Wetsvoorstel stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen

Technische briefing OCW

25 april 2013

KB Den Haag

2

Een nieuwe bibliotheekwet: wat regelt een wet?

• Wet is hoogste niveau van nationale regelgeving

• Onderwerpen van groot maatschappelijk belang

• Wet is geen: encyclopedie of compendium bibliotheekwerk

• Wet is wel: alleen het hoogst noodzakelijke regelen, uitwerking in nadere regelgeving

• Sinds 1987 geen zelfstandige wet meer voor openbare bibliotheken

3

Waarom een nieuwe bibliotheekwet?(Memorie van Toelichting)

• Gebrek aan samenhang: inefficiënt en remt innovatie (Commissie Calff, Raad voor Cultuur)

• Huidige kader achterhaald door technologische en maatschappelijke ontwikkelingen

• Maatschappelijk: ander mediagebruik, andere vrijetijdsbesteding, andere bevolkingssamenstelling, lokale bezuinigingen

• Technologisch: digitalisering, internet, van print naar scherm

• Digitale activiteiten van de openbare bibliotheek hebben nu geen formele basis

4

• Decentrale stelsel blijft gehandhaafd

• Ook de provinciale taken geregeld

• Veel vrijheid voor gemeenten en provincies, maar niet onbeperkt

• Structuur van de digitale bibliotheek en relatie met de fysieke bibliotheek • Nieuwe rol van de Koninklijke Bibliotheek

Typering van het wetsvoorstel(Memorie van Toelichting)

5

Kansen voor de bibliotheeksector

•Wet heeft meer impact dan convenant

•Gemeenschappelijk kader voor gesprek met lokale en provinciale overheid

•Zelfstandige bibliotheekwetgeving

•Wet regelt hoofdlijnen; veel uitwerking mogelijk door de branche zelf

•Balans tussen vrijheid en uniformiteit, vooral via netwerkbepalingen

6

De publieke waarden en maatschappelijke functie(artikel 4 en Memorie van Toelichting)

• Maatschappelijke functie en publieke waarden nu niet gedefinieerd

• Gemeenschappelijk kader ontbreekt: Wat is wel/geen openbare bibliotheek?

• Publieke waarden: betrouwbaarheid, onafhankelijkheid, pluriformiteit, toegankelijkheid

• Drie kernfuncties:o Aanbieden van kennis en informatieo Mogelijkheden voor ontwikkeling en educatieo Bevorderen van lezen en kennismaking met literatuur

• Kortweg: lezen, leren, informeren

• Openbare bibliotheek: ‘publieke toegang tot informatie, educatie en cultuur’

7

Meer samenhang in het bibliotheekstelsel(artikel 6 en artikel 7)

• Bibliotheekorganisaties werken samen in één netwerk:

1.Gezamenlijke catalogus (NBC)

2.Deelname aan IBL

3.Gezamenlijk collectiebeleid (collectieplan)

4.Deelname aan digitale infrastructuur

5.Gezamenlijk innovatiebeleid

6.Ondersteuning van het onderwijs

• Betreft: lokale/regionale bibliotheken, provinciale organisaties, digitale bibliotheek, KB• Gemeenten en provincies bevorderen dit• Inhoudelijke en functionele verbinding tussen fysiek en digitaal

8

Nieuwe rol voor de KB(artikel 8)

• KB nu: nationale bibliotheek met een wetenschappelijke taak

• Wetsvoorstel: ook taken voor openbare bibliotheekstelsel en het algemene publiek:

Beheer en ontwikkeling digitale bibliotheek, incl. inkoop e-content (nu Bibliotheek.nl)

Landelijke stelseltaken voor de openbare bibliotheek (nu SIOB)

Voorziening voor leesgehandicapten (nu SIOB)

• KB wordt centrale partij in het bibliotheeknetwerk. Nationale bibliotheek in brede zin

• KB verbonden aan OB-sector met 4 mln. leden. Groter maatschappelijk rendement

9

Collectieplan(artikel 9)

• Ontwikkeling fysiek - digitaal heeft gevolgen voor collectievorming

• Collectieplan regelt samenhang tussen fysiek en digitaal

Bibliotheekbranche maakt plan

• KB verantwoordelijk voor totstandkoming plan

• Artikel gaat over proces, niet over inhoud

10

• Twee onderdelen: infrastructuur en content, inclusief context

• Digitale bibliotheek heeft centrale structuur en is verantwoordelijkheid Rijk:o Bekostiging landelijke digitale infrastructuuro KB koopt content in, op voordracht bibliotheekbranche

• Fysieke en digitale media vormen samen één collectie

• Digitale activiteiten van: o Openbare bibliotheek en CDR (Bibliotheek.nl), o KB o Digitale Bibliotheek van de Nederlandse Letteren (DBNL)samengebracht bij één partij: KB

De structuur van de digitale bibliotheek(artikel 16 en artikel 17)

11

Lidmaatschap van de digitale bibliotheek(artikel 14 en artikel 17)

• Iedereen in NL kan lid worden. Uitbreiding met andere groepen mogelijk

• Keuzevrijheid voor gebruikers. Twee routes:

1. Leden OB ingeschreven als lid digitale bibliotheek

2. Rechtstreeks inschrijven bij digitale bibliotheek

• Centrale administratie van digitale leden nodig voor toegang tot rechtendragende content

• Tarieven niet in de wet zelf. Worden vastgesteld door KB i.o.m. branche

12

• Bekostigingsplicht• Bibliotheekfuncties gedefinieerd• Onderscheidende, publieke karakter• Certificering• Fysiek en digitaal als twee-eenheid• Verantwoordelijkheden overheden• Nationale bibliotheekpas• Inkoop e-content• Decentraal stelsel• Contributievrijdom• Digitaal leenrecht

VOB-aandachtspunten

13

Planning en vervolgstappen

• Tot 19 mei: www.internetconsultatie.nl

• Voor zomerreces: route naar de Ministerraad

• Daarna: voor advies naar Raad van State

• Najaar 2013: aanbieding aan de Tweede Kamer

• In 2014: behandeling in de Eerste Kamer

• 1 januari 2015: inwerkingtreding

14

Tijd voor vragen uit de zaal