

Tryntsje Postra & Melle Andles Smeding*13-03-1880 Oerterp *10-07-1877 Bears†24-08-1964 Grou †07-07-1942 Reduzum>sjoch S2 06-05-1909 Opsterlân

↓5 bern: Hiltsje, Berend , Louw (plysjeman), Andle (sneuvele yn Indië), Tjitse (bûterdirekteur)

It grêf fan Melle en Trijntje op it hôf yn Bears

↓

Ine de Haan & Berend Smeding*02-05-1920 St.-Jansgea *08-05-1913 Bears†29-12-2008 Ljouwert †28-04-2003 Harns

↓5 bern

Tsjeppy, Andle, Melle, Anne , Catrinus

140

S2. Hjirûnder de foarâlden fan de mem fan Berend Smeding, Tryntsje Postra

↓3 bern: Grietje, Feicke, Wijnand

Lippe Wijnants /Wijnhandts & Antje Feickes en/of Annije DoeckesWijnnans/Wijnbrants

↓1 bern= Wijnant Lippes + 3 bern: Grietje, Feicke, Wijnand

Berent Hindriks&Eltje Luitjes ↓2 bern / /

Wijnand Lippes &mei Hilje Berends =1 e & Hendrik NN & Bregtsje Claeses*1665 Niezijl *1682 Niezijl †1708 *±1680 Skoatterl *±1680 Skoatterlân

↓2 Bern: Lippe Beerent †1746 Mildam †1759 Mildam 2e& mei HB mei Bindert Andries &±1705↓4 bern:Andries, Eltie,, Antie, Andries ↓2 bern: Ids, Ekke

Focke Fransen & Dieuwke Auts /±1690 †±1692 ↓ Lucas & NN ↓3 bern

Aut Fockes & Grietje Mennes*1688 *1692 ↓ ↓&1710 Lutjegast↓3 bern

Berend Wijnands & Foske Aut(e)s Ids Hendriks 1e & Antje Lucas*1705 Niezijl *1713 Nordhorn *1707 Mildam *1717 Hearrenf

↓8 bern: Hiltje, Grietje, Wijnant †1795 Aldskoat †1759 Aldskoat Janke, Hayke, Lippe, Eltie, Out Timmerman?

/ Wobbe Boeles & Brechtje Pieters

±1661 Bûtenpost *±1667†foar 1696 †foar 1696 ↓1 bern?

Boele Wobbes 3e& mei Tetje Fokkes *±1680 † nei 1749 *±1700 †1745

&1721 Bûtenpostmoalsjouwer ↓1+2+5 bern

Pieter Boeles & Tryntje Harmens 2e& Antje Harmens*1722 Gerkeskl *1726 2e& 1760 Aldskoat

↓5 bern: Tettje, Etje, Grietje, Harm, Fokke/

Lippe Berends Postra & Grietje Pieters Hendrik Idzes & Rinske Klaases*1744 Gerkeskleaster *1756 Burum *1747 Aldskoat *1753 Duursw†1812 Stroobos-G. †1822 Gerkeskl. *1816 Duurswâld †1815 Lippenh

(Postma) &1779 Gerk. &1773 Nijehaske↓4 bern: Berend, Tryntsje, Pieter, Pieter /

fjildopsichter/winkelman/timmerman Tjeerd Jans Brandsma↓7 bern *1762 †1814

↓Berend Lippes Postra 2e& Anna Hermanus Eldering Lieuwe Hendriks & Trijntje Tjeerds*1781 Stynsgea *1780 Walda Brandsma†1826 Strobos †1845 > sjoch S9 *1784 Duurswâld *1796 W’wâld

↓8 bern: Grietje, Johanna, Ettje, Lippe, Lippe, †1860 Wynjewâld †1868 W’wâld Hermanus, dea berntsje, Anna &1814 Wynjewâld

↓ 11 bern: Tjeerd, Hendrik, Trijntje, Klaas, Rinske, Martzen, Ids, Jan, Roel, Roel, Wiebe

1e& AHE mei Hendrik Sj. Clooster↓2 bern 3e&AHE mei Mark Wytzes Boorsma: ↓gjin bern

141

Lippe Berend Postra & Gryttje Nanning Boorsma Tjeerd Lieuwes & Korneliske Hylkes*1817 Gerkeskleaster *1814 Kollum Walda Bakker†1884 Kollum †1896 Kollum >sjoch S8 *1815 Lippenh. *1818 Oerterp

&1842 Kollum †1894Op’lân †1893 Op’lân↓5 bern: Berend, Nanning, Anna, Tetje, Jacobje &1837 Opsterlân >sjoch S10

Kastleinsfeint, Oaljeslaggersfeint, stâlfeintSe ferhuzen yn 1873 fan Kollum nei Wolvegea; yn 1874 wer werom

Berend Postra 1e& Elisabeth v Houten ↓7 bern Berend Postra 2e & Hiltje Tjeerds Walda *1843 Kollum *1845 Duurswâld †1897 †1931 Smell.l. 85 j

&1873 Opsterlân

De herberch "Onder de Linden" yn Oerterp. Berend Postra, ferstoarn yn 1897, wie hjir kastlein en dêrby ek noch kûper. Syn frou, Hiltje Walda, gie mei har twa soannen, Libbe en Tjeerd, mei beide bedriuwen fierder oant 1907. Yn de kûperij waarden in protte bûterfetten makke dy’t mei in hûnekarre nei it bûterfabryk yn Fryske Peallen of yn Olterterp brocht waarden.

Rjochts herberch “Onder den Linden” fan Berend en Hiltsje.

. Tryntsje Postra & Melle Andles Smeding Ine de Haan & Berend Smeding

S3. De foarâlden fan Saapke Hendriks Palsma, in oerbeppe fan Berend Smeding

Mathys Noldus & Tiaerdt Wylles Noldus Mathysz Iserman 1e& Elske Jacobsdr

Mathys Noldus Iserman 1e& Tette Pibes DomaArnoldus Mathiae Siderius Iserman & Helte Reyns Swingh

↓DE FOARALDEN FAN TETTE SIDERIUS BINNE WE EK AL EARDER TSJINKOMMEN: BY IT OERSICHT FAN TIETJE PIETERS SIDERIUS EN LOUW HENDRIK PALSMA. Derom hjirboppe allinnich de nammen

Joh Namnes Siderius &Tette Siderius Evert Cornelis *±1586 *1618 Frjentsjer & †1656 Claasje Corn. Gelder

142

&1637 Froubuurt ↓9 bern ↓

Foppe Joh Siderius & Jannigje Everts Dirck Jansen & Lysbeth Jans Gelder*1641 Stiens *1645†1677 36 j †1677 Froubuurt, 32 j ↓Timmerman, houtkeaper Jan Meinerts Rinia & Ayck Sygers

Tjalling Palsma & Sydtske Breusma↓4 bern ↓1 bern? ↓

↓Evert Foppes & Bauckie Dircks Doecke Jans Rinia &*1671 *±1650 Lipkjen PalsmaBoer †foar 1715

↓9 bern ↓Dirk Everts & Grietje Doeks Rinia*1695 Froubuurt *1699†1755 Froubuurt

&1726 Fr.↓5 bern /

Hendrik Jacobs & Tjitske Andles Jan Dirks & Jannigje Arjens*Boazum *1727 Wurdum *1732 Froubuurt *

&1758 Wurdum &1764 Froubuurt↓6 bern ↓1 bern?

Andele Hendriks Palsma & Grietje Jans Siderius *1761 *1765 Froubuurt†1842 Ljwdiel 81 j †1841 Ljwdiel 76 j

↓1 bern

Hendrik Andeles Palsma & Metje Louws Osinga↓

Saapke Hendriks Palsma & Melle Andries Smeding *1814 Wurdum *1812 Wurdum

† †1849 Wurdum &1834 Huzum

Tsjitske Louws Palsma & Andle Melles Smeding Tryntsje Postra & Melle Andles Smeding Ine de Haan & Berend Smeding Haan

sjoch foar details earder oersichten

S4. Hjirûnder de foarâlden fan in oerbeppe fan Berend Smeding, Tietje Pieters

Siderius, dy’t yn 1838 yn Menaam troude mei Louw Hendrik Palsma. Douwe

↓Jucke Douwes

↓ Pybe Juckes ↓

143

Mathys Noldus Tiaerdt Wylles Douwe Pybes & Dieucke Wygers *Remagen? Maertie Symmens †1587

↓1 bern? ↓ Noldus Mathysz Iserman 1e& Elske Jacobsdr Pybe Douwes Doma & Wyts Claesdr. *1528 Remagen *1537 *±1552 †1581 Ljw. †1591 Ljw ↓

1e&

↓3 bern :Matthys, Jacob, Maeycke Noldus Mathysz Iserman 2e& NN ↓

↓3 bern: Griedt, Jantien, Leeuwe ↓3 bern: Tette, Claes, Jacob

Mathys Noldus Iserman 1e& Tette Pibes Doma †1600

= 1e&1592 Ljw ↓3 bern: Elske, Arnoldus, Douwe

Mathys Noldus Iserman 2e& Ebel Sijkes Fogelsangh *1569 Ljw. †1634 Ljouwert † 1630 Ljw. .

2e&1602 Ljw. ‘ijsercraemer,skepen, rintmaster’Mathys begon zijn loopbaan als iserkramer, evenals zijn vader. Hij raakte hierdoor welgesteld en werd gekozen tot schepen en benoemd tot rentmeester. Het gezin woonde in het huis ´De Yserman´ aan de Voorstreek 9 te Leeuwarden. Begraven Oud-schepen en rentmeester van de stad Leeuwarden op het Oldehoofsterkerkhof zuidzijde.

↓4 bern: Meijnte, Tette, Seijcke, Elske

Arnoldus komt út it 1e&, dat Ebel Syecke Fogelsangh, hoe nijsgjirrich ek, is foar ús wat minder wichtich.

Arnoldus Mathiae Siderius Iserman & Helte Reyns Swingh << Rein Wijbes *1595 Ljouwert * Frjentsjer †1642 Stiens †1667

&1617 Ljouwert Dûmny yn Feinsum ↓11 bern: Tette, Doettie, Matthijs, Reijn, Matthijs, Jiskje, Jiskje, Elske, Matthijs, Sicke, Douwe

Sicke Tjallings Warnflieth Schyerhuis HJIR GEANE WE OER FAN DE HEIT ARNOLDUS †foar 1605 OP DOCHTER TETTE, dy’t it bloed fan de Isermannen Jets Aetes Canmmingha †foar 1605 yn de Smedings brocht. ↓1 bern? Wouter Reines 1e& Tette Siderius

↓1 bern : Johannes Tjalling Sickesz Palsma↓

Johannes Namnes 2e& Tette Siderius Jetske Tjalling Palsma &NN *±1586 *1618 Frjentsjer †±1656 ↓

&1637 Froubuurt Tjalling nimt de namme↓9 bern fan syn mem oer: Palsma

Foppe Joh. Siderius & Jannigje Everts Jan Meinerts Rinia Tjalling Tjaards Palsma*1641 Stiens` Auck Sygers Sydtske Jenties Breusma†foar 1677 35 j †foar 1677Boer, timmerman, houtkeaper Dirck Jansen & NN ↓1 bern? ↓1 bern

↓4 bern ↓

144

Evert Foppes & Bauckie Dirks Doecke Jans & Lipkjen Tjalling*1671 Fr.par. *1667 Rinia Palsma† *±1650 *Boer †foar 1715 †

↓9 bern ↓1 bern?

Dirks Everts & Grietje Doeks Rinia *1695 Froubuurt *1699

†foar 1755 Froubuurt † &1726 Froubuurt ↓4 bern: Foppe, Jan, Jentsje, Evert Jan Sjoukes Poelstra

Baukje Corn. Hoekstra ↓

Evert Dirks Siderius & Sytske Jans Poelstra*1735 Froubuurt *1844†1789 St.-Anne †1816 St Anne

↓4 bern: Dirk, Syger, Pieter, PieterNN & Houkjen Gerrits Algra

↓Pieter Everts Siderius & Tsjitske Broers Dykstra*1785 Menam.diel *†1827 M. 42 j. †

↓2 bern: Evert, Tietje

Louw Hendrik Palsma & TIETJE PIETERS SIDERIUS*1812 Wurdum *1816 St.-Anne

&1838 MenaamTsjitske Louws Palsma & Andle Melles Smeding Melle Andles Smeding & Tryntsje PostraBerend Smeding & Ine de Haan

S5. De foarâlden fan Akke Sytzes Dotinga fan Raerd dy’t yn 1794 troude mei Andries Dooitzen Smeding fan Wurdum, 4 generaasjes foar Berend Smeding

Thomas Doekes Dotinga &*1623

↓1 bern?Sytze Th. Dotinga & NN*1660†1721 61 j

↓1 bern?Thomas Sytzes Dotinga & NN*1718†1807 89 j

↓1 bern? /Sytze Thomas Dotinga & Antje Melles*1747 *†1826 †

↓1 bern?Andries Dooitzes Smeding & Akke Sytzes Dotinga*1768 Wurdum *1774 Raerd

145

†1830 Wurdum †1841 Wurdum&1763 Wurdum

↓7 bern: Dooitze, Sytze, Thomas, Grietje, Broer, Melle, Antje

Melle Andries Smeding & Saapke Hendriks PalsmaAndle Melles Smeding & Tsjitske Louws PalsmaMelle Andles Smeding & Tryntsje PostraBerend Smeding & Ine de Haan

S6. En dan de foarâlden fan Metje Louws Osinga dy’t 1810 troude mei Hendrik Andeles Palsma

Lolles v Ockingha & NN*1270 Wytmarsum

↓1 bern?

Epe Lolles Ockingha & Douwama*±1300 Wytmarsum *1310↓3 bern: Douwe, Lolle, Gerlandt

Donia & 2x NN Douwe Epes &NN Jancko Fockama & Beyk*1320 Easterein v Ockinga *1322 Langw. *1326 Jirnsum

*1330 Langwar &1353↓ 1+ 1 bern ↓1 bern? ↓1 bern?

Keympe Donia & NN Douwe Douwes & Foeck Janckes*1340 Easterein v Ockinga Fockama

*1351 Langwar *1355†1420 Langwar †

&1380 Langwar↓4 bern: Jancke, Ulcke, Saepck, NN

Oene Keimpes & Hylck Keimpesdr Ulcke Douwes & Jouck Epesdr JongemaDonia *1375 Terkaple Douwama Fockama *1389 Raard

*1370 Terkaple † *1385 Jirnsum † † #sjoch foar Jouck&1395 Terkaple &1410 Jongema > S 11↓4 bern: Doedt, Keimpe, Tjepcke, Bauck ↓3 bern: Rinck, Sicke, Bauck

146

Sybren Nzn Osinga Tjepcke Oenes 1e & Rinck Ulckesdr*1400 Oenema Douwama

*1410 Terkaple *±1415 Raerd↓ †1485 Terkaple †1485 Terkaple

&1435 Terkaple↓4 bern: Hylck, Ulcke, Douwe, Keimpe2e& mei NN↓1 bern: Sipcke

Tjepcke wie grytman fan Utingeradiel Seerp Sybrens Osinga & Hylck Tjepckes Oenema*1420 Kimswert *±1430 Terkaple

&1470↓3 bern: Sybren, Aelcke, Riem

Sybren Seerps Osinga & Foeck Janckesdr Oenema*1450 Kimswert *1440 Langwar

&1490↓ 2 Bern: Seerp, Auck

Seerp Sybrens Osinga & Ath Douwesdr.v Glins*1495 Skettens *1489 Dronryp†1551 Sk. †1560 Skettens

1e &1525 Skettens ↓gjin bern

2 e & 1535 mei yn Skettens Jel Sybrensdr Herema *1513 Tsjom†1562 Skettens

↓3 bern: Sybren, Agge, Jancke

Jancke Seerps Osinga 1e & Tjemck Franses Humalda*1542 Skettens *1535 Ie†1583 Skettens †1575 Skettens

1e &1555 ↓6 bern: Seerp, Beyts, Sybren, Gaets, Antje, Wigle2e& Fedt Yges Haringsma 1e& mei Hette Tj. Epema

*1535 Longerhou *1525 † Pitersbierrum†

Sybren Janckes Osinga 1e & Ath Sydsesdr*1563 Skettens (Aggema v) Walta†1623 Skettens *1573

†1619 Skettens&1590 Skettens↓3 bern

2e& mei NN↓1 bern= Hendrik

Hendrik Osinga & NN*1610

↓1 bern? Feycke Heres&Mettje Pytters

1e& Rink Jans ↓Jan Hendriks 2e&Tiettie Johannes FeickesOsinga Gerrits *1643 †1725 Ljw*1635 Ljwdiel *1635 Ljwdiel 1e& Sytske ↓1 b= Metje

147

2e&Tryntsje Clases †1719 ↓4 bern

↓3 bern: Wybe, Hendrik, Jacob

Hendrik Jans Osinga & Metje Johannis Taede Taedes*1665 Boalsert *1675 Ljw *±1605 †1678†1742 Bitgum †1708 Menaam ↓5 bern

&1695 Menaam JT 2e&1670 Sytske Tjeerds↓6 bern: Grietje, Jan , Klaas, Jan Taedes 1e& Sjoerdtsje Dircks

Hendrik, Sytske, Johannes *±1645 Hallum * ↓4 bern

/= fierder werom komme we netJan Hendr.Osinga & Sytske Louws Fopma Gerke Joh. & Geertje Jans Claes Hendr. & Saapke *1697 Menaam *1697 Stiens *1683 *W.nijkerk Osinga Claasses†1724 Bitgum †1726 Bitgum †1758 Bitg. †1758 B. *1698Men. *1716 M.

&1718 Menaam †1754 M. †1748 M.↓2 bern: Metje, Arjen &1732 Menaam

↓5 bern Sjoch foar Metje it oersicht hjirnei

Arjen Jans Osinga & Ynkjen Jans Johannes Gerkes & Metje Clazes Osinga*1723 Menaam *1721 Kimswert *1719 De Ryp *1738 Menaam†1762 Bitgum †1786 Bitgum †1793 Bitgum †1800 Bitgum

&1750 Bitgum &1756 Bitgum >sjoch S7↓4 bern: Sytske, Jan, Hendrik, Louw ↓5 bern: Saapke, Gerke, Gerke, Geertsje, Klaas

Louw Arjens Osinga & Saapke Johannes*1759 Bitgum *1758 Bitgum†1825 Bitgum †1816 Bitgum

&1784 Bitgum↓2 bern: Metje, Johannes

Hendrik Andeles Palsma & Metje Louws Osinga *1788 Wurdum *1792 Bitgum†1826Wurdum †nei1826

&1810 Wurdum↓11bern: Andele, Louw, Saapke, Jan, Jan, Jan, Arjen, Jacob Grietje, Gertje , Johannes

Louw Hendrik Palsma` &` Tietje Pieters Siderius*1813 Wurdum *1816 St.-Anne†1876 Wurdum †1901 Easterlittens 84 j.

&1838

Tsjitske Louws Palsma & Andle Melles Smeding*1848 Easterlittens *1846 Wurdum

&1872Tryntsje Postra Melle Andles Smeding*1880 Oerterp *1877 Beers

&1909Ine de Haan Berend Smeding*1920 St.-Jansgea *1913 Bears

&1942Sjoch foar mear details eardere oersichten

148

S7. Hjirûnder de foarâlden fan Metje Klazes Osinga fan Bitgum (sjoch ek it oersicht fan Metje Louws Osinga hjirfoar) dy’t yn 1756 troude mei Johannes Gerkes fan Dronryp; we sitte dan 6 generaasjes foar Berend Smeding.

Donia & 2x & NN Douwe Epes Ockinga & NN *1320 Easterein *1330 Burchwert ↓2 bern út 2& ↓

Keympe Donia & NN Douwe Epes &Foeck J anckes Douma vOckinga v Fockama

*1340 Easterein *1351 Langwar *1355 Langwar†1420 L.

&1380 Langwar ↓ / ↓

Oene Keympes Donia &Hylck Keimpesdr Ulcke Douwes & Jouck Epesdr *1370 Terkaple *1375 Terk. Douma v Jongama

. *±1385 Langwar *±1389 Raerd &1395 Terkaple &1410

↓4 bern: Doedt, Keimpe, Tjepcke, Bauck ↓3 bern: Rinck, Sicke, Bauck

Fierder werom komme we hjir net mei de Osinga’s; wol kinne we mei Oenema’s noch in pear generaasjes werom fine; en fan Jouck Epesdr Jongama har foarâlden meitsje we in apart oersicht fierderop

/Sybren Nzn Osinga & NN Tjepcke Oenes Oenema & Rinck Ulckesdr Douwama*±1400 *1410 Terkaple *±1415 Raerd †1485 Terkaple † 1485 Terkaple

&±1435 Terkaple ↓ ↓4 bern: Hylck, Ulcke, Douwe, Keimpe

Seerp Sybren Osinga & Hylck Tjepckes Douma v. Oenema*1420 *±1430 Terkaple

↓

Sybren Seerps Osinga & Foeck Janckesdr Douwema v Oenema

*1450 *1440 Langwar ↓

Seerp Sybrens Osinga & Jel Sybrens Herema *1495 Skettens *1510 Tsjom†1551 Skettens †1569 Skettens

↓Jancke Seerps Osinga & Tjemck Fransdr Humald a *1522 Skettens†’83 Skettens

&1555 ↓Sybren Janckes Osinga 1e & Ath Sytsesdr (Aggema v) Walta *1564 Skettens *±1573†1623 Sk. 59 j †1619 Sk.

149

1e&1590 SkettensGrytman fan Wûnseradiel

↓4 bern: Ath, Sytse, Tjemck, Jancke2e& 1619 Luts Sytsedr v Scheltema

*±1574 Bornwerd †1649

↓1 bern?: Hendrik

Hendrik Osinga& NN*1610

↓Jan Hendriks Osinga & NN*1635 Ljwdiel↓ ↓ ↓ ↓Hendrik Jans Osinga & Metje Johannis Claas Jelles & Aefke Sapes*1665 Ljwdiel *1675 Ljw *±1680 *’80 Marsum†1742 Bitgum †1708 Menaam †1729 Menaam †’32 Men.

&1695 Menaam &1702↓6 bern: Grietje, Jan, Claas, ↓3 bern: Jelle, Grietje, Saapke Hendrik Sytske, Johannes

Claas Hendriks Osinga & Saapke Claases*1698 Menaam *1716 Menaam†1754 Menaam †11748 Menaam

&1732 Menaam↓5 bern: Hendrik, Metje, Klaas, Jan, Claas

Metje Clazes Osinga & Johannes Gerkes *1738 Menaam *1719 Dronryp†1800 Bitgum †1793 Bitgum

&1756 Bitgum↓5 bern: Saapke, Gerke, Gerke, Geertsje, Klaas

Louw Arjens Osinga & Saapke Johannes*1759 Bitgum *1758 Bitgum†1825 Bitgum †1816 Bitgum

&1784 Bitgum↓2 bern: Metje, Johannes

Hendrik Andeles Palsma & Metje Louws Osinga

Louw Hendrik Palsma` &` Tietje Pieters Siderius Tsjitske Louws Palsma & Andle Melles Smeding Tryntsje Postra Melle Andles Smeding Ine de Haan Berend Smeding

Sjoch foar de details earder oersichten.

S8. Hjirûnder de foarâlden fan GRYTTJE NANNINGS BOORSMA dy’t yn 1842 troude mei Lippe Berend Postra , 4 generaasjes foar Berend Smeding.

Jacob Nannings & Froukje Ritske Reinders de Jonge & NN

150

*±1679 *±1680 *±1655†±1713 †1713 ↓4 bern: Luel, Bote, Luyl, Hiltie

↓6 bern: Gerryt, Sytske, Jancke, Gerryt, Jan, Nanning

Nanning Jacobs & Ank Gabes Luyl Ritsches & Grietje Meijnderts*1709 *1710 *1684 Munnekesyl *±1715

&1732 Kollum↓3 bern

Jacob Nannings Boorsma & Vroukjen Lieuwes/Luils*1742 Kollum *1743 Kollum†1812 Kollum †1821 Ljouwert

&1764 Kollum↓11 bern: Trijntje, Nanning, Trijntje, Lieuwe, Anke, Rykle, Gaabe, Rykle, Geert, Ytje, Rykje

Nanning Jacobs Boorsma 1e& Syke Aebeles*1779 Kollum†1805 Kollum gjin bern

Nanning Jacobs Boorsma 2e & Tettje Arjens Kuipers < Arjen Pieters &Grietje Jans*1766 Kollum *1783 Surhústerfean &1773 Surhústerf.†1823 Kollum †1844 Kollum

&1812 Kollumtimmerman

↓4 bern: Jacob, Gryttje, Jacobje, Jacob

Overlijdensakte Kollumerland c.a. (mairie Kollum), 1815Aangiftedatum: 14 mei 1815, akte nr. 16 Overleden op: 12 mei 1815

Overleden: Jacob Nannings Boorsma, 2 jaar, man,

Overlijdensakte Kollumerland (mairie Kollum), 1815. Aangiftedatum 14 mei 1815, akte nr. 16 - In het jaar 1815, den 14den dag der maand Mey gecompareerd: Reinder Annes Gorter, oud 40 jaren, gortmakersknecht en Jacob de Boer, oud 33 jaren (geen beroep vermeld), beide wonende in deze Gemeente, welke verklaard hebben dat Jacob Nannings Boorsma, oud 2 jaren, zoon van Nanning Jacobs Boorsma en Tettje Arjens Kuipers, echtelieden, wonende in deze Gemeente, op den 12den dag der maand Mey, des namiddags ten één uren, in het water is overleden.

Gryttje Nannings Boorsma Lippe Berend Postra & *1814 Kollum *1817 Gerkeskleaster †1896 Kollum †1884 Kollum

&1842 Kollum↓5 bern: Berend, Nanning, Anna,Tetje, Jacobje

Elisabeth v Houten 1e& Berend Postra Hiltje Tjeerds Walda 2e & Berend Postra Melle Andles Smeding & Tryntsje Postra Berend Smeding & Ine de Haan

S9. De foarâlden fan Anna Hermanus Eldering dy’t yn 1808 yn Gerkeskleaster mei Berend Lippes Postra troude.

Johannes Ellering &foar 1670 Aaltje Epen-Gronau

↓1 bern?Harmen/Herman Johansen & Antie Sijoerdts Pijtters

151

Eldrinck/Ellerink Boorsma*1672 Epen-Gronau Munsterl. *1668 Ljw.†±1725 Dronryp †±nei 1730

↓4 bern: Antie, Johannes, Aeltie, AefkeBeerent Johannes Harmens Eldering & Antsje Jaans Dykstra*±1750 *1700 Dronryp *1695

†1771 Ljw. †1759↓ ↓4 bern: Hermannus, Adrianus, Fokjen/Foekje, Anna

Lippe Berents Postra Hermanus Joh. Eldering & Johanna Bouwes Hunia << Bouwe Corn Hunia&Grietje Pieters Postra *1729 Ljw. *1736 Ljw. *1692 †1749 Ljw

†1787 Strobos †1821 Stroobos 84 j &1715↓5 bern :Johanna, Johannes, Roelof, Johanna, Anna Jancke Roelofs/Roukema

Berend Lippes Postra & Anna Hermanus Eldering *1694 †1738 Ljw.*178o Stiensgea *1780 Geskeskleaster†1826 Strobos †1845 Strobos

2e & 1808 Gerkeskleaster2e& ↓8 bern: Grietje, Johanna, Ettje, Lippe, Lippe, Hermanus, ? , Anna

1e& mei Hendrik Sjoerds v Clooster ↓2 bern*1778 †1806

3e& mei Mark Wytzes Boersma ↓gjin bern*1781 †1842

&1829 Achtk.

Lippe Berend Postra & Gryttje Nanning Boorsma Berend Postra 2e & Hiltje Tjeerds WaldaTryntsje Postra & Melle Andles SmedingIne de Haan & Berend Smeding

S10. Hjirûnder de foarâlden fan Korneliske Hylkes Bakker dy’t yn 1837 troude mei Tjeerd Lieuwes Walda, tegearre in oerpake en –beppe fan Berend Smeding

Gaele Hylkes & Grietje Johannes* Oerterp *1747 Noarderdrachten†1797 Oerterp †1820 Opsterlân

&1771 Oerterp↓1 bern?

Hylke Geeles Bakker & Hiltje Dirks vdr Meulen*1772 Oerterp *1778 Oerterp†1840 Wynjeterp †1823 Oerterp

&1798 OerterpMouner, bakker boerearbeider

↓5 bern: Korneliske, Durk, Geele, Johanna, Grietje

Geboorteakte Opsterland, 1818Aangiftedatum 14 april 1818, blad nr. 35Korneliske Bakker, dochter, geboren 13 april 1818

Vader: Hylke Geeles BakkerMoeder: Hiltje Durks van der Meulen

Korneliske Hylkes Bakker & Tjeerd Lieuwes Walda*1818 Lippenhuzen *1815 Lippenhuzen

152

†1893 Opsterlân †1894 Opsterlân&1837 Op’lân

↓8 bernBerend Postra 2e & Hiltje Tjeerds WaldaTryntsje Postra & Melle Andles SmedingIne de Haan & Berend Smeding

S11. In pear generaasjes fóar Jouck Epesdr van Jongama, en, sûnder in protte details, dus oersichtlik, de 20 generaasjes nei Jouck (mei elkoar 24 generaasjes).

Keimpe v Jongama & NN*±1300↓2 of mear bern: Aede, Hessel

Hessel van Jongama & NN*±1330↓1 bern?: Epe

Epe Hessels Jongama & NN sjoch S7*1360 ↑↓Jouck Epesdr v Jongama & Ulcke Douwes Doumema Fockama*±1389 Raerd *±1385 Jirnsum

&1410↓4 bern: Sicke, Rinck, Rinck, Bauck

Rinck Ulckesdr Douwama & Tjepcke Oenes Oenema*1416 Raerd *±1415 Raerd †1485 Terkaple 69 j. †1485 Terkaple

&±1435 Terkaple ↓4 bern: Hylck, Ulcke, Douwe, Keimpe

Attention: Was younger than 16 years (14) when child (Hylck Tjepckes Oenema) was born

(??-????-1430) .Attention: Was younger than 16 years (14) when child (Ulcke Tjepckesz Douma van Oenema) was

born (??-????-1430) . ????!!!!wz

Hylck Tjepckes Douma v. Oenema & Seerp Sybren Osinga *1445? Terkaple *1445Foeck Janckesdr Douwema v Oenema & Sybren Seerps Osinga*1460 Langwar *1470 KimswertJel Sybrens Herema & Seerp Sybrens Osinga *1513 Tsjom *1495 SkettensFedt Yges Haringsma Jancke Seerps Osinga = 1e&*1535 LongerhouTjemck Fransdr Humald a & Jancke Seerps Osinga = 2e&*1535 Ie *1542 SkettensAth Sytsesdr (Aggema v) Walta & Sybren Janckes Osinga*±1573 *1564 SkettensNN & Hendrik Osinga sjoch foar de details eardere

*1610 oersichtenTietje Gerrits & Jan Hendriks Osinga*1635 Ljouwerteradiel *1635

153



Metje Johannis & Hendrik Jans Osinga*1675 Ljouwert *1665 LjouwerteradielSaapke Claases & Claas Hendriks Osinga*1716 Menaam *1698 MenaamJohannes Gerkes & Metje Clazes Osinga*1719 Dronryp *1738 MenaamSaapke Johannes & Louw Arjens Osinga *1758 Bitgum *1759 Bitgum

Metje Louws Osinga & Hendrik Andeles Palsma *1792 Bitgum *1788 Wurdum Tietje Pieters Siderius ` & Louw Hendrik Palsma*1816 St.-Anne *1813 WurdumAndle Melles Smeding & Tsjitske Louws Palsma*1846 Wurdum *1848 EasterlittensMelle Andles Smeding & Tryntsje Postra*1877 Beers *1880 OerterpBerend Smeding & Ine de Haan*1913 Bears *1920 St.-Jansgea

Tsjeppy, Andle, Melle, Anne, Catrinus

En dan noch 2 generaasjes nei de bern fan Berend en Ine

154

XXXI. Anne (Antsje) de Haan en Hinne de Haan.

Antsje, noch oan it Nannewiid

ntsje, (tante) Anne, de jongste fan pake Anne en beppe Tsjeppy. Sy is om 1935 hinne (se wie tolve jier, doe’t it mei pake syn foeraazjesaak yn Terwispel ferkeard gie) mei har heit en mem, har broer Hinne en grutte suster Margje nei Xanten

setten. Se waard dêr, in skoalfamke dy’t net mear nei skoalle gie, help yn de húshâlding. Letter, yn de rin fan de oarloch, doe’t pake drige allinnich foar it melken op te draaien, moast se ek mei melke. Tante Anne hat har, jong as se wie, it Dútsk dêr aardich eigen makke en waard, omt se har fan de femylje De Haan mei de taal it bêste rêde koe, wolris om in boadskip útstjoerd.

A

Akkrum, 1948

Antsje, foar ús tante Anne, de jongste fan breid Antsje de Haan en de 4 froulju fan pake Anne en beppe Tsjeppy en brêgeman Hinne de Haan

De foto fan Anne allinnich is makke yn Dútslân. Tante Anne kin dat ek sjen oan de ketting dy’t se dêr noch om hat. Dy is har yn de oarloch ûntstellen. Werom yn Fryslân waard

155

Antsje faam by Bauke de Haan oan de Hege Dyk tusken Jirnsum en Raerd. Yn 1948 troude se mei de soan Hinne, in neef fan har. Earst wennen Hinne en Antsje oan de Hege Dyk,wêr’t Hinne tegearre mei syn broer Feite buorke, letter kamen se oan de Rykswei yn Jirnsum te wenjen. Feite kaam op ‘e pleats. Pake Anne fytste gauris út Jirnsum wei nei de Hegedyk, om op de pleats fan syn skoansoan wat hântaasten de dwaan en ek Anne fan Jan en Roelie út Grou hat in protte wurk fersetten op ‘e Hegedyk. De bern binne alle fjouwer berne doe’t Hinne en Anne/Antsje/Hanny (dat lêste seinen se yn Dútslân tsjin har) al yn Jirnsum wennen.

Bauke Tsjeppy Anne Ineke

De kâlde kant: de foarâlden fan Hinne de Haan (mei dêrby ek dy fan syn nicht en frou Antsje)

Klaas Feites as heit fan Bauke Klazes en pake fan Hinne Boukes de Haan dy’t troude mei nicht Antsje

Syn broer Hinne Feites as heit fan Zwaantje en sa in oare pake fan dyselde Hinne Boukes de Haan

Nochris deselde Hinne Feites as heit fan Anne de Haan dy’t mei Tsjeppy de Vries troude

Bauke Jan de Vries, de heit fan Jan Baukes de Vries, de earste in pake, de oare de heit fan Tsjeppy

156

Abe & Fouw*±1605 *±1605 ↓ Freerk Goytsens &Meinu Thyssen

↓Hertsen Abes & Rinske Freerks*±1630 *±1635foar 1692 †1710 De Hommerts ↓5 bern

Auke Greolts & Janke Johannes↓

Claes Hertsens & Aefke Aukes*±1675 Hommerts *1682 Hearrenfean†1735 Nijehaske †1743 Nijehaske

&1702 Jutryp Arryen Jaerghs & Ide Feytes Zeer ↓ 4 bern Izaak Abrahams &Auck Arjens ↓5 bern

↓8 bern Feyte Izaaks &Jeltje Sjoerds ↓9 bern

↓ Auke Klazes & Mayke Feytes Sybe & NN

(Aucke Claezes) *nei 1721

*1711 Haskerh. *1715 De Jouwer†1769 † ?

↓8 bern Evert Arend & Ietje Hinnes ↓

Feite Aukes & Sandrina Everts Hessel Sybes de Vries

*1743 Nijehaske *1751 De Jouwer *1740 Reahel

†1821 De Jouwer †1827 De Jouwer †1810 Ousterhaule

&1771 De Jouwer &1779 Reahel: Jantje Schut

↓7 bern *1742 Reahel †1827 Rotsterhaule

↓Kornelis Wybrens & Antje Jentjens

↓Wybren Kornelis & Wiegertje Halbes

↓Izaak Feites & Antje Wybrens Kornelis Jan Hessels de Vries

*1776 De Jouwer *1784 Haskerhoarne *1780 Rotsterhaule

†1853 Westermar †1848 Westermar †1851 Skoatterlân

&1807 Haskerhoarne &Jantje Joukes vdr Meer

↓4 bern *1783 Reahel †1832 Skoatterlân

(sjoch ek V1 e.f.)

↓9 bernFeyte Izaaks = Feyte Izaaks Anne G. Stoker Feyte Izaaks Anne Stoker Bauke J de Vries*1807 De Jouwer *1813 De Knipe *1822 Rotsterh.†1884 Jirnsum †1934 Opsterlân †1911 Skarsterl. &1834 Langwar & &1829 De Gerdyk & & &1859 Rotsterh.Wytske Brandenburg = Wytske Brandb. Antsje v Hessen Wytske Brandb. Antje v H. Tjepkjen vdr Linde*1809 ’t Mar *1816 Koartsw. *1826 Ousterhaule†1887 Jirnsum †1892 Opsterl. †1900 Skarsterlân

157

↓9 bern ↓8 bern ↓ ↓8 bern ↓2 bern

Linze H. Mink & Roelofke Kolk*1838 Jânsgea *1840 Jânsgea†1909 Skarsterl †1892 Skarst.l

&1863 Skarsterlân↓9 bern

Grietje B. Boersma*1842 Akkrum Margje Mink * 1863 Jânsgea

↗ †1910 Jirnsum †1950 ‘t Wâld&1865 Raerd ↘

Klaas Feites de H. Hinne Feites & Ynskje Stoker= Hinne Feites&Ynskje St. Jan B. de Vries & MM*1838 Jirnsum *1840 Aldskou *1849 Langsw. *1859 Rotsterh. †1920 Jirnsum †1914 Aldskou †1934 Opsterl. †1950 ‘t Wâld

↓ ↓8 bern ↓8 bern ↓6 bern

Bouke Klazes de Haan & Zwaantje Hinne de Haan Anne Hinnes de Haan & Tsjeppy de Vries*05-12-1867 Jirnsum *28-12-1878 Terwispel *25-05-1890 Langsw. *26-04-‘89 St.-Jânsgea†24-06-1953 Raerd †29-04-1950 Raerd †21-11-1966 Jirnsum †22-05-1986 Hearrenf.

&13-12-1900 Raerd &22-05-1913 Akkrum‘fergaderboer’: molkfabryk, bank, menniste gemeente

↓6 bern ↓5 bern

Hinne Boukes de Haan & Antsje de Haan31-03-1915 Raerd *30-11-1923 St.-Jânsgea†24-11-1987 Jirnsum wenne yn Jirnsum, wennet yn Grou

22-08-1948 Akkrum

Sjoch foar de oersichten fan “Brandenburg”en “Stoker” fierderop by H5 en H6.

Sa waarden Feyte Izaaks en Wytske Brandenburg de foarâlden fan sawol Hinne de Haan as fan syn frou Antsje de Haan.

Neef en nicht frijt licht.

& Zwaantje Hinnes *1878 en Anne Hinnes *1890, dochter en soan fan Hinne Feites en Ynskje Stoker. Hinne *1915 , soan fan Bouke en Zwaantje, en syn nicht Antsje *1923, dochter fan Anne en Tsjeppy, yn 1948 yn Akkrum troud.

& Klaas Feites *1838 en Hinne Feites *1840 binne bruorren. Sa binne Boukes Klazes *1867 en Zwaantje Hinnes *1878 dy’t yn 1900 yn Raerd trouden, neef en nicht.

& Net alhielendal fan deselde soarte: de dûbele ferbyntenis tusken de femylje Brandenburg en De Haan: twa oare dochters fan Klaas Brandenburg en Zwaantje Klijnsma, Wietske *1809 en Geertsje *1817, trouden (yn 1834 en yn 1843) mei de bruorren Feyte *1807 en Wybren de Haan *1810, twa jonges fan Izaak de Haan en Antje Kornelis. (sjoch ek Haadstik XXIII: Brulloftsje en sa by De Haan)

& Albert Foppes Klijnsma *1820, de soan fan Foppe Albert Klijnsma *1791 en Sytske Jacobs Nijdam *1795, troude yn 1846 yn Doniawerstal mei Zwaantje Klazes Brandenburg, in oare dochter fan Klaas Sytzes Brandenburg *1778 en Zwaantje Alberts Klijnsma *1784. Har mem, dy’t dus deselde foarnamme hie as de dochter, wie in suster fan de heit fan Albert. Neef Albert troude mei nicht Zwaantje.”

158

XXXII. (nochris) Plysje en Justysje

Yn TFL ha we al in pear gefallen fûn fan foarfaars dy’t trappearre waarden, in dikke boete betelje moasten of yn de finzenis kamen. We neame se noch efkes koart om se dêrnei mei “nije” fynsten oan te foljen.

1. Engbert Zylstra fan Drachten dy’t yn 1856 ien in pak op ‘e bealch jûn hie: straf is ??2. Martinus, Antsje en Sytske Zylstra, bern fan Wieger, dy’t yn 1880 wat stellen ha: 3

en 7 dagen de bak yn.3. Wieger Romkes fan Twizel, 60 jier, dy’t yn 1880 him trappearje liet doe’t hy wat

stiel: 14 dagen4. (ús pake) Wieger Zylstra, ek fan Twizel, dy’t yn 1891 fanwege “Strooperij” (gers

opswile foar syn kninen geiten) 10 dagen de bak yn moast (en yn 1892 nochris). Wieger hie him fêst meitrune litten troch Taeke Alberts Alma, dy’t in jier earder al in moanne de bak yn moast fanwege “vernieling, huisvredebreuk en wederspannigheid”; yn 1895, doe’t pake Wieger allang wer op it rjochte paad rûn, waard Taeke nochris feroardiele fanwege mishanneling en húsfredebrek. In broerke fan dizze Taeke, Wiebe, moast noch faker foar de rjochter ferskine (mar hy kaam faak net) fanwege mishanneling, streuperij, hofkesjongerij, fernielerij en noch it ien en oar; it hâldt net op. Mar Wieger Zylstra komme we net wer tsjin.

5. Rinze Zylstra, skieppehoeder ûnder Semar, hat yn 1884 ien by de poat hân (“oplichting”: in moanne útfanhús).

6. Jantsje Ras fan Garyp, de frou fan Taeke Kloosterman, hat yn 1848 ien mishannele; de straf witte we net.

7. Pieter Taekes fan Semar, de heit fan Wytske en Roelie, hat yn 1871, hy wie doe 19, mei in pear maten ien in pak op ‘e bealch jûn: 15 dagen de bak yn en 8 gûne boete.

8. Jan Hessel deVries fan Rotsterhaule, de oerpake fan beppe Tsjeppy, hat yn 1839 oan it slûkjen west, illegaal in ko slachte; it bist, it fleis, waard yn beslach nommen en der moast 50 gûne op it kleed komme.

Dizze misdieden ha we yn TFL, siden 71 o/m 75 al, wiidweidiger, neamd. No wat we dêrnei noch tsjinkommen binne, foar in part út it yn 2013 ferskynde mânske boek “Criminaliteit in Achtkarspelen” fan Martinus Jongsma.

9. Gjin dieder, mar slachtoffer: Tyttje Kloosterman fan Drachtsterkompenije, 73 jier, dy’t yn 1891 fermoarde waard troch in Hendrik Kornelis de Vries, dy’t der 15 jier foar de bak yn moast.

10. Binnert Kleinhuis fan Grou, de man mei wa memke Elisabeth op har 29ste troude, is as foech jonge yn 1885 oppakt fanwege “overtreding der wet op de Jagt in visscherij”; 3 dagen de bak yn of 3 gûne boete.

11. Jonas/Joon Oedzes Koster Feenstra blaasde yn 1821 de lêste siken út yn de finzenis; wat Jonas, in oerpake fan beppe Bieuwkje, útfretten hie, witte we net. Z2

12. Sjoerdtje Fokkes Bouwer, de dochter dy’t “ús” Janke Kloosterman tegearre mei Fokke Bouwer hie (nei’t Janke, net troud, al twa bern krigen hie), dizze Sjoerdtje

159

dus, moast yn it Hearrenfean foar de Arrondissemintgerjocht ferskine fanwege mislediging; se moast 2 dagen útfanhús.

13. Jacob Jeltes Kloosterman, de tredde soan fan Jelte Lolles en Elisabeth Taekes, wie as frijgesel op syn 31ste, it wie yn 1850, it paad wat bjuster: hy hie in rol “broekstreept” , in rol stof, meinommen en dat hie hy net tûk genôch dien, want se hienen him samar te pakken. Hy moast in jier de bak yn en de kosten betelje fansels. Jacob soe net earder as op syn 45ste trouwe, mar ferstoar doe al gau, twa jier en twa berntsjes nei’t hy mei Jantsje Oedzes van der Heide it skip yn gongen wie.

14. Trije jier letter wie ’t wer mis mei Jacob Jeltes. Hy hie tegearre mei in Elisabeth Durks Scheringa fan Rottefalle jirpels by in oar fan ’t lân helle. Mis fansels. Beide feroardield ta “correctionele gevangenzetting van 14 dagen en betaling van de kosten.”

15. Dan betearde it mei syn omkesizzer Jacob Taekes Kloosterman yn 1868 better. Hy waard mei syn maat Gauke Alberts Spoelstra troch de rjochter frijsprutsen “van alle regtsvervolging; de kosten gevallen te dragen door de Staat.” Ek hjir wie sprake west fan “het rooijen fan aardappelen.”

16. Sjoerdtje har mem, Janke Jeltes fan De Rottefalle, waard yn 1856, se wie doe 47 jier, feroardiele omt se stie te biddeljen “in eene plaats voor welke eene openbare inrigting het voorkomen van bedelen bestaat”. Se moast 14 dagen sitte en ek noch, jild genôch, dy stakkert, de proseskosten betelje!

17. Taeke Kloosterman, de jongste soan fan Pieter en Siepkje, hat yn 1910 mei trije maten ien of mear oare Wâldpiken in wan op ‘e hûd jûn: mishanneling fûn de rjochter. Alle fjouwer moasten of fjouwer dagen de bak yn of fjouwer gûne oan de rjochter betelje. (deze Taeke soe fjouwer jier letter trouwe mei Wietske Boonstra)

18. Joon Wagenaar, de soan fan Antsje Joons Veenstra en Wytze Popkes Wagenaar, en pake- en beppesizzer fan Oeds Joons Veenstra en Antsje Oedzes Stienstra, dizze Joon stie yn 1920 foar de rjochter omt hy mei twa oare jonges út Droegeham in frijer fan om útens, in J. Hielema út Doezum, in wan bruien jûn hie. Frijers út oare doarpen woenen se yn Droegeham net sjen, Grinzer frijers al hielendal net fansels. De trije strúnders moasten trije moanne by heit en mem wei.

19. Jan Baukes de Vries fan Rotsterhaule, de heit fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum, hat yn 1863 ien by de strot hân: hy moast foar dat grapke trije gûne boete oan de rjochter betelje.

20. En noch efkes hiel fier werom: Arryen Jaerghs fan De Jouwer, de heit fan Auck Arjens dy’t yn 1683 mei Izaak Abrahams boaske, tegearre de stamâlden fan ús De Haan-tûke, dizze Arryen/Arjen hie yn 1667 wat te fieren: “wegens dronkenschap gesuspendeerd” = skorst, útsluten (fan syn funksje, tagong ta de tsjerke, we witte it net krekt; mar it waard him dus goed kwea ôf nommen).

21. In 1738 raakte Antje betrokken bij een volksgericht tegen Berent Gerrits, die in Drachten werd gezocht wegens een groot aantal diefstallen. Antje had nogal wat van die gestolen spullen in huis! As dizze Antje Lammerts, de tredde frou fan Douwe

160

Tjisses en de mem fan Jan Douwes de Wagt, de rattelwacht fan Drachten, (dan sitte we 6 generaasjes foar Doutje Mast) noch bliede moatten hat omt se yn de mande mei dy Berent Gerrits in oar fan syn guod ôfholpen hie, witte we net. Mar it hat dus wol in hiel trelit west, dêr yn de omkriten fan Drachten

22. En dan Popke Wybes Wagenaar. Popke hat ien sa’n pak op ‘e bealch jûn dat de man mear as tweintich dagen syn wurk net dwaan koe: Het gepleegde delict betreft “Moedwillige verwonding waardoor de verwonden persoon een beletsel tot het verigten van zijn persoonlijke arbeid gedurende meer dan twintig dagen is te weeg gebracht”. Het vonnis luidt: te pronkstelling en vijf jaren gevangenisstraf. (Hof van Assisen te Leeuwarden den 15 november 1831). It slimste kaam doe noch: seis dagen nei’t de rjochter Popke foar fiif jier opslute liet, ferstoar hy, 52 jier. Hoe en wat? We kinne der der it ien en oar by betinke, mar we witte it net.Gelokkich hat Tryntsje dit net mear meimakke, sy wie njoggen jier earder al weirekke. Romkjen, sa’t it liket, harren ienige bern, doe 19 jier, moast allinnich de skande in plakje jaan.

23. In pakesizzer fan Popke Wagenaar, Tjeerd Sweitzes de Wit, soan fan de krekt neamde Romkjen, stie yn 1878 foar de rjochter. Der wie yn Gruttegast nei aardich drank bûten it kafee fochten en Tjeerd syn eigen skippersfeint, Auke Hoitema, wie dêrby dearekke, mei in mes stutsen. Tjeerd hie der al fjouwer moanne foar yn de bak sitten foardat it foarkaam. De tsjûgen sprutsen elkoar tsjin, der wie gjin motyf, dat Tjeerd waard frijsprutsen. . . Dochs bleau hy noch efkes finzen, want hy hie ek oars noch wat útfretten.

24. En dan komme we yn de nammelist fan “Kriminaliteit yn Kollumerlân, 1700-1811” noch in pear ús bekende mannen tsjin. Spitich genôch sûnder dat der by stiet wat se krekt úthelle ha:

Alderearst is dêr yn 1770 Lolle Jans, 55 jier, komelker yn Kollum; dit is dus de Lolle Jans dy’t earst, yn 1743, mei Geertje Pijtters/Pieters troude en yn 1766 mei Janke Jaakobs, ek fan Kollum fansels.

Dan, yn 1793 de soan fan Lolle Jans, Jan Lolles, 47 jier; Jan Lolles is de soan út it earste houlik soe dan fan 1746 wêze (en net fan 1744: haadstik III).

En Jan Lolles syn healbroer, Jelte Lolles, de twadde soan fan Lolle Jans en Janke Jaakobs, 23 jier doe’t hy bûten de pot pisse; mar wannear it krekt west hat en hoe slim it wie, witte we (noch) net; dizze Jelte Lolles wie troud mei Elisabeth Douma en soe de oerpake wurde fan Wietske en Roelie.

25. En dan Durk Tabak fansels, we binne him al tsjinkommen doe’t we de foarâlden fan Tabe Koopman opsochten. Durk Tabak, skilder, muzykmakker, dy’t twa kear ien dea die en doe himsels tekoart die. (haadstik XV: De Kâlde Kant fan Tabe Koopman)

26. As alderlêste, hoopje we mar, kinne we it tryste barren yn de 60-er of 70-er jierren fan de foarige ieu yn Haarlem noch neame. Pieter, de âldste soan fan Taeke Kloosterman en Wytske Boonstra, by wa’t Jantsje út Friens nei de dea fan har mem Roelie in jier as wat útfanhuze hat, hie dêr sa’n spul mei syn frou krigen dat hy har dea die. Hoe en wat, we witte it net. Mar it wie in drama fansels.

161

XXXIII. De wrede dea, 1: in heit of mem wei!

at binne we dat faak tsjin kommen: in lytse poppe yn ‘e widze, mar de mem yn it grêf. Of noch slimmer, mem en de lytse dy’t beide de striid om libben ferlern hienen en beide, soms tegearre, de poppe yn de earmen fan de mem, yn in grêf

lein waarden, lyk as it barde yn novimber 1903 mei beppe Wytske en har lytse poppe yn Wurdum. En de man, de heit, bleau allinnich efter en bleau sitten mei in stel lytse pjutten. Dan moast der wat betocht wurde, de húshâlding moast rêden wurde en dan troude de heit, faak al rillegau, opnij. De bern krigen wer in mem. In praktysk probleem waard oplost. En de leafde? Leafde kin groeie. It komt yn al ús fjouwer femyljes foar, by de Kloostermannen in minst, by de Zylstra’s it meast. Ik neam hjirûnder allinnich de gefallen as in heit of mem mear as ien kear allinnich mei de bern efter bliuwt én dy gefallen dy’t ús it neist stean en it meast opfalle. De kop moat der wol goed by om de betizing fan earste, twadde en tredde houliken de baas te bliuwen.

W

De femylje Zylstra:

1. Marten Romkes , de heit fan Romke Martens Zylstra en de pake fan Wieger Romkes Zylstra en de oerpake fan beppe Bieuwkje; dizze Marten Romkes troude yn 1768 mei Tjaltje Engberts, se krigen 2 bern, Engbert en Lysbeth. Tjaltje ferstoar ± 1776. Yn datselde jier troude Marten op ‘e nij, no mei Hendrikje Hendriks; mei har krige Marten Romkes noch in soan: Romke * 1780. (TFL side 40).

2. Earder al: Gercke Cornelis, feanbaas, timmerman, mouner en bakker yn Eastermar, troude earst, yn 1596 mei Stijntje Gerrytsdr, de suster fan de lettere boargemaster fan Ljouwert, se hienen trije bern; doe’t Stijntje yn 1627 weirekke, troude Gercke in jier letter mei Lutger Jandr.

3. Marten Romkes syn pakesizzer en nammegenoat, Marten, troude yn 1841 mei Akke Wiebes de Haan. Fjouwer jier letter, nei’t der in lytse Klaaske en in lytse Bieuwkjen berne wienen, ferstoar Marten. Tolve lange jierren wie Akke mei har twa bern allinnich. Yn 1857 troude se, 35 jier, mei in jongkeardel dy’t alve jier jonger wie: Meine Sjoerds de Vries. (oanfolling fan side 41 TFL)

4. Klaas Kooistra , de styfheit fan pake Wieger, wie earst, yn 1887, troud mei Marijke van der Wijk. Doe’t dy yn 1889 yn it kreambêd ferstoar, troude Klaas yn 1890 mei beppe Bieuwkje, dy’t net earder troud wie mar wol twa bern meibrocht. (side 42 TFL en dit Supplemint side 30 en 31)

5. En dan fansels ús pake Wieger fan Friens dy’t earst, yn 1902 troude mei beppe Wietske Kloosterman; doe’t dy yn it kreambêd ferstoar, troude hy yn 1904 mei ús beppe Roelie, de mem fan Klaas Zylstra.

6. Rinse Oedses troude yn 1736 mei Tsjitske Sjoerds, de widdo fan syn heit Oeds Rinses Rinsmase hienen tegearre fjouwer bern. Tsjitske rekke om 1750 hinne wei, se hienen fjouwer bern krigen. Twa jier letter troude Rinse mei Wytske Jans, dy ferstoar yn 1757, der wienen gjin bern by kommen. Wer twa jier letter hie Rinse Oedses in tredde brijsiedster yn ‘e keuken, Aath Rommerts; se krigen tegearre noch fiif bern.

De femylje Kloosterman:

7. Hendrik Kloosterman , *1821, de soan fan Jacob Lolles Kloosterman en Janke Bosgra, trout yn 1857, hy is dan dus al 36, mei Tjitske Djurres Broersma fan Kollum, 33 jier. Twa jier ha se it moai hân, mar yn de simmer fan 1859 sloech it needlot ta: in famke kaam sûnder sykheljen op ‘e wrâld. Tjitske hie sa’n knoei hân dat sy de deis dêrnei, 6 juny, Hendrik sûnder frou en sûnder bern lykme-

162

allinne efter liet. Net earder as yn 1874, santjin jier nei de dea fan Tjitske, troude Hendrik fan de twadde kear, no mei Uilkjen Jans Sytsma. Uilkjen wie doe al 50 jier, Hendrik 53. It wie trouwens ek foar Uilkjen al de twadde kear dat se de lapen gearsmiet: yn 1844 wie se troud mei Wouter Fokkes de Boer fan Kollum. Se hienen tegearre njoggen bern.Wouter wie yn 1871, 53 jier, ferstoarn. Doe’t Uilkjen yn 1874 mei Hindrik Kloosterman troude wie de âldste 29, de jongste alve.

Overlijdensakte Kollumerland c.a., 1871aangiftedatum 23 november 1871, akte nr. 119Overleden: Wouter Fokkes de Boer, op 22 november 1871, 53 jaar, manGehuwd

8. Yn 1819 troude Janke Bosgra, 25 jier, mei de âldere broer fan ús foarfaar Jelte Lolles, Jacob Lolles, doe al 52 jier. Trije bern en seis jier letter bleau Janke sitten mei har lytse spruten. In jier letter hie Janke in nije kostwinner te pakken, Berend Bosgraaf. Mei him kamen der noch fiif berntsjes by. (Suppl. side 12)

9. Tjebbe Tjabbocas Jelscama, *1370, ferlear twa kear syn frou, mar hy koe oan alle fingers wol in frou krije, dat hy troude foar in tredde kear. Nammen witte we net.

10. Taebke Tsjallings, *±1628 fan Aldegea troude, 17 jier noch mar, mei Tsjallinghs Hendricks, yn 1665 yn Aldegea mei Freerck Harcke Freerkstra,se krigen trije bern; yn 1676 mei Hinne Sjoerds fan De Pein. Hinne wie doe al 61, Taebke 48, it jongste wie der al ôf fansels. Hinne hat it noch fiif jier folholden.

11. Dyselde Hinne troude doe foar de tredde kear. De earste kear wie yn ±1638 yn De Pein mei Jetske Eynthes, dy ferstoar nei 16 jier houlik, mar it liket derop dat der gjin bern wienen. Noch itselde jier, yn 1654 troude Hinne opnij, no mei Grietje Wybes fan Aldegea, Hinne wie doe om-ende-by 39, Grietje sil 26 west ha. Se krigen tegearre trije bern. Doe’t Grietje yn 1676 weirekke wie Hinne 61, mar jong genôch om datselde jier noch in tredde faam ta syn frou te meitsjen: ús Taebke Tsjallings.

12. Hylcke Hayes, *1624, fan Eastermar troude earst, yn 1650 yn Eastermar, mei Jouck/Jencke Rinses, ek fan Eastermar fansels; dy ferstoar foar 1665, want doe troude Hylcke mei Tsjitske Liebbes fan Burgum, 20 jier, Hylcke wie doe 41, trije bern en acht jier letter, yn 1673, wie Hylcke wer widner en wer brêgeman, Antje Wierds fan Aldegea, 30 jier, wie syn tredde breid. Mar bern kamen der net mear. Bauck Hylkes wie in ienige bern út Hylckes earste houlik, dat mei Jouck Rinses dus.

13. Freerck Tsjalling Freerckstra troude earst, yn 1715 wie it, mei Sjouckjen Tjeerds, dy’t in goed jier letter him allinnich efter liet. Freerck troude twa jier nei syn earste bûterbryfke mei Geertsje Sjoerds, 19 jier. Se wienen al 31 jier troud doe’t beurtskipper Freerck ferstoar, 53 jier. Geertsje, 52 jier troude fansels wer, no mei Pieter Heeres Boonstra, in brouwer en kastelein fan Oerterp, 54 jier. Pieter wie yn 1719 foar it earst troud mei Wimke Eyses, se hienen acht bern krigen. Wimke wie yn 1751 stoarn en Pieter troude datselde jier mei Geertsje.

De femylje De Vries:

14. Jan Hessels de Vries fan Rotsterhaule, de oerpake fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum, wie earst, yn 1807 op De Jouwer troud mei Jantsje Joukes van der Meer fan Reahel. 26 jier letter, yn 1833 dus, troude Jan Hessels mei skippersdochter Roelofjen de Vries; gjin jong spantsje mear, dy twa: Roelofjen wie doe 46, Jan Hessels 53 (side 53 TFL). Roelofjen hie sân jier lyn ek al har earste man, Hylke Aukes Schaafsma, 50 jier, nei it hôf brocht. Har bern wienen fansels al it hús út; se trouden yn itselde jier as de dochter fan Roelofjen, Willemkjen.

15. In muoike fan beppe Tsjeppy, Jetske, de suster fan Bauke Jans de Vries, ha we yn haadstik XX fan dit Supplemint al neamd: trije kear troud, yn elts gefal twa kear hat se efter de kiste fan har

163

ferstoarne man oanrûn. Fan de tredde, Siebe Boschker, witte we net as hy foar of nei Jetske ferstoarn is. (sjoch ek Haadstik XX fan dit Supplemint)

16. Hoite Wouters Kromhout fan Aldegea wie de earste man fan Tjepkjen Doekes van der Linde, de beppe fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum. Se trouden yn 1852. Trije jier letter kaam hy al te ferstjerren, 31 jier. Der wienen doe twa bern : Wouter en Hoitje. Wer fjouwer jier letter, yn 1859, rûn widdo Tsjeppy, 33 jier, tsjin ús foarfaar Bouke Jans de Vries oan. Tsjeppy waard noch twa kear mem, yn 1859 fan Jan, de heit fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum, en twa jier letter fan Jetske.

17. Mar ek Bauke Jans de Vries wie al earder troud west en wol mei Geertje Pieters de With, & 24 novimber 1848. Doe’t Geertje der yn 1858 by wei foel, wienen der fjouwer bern: Klaaske, Jantsje, Roel en Hendrikje. In jier letter trout widner Bauke Jans dus mei de widdo Tjepkjen/Tjepkjen van der Linde; nei har is beppe Tsjeppy fan Jirnsum neamd. (sjoch ek haadstik XXI fan dit Supplemint)

18. Op 31 juny 1868 troude Johannes Mink, de ien nei jongste soan fan Linze Mink en Roelofke Kolk (en dus in omke fan beppe Tsjeppy fan Jirnsum) mei Aaltsje Tjeerds Sloothaak, 27 jier, fan Rotsterhaule. Johannes fan St. Jansgea wie noch mar 19. In heal jier nei de brulloft waard Aaltsje berne, yn 1872 kaam Harmen der by. Nei santjin en in heal jier lok sloech it needlot ta: Roelofke rekke wei, op nijjiersdei. Se wie noch mar 43. Hast trije jier letter, mei St.-Maarten, kaam der wer in frou by Johannes, doe 39 jier, yn ‘e hús, it wie Aukje Dykstra fan Boalsert, 38 jier.

19. En dan Anske Bouwer fansels, dy’t yn 1917 mei Froukje Mink troude en santjin jier letter troch de rjochter in ein oan harren houlik meitsje lieten(sjoch ek haadstik XXII, side 87) De dea hie by beide in ein oan harren earste houlik makke: Anske ferlear Margje van de Berg, 60 jier, Froukje, de dochter fan Linze Mink en Roelofke Kolk, hie har Koop (Boersma) ferlern, 45 jier.It giet hjir wol net oer in jonge heit of mem mei lytse pjutten yn ‘e hús, mar de skieding oan it ein fan harren twadde houlik makket de dea fan harren earste partner noch wol sa skrinend.

20. Noch in foarbyld fan it faak foarkommende ferskil yn âldens fan brêgeman en breid, benammen as der sprake wie fan in twadde houlik fan ien fan de twa of fan beiden. Wybe Lammerts Kolk wie yn 1800 troud mei Roelofke Lubberts Oom fan de kanten fan Gythoarn. Tsien jier en fjouwer bernvletter rekke Roelofke wei. In fuorre in tal jierren, mar yn 1817 troude Wybe dochs noch foar in twadde kear, hy wie doe 43. Syn twadde frou, Sara Tobias Huizinga, wie tweintich jier jonger.

De femylje De Haan:

21. De earste foarfaar fan pake Anne fan Jirnsum dy’t, foar safier wy it neikomme kinnen fansels, in twadde kear troude, wie Abe Hertsens fan de kanten fan Jutryp-Hommerts. Hy troude yn 1700 mei Gerberigh Feytes, der wie yn elts gefal ien soan, Claes Hertsens; 27 jier letter troude Abe mei Grietje Jans fan Langsweagen.

22. Begjin augustus 1850, moast Kornelis Romkema syn frou Wiegertje de Haan, ien fan de fjouwer bern fan Izaak Feytes de Haan en Antje Wybrens Kornelis (side 61 TFL), nei it tsjerkhôf bringe. Se wienen in jier earder yn Langwar troud. Harren earste poppe, Johannes, wie berne yn april 1850 , mar Wiegertje hie doe in te swiere reis hân. Kornelis troude goed twa jier nei de dea fan syn Wiegertje mei Annigje de Jong fan Aldehaske. Der kamen noch twa bern, Yzak *1853 en Grietje *1855.

Overlijdensakte Opsterland, 1850Aangiftedatum 7 augustus 1850, blad nr. 24Overleden: Wiegertje Izaaks de Haan, op 6 augustus 1850, 35 jaar, vrouwGehuwd

164

19. Yzak, soan fan Kornelis Romkema fan Terwispel en syn twadde frou Annigje de Jong (sjoch 18) troude trije kear; earst yn op 3 novimber 1879 mei Trijntje Heida fan Mildaam. Trijntsje kaam der, nei de berte fan lytse Annigje, dat wie yn augustus 1879, net wer boppe op; begjin novimber bleau Yzak mei it lyts famke sitten. Twaënheal jier letter, maaie 1882, troude Yzak mei Swaantje Bosscha fan Langsweagen, mar dy ferstoar njoggen jier letter ek, yn 1891, 33 jier. Se hienen twa jonkjes krigen, in lytse Kornelis en in Wolter. Yzak koe der min oer allinnich om te heukerjen, der misten twa frouljushannen yn syn húshâldinkje mei trije bern. Hy brocht twa jier letter , it wie febrewaris 1893, syn tredde frou, Trijntje van der Duim, 15 jier jonger as de 40-jierrige Yzak, foar de amtner.

20. Tette Hotzes Hofstra, de heit fan Gerritje, dy’t yn 1867 mei Hinne Feites de Haan troude, dizze Tette dus, is earst troud west mei Wiebigje Franzes Pasma, de mem fan Gerritje. Wiebigje sil om 1844 hinne ferstoarn wêze. Yn 1847 troude Tette mei Tietje Klazes de Groot. Gerritje krige noch trije healbroers en/of susters.

21. En dan Hinne Feites de Haan sels, dy’t earst, yn 1867, troude mei Gerritje Tettes Hofstra (sjoch 9). Se krigen tegearre fjouwer bern. Doe’t Gerritje yn 1872 ferstoar “na langdurig lijden, nog geen 29 jaren oud, terwijl ik (Hinne) slechts ruim 5 jaren gelukkig was in haar bezit”, doe troude Hinne foar in twadde kear, it wie twaënheal jier nei’t hy Gerritje ferlern hie. No krige hy Ynskjen Stoker mei yn ’t trouskip; mei Ynskjen kamen der noch acht bern by, wêrfan pake Anne yn 1890 de lêste wie. (al dy tolve bern makken wol dat it kaptaal fan de femylje De Haan aardich ferparten en dus ynkrompen waard. (sjoch ek side 60 en 61 TFL en haadstik XXII fan dit Supplemint, Brulloftsje by De Haan.

22. Oan de kant fan de Brandenburgs: Hessels Sytses troude yn 1739 mei Geertien Jans Sickinga, de tredde spruit fan Jan Jacobs Sickinga en syn earste frou, Dieuwke Eeuwes fan Koarnjum, troud yn Wolvegea yn 1705. Dieuwke ferstoar om 1725 hinne en in jier letter boaske Jan Jacobs mei Marrigjen Jans. (mar by de Sickinga’s soargje de bronnen foar safolle protte betizing dat we kwalik konklúzjes lûke kinne)

En sa kinne we, as we der wurk fan meitsje, noch folle mear froulju en mânlju yn ús fjouwer femyljes fine dy’t foar in twadde of tredde kear, harren al twadde- of treddehâns lapen gearsmieten mei wer in oare kostfertsjinner. De dea lei altyd op ‘e loer. En dan, in man sûnder frou, bern sûnder mem, de húshâlding moast berêden wurde.

165

XXXIV. De wrede dea, 2: in berntsje nei it hôf!

n dan al dy lytse poppen dy’t eartiids sa faak sûnder sykheljen op ‘e wrâld kamen of al rillegau de widze, of wat der op lykje moast, ferruilden foar in grefke. Yn TFL ha’k se oantsjut mei⑩. We kamen letter noch folle mear tsjin. Yn oersicht:E

TFL= ‘memmeboek”, S= dit SupplemintZ= Zylstra, K= Kloosterman, V= De Vries, H= De Haan“sjoch ek” kin ferwize nei de heit en/of mem sels, mar ek wol nei femylje fierder werom op dat plak neamd.

By de Zylstra’s (61x) * †

*† dea by de berte bern fan wenplak sjoch ek 1. Jacob Wiegers 1700 foar ’10 Wyger Alles

&Jantien Eijdts Easterwâld Suppl 122 2. Wyger Jacobs 1735 foar ’36 Jacob Wiegers

&Bieuwke Geerts Easterwâld Suppl 122 3. Geert Jacobs 1745 foar 1750 Jacob Wiegers &Bieuwke Geerts Easterwâld Suppl 122 4. Bieuwkje 1775 foar ’80 Wyger Jacobs Veenstra

& Sytske Klazes Bakkefean Suppl 128 5. dea famke 1834 *† Geert Engberts Zylstra TFL 40

&Doetje van den Berg Twizel TFL 40 6. dea jonkje 1861 *† Wieger Romkes Zylstra TFL 42 (helte fan twilling?) & Dieuwke Oedzes Veenstra Twizel S Hds X 7. dea famke 1878 *† Oeds Z. TFL 42

&Wiepkje de Haan Stynsgea S Hfst VII 8. Dea famke 1879 *† Oeds Z. TFL 42

&Wiepkje de Haan Stynsgea S Hdt VII 9. Dea jonkje 1880 *† Oeds Z. TFL 42

&Wiepkje de Haan Stynsgea S Hdst VII 10. Dea famke 1884 *† Oeds Z TFL 42

&Wiepkje de Haan Stynsgea S Hdst VII

Sjoch ek haadstik VIII: Wat in fertriet!

11. Akke 1899 10 jier Martinus Wiegers Zylstra TFL 42 &Ietje Hoekstra De Harkema S Hdst X 12. Dieuwke 1895 1 jier Martinus Zylstra TFL 42 & Ietje Hoekstra Twizel S Hdst X 13. Rinze 1889 1890 Klaas Kooistra &Marijke vdr Wijk Surhuzum TFL 42 14. Rinze 1891 14 d. Klaas Kooistra &Bieuwkje Z. Surhuzum TFL 42 15. Dea jonkje 1903 *† Wieger Zylstra TFL43/44 &Wietske Kloosterm. Wurdum S Hdst VI 16. Dea jonkje 1909 *† Wieger Zylstra TFL43/44 &Roelie Kloosterman Friens S Hdst VI 17. Sybrigje 1910 1911 Wieger Zylstra TFL 44 &Roelie Kloosterman Friens S Hdst VI

166

18.Dea famke 1913 *† Jochem Hessendorp (of Messchendorp)

&Dieuwke Veenstra Kollumerlân Overlijdensakte Kollumerland c.a., 1913Aangiftedatum 6 januari 1913, akte nr. 4Overleden: Levenloos kind, op 5 januari 1913, vrouw

Vader: Joekem Hessendorp = skipper fan Warten Moeder: Dieuwke Veenstra

19. Wieger 1943 1947 Klaas Zylstra TFL 10+25

&Margje de Haan Nes Ut. S Hdt XVI

20. Jeen 1½ j. Tabe Koopman &Bieuwkje Zylstra ’t Mar TFL 44 21.Dorathea 1976 ien oerke Wieger Zylstra & Gretha Bylsma Reduzum TFL 38 22. Gerrit 1874 foar 1878 Frans Alderts Bilstra

&Doetje Gerrits van der Meer Stiens S Hst XIV 23. Gerrit 1878 foar 1881 Frans Alderts Bilstra

&Doetje Gerrits van der Meer Stiens S Hst XIV 24. Gerrit 1881 foar 1884 Frans Alderts vaBilstra

&Doetje Gerrits van der Meer Stiens S Hst XIV 25. Frans Bilstra 1847 foar 1848 Aldert Franses Bilstra

&Trijntje Pieters Kuipers Britsum S Hst XIV 26. Pietje 1853 foar 1854 Alderts Franses Bilstra

&Trijntej Pieters Kuipers Britsum S Hst XIV 27. Trijntje 1818 1818 Pieter Jacobs Kuipers

&Houkje IJsbrands vdr Wal Stiens S Hst XIV 28. Jacob 1821 1821 Pieter Jacobs Kuipers

&Houkje IJsbrands vdr Wal Stiens S Hst XIV 29.Wijtske 1820 1820? Pieter JacobsKuipers

&Houkje IJsbrands vdr Wal Stiens S Hst XIV 30. dea berntsje 1856 *† Aldert Franses Bilstra

&Trijntje Pieters Kuipers Britsum S Hst XIV 31. Haye 1811 ien dei Frans Alderts Bilstra

Wietske Hayes Jelsum S Hst XIV 32. Fokje 1826 1828 Harrit Gjalts Wester

&Tietje Popkes Wagenaar Earnewâld S XXIX 33. Hilbert 1911 14 moanne Fokke Mast

&Tettje Lageveen Smell.lân S XIII 34. Anna 1914 8 moanne Fokke Mast

&Tettje Lageveen Smell.lân S XIII 35. Hendrikje 1846 3 moanne Koop Hilberts Mast

&Ike Fokkes de Jong Jubbegea S XIII 36. Aaltsje 1868 3 wike Koop Hilberts Mast

& Ike Fokkes de Jong Beets S XIII 37. Jacob 1801 9 jier Hilbert Jacobs Mast

&Corneliske Jacobs vdr Werff Langsweagen S XIII 38.Aaltsje 1803 7 jier Hilbert Jacobs Mast

&Corneliske Jacobs vdr Werff Langsweagen S XIII 39. Antsje 1807 3 jier Hilbert Jacobs Mast

&Corneliske Jacobs vdr Werff Langsweagen S XIII 40. Cornelius 1822 4 wike Hilbert Jacobs Mast

167

&Corneliske Jacobs vdr Werff Langsweagen S XIII 41. Jitze 1865 foar 1867 Jeen Tabes Koopman

&Joukje Ibeles vdr Meulen Beets S XV 42. Jitze 1867 foar 1870 Jeen Tabes Koopman

&Joukje Ibeles vdr Meulen Beets S XV 43. Jeltsje 1868 1868 Jeen Tabes Koopman

&Joukje Ibeles vdr Meulen Beets S XV 44. Jeltsje 1869 foar 1873 Jeen Tabes Koopman

&Joukje Ibeles vdr Meulen Beets S XV 45. Jitze 1870 foar 1874 Jeen Tabes Koopman

&Joukje Ibeles vdr Meulen Beets S XV 46. Geeske 1842 1 jier Tabe Jeens Koopman

*Antsje Ypes Ypenga Beets S XV 47. dea jonkje 1898 *† Jelle de Vries

&Marijke Kort Utingeradiel S XVII 48. Sjoukje 1899 2 moanne Jelle de Vries

&Marijke Kort Utingeradiel S XVII 49. Barre 1711 foar 1718 Jelle Idses

&Neltje Dirks Ousterhaule S XVII 50. dea berntsje 1854 *† Keimpe Aukes Andringa

&Pietertje Bouwes Swart Stiens S XVI 51. dea berntsje 1855 *† Keimpe Aukes Andringa

&Pietertje Bouwes Swart Stiens S XVI 52. dea jonkje 1915 *† Thomas van der Meer

&Janke Verloop Hylaard S XVI 53. dea jonkje 1918 *† Tomas van der Meer

&Janke Verloop Hylaard S XVI 54. Hilbert 1910 1 jier Fokke Hilberts Mast

&Tetje Freerks Lageveen De Feanhoop S XIII 55. Anna 1914 8 moanne Fokke Hilberts Mast

&Tetje Freerks Lageveen De Feanhoop S XIII 56. Albert 1846 3 jier Andries Wolters Bus

&Jantje Roelofs Luik Opsterlân S XIII 57. Hilbert 1910 foar 1913 Fokke Hilberts Mast

&Tettje Freerks Lageveen De Feanhoop S XIII 58. Anna Geertruida 1914 foar 1916 Fokke Hilberts Mast

&Tettje Freerks Lageveen De Feanhoop S XIII 59. Fentje 1814 1817 Douwe Lippe de Wagt

&Wietske Hendriks Kielstra Drachten S XIII 60. Gabriël 1720 foar 1725 Lieppe Gabriëls

&Feikjen Hendriks Rottefalle S XIII 61. Wierd 1704 foar 1711 Gabriël Lieppes

&Martsen Rienks Aldegea S XIII

By de femylje Kloosterman (48x)

62. Aafke Oenes 1673 1682 of ’83 Oene Jans S K11& Pyttje Jans Marsum

63. Pietje Oenes 1682 jong stoarn Jeltsje Dirks S K11&Wybe Douwes Marsum

64. Wopke Ridzerts 1677 foar 1685 Ridzert Wytses S K9& Aeltje Harckes De Pein

65. Douwe Douwes 1695 foar ’98 Douwe Douwes S K6

168

& Baukje Hedzers Burgum 66. Zely Oedtses 1698 foar 1703 Aukje Pieters S Hfst XI

&Oeds Rinsma Eastermar67. Tryntje Oedses 1700 foar 1706 Aukje Pieters S Hdst XI

&Oeds Rinsma Eastermar68. Rintse Oedses 1707 foar ’14 Aukje Pieters S Hdst XI

&Oeds Rinsma Eastermar69. Melle 1708 foar ’11 Haring Melles S K5

&Sytske Uilkes Semar o/o70. Melle 1711 foar ’14 Haring Melles S K5

&Sytske Uilkes Semar o/o

71. Aaltje 1713 foar ’23 Haring Melles &Sytske Uilkes Semar o/o K5

72. Uilke 1718 foar ’25 Haring Melles &Sytske Uilkes Semar o/o S K5

73. Dea jonkje 1732 *† Johannes L. E. Colerus& Tijtje Klaases v Kleffens Foudgum S K8, K9

74. Juliana 1736 1739 Johannes L.E. Colerus& Tijtje Kl. V Kleffens Foudgum S K8, K9

(fan dûmny Colerus en Tijtje van Kleffens binne neist dizze twa bern noch trije stoarn doe’t se om de adolesint wienen hinne wienen)

75. Elisabeth 1775 foar ’79 Taeke Douma TFL 47 &Tyttje Rinsma Burgum S Hfst III S K8

76. Aaltje 1782 1783 Taeke Douma TFL 47 &Tyttje Rinsma Burgum S Hfst III S K8

77. Pieter 1811 foar ‘17 Andries Melles (Roorda) TFL 48 &Trijntje Broers Meyer Tytsj.d. S K5

78. Gerben 1824 ien dei Jelte Lolles K. T FL 50 &Elisabeth Douma Burgum S Hfst III, V

79. Trijntje 1839 6 moanne Berend Bosgraaf&Janke Bosgra Kollum S Hfst III

80. Bartele 1846 1848 Broor Roorda &Wytske Paulusma Garyp TFL 49

81. Dea famke 1859 *† Hendrik Jacobs Kloosterman S K6 &Tjitske Djurres Broersma Kollumerlân

82. Janke 1867 10 moanne Haye Haytsma TFL 49 &Trijntje Broers Roorda Tytsj.d S K5

83. Dea jonkje 1870 *† Haye Haytsma &Trijntje Broers Roorda Tytsj.d TFL 49

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1870Aangiftedatum 13 september 1870, blad nr. 52Overleden: Levenloos kind, op 12 september 1870, manVader: Haye HaytsmaMoeder: Trijntje Broers Roorda

84. Dea famke 1875 *† Sierd Hiddes Westra &Roeltje Taekes Kloosterman Grou S Hst. IV

85. Jantje 1877 17 wike Sierd Hiddes Westra

169

&Roeltje Taekes Kloosterman Grou S Hst.IV86. Dea famke 1880 *† Sierd Hiddes Westra

&Roeltje Taekes Kloosterman Grou S Hst.IV87. Dea famke 1880 *† Haye Haytsma TFL 49

&Trijntje Broers Roorda Tytsj.d 88. Dea jonkje 1874 *† Joeke Alberts Spoelstra TFL 49

&Janke Broers Roorda Tytsj.d. S K589. Dea famke 1875 *† Joeke Alberts Spoelstra TFL 49

&Janke Broers Roorda Tytsj.d. S K5 90. Broer 1879 foar ’85 Pieter Taekes Kloosterman TFL 49

&Siepkje Roorda Semar S Hft IV91. Broor 1885 *† Pieter Taekes Kloosterman TFL 49

&Siepkje Roorda Semar S Hft IV92. Broor 1887 3 dagen Pieter Taekes Kloosterman TFL 49

&Siepkje Roorda Semar S Hft IV93. Maria 1884 6 moanne Andries Broers Roorda TFL 49

&Maaike Klazes Hoekstra Tytsj.d S Hft IV 94. Trijntje 1892 10 moanne Andries Broers Roorda

&Maaike Klazes Hoekstra Tytsj.d. TFL 49 95. Sieger 1882 2 moanne Folkert de Boer S Hft V

&Sjoerdtsje Bouwer Drachten96. Sieger 1891 3 wike Folkert Sytzes de Boer S Hft V

&Sjoerdtsje Bouwer Drachten S Hst XXXII97. Sieger 1894 6 jier Folkert de Boer S Hft V

&Sjoerdtsje Bouwer Drachten S Hst XXXII98. Jelte 1885 2 moanne Binnert Kleinhuis

&Elisabeth K. Grou S Hst V 99. Maaike ) 1898 2 dagen Lykele de Vries

twilling &Wietske Andries Roorda Tytsj.d. TFL 49 100. Aaltje ) 1898 3 dagen Lykele de Vries

&Wietske Andries Roorda Tytsj.d. TFL 49 101. Andries 1900 9 moanne Lykele de Vries

&Wietske Andries Roorda Tytsj.d TFL 49 102. Gjalt 1904 2 jier Lykele de Vries

&Wietske Andries Roorda Tytsj.d. TFL 49 103. Dea jonkje 1905 *† Reitze Bloembergen

&Janke Hayes Haytsma Tytsj.d. TFL 49104. Dea jonkje 1907 *† Reitze Bloembergen

&Janke Hayes Haytsma Tytsj.d. TFL 49105. Trijntje 1911 2 wike Reitze Bloembergen

&Janke Hayes Haytsma Tytsj.d TFL 49106. Famke 1910 *† Jacob Jacobs Kloosterman

& Trijntje Reinders Jongsma Tytsj.d TFL 49 107. Dea berntsje 1917 *† Taeke Kloosterman S Hst IV

&Wietske Boonstra Garyp S Hst XVII

108. Dea berntsje 1918 *† Taeke Kloosterman S Hst IV &Wietske Boonstra Garyp S Hst XVII

170

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1917Aangiftedatum 5 juni 1917, akte nr. 101Overleden: Levenloos kind, op 4 juni 1917, man

Vader: Taeke Kloosterman Moeder: Wytske Boonstra

Overlijdensakte Tietjerksteradeel, 1918Aangiftedatum 31 december 1918, akte nr. 304Overleden: Levenloos kind, op 30 december 1918, man

Vader: Taeke Kloosterman Moeder: Wytske Boonstra

By de famylje De Vries (23x)

109. Minke 1709 foar ’13 Bote Eises &Geertje Hendriks/Pieters Ousterhaule S V2

110. Eyse 1711 foar ’15 Bote Eyses &Geertje Hendriks/Pieters Ousterhaule S V2

111. Eyse 1715 foar ’22 Bote Eises & Geertje Hendriks/Pieters Ousterhaule S V2

112. Eyse 1722 foar ’26 Bote Eises & Geertje Hendriks/Pieters Ousterhaule S V2

113. Eyse 1726 foar ’27 Bote Eises &Geertje Hendriks/Pieters Ousterhaule S V2

De 5de Eyse fan Bote Eises en Geertje,* 1727, rêde it op! Se hienen doe mei elkoar fiif berntsjes nei it hôf brocht!

114. Jan Aages 1740 foar ’45 Aage Hoeges& Lysbet Jochems Eastersee S V2

115. Bauke 1820 1821 Jan Hessels de Vries TFL 53 &Jantje vdr Meer Rotsterh. S V1 116. Aaltjen 1741 foar ´48 Hendrik Elias Talen S V6

&Hillegien Jans Wanneperfean 117. Roelofje 1744 foar ´57 Hendrik Elias Talen S V6

&Hillegien Jans Wanneperfean 118. Hendrikje 1747 foar ´60 Hendrik Elias Talen S V6

&Hillegien Jans Wanneperfean 119. Auke 1805 foar ’09 Hylke Aukes Schaafsma S V1

& Roelofjen Ybeles de Vries Rotsterhaule 120. Ybele 1807 foar ’18 Hylkie Aukes Schaafsma S V1

&Roelofjen Ybeles de Vries Rotsterhaule 121. Ybele 1818 1819 Hylkie Aukes Schaafsma S V1

&Roelofjen Ybeles de Vries Rotsterhaule 122. Ybeltsje 1822 9 moanne Hylke Aukes Schaafsma S V1

&Roelofjen Ybeles de Vries Rotsterhaule 123. Hylke 1826 13 jier Hylke Aukes Schaafsma S V1

&Roelofjen Ybeles de Vries Rotsterhaule 124. Grietje 1813 2 wike Doeke Pieters vdr Linde S V2 &Jitske Jans de Groot Aldehaske 125. Tjebbe 1819 4 wike Doeke Pieters vdr Linde S V2 &Jitske Jans de Groot Aldehaske 126. Jantje 1770 <ien jier Lammert Wiebes Kolk S V2

Nelligjen Ages St.-Jansgea

171

127. Liesbet 1773 foar ’76 Lammert Wiebes Kolk S V5Nelligjen Ages St.-Jansgea

128. Jan 1873 1882 Lucas vdr Molen S Hst XX &Aaltje Maat St.-Jansgea 129. Maaike 1817 1817 Harmen Tjeerd Spoelstra

&Sytske Geerts De Harkema S XXIX 130. Aukje 1783 foar 1788 Arend Freerks Raadsveld

&Antsje Jans Aldehaske S XXIX 131. Sytske 1840 foar 1843 Geert Harmen Spoelstra

&Tryntsje Willem Raadsveld Nijehaske S XIXX

By de famylje De Haan (31 x):

132. Hertsen 1702 ‘02/’03 Claes Hertsens TFL 58 &Aafke Aukes Nijehaske 133. Freerk 1706 foar ’15 Claes Hertsens TFL 58 &Aafke Aukes Nijehaske S H1 134. Rinske 1709 foar ‘ 18 Claes Hertsens TFL 58 &Aafke Aukes Nijehaske S H1 135. Marijke 1711 foar ’14 Feyte Izaaks TFL 57 &Jeltje Sjoerds De Jouwer S H2 136. Sjoerd 1712 foar 1718 Feyte Izaaks TFL 57 & Jeltje Sjoerds De Jouwer S H2 137.Izaak 1720 foar ’24 Feyte Izaaks TFL 57 &Jeltje Sjoerds De Jouwer S H2 138. Jeltje 1748 ‘48/’49 Auke Clazes TFL 58 &Mayke Feytes De Jouwer S H2

139.Jeltje 1749 foar ’57 Auke Clazes TFL 59

&Mayke Feytes De Jouwer S H2 140.Aarnt/Arend 1749 foar ’57 Ytje Hinnes TFL 59 &Evert Arents De Jouwer 141. Arend 1757 foar ‘59 Ytje Hinnes ` TFL 59 &Evert Arents De Jouwer 142.Aaltsje 1761 foar ’68 Ytje Hinnes S H3 &Evert Arents De Jouwer TFL 59 143.Klaas 1771 5 jier Sytse Hessels Brandenburg &Wietske Klazes Wildeboer Ljouwert S H5 144.Hesselius 1775 foar ’80 Sytse Hessels Brandenburg &Wietske Klazes Wildeboer Ljouwert S H5 145.Janna 1823 1825 Klaas Sytzes Brandenburg

& Zwaantje Klijnsma Nyegea S H5 146.Janke 1764 foar ’69 Pieter Foppes &Zwaantje Alberts Hagen Aldehaske S H7 147.Evert 1772 foar ’88 Feite Aukes TFL 58>

&Sandrina Everts De Jouwer S H1 148. Yzaak 1834 18 dagen Feite Yzaaks de Haan TFL 60

&Wietske Brandenburg Jirnsum S H5 149.Wytze 1851 2 dagen Binne Wytzes van Hessen S H8

&Gatske Jemmes Brouwer 150.Jeltsje 1868 15 wike Halbe Durks Kornelis S Hst XXIII &Antje Wybrens de Haan Langwar S side 113

172

151.Wybrigjen 1887 1888 Halbe Durks Kornelis S Hst XXIII &Antje Wybrens de Haan Langwar S side 113 152. Jeltsje 1870 1871 Izaak Wybrens de Haan &Lamkje Heins vdr Sluis Opsterlân S H4 153. Hein 1872 7 wike Izaak Wybren de Haan &Lamkje Heins vdr Sluis Opsterlân S H4 154. Saakjen 1939 foar ’44 Anne Gerrits Stoker TFL 60 &Antje Wytzes v Hessen Opsterlân S H6 155. Akke 1859 1859 Anne Gerrits Stoker TFL 60

&Antje Wytzes v Hessen Opsterlân S H6 156. Aukje ` 1783 foar 1788 Arend Freerks Raadsveld

Antje Jans Nijehaske S XXIII 157. Grietsje 1840 foar 1843 Geert Harmens Spoelstra

½fan twilling &Tryntsje Willem raadsveld Nijehaske S XXIII 158. Harmen 1845 foar 1846 Geert Harmens Spoelstra

&Tryntsje Willems Raadsveld Nijehaske S XXIII 159. Harmen 1846 foar 1853 Geert Harmens Spoelstra

&Tryntsje Willems Raadsveld Nijehaske S XXIII 160. Grietsje 1843 foar 1847 Geert Harmens Spoelstra

&Tryntsje Willems Raadsveld Nijehaske S XXIII 161. Christoffel 1857 *† Geert Harmens Spoelstra

&Tryntsje Willems Raadsveld Nijehaske S XXIII 162. Wybe 1783 6 jier Gerrit Berends Lageveen

&Antsje Wybes Molenaar Skoatterlân S XXIII

En sa noch folle mear, te folle om se konsekwint allegearre te neamen, al dy stakkerkes dy’t ik net socht mar tsjinkaam.

Opm. 1: “femylje” is by dizze fjouwer oersichten in wat rommer begrip; sa wurde hjir ek eardere houliken en bern dêrút by de “femylje” rekkene, lyk as by Klaas Kooistra (mei wa beppe Bieuwkje troude) en syn earste frou Marijke vdr Wijk dy’t in lytse Rinse ferlearen.; it jildt bygelyks ek foar Siebe Boschker en syn earste frou Afke Koopmans. Doe’t Afke weirekke, troude Siebe mei Jitske de Vries, de muoike fan beppe Tsjeppy en kaam doe “by ús yn de femylje”. (sjoch side 57 fan dit Supplemint)

Opm.2: We ha hjir boppe allinnich noch mar de ferstoarne berntsjes neamd fan wa’t yn de akte in heit en mem neamd binne. Faak stiet der net mear yn as allinnich de namme fan it berntsje, mei de datum derby. Heit en mem wurde dan net iens neamd en dan binne ek wy, krekt as de fertrietlike âlden, it berntsje kwyt foardat we it efkes, op papier, fêstholden ha.En noch faker wurdt yn de genealogyske oersichten in stjerdatum net neamd en dan sil der ek faak sprake west ha fan in fierstente jong ôfbrutsen libbentsje.

Opm.3: Yn de oersichten fan opienfolgjende generaasjes ha we faak de nammen fan alle bern neamd. Gauris komme we dan in selde namme faker tsjin: de lytse poppe hat dan deselde namme as syn ferstoarne bruorke(s) of suske(s) krigen.

Overlijdensakte Opsterland, 1868Aangiftedatum 18 mei 1868, akte nr. 98Jeltje Halbes Kornelis, overleden 17 mei 1868, 15 weken, vrouw


173

Overlijdensakte Opsterland, 1871Aangiftedatum 13 oktober 1871, akte nr. 252Jeltje Izaaks de Haan, overleden 12 oktober 1871, 1 jaar, vrouw

Overlijdensakte Opsterland, 1872Aangiftedatum 12 april 1872, akte nr. 72Hein Izaaks de Haan, overleden 12 april 1872, 7 weken, man

Wat sizze al dy deade poppen ús?

Alderearst falt op dat der yn de Wâlden, by de Zylstra’s en de Kloostermannen, folle mear lytse berntsjes daliks of al gau heit en mem yn triennen efter litte as by de femyljes yn de Greidhoeke en fan de kanten fan St.-Jut, de femylje De Haan en De Vries. Mar it is net sa dat wolfeart in garânsje is foar in sûne, sterke poppe dy’t folwoechsen wurde kin. Ek yn it laach fan De Haan, dêr’t se oer it generaal wat minder muoite hienen om de bern harren gerak te jaan, ferstjerre der yn de rin fan de jierren op syn minst 31 lytse poppen of lytse bern.

Gauris bart it dat mear as ien popke it net hellet. Faak moat in jonge heit twa kear syn lyts dochterke of soantsje yn it grefke lizze. Dat oerkomt bygelyks Klaas Kooistra dy’t twa lytse Rinzes fan twa ferskate memmen ferliest, it oerkomt pake Wieger dy’t earst yn Wurdum, letter yn Friens, berntsjes fan de susters Wietske en Roelie nei’t hôf bringe moat; it oerkomt ek sa’n hûndert jier lyn Wietske Boonstra en Taeke Kloosterman yn Garyp; en dan al dy lytse popkes dy’t yn de femylje Mast en Koopman yn in lyts grefke lein waarden! We ha yn VII “Wat in fertriet” noch folle mear foarbylden jûn fan jonge heiten en memmen dy’t harren lytse poppe daliks of gau wer kwyt rekken.

Mar as soks trije of fjouwer kear bart, sa faak in berntsje ferlieze, hyltyd wer de reis nei’t hôf mei sa’n lyts kistke, dan moat rie en moed wol fan hiel fier fuort komme. Sjoch ek Haadstik VII: Wat in fertriet!

It is in griis!Nei dizze 162 bern dy’t net grut wurde mochten, bin ik mar opholden. Ik kaam se tsjin, ha net om har socht. Ik bin der noch folle mear tsjinkommen, mar seach dat ik nea in folsleine opsomming jaan koe. Dit tal seit genôch fan it wiffe fan it jonge libben eartiids, fan it earmoedzjen om de lytse pjutten sêd te jaan en waarm te hâlden, fan it fertriet as in popke yn in lyts houten jaske nei it hôf brocht wurde moast, fan de moed dy’t alle kearen wer troch in heit en mem sammele wurde moast. Dêrom, mei dizze 162 is genôch, 162 is tefolle.

We kamen it al tsjin: in twadde jonkje of famke krige faak deselde namme as syn of har ferstoarne broerke of suske: de beide Rinzes fan Klaas Kooistra, nei de ferstoarne Sybrigje fan Wieger en Roelie waard it famke dêrnei ek wer Sybrigje neamd, Klaas en Margje joegen my yn 1950 deselde namme as it jonkje dat trije jier earder ferdronken wie, Gretha en ik neamden yn 1977 ús twadde famke wer Dorathea, pake Pieter en beppe Siepkje ha trije kear in Broor krigen, alle trije rillegau stoarn, Auke Clazes en Mayke Feytes ha yn 1748 en yn 1749 in Jeltje krigen, ien as poppe, de twadde as beukerke ferstoarn. En ik bin tsjinkommen dat in jonkje of in famke de fjirde wie mei deselde namme.

174

XXXV. Tajefte: ús streekrjochte foarâlden

We ha it al earder sjoen: as we besykje ús oarâlden sa fier mooglik werom te heljen, dan komme we by de iene femylje folle fierder as by in oare. Dat kin te meitsjen ha mei in net bekende heit, ek giet it wol om “bûtenlanners” dy’t har lok en wurk yn Fryslân sochten, “Gietersen” mar ek wol ljue fan Friezenfean dy’t bygelyks om St.-Jansgea hinne besochten út de turfwinning in bestean op te bouwen. Dat wie it gefal mei de femylje Mink en Meyer, Kolk en Oom. No soenen je besykje kinne yn it argyf fan Oerisel wat wizer te wurden, mar dat mei in oar dan dwaan. En fansels, foar Napoleon kaam de registraasje fan berten, houliken en fan ferstjerren meastentiids yn de boeken fan de tsjerken en as it dêryn optekene is, dan is it noch net altyd bewarre bleaun. Ek is wol dúdlik dat de bern fan deeglike boeren faker en better optekene waarden as in hiele protte bern fan in hiele protte earme turfgravers. Ik hâld it by Tresoar, Allefriezen, Google, Genlias, mei tank oan al dy sneupers yn Fryslân dy’t foar my in protte foarwurk yn argiven dien ha en wat se dêr fûn ha foar ús tagonklik makke ha troch de wei fan de nije sosjale media. Mar, sa’k sei, ek as we dizze foar ús faak rike bronnen rieplachtsje, krije we net altyd antwurden as we se wol ferwachtsje. Der is foar de stambeamklimmer in protte te finen, der bliuwt foar de sneuper noch in soad te sykjen.

Ik ha de opskarrele nammen en plaknammen, generaasjes, jiertallen, ensfh. opnommen yn ferskate skema’s, dy’t elkoar oanfolje en yn elkoar gripe. Gauris is der wat stúdzje foar nedich om de ferbannen te sjen, mar it wie fansels net mooglik op alles oersichtlik op ien grut fel te krijen. Jim moatte der wat foar oer ha, mar dan komme jim der wol út. Nochris de tip: besjoch de skema’s fan ûnderen op, fan hjoed nei boppe ta en sa werom yn de tiid.

Z1. De Zylstra-kant (fan pake Wieger)

Jan Romkes & Grietjen Jans *±1673 Fiskfliet *±1680?&1698 Fiskfliet↓1 bern? ↓?

Romke Jans & Lysbeth Martens *1700 Fiskfliet *±1705?

&1768± Fiskfliet↓2 bern: Marten, Aukje

Marten Romkes 1e & Tjaltje Engberts

*±1740 Twizel *±1745?

†±1776 De Koaten †±1776 De Koaten&± 1778 Twizel/De Kooten

↓2 bern: Engbert, Lysbeth ↓?

2e& Hendrikje Hendriks*±1747 Kollumersweach†1825 Optwizel

175

2e&1776 De Koaten↓+ 1 bern: Romke

Achtkarspelen, huwelijken 1776Vermelding: Bevestiging huwelijk op 1 december 1776 in Twijzel Koten Bruidegom: Marten Romkes afkomstig van Twijzel

Bruid: Hendrikje Hendriks afkomstig van Kollumerzwaag

Romke Martens Zylstra & Bieuwkjen Wiegers Veenstra >> Z3*±1780 Twizel *1780 Bakkefean†1863 De Koaten †1859 De Koaten

& 1806 Twizel↓4 bern: Sytske, Hendrikjen, Marten, Wieger

Wieger Romkes Zylstra & Dieuwke Oedzes Veenstra >>Z2*1819 De Koaten *1822 De Harkema†1884 Droegeham †1870 Twizel

& 1843 Bûtenpost

↓8 bern: Romke, Oeds, Bieuwkjen, Marten, Joon, Martinus, Antsje, Sytske

Geboorteakte Achtkarspelen, 1850Aangiftedatum 16 december 1850, blad nr. 113Bieuwkjen Zijlstra, dochter, geboren 13 december 1850 Vader: Wyger Romkes ZijlstraMoeder: Dieuwkje Veenstra

Bieuwkjen Wiegers Zylstra + ûnbekende heit *1850 Twizel†1925 De Harkema

↓1 bern: Wieger +( Hendrik?)& 1890 Klaas Kooistra

↓(1) + 2 bern: (Hendrik), Rinze, Romke

Wieger Bieuwkjens Zylstra 1e & Wietske Kloosterman*1877 Twizel *1889 Semar

†1955 Grou † 1903 Wurdum1e & 1902 Burgum↓1 berntsje *† 1903

2e & Roelie Kloosterman *1883 Semar

†1922 Friens2e & 1904 Huzum

↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓Wietze Pieter * Bieuwkjen jonkje*†Sijbrigje Sijbrigje Klaas Jantsje*1904 *1905 *1906 *†1909 * 1910 *1912 *1913 *1915

176

Z2. De earste Veenstra-tûke (fan Dieuwkje Oedses Veenstra, in beppe fan pake Wieger; mei sydtûkjes oan de kant fan Stijntje Gerritsdr, Auckje Pieters en Detje Joons, mei dêrby, opnij mar koarter, in oersicht fan de eskapades fan Oeds Rinses Ringia/Rinsma en, noch mear, syn soan Rinse Oedses (sjoch ek haadstik XII).

Geeryt Koenis*±1470

Gercke Coene Gerrijts & NN Oebele & NN*1500 *±1510 ↓ ↓1 bern? ↓Cornelis Gercks Gerryt Coenes & Bauck Ubles*1530 *±1537 Ljouwert *±1539 Ljouwert†1649 †1630 Eastermar ±93 j. †1628 Eastermar-De Tike↓1 bern? &1567 Ljouwert (ferskillende jiertallen fan *, †,& by GC en BU)

“1628 veenbaas in Op De ‘tieke Venen”Onder Suameer GC: feanmeester Anthonygasthús Ljw. (opfolge troch soan Wilt)

↓5 bern: Aaltje, Meynts, Wilt, Stijntje, MaryGercke Cornelisz 1e & Stijntje Gerrytsdr *±1554 Eastermar *±1558 Eastermar†1649 Eastermar †1626 De Sweach

(feanbaas/timmerman/mouner/bakker)2e &±1596 Eastermar

↓6 bern?: Cornelis, Wilt, Johannes Tyebbe, Ancke, Meijnt

2e&GC mei Lutger Jansdr: *±1555 De Sweach †neio 1649 †Ndr.drachten

&1628 De Sweach↓gjin bern

Eastermar eartiids, mei de mole fanGercke en Stijntje op de eftergrûn

Wilt Gerkesz & Jeltje Rinses*1598 Eastermar *1620 Eastermar† †foar 1673 Eastermar

&±1640 EastermarJouck Aenesz & Hylck Hanckedr

↓ 1e&GS mei Oege HankeszSybren Jouckes 1e& Gaets Sickesdr = 2e&GS*±1600 Goaiïngea †1638 SnitsBoer by Huzum 1636 belidenis yn Heech

†1638-1642“Hylck Sybrens, dochter van Sybren Jouckes (boer) en Gaets Sickesdr, overleden tussen 1638 en 1642”Personal data Hylck Sybrens She was born 1645.

She died.?

dan soe Hylck in dochter fan Tryntsje wêze en net fan Gaets Sickesdr. ?? Sis it mar.

↓2 bern? ↓4 bern V

177

http://www2.tresoar.nl/nieuwland/genea/hz012871.htm



2e& 1642 SJ mei Tryntsje ReynersRinse Wilts 1e & Hylck Sybrens *±1640 Eastermar *1645 Grou

†nei 1674 Eastermar ±29 jier↓1 of 2 bern

1e &1666 Grou 2e&1674 Jistrum & Antie Hendricks

*1645 Jistrum↓ †1709

↓8 bernTiaerd Halbes & NN*1610 Ryptsjerk

↓RW&HS ↓1 of 2 bern? Pyter Taeckes & Seli Tjaerds

*1640 Ljouwert *1640 Ryptsjerk ↓2 bern

Oeds Rinses Ringia/Rinsma 1e & Auckje Pieters *1671 Eastermar *1669 Ryptsjerk of Ljouwert† foar 1730 Garyp †1730 EastermarBoer/koster

&1695 Eastermar

↓ 8 bern (-2†)

↓ Sjoerd Jochems & Grytje Jans*±1670 Semar *±1670

&1693 BurgumBoer yn Semar↓2 bern

2e&ORR 1730 Garyp: Tyedske/Tjitske Sjoerds = 1e & TS *1703 Garyp †±1750 Garyp

Gjin bern

2e&TS yn 1736 mei Rinse Oedses Ringia/Rinsma 1 e & ↓ Sjoch ek haadstik XII: *1714 Eastermar; slachter, “wint de cost”

Rinse trout mei … syn mem! † Wergea ↓ 4 bern mei Tjitske

Jan Lyckles & ?↓

1e& 1752 Garyp: Wytske Jans & RO =2e&Rinse O. *±1720 Garyp

†1757 Garyp ↓Gjin bern mei Wytske

Rommert Popes & Trijntje Lammerts ↓8 bern

1e&1759 Garyp: Aath Rommerts =3e&Rinse O. *1725 Garyp

↓5 bern (1e 2= in twilling) mei Aath

↓

178

Household of Rinze (Rinse) Oedses (son of Oeds Rinses and Aukje Pytters) was born 1714 in Oostermeer, and died date unknown.He is married to (1) Tjitske Sjoerds on January 22, 1736 at Oostermeer, EestrumHe is married to (2) Wijtske Jans on February 20, 1752 at Garijp, TietjerkstradeelHe is married to (3) Aatje Rommerts (Aat) on April 22, 1759 at Garijp, Tietjerkstradeel

↓ 5 bern Gerck Clases & Sijke Clases

& 1690 E’mar↓1 bern?

Pyter Oedses Koster (koster) & Wytske Gerkes *1697 Ljouwert *1694 Eastermar †nei 1749 Eastermar †1749 Eastermar

&1719 Eastermar

“van rond 1706 tot rond 1730 Koster.Pyter Oedses of zijn zoon Oeds Pieters waren de eersten die de achternaam KOSTER gebruikten. Het feit dat vader Oeds Rinses vanaf 1706 koster van de kerk van Oostermeer was verklaart de achternaam. De jongste broer noemt zich overigens Rinsma.”

↓7 bern >> Z3Oeds Pieters Koster & Detje Joon Jacob Lieuwes Oedzes Sjoerd Edzes *±1730 Eastermar *1735 De Pein & (Dykstra) *1732 Dr’ham†1776 Eastermar †1800 Kunne Oedses †1773 Dr’ham

vd Steen & Antje Jans *1744 Droegeham

&1760 Eastermar ↓ ↓

↓6 bern Oeds Jacobs & Stientje SjoerdsJonas/Joon Oedzes Koster Feenstra & Dieuwke Wiebes Stienstra/Steenstra Dykstra *1763 Eastermar *1761 *1763 Surhústerf . *1766 Harkema†1821 Ljouwert (yn ’t tichthús) †1852 Lytswâld †1844 Droegeham †1839 Dr.ham

&1793 Lytswâld &1787 Droegeham

↓4 bern ↙9 bern

Oeds Joons F/Veenstra & Antje Oedzes Stienstra *1793 Eastermar *±1791 Warfum†1860 De Harkema †1859 De Harkema

&1816 Bûtenpost

Huwelijksakte Achtkarspelen (mairie Buitenpost), 1816Bruidegom: Oeds Joons Feenstra, oud 23 jaar, geboren te Oostermeer, gemeente

Tietjerksteradeel Vader: Joon Oedzes Feenstra Moeder: Dieuwke Wybes Bruid: Antje Oedzes Steinstra, oud 25 jaar, geboren te Harkema Opeinde Vader: Oeds Jacobs Steinstra Moeder: Stientje Sjoerds Datum: 18 september 1816, akte nr. 9

179

http://familytreemaker.genealogy.com/users/n/i/e/Elisabeth-Nieuwhof-PE/WEBSITE-0001/UHP-1411.html

http://familytreemaker.genealogy.com/users/n/i/e/Elisabeth-Nieuwhof-PE/WEBSITE-0001/UHP-1410.html

↓4 bernDieuwke Oedzes Feenstra & Wieger Romkes Zylstra *1822 De Harkema *1819 De Koaten †1870 Twizel †1884 Droegeham

&3-12-1843 Achtkarspelen↓8 bern

NN & Bieuwkje Wiegers Zylstra >>Z1(Klaas Kooistra) *1850 Twizel(&1890 Achtkarsp.) †1925 Twizel

↓4(?) bernSjoch fierder it eardere oersicht fan de “Zylstra-kant “. Wieger Zylstra

Opm.1. It falt soms net ta om út in oersicht de houliken helder te krijen. Der is faak sprake fan in twadde of sels in tredde brulloft en in partner dy’t dan letter sels ek wer foar de safolste kear de lange hier yn giet. De betizing leit dan op ‘e loer. Rinse Oeds spant derby de kroan: trouwe mei jins mem, trouwe mei de frou fan jins heit! (sjoch haadstik XI)

Opm.2. Gauris liket it derop dat der sprake is fan mar ien bern: “↓1 bern”. Benammen as we fierder as twa ieuwen werom komme, komme we faak mar ien bern tsjin. Faaks sille der wol faak mear bern west ha, mar binne dy foar ús oant no ta net opdûkt út de boeken en argiven. Ek sil it gauris bard wêze dat poppen dy’t it net oprêden, hielendal net optekene waarden.

Opm.3. Blinder, hjir moasten we dochs noch by de Zylstra’s in bysfeint, in doerak, in dogeniet trappearje. No is dizze Jonas/Joon Oedzes Feenstra, dy’t ek wol “Koster” neamd waard, in oerpake fan ús beppe Bieuwkje, fan de kâlde kant, mar krekt dizze beppe ha we sa heech by gebrek oan in wettige heit dêr’t har foarbern, Wieger, en wy grutsk op wêze kinne. Wat dizze Jonas/Joon krekt útfretten hat, witte wy net en dat is faaks mar goed ek. Fan in protte witte kin men in protte lêst ha. Hy wie dus in heale ieu foar pake Wieger, dy’t troch de fjildwachter fan Twizel by de kladden pakt waard doe’t hy wat gers foar syn geiten en kninen by elkoar swile, de earste by de Zylstra’s, de earste yn ús fjouwer femyljes, foar safier we dat neikomme koenen, dy’t yn it tichthús ûnderdak fûn. Slim is fansels dat hy de Burgumermar nea wer sjoen hat: “stoarn yn it tichthús”! Fan klearebare illinde? Fan ûnwennigens? Of ha se him dêr sa knoeid? Joon sil dochs wol yn Eastermar in grêf krigen ha? (en dit is dan al it twadde yn de finzenis ferstoarne femyljelid! Sjoch Haadstik XXXII)

180

Z3. De foarâlden fan Detje Joons, oant seis generaasjes foar har; Detje in oer-oerbeppe fan “’us” beppe Bieuwkje, de mem fan pake Wieger

Draeuwis Meints & NN Wiebes*±1550 De Pein *±1553†±1616 De Pein †foar 1615 K’sweach

↓2 bern

Wiebe Draevis & Jilsen Jans*±1579 De Pein *±1583 De Pein†±1661 Nyegea,86 j. †foar 1673 Nyegea 90j₫ Wiebe liet him op syn 80ste noch dopeBoer, rjochter fan Nyegea

↓5 bern

Anne Wiebes & Sietske Wisses *±1630 *±1630 De Pein †1696 †nei 1705

grôtmakker &1661 De Pein

↓1 bern?

Gerck Clases Liepke Annes Hoekstra & Dedtje Wopkes & Sijke Clases *1671 Nyegea *1672 Nijegea 1690 E’mar †

&1690

>> Z2 ↓ ↓3 bern

Pyter Oedzes Koster & Wytske Gerkes Joon/Jonas Liepkes/Libbes 1e& Jancke Wymers/Wiemers *1697 Ljouwert *1694 Eastermar *1697 Nijegea *foar 1711 Nyegea†nei 1749 Eastermar †1749 Eastermar †1767 Eastermar (kastlein) †1755

&1719 Eastermar &1729 Aldegea

↓7 bern ↓4 bern=

Joon/Jonas Liepkes/Libbes 2e& Janke Antje Gabes *1720 †

&1745

↓5 bern

út 1e& (JL&JW)Oeds Pieters Koster & Detje Joons *±1730 Eastermar *1735 De Pein †1776 Eastermar †1800

&1760 Eastermar

Joon ↓6 bern Jonas/ Oedzes Koster Feenstra & Dieuwke Wiebes *1763 Eastermar *1761 †1821 Ljouwert (yn ’t tichthús) †1852 Lytswâld, 91 j. Oeds Jacobs Stienstra

&1793 Lytswâld &Stientsje Sjoerds Dykstra

↓4 bern ↙9 bern

Oeds Joons F/Veenstra & Antje Oedzes Stienstra

181

*1793 Eastermar *±1791 De Harkema†1860 De Harkema †1859 De Harkema

&1816 Bûtenpost

Huwelijksakte Achtkarspelen (mairie Buitenpost), 1816Bruidegom: Oeds Joons Feenstra, oud 23 jaar, geboren te Oostermeer, gemeente

Tietjerksteradeel Vader: Joon Oedzes Feenstra Moeder: Dieuwke Wybes Bruid: Antje Oedzes Steinstra, oud 25 jaar, geboren te Harkema Opeinde Vader: Oeds Jacobs Steinstra Moeder: Stientje Sjoerds Datum: 18 september 1816, akte nr. 9

↓4 bernDieuwke Oedzes Feenstra & Wieger Romkes Zylstra*1822 De Harkema *1819 De Koaten †1870 Twizel †1884 Droegeham

&1842 Achtkarspelen↓8 bern: Antsje, Bieuwkjen, Joon, Marten, Martinus, Oeds, Romke, Sytske

NN & Bieuwkje Wiegers Zylstra >>Z1(Klaas Kooistra) *1850 Twizel(&1890 Achtkarsp.) †1870 Twizel

↓(ús pake) Wieger en syn fjouwer (heal- en styf)broers

182

Z4. De oare Veenstra-tûke (fan Bieuwkjen Wiegers Veenstra , in oerbeppe fan pake Wieger) (sjoch ek TFL side 41 en 42)

Wycher Jacobs & Jeltien Jans*beide ±1610 Easterwâld↓

Alle Jacobs & Geesjen Wiegers*±1640 Easterwâld *±1640 Easterwâld†±1704 Easterwâld †nei 1706

↓2 bern: Wyger, NN Eijdt/Eyse/Eytses Ottes↓

Wyger Alles & Jantien Eijdts/Eytses*±1669 Easterwâld *1675 Easterwâld†±1727 Easterwâld

&1697 Easterwâld↓4 bern: Alle, Jacob, Jacob, Pietertje Geert Harms Huysman

& Wyke Eintes↓

Jacob Wiegers Bieuwke Geerts*±1710 *1712 De Fochtel†nei 1750arbeider

&±1732 Easterwâld↓4 bern: Geert, Geert, Wijger, Wyger

Klaas Broers& Baukjen Annes↓

Wyger Jacobs Veenstra & Sytske Klazes*1736 Easterwâld *1740†1815 Bakkefean †1817 Oerterp

↓5 bern: Bieuwke, Bieuwke, Jacob, Klaas, Klaas

183

Bieuwkjen Wiegers Veenstra & Romke Martens Zylstra*1780 Bakkefean *±1780 Optwizel†1859 De Koaten †1863 Drachten

&1806 De Koaten↓4 bern: Hendrikje, Marten, Sytske, Wyger

Dieuwke Oedses/Joons Veenstra & Wieger Romkes Zylstra

>>Z2 ↓ 8 bern

NN Bieuwkje Wiegers Zylstra & Klaas Kooistra ↓4 (?) bern

Wytske Kloosterman Wieger ZylstraRoelie Kloosterman

Sjoch fierder it oersicht fan “Zylstra” >> Z1

OPM.

1. Sa ha we by de Zylstra’s dochs noch aardich fier werom helje kinnen. As der wat ferburgen bliuwt, kin dat bygelyks komme omt nea bekend wurden is wa de heit fan in lytse poppe wie (pake Wieger). Fan nochal wat oare memmen ha we allinnich de heit en mem fûn en sochten we ommenocht nei fierdere foarâlden (yn Z4 bygelyks fan Bieuwkje Geerts *1712 en Jantien Eytses *1675, yn Z2 û.o. fan Dieuwke Wiebes * foar 1690, Wytske Gerckes * 1694, Jeltsje Rinses *1620, Wytske Jans *±1720, en oaren); dy foarâlden ha we spitich genôch net wer in namme jaan kinnen, net wer in hiel lyts bytsje ta libben bringen kinnen.

2. Der bliuwe mear fragen lizzen, ek al omt bronnen elkoar soms tsjinsprekke, mar ek omt men op (digitale) bronnen net altyd blynfarre kin. Foarbyld: Rinse Wilts soe al yn 1647 foar de twadde kear troud wêze; hy is fan *1640, Hylck Sybrens *1645 soe ien fan Sybren Jouckies en Gaets Sickesdr wêze, wylst Gaets neffens oare bronnen al foar 1642 ferstoarn is.

3. Oer Rinse Oeds dy’t mei syn (styf)mem troude ha we it al wiidweidich hân (haadstik XII). Ek in foarbyld fan in troch de dea opsmiten probleem dat sa praktysk mooglik oplost waard?

184

K1. De Kloosterman-kant (fan beppe Wietske en Roelie)(sjoch ek TFL side 47-49 en haadstik IV fan it dit Supplemint: Jan Lolles oftewol ús Kollumer woartels)

Jan Lolles & Eelkjen Wiegers ? *±1685 *±1690 ? >> Haadstik III

&±1714 Kollum ?

↓5 bern: Lolle, Gertie, Hylkjen, Wyger, Rigtsje

Lolle Jans 1e & Geertje Pijtters=Gertje Gerrits? *1715 Kollum *1715 Kollum †1799 Kollum

1e &1743 Kollum 2e& Janke Jaakobs

*? Kollum†1805 Kollum

2e & 1766 Kollum

↓2 bern

Jelte Lolles (Kloosterman) & Elisabeth Taekes Douma >> K2 en haadstik IV*1768 of ‘69 Kollum *1779 Burgum†1836 Semar †1836 Semar

& 1798 Kollum

↓6 bern

Taeke Jeltes Kloosterman & Jantje Freerks Ras >> K3*1803 Burgum *1817 Siegerswâld†1863 Aldwâld †1879 Aldwâld

& 1838 Opsterlân

↓6 bern

Pieter Taekes Kloosterman & Siepkje Broers Roorda >> K5*1852 Siegerswâld *1850 Garyp†1936 Semar †nei 1942 Semar

↓8 bern: Jantje, Broer, Wytske, Roelofke, Broer, dea jonkje, Broor, Taeke

Wytske Taekes Kloosterman Wieger Zylstra*1880 Semar *1877 Twizel†1902 Wurdum †1955 Grou

1e & 1902 Huzum↓1 berntsje: *†, tegearre mei mem begroeven

Roelie Taekes Kloosterman*1883 Semar

†1922 Friens2e &1904 Huzum

↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ 8 bernWietze Pieter * Bieuwkjen jonkje*† Sijbrigje Sijbrigje Klaas Jantsje *1904 *1905 *1906 *†1909 * 1910 *1912 *1913 *1915

185

K2. De Douma-tûke fan Elisabeth Taekes Douma, in oerbeppe fan de beppes Wytske en Roelie, en seis generaasjes foar Elisabeth Houck Sierds dy’t fia har mem Auck Wybes Jellama it “blauwe bloed” fan ferskate femyljes fan kwizekwânsje urven hie: de Jelscama’s, de Harinxma’s/Haersma’s, de Sickingha’s, de Bockinga’s.

Rienck & NN Jarich Jelscama & NN

*±1270 *1290 Zuidhorn↓ ↓2 bern

Here Reweneyk & NN Jarichs Jelsckama & NN Douwe Haringsma *1300 *±1315 Zuidhorn *1320

Agge Harings DoniaTieth van Albada ↓ ↓? ↓1 bern? &1322 ↓2 bern

Bocke Doedinga & Reynke Heres Jarich Jelsckama & NN Haring Douwes Harinxma (Donia) ±1320 Reweneyk (fan Metzlawier) *1345 Heech

*1325 *1340 Akkrum? †1401 Heech †nei 1400 †nei 1400 grytman fan Wymbritseradiel

&1345 &1373 & Jelck *1350 † &1370 Heech

Feyo Sickingha *1275 ↓3 bern Feyes Sickingha *1300

↓ ↓1 bern? Feicke Sickingha *1330 Doanjum†1407, 87 j.

↓1 bern?

Rienck Bockes Bockema & Both Feickesdr Sickingha ↓ 6 bern(Van de Sneke) *1335 Goaiïngea Ymck, Agge, Syrck, Hottia, Epe, Douwe±1350 Snits † 1386 Snits†1436 Snits

↓ 2 bernTiabeco/Tjebbe Jeltcama & NN Agge Haringsz Harinxma

*1370 Zuidhorn ek: Agge H. Thoe Heegh\Thoe Sneek

↓ 5 bern *1373 Heech †1422 Snits “Let op: Leeftijd bij trouwen (dec. 1385) lag beneden de 16 jaar (12).Was 2 j. voor de geboorte (dec 1425) van kind (Watze Agges Harinxma) al † (dec. 1422)” (??? by dizze jiertallen) Sjoch ek opm. ûnder K2.

↓3 bern &1385 Snits (of: 1402)

His Riencksdr Bockema >> Tjebbe (Tjabbacos) Jelckama His Rincksdr BockemaHia soe dan al mei ± 10 jier troud wêze! *1390 Niekerk &NN *1375? †1412 Snits, 47 j.

<< sjoch foar His: lofts>> ↓3x &: 3 bern ↓7 bern

“Let op: Tjebbe was jonger dan 16 jaar (10) toen kind (Ede Jelckama) werd geboren (december 1400).” En dat makkest my net wiis!!

Tjabbes Yelkema Jelckema Bave Aedger Haersma & NN *1435†1495 & NN *±1415 †?

186

↓1 bern? ↓3 bern: Bave, Jelcke, Watse

Sybe Tyabbes Jelckama & NN Jelcke Hardsma Haersma & NN (ek wol :Jelcke Haersma, Meyer

Baves, Meyer Jelckes, Meijert Hardsma) Dit freget om betizing fansels

*1460 Aldwâld *1450 †±1530 &1485 K.lân3x& 3 bern

út 2e& ↓ ↓3 bern?

Melle Sybes Jellama & NN Meyert Jelckes Haersma & Teatske of: M. Baves Haersma

*1485 Kollumerlân *1480 Eastermar *±1478 † †foar 1530 E’mar †

&±1498 E’marMeyert/ Meijert wie boer en folmacht fan Tytsjerksteradiel yn 1511. De alde "stins" dêr’t de Haersma’s jierren op wennen, hjitte de ‘Grutte Hornst’. (sjoch Opm. ûnder oan K2)

↓3 bern ↓4 bern: Jelcke, NN, Houck, Saep

Om earlik te wêzen: we binne fan de foarâlden fan Meyert,fan *1480 Eastermar, net wis; alderearst witte we net as hy in soan fan Jelcke of fan Bave is; de jiertallen lykje net altyd kloppe te kinnen en de fariaasje yn ferskate nammen bringtús op ‘e doele; dêrom, lês wat hjirboppe yn K2 stiet, mei foarbehâld.

earste ús bekende generaasje ↓ ↓Rienck Sierds & Syts Hayes Wybe Melles Jellama & Saep Meyerts Haersma*±1500 *±1500 * 1509 Burgum *1511 Eastermar

†1561 Burgum †1557 Burgum &1535 Burgum

↓1 bern? ↓4 bern

Sierd Riencks Blaauw 2e& fan & Auck Wybes Jellama 1e &AW mei Gosse Bottes Schroetsma

*1536 Garyp *1533 Burgum † 1609 Beets †nei 1609 Nijbeets

& 1561 Beets

↙Mei Auck Wybesdr. en har dochter Houck Sierds slute we de Jelckama’s/Jellama’s en de oan har besibbe stagen ôf en giet ús stambeam fierder mei Houck en har man Haije Haye Wytses, mei dêrby ek twa generaasjes foar Haije Wytses.

Wytse *±1485 & NN↓

Haye Wytses & mear as ien? NN

↙5 bern *± 1508 Beets† 1582 Ald BeetsBurgum, boer &1521

1e &AW mei Gosse Bottes Schroetsma ↓6 bern: Syouck, Sytske, Gerbrand, Neel. Gjin bern Ymck, Wytse

187

Sierd/SyerdtRiencks 2e& fan Auck Wybes Jellama Wytse Haijes Hayes & Jouck NNBlaauw (=Wytthie Haijes) *1532*1534 Garyp *1533 Burgum *1529 Ald Beets †1591†nei 1609 Beets †nei 1609 Nijbeets †foar 1591 Beets

&1561 Garyp &1560 Ald Beets

↓5 bern ↓4 bern: Haye, Auck, Sjouck, Wyb

Houck Sierds Sierdts & Haije Haye Wytses *1565 Ald Beets *1562 Ald Beets†1641 Ald Beets †1641 Semar

“eigenerfde boer”&1585 Burgum

Douwe Douma ↓7 bern*±1575 Geale, Jarich, Tietske, Jouck, Wytse, Luts, Binnert ↓Tet Douwes & Binnert Haijes Hayes (ek Algera)*1603 Gaastmabuorren *1599 Burgum†nei 1657 † nei 1657

“eigenerfde boer” (buorke yn Aldtsjerk en Boksum en Burgum)

&1635 BurgumWopke HendriksJel Aebes

↓ ↓3 bernFoockel Wopkes & Douwe Binnerts Douma*1631 Burgum *1627 Burgum†1690-’93 Burgum †1653 Burgum

&±1650 Burgum↓2 bern

Baukje Hedzers >>K9 & Douwe Douwes Douma*±1649 Semar *1653 Burgum†1721 Burgum †1729 Burgum

&1676 It Hearrenfean↓8 of mear bern: Bindert, Rinze, Tettje, Hedser, Froukjen, Sytske, Aukje, Pietje (+ Douwe, + Douwe?)

Aaltsje Taekes >>K12 & Rinse Douwes Douma*1716 Burgum *1693 Gaastmabuorren†1798 Sewâld †1773 Sewâld

&1739 Burgum↓7 of 8 bern

Tiettje Rinses Rinsma >>K10 & Taeke Rinses Douma *1755 Hichtum *1744 Burgum†1812 Grijpskerk †1796 Kollum

&1774 Sewâld↓6 bern: Elisabeth, Elisabeth, Aaltsje, Gepke,

Aaltsje, Aafke (6 famkes!)Jelte Lolles Kloosterman & Elisabeth Taekes Douma *1768 Kollum *1779 Burgum

188

† 1836 Semar †1836 Semar&1798 Kollum

↓6 bern: Lolle, Taeke, Janke, Tyttje, Jacob, Gerben (sjoch Haadstik III, side 16)

Taeke Jeltes Kloosterman & Jantje Freerks Ras >>K3↓6 bern

Pieter Taekes Kloosterman & Siepkje Broers Roorda >>K5↓7 bern

Wietske KloostermanRoelie Kloosterman & Wieger Zylstra

↓ 8 bern

Op syn minst fjouwer femyljes oan de Kloosterman-kant dy’t heard ha by de pommeranten, de lieders, de foaroprinners oan it ein fan de Midsieuwen hjir yn Fryslân: de Jelscama’s, de Harinxma’s/Haersma’s/Hardsma’s, de Sickingha’s, de Bockema’s wennen op flinke pleatsen en mânske sates, bg. de Haersma’s op de “Grutte Hornst” by Eastersee en de Sickinga’s op Sickinga-state by Goaiïngea, de Bockinga’s op Roodenburgh yn Snits; se stienen foaroan as der frjemd folk ferdreaun wurde moast, Hollanders alderearst fansels (Haring Haringsma thoe Heech/Donia bygelyks wie potestaat = Frysk legeroanfierder. En(Grutte) Wierd Jelscama wie de rjochterhân fan Grutte Pier. Jild socht jild, oansjen socht oansjen, macht socht macht.

Agge van Harinxma, soan fan Haring en Jelck, dy’t mei syn tsiende al troud wêze soe (mar we binne ek & fan 17 jier letter tsjin kommen), Agge wie yn Sleat in haadman fan de Schieringers, “olderman”fan Snits

“Wijerd Jelckama (ca.1490-1523) was een Friese piraat, rebel en vrijheidsstrijder. Zijn bijnaam was Groote Wierd vanwege zijn omvang en kracht. Zijn voornaam wordt ook wel geschreven als Wierd en Wijard.” It ferneamde “Swurd fan Grutte Pier” soe ek net fan Pier mar fan dizze Wierd wêze. Wyerd, *1490, wie de soan fan de âldste suster fan Grutte Pier “Pier en zijn neef Wijerd Jelckama waren de aanvoerders van het rebellenleger de Arumer Zwarte Hoop (Gelderse Friezen) bij de Tweede Belegering van Medemblik in 1517.” Nei de dea fan Grutte Pier yn 1520 naam Grutte Wier dit befel oer. Nei in tal oerwinnings waard Wierd mei syn oerbleaun ploegje opstannelingen ferslein. Grutte Wierd waard yn 1521 mei de mannen de slach op slach oerlibbe hienen, yn Ljouwert ûnthalze. Se wolle ek wol ha dat it ferneamde swurd fan Grutte Pier folle mear troch Grutte Wierd brûkt is as troch syn omke.

Auck Wybesdr, dy’t yn 1561 mei Sierd Riencks (Blaauw) troude, komt út it laach fan dizze Jellama’s, earder Jelckama’s, ek wol Jelsckama’s, dy’t foaroan mei Grutte Pier fochten. Tsien generaasjes nei har komme we Wietske en Roelie Kloosterman tsjin.

Bronnen slaan mei de opnommen jiertallen wolris de planke in eintsje mis; sadwaande dat it barre kin dat neffens sommige bronnen in heit mear as njoggen moanne nei syn dea nochris heit wurdt: dat ‘oerkaam’ yn desimber 1425 Agge Haringsz Harinxma, hy doe al trije jier dea wie! En tiidgenoat Tjebbe Jelscama soe

noch mar tsien west ha doe’t syn soantsje Ede yn desimber 1400 it ljocht seach. . .Mar se wienen wol wat mâns fansels yn dy tiden!

189

http://nl.wikipedia.org/wiki/Beleg_van_Medemblik_(1517)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Arumer_Zwarte_Hoop

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wijerd_Jelckama

En oer Harinck Haringxma, genaamd Haring Donia heerschap te Heeg, potestaat te Westergo in 1381: “. . . in 1398 bij de huldiging van de Hollandse graaf Aelbrecht in Stavoren voor de Zuid-Westhoek. “Haringh in den Hage” (=Heech) waard yn 1399 of 1400 beneamd ta "potestaet" (legeroanfierder) fan Westergo, “foar it gefal dat de Hollanners werom komme soene om harren biwald hjir to fêstigen.” Yn 1401 is hij yn Boalsert ien fan de ûndertekeners fan de frede tusken Hollân en Fryslân.”

De adellijke Haersma wennen seis, sân generaasjes lang op sate of state “De Groote Hornst” yn Eastermar. Oant 1640 ha se der wenne. Dêrnei waard it mear in grutte pleats, yn 1786 yn besit fan Jhr. H.B. van Sminia. It wie net sa frjemd dat Haye HaijeWytzes yn 1562 troude mei in

famke mei hiele bêste papieren. Houck kaam út in staach fan de Jellama’s en de Haersma’s/ Hardsma’s Harinxma’s, mar har Eastermar: Haije Haye Wytzes wie mear as in A= roggemoune fan Gercke Cornelis en Stijntje trochsnee boer op in pleats “in 1622 Gerrits (sjoch Z2), B= Haersmastate

aangeduid als “wytie Haeyes zaete”. Yn 1584 hie Haije syn heit Wytze it part fan de pleats dat fan syn broer Gerbrand wie, der by kocht, dat Haije koe sân jier letter, doe’t syn heit ferstoar, buorkje op in baas pleats. Dat Haye en Wytze wol wat bestuiverje koenen, blykt ek út de “personele imposite” (in belesting op it dragen fan siden of fluwielen klean bûtendoar) dy’t sy betelje moasten, yn elts gefal yn 1582.

Rienck Bockema (ek wol Renick of Rewenich), de heit fan His Riencks Bockema dy’t ±1385 troude mei Agge Haringsz Harinxma, tegearre hiel-fier-fuort-pake en –beppe fan Auck Wybes Jellama en nei har fan Houck Sierd Rienks dy’t yn 1585 yn Burgum troude mei Haye Hayes Wytses, dizze Rienck Bockema wie om 1400 hinne “een heerdcap en ridder uit Sneek”. Rienck Bockema, zoon van Bocke Doedingha en Reynke, woonde op het huis Roedenburch te Sneek, Heer van Sneek, streed voor 1386 met de koningvan Engeland tegen de ongelovige Turken, "daer hy hem soe vroom tegendie ongelovige hielde, dat hy daer om zynen vromicheyt worde riddergeslaegen". In 1387 maakte hij een reis naar het Heilige Land, "Oeckwas heer Reenick ridder ten Heilighen graue". Nam in 1393 deel aan destrijd in Litauwen. baljuw van Wagenbruggerdeel, Geesterlandt enDoedingewerffstal, welke gebieden grotendeels overeenkomen met detegenwoordige gemeenten Wymbritseradeel, Gaasterland en Doniawerstal.Stichter van het klooster Thabor te Ysbrechtum, overleden in 1436,begraven in Thabor in de kerk onder het hoogaltaar.

En: Bockema beheerste Sneek van zijn huis Rodenburg uit. Hij vocht tegen Turken en Litouwers, werd ridder en pelgrimeerde naar Jeruzalem. Albrecht van Beieren verhief hem in 1398 tot baljuw over een groot gebied, maar van 1399-1402 was hij balling in Holland. Stichtte 1406 klooster Thabor, trad hier 1410 zelf in.

190

http://nl.wikipedia.org/wiki/Thabor

http://nl.wikipedia.org/wiki/Albrecht_van_Beieren_(1336-1404)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Jeruzalem

http://nl.wikipedia.org/wiki/Rodenburg_(Sneek)

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/Thabor_monastery.jpg

En dan it Sickingha-staach. Feicke Sickingha wenne yn Goyngum = Goaiïngea. Hy hat yn de striid tsjin de Hollanners de ferkearde partij keazen. De stins fan de Sickingha’s kaam letter troch houlik en yn hannen fan de Harinxma’sen

waard degradearre ta pachtpleats en foar in part oermakke oan de earmensoarch.

(yn 1739 komme we by Brandenburgs de namme Sickinga wer tsjin as Hessel Sytses mei Geertien Jan Sickinga trout. Dan blykt ek dat yn elts gefal dizze tûke fan de Sickinga’s noch lang net oan reapsein sit.

Auck Wybes Jellama hat bloed fan fjouwer Fryske “eale” femyljes yn har Ieren hân en it fia har dochter Houck trochjûn oan de de

Douma’s fan Haije Haye Wytses en sa oan Elisabeth Taekes Douma dy’t yn 1798 mei Jelte Lolles Kloosterman troude. En mei him binne we in stikhinne oan ús ‘bekende” (oer-) pakes en –beppes ta. As we earder de yndruk jûn ha dat alle Kloostermannen mar earmoedige Wâldmantsjen en -wyfkes wienen, dan ha we sels de planke ek der goed by troch slein; de ferhalen oer de Fryske “eale” femyljes hjirboppe litte it ús efkes better witte. Elisabeth Taekes Douma, 150 jier earder Binnert Haijes Hayes en noch earder Haye Wytses en Auck Wybedr. stamme streekrjocht ôf fan mannen mei jild, oansjen en macht yn Fryslân yn it lêst fan de Midsieuwen.

Dat oansjen en ek it jild dat der by heart, ha se by de Kloostermannen net allegearre bewarje kinnen fansels. Koe Jelte Lolles yn 1829 noch pleats, hús, lân en beammen op de buorden sette litte en tenei potfertarre, syn dochter Janke waard tritich jier letter trappearre omt se siet te biddeljen en dan ek noch op in plak dêr’t dat net mocht (sjoch haadstik XXXII). Ek by har broers en suster liket it der net op dat der wat fan weelde fan de foarfaar hingjen bleaun is.

De dochter fan Auck en Sierd, Houck Sierds, út it laach fan de Jelscama’s dus, troude mei Haije Hayes Wytses, in foarfaar fan Elisabeth Taekes Douma dy’t yn 1798 mei Kloosterman troude. (no moatte we wol earlik wêze: we binne der net hielendal wis fan dat de Jelscama’s fan Wyerd, Wybe of Wierd besibbe binne oan de Jelscama’s fan “’us” Melles Sybes, Sy be Tjabbes en Tjabbes Jelscama/Jelckema

Omstr. 1450?: „WIBA JELKANA , gritman van Wt-Endyera dela", zeer zeker Wybe Jelckama, die omstreeks dezen tijd moet hebben geleefd en de zoon is van Jarich, die in 1422 voorkomt en evenalszijn zoon een vetkooper was. Hij woonde op de stins Metschen"iveer te Akkrum, „een soo schonen huys, als in Frieslant een„stunden; het were al uthet water opgemaakt, met IIII toernem „ende twee poerten, ende al met blauw deck gedecket." x)

Yn haadstik XV, Bieuwkje Zylstra en Tabe Koopman, kamen we de Jellama/Jelscama ek al tsjin. Troch de susters Houck en Aeddu/Jetske reitsje de femylje Koopman en Kloosterman elkoarren. (sjoch de oantekening dêr)

191

24 GENERAASJES!

Fan de âldste ús bekende hiel-fier-werom-foarfaars (net tafallich dy geslachten dy’t har ta de “ealen” fan Fryslân rekkenden) nei 23 generaasjes letter yn 2013. Lang net altyd is der sprake fan in heit-soan relaasje; it giet der hjir om sjen te litten dat wy, neist hiele protte oare, ek genen fan ferskate “eale” Fryske femyljes yn ús ha, ek wol trochjûn bygelyks fan heit oan dochter (“eal”: adellijk/edel dan yn de betsjutting fan oansjen, gesach, ynfloed yn it Fryslân yn de lêste Midsieuwen en de earste jierren dêrnei)

De Harinxma’s/Haersma’s De Bockinga’s De Sickingha’s

24 Jarich Jelscama Feyo Sickingha*1290 Zuidhorn *1275

23 Jarichs Jelscama Feyes Sickingha±1315 Zuidhorn *1300

22 Jarich Jelscama Douwe Haringsma Bocke Doedinga/ Fokke Sickingha *1340 Akkrum? *1320 Donia ±1320 *1320 Doanjum

21 Tiaboco/Tjebbe Jeltcama Haring Douwes Rienck Bockes & Both Feickesdr *1370 Zuidhorn Harinxma Bockema Sickingha

*1345 Heech *1350 Snits *1353 Goaiïngea

20 Tjebbe/Tjabbacos Jelscama Agge H.sz Harinxma & His Rienckdr Bockema *1390 Niekerk (ek: Agge H. Thoe Heegh) *1375 Snits

*1373 Heech

19 Tjabbes Yelkema Jelscama*1435 & Aedger Aggesz Haersma*±1415

18 Sybe Tjabbes Jelscama*1460 Aldwâld & Jelcke Hardsma Haersma*1450

17 Melle Sybes Jellama*1485 Kollumerlân & Meyer Jelckes Haersma*±1475 Eastermar

16 Wybe Melles Jellama*1509 Burgum & Saep Meyerts Haersma*1511 Eastermar

15 Auck Wybes Jellama*1533 Burgum & Sierd Riencks Blaauw *1534 Garyp

14 Haije Hayes Wytses*1562 Ald Beets & Houck Sierds Sierds*nei 1568 Garyp 13 Tet Douwes *1603 Gaastamabuorren & Binnert Haijes Hayes*1599 Burgum

12 Foockel Wopkes *1631 Burgum & Douwe Binnerts Douma*1627 B’daam

11 Baukje Hedzers *±1649 Semar & Douwe Douwes Douma*1653 Burgum

10 Aaltje Taekes *1716 Burgum & Rinse Douwes Douma*1693 Gaastmabuorr.

9 Tietje Rinses Douma * 1755 Hichtum & Taeke Rinses Douma*1744 Burgum

8 Jelte Lolles Kloosterman*1768 Kollum & Elisabeth Taekes Douma*1779 Burgum

7 Taeke Jeltes Kloosterman*1803 Burgum & Jantje Freerks Ras*1817 Siegerswâld

6 Pieter Taekes Kloosterman*1852 Semar & Siepkje Broers Roorda*1850 Garyp

192

(Wytske) 5 en Roelofke Kloosterman*1883 Semar & Wieger Zylstra*1877 Twizel †1922 Friens †1955 Grou

4 Margje de Haan*1913 Jirnsum †2011 Akkrum & Klaas Zylstra*1913 Friens †1995 Akkrum

3 Wieger 1943† Anne *1945 Tsjeppy *1947 Wieger *1950 Roelie *1952Hillie *1941 Hylke *1931 Gretha *1953 Sjouke *1947 †2013

2 Klaas *1971 Margje *1970 Dorathea *1977 Jan *1972Estella *1970 Tiede *1969 Eldert *1976 Joanne *1972

1 Sinne *2001 Anna *2001 Tinke *2008 Boyd *2008Seel * 2003 Jildau *2003 Eade *2012 Brent *2009

Jorrit *2005 Anne Lotte *2012

2 Sippie *1974 Bonne *1974 Metsje *1979 Gerard *1977Richtsje *1975 Thyrza *1972 Gerwin *1977 Bew *1972

1 Hedser Isa *2005 Davyan *2002Heiko Hylke *2006 Kyara *2006

Thijn Wigo *2012

2 Cas (Klaas Ate) *1983 Teatske *1988

1 ? *2013

193

K3. De sydtûke fan Jantsje Freerks “Ras” oan de Kloosterman-kant fan beppe Wietske en beppe Roelie; dêrby û.o. Bauck Hylkes har komôf.

Harcke Popcke & NN*1500 Eastermar

Wobbe Tjalles & Imck Oedses ↓

Frjemd: Aefcke P. soe Aefcke Wobbes hjitte moatte ↓1 bern? ↓

Ritske Harckes Aefcke Popckes*±1523 Eastermar *1525 Eastermar†1585 Eastermar †1590 Eastermar

&±1547 Eastermar ↓2 soannen ↓

Harcke Ritskes 1e& Styntje Freercks*±1565 Eastermar *±1573 Eastermar†nei 1635 Eastermar †nei 1635 E’mar

&±1595 EastermarHarcke Ritskes 2e& nei 1618 Jitske Minses

út 2e& gjin bern

↓út 1e& 2 soannen HJIR EARST DE FOARÂLDEN FAN TAEBKE TSJALLINGS

Benne & NN*±1505 Garyp ↓

Joost Bennes & Teatske Jans↓ *±1550 Garyp *±1566 Garyp

†nei 1627 Garyp †± 1616 ↓2 bern

Tsjalling Tjeardts 1e& Bauck Joostes *±1595 Kollumersw *±1597 Garyp

†±1636 De Pein †nei ‘57 De Pein 1e &1627 De Pein

Wildt Hessels = 2e& ±1637 fan Bauck Joostes *±1616 De Pein †nei 1655 De Pein

↓2 bern ↓1 bern út 1e& (TT+ BJ)Freerck Harcke R.Freerkstra 1e& Jenke NN?*±1618 Eastermar *±1620 De Pein

†1674 Rottefalle †foar 1650 De P. ↓Boer, feanter yn E’mar, letter op Wytfean en Swartfean±

1e&1645 De Pein ↓gjin bernTaebke Tsjallings

1e& mei 17 j. Aldegea mei Tsjallingh Hendricks*±1628 De Pein †foar 1665 De Pein

Freerck Harcke R.Freerkstra = 2e&FHF ek fan TT= 2e&Taebke Tsjallings 1665 Aldegea *±1628 Aldegea of De Pein

↓ †1681 De Pein 3e& 1676 Aldegea mei Hinne Sjoerds: 72j by &

↓4 bern *±1604 De P. †1681 De P.

194

Taebke fan Aldegea hat dus trije kear troud west:earst, yn 1645, se wie doe 17 jier, mei Tsjalling Hendriks; se krigen twa bern.Yn 1665 troude se mei ús Freerk Harcke Freerkstra; der kamen noch fjouwer bern by.En yn 1676, se wie doe likernôch 48 jier, mei Hinne Sjoerds, dy’t doe al 72 wie. Hinne hold it noch fiif jier fol.

mei 17 j. ±1645, ± 1665, mei FHF, yn 1676

↓4 bern FHF &TT Haye Hayes & Frytsen Hylckesboer, feanbaas >>K4

*±1584 E’mar *±1596 E’mar †±1657 E’mar †nei 1646 E’mar

&1625 E’mar

↓4 bern

Hylcke Hayes 1e & Jouck/Jenke Rinses *±1624 Eastermar *1628 Eastermar

†1693 Eastermar †foar1665 Eastermar1e&1650 E’mar

↓4 bern ↓ 2 bern: ús Bauck + Lieuwe? Hylcke Hayes 2e& Tsjitske Liebbes

*1645 Burgum †1673 E’mar

2e&1665 E’mar ↓3bernHylcke Hayes 3e& Antje Wierds

*1643 Aldegea†nei 1700 E’mar

3e&1673 Aldegea↓9 (heal)broers en-susters

Sa ek Hylcke Hayes, berne ±1624 yn Eastermar. Hy troude yn 1650 mei Jouck Rinses. Doe’t Jouck yn 1665 nei ’t hôf rekke, troude Hylcke noch datselde jier meiTsjitske Liebbes fan Burgum. Tsjitske wie 20, Hylcke 41. Trije bern en acht jier dêrnei rekke ek Tsjitske wei. Opnij yn it jier fan ferstjerren troude Hylcke mei syn tred stikje sydsulver, Antsje Wierds fan Aldegea, 30 jier. Hylcke wie doe 49. Der kamen noch fiif bern by. Bauck fan Hylcke en syn earste frou, Jouck, is de skeakel nei ús ta mei ’t se troude mei Tsjalling Freerck Freerkstra.

Tsjalling Freercks Freerkstra & Bauck Hylkes *±1660 Wytfean/Eastermar *1663 Eastermar †? Wytfean/Eastermar †Swartfean/De Pein Feanbaas, boer &1683 Eastermar/Jistrum (al yn ’81 ûnder de geboaden!)

↓3 bern

Freerck Tsjallings Freerkstra 1e& Sjoukjen Tjeerds*±1695 Eastermar *±1690†1748 Siegerswâld †foar 1717 Eastermar (nei 1 jier &, < 27 j.)Boer en skipper (beurtskip tusken Ljw en Bakkefean)

1e &1715 Eastermar ↓gjin bern

= Sjoerd Pytters &Eelckjen Hendriks

195

↓ Freerck Tsjallings Freerkstra 2e & Geertsje Sjoerds = 1e&GS

*±1698 E’mar GS& 19 j. †foar 1769 Siegerswâld?

2e& 1717 Eastermar 2 bern: Tjalling *1720, Sjoerd *1726

PHB 1e& 1719 Wimke Eises †1751: 8 bernPieter Heeres Boonstra = 2e& 1751 Geertje Sjoerds (54 en 52 jier)*1697 &Oerterp†1769 Oerterp

↓7 bernPieter Freerks Freerkstra & Seijke of Feijke Joostes *1728 Siegerswâld † * †

&1764 Bakkefean↓2 soannen Jan? & Jantje?

↙Freerk Pieters Ras & Roelofje/Roeltje Jans*1772 Fryske Peallen *1774 Sânhuzen†1837 Siegerswâld †1847 SiegerswâldArbeider/skipper/boer

&1800 Siegerswâld↓6 bern: Seijke, Jan, Pieter, Tjalling, Durk, Jantsje

Huwelijksakte Opsterland, 1838Bruidegom: Taeke Jeltes Kloosterman, oud 35 jaar, geboren te Bergum, gemeente

Tietjerksteradeel Vader: Jelte Lolles Kloosterman Moeder: Elisabeth Douma Bruid: Jantje Freerks Ras, oud 21 jaar, geboren te Siegerswoude Vader: Freerk Pieters Ras Moeder: Roeltje Jans Datum: 9 juni 1838, akte nr. 47

↓ Jantsje Freerks Ras & Taeke Jeltes Kloosterman

*1817 Siegerswâld *1802 Burgum †1879 Aldwâld (of:Raerderhim) †1863 Aldwâld

&1838 De Gerdyk↓6 bern: Jelte, Freerk, Roeltje, Jacob, Pieter, Elisabeth

Siepkje Broers Roorda >>K4 & Pieter Taekes Kloosterman*1850 Garyp *1851 Semar Peije Rasp

†nei 1942 ? †1936 Tyt’diel&1877 Burgum

↓8 bernWietske Kloosterman

Wieger Zylstra Roelie Kloosterman

Opm. 1. Wol aardich: Freerk Pieters Ras wie de oer-oerpake fan Freerks Andries de Jong, better bekend as Peije Rasp, de strjitmuzikant fan wa ‘tder in byldsje yn of by De Lawei yn Drachten stiet.Opm. 2. Seijke Joostens hat nei alle gedachten de twadde frou west fan Pieter Freercks, de pake fanJantsje Freerks Ras. Sjoch fierder it oersicht fan de “Kloosterman-kant” >> K1

196

K4. De foarâlden fan Frytsen Hylckes, dy’t yn ±1625 yn Eastermar mei Haye Hayes troude, tegearre de mem en heit fan Hylke Hayes dy’t trije kear trouwe soe, en de pake en beppe fan foarbern Bauck Hylkes

Sjouckjen 1e& Rinthie Sythies

*±1512 De Koaten *±1515 De Koaten †foar 1566 De K.

Ebdey Wybes & Trijntje †foar 1599 De K. 1e &1536 De Koaten Rinthiedr?? 2e& 1566 mei

>> dat jout fansels betizing: 2 kear *±1503 De Koaten Wytze Gerbens Trijntje Rinthiedr. †nei 1552 De Koaten *±1505 De Koaten

†foar 1599 De K.

↙ 4 bern ↘ út 1e &: 2 bern: Jeltje +

Wytthie Foeckes & NN Binne Ebdyesz & NN <broers> Wybe Ebdyesz & Trijntie Rinthiedr*±1525 E’mar *±1535 De Koaten *±1535 De Koaten *±1540 De Koaten†nei 1578 E’mar †nei 1581 De Koaten † ±1616 De Koaten †± 1610 De Koaten

↓ Boer, feanter

↓1 bern? ↓3 bern &± 1555↓

Hylcke Wytses 1e& Sijcke Folckes Bauck Wybedr 1e& Haye Jelckes >>K9*±1555 E’mar *±1566 E’mar ↓ *±1558 De Koaten *1550 Eastermar†nei 1630 E’mar †foar 1588 E’mar † ? Eastermar †1580 E’mar

1e&±1585 E’mar &1575 E’mar↓gjin bern ↓

= 2e&BW 1588 mei Hidzer Oedtses >> K9Hylcke Wytses 2e& Jenth Bennedr

*1567 De Koaten† 1625 E’mar

2e&±1600 De Koaten↓3 bern

↓út 1e& 3 bern

Frytsen Hylckes & Haye Hayes >> K3*±1596 Eastermar *1583 E’mar†nei 1648 Eastermar †±1657 E’mar

Boer, feanter &±1625 Eastermar

Frytsen Hylckes en Haye Hayes kamen út itselde laach: Frytsen har oerpake, Binne Ebdyes, wie in broer fan Haye syn pake Wybe.

↓4 bernHylcke Hayes 1e & 1662 Jencke/Jouck Rinses

↓Bauck Hylkes 2e & 1668 Tsjitske Liebbes

3e & 1673 Antsje Wierds

>> K3

197

K5. Dan de foarâlden fan Broer Andries Roorda, de man fan Wytske Bartele Paulusma en de heit fan Siepkje Roorda.

Uilke Gerrits & Tetje Douwes Melle Roorda + ?*1660

↓ ↓Sijtske Uilkes Haring Melles Roorda*1685 *1685 Semar†1749 †1749 Semar

boer&1707 Garyp

↓9 bernTrijntje Pieters 1e& Melle Harings Roorda*1733 Semar *1708 of 1714 Garyp†1790 Garyp †1799 Garyp

Boer/fuorman

1e &1758 Semar ↓7bern

Melle Harings Roorda1708 – 1799 is in de kerk getrouwd met (2) Froukje Melles op 7 augustus 1791 te Garijp.

Kind(eren): 1. Trijntje Melles Roorda 1796-???? 2. Hinke Melles Roorda 1805-1842

Personal data Melle Harings Roorda He was born 1714 in Garijp.

Attention: Was older than 65 years (91) when child (Hinke Melles Roorda) was born (March 5, 1805).

Attention: Was older than 65 years (82) when child (Trijntje Melles Roorda) was born (August 2, 1796).

He was baptized on May 3, 1714 in Garijp. He died January 1799 in Garijp, he was 85 years old.

Attention: Died 9 months (January 1799) prior to the birth (March 5, 1805) of child (Hinke Melles Roorda) .

Blinder, dy man hat lang in protte wille hân! Kurieus sa’t Melle Harings Roorda yn 1791, op syn hiele âlde dei, 77 jier, foar in twadde kear troude, no mei Froukje Melles, in jonge blom fan 24 jier, en by har nei syn earste sân bern by Tryntsje Pieters, ek noch twa bern oansette! In poppe mei in heit fan 91???Mar…, dit kin dus net kloppe, Melle is stoarn yn 1799, 85 jier, syn(?) jongste dochter, Tryntsje, soe fan 1805 wêze! In foarbyld fan in bron dy’t him ferrifelje lit troch mannen dy’t (hast) deselde namme ha. As we better en fierder sykje blykt dat dizze Froukje Melles yn 1791 troude mei Haring Melles Roorda, de soan fan Melle Harings. Haring wie doe 29 jier, paste fansels in bytsje better as syn heit by Froukje Melles, 24 jier.Fierder mei de nazaten fan Melle Harings en de foar ús wichtige tûke fan syn oare soan, Andries Melles:

↓7 bern MHR &TP

Trijntje Broers Meyer >>K16 Andries Melles Roorda*1777 Garyp *1768 Garyp†1839 Garyp †1851 Garyp

Arbeider/soldaat&1804 Garyp

198




↓6 bern : Melle, Broor, Pytter, Sybe, Pieter, Ale (6 jonges!)

Wytske Bartele Paulusma >>K6 Broor Andries Roorda*1809 Burgum *1807 Garyp†1858 Garyp †1887 Garyp

Arbeider, ‘diender bij het 3e Bat.’&1838 Burgum

↓6 bern: Tryntsje, Janke, Andries, Bartele, Siepkje, PietjePieter Taekes Kloosterman Siepkje Broors Roorda

↓Wietske KloostermanRoelie Kloosterman Wieger Zylstra

sjoch fierder it oersicht fan “Kloosterman” >> K1

It molkfabryk fan Garyp

199

http://www.leising.nl/oudgaryp/index.htm#12

K6. De “Paulusma-tûke fan de Kloosterman-femylje: fan Wytske Barteles Paulusma, in beppe fan beppe Wietske en Roelie; sjoch ek TFL side 47-49); mei in fierder werom geande sydtûke fan de foarâlden fan Saeckje Gossens.

Auke Sjoerds Antje Pieters Bartel Jans & Saeck Martens Aetze Sipkes &SwaantjeWytzes†foar 1625 Tytsjerk * ? †foar ‘25 *±1545 *±1545 *±1548 *±1550

±1580 †±1630 †±1630 †±1613&1570

↓4 soannen ↓1 bern?Gosse Bartels 1e & Sepck Aetzes

*±1580 Burgum †± 1632 Burgum

1e &1598 Burgum

Claes Aukes Elske Sybes Gosse Bartels 2e & Jetske Reiners*±1584 *1595 *1570 Noardermar *1558†foar 1650 †foar 1637 N’mar

& ±1610 2e &1638 Tytsjerk ↓3 bern (AS&SW)

↓ GB&SA ↓2 dochters

Pieter Claessens/Klases & Saeckje Gossens*1620 *±1620 Tytsjerk†1682 †1671boer

&1643 Tytsjerk

↓Bartele Pieters Janke Jans *1662 Tytsjerk *±1665

&1690 Tytsjerk †1727

↓Sake Barteles Neeltje Heres*±1705 Tytsjerk *±1705†foar 1794 †foar 1749

&1732 Burgum

↓Pytter Sakes/Zakes Paulusma Wytske Paulus >> sjoch ûnderoan K6*1738 *1742 Burgum†1789 Burgum &1768 †1810 Burgummennist

↓Bartele Pieters Paulusma Janke Gerrits Adema >>K15*1773 Burgum *1774 Garyp†1855 Burgum †1818 Burgum

&1797 Garyp

Kantoor Hardegarijp 1855 Overledene: : Bartele Pieters PaulusmaOverleden op: 2 september 1855Wonende te : BergumCertificaat van onvermogen; 82 jr Er behoorde geen onroerend goed tot de nalatenschap

200

↓ Wytske Bartele Paulusma Broor Andries Roorda >>K5*1809 Burgum *1809 Garyp†1858 Garyp †1887 Garyp

&1838 Burgum

↓6 bern: Tryntsje, Janke, Andries, Bartele, Siepkje, Pietsje

Pieter Taekes Kloosterman Siepkje Roorda*1817 Siegerswâld *1850 Garyp†1936 Semar †1936 Semar

&1877 Burgum

↓8 bern: Jantsje, Broor, Wietske, Roelofke, Broor, dea berntsje, Broor, Taeke,

Wietske KloostermanRoelie Kloosterman Wieger Zylstra

Sjoch fierder it oersicht by de “Kloosterman-kant” >> K1

We sjogge ek hjir dat skaainammen, femyljenammen “achternammen” ek by femyljes mei minder ynfloed en gesach net alhiel frjemd binne. Faak is der wol in dúdlike ôflieding fan in “patronym: soan fan Paulus > Paulsuma, soan fan Claes > Claessens.

201

K7. Hjirûnder de foarâlden fan Wytske Paulus dy’t (sjoch it earste oersicht fan K6: de Paulusma-tûke) yn 1768 troude mei Pytter Sakes/Zakes Paulusma, 5 generaasjes foar Roelie en Wytske Kloosterman

Hidde Paulus & Cely Jans*1550 *1550†1587 †1629 Ljouwert

1582 Ljouwert !!↓1 bern?

2e& CJ 1594 mei Gerrit Aerts *±1573 soldaat út Sélân

Pouwel Hiddes 1e & Ebel Sytses*1580 !! Ljouwert *1580†1626 Burgum †1612 DokkumSkuonmakker yn Dokkum, kastlein, ass. Fan ’t gerjocht; RK?

&±1598 Ljouwert↓2 bern

2e& Beerte Jans *±1592

2e&1612 Dokkum

Hidde Paulus & Wytske Martens*1610 &1630Kûper yn Garyp

↓5 bern: Tjerk, Paulus, Hendrick, Ibel, Tjemck

Paulus Hiddes & Tiets Jans 1e& mei Harmen Ottes↓3 bern*1630 Garyp *1631 De Tike†foar 1683 Garyp

=2e TJ&1655 Garyp↓3 bern: Tjeerd, Maaike, Hidde

Hidde Paulus & Trijntje Hendriks *1675 Semar ±1680 Boer op De Tike

&1700 Semar Outger Dirks& Houckjen Harts↓3 bern: Tjits, Paulus, Geert ↓1 bern?

Dirk Outgers & Antke Pytters Skipper, feanbaas

*±1565 *±1568 †foar 1625 E’mar † 1625 E’mar

&1591 Eastermar ↓2 bern

Jan Rienks & Sjouck Jans Pier Hendriks&Geertje Dirks↓ *±1591 *±1595

†nei 1674 E’mar †foar ’68 E’mar ↓ Skipper

&1617 Eastermar ↓3 bern > Rienk Jans 1e & Hiltje Piers *1622 *±1625 †1720 E’mar †foar ’68 E’mar Skipper

&1645 Eastermar ↓4 bern: Jan, Grytsje, Hendrik, Wytse

! > Rienk Jans 2e&1670 mei Maaike Alles Itsmaek 2e& fan MAI

202

>Rienk Jans 3e&1671 mei Antie Jacobs

↓út 1e & #Paulus Hiddes & Sjoukje Wytzes < Wytse Riencks & 1e&fan Yck Willems sjoch foar *1701 Semar *1703 Eastermar *±1662 E’mar *nei 1658 Yck hjir†1778 Semar 77 j. †nei 1742 †foar 1710 De Tike †1729 ûnder

&1728 Semar 1e &1682 E’mar ↓8 bern↓6 bern: Tjeerd, Trijntje, Tjeerd, Ykjen, Hidde, Wytske ↓8 bern:Jetske, Tryntsje, Hiltsje, Rienck,

Willemke, Rienck, Arend, Sjoukje

2e& YW 1708 mei Eise Hendriks

Wytske Paulus & Pieter Sakes <Sake Bartels & Neeltje Herres*±1742 Burgum *±1740†1810 Burgum †1789 Burgum

&1768 Burgum↓5 bern: Sake, Bartele, Paulus, Sjouke, Neeltsje

Sjoch fierder it earste oersicht fan K6

203

K8. Hjirûnder de foarâlden fan Yck Willems foar wa’t ik hjirboppe gjin romte hie:

Gerck Itsma & NN↓

Pauke Azyghen & Reynoe Rompt Wybes & Foop Gercks Itsma*1503 Stiensgea? *±1500 Droegeham *±1503

†foar 1552 Buwekleaster †foar 1566 & foar 1535

↘1 bern ? ↓1 bern?

Cornelis & NN Benne Paukes & Riemke Alles ↓ *±1500 De Hark. *±1500

†nei ’42 †nei 1542 ↓↓2 bern ↑

/Linse Luytsens & Yck Willems ? Metske Corn. &Corn. Baardtes& Gerck Rompts Itsma●*±1540 Semar *1542 †foar 1623 Drachten *±1561 *±1535 De Harkema

earmen tsjerkfâd †foar 1581 De H.†nei 1578 Semar Yck Bennes

& 1565 Semar *foar 1530 †foar 1615 &1557 De H.

↓ / / ↓1 bern? ↓7 bernWillem Linses & Wytske Hedmans Pieter Minnerts & Trijntje Cornelis Focke Gercks Itsma*±1568 Semar ±1574 †nei 1621 *±1557 †1629 Dr.†foar 1626 Semar &±1597 &1593 Sytske Alles

&1595 Semar *±1570 †1620 Dr.&1593 Dr.

↓2 bern: Linze, Yck ↓2 bern: Lieuwe, Ebel ↓6 bern: Alle, Gercke,Berber, Yck, Rins, Buwe

/ Luytien Hendriks = 1e& fan IJFIArend Hendriks & Yckje Willems Lieuwe Pieters =2e & fan IJck Fockes Itsma *±1595 Semar *±1598 Semar *±1600 Droegeham *nei 1603 Droegeham†foar 1644 Semar †1644 De Tike †nei 1653 †nei 1640 Droegeham

boer, tsjerkfâd& &1629 Droegeham ↓1 bern? ↓1 bern?Willem Arends & Jetske Lieuwes*±1638 Eastermar *±1638 Droegeham†1696 De Tike &1658 Droegeham † ↓ 2 bern: Yck, Tryntsje

Wytse Riencks & Yck Willems *±1662 Eastermar *nei 1658 Semar†foar 1710 De Tike †1729 71 j.

&1682 Eastermar↓8 bern: Jetske, Tryntsje, Hiltsje, Rienck, Willemke, Rienck, Arend, Sjoukje

Sjoukje Wytzes & Paulus Hiddes sjoch foar de detailsPieter Sakes & Wytske Paulus fierder it oersicht hjirfoarBartele Pieters Paulusma & Janke Gerrits Adema Wytske Bartele Paulusma & Broor Andries RoordaPieter Taekes Kloosterman & Siepkje RoordaWietske Kloosterman 1e &Roelie Kloosterman 2e & Wieger Zylstra

204

K9. De foarâlden fan Baukje Hedzers, de frou fan Douwe Douwes Douma, tegearre oerbeppe en -pake fan Elisabeth Taekes Douma, dy’t yn 1798 mei Jelte Lolles Kloosterman troude.

Sjouckjen Trijn Rinthiedr & *±1515 †foar 1599 Ebdey Wybes

1e& Wytze Gerbens *±1503 De Koaten & nei 1566 De K. †nei 1552 De K.

Auckjen 2e& 1536 mei Rinthie Sythies &1535 Sierdts *±1512 De K.*±1535 †foar 1599 De K. & ↓4 bern ↓4 bernJencke Wtse Feytses Wytthie Foeckes Trijntje Rintiedr & Wybe Ebdyesz *±1530 *±1535 *±1525 E’mar *±1540 De Koaten *±1535 De K.

Lippenh. †nei ’78 Aldegea †±1610 De K. †±1611 De Koaten †nei 1578 &1555 De Koaten “earme” boer, feanter↓2 bern ↓1 bern? ↓1 bern Wybe wurdt mei “earm” oantsjut ↓ 3 bern

↓? 1e& BW sjoch K4Hendrick 1e& Jouck Hylcke Wytsesz 1e&Sycke Folckes Hidser Oedtses =2e& BW Bauck Wybedr Jenckes Oedtses ±1563 E’mar *±1566 E’mar *±1554 Twizel *±1558 De Koaten*±1565 L. *±1567 L. †nei 1630 †foar ’88 E’mar †foar 1619 D’ham †nei 1635 Eastermar† ±1626 L. †foar 1607 1 bern? ↓ &1588 Twizel

1e&±1595 1e&±1585, gjin bern 1e&BW±1580 E’marBoer, doarpsrjochter ↓ mei Haye Jelckes↓2 bern L = Lippenhuzen HW 2e&Jenth Bennedr 2e&1588 BW mei HO: Rinse, Anne

*±1569 De Koaten 1 bern:Haye 2e&HJ ±1609 mei Romck Syerdts †nei 1625 E’mar

2e&±1588 E’mar

↓3 bern ↓3 bern HO &BW ↓? Rinse Hendricks & Bauck Hylckes Rinse Hedsers & Gaets Hemckedr.±1597 Lippenhuzen ±1598 *nei 1588 *±1600 Burgum†nei 1667 E’mar †foar 1648 †±1538 Semar †foar 1649 Burgum

&±1622 E’mar

↓4 bern ↓2 bern

Foock Rinses & Hedser Rinses *±1632 Eastermar *1623 Semar † ? &±1652 †1675 Semar

↓2 bern

Douwe Douwes Douma >>K2 & Baukje Hedzers *1653 Burgum *1649 Burgum†1729 Burgum †1721 BurgumBoer, tsjerkfâd&±1676 It Hearrenfean

↓7 bern

Rinse Douwes Douma & Aaltje Taekes >>K12 >> Rinse Gerrits & Elisabeth*1693 Gaastmabuorren *1716 Sewâld Rinsma Catharina Colerus†1773 Sewâld †1798 Sewâld VV

boer Sjoch K10 en K11

205

↓8 bern

Taeke Rinses Douma 1e & Tyttje Rinses Rinsma >>K10*1744 Sewâld *1755 Hichtum†1796 †1812 Grijpskerk

1e&TR 1774 Sewâld↓6 bern: Elisabth, Elisabeth, Aaltje, Gepke, Aaltje, Aafke

2e& TR 1800 Kollum, mei Jan Jurks†1812 Fransum

↓ ↓+1 bernElisabeth Taekes Douma >>K2 Jelte Lolles Kloosterman

↓Jantje Freerks Ras >> K3 Taeke Jeltes Kloosterman

↓Siepkje Broers Roorda >>K4 Pieter Taekes Kloosterman

↓Wieger Zylstra Wietske en Roelie Kloosterman

206

K10. Hjirûnder de foarâlden fan master Rinse Gerrits Rinsma en fan syn frou mei dy

moaie namme, Elisabeth Catharina Coleris, tegearre de heit en mem fan Tyttje Rinsma, de frou fan Teake Rinses Douma. We bedarje alhiel yn Dútslân, diz’ kant Leipzig!

Albrecht Müller & Mette NN Cauen DerlingRiedsheer fan Ascherleben*±1370 †1443

↓ ↓Henning Müller &Barbara Derling*±1395 †1452 Ascherleben * A.

↓Marcus I.Müller & Elis. von Hartze*1420 †1507Ascherleben

↓Wedding Diebeeke*±1450 †1500 ↓

Hans Müller &Anna Dibbecke *1475 †Ascherleben

stedsskriuwer↓ Hans Nicolaus Heitberg

*1479 †1557 Asch.Barbara Keller

↓Andreas d.Ä Muller & Anna Heitbergboargemaster*1506 †1582 Asch. †1582

↓ Valentin Achtermann

↓ †1570 Goslar & Magdalena Fredemann

/ / ↓ †1575 Martin Quellmalz Johann Milag Andrea der & Cath Achtermann †1581 Kolditz †Furstenwalde Jüngere Müller *1562 Goslar &Apollonia Schild & NN *1547 †1610 Asch. †1604 Asch.

↓ ↓ ↓ Burchard Anna Quellmalz & Jacob Milagius Heinrich Müller& Agathe Flohr < Flohr * Kolditz *1560 Furstenwalde *1579 †1624 *1584 †1612 A †1611 †1644 Zerbst †1637 Kothen Boargemaster Asch.

Skoalm. yn Zwethau bei Thorgau / / ↓ ↓

Johannes Colerus & Sarah Coquard Martin Milagius & Katharina Müller*1583 *1592 *1598 Tristewitz b T *1607 Ascherleben

†1657 Dessau †1684 Dessau↓ ↓ /

Johann Erhart Colerus & Cath Magdalena Johann Rothen & NN1623 Amberg Milagius ritmeester yn Sweedse tsjinst†1688 Harzgerode *1633 † ? + Rykskommiss. fd Keurvorst

↘ fan Brandenburg

498 Johannes Rothen. ↘ Hij is de biologische vader van het kind van ↘ ↓499 N. N..Blinder, wat moatte wy hjir fan tinke, “biologische vader”? (Johannes Rothen is in pake (heit fan syn mem) fan ús Joannes Leopoldus Emanuel Colerus, dûmny fan û.o Raard/Foudgum en Burchwert en ien fan de stamheiten fan de Kloostermannen.

207

Melle Pytersz Rinsma & Grietje Gerryts Martinus Emanuel & Anna Christina*1670 Drachten *Hallum Colerus Rothen

*1648 Dessau * †1679 Dessau †1695 Ljw. Dûmny &13 jann. 1679 Dessau Martinus † yn it jier fan syn & !!

↓1 bern? ↓Gerrit Melles Rinsma 1e & Teatske Dirks

*Bûtenpost †1724 >> K11= 1e &1723 ↓1 bern: Teatske

Johannes Leopoldus & Tijtje KlaasesGerrit Melles Rinsma 2e & Gepke Reinders Emanuel Colerus van Kleffens*1693 Hallum *1699 Hurdegaryp *1679 Dessau, Anhalt (D.) *1704 Raard†1775 Burgum † Ryptsjerk †1767 Burchwert †1769 Dokkum Oant syn 70ste skoalmaster, dûmny &1724 FoudgumOrganist yn Burgum en Burchwert en earder húsûnderwizer fan de bern fan jonkheer

&1725 Ernst van Aylva, grietman fan West-Dongeradiel ↓+7 bern, ek in twadde Teatske!

Johannes L.E. Colerus 1679-17671721 gekomen als kandidaat, 1733 vertrokken naar Wanswerd e.a.In de toren hangt een klok uit 1732 waar de naam van ds. Colerus op vermeld staat. Ds. Colerus was gehuwd met Titie van Kleffens. Hij is begraven in Raard. De grafsteen ligt in de Raarder kerk: den 20 juni 1767 stierf den eerwaarde heer ds Johannes Leopoldus Emanuel Colerus in leven eerst predikant in deese gemeente en laest te Burgwerd, Higtum en Hartwerd in den ouderdom van 87 jaren en 6 maanden ende leit alhier begraven. Zijn vrouw en 4 kinderen, van 8, 16, 19 en 25 jaar, zijn ook in Raard begraven.

↓9 bern Rinse/Reinder Gerrits Rinsma & Elisabeth Catharina Coleris*1726 Burgum * 1726 Foudgum†nei 1789 †1758 HichtumSkoalmaster en organist yn HichtumOrganist yn Burgum (1763-1789)

&1751 Burchwert↓2 bern

Tyttje Rinses Rinsma/Rensma & Teake Rinses Douma >>K2*±1755 Hichtum *1744 Burgum†1812 Grypskerk †foar 1796 Kollum

1e&1774 Sewâld ↓6 bern2e&1800 Kollum mei Jan Jurks

*1772 Bûtenpost†1812 Fransum (Gr.)Boerearbeider

↓6 bernJelte Lolles Kloosterman & Elisabeth Taekes Douma

↓6 bern

Taeke Jeltes Kloosterman & Jantje Freerks Ras >>K3↓6 bern

Pieter Taekes Kloosterman & Siepkje Broers Roorda >>K4↓ 7 bern

Wietske en Roelie Kloosterman & Wieger Zylstra

208

Joon Oedzes nimt yn 1811 op oantrún fan Napoleon foar himsels en de bern de namme Feenstra oan; dat Joon Feenstra net skriuwe koe, moat der fansels ek noch efkes ynwreaun wurde. Noch efkes oer ús Dútske bloed trochdat dy dûmnyssoan Johannes Leopoldus Emanuel Colerus nei syn stúdzje yn Frjentsjer yn Fryslân hingjen bleau. It kin hast net misse, dan is der leafde yn it spul en mei Tijtje Klaases van Kleffens, de dochter fan de ûntfanger fan Raard, koe hy fêst wol mei by de kreammen lâns en op it altaar ferskine. Sa woartele hy aardich yn de Fryske klaaigrûn fan earst Frjentsjer en letter, Raard, Burchwert, Hichtum en Hartwert. Hjir hie hy fansels net it fanselssprekkende oansjen dat hy yn Dútslân, yn Amberg by Neurenberg wol hie mei ’t hy pommeranten lyk as boargemasters en noch mear dûmny’s en in stedskriuwer by syn foarfaars hie. Dat it him yn Fryslân poerbêst foldien hat blykt ek út de respektable âldens dy’t hy berikte en út it tal bern dat hy mei Tijtje krige: njoggen. Fan dy njoggen wienen der trouwens al in stik as fjouwer foar harren heit stoarn.

209

K11. Hjirby de foarâlden fan Tijtje van Kleffens , de frou fan dûmny Colerus.

Tiemen Oeges & Ynske Siedses*±1595

↓Sieds Tiemens NN*±1622†±1689

↓Claes Sydses van Kleffens & Tryntsje Eelkes*±1672 Raard†±1739 RaardÛntfanger

&1699 Raard

Westdongeradeel, huwelijken 1699Vermelding: Bevestiging huwelijk op 12 februari 1699 in Raard Bruidegom: Claes Sydses

Bruid: Trijntie EelkesSjoch foar Jehannes Colerus syn foarâldende side hjirfoar.

↓ ↑K7Tijtje Klaases van Kleffens & Johannes Leopoldus Emanuel Colerus*1704 Raard *1679 Dessau (D.)†1769 Dokkum †1767 Burchwert of Hichtum Tijtje wie 19 jier by har & mei Jehannes yn 1724 yn Foudgum

Westdongeradeel, huwelijken 1724Vermelding: Bevestiging huwelijk op 20 februari 1724 in Foudgum

Bruidegom: Joannes Leopoldus Emanuel Colerus afkomstig van Raard Bruid: Tietje Klases afkomstig van Raard

Opmerking : hij is predikant

Westdongeradeel, dopen, doopjaar 1727Gedoopt op 5 januari 1727 in Foudgum, RaardDopeling: Elisabeth Cathryne, dochter

Vader: Joannes Leopoldus E. Colerus, predikant Moeder:

↓9 bernRinse/Reinder Gerrits Rinsma >>K7 &Elisabeth Catherina Colerus >>K8

↓2 bernTyttje Rinses Rinsma/Rensma >>K7 & Teake Rinses Douma >>K2

↓6 bernJelte Lolles Kloosterman & Elisabeth Taekes Douma >>K2

↓Taeke Jeltes Kloosterman & Jantje Freerks Ras >>K3

↓Pieter Taekes Kloosterman & Siepkje Broers Roorda >>K5

↓ Wietske en Roelie Kloosterman & Wieger Zylstra

↓8 bern

210

Neist alle “eale” femyljes by de Kloostermannen dus ek noch in dûmny, in Dútsen-ien ek noch. Troud mei de dochter fan de ûntfanger, ek net de earste de bêste. Harren dochter, Elisabeth Catharina Colerus, troude mei, Reinder Gerrits Rinsma, skoalmaster en organist fan Hichtum en Burgum; in skoalmaster, dat wie ek doedestiids fansels in hiele goede ‘partij’.

Moatte we no grutsk wêze of hie’k der better oan dien him stil te swijen? Dizze oerpake fan Elisabeth Taekes Douma is hjir nei syn stúdzje yn Frjentsjer hingjen bleaun, waard bibliothekaris fan de Frjentsjerter Hegeskoalle en letter dûmny fan ferskate lytse doarpen ûnder Dokkum, û.oa yn Raard. Yn Foudgum 1721-1733 (“daar vermeld als “buitenlander”) wie hy in foargonger fan:

Francois HaverSchmidt dy’t ûnder de skûlnamme Piet Paaltjens syn yntrieste gedichten skriuwde. 1859 gekomen als kandidaat1862 vertrokken naar Den Helder

Yn 1735 bedarre dûmny Colerus yn Burchwert.Hy krige mei Tijtje van Kleffens njoggen bern. (Hessel (1725, waard dûmny yn Skraard), “ús” Elisabeth Cathryne (1726), Ulbe (1729), Martinus Nicolaus (1733), Juliana Johanna (1736), Cornelis (1737), Sophia Juliana (1740), en Tjeert (1744). Yn elts gefal 5 dêrfan binne lyts of amper folwoechsen al stoarn.

Noch wat ynformaasje oer de Dútske dûmny yn ús femylje:Johannes L.E. Colerus 1679-17671721 gekomen als kandidaat1733 vertrokken naar Wanswerd e.a.In de toren hangt een klok uit 1732 waar de naam van ds. Colerus op vermeld staat.Ds. Colerus was gehuwd met Titie van Kleffens. Hij is begraven in Raard. De grafsteen ligt in de Raarder kerk: den 20 juni 1767 stierf den eerwaarde heer ds Johannes Leopoldus Emanuel Colerus in leven eerst predikant in deese gemeente en laest te Burgwerd, Higtum en Hartwerd in den ouderdom van 87 jaren en 6 maanden ende leit alhier begraven. Zijn vrouw en 4 kinderen, van 8, 16, 19 en 25 jaar, zijn ook in Raard begraven.

211

K12. De generaasjes foar Aeltsje Harckes, en fan har man, Ridsert Wytzes Ritsma,

tegearre de oerpake en -beppe fan Elisabeth Taekes Douma.

Gerben Tjebbes & NN

Pieter Fransz & NN ↓1 bern? *±1565 Garyp Hattum Harkesz & Tjits NN Beern & NN Hinne Gerbens & NN sjoch foar de † Garyp *±1560 Noardermar/Burgum *1550 *±1500 foarâlden fan↓2 bern: Wopke, †1618 N/B 58 j Sjoerd Ritsert K11 †foar 1590 N/B

+Sieger ↓ ↓ ↓ ↑Wopke Pieters 1e & Aelcke Hattums Taeke Beerns & 1 e & NN Gepke Hinnes & Sjoerd Ritsert *±1590 Garyp *±1595 Smelle Ie *±1580 Garyp *1580 *1573 –’80?†1644 Garyp †foar 1637 Burgum †1688 De Pein †foar 1649

1e &1615 ↓2 bern : Beern, Wytse &±1600 ↓

2e& WP 1637 Garyp mei Maaike Sipkes TB 2e&1673 Garyp mei Tryntje Jans

↓4 bern fan WP + AH:Harcke, Antsje, Tjitske, Pyter ↓+2 bern út 2e& : Beern, Antje ↓3 bern /

↓Harcke Wopke & Ybel Tjeerds/Tziaerdts Wytse Taeckes 1e & Tjits Sjoerds Ritsma*±1618 *1620 Hurdegaryp *1608 *1610 De Pein†±1660 † †foar 1640 Boarnburgum †1665 De Pein

&1647 Garyp boer 1e&1628

2e& YT mei Gaele Wytses 2e&TSR 1641 mei Wieger Roels

↓2 bern ↓5 bern TSR & WT

Aeltsje Harckes & Ridzert Wytzes Ritsma *1648 Smelle Ie *1640 De Pein†1694 De Pein †1692 De Pein

&1668 De Pein↓ 6 bern

Aafke Oenes >>K14 & Taecke Ridzerts*1683 Marsum *1675 Boarnburgum†1765 Sewâld †1728 Sewâld

&1707 Sewâld↓1 bern?

Rinse Douwes Douma >>K2 Aaltje Taekes*1693 Burgum *1716 Sewâld†1773 Sewâld †1798 Sewâldboer&1739 Burgum

↓8 bern: Taeke, Froukje, Douwe, Hedser, Fokke, Baukjen, Aafke, Oene

1 : Aaltje, gedoopt te Bergum op 28 oktober 1716, begraven te Suawoude op 1 mei 1798.Zij is ondertrouwd te Bergum op 21 februari 1739 voor de kerk met Rinse Douwes Douma, gedoopt te Bergum op 3 mei 1693, overleden te Suawoude op 13 februari 1773, zoon van Douwe Douwes en Baukje Hedzers.

212





Taeke Rinses Douma Tyttje Rinsma >>K8↓

Elisabeth Taekes Douma >>K2 Jelte Lolles Kloosterman↓

Jantje Freerks Ras >>K3 Taeke Jeltes Kloosterman↓

Siepkje Broers Roorda >>K4 Pieter Taekes Kloosterman ↓

Wieger Zylstra Wietske KloostermanRoelie Kloosterman

Opm. Eartiids net âld wurde? En Taeke Beerns dan? Berne yn 1580, stoarn yn 1688, hy waard, sûnder fersin, 108 jier. Dat sterke, dat aardich âld wurde kinne, hat der by ús dus al langer yn sitten.

Hij is geboren 1580. Hij is overleden op 17 mei 1688, hij was toen 108 jaar oud.

Let op: Leeftijd boven de 100 (108).

It stiet der op: Garyp

213


http://www.leising.nl/oudgaryp/index.htm#11

K13. De foarâlden fan Sjoerd Ritsert dy’t ±1600 mei Gepke Hinnes troude; 4 generaasjes foar Aeltsje Taekes, 9 generaasjes foar Wytske en Roelie Kloosterman.

Ritsert Sipckes & NN*1485 Noarderdrachten *1490†1543 Noarderdrachten †&1515 N.Drachten

↓ ↓Syoerdt Ritserts & NN Gjelt + NN Gerben Tjebbes & NN*1530 De Pein *1530 *1520 Aldegea†±1571 De Pein †1595 AldegeaBoer &1575 Aldegea

↓1 bern? ↓ ↓Ritsert Sjoerdts & Tyets Gjelts/Gjoldts Hinne Gerbens & NN*±1555 De Pein * ±1555 *1550 † Aldegea *1555 Aldegea† 1629 De Pein (74 j) †1629 De Pein

1e&? De Pein mei TG↓6 bern2e&? 1570 De Pein

mei Wijke Michiels *±1548 †?

↓2 bern: fan Tyets of Wijke (of Wijke wie syn earste frou)↓

Sjoerd Ritsert & Gepke Hinnesdr*±1573 De Pein * 1580 De Pein† 1649 De Pein †nei 1610 De Pein 35 jEigenerfde boer &±1600“In 1613 genoemd te Hemrik in 1616 te Opeinde tr. (resp. ongeveer 24 en ongeveer 12 jaar oud) in 1597 te Opeinde met Gebke Hinnes, geb. circa 1585 te Opeinde.”

Hinne Sjoerds (broer fan Tiets) zn. van Sjoerdt Ritserts (eigenerfde boer) en Gebke Hinnes geb. circa 1615 te Opeinde, landbouwer, dorprechter, bijzitter, mederechter, ontvanger, ovl. (ongeveer 66 jaar oud) in 1681 te Opeinde.

↓3 bern: Michiel, Tiets, Hinne

Tiets Sjoerds Ritsma >>K12 1e & Wytse Taeckes >>K12*1610 De Pein *1608†1665 †foar 1640 Boarnburgum 32 j

1e&1628 ↓5 bern: Sjoerd.Ridzert, Geale, Taeke, Michiel (5 jonges!)

2e&TSR 1641 mei Wieger Roels/Roelofs Harcke Wopkes & Aaltje Hattums

*1615 ↓1 bern?

Ridzert Wytzes & Aeltsje Harckes >>K12↓7 bern

Taecke Ridzert Aafkes Oenes >>K14↓

Aeltsje Taekes >>K8 Rinse Douwes Douma

Tyttje Rinsma Taeke Rinses Douma

214

↓Jelte Lolles Kloosterman Elis.Taekes Douma >>K2

↓

Taeke Jeltes Kloosterman Jantje Freerks Ras >>K3↓

Pieter Taekes Kloosterman Siepkje Br. Roorda >>K5

↓Wietske Kloosterman Wieger ZylstraRoelie Kloosterman

215

K 14. De foarâlden fan Aafke Oenes, in dochter fan Aeltsje Harckes, de mem fan Aaltsje Taekes en in oerbeppe fan Elisabeth Taekes Douma, dy’t mei Jelte Lolles Kloosterman troude; dêrby de foarâlden fan de mem fan Aafke Oenes, Jeltsje Dirks.

Wopcke Claesz & Sjouck *±1525 Oentsjerk *±1525 Ryptsj. †nei 1581

&±1550 Ryptsjerk ↓1 bern?

Andries Melis & NN Uble Sybesz & Hoitje Wopkes *±1550 Ryptsjerk *±1550 Ryptsjerk †foar 1614 Ryptsjerk †1620 Oentsjerk †nei 1635 Ryptsjerk

↓1bern? &±1575 Oentsjerk

↓2 bern / Jan Andriesz 1e& Saeck Ublesdr Wigbolt Harmens

* *Beers †1661 Garyp †±1625 & boer = 1e&SU Ymck Hidzers 2e& SU ±1627 mei Gielt Jelles †1639 Weidum ↓ ↓1 bern JA+SU?

Jan Oenes 1e & Aefke Jacobs Dirck Jans 1e &±1635 Pyttje Douwes*±1620 * ±1620 *±1610 Ryptsjerk *1616 Wergea

†±1666 Weidum †1652-’55 Weidum ↓

Dirck Jans 2e& Aeltie Wigbolts *±1635 Garyp

†±1689 Beers 2e&1656 Baarderadiel

2e& JO mei Antie Ulbes ↓ *1657 Jellum

Oene Jans 1e& Pyttje Jans ↓*±1647 Jellum ±1650 Boksum†±1694 Ritsumasyl †±1678 Marsum (28 j)smid

1e& 1672 Jellum

↓2 bern DJ&AW ↓2 dochters Oene Jans 2e& Jeltje Dirks

*1662 Boksum †±1741 Deinum

2e& 16812e& JD 1695 yn Marsum mei Wybe Douwes

*Jelsum/smid †1730 Marsum

OJ + JD ↓1bern?

Aafke Oenes 1e& Taecke/Taeke Ridzerts Ritsma << K12*1683 Marsum *1675 Boarnburgum†1765 Semar †1728 Sewâld

1e &1707 Sewâld2e&1729 Sewâld mei Foocke Hayes van der Meer

216

Aafje Oenes’ naam staat niet in het doopboek van Marssum, 1683, maar er zijn genoeg gegevens om haar hier te plaatsen. Belijd. Marssum 13 aug. 1702; te Bergum met att. van Marssum 1708; op lidm. lijst Bergum 1721 (buurt in ‘t west); naar Suawoude 20 aug. 1723; naar Bergum 30 sept. 1730; nog te Bergum 1761 (lidm. lijst, buurt in ‘t west); naar Suawoude 27 mei 1763, tegelijk met dochter en schoonzoon, bij wie zij zal hebben ingewoond.

AO&TR↓1 bern?

Rinse Douwes Douma >>K2 Aaltje Taekes >>K12*1693 Gaastmabuorren *1716 Sewâld†1773 Sewâld †1798 Sewâldboer


Taeke Rinses Douma Tyttje Rinses Rinsma >>K10↓? bernElisabeth Taekes Douma Jelte Lolles Kloosterman

↓6 bern

Jantje Freerks Ras >>K3 Taeke Jeltes Kloosterman↓6 bern

Siepkje Broers Roorda >>K4 Pieter Taekes Kloosterman↓7 bern

Wietske KloostermanRoelie Kloosterman

Opm. 1. Houliken duorren doedestiid mar al te faak net sa lang. Jonge froulju kamen gauris yn it kreambêd te ferstjerren. It oerkaam bygelyks Pyttje Jans, de earste frou fan de smid fan Jellum, se waard mar 28 jier.

Opm. 2. Us Aafke Oenes dy’t yn 1707 yn Sewâld troude mei Taecke Ridzert en sa in hiel-fier-fuort-beppe fan Roelie en Wytske wurde soe, wie dus de twadde Aafke; de earste wie in dochterke fan Oene Jans en syn earste frou, Pyttje Jans, se wie net âlder as 9 of 10 jier wurden.

217

K15. De tûke fan Janke Gerrits Adema, in beppe fan Siepkje Broors Roorda.

Gerrit Cornelis Adema Janke Beerns*1749 of ‘43†1826 Aldegea 83 jarbeider

&1770 Aldegea↓1 bern?

Janke Gerrits Adema Bartele Pyters Paulusma >>K6*1772 Aldegea *1773 Burgum† 1818 Burgum †1855 Burgum

&1797 Garyp↓4 bern: Gerrit, Johannes, Janke, Wietske

Broor Andries Roorda >>K5 Wytske Barteles Paulusma*1807 Garyp *1808 Garyp†1887 Garyp †1858 Garyp

&1838 Burgum↓6 bern: Tryntsje, Janke, Andries, Bartele, Siepkje, Pietje

Siepkje Roorda Pieter Taekes Kloosterman

Fierder werom as by Gerrit Adema en Janke Beerns, in oerpake en -beppe fan Siepkje Roorda komme we hjir net.

218

K16. De tûke fan Trijntje Broers Meyer, de frou fan Andries Melles Roorda, in pake fan Siepkje Roorda; mei dêrby in sydtûkje nei Haebel Sake ta, seis generaasjes foar Trijntje Broers.

Alle Arends & Auckjen Bennes Reyntthies Oeges & Eelck *1485 S.-Drachten *1485 S.-Drachten

† † ↓ ↓1 bern?Saecke Alles Jouck Reyntthies*1510 S.Drachten *1512 S.-Drachten†1583 Drachten †1581 DrachtenBoer

&1534 Drachten↓3 bern

Hoecke Wtties/Wisses Haebel Sakes*1540 Súder-Drachten *1550 Súder-Drachten† †

&1575 Drachten↓

Saecke Hoeckes 1e& Baukje Pieters*1585 S.-Drachten *1595 Drachten†1647 Drachten †doarpsrjochter

&1620 Drachten &2e& SH 1647 Drachten mei Hijlcke Feitses

*1610 Langsweagen †1667 Drachten

↓2 bern: Pijter, HaebelPijter Saackes & Griet Jans Arend Geerts & Eebeltje Folckerts*1630 S.-Drachten *1637 Drachten *1636 *1643† † ↙

&1667 Drachten ↙↓3 bern: Liefke, Broer, Sake ↙

Broer Pieters & Bauck Arents*1669 Drachten *1672 Drachten† †skuonmakker

&1695 Drachten↓11 bern

Pieter Broers & Baukje Jans Sybe Ruurds & Antje Tjerks*1696 Drachten *† †1753 Drachten ↓

&1722 Drachten↓2 bern: Broer, Jan ↓

Broer Pieters & Aaltje Sybes*1735 Drachten *1736 Garyp†1796 Garyp †1796 GarypSkuonmakker

&1765 Garyp↓4 bern: Pieter, Antsje, Baukje/Bieuwkje, Tryntsje

219

Trijntje Broers Meyer Andries Melles Roorda >>K5*1777 Garyp *1768 Garyp†1839 Garyp †1851 Garyp

arbeider&1804 Garyp

↓6 bern

Wytske Barteles Paulusma >>K5 Broer Andries Roorda >>K5*1808 Garyp *1809 Garyp†1858 Tyt’diel †Tyt’diel


Pieter Taekes Kloosterman Siepkje Roorda*1852 Semar *1850 Garyp†1936 Tyt’diel †nei 1942

&1877 Burgum↓7 bernWietskeRoelie Wieger Zylstra

Sjoch fierder ek it oersicht fan Kloosterman. >> K1

220

V1. de De Vries-kant (fan beppe Tsjeppy) (Sjoch ek TFL side 53-55)

Siebe & NN Jan Schut & NN*nei 1721 *nei 1724†±1742? †

↓ ↓

Hessel Sybes de Vries & Jantje Jan Schut*1740 Reahel *1742 Reahel†1810 Ousterhaule †1827 Rotsterhaule

& 1779 Reahel ↓4 bern: Jan, Bauke, Minne, Jantsje

Jan Hessels de Vries 1e & Jantje Joukes vdr Meer*1780 Rotsterhaule *1783 Reahel†1851 Skoatterlân †1832 Skoatterlân

1e & 1807 De Jouwer↓9 bern Ybele Oenes de Vries & Wytske Roels

= ↓Jan Hessels de Vries 2e& 1833 JHV mei Roelofjen Ybeles de Vries = ek 2e & Roelofjen

*1786 Geertruidenberg †1859

Auke Hylkes & Willemke Floris↓

1e& RYV mei Hylke Aukes Schaafsma&1804 St.-Jansgea *1776 †1826↓RYV&HAS: 10 bern, 5 jong †

↓ út 1e JHV & JJM 9 bern, 5 jong †

Overlijdensakte Schoterland, 1826Aangiftedatum 26 december 1826, akte nr. 420Overleden: Wytske Hylkes Schaafsma, op 23 december 1826, 13 jaar, vrouw

Vader: Hylke Aukes Schaafsma Moeder: Roelofjen Ybeles de Vries

By “De Vries” komme we net sa fier, benammen net oan de “kâlde kant”, de kant fan de froulju dêr’t ús De Vries-jonges mei troud binne. Jantsje Schut en Roelofke de Vries kinne wolris fan de oare kant fan de Tsjonger komme en faaks sels fan de kanten fan Vriezenveen.

Jan Hessels hie mei Jantsje Joukes dus 9 bern, Roelofjen hie mei Hylke 10 bern.Jan Hessels waard yn 1832 widner, Roelofjen wie doe al 6 jier widdo, Hylke wie yn 1826 stoarn. Yn 1833, doe’t se de stikhinne fersliten lekkens út twa húshâldingen gearsmieten, hienen beide al op syn minst 5 bern út harren earste houlik yn in grefke lein. Fan de 9 dy’t der út beide keppels mei elkoar noch wienen, moasten Jan Hessels en Roelofjen noch likernôch de helte de kost jaan. Roelofjen wie doe 47, Jan Hessels 53; der kamen net noch mear bern by.

221

Bern fan Hylke Aukes Schaafsma en Roelofjen Ybeles de Vries

1. Auke Hylkes Schaafsma 1805-???? † 2. Ybele Hylkes Schaafsma 1807-???? †3. Auke Hylkes Schaafsma 1809-18964. Willemke Hylkes Schaafsma 1811-????5. Wytske Hylkes Schaafsma 1813-1826 †6. Froukjen Hylkes Schaafsma 1816-????7. Ybele Hylkes Schaafsma 1818-1819 †8. Abraham Hylkes Schaafsma 1820-18809. Ybeltje Hylkes Schaafsma 1822-1823 †10. Ybeltje Hylkes Schaafsma 1824-1887

Bern fan Jan Hessels de Vries en Jantje Joukes van der Meer

1. Jouke Jans de Vries(geb. 13-05-1807, ovl. 07-12-1870) 2. Jantje Jans de Vries(geb. 15-01-1809, ovl. 10-12-1889)3. Hendrikje Jans de Vries(geb. 19-05-1811, ovl. 13-04-1829) †4. Hessel Jans de Vries(geb. 1814, ovl. 25-12-1829) †5. Tjebbe Jans de Vries(geb. 31-08-1817, ovl. 16-04-1830) †6. Bauke Jans de Vries(geb. 31-05-1820, ovl. 26-04-1821) †7. Bauke Jans de Vries(geb. 10-03-1822, ovl. 27-01-1911) 8. Lamkje Jans de Vries(geb. 07-02-1825, ovl. 04-03-1897)9. Douwe Jans de Vries(geb. 09-10-1827, ovl. 10-11-1828 †

“Jan Hessels wordt op 5-3-1839 veroordeeld tot 10 gulden boete en verbeurdverklaring van een geslachte koe omdat hierover geen accijns was betaald.”

Jan Willems de Oude & NN ↓

Jan Roelofs de With & Geertje Jans de Oude *±1748 Nyehaske *±1751 Aldehaske †1818 †1829 Nyehaske

&1776 Aldehaske ↓1 bern? Pieter Jans De With & Klaaske Jacobs Borst *±1786 Aldehaske *Nyegea †1856 Nyehaske

&1810 Nyehaske↓1 bern?

Bauke Jans de Vries 1e & Geertje Pieters de With*1822 Rotsterhaule *1815 Nyehaske†1911 Skarsterlân †

1e & 1848 Rotsterhaule= ↓4 bern

Bauke Jans de Vries 2e & Tjepkjen Doitzes vdr Linde >> V2*1826 Ousterhaule†1900 Skarsterlân

& 1859 Rotsterhaule ↓2 bern: Jan, Jetske

Jan Baukes de Vries & Margje Mink >>V3*1859 Rotsterhaule *1863 St.-Jansgea†1950 ’t Wâld †1950 ‘t Wâld

& 1889 Skarsterlân

222

↓6 bern

Tjepkje de Vries: berne 26-04-1889 yn St.-Jansgea, stoarn 22-05-1986 troud mei Anne de Haan,berne 25-05-1890 te Langsweagen, stoarn 21-11-1966 Rinze de Vries: berne 10-11-1891 yn St.-Jansgea, stoarn 00-06-1976 troud mei Albertje Krekt, berne 14-07-1899 te Rotsterhaule, stoarn 31-07-1926 yn Skoatterlân Roelofje de Vries: berne 09-09-1894 yn St..-Jansgea, troud mei Hattum Hoornstra, berne 29-09-1891 yn Akmaryp,

Bauke de Vries: berne 17-11-1896 yn Skoatterlân, stoarn 10-02-1981, troud mei Sytske Lanting, berne 14-09-1903, stoarn 14-02-1986 Lummigje de Vries: berne 11-06-1899 yn Skoatterlân,stoarn 20-05-1997, troud mei Klaas Kuipers, berne 15-10-1901 yn Utingeradiel, stoarn 27-07-1980 Jitze de Vries: berne 10-05-1902 yn Skoatterlân, stoarn 06-07-1965, troud mei Aaltje Bouma, berne 28-01-1920, stoarn 02-01-2003.

Tjepkje de Vries & Anne de Haan*1889 St.-Jansgea *1890 Langsweagen†1986 It Hearrenfean †1966 Jirnsum

& 1913 Akkrum ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Margje Hinne Ine Roelie Antsje

*1913 *1915 *1920 *1920 *1923

DE VRIES:“Het is opvallend dat deze naam ten tijde van de naamsaanneming onder het bewind van de Fransen in 1811-12 massaal door inwoners van Friesland is aangenomen. Een gebaar van regionaal bewustzijn of uit gemak?” VERNOEMING.NL

“De Vries betekent “de Fries”. De naam van de provincie werd begin negentiende eeuw, in de tijd dat Napoleon het gebruik van achternamen verplicht stelde, dan ook gespeld als Vriesland.”

223

V2. De tûke fan Tjepkjen Doekes Van der Linde, in beppe fan beppe Tsjeppy de Vries.

Bote N. & NN Folckert Sybrens & Geertie*±1620

↓1 bern? ↓Eise Botes & Geertsen/Geertie Meines*1651 Nyegea *1688?† foar 1683 †1708 Ousterhaule

&Op 6-5-1671 wurdt Rienck Feitses, doarpsrjochter Nijegea, kurator oer Eysse Boettes, 20 jier, mei goedkarring fan de oare bern in wike letter.

↓2 bernBote Eises Geertje Hendriks / Pieters*1683 Ousternijegea *1687 Ousterhaule†1739Boer/eigner fan lân en pleatsen*1708 Ousterhaule/Oldeouwer-Nijegea596. Bote Eises 1683 Ouwsternijegea - 26-6-1739 sf. Eise Botes en Geertsen Meines -->x 597. Geertje Hendriks 1-4-1708 Ouwsterhaule

10 bern:

1. Minke (1709)2. Antje (1710) x Jolt Hinnes3. Eyse (1711)4. Minke (1713)5. Eyse (1715)6. Adam (1717)7. (298.) Meine (1719)8. Eyse (1722)9. Eyse (1726)10. Eyse (1727) << 5 x Eyse

Sjoch ek haadstik XXXIII: De wrede dea. Yn 1728 eigner Ouwsternijegea 1, Ouwsterhaule 5 en 6 brûker Ouwsternijegea 17, 18, 19, 20Kurator oer de bern fan Oene Harmens en Jicke Hendriks (grif suster fan Geertje), as sadanich eigner fan Ouwsterhaule 9 en 10. Yn 1738 keapet Boothe Eyses, huisman in ‘t Nijega, dizze pleatsen fan de bern foar 1821 Goudg. (DON T6

Eise Botes & Geertsen Meines ↓Bote Eises & Geertje Hendriks/Pieters Foppe Jans & Geertje Reintjes/Rinses*1683 Nijegea *1687 Ousterhaule†1739

&1687 Aldehouer ↓ ↓

↓Meine Botes & Goytske Foppes*1719 Ousterhaule *1720 Haskerhoarne† †

&1740 Haskerhoarne ↓ 9 bern

Pieter Meines & Tetje Doekes*1755 Ousterhaule *Wyldehoarne

&1779 Doniawerstal

Jan Wytses & Ynske Tjebbes

224

http://www.rjonkman.nl/kertiersteat/0009/0298/0298%20MB.htm#298

http://www.rjonkman.nl/kertiersteat/0009/0298/0298%20MB.htm#1192

↓1 bern ↓Doeke Pieters van der Linde V2 & Jitske Jans de Groot*1780 Aldehaske *1785 Grou†1827 Ousterhaule †1842 Ousterhaule

&1804 St.-Jansgea↓ 11 bern

Tjepkjen Doitzes van der Linde 1e& Hoite Wouters Kromhout*1826 Ousterhaule *1823 Hemelumer Oldeferd†1900 Skoatterlân †1855 Doniawerstal

1e &1852 Doniawerstal2 bern

2e& Bauke Jans de Vries*1822 Rotsterhaule†1911 Skoatterlân

2e&1859 Skoatterlân↓1 bern

Margje Mink >>V3 & Jan Baukes de Vries↓

Anne de Haan & Tjepkjen de Vries↓

Margje Hinne Ine Roelie Antsje

Sjoch fierder ek it oersicht fan “De Vries” >>V1

225

V3. De “Mink”–tûke (fan Margje Mink, de mem fan beppe Tsjeppy de Vries; sjoch ek TFL side 53-55)

We kinne net altyd sa fier werom komme. Tresoar en oare Fryske “sites foar sneupers”, mar ek Google, jouwe foar de jierren foar de Frânske tiid lang net altyd útslútsel. Dat is bygelyks ek it gefal as foarâlden fan bûten Fryslân komme lyk as by de femyljes Mink, Oom en Kolk:

Beend/Berend Coops Mink & Annegien Klasens Hoofjes*1718 Gythoarn *±1713

†foar 1760 Jacob

↓↓3 bern Harmen Meyer & Lammigjen Doeve

↓5 bernKoop Beerents Mink & Lummigjen Harmens Meyer* ±1765 Rotsterhaule * 1776 Aldehaske†1837 St.-Jansgea †1821 St.-Jansgeaturfmakker

&1798 St.-Jansgea ↓7 bern

Harmen Koops Mink & Froukjen van der Tuin >>V4*1809 Rotsterhaule * 1808 Aldskoat†1894 Skoatterlân †1865 Skoatterlân

faam yn St.-Jansgea&1832 Aldskoat

↓5 bern

Linze Harmens Mink & Roelofke Lammerts Kolk >>V5 *1838 St.Jansgea *1840 St.-Jansgea †1909 Skarsterlân †1892 Skarsterlânarbeider &1863 Sk.lân ↓9 bern Margje Mink & Jan Baukes de Vries *1858 St.Jansgea *1859 Rotsterhaule†1950 ’t Wâld †1950 ‘t Wâld

& 1889 Sk.lân↓6 bern

Tjepkje Linze Roelofke Bauke Lummingje Jitse Sjoch foar de generaasjes nei Margje en Jan Baukes it oersicht fan “De Vries” >> V1

226

V4. De sydtûke fan (Froukje) Van der Tuin, in oerbeppe fan Tjepkje de Vries.

Jan Johannes Oppers & Zwaantje Harmens*1670 *±1685

↓Lense Jannis Oppers & Jantien Eckberts*±1708 Wolvegea *1710 Wolvegea† †

&1730 Steggerda?

Weststellingwerf, dopen, doopjaar 1735Gedoopt op 27 februari 1735 in Wolvega en SonnegaDopeling: Johannis, zoon

Vader: Lense Jannis

Jan Johannes (Oppers) & Zwaantje Harmens*±1680 *±1680

↓1 bern?Lense Jannis( Oppers) & Jantien Egberts/Eckber Claas Jans & Wemke Harmens*±1708 Wolvegea *1710 Wolvegea ↙ *1737 Hoarnstersweach† † ↙

&1732 Steggerda? ↙3 bern

↓5 bernJohannes/Jannes Lenses Oppers & Vrouwkje Klases*1735 Wolvegea *1740 Aldhoarne† 1800 Stienwikerwold †1814 Noardwâldhôfker &1766 Wolvegea

NN &Yke Oepkes ↓

Oepkes Pieters vdr Schoot & Janke Bonnes*±1745 *±1745 (styfmem fan Ykke?)

&1770 Aldskoat↓5 bern ↓8 bern

Linze/Leense Johannes vdr Tuin & Ykke Oepkes van der Schoot*1770 Finkegea *1769 De Knipe/It Mar†1843 Aldskoat †1857Arbeider/hôfker

&1800 Steggerda↓3 bern

Froukjen van der Tuin >>V4 & Harmen Koops Mink >>V3*1808 Aldskoat *1809 Rotsterhaule†1865 St.-Jansgea †1894 Skoatterlânoant 1832faam yn St.-Jansgea turfmakker yn St.-Jansgea

&1832 Aldskoat↓6 bern

Roelofke Lammerts Kolk >>V5 & Linze Harmens Mink↓9 bern

Jan Baukes de Vries & Margje Mink↓6 bern

Tjepkje de Vries & Anne de Haan↓5 bern

227

V5. De “Kolk”-tûke (fan de De Vries-kant: Roelofke Kolk en fierder werom)

Aage Hoeges & Lysbet Jochemsdr*1696 Vriezenveen? *±1696 Eastersee?†nei 1745 Vriezenv? †nei 1745 Eastersee?boer↓8 bern: Jochem, Hoege, Jacob, Pytter, Alyth, Jan, Nelligjen, Jan

Lammert Wiebes Kolk & Nelligjen Ages*±1743 Eastersee *1742 Eastersee†21-11-1813 St.-Jansgea !! †21-11-1813 St.-Jansgea !!Feenbaas, boer

&1768 Eastersee↓6 bern (-2†)

November 21, 1813: OPMERKELIJK Lammert overlijdt op dezelfde dag als zijn vrouw, één uur eerder

Wybe Lammerts Kolk 1e& Roelofke Lubberts Oom*1774 Eastersee *±1775 Zuidveen (Ov.)†1840 St.-Jansgea †1810 Rotsterhaule Tobias Rinnerts & Sara Wijnandsfeanbaas, boer ↙

1e&1800 Rotsterhaule ↙2e&1817 Skoatterlân mei: ↙

Sara Tobias Huizinga*1794 It Hearrenfean†1857St.-Jansgea´dienstmaagd`

†"des avonds ten acht ure, in het huis nummer vier en zestig te Sint Johannisga"

↓4 bern: Nelligjen, Lubbert, Lammert, Hielkje

Lammert Wybes Kolk & Margjen Hendriks de Vries >>V6*1805 St.-Jansgea *1806 Lúkswâld†1847 Skoatterlân †1871 Skoatterlân

&1834 SkoatterlânFriese schuttersKolk, Lammert Wiebes (afkomstig uit Rotsterhaule/St.Johannesga ?); 2e afd., 1e bat., 1e comp., inv.nr.130 ↓4 bern

Roelofke Lammerts Kolk & Linze Harmens Mink >>V3*1840 St.-Jansgea *1838 St.-Jansgea†1892 St.-Jansgea †1909 Skarsterlân

&1863 Skoatterlân↓9 bern

Jan Baukes de Vries & Margje Harmens Mink*1859 Rotsterhaule *1863 St.-Jansgea†1950 ’t Wâld †1950 ‘t Wâld

&1889 Skarsterlân↓6 bern

Tjepkje de Vries & Anne de Haan↓5 bern

Margje Hinne Roelie Ine Antsje

Sjoch foar de generaasjes nei Jan Baukes en Margje ek it oersicht fan “De Vries”. >> V1

228

V6. De foarâlden fan Margjen Hendriks de Vries, in oerbeppe fan Tsjepkjen de Vries

Roelofje Hendriks & Jan Talen ↓

Aaltje NN Elert Talen de Vries*±1687 †foar 1750

↓2 bernHilligjen Jans Hendrik Elerts Talen*±1715 † *±1715 Wanneperfean

&1740 Wanneperfean ↓10 bern: Aaltje, Roelofjen, Elias, Hendrikjen, Jan, Hessel,

Reinder, Elis, Roelofjen, HendrikjenJan Timens Haxe & Aafje Geerts Lubberts *1737 Gythoarn† 1819 Gythoarn

↓2 bern ↓10 bernThijsje Jans Hakse/Haxe Elias Hendriks de Vries*1755 Gythoarn *1754 Wanneperfean†1827 Lúkswâld †1824 Opsterlân

&1775 WanneperfeanSkipper

Willem Gerrits Drabbe *1744

& Margjen Jacobs Blaze * † ↓5 bern: Roelof, Hendrik, + 3↓Janna Willems Drabbe (ek: Smit) Hendrik Elias de Vries*1776 Gythoarn *1777 Gythoarn†1828 Aengwirden †1843 Aengwirden

&1801↓6 bern

Lammert Wiebes Kolk >>V3 Margjen Hendriks de Vries *1805 St.-Jansgea *1805 Lúkswâld†nei 1834 † 1871

↓4 bern

Roelofke Kolk Linze Harmens Mink >>V3↓9 bern

Jan Baukes de Vries Margje Mink↓6 bern

Tjepkje de Vries Anne de Haan

Sjoch fierder ek it oersicht fan “Mink” >> V2 en fan De Vries >> V1

229

H1. De De Haan-kant (fan pake Anne)(Sjoch ek TFL side 57-63)

Hertsen Abes*±1575?

↓ Abe & Fouw Freerk Goytsens & Meinu Thyssen*±1605? *±1605?†? †? ↓

&±1630?↓1 bern? ↓mear as 1 bern

Hertsen Abes & Rinske Freerks*±1630 *±1635?†foar 1692 †1710

&±1670 ↓5 bern: Claes, Abe, Meinu, Fouw, Jacob Auke Greolts & Janke Johannes

&1676 It Hearrenfean↓2 bern

Claes Hertsens & Aefke Aukes*±1675 De Hommerts *1682 It Hearrenfean†1735 Nijehaske †1743 Nyehaske

&1702 Jutryp↓8 bern: Renske, Hertsen, Hertsen, Freerk, Rinske, Auke, Freerk, Janke

Aucke Claezes & Mayke Feytes >> H2*1711 Haskerhoarne *1715 De Jouwer†1769 †?

&1736 NyehaskeKeapman/skipper/winkelman&1736 Nijehaske

↓8 bern: Claes, Afke, Feite, Izaak, Jeltje, Jeltje, Auke, Jeltje

Feyte Aukes de Haan & Sandrina Everts >> H3*1743 Nyehaske *1751 De Jouwer†1821 De Jouwer, 77 j. †1827 De Jouwer, 76 j.

&1-10-1771 De Jouwer (28-7 al ûnder de geboaden)↓7 bern: Evert, Auke, Izaak, Hinne, Feite, Evert, Ytzen

Izaak Feytes de Haan & Antje Wiebrens Kornelis >>H4*1776 De Jouwer *1785 Haskerdiken†1853 Westermar,76 j. †1848 Westermar, 63 j.

&1807 Haskerhoarne ↓4 bern: Feite, Wybren, Wiegertje, Auke

Feyte Izaaks de Haan & Wietske Klazes Brandenburg >>H5*1807 De Jouwer *1809 ’t Meer†1884 Jirnsum,76 j. †1887 Jirnsum, 77 j.

&1834 Langwar↓9 bern: Yzaak, Yzaak, Klaas, Hinne, Sytze, Anne, Swaantje, Kornelis, Wiger

Hinne Feites de Haan & Gerritje Tettes Hofstra *1840 Aldskou-Jirnsum *1843 Aldeboarn†1914 Aldskou-Jirnsum, 74 j.

1e &1867 Akkrum

230

Inskjen Stoker >>H6*1849 Langsweagen†1934 Opsterlân

2e &1875 De Gerdyk↓8 bern: Antje, Feite, Zwaantje, Gerritje, Wiegertje, Saakje, Klaas, Anne

Anne de Haan & Tsjepkje de Vries*1890 Langsweagen *1889 St.-Jansgea†1966 Jirnsum †1986 It Hearrenfean

&1913 Akkrum↓5 bern: Margje, Hinne, Ine, Roelie, Antsje

Margje de Haan & Klaas Zylstra*1913 Jirnsum *1913 Friens†2011 Akkrum †1995 Akkrum

&1942 Xanten↓ ↓ ↓ ↓ ↓

Wieger† Anne Tsjepkje Wiger Roelie

Op d’Ald Skou eartiids

231

H2. De Feytes-tûke oan de De Haan-kant: fan Mayke Feytes, 5 generaasjes foar pake Anne de Haan.

Arryen Jaerghs & Ide Feytes Zeer &1657 De Jouwer

Arryen yn 1667 “wegens dronkenschap gesuspendeerd”= útsluten (fan syn funksje, tagong ta de tsjerke, in ferbanning út Fryslân? Krekt witte it net; mar it waard him goed kwea ôf nommen )

Wol in Isaac Abrahams berne yn 1669, Suderdrachten, sf. Abraham Isaacs en Antje Jelles,mar at dat ús Izaak Abrahams is. . .

= ? ↓4 bernIzaak Abrahams & Auck Arjens* fan Smelle Ie *1657 De Jouwer† ? &1683 De Jouwer †?

↓5 bernFeyte Ysaks & Jeltje Sjoerds*1684 De Jouwer * ?† ? † ?

&1711 De Jouwer

Bern fan Feyte Ysaks en Jeltje Sjoerds1. Marijke Feytes 1711 - <17142. Sjoerd Feytes 1712 - <17183. Marijke Feytes 1714 - <17154. Mayke Feytes 1715 - ?? <<5. Akke Feytes 1717 - ??6. Sjoerd Feytes 1718 - ??7. Aukje Feytes 1719 - ??8. Izaak Feytes 1720 - <17249. Izaak Feytes 1724 - ??

↓9 bernMayke Feytes & Auke Klazes de Haan*1715 De Jouwer * 1711 Aldehaske† ? †1769

&1736 NyehaskeSkipper/winkelman/coopman

↓8 bern

Sandrina Everts >>H3 & Feyte Aukes de Haan*1751 De Jouwer *1743 De Jouwer†1827 De Jouwer †1821 De Jouwer

Boer, keapman riedslid en skriuwer fan de Rie fan Haskerlân&1771 De Jouwer

↓7 bern

Antje Wybrens Kornelis >>H4 & Izaak Feytes de Haan↓4 bern

Wietske Klazes Brandenburg >>H5 & Feyte Izaaks de Haan↓9 bern

Gerritje Tettes Hofstra & Hinne Feites de Haan

Ynskjen Annes Stoker >>H6↓5 bern

232

Tsjeppy de Vries & Anne de Haan

Sjoch fierder it oersicht fan “De Haan” >> H1 Opm. Wol in hiele joadske namme fansels: Izaak Abrahams, dy’t yn 1683 yn De Jouwer mei Auck Arjens trout. . .

Haskerland, dopen, doopjaar 1761Gedoopt op 7 juli 1761 in Joure/Westermeer/SnikzwaagDopeling: Aaltje

Vader: Evert Aarns Moeder: Ytje Hinnes

Haskerland, dopen, geboortejaar 1761Geboren op 30 oktober 1761Dopeling: Arend, zoon


Dit ropt fragen op: Aaltsje is doopt yn july 1761; 7 jier letter kaam der wer in famke dy’t de namme Aaltsje krige; Aaltsje fan ’61 hie, jong as se wie, belies jûn. Kin allegear.Mar yn oktober fan datselde bertejier waard Arend doopt. Ha we hjir te meitsjen mei in twilling, dy’t net tagelyk doopt is omt ien fan de twa de reis nei tsjerke noch net dwaan koe? Trouwens, dizze Arend/Aarnt wie de tredde dy’t mei dy namme doopt wie. Yn 1749 en 1757 hienen al twa âldere bruorkes dy namme krigen, mar ek dy mochten net grut wurde. De tredde Arend/Aarnt rêde it wol op.

De toer fan Westermar by De Jouwer

233

H3. De tûke fan “Everts”, fan Sandrina Everts, in oer-oerbeppe fan Hinne Feites de Haan, de heit fan pake Anne de Haan.

Ietje Hinnes/ Hennes Evert Arends/Aarnts*Aldehaske *De Jouwer† †

grôtmakker&1748 Aldehaske

↓Haskerland, huwelijken 1748Vermelding: Derde proclamatie op 29 december 1748 in Joure

Bruidegom: Evert Aarnts afkomstig van Joure Bruid: Ytje Hennes afkomstig van Oudehaske

Opmerking : getrouwd te Joure

Haskerland, dopen, doopjaar 1751Gedoopt op 12 september 1751 in Joure/Westermeer/SnikzwaagDopeling: Sandrin


↓3 bern; Sandrina, Arend, AaltjeFeyte Aukes de Haan & Sandrina Everts *1743 De Jouwer *1751 De Jouwer†1821 De Jouwer †1827 De JouwerCoopman, lâneigner

&1771 De Jouwer↓7 bern

Izaak Feites de Haan & Antje Wybrens Kornelis >>H4↓4 bern

Feyte Izaaks de Haan & Wietske Klazes Brandenburg >>H5↓9 bern

Gerritje Tettes Hofstra

Hinne Feites de Haan & Ynskjen Annes Stoker >>H6↓8 bern

Anne de Haan & Tjepkjen de Vries↓5 bern


Sjoch foar de generaasjes nei Feyte de Haan en Sandrina Everts ek it oersicht by “De Haan” >> H1

Dat sjit dus net op; fierder werom as de heit en mem fan Sandrina Everts komme we net. Sandrina wie de op ien âldste fan de njoggen bern fan Ietje Hinnes en Evert Arends: Aarnt of Arend *1749, Sandrina *1751, Acke, Ake of Aukje *1755, Aarnt of Arend *1757, Aarnt of Arend *1759, Arend *1761, Aaltsje *1761, Eelse of Aaltje *1768, Hinne *1770.It liket der op dat it mei it bern krijen ek Evert Aarns en Ytje Hinnes/Hennes lang net altyd meiwierre. Fjouwer kear in Aarnt of Arend betsjut trije lytse jonkjes nei ‘t hôf. En dan ek noch in famke ferlern, de earste Aaltje, fan 1761. . . .

234

H4. De tûke fan Antje Wybrens Kornelis, in oerbeppe fan pake Anne de Haan.

Kornelis Wybrens & Antje Jentjens Kornelis*±1750 *±1755 ↓

&±1778↓1 bern? ↓

Wybren Kornelis Kornelis & Wiegertje Kornelis Halbes *1757 It Hearrenfean *1761 De Blesse †1822 De Jouwer †1814 Haskerhoarne

&1781 Haskerdiken↓ 7 bern: Kornelis, Antje, Halbe, Grietje, Foppe, Jacob, Jentje

Antje Wybrens Kornelis & Izaak Feites de Haan >> sjoch ek Haadstik XXIII*1784 Haskerhoarne *1776 De Jouwer†1848 Westermar †1853 Westermar

&1807 De Jouwer↓4 bern

Feite Yzaaks de Haan & Wietske Klazes Brandenburg >>H5*1807 De Jouwer *1809 ‘t Mar†1884 Ald Skou/Jirnsum †1887 Ald Skou/Jirnsum

↓9 bern

Hinne Feite de Haan 1e& Gerritje Tettes Hofstra

2e & Ynskje Annes Stoker >>H6↓8 bern

Anne de Haan & Tjepkje de Vries↓5 bern


Sjoch fierder it oersicht fan”De Haan” >> H1

235

H5. De sydtûke fan Brandenburg (fan Wietske Klazes Brandenburg), mei dêrby de

kâlde kant fan de Sickinga’s, mei bronnen dy’t foar betizing soargje.

Grietie Jochums Idzaerda & Hessel Brandenburgh*±1650 Ljouwert *±1650 Ljouwert† †1734 Ljouwert

&1671 Wolvegea ↓3 bern

Egbertien Dircx & Sytse Helleniusz Brandenburg*±1690 Blankenham *±1674 Ljouwert†1744 Wolvegea †±1747 Aldetrine

&1713 Blankenham

Dan earst hjir, foar safier we dat neikomme kinne, de Sickinga’s, fan de kanten fan Easterwâld en noch earder fan Appelskea en Grinslân, letter, yn de tiid fan de refotrmaasje, de kant fan Wolvegea út setten.

Hendrickien Jans Sickenga & Jacob Jansof: Hendrik Jans Sickenga & NNof: Jannes Jans Sickenga & NN

↓

Jacob Jans Sickenga & Magteltje Kiers*±1660 Wolvegea *±1660 Wolvegea†±1730 Wolvegea †1726 Wolvegea

&1725 Wolvegea

Weststellingwerf, huwelijken 1725Vermelding: Bevestiging huwelijk op 2 december 1725 in Wolvega

Bruidegom: Jacob Jans Sikkinga afkomstig van Wolvega Bruid: Magteltje Kiers afkomstig van Wolvega

“Persoonlijke gegevens Jacob Jans Sikkinga Hij is geboren rond 1660 in Wolvega, Weststellingwerf, Friesland.Hij is overleden rond 1730 in Wolvega, Weststellingwerf, Friesland, hij was toen 70 jaar oud. Gezin van Jacob Jans SikkingaHij is getrouwd met (1) Magteltje Kiers op 2 december 1725 te Wolvega, Weststellingwerf, Friesland.Hij is getrouwd met (2) Marrigjen Jans op 15 september 1726 te Wolvega, Weststellingwerf, Friesland.

Onbekende relatie (3) . “

Hjir kloppet fansels it ien en oar net: nei jins 65ste noch trije kear trouwe! En dyn de opsomming hjirboppe wurdt it houlik mei Dieuwke Eeuwes net iens neamd. Dikke kâns dat Jan Jacobsz nea mei Marrigjen Jans troude.

Jan Jacobsz Sickenga 1e & Dieuwke Eeuwes *±1685 (of ±1672) Wolvegea ±1685 Koarnjum †1764 Wolvegea †foar 1726 WolvegeaKeapman, skipper

1e&1705 Wolvegea↓9 bern (3e= Geertien)

2e&1726 Marrigjen Jans* Wolvegea†Wolvegea it wapen fan de Sickinga’s

236

Wis is dat soan Jan Jacobs yn 1726, in jier nei’t heit Jacob Jans (mooglik) mei Magteltje Kiers troude, mei Marigjen Jans de lapen gearsmiet. We nimme oan dat Marigjen net in jier earder mei syn heit troude. Wer 3 jier letter wurde Jan Jacobs en Marrigjen heit en mem: in lytse Jan.

Weststellingwerf, huwelijken 1726Vermelding: Bevestiging huwelijk op 15 september 1726 in

Wolvega Bruidegom: Jan Jacobs Sikkinga afkomstig van Wolvega Bruid: Marigjen Jans afkomstig van Wolvega

Weststellingwerf, dopen, doopjaar 1729Gedoopt op 8 oktober 1729 in Wolvega en SonnegaDopeling: Jan

Vader: Jan Jacobs Sikkinga Moeder:

Oer in tredde houlik fan Jan Jacobsz Sickenga mei in tred stikje sydsulver dêr’t we gjin namme fan witte, ha we it mar net. Safolle is wol dúdlik dat Hessel Sytses Brandenburg yn 1739 mei Geertien in frou mei poerbêste papieren troude. De femylje Sickinga hie jild, lân, perselen bosk, in eigen tsjerkebank fansels, in famyljewapen, in famyljebibel en in bûtenpleats, troch Schotanus oantsjut as ‘edele’ “Sickingastate” op it Wâld (yn 1676 ferkocht oan Albertine Agnes, widdo fan stedehâlder Willem Frederik van Nassau: “om er een lustoord van allure van te maken”), it koe net op by de Sickinga’s. Hessel Sytses Brandenburg hie wat moais oan ‘e heak slein: in mei goud ôfsetten stikje sydsulver!

Twa kear de namme Sickinga: flak by Krack =Crackstate, en de krite boppe Aldskoat.

↓5 bernGeertien Jans Sickinga & Hessel Sytses Brandenborg (=3e bern fan JJS + Dieuwke) *1713 Wolvegea*1710 Wolvegea

† † & 1739 Wolvegea

↓5 bernWytske Clazes Wildeboer Sytse Hessels Brandenburg* Ljouwert *1740 Wolvegea†1790 Ljouwert †1792 Ljouwert

Bakkersfeint1e &1769 Ljouwert

↓5 bernJetske Cornelis 2e & SHB *1756

237

†1811 Ljouwert (↓1 bern) 2e &1792 Ljouwert

Leeuwarden, dopen, geboortejaar 1778, doopjaar 1778Geboren op 18 mei 1778Gedoopt op 31 mei 1778 in LeeuwardenDopeling: Claas, zoon

Vader: Sytse Brandenburg Moeder: Wytske Clases

Zwaantje Alberts Klijnsma >>H7 & Klaas Sytzes Brandenburg*1784 Akkrum *1778 Ljouwert†1830 Nijegea †1854 Nijegea

boer &1801 Haskerhoarne

↓ 8 bern: Sytze, Janke, Wytske, Albert, Geertje, Sytske, Zwaantje, Janna

Feyte Yzaaks de Haan & Wietske Klazes Brandenburg >>H5*1807 De Jouwer *1809 It Mar†1884 Ald Skou/Jirnsum †1887 Ald Skou/JirnsumKokeapman, boer op d’ Ald Skou, riedslid, wethâlder fan Raerderhim, tsjerkfâd, ensfh.

& 7-11-1834 Langwar↓9 bern: Yzaak, Yzaak, Klaas, Hinne, Sytze, Anne, Swaantje, Kornelis, Wieger

1e Yzaak, *2 moanne nei de brulloft, † nei 18 dagen

Overlijdensakte Doniawerstal, 1835Aangiftedatum: 10 januari 1835, blad nr. 1 Overleden op: 10 januari 1835

Overleden: Izaak Feites de Haan, 18 dagen, vrouw, (yn it úttrekseltsje ha se fan Izaakby fersin in famke makke)

! sjoch foar Feyte, Wietske en de bern ek TFL , Haadstik XV: oer Swaantje, de dochter mei har fiif feinten, en de twadde Yzaak dy’t in faam hie dy’t net te fertrouwen wie.

Hinne Feites de Haan & Gerritje Tettes HofstraInskjen Annes Stoker

Sjoch foar de generaasjes nei Feyte en Wietske it oersicht by “De Haan” >> H1

Jirnsum yn de tiid fan Sjouke de Zee (1867-1954), de boeresoan dy’t neist lapkekeapman ek skriuwer, foardrager en propagandist fan it Frysk wie. De earste ek dy’t yn de Provinsjale Steaten Frysk sprekke woe. It waard him ferbean.

238

H6. De tûke fan “Stoker” oan de “De Haan-kant” : Inskjen Stoker en fierder werom)

Gerrit ?*±1700

↓

Opsterland, dopen, geboortejaar 1732Geboren op 28 maart 1732 in GorredijkDopeling: Anne Gerrits, zoon

Vader: Gerrit Moeder:

Anne Gerrits Akke Wiegers & Lomme Wiegers de Vries *1732 De Gerdyk *1750 *1744†? †1826 Opsterlân †1826 Opsterlân, 84 j

& De Knipe 1776 ↓6 bern ↓6 bern: Saakjen, Tryntsje, Wieger, Joukje, Duttje, Lysbeth

Gerrit Annes Stoker & Saakje Lommes de Vries *1777 Langsweagen *1778 Langsweagen†1850 Opsterlân †1856 Opsterlân

&1804 Koartsweagen↓5 bern: Akke, Annigje, Anne, Lomme, Kornelis

Anne Gerrits Stoker & Antje Wytzes van Hessen >>H8*1813 De Knipe *1816 Koartsweagen†1859 Opsterlân †1892 Opsterlân

&1839 De Gerdyk↓8 bern

Ynskjen Stoker & Hinne Feites de Haan*1849 Langsweagen *1840 Aldskou-Jirnsum†1934 Opsterlân †1914 Ald Skou

&1875 De GerdykBoer

↓8 bern

Geboorteakte Schoterland (mairie Knijpe), 1813Aangiftedatum 24 mei 1813, blad nr. 12Anne Stoker, zoon, geboren 23 mei 1813 Vader: Gerrit Annes StokerMoeder: Saakjen Lommes

Sjoch foar de generaasjes nei Inskjen en Hinne it oersicht by “De Haan >>H4

239

H7. De tûke fan Zwaantje Alberts Klijnsma, de mem fan Wietske Klazes Brandenburg en in oerbeppe fan pake Anne de Haan; mei sydtûkjes 2 generaasjes foar Janke Johannes Propsma, de mem fan Zwaantje Klijnsma; mei in part fan de foarâlden fan Zwaantje Alberts Hagen, de mem fan Albert Pieters Klijnsma)

Jelle Joh. & Hylck Wybren Wybren Romkes & Wytske Hentinga Waltes Hertinga

*±1598 Ousterh. *±1598 *±1606 *±1606 &1628 Haskerl. &1636 Teroele

↓1 bern? ↓/ /

Jan Sj Coning & Aaltje Gerbens Joh Jelles Dykstra & Tryntje Wybrens &1677 Hearrenfean *±1636 *±1640↓3 bern: Grietje, Martjen, Sjoerd &1660 Doniawerstal

/ / ↓1 bern? /Jan Pieters & Grietje Foppes Sjoerd Jans Coning Romcke Joh. Corn. Karstes

↓ *1684 Hearrenfean Dykstra*±1665 *±1656 de J.&Verdske Jans*1692 &Grietje &Wimke Jacobs

Jan Hagen &1712 Nijehaske Wopckes Keverling 1656 Snits&Zwaantje &1687 De J. &1686 De Jouwer

/ / ↓ ↓3 bern ↓1 bern? ↓1 bern?

Foppe Jans1e& Geertje Albert J.&Janke Sj. Coning Wybren Romckes & Janke CornelisKlijnsma Reintjes Hagen *±1713 * 1692 *1690 De Jouwer*±1696 Ousterh. *±1700 *±1700 †±’64 De J. †nei ‘49† †1726 &1714 De Jouwer

1e&1716 &1727 Nijehaske Eigenerfde boerek: ‘rike feanbaas ↓ ↓ ↓3 bern: Gooytske, Pieter, TietjeFK 2e&’27Sibbeltje Rinkes

*1698 †1733 ↓ ↓ ↓3 bern: Rincke, Rincke, SibbeltsjeFK 3e&’33 Harmke Tzjietyses ↓2 bern: Tjitze, Tjitze ↓ ↓ ↓9 bern

/Pieter Foppes Klijnsma & Zwaantje Alberts Hagen Johannes Wybrens & Beerntje JurjensBoer en feanbaas *1724 Aldehaske *1728 Haskerhoarne *1723 De Jouwer *±1727 Broek b J.†1807 Aldehaske, 83 j †1823 Aldehaske 94 j &1754 Aldehaske

&1748 Aldehaske ↓6 bern: Janke Johannes Propsma + Wybren, Jurjen, Jacoba, Tryntsje, Romke

↓8 bern: Foppe, Foppe, Albert, Jan, Geartsje, Janke, Janke, Janke

↙

240

Albert Pieters Klijnsma & Janke Johannes Propsma*1754 Ousterhaule *1755 Haskerhoarne†1812 Akkrum †1837 Goaiïngaryp

&1779 Haskerhoarne↓8 bern: Pieter. Berendtje/Bintje, Zwaantje, Janke, Johannes, Foppe, Geertje, Sietske

Zwaantje Alberts Klijnsma & Klaas Sytzes Brandenburg >>H5*1784 Oldelamer *1778 Ljouwert†1830 Ousterhaule boer

&1801 Haskerhoarne↓8 bern: Sytze, Janke, Wytske, Albert, Geertje, Sytske,

Zwaantje, Janna

Feyte Yzaaks de Haan & Wietske Klazes Brandenburg *1807 De Jouwer *1809 It Mar†1884 Jirnsum †1887 Jirnsumboer

▼ &1834 Langwar ↓9 bern: Yzaak, Yzaak, Klaas, Hinne, Sytze, Anne, Swaantje, Kornelis, Wieger

Huwelijksakte Doniawerstal, 1834

Bruidegom: Feite Yzaaks de Haan, oud 26 jaar, geb te Joure, gemeente Haskerland Vader: Yzaak Feites de Haan Moeder: Antje Wiebrens Cornelis Bruid: Wietske Klazes Brandenburg, oud 25 jaar, geboren te Het Meer, gem. Schoterland Vader: Klaas Sietzes Brandenburg Moeder: Zwaantje Alberts Klijnsma Datum: 7 november 1834, akte nr. 17

▼Persoonlijke gegevens Yzaak de Haan Hij is geboren op 23 december 1834 in Irnsum, , Friesland, Netherlands.Hij is overleden op 10 januari 1835 in Irnsum, , Friesland, Netherlands

↓Hinne Feites de Haan 1e& Gerritje Tettes Hofstra

2e& Inskjen Annes Stoker

Sjoch fierder it oersicht fan “De Haan’ >> H1

Hoe’t it Klaas Brandenburg en Zwaantje Klynsma tsjinwierre op ‘e pleats.(Út “De Hoannebeam” fan H. de Haan): sj.o.s.

241

út “De Hoannebeam” fan H.C. de Haan

Klaas Brandenburg en Zwaantje Klijnsma ha op ferskate pleatsen buorke, dat blykt ek út de berteplakken fan har acht bern. De earste trije, Sytze, Janke en Wytske binne yn It Mar by De Knipe op ‘e wrâld kommen (1803, 1805 en 1809), de fjirde, Albert, waard yn 1815 berne yn of by Terbant, Geartsje en Sytske yn 1817 en 1819 yn Follegea/Eastersee, Zwaantje en Janna yn 1820 en 1823 yn Ousterhaule. Dat binne fjouwer ferskate plakken. De oerstreaming wie yn 1825. Dêr binne Klaas en Zwaantje beide ek ferstoarn, yn resp. yn 1854 en 1830. Dêr moat de pleats dan stien ha dy’t yn 1825 troch it wetter hielendal ferinnewearre waard.

242

H8. In sydtûke fan de De Haan-kant is dy fan Van Hessen (fan Antje van Hessen,

troud mei Anne Stoker, in beppe fan memmeskant fan pake Anne) sjoch ek TFL side 60 e.f.

Hessel Ydes van Hessen & Sjoerdtje Jans*? De Gerdyk * ? Koartsweagen

&1738 Koartsweagenschuitmaackersknegt

↓4 bern: Jan, Binne, Hans, Girbe Wytze Tjeerds & Romke Jens Jans ↓1 bern?

Binne Hessels van Hessen & Antje Wytzes*1759 Koartsweagen *1766 Koartsweagen†1833 Opsterlân †1850 Koartsweagen 84 jBoer

&1785 De Gerdyk↓4 bern: Wytse, Hessel, Sjoerdtje, Romkjen

Wytze Binnes van Hessen & Ynskjen Geerts Hollander >>H9*1791 Koartsweagen *1790 St.-Jansgea†1853 Opsterlân †1871 Ljouwert

&1814 De Gerdyk↓2 bern: Antje, Binne

Antje Wytzes van Hessen & Anne Gerrits Stoker >>H4*1816 Langsweagen *1813 De Knipe†1892 Opsterlân †1859 Opsterlân

&1839 De Gerdyk↓8 bern:Saakjen, Wytse, Saakjen, Ynskje,

Antje, Gerritje, Akke, Akke

Hinne Feites de Haan & Inskjen Annes Stoker↓8 bern

Anne de Haan & Tjepkje de Vries

Sjoch foar de generaasjes nei Antje en Anne ek it oersicht fan “De Haan” >> H1

Koartsweagen

243

H9 In sydtûkje fan de De Haan-kant is dy fan “Hollander”mei Ynskje Geerts Hollander, de frou fan Wytze Binnes van Hessen en in beppe fan Inskjen Annes Stoker.

Geert Tammes & Corneliske Joukes*Langsweagen *1767 Benedenknipe†foar 1841 †1841 Skoatterlân

&1786 De Knipe

Opsterland, huwelijken 1786Vermelding: Attestatie afgegeven op 3 mei 1786

Bruidegom: Geert Tammes afkomstig van Langezwaag Bruid: Corneliske Joukes afkomstig van De Knipe

Opmerking : met attestatie naar De Knipe

↓1 bern?

Ynskjen Geerts Hollander & Wytze Binnes van Hessen >>H8*1790 St.-Jansgea *1791 Koartsweageen†1871 Ljouwert †1853 Opsterlân

&1814 Langsweagen↓2 bern

Anne Gerrits Stoker >>H6 & Antje Wytzes van Hessen*1813 De Knipe *1816 Koartsweagen†1859 Opsterlân †1892 Opsterlân

&1839 De Gerdyk↓8 bern

Ynskjen Annes Stoker & Hinne Feites de Haan↓8 bern

Tjepkje de Vries Anne de Haan

↓5 bern


Sjoch foar de generaasjes nei Anne Gerrits Stoker en Antje Wytzes van Hessen ek it oersicht fan “De Haan”.

De Knipe

244

XXXVI. As lêste

Fjouwer femyljes, fjouwer lagen mei al harren kâlde kanten ha makke wat wy no binne. We skaaije út deeglike foarâlden, we binne yn al dy jierren mar in pear echte “dogenieten” tsjin kommen, al kinne wy der noch oer redendiele wat krekt ‘deeglik’ is en wat “dogenieten” binne. De femylje De Haan hat fan dizze fjouwer altyd it measte yn de molke te brokkeljen en út de ponge te fiskjen hân: jild, ûnreplik guod: boeren, pommeranten. Mar ek oan de kant fan de Kloostermannen binne we, fier werom, mannen fan gewicht, oansjen en ynfloed tsjin kommen. Jild socht dan jild, kowerútsjes en klompen waarden doe teld. Dat lân en jild letter út elkoar skuord waarden, hie fansels alles te krijen mei it grutte tal bern, mear as seis, sân, acht bern wie neat bisûnders. Sa bleau der fan de grutte pleats, fan al dat lân en jild, en sa fan dy ynfloed op ‘en doer net folle oer.

Mar ek yn femylje De Vries kamen grutte húshâldingen foar. En dan koe it ek noch barre dat in widdo mei in hokfol bern troude mei in widner mei noch in pear mear en dat sa dy twa soarten bern noch minder romte oan de itenstafel krigen. Mar it wie foar beide, jong bestoarn, doedestiid in praktyske oplossing foar in protte problemen: in kostwinner foar de ien, in brijsiedster fan de oar. Leafde kin groeie.

We ha it al hân oer ús Oertsjongerske woartels by De Vries, dy’t makken dat we dizze foarfaars net al te fier werom fine kinne. Se kamen faak út de omkriten fan Gythoarn (û.o. de Minken, de Ooms en Kolk) en ek wol fan de kanten fan Vriezenfean en bedarren faak yn en om it fean om St.-Jansgea hinne om turf te winnen en te ferfarren.

Fan nochal wat oantrouden ha we allinnich de heit en mem fûn en sochten we ommenocht nei fierdere foarâlden. Dy foarâlden ha we spitich genôch net wer in namme jaan kinnen, net wer in hiel lyts bytsje ta libben bringen kinnen. Want dat wie fansels ek in doel fan myn krewearjen: it ferline wer ta libben bringe.

Hoe fierder werom, hoe minder ik my besibbe en ferbûn fielde mei de opdolle nammen, mei de omheech wrotten foarâlden. Frjemd wol wat, want it is tagelyk wol de bedoeling fan in genealooch en in sneuper krekt dy generaasjes fier, fier werom in namme, en noch moaier, in ferhaal te jaan. Mar it is fansels wol sa dat yn ús bloed mar in spatsje en noch minder, sit fan it bloed fan bygelyks in Jelscama of in Haye Wytzes. Us DNA sil gjin ‘match’ mear yn sitte en in ferbûnens mei dy sa-fier-werom- foarâlden fiel ik yn elts gefal net mear. En fan grutskens op foarâlden fan sa fier werom is dan ek hast gjin sprake.

As alderlêste hjirnei noch in opsomming “Wat kaam der op it aljemint?” fan de mear en wat minder opmerklike foarfallen en foarfaars yn ús fjouwer femyljes. Ek hjir jildt wer dat we net ien tekoart dwaan wolle en noch minder de yndruk jaan wolle dat it libben fan de ien mear de muoite wurdich is as dat fan in oar. It is bedoeld om koart en oersichtlik wer te jaan wat we yn “Twa Ferweven Libbensferhalen” en yn it “Supplemint” sa al nei boppe helle ha.

245

XXXVIII. Wat kaam der op it aljemint?

Tusken ( ) soms in jiertal, de femylje, in persoansnamme; TFL ferwiist nei it earste boek, S nei dit Supplemint, Z = Zylstra, K = Kloosterman, V = De Vries, H = De Haan.

1. Grutte Wierd, de rjochterhân fan Grutte Pier, mooglik in “hiel-fier-fuort-foarfaar” oan de Kloosterman-kant. S: K2 en K13

2. Safolle klompen foar de doar, safolste lytser de erfenis. (De Haan) TFL XIV, S: XXV, S: XXIV, S: XXIII.

3. Pommeranten mei modder oan de kloet (De Haan). TFL XV, S XXV 4. De Gieterske woartels by De Vries. S: V1-V75. In pear “doerakken” trappearre : de bak yn (“strooperij”, mishanneling, stelderij,

oplichterij, ûnrjochtlik “rooijen van aardappelen”, poere, biddelarij en oare ûnnoazele fiten). TFL: XVII, S:XXXII

6. Slûkjende slachters yn Rotsterhaule (1839, Jan Hessel de Vries). TFL: XVII, S:XXXII7. Neef en nicht frijt licht (De Haan). S: XXIII, S: H XXXI)8. It skoalfamke dat mem wurde moast (Elisabeth Kloosterman). S: V9. Bern sûnder boaskjen (Janke, Bieuwkje en Elisabeth Kloosterman e.o.) TFL: XI S:VIII

en V10. De soan dy’t mei syn (styf)mem troude (Rinse Oedses). S:XI11. De Dútske dûmny Colerus fan Raard mei syn tsjeppe dochter Elisabeth

(Kloosterman). S: K7 en K812. It fertrietlik barren op Nes (Wieger Zylstra) TFL:II en IV, S: XVIII13. Al wer it flierkleed oprôlje! TFL: III, S: XVII14. Út de skoalbank, op de tuolle, der moast wat fertsjinne wurde! TFL: I, S: XIII, XIV,

XV, XVI, XVII15. Fryske Schweitzers yn Xanten, Kalkar en Wartburg, foar, yn en nei de oarloch. TFL: I,

III, V, S: XIII, XVII, XIX, XXVIII, XXVIX16. Twa frouwen, twa susters nei ’t hôf (pake Wieger, Friens) TFL: XI, S: VI17. Al dy lytse poppen dy’t net grut wurde mochten. S: XXXIV18. Al dy heiten en noch mear memmen, sa jong al wei. S: XXXIII19. De moard op Tyttje Kloosterman (Drachtsterkompenije,1891). S: III20. “Deserteur” Lolle Jeltes (1831). S: III21. Pake Wieger en syn nammesykte. S:XIII, S: XIV22. De skoalle fan Friens. S:IX23. De karrider fan Grou (Tsjêbbe van der Meer) S:XVI24. De swalker-dichter fan Grou (Jan Wester). S:XXIX25. Mollefanger, hynstekeapman en noch folle mear (Marten de Vries). S:XVII26. It dea-swijen fan wat sa sear die. TFL: III en IV27. De striid om it bestean (fan grutboer en komelker, fytsmakker en karrider,

molkfarder en hekkelder, hinneboer en Schweitzer, mollefanger en bargeboer, dûmny en skoalmaster, tsiismakker en skieppehoeder, skipper en keapman,

246

doarpsrjochter en dogeniet, en sa noch folle mear). TFL: XVI en S: ferskate haadstikken

28. Emigranten (Koopman). S: XV29. Leafde kin groeije, de húshâlding berêden. S: ferskate haadstikken30. Te grutsk foar syn AOW (Jan Baukes de Vries). S: XIX31. It riedsel fan de mem fan Jan Lolles (±1812). S: III32. Krekt op ‘e tiid troud. û.o.TFL 4333. Húshâldster by heit. S: XVII34. Pieter syn striid om syn rjocht. (Pieter Zylstra, Reduzum) S: XIV35. De dea yn it tichthús (Jonas/Joons Oedzes Koster/Feenstra én Popke Wybes

Wagenaar). S: XXXII Z236. De brêgeman op jierren (Jacob Lolles, 1767, Jacob Jeltes 1819, e.o.). S: III en oare H.37. In skieding op jierren (Froukje Mink, 1934). S: XXII38. Fjoer, wetter en mear tsjinslaggen op ‘e pleats. TFL XXV39. Leafde, lok en lijen op ‘e pleats (De Haan). TFL: XV, S: XXIII, XXV40. Ut namme fan Napoleon: in femyljenamme!41. 24 generaasjes!42. It “eale” bloed yn de ieren fan de Kloostermannen.43. De grêfstien fan pake Wieger ‘recycled’. (TFL 44. De wetterfloed fan 1825 (De Haan, TFL 65)45. It tryste beslút fan in ferkearing (De Haan, TFL 65)46. Gâns flecht op ‘e koai foar ien faam (De Haan, TFL 65)47. De Kâlde Kant48. In dûmny dy’t net doogde (S:XVI)49. In drama yn Haarlem (S: XXXII)

En sa noch folle mear.

Noch in kear St.- Jut eartiids

247

Bronnen dêr’t ik tankber gebrûk fan makke ha:

Ferskate genealogyske oersichten by Google It digitale argyf fan û.o Tresoar, Allefriezen, Genlias. It digitale argyf fan de Ljouwerter Krante (en Frisia) Martinus Jongsma: Criminaliteit in Achtkarspelen, 2012 Henk de Haan: De Hoannebeam, 1982 Geert Zylstra: Genealogie Zijlstra-Pieterzijl, 1993 Ferlinepraat út Eagum, Idaerd, Reduzum, 1992 Twa Ferweven Libbensferhalen, Wiger Zylstra, 2012 ’t Westernêst, Anne Wester, 2005 Jan Westers wurk, samling fan ferhalen en gedichten, út de perioade 1960-1970 It Bertehûs, ferskes en fersen by printsjes fan Grou en Omkriten, 1963-1964,

Jan Wester

En as lêste: tank oan Jan Schiere, foar syn genealogyske oanfollings.

248

Ynlisfel by side 16 en 17 fan it Supplemint fan “Twa Ferweven Libbensferhalen”

DE MOARD OP TYTTJE DE HAAN-KLOOSTERMAN

yn de nacht fan 27 en 28 april 1891 yn Drachtsterkompenije

Op side 16 en 17 fan it Supplemint fan “Twa Ferweven Libbensferhalen” ha we it hân oer Tyttje Kloosterman:

“Dan Tyttje, it fjirde bern fan Jelte en Elisabeth/Lysbet. Dat hat wat west! Berne yn 1816 yn Eastermar, yn 1841 troud yn Drachten mei widner mei trije lytse bern, Foppe de Haan (!), mem fan Jelke *1842, al 15 jier widdo, likernôch 73 jier, nea in minsk kwea dien. En dan: Fermoarde! It stumper! Moarns betiid om seis oere ek noch!”

o “Om het leven gebracht door Hendrik Kornelis

249

de Vries die daarvoor een gevangenisstraf kreeg van 15 jaar.” (28 april 1891, Drachsterkompenije).

Sa stiet it yn ús Supplemint. It kloppet net hielendal, witte we no. We binne nei it ferskinen fan dat Supplemint it ien en oar mear, it ien en oar better te witten kommen oer Tyttje,

en wol sa folle dat it de muoite fan dit ynlisfel leanet. Dizze moard yn april 1891 yn Drachtsterkompenije wie grouwelich en nijsgjirrich, tryst en bizar. Dat fûn ek Fenno Schoustra, skriuwer, publisist en útjouwer (û.o fan ‘t Kleine Krantsje). Hy beskreau it drama wiidweidich yn syn “Moord en Doodslag in Friesland” (Friese Pers, 1979). Hy hat dêrby (om redenen fan privacy en piëteit?) de nammen fan de

250

“haadrolspilers” feroare. Sa wurdt Tytje de Haan- Kloosterman by Schoustra “Tietje de Haas” en de moardner, Hendrik Kornelis de Vries, wurdt by him Kees de Vreeze. Mar fierder komt it ferhaal hielendal oerien mei it rjochtbankferslach dat troch it Arrondissemintsgerjocht fan Hearrenfean by de útspraak op 18 juny 1891 op papier setten is.

Tyttje dus. Yn 1841 troud mei widner Foppe Hendriks de Haan. Foppe wie earder, yn 1829 troud mei Grietje de Jong fan Langsweagen. Der kamen trije bern, mar doe’t yn 1840 Grietje weirekke, wienen der al twa lytse pjutten stoarn, allinnich Hendrik wie der noch en dy soe ek mar 17 wurde.

Foppe, 37 jier, troude in jier nei de dea fan Grietje mei ús Tyttje Kloosterman fan Semar, 24 jier, dochter fan Jelte Lolles Kloosterman en Elisabeth Taekes Douma en in âldmuoike fan (beppe) Wytske en (beppe) Roelie). Se krigen trije bern, Jelke, Ruurd en in twadde Hendrik. Yn 1876 rekket Foppe der by wei. Tyttje,

251

dan 59, wurdt widdo en heukert thús allinnich wat om, want de jonges binne al lang it hús al út. Se kin har draai mar min fine, se mist Foppe, se mist in man yn har bedstee.

Yn novimber 1890, se wie doe al 73, krijt Tyttje gedoente mei in fint fan noch gjin tritich. It hjitte earst dat Hendrik de Vries by har yn ‘e kost wie, allinnich mar by har oan tafel siet, mar de waarmbloedige Tyttje krige Hendrik sa fier en krûp by har ûnder de lekkens. Elts wist it yn it doarp: Tyttje en Hendrik libben as man en frou. Se waarden berabbe, it doarp hie de gek mei Hendrik: mei in beppe op bêd!

Doe’t Hendrik nei ferrin fan tiid syn nocht fan “it âld wiif” krige, sjantearde Tyttje him: se soe him by de plysje oanjaan omt hy har ienige skiep yn in heal dronken bui ferpatst hie en se soe nei syn faam Tryntsje yn Siegerswâld gean en dy fertelle dat har Hendrik yn de tiid dat hy har, Tryntsje, in liif fol hannen en fuotten besoarge hie, yn Drachtsterkompenije mei it boarterke op jierren op bêd west wie. Hendrik besocht har fan har

252

stookjende praatjes en plannen ôf te hâlden, hy krûpte har nochris op de lije side, hy soe in oar skiep foar har keapje, hy soe mei har wenje yn it húske dat hy, fan it jild fan syn oansteande skoanheit, flakby sette liet, hy soe. . .

Mar Tyttje liet har net sa lang paaie en doe’t se hearde dat Hendrik mei Tryntsje al ûnder de geboadens stie, sei se him dat se de oare deis nei Siegerswâld ta soe om syn oansteande breid alles te fertellen, benammen hoe’n wille Hendrik en sy tegearre yn ‘t bedstee hân hienen.

Hendrik seach it swurk al driuwen en syn Tryntsje fuortdraven, hy hie skjin syn nocht, syn nocht fan Tyttje, syn nocht fan dat âlde waarmbloedige wiif, syn nocht fan de rabberij en de smeulske praatsjes, syn nocht ek fan de drigeminten fan Tyttje. Dat tocht er en hy sei it ek mei safolle wurden oan ien fan de buorlju: ”Ik woe wol dat se moarnier ophongen wie”.

De oare moarns, it wie de 28ste april 1891, om in oer’ as seis, waard Tyttje troch de buorlju en Hendrik, dy’t wakker

253

bearde dat hy fan neat wist, fûn: in tou om ‘e hals, heal lizzend en hingjend ûnder in ljedder. Plysje Boersma en dokter Beintema wienen gau út ‘e rie: “Se hat harsels tekoart dien, harsels ophongen.” Gjin twifel.

Tyttje waard in pear dagen letter nei ’t hôf brocht, mar de praatsjes waarden net begroeven.

Sels Hendrik fernuvere him deroer dat hy net oppakt wie, hy hie it wat tûker oanpakke moatten, dat se net oan him tinke koenen. Justitia hearde de ferhalen ek en Tyttje waard, foardat se har goed en wol deljûn hie, wer opgroeven en twa skoudokters, Rinkes en Kylstra fan Hearrenfean, mochten Tyttje nochris goed meunsterje. Se waard, 14 dagen dea, foar safier Tyttje meiwurkje woe, opnij yn de hâlding setten sa’t se dy moarns, de 28ste yn har húske fûn wie, heal lizzend, heal hingjend, tou om ‘e hals. Op ‘e nij waard se fan alle kanten besjoen. Doe wienen se opnij gau út ‘e rie: “dat de worging aan het lijk van de overledenen niet aan zelfmoord, maar aan vreemde handen

254

moet worden toegeschreven”. Moard dus, gjin selsmoard, moard. Hendrik waard nochris kitele en gong doe al rillegau oerstach, net opwoechsen tsjin arguminten, oanwizings, heale bewizen en twingende fragen. Ja, hy hie syn nocht fan dat gebliksem hân en doe’t Tyttje dy jûns fan 27 april op ‘e nij drige Tryntsje, syn oansteande breid dy’t swier wie fan syn poppe, alles te fertellen, hie hy de âld frou mei in tou om ‘e hals smoard en har sa’n bytsje ûnder de ljedder hongen, dat it like dat se harsels tekoart dien hie. En nee, hy hie der gjin spyt fan, it âld wiif hie him al te lang yn de besnijing hân, it koe sa net langer. En letter yn ’t gefang tsjin in sipier: “As ik der goed oer neitink, soe ik dat âlde wiif fan lilkens noch wol opfrette kinne.”

Twa moanne letter stie Hendrik al foar de rjochter fan it Arrondissemintsgerjocht fan Hearrenfean.

Hy luts syn bekentenisse doe foar in part wer yn: hy hie Tyttje de Haan net mei ferdrach, net willemoeds, in tou om ‘e hals lein, mar

255

har yn lilkens smoard doe’t hy wegere noch in nacht by har te bliuwen (“do kinst hjir ommers wol bliuwe, och toe mar, noch ien nacht”) en Tyttje doe opnij drige har ferhaal by syn Tryntsje yn Siegerswâld te dwaan: “Do silst hjir bliuwe of ik gean moarn nei Siegerswâld”.

Yn syn rekwisitoir lies de Ofsier fan Justysje Von Baumhauer alderearst dokter Beintema it leksum omt hy wat al te hastich syn konklúsjes lutsen hie: “harsels tekoart dien”. Nei’t hy Hendrik ek nochris it mannewaar opsein hie, net allinnich foar syn moannenlange ”vleeselijcke gemeenschap met Tyttje Kloosterman, tot op het tijdstip van het plegen van het feit”, en foar de moard fansels, mar ek foar syn hâlding nei Tryntsje ta, dy’t hy yn Siegerswâld allinnich mei in lytse poppe sitte liet en dy’t hy net iens frege hie om him te ferjaan doe’t se him yn it kasjot opsocht, betocht Von Baumhauer dat Hendrik 15 jier de bak yn mocht, dan hie hy in moai skoftke de tiid om syn berou te finen.

Hendrik syn

256

abbekaat, mr. Jonkers fan De Sweach, hie it noch oer de net te bedimjen hertstochten fan de 73-jierrige Tettje, de skamte fan Hendrik omt hy him troch in âld frou ynpalmje litten hie en de drigeminten fan de frou doe’t Hendrik net foar har mar foar syn Tryntsje kieze woe. It joech net it measte, Hendrik hie bekend ek al hie hy dy bekentenis letter foar in part wer ynlutsen. De buorlju as tsjûgen wienen dúdlik en ek de tsjûgen-deskundigen, de dokters dy’t seksje dien hienen, allegearre pleiten se tsjin Hendrik. It bleau 15 jier, doe yn Hearrenfean en trije moanne letter yn it Gerjochtshôf yn Ljouwert, nochris: 15 jier. Mear witte we fan ús Tyttje Kloosterman en har ‘lover’ en moardner Hendrik net, mar dit wie, tinkt ús, wol mear as genôch!

wiger

257

Wiger Zylstra Twa Ferweven Libbensferhalen Supplemint Margje Klaas

Documents

Transcript of Wiger Zylstra Twa Ferweven Libbensferhalen Supplemint Margje Klaas