KADERNOTA 2018: JA! Het is nog volop lente in Overbetuwe!

Voorzitter en deelnemers aan de vergadering,

Drie jaar geleden is het coalitieprogramma Overbetuwse Lente opgesteld. Nog

steeds een perfect gekozen titel. Want lente staat

symbool voor vruchtbaarheid en productie. En voor de

CDA fractie staat ‘lente’ ook voor 'hoop'. In

Overbetuwe zijn genoeg mensen, bedrijven en

organisaties die, elk op een eigen manier, steeds

weer uit hun cocon kruipen en zich blijven inzetten

voor onze dorpen. Overbetuwe is lentefris, bruist van de activiteiten en dat alles is

dus heel hoopvol nieuws. Hulde wat ons betreft aan een ieder die dagelijks graag

van de bank af komt om zich in te zetten voor Overbetuwe!

En waar de landelijke en Europese politiek zich in een

identiteitscrisis lijken te bevinden staat Overbetuwe er heel

goed voor. We kijken met elkaar regelmatig in de spiegel en

zo houden we elkaar scherp op wat we zien gebeuren. Als

we een blik op de kadernota werpen ziet de CDA fractie een

heel mooi beeld. Vaak hebben gemeenten met een goed financieel beeld te weinig gerealiseerd waardoor een vertekend beeld kan ontstaan. Maar dat is hier niet het

geval. Overbetuwe realiseert het concrete uitvoeringsplan. Dit college doet wat er is beloofd. En we geven geen geld uit aan onnodige zaken. Sterker nog: heel veel zaken die worden gerealiseerd kosten geen of nauwelijks geld! Dat is ook wel eens goed om te benoemen! En we zien ook initiatieven die relatief weinig kosten en dankzij inzet van ondernemers, vrijwilligers etc. heel veel opleveren. Voor het CDA is dat de bevestiging dat we goed bezig zijn met elkaar. De gemeente kan 8 miljoen toevoegen aan de algemene reserve: een buffer voor mindere tijden, zeg maar voor het geval de lente weer eens overgaat in de herfst en / of winter.

1

We zien dat dit college echt probeert om deze verbindingen te leggen tussen

mensen in alle dorpen. En dat er ook anders en gerichter gewerkt wordt door de

werkorganisatie om dit mogelijk te maken. Wij willen de leden van dit college en de

mensen van de werkorganisatie daarvoor complimenteren. Doorzetten, doorpakken,

durven en met open vizier het gesprek aangaan met inwoners. Over tijdelijke

woningen combineren met de vestiging van het OBC, over de Hoge Wei, over wonen

in Zetten, het dorpscentrum in Elst, MFC in Valburg, ontwikkeling van Heteren,

spelen in Driel, een MFA in Randwijk etc.. Dit college is benaderbaar, aanspreekbaar en bereid om te luisteren.

De kadernota gaat ook over geld. En het gaat economisch en

financieel goed met onze gemeente. Wethouder Hol kan

tevreden zijn over de cijfers omdat Overbetuwe er echt beter

voorstaat. Inkomsten en uitgaven zijn in balans en er wordt

gespaard. En zeker met het oog op bijvoorbeeld een

hervorming van het lokaal belastinggebied. Gemeenten

zullen dan jaren krijgen om de effecten van inkomstenderving

op te vangen. En bovendien blijft ook het landelijk

verdeelmodel op het sociaal domein onvoorspelbaar. We

geven minder uit aan zorgkosten maar de kosten voor de jeugdzorg zijn in onze

gemeente wel hoog. Reserveren is dus van belang. De CDA fractie wil graag van de wethouder horen of de afspraak die in het Lenteakkoord staat om de lasten niet te laten stijgen nog steeds nagekomen zal worden. En we vragen hem ook om te duiden waarom het college kiest voor stapsgewijze afbouw van de precarioheffingen.

Overbetuwe staat ook in de Gelderse top 3 van ondernemersvriendelijke gemeenten,

we hebben lage belastingen (willen we graag zo houden!!), schitterende fietspaden in

onze regio, een prachtige landschappelijk karakter tussen twee grote steden in en

voldoende ruimte om te wonen en te recreëren. Het is goed om lokaal en regionaal

ook als gemeente aan de weg te timmeren en ons niet te laten aftroeven door

bestuurlijke powerplay van provincie en sterke steden. Ook inwoners van

Overbetuwe hebben recht van spreken.

2

De CDA fractie pleit ook voor verdere versterking van de samenwerking met onze buurgemeenten Lingewaard en Nederbetuwe. Met Lingewaard samen vormt

Overbetuwe een buffer met nu 94.000 inwoners tussen Rijn en Waal in. In een

landschappelijke omgeving waar rivieren al een natuurlijke snelweg voor

vrachtvervoer vormen en waar het doortrekken van de A15 naar de A12 een

geweldige impuls kan betekenen voor lokale economie. Maar wel met vele

voorwaarden die zorgen voor adequate landschappelijke inpassing en veilige

voorzieningen die niet ten koste gaan van het groen en van de leefbaarheid.

Voorzitter,

We hebben net als de andere fracties veel technische vragen gesteld aan het

college. Juist omdat we een goed beeld willen krijgen van de stand van zaken op dit

moment. Dank voor alle snelle antwoorden.

Ik ga hieronder in de eerste termijn in op:

- de prima resultaten van de afgelopen 3 jaar

- de zaken die wat de CDA fractie betreft moeten worden opgepakt door het college,

waar nodig met een extra accent (moties & amendementen)

Wat is er gerealiseerd tussen 2014 en 2017 en waar kunnen we trots op zijn:

De CDA fractie is trots op de vele zaken die worden gerealiseerd. Grote en kleinere

belangen worden behartigd. Zo zijn we heel tevreden dat er een goed alternatief is

gevonden voor gemeentelijke huisvesting (het grote verkiezingsitem van 2014). Een

voorbeeld van doorpakken! Afgelopen week weer met de mededeling dat het gelukt

is om het gemeentehuis in Andelst te verkopen. En afgelopen voorjaar is het

ambtshuis geopend en zijn loketten samengevoegd. Het CDA is heel kritisch geweest op de

plannen van het Huis der Gemeente van het vorige college. Nut en noodzaak waren helemaal niet onderbouwd

en, heel belangrijk, er was geen draagvlak onder de bevolking. En dat is misschien toch wel de belangrijkste

maatschappelijke indicator (om maar in termen van de Rekenkamer te spreken..). De investering die hierin nu

wordt gedaan is wat ons betreft nodig en te rechtvaardigen. En het blijkt dus ook nog goedkoper te zijn dan de

CDA fractie in 2014 zelf heeft berekend (toen 11 miljoen) nu gaat het in twee fasen om een bedrag van 5 miljoen

euro. 1,5 miljoen voor het aanpassen van het gemeentehuis en het ambtshuis in 2017 (gelukt!) en het realiseren

van toekomstbestendige huisvesting door middel van het slopen van ’t Fort en realiseren van vervangende

nieuwbouw.

Andere voorbeelden waarmee we in samenwerking met inwoners doorpakken:

3

MFA Randwijk: dit is voor ons een schoolvoorbeeld van geslaagde

burgerparticipatie. Mensen uit Randwijk nemen het initiatief en als raad volgen we de

ontwikkelingen. Met een beperkte extra bijdrage wordt er straks een toekomst

bestendig en gedragen MFC passend bij de schaal van het dorp gerealiseerd. Ook in

Valburg komen de plannen nu ook dankzij inzet van bewoners en uiteindelijk ook ons

college van de grond.

Woonvisie / woonagenda met actieve bijdrage vanuit de gehele raad. Met een

werkgroep die meedacht, adviseerde en uiteindelijk ook tot verbetering van

het voorstel

Tunnel Rijksweg Noord Elst: doorpakken op de infrastructuur met straks in

Elst geen spoorlijn meer die de wijk Westeraam van het dorp afsnijdt.

Parkeren op Land van Tap: creatief omgaan met kansen door de strategische

aankoop en meteen een oplossing voor het parkeren in het centrum .

Compliment voor de doortastende werkwijze van wethouder van Baal, vaak

wars van politiek en bureaucratie. Denk aan verplaatsing loonbedrijf Gerritsen

in Heteren, voortgang begraafplaats Zetten (in september in procedure, zie

technische vragen). Een langer breed gedragen wens die nu ook dicht bij

realisatie is. Maar ook aan de bereikte overeenstemming over de realisatie

van de wens voor een doorsteek van het Europaplein naar het St.

Werenfriedplein vlak voor vaststelling van bestemmingsplan Elst centrum eind

2015.

Kunstgras: doen wat is beloofd door kunstgrasvelden aan te leggen waardoor

honderden Overbetuwenaren nu prettig kunnen sporten. Aandacht is nodig

voor de situatie bij de grootste club van Overbetuwe: Spero. Daarom heeft de

CDA fractie een motie gemaakt (tweede termijn) . In het antwoord op onze

technische vraag staat dat het college de raad bij de behandeling van de

kadernota informeert over de capaciteitsuitbreiding. Vraag aan de wethouder is om dat bij deze te doen!

Aandacht voor participatie- initiatieven waar vrijwilligers zich inzetten voor

onze dorpen (denk aan Oranjeverenigingen)

Sociaal domein, WMO, jeugdwet goed georganiseerd voor dit moment, weinig

klachten. De Nieuwe uitvoeringsagenda ligt er al en de komende jaren kunnen

we weer even vooruit. Aandacht blijft nodig voor inzet van vrijwilligers en

4

mantelzorgers. Wat de CDA fractie wil is dat burgers zelf gaan ervaren dat de

decentralisaties naar de gemeenten hen iets brengen: meer maatwerk en

meer mogelijkheden om zelf inspraak te hebben wanneer zij een steun in de

rug nodig hebben. Een compliment voor wethouder Ron van Hoeven voor zijn aanpak tot nu toe!

We vragen het college aandacht te besteden aan initiatieven zoals de

Oostbetuwse uitdaging, onsoverbetuwe.nl en overbetuwevoorelkaar.nl EN het

sociaal noodfonds. Juist deze initiatieven zorgen er voor dat verbindingen

worden gelegd die niet door de gemeente zelf kunnen worden gelegd. Wij ondersteunen dan ook het PVDA / GL amendement voor een digitaal dorpsplein. VRAAG aan de wethouder: wat is er nodig om de andere initiatieven (zoals de Overbetuwse uitdaging te ondersteunen?) Hebben we deze goed genoeg in beeld en weten we wat nodig is (zoals GBO motie M-14 volgens ons is bedoeld).

Wat moet beter in 2017 en verder!

Toch kan het college niet zorgeloos achterover gaan leunen. Want er zijn nog

dossiers met grote maatschappelijke impact en financiële risico’s die aandacht nodig

hebben in de komende periode. Of kansen bieden zo u wilt. Misschien wel de

belangrijkste en meest complexe zijn Knoop 38 en Presikhaaf Bedrijven. En de doorontwikkeling van de verdere versterking van onze dorpen. In de

beantwoording van de technische vragen van het CDA lezen we dat het RPW een

risico met zich meebrengt van zo’n 6 miljoen euro. Ook het Werkbedrijf is een groot

risico. En er zal echt gekeken moeten worden naar de consequenties van de

uitspraak van de Hoge Raad van 17 februari jl. over de riolering. In 2013 is namelijk

door het vorige college 6,8 miljoen aan de bestemmingsreserve onttrokken voor de

algemene reserve en voor maatschappelijke investeringen.

Knoop 38 en samenhang met regionaal programma werklocaties (RPW)

Vorige week presenteerde de minister een (MIRT) onderzoek

goederenvervoercorridors Oost en Zuidoost (the Dutch logistic corridors). Het is een

gezamenlijk onderzoek van Rijk, Havenbedrijf Rotterdam, Topsector Logistiek en de

provincies Zuid-Holland, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. Het rapport bevat

5

een visie en doelen en inventariseert mogelijke acties. Het is echter geen

actieprogramma. En dat is maar goed ook want het woord leefbaarheid wordt in de

inleiding wel genoemd maar daarna helemaal niet meer! En ook de rol van

gemeenten is beperkt. Provinciale staten hebben ondertussen 35 miljoen

gereserveerd voor de Gelderse corridor met Knoop 38.

Voor Overbetuwe zijn de corridor A15, knoop 38 en de ontwikkeling van

bedrijventerreinen onlosmakelijk met elkaar verbonden. En de CDA fractie is ook

heel helder. Wij willen bijdragen aan economische ontwikkeling maar de tien punten

die zijn vastgesteld in het kader van ‘Nee, tenzij’ blijven uitgangspunt. In het

coalitieakkoord staat de volgende zin: “wij steunen de ontwikkeling van een ROP bij

Valburg en Reeth niet, tenzij een substantiële bijdrage aan de werkgelegenheid

wordt geleverd, het landschappelijk adequaat wordt ingepast en omwonenden

worden gecompenseerd voor de negatieve effecten. Voor het CDA geldt dat een ontwikkeling

van een railterminal alleen mogelijk is als er draagvlak is bij inwoners van de omliggende dorpen en de Provincie

bereid is tot o.a. uitkoop van Reeth en geluidswallen naar omliggende kernen, dus een “nee, tenzij”. Het CDA

heeft deze insteek in december 2013 al neergelegd bij de respectievelijke dorpsraden.”

Belangrijk is voor ons een echt integrale benadering van de leefomgeving. Zoals

door het College verwoord in de memo aan de raad van november 2016: het

gebiedsproces maakt over de railterminal geen keuzes. Het proces leidt tot een visie

die wel duidelijk moet maken of en zo ja met welke structuur toekomstige functies

(zoals een terminal) goed kunnen landen in het gebied.

Het CDA zal bij de vaststelling van de gebiedsvisie de stand van zaken nog eens op

een rij zetten en evalueren of een herziening van de grondhouding wel dan niet aan

de orde is. Leefbaarheid voor onze inwoners blijft voorop staan!

Tot nu toe ziet de CDA fractie een goed doorlopen gebiedsproces (denk aan

nieuwsbrieven, klankbordgroepen etc.). Complimenten. Wel kun je de echte integraliteit pas beoordelen als alle stukken er liggen. En “of er voldoende rekening gehouden wordt met de belangen vanuit Overbetuwe” kun je pas beoordelen als de analyses en oplossingen op een rij staan en voorzien zijn van de benodigde middelen.

MOTIE: wij hebben gelet op het belang van kennisdeling op dit dossier een motie gemaakt om een raadsbrede werkgroep in te richten.

6

Presikhaaf / werkbedrijf

Het tweede complexe dossier dat om meer daadkracht vraagt van het college is

Presikhaaf. Door de raad is een plan B geïnitieerd dat later door Arnhem is

overgepakt en succesvol is vertaald in een plan Arnhems Werkbedrijf. Plan B is niet

ontstaan omdat Overbetuwe het persé zelf wilde doen maar omdat er bij de raad

geen geloof was in de destijds lopende onderhandelingen. En dat bleek volkomen

terecht.

Allereerst willen we zekerheid voor de Overbetuwenaren die werken bij Presikhaaf

en bij bedrijven waar zij gedetacheerd zijn (denk aan Gazelle en Ahrend / Presikhaaf

Schoolmeubelen). Het college zal echt duidelijker moeten zijn over de verdere

wenselijkheid van samenwerking in de regio en daarnaast ook lokale mogelijkheden

moeten benutten. Belangrijk daarbij is dat de doelgroep van de participatiewet breder

is dan de mensen die in de SW-werken. Er zijn honderden Overbetuwenaren die

maandelijks moeten rondkomen van en bijstandsuitkering. Wij vinden dat het college

te weinig hierover communiceert en ook nog geen verbinding heeft gelegd met het

uitstekende uitvoeringsplan sociaal domein.

MOTIE: wij hebben een motie gemaakt om het college op te roepen een integrale visie op de participatiewet te formuleren voor de begrotingsbehandeling in november en daarin ook de samenhang met de rest van het sociaal domein te duiden (inclusief activerend werk, wijkbedrijven, activerend werk en rol Werk en Inkomen).

Ook hebben wij een motie gemaakt over kinderen in Armoede. In de tweede termijn zal ik deze desgewenst toelichten.

7

Op naar Sterke Dorpen!

En het CDA blijft ook gewoon een lokaal sterke partij die in Overbetuwe zich wil inzetten voor sterke dorpen. Daarom vragen we ook, tot slot van deze termijn,

aandacht voor de verdere versterking en hebben we enkele vragen.

In Zetten wordt het plan Zetten Zuid in procedure gebracht. Vorige week was er een

goede bewonersbijeenkomst. In Zetten kijkt men al jaren uit naar de realisatie van

bouwplannen in Zetten Zuid en nu lijkt het dan toch zover te zijn. Het plan werd goed

ontvangen en bewoners denken mee over de inrichting. Wel zijn er zorgpunten over

het grondwater en de ontsluiting op de smalle Stationsweg (met veel vrachtverkeer).

Het zou mooi zijn als de raad in januari 2018 het definitieve bestemmingsplan te zien

krijgt. VRAAG AAN COLLEGE: GAAT DAT LUKKEN?

En een VRAAG over: Oosterhout: op 21 juni is in Oosterhout door architect het

dorpsplan voor Hart van Oosterhout gepresenteerd. Verwachting is dat medio 2019

e.e.a. in gang gezet kan gaan worden. We hebben begrepen dat het college

optimistisch is over de haalbaarheid maar dat er nu nog geen geld is begroot in de

kadernota. Ook in andere dorpen lukt het om multifunctionele accommodaties van de

grond te krijgen. VRAAG AAN DE WETHOUDER: HOE GAAT DE GEMEENTE HIERAAN BIJDRAGEN?

In Driel zien we dat diverse zaken heel goed lopen, denk aan wat ‘desintkan’

allemaal weet neer te zetten in het dorp. Wel zien we dat activiteiten van de

dorpsraad en bv de werkgroep zorg in Driel steun nodig hebben. Van de gemeente

en vanuit het dorp. Zo deed de werkgroep in mei nog een oproep om versterking.

Verder geeft het college aan dat de kernenestafette in Driel niet tot het gewenste

resultaat heeft geleid: een multifunctioneel veld als maatschappelijke voorziening

(ook motie van de raad!). Vraag aan het college: hoe gaat u hier op inspelen?

In Heteren is veel gerealiseerd. Er is een actieve dorpsraad. Voorbeeld is de snelle

en voortvarende aanpak van de nieuwe Beemdhof. Een punt waar in Heteren nog

steeds zorg over bestaat is het Dorpshart (Julianaplein). Hierover is nog

onduidelijkheid hoe het nu verder gaat. Kan de wethouder aangeven hoe het hier nu mee staat?

8

Voorzitter, ik rond af: Overbetuwe is een gemeente met sterke dorpen en een steeds sterker wordende samenhang. De CDA fractie is trots op wat er in de afgelopen periode is gerealiseerd! Het is en het blijft voorlopig lente, ook al gaan we straks samen de zomer in.

9