MKB ICT-onderzoek 2009

- 1 -

ICT: noodzakelijk kwaad of concurrentievoordeel? Voor 32% van het MKB vormt ICT een bijrol binnen de business, terwijl voor het overig deel ICT een sleutelfunctie heeft binnen de bedrijfsvoering: als de ICT uitvalt, ligt de business plat. Nog lang niet iedereen is hiervan overtuigd, want 60% van de bedrijven ziet de ICT als slechts ondersteunend voor het bedrijf. In april 2009 heeft IS Interned Services Nederland een enquête gehouden in samenwerking met bizz over de status van ICT binnen het MKB. IS Interned Services realiseert en managed bedrijfskritische ICT-oplossingen die bijdragen aan het succes van haar klanten. Bizz is een onafhankelijk maandblad voor de ondernemers, dat zich richt op directeur-eigenaren van ondernemingen. Bizz biedt informatie, die de ondernemer helpt bij haar bedrijfsvoering.

Waarom het MKB ICT onderzoek? ICT-oplossingen zijn vaak een onmisbaar onderdeel in de bedrijfsvoering. Maar lang niet elke ondernemer haalt het maximale uit zijn ICT-omgeving. Want ICT is voor ondernemers vaak complex en lastig te begrijpen. Bizz en IS Interned Services zijn geïnteresseerd naar de ICT ervaringen van MKB ondernemingen. Wat zijn voordelen van ICT voor bedrijven? Waar liggen uitdagingen? Hoe belangrijk is ICT voor de business? Kan het bedrijf investeringen in ICT uitstellen, of valt de business dan om? Het onderzoek is online uitgevoerd onder ondernemers. Meer dan 2.000 ondernemers deden mee. De resultaten geven een goed beeld van het belang van ICT binnen het MKB.

Resultaten van het onderzoek Wie deden er mee? In totaal hebben 2.340 respondenten aan het onderzoek mee gedaan, waarvan 254 zzp’ers. De respondenten werden geworven via bizz dat zich richt op het MKB. Zoals verwacht kon worden, is tweederde van de steekproef een onderneming met 1 tot 19 medewerkers. Het merendeel van de bedrijven die mee hebben gedaan heeft 0 - 5 IT-er in dienst. Wat is er bij bedrijven geautomatiseerd? Hoe groter het bedrijf, hoe meer processen binnen het bedrijf geautomatiseerd zijn. Opvallend is dat de facturatie / accountancy processen geautomatiseerd zijn bij bedrijven ongeacht grootte – zelfs bij de zzp’ers. De bedrijven met 100 of meer werknemers hebben opvallend vaker HRM- en salarisadministratie processen geautomatiseerd vergeleken met de kleinere bedrijven. Binnen bepaalde branches is de mate van automatisering veel hoger dan bij andere branches. Voorbeelden van minder geautomatiseerde branches zijn: detailhandel food, horeca, vrije beroepen. Branches waar alle processen intensief geautomatiseerd zijn: groothandel, zakelijke dienstverlening, IT, industrie.

MKB ICT-onderzoek 2009

- 2 -

Basis: n=2.086 bedrijven met minimaal 1 medewerker

ICT kansen = kansen voor de ondernemer Vooral voor de kleine en middelgrote bedrijven liggen er nog kansen om met ICT meer mogelijkheden voor de business te realiseren: 19% van de bedrijven met minder dan 100 werknemers denkt alle mogelijkheden van ICT optimaal te benutten. De overgrote meerderheid denkt dat er nog wel potentie in ICT zit voor het bedrijf. Veel genoemd wordt het beter of meer gebruiken van bestaande software – kennelijk worden reeds aangekochte systemen niet altijd optimaal benut. Ook ziet men kansen voor zaken die men nog niet geautomatiseerd heeft: CRM systemen worden genoemd, maar ook automatisering van orderingsprocessen, documentenbeheer, klantbenadering, planningssystemen. Opmerkelijk vaak wordt genoemd het integreren van verschillende systemen: gegevens die nu in 2 of meer systemen moeten worden ingevoerd of geregistreerd worden, zouden in één systeem moeten komen, zodat er minder vaak dubbele handelingen of handmatige bewerkingen gepleegd zouden moeten worden. Ook wordt vaak scholing en training genoemd als een belangrijke stap om ICT beter te benutten.

Basis: n=2.086 bedrijven met minimaal 1 medewerker

Welke processen in het bedrijf geautomatiseerd?

46%

31%

44%

70%

78%

64%

38%

41%

27%

29%

27%

20%

15%

15%

19%

75%

37%

51%

29%

24%

23%

11%

11%

5%

ERP

Productie/productdesign

Logistiek

Facturatie/Admin/Accnt.

HRM en salaris

Officesoftware

Ordering / oplevering

CRM

Documentmanagement

VoIP

Projectmanagement

Business Intelligence 1 < 100 (excl zpp'ers) 100+

Vindt u uw bedrijf optimaal geautomatieerd?

26%

74%

19%

81%

Ja, ik heb het gevoel alle mogelijkheden

van ICT optimaal te benutten

Nee, er zijn nog mogelijkheden op ICT

gebied

1 - 99 100+

MKB ICT-onderzoek 2009

- 3 -

Hoe belangrijk is ICT voor het bedrijf? Aan de hand van elf stellingen krijgen we inzicht in het belang van ICT voor de business. Bijna alle respondenten verwachten dat het belang van ICT voor het MKB in de toekomst toe zal nemen. Voor de helft van de bedrijven met tenminste 1 medewerker betekent het uitvallen van de ICT dat het bedrijf plat ligt, terwijl tegelijkertijd 60% zegt dat de ICT een ondersteunende rol heeft.

Basis: n=2.086 bedrijven met 1 werknemer of meer

Kruistabel: percentages zijn rijpercentages

ICT heeft bij ons bedrijf vooral een ondersteunende rol

Totaal

% (helemaal) mee eens

% neutraal % (helemaal) mee

oneens

Als de ICT binnen ons bedrijf

uitvalt, ligt de business plat

% (helemaal) mee eens 63% 18% 19% 1.089

% Neutraal 47% 45% 8% 394

% (helemaal )niet mee eens

62% 23% 14% 673

Totaal 1.293 529 334 2.156

63% van de respondenten die weet dat het bedrijf plat ligt als de ICT uitvalt, vindt desondanks dat de ICT slechts een ondersteunende rol binnen het bedrijf heeft. Dit lijkt op een ernstige onderschatting van het belang van ICT voor het bedrijf!

22%

50%

46%

12%

41%

60%

38%

44%

46%

61%

84%

39%

32%

21%

58%

27%

15%

18%

11%

13%

12%

2%

ICT is een vast agendapunt in de MT vergadering

Als de ICT binnen ons bedrijf uitvalt, ligt de business plat

ICT is bij ons een bedrijfskritisch proces en levert direct een bijdrage aan de omzet

ICT kost vooral tijd en geld en levert weinig op

Door gebrek aan kennis maken we te weinig gebruik van de vele mogelijkheden op ICT-gebied

ICT heeft bij ons bedrijf vooral ondersteunende rol

De ICT binnen ons bedrijf levert duidelijk concurrentievoordeel op

Ons bedrijf is trots op de ICT-systemen die we hebben draaien

Bij ons bedrijf loop de ICT op rolletjes

Ons bedrijf investeert alleen in ICT als het bijdraagt aan core business of als het leidt tot kostenbesparingen

Het belang van ICT in het MKB neemt in de toekomst alleen maar toe

oneens eens

MKB ICT-onderzoek 2009

- 4 -

Tegen welke problemen rondom ICT lopen bedrijven aan? 35% van de bedrijven met minimaal één werknemer zegt nooit problemen met ICT te hebben. Het niet in huis hebben van de benodigde ICT kennis wordt het meest genoemd als probleem rondom ICT. Het niet voldoende in huis hebben van ICT kennis houdt ook verband met 3 andere veel voorkomende problemen rond ICT: 1. de gebruikersvriendelijkheid van de soft- en hardware laat te wensen over voor een kleine 30% van de bedrijven – kennelijk wordt er van een zeker kennisniveau uitgegaan bij gebruikers die er niet altijd is; 2. daarnaast ervaart 30% van de bedrijven problemen met het netwerk en tenslotte 3. men kampt ook met problemen rondom de integratie van verschillende systemen.

Basis: n=1.352 bedrijven die problemen met ICT ervaren

14%

18%

24%

16%

18%

22%

27%

13%

29%

42%

27%

Beschikbaarheid

Beveiliging

Kostenbeheersing

Capaciteit

Applicaties

Te veel tijd kwijt aan ICT (bijzaak) dan waar het echt om draait

Implementatie en integratie van verschillende systemen

Leveranciers en de daarbij behorende afspraken (SLA's)

Gebruiksvriendelijkheid soft- en hardware

Benodigde kennis

Netwerkproblemen

MKB ICT-onderzoek 2009

- 5 -

Verschillende typen bedrijven en rol ICT daarbinnen ICT speelt niet dezelfde rol voor elk bedrijf, voor het ene bedrijf is het van cruciaal belang en voor een ander bedrijf is het een bijzaak. Op basis van de verzamelde gegevens voor het MKB ICT onderzoek zijn we in staat 4 typen bedrijven te definiëren voor wie ICT een verschillende rol speelt en die er op een verschillende manier mee omgaan.

1 ICT bedrijven (15% van de bedrijven)

ICT = de business

Hoge ICT aanwezigheid

Veel ICT medewerkers in huis

ICT is goed geregeld

ICT is vast MT agenda punt Deze groep bedrijven laat zich kenmerken door een hoge ICT aanwezigheid binnen het bedrijf, zowel in systemen als ook in it-medewerkers. In dit cluster treffen middelgrote en grote bedrijven in de zakelijke dienstverlening – met een accent op IT services - en de IT zelf. Bij deze bedrijven vorm IT een vast MT-agenda issue; het vormt een bedrijfskritische succes factor. Men is trots op de ICT – het loopt op rolletjes en men haalt het maximale uit de ICT oplossingen die men in huis heeft. Overigens is bij deze bedrijven bijna alle ICT intern geregeld en wordt minimaal ge-outsourced. Als men zaken extern onderbrengt, is dit om uitvalsrisico te beperken. Een IT leverancier kiest men op basis van kwaliteit.

2 Groothandels en industriëlen (31% van de bedrijven)

ICT speelt toegevoegde rol

Groothandels, industrie, productiebedrijven

ICT nog niet optimaal – er is meer uit te halen

Veel ICT ge-outsourced Ook voor deze groep bedrijven speelt ICT een heel belangrijke rol en is er grote afhankelijkheid van de ICT. Het zijn bedrijven met 20 – 100 medewerkers met 1-5 it-medewerkers in dienst. Branches die veel voorkomen in deze groep: groothandels, industrie, productiebedrijven. Bijna alle bedrijfsprocessen zijn geautomatiseerd. Ook bij deze groep vormt ICT een vast agendapunt tijdens de MT vergadering. De ICT brengt een concurrentievoordeel met zich mee en loopt bovendien soepeltjes. Ook is er geen gebrek aan kennis over ICT. Ondanks dit alles ervaart men toch problemen met de ICT – in tegenstelling tot de eerste groep bedrijven. Men verwacht dan ook dat er meer uit de ICT te halen is dan dat men op dit moment realiseert. Bijna alle ICT-onderdelen zijn gedeeltelijk extern ondergebracht (e-mail services niet), ICT Project Management in hoge mate. Men belegt zaken extern, omdat de benodigde specialistische kennis niet in huis aanwezig is en om het uitvalsrisico te beperken. Maar ook om de eigen it-medewerkers vrij te houden.

3 Digibete bedrijven (38% van de bedrijven)

ICT niet belangrijk

Kleine bedrijven (tot 20)

ICT is eerder noodzakelijk kwaad

Geen it-kennis in huis, dus ICT moet gemakkelijk en gebruikersvriendelijk zijn

Dit cluster bestaat uit kleine bedrijven met 1 – 20 medewerkers die vooral actief zijn in de detailhandel – zowel food als non-food, de horeca en de bouwnijverheid. Meestal zijn er geen vaste it-medewerkers in dienst. Voor deze bedrijven speelt ICT geen belangrijke rol: als de ICT plat ligt, is het

MKB ICT-onderzoek 2009

- 6 -

gewoon ‘ business as usual’. ICT levert dan ook geen concurrentievoordeel op. Wel vindt men dat er geringe ICT kennis in huis is. Dit zal er ook toe leiden dat men ICT tè tijdrovend vindt, terwijl het slechts een bijzaak vormt voor het bedrijf. Voor deze groep moet ICT gemak brengen en gebruiksvriendelijk zijn.

4 Low-IT interest bedrijven (16% van de bedrijven)

Middelgrote bedrijven

ICT niet top prioriteit, wel nodig

ICT doorgaans ge-outsourced

Geen it-knowhow in huis

Deze kleinere groep bestaat uit middelgrote bedrijven met een nadruk op de automotive en bouwnijverheidsbranche. Net als de 3

e groep speelt ICT voor deze groep geen belangrijke rol, er is

veel ICT extern ondergebracht, vooral vanwege de expertise die in huis ontbreekt. Er zijn geen interne it-medewerkers in dienst en het ICT kennisniveau is er laag. Opvallend is dat de HRM en salarisadministratie binnen deze groep relatief vaak geautomatiseerd is. Als men problemen met de ICT heeft, betreft dit vooral de applicaties waar men mee werkt. Men kiest dan ook een ICT-leverancier op gebruiksvriendelijkheid van systemen, zodat er minder kennis voor nodig.

Basis: n=1.964 bedrijven i/d cluster analyse