Mykene in de mythologie Perseus Perseus was de zoon van Zeus en Danaë, wie de dochter was van de koning van Argos. Een orakel had voorspeld dat de kleinzoon van koning Akrisios hem om het leven zou brengen. Daarom werden Perseus en Danaë in een kist de zee ingegooid, maar ze spoelden aan op het eiland Seriphos. Daar kreeg Perseus de onmogelijk geachte missie om het hoofd van Medusa te gaan halen. Perseus slaagde erin Medusa te onthoofden, weliswaar met de hulp van de Goden. Het orakel kwam helaas wel uit: tijdens een atletiekwedstrijd raakte Perseus’ discus uit koers en doodde koning Akrisios. Volgens Homerus en Pausanias is Mykene door Perseus gesticht nadat hij terug was in Argos. Het verhaal gaat dat Mykene is gesticht op de plek waar de kop van zijn zwaard eraf viel, wat in het Grieks “” betekent. Een andere versie van het verhaal is dat de stad is gebouwd waar Perseus een paddenstoel plukte (wat overigens ook “” is in het Grieks). Onder de paddenstoel zou Perseus een grote natuurlijke bron gevonden hebben, waar later een beroemde fontein overheen is gebouwd.

Eurystheus De laatste uit de lijn van Perseus die over Mykene heerste was Eurystheus. Eurystheus was de persoon die Herakles 12 zware taken liet uitvoeren nadat hij in een bui van waanzin zijn vrouw en kinderen had vermoord. Hij stierf tijdens een gevecht tegen de Atheners en de nakomelingen van Herakles. Omdat er niemand was om hem op te volgen, kozen de Mykeners Atreus als koning.

AgamennonTen tijde van de Trojaanse oorlog was Agamemnon Atreuszoon heerser van Mykene. Hij was tevens hoofdaanvoerder van het Griekse leger. Om te zorgen voor een gunstige wind zodat de Griekse vloot richting Troje kon vertrekken, moest Agamemnon zijn dochter Iphigenia zijn offeren. Vlak voor het offerzwaard haar trof, verdween het meisje en ze werd nooit meer gezien. Agamemnon’s vrouw, Clytaimnestra, heeft hem dit nooit vergeven. Wanneer de legeraanvoerder na de overwinning op de Trojanen terugkeert naar Mykene, wordt hij “als een rund aan een voerderbak” [1] vermoord tijdens het welkomsdiner. De dader is natuurlijk Clytaimnestra – met hulp van haar minnaar – omdat zij haar dochter wilde wreken. Jaren later wreekt Orestes zijn vader en vermoordt Clytaimnestra. Volgens de legende werd Mykene een korte tijd na Agamemnon’s dood door de Doriërs verwoest.

[1] Ilias en Odyssee – Homerus (vertaald door Imme Dros)

OverblijfselenMasker van AgamemnonToen Heinrich Schliemann in 1876 tijdens een opgraving in Mykene een gouden masker vond, vermoedde hij dat het masker Agamemnon toe had behoord. Later bleek dat het masker uit een paar eeuwen eerder stamde dan de tijd waarin Agamemnon heeft geleefd. Vermoedelijk is het masker gemaakt rond 16.000 v. Chr. aangezien het gevonden is in grafcirkel A, maar Agamemnon leefde in de 13e eeuw v. Chr. Toch staat het nog steeds bekend als ‘het dodenmasker van Agamemnon’. Het masker is uit één blok goud gesmeed. Door het te verhitten en er dan met een hamer op

te slaan kon men er vorm in aanbrengen: de zogeheten repoussé-techniek. Later zijn er met een scherp voorwerp

details in gemaakt. Of de Mykeners geprobeerd hebben het gezicht van de overledene te portretteren in het masker, is niet bekend. Waarschijnlijk was dit wel het geval omdat er maskers zijn gevonden die

veel verschillende fysieke eigenschappen tonen. Zo hadden sommigen een baard, terwijl anderen er nog

jong uitzagen.Het masker wijst niet alleen uit dat de Mykeners goud konden

smeden, maar ook dat ze in een zekere vorm van leven na de dood geloofden. Ze geloofden dat de dode zijn rijkdommen in de Onderwereld nog nodig zou hebben en gaven hem daarom onder andere dit masker mee.Tegenwoordig bevindt het masker zich in het Nationaal Archeologisch Museum van Athene, samen met de vier andere gouden maskers die in Mykene gevonden zijn.

KrijgersvaasOok in het Nationaal Archeologisch Museum van Athene te vinden, is de “Krijgersvaas”, eveneens gevonden door Heinrich Schliemann. De Krijgersvaas is een van de bekendste aardewerken uit de late Helladische periode. Het is een krater, een mengvat voor het mixen van wijn en water. De vaas dateert uit de 12e eeuw v.Chr., hoewel de handvatten uit de 7e eeuw v.Chr. komen. De stijl waarin de Krijgersvaas gemaakt is, is typerend voor die periode. Bijvoorbeeld de manier waarop de soldaten zijn afgebeeld – in een rij – is een kenmerk uit die tijd. De naam komt van de soldaten die op de vaas afgebeeld zijn. Ze zijn gekleed in harnassen met scheenplaten, borstplaten en helmen. Als wapens hebben ze een speer en een schild.Schliemann merkte op dat dit precies de kledij was die door Homerus beschreven was. Toch wordt er geen oorlogsscène afgebeeld, maar een begrafenis. Achter de soldaten loopt namelijk een jammerende vrouw die haar handen op haar hoofd heeft. Anderen beweren dat de vrouw de krijgers die ten strijden trekken, uitzwaait. Het is lastig te zeggen welke van de twee theorieën juist is, aangezien er op de achtergrond niets te zien is.

Zwaardvest met de leeuwenjachtEr zijn meerdere met ingelegde zwaardvesten gevonden in grafcirkel A, die geen aparte naam hebben. Het zwaardvest is meegegeven in een graf van waarschijnlijk een koning, om zijn rijkdom te tonen. Waarschijnlijk is het vervaardigd in de 16e eeuw v.Chr.Op het zwaardvest op de afbeelding is een jacht naar leeuwen afgebeeld op een bronzen achtergrond. De details zijn aangebracht met goud, zilver en niëllo. Het zwaardvest is gemaakt in Minoïsche stijl, maar de afbeelding is geïnspireerd door Oosterse kunst. Daaruit kunnen we concluderen dat het voorwerp door een Minoïsche smid is gemaakt voor een Mykener die de Minoïsche kunst bewonderde, maar ook geïnteresseerd was in Oosterse afbeeldingen. Op Kreta was men namelijk niet zo ingesteld op oorlog, in Mykene en in het Oosten was men dat wel.De achterkant van het zwaardvest toont een afbeelding van een leeuw die een hert aanvalt, maar minder mooi bewerkt dan de voorkant [2].

Hoofd van een Mykeense vrouwDit beeld is gemaakt van gips waarop een vrouwenhoofd is geschilderd. Waarschijnlijk is het gemaakt tussen 1300-1250 v.Chr. en ongeveer 17 centimeter hoog. De maker van het gipsbeeld was bekend met zowel fresco technieken als het bewerken van klei, omdat hij die stijlen heeft gecombineerd. Het gebruik van drie kleuren is een typisch kenmerk van fresco’s, wat ook op het gipsbeeld is aangebracht. De huid is niet wit geverfd maar in de kleur van het gips gelaten [3]. Het beeld is gevonden op de Acropolis van Mykene, door Ch. Tsountas in 1896. Sommige wetenschappers geloven nu dat de afgebeelde vrouw een Griekse godin of priesteres is, terwijl anderen haar beschouwen als het hoofd van een sfinx [4]. De algemeen aangenomen beschrijving van het gipsbeeld is toch dat het een hoofd van een sfinx is.

[2] Gardner's Art through the Ages: The Western Perspective, Volume 1 – Fred Kleiner, 2005[3] The ‘Sphinx’ head from the cult centre at Mycenae – Paul Rehak, 2005[4] Gardner's Art through the Ages: The Western Perspective, Volume 1 – Fred Kleiner, 2005

Dame van MykeneEen van de bekendste fresco’s uit Mykene is de “Dame van Mykene”. Door kenmerken als de witte huid van de vrouw en gebruik van voornamelijk rood, geel en blauw, is te zien dat de stijl van fresco’s in Mykene overeenkomt met de Minoïsche fresco’s. Er zijn nog meer fresco’s gevonden in Mykene, die meestal in dezelfde stijl zijn gemaakt.Op de afbeelding is de “Dame van Mykene” te zien, die een ketting in ontvangst neemt.

BeeldjesIn Mykene zijn meerdere terracotta beeldjes van vrouwen gevonden in de vorm van een letter. Op de afbeeldingen zijn de ‘psi-vorm’ en de ‘phi-vorm’ te zien. De beeldjes hebben vaak een soort snavel. De lijnen die over het lichaam lopen, geven waarschijnlijk de plooien van de kleding aan.

Het was niet gemakkelijk om informatie te vinden over voorwerpen die gevonden zijn in Mykene, omdat in de meeste boeken slechts foto’s stonden met de datum wanneer het gemaakt/gevonden is. Informatie m.b.t. betekenis en interpretaties was erg lastig te vinden, maar daarom was het ook extra leuk wanneer ik een goede bron vond. Wat ook best moeilijk was, was het onderscheid maken tussen vondsten uit Mykene en van Kreta, omdat veel van de Mykeense stijl op de Minoïsche leek. Daarnaast waren veel vondsten niet uit Mykene zelf, maar uit andere plaatsen ten tijden van de Mykeense beschaving.Verder was het onderscheid tussen de stad Mykene, het gebied en de Mykeense beschaving in het algemeen ook niet altijd even goed aangegeven in bronnen.Al met al vond ik het zeker geen gemakkelijke opdracht, maar ik kan niet wachten om naar Mykene te gaan!

Corinth Mycenae Nauplion Tiryns Epidaurus – Kelly Petropoulou, Elisavet Spatharishttp://ldb-k.nl/index.php/zeefdrukken-1/egyptisch.htmlhttp://www.webzin.nl/oek/fotos.php?id=24http://archive.archaeology.org/9907/etc/mask.htmlIlios en Odysseus – Homerus (vertaald door Imme Dros)http://www.answers.com/topic/mask-of-agamemnonhttp://books.google.nl/books?id=mBrvazPDFoYC&pg=PT110&dq=lions+gate+mycenae&hl=nl&sa=X&ei=mK2iU-yQE--X0AW-uYDIDQ&ved=0CBQQ6AEwAA#v=onepage&q=lions%20gate%20mycenae&f=falsehttp://books.google.nl/books?id=0CEiAwAAQBAJ&pg=PA143&dq=warrior+vase&hl=nl&sa=X&ei=CQSnU7f1CIXHOeeEgYgG&ved=0CDYQ6AEwAw#v=onepage&q=warrior%20vase&f=falsehttp://17green.wordpress.com/2013/12/12/warriors-vase/http://geschiedenisenkunst.com/blatebronstijdhttp://www.beleven.org/verhaal/perseushttp://pausanias-footsteps.nl/mykene.htmlhttp://www.grieksegids.nl/mythologie/perseus.phpAncient Corinth Nauplion Tiryns Mycenae Epidaurus – Kelly Petropoulouhttp://www.stedentipsvoortrips.nl/griekenland/mycene.htmhttp://wwooflife.wordpress.com/2011/03/31/mysterious-mycenae-part-two/http://kuscholarworks.ku.edu/dspace/bitstream/1808/6686/1/Rehak_Sphinx.pdfhttps://www.boundless.com/art-history/aegean-civilizations/the-mycenaeans/ceramics/The ‘Sphinx’ head from the cult centre at Mycenae – Paul Rehak, 2005Gardner's Art through the Ages: The Western Perspective, Volume 1 – Fred Kleiner, 2005