Essays en excursieverslagen Idee en visie ontwikkelenIris de Jong0824479

InleidingDit verslag is een verzameling van de verschillende essays en bezoekverslagen die ik tijdens kwartaal 1 van de minor Kunst en cultuur management heb geschreven voor de module Idee en visieontwikkeling. De bedoeling voor deze module is dat door middel van het bijhouden van een online portfolio onze kennis van kunst en cultuur wordt verbreed, zodat we hierover een eigen visie kunnen vormen. Enerzijds is dit doormiddel van het lezen van krantenartikelen en hier over wekelijks een essay te schrijven en anderzijds door iedere week verschillende kunstdomeinen te bezoeken en hierover een bezoekverslag/recensie te schrijven. Tevens is het de bedoeling dat we in groepjes de verslagen van de ander nakijken en hier uitgebreid feedback opgeven. Op deze manier leren we constructief te kijken en weten we waar de eigen verbeterpunten en kwaliteiten liggen.

In dit verslag vindt u in totaal zeven essays en zeven bezoekverslagen plus bijbehorende feedback. Ik wens u veel leesplezier!

2

Recentie 1 museum – Boijmans van Beuningen

Op dinsdag 03-09-13 hebben we klassikaal een bezoek gebracht aan het Boijmans van Beuningen, eigendom van de Gemeente Rotterdam. Het museum is een van de oudste musea van Nederland en dateert uit het jaar 1849 toen kunstenaar Jan Boijmans zijn collectie naliet aan de gemeente Rotterdam. Zowel de naam als de collectie van het museum werden uitgebreid nadat de collectie van Van Beuningen werd toegevoegd aan de eerdere aanwinsten. Het huidige gebouw werd geopend in 1935. Dit vormde het begin van het museum zoals we het nu kennen, met zijn statige aanzicht en uitzicht op de beeldentuin. Het ontwerp komt van Stadsarchitect van der Steur en is later nog verder uitgebreid. Het heeft zelfs de bombardementen in de jaren ’50 overleefd. (www.boijmans.nl 12-09-13)

Boijmans staat bekend om zijn topstukken van Nederlandse en Europese bodem. Van de vroege middeleeuwen tot het hedendaagse, van schilderkunst tot sculpturen en gebruiksvoorwerpen, van Rembrandt tot moderne kunstenaars als Eliasson. Allen zijn vertegenwoordigd in een smaakvol opgezette exposé.

Het museum neemt je mee door de vele tijdperken en stromingen en vertegenwoordigd onder andere het impressionisme, modernisme en surrealisme tot het meer hedendaagse Dutch Design.

3

Ik was al eens eerder in het museum geweest, 3 jaar geleden. De collectie boven is naar mijn idee redelijk hetzelfde gebleven, maar de moderne collectie in de benedenvleugel blijft vernieuwen en daarmee ook zeker verbazen.

Een van de stukken die ik zelf erg memorabel vond en waar ik een tijd lang verwonderd naar heb staan kijken waren een paar bijzonder hoge en zeer oncomfortabele (understatement!) hakken van Leanie van der Vyver, ‘’Scary beautiful’’ genaamd. Het stuk wordt ondersteund door een filmpje waarin te zien is hoe een model op de hakken probeert te lopen en wat voor vreemde uitwerking dit heeft op haar lichaamshouding. Met de schoenen laat Leanie ons nadenken over hoe ver we willen gaan om perfectie te bereiken. Mooie hoge hakken hebben wij vrouwen allemaal in de kast staan en zelf voel ik me ook altijd stukken zelfverzekerder en vrouwelijker op een stel sexy hoge pumps. Maar hoe ver willen we gaan als het gaat om de verbetering van ons lichaam, om onszelf beter en mooier te voelen? Laatst schrok ik mezelf een figuurlijk schoentje toen ik een rontgenfoto van een voet in hooggehakt schoeisel tegenkwam op een van mijn favoriete fashionsites. De voet was zo verbogen en in zo’n vreemde houding gedwongen dat zelfs het sexy gevoel dat een goed stel hakken mij normaliter geeft dat weerzinwekkende beeld niet snel kunnen doen vergeten.

De reden dat ik dit stuk zo fascinenerend vind komt denk ik allereerst omdat ik een groot liefhebber ben van mode en ten tweede omdat je in de huidige maatschappij niet ontkomt aan het streven naar perfectie. Het goede van Boijmans vind ik dan ook dat het voor ieder wat wils biedt en voor vele leeftijden toegankelijk is door zijn grote verscheidenheid aan schilderijen, beelden en gebruiksvoorwerpen. Ook de website boijmans.nl is overzichtelijk en een bron van informatie over de collectie en het museum zelf. Boijmans biedt ook de mogelijkheid voor jongeren om een educatieve tour te doen. Of hier daadwerkelijk veel gebruik van wordt gemaakt en of kinderen dit inderdaad leuk en/of interessant vinden vind ik een tweede. Boijmans blijft naar mijn idee toch redelijk elitair en voor kinderen nog moeilijk te behappen. Graag had ik van sommige stukken meer informatie gezien, hoewel de informatievoorziening over het algemeen goed te noemen is. Een route door het museum zou ook handig zijn aangezien ik nu sommige delen meerdere keren heb gezien en andere delen misschien wel weer gemist heb.

Een voltarief kost 12,50 euro en voor studenten is dit een meer toekomelijke prijs van 6,25 euro, wat redelijk is aangezien ik hier toch zeker 3 uur heb rondgelopen. Ik zal hier zeker nog eens terugkomen, omdat er ook steeds weer wat nieuws te zien is door de wisselende collectie. Het museum valt voor mij onder de noemer cultuur en educatie, maar kan ook zeker gezien worden als vermaak afhankelijk van de persoon.

4

Essay 1 – Neerlands’ trots

Naar aanleiding van een artikel uit de Volkskrant ‘’Land in zicht!’’ Door Rutger Pontzen uit De Volkskrant van 30-08-2013.

Het artikel heeft als hoofdpunt dat de landententoonstelling in opkomst is. De grote vraag die hij zich hier bij stelt, betreft of het hier gaat om een trend of een toevalligheid. Echter denk ik eerder dat het hier gaat om een nationalistisch verlangen om ons te onderscheiden van elkaar. Een tentoonstelling over het land zelf is hier natuurlijk bij uitstek uitermate geschikt voor. Op deze manier laat men niet alleen wat zien over de geschiedenis van het land, maar ook wat men in de loop der jaren bereikt heeft.

Hoewel de benaming van nationalisme pas in de 19de eeuw algemene aanhang vond, kwamen ook voor deze periode veel territoriale systemen voor die gelijkwaardige principes hanteerden. Al in het oude Egypte ontstond de wens om zich te onderscheiden van andere landen door middel van taal, gewoonten en gebruiken, religie etc. Echter kwam het diepe besef van het unieke karakter van het land waarin men leefde pas later. Dit gebeurde namelijk rond de 16e eeuw in West Europa. In deze periode waarin het vroegmoderne kapitalisme zich ging manifesteren, daalde het belang van het Latijn en steeg de noodzaak van andere talen. Hierdoor werd men zich bewust van het specifieke karakter van het land waarin men leefde.1

Het wij-gevoel dat met nationalistische manifestaties gepaard gaat heeft als strategie door de eeuwen heen altijd succes gekend. Het aanwakkeren van een samenhorigheidsgevoel biedt dan ook een gevoel van geborgenheid en veiligheid aan de bevolking. 2

Gedurende de 19de eeuw ging het nationalisme gebukt onder een internationale economie die gebaseerd was op vrije handel, een expansiedrang en de financiële superioriteit van Groot-

1(12-09-13) http://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/33340-nationalisme-en-religie-binnen-de-staat.html (14-03-2009)2 (12-09-13) Rogier van Reekum http://www.socialevraagstukken.nl/site/2011/10/26/we-waren-altijd-al-nationalistisch/ (26-10-2011)

5

Brittannië. Naar het einde van de eeuw toe werd de massa meer en meer opgenomen in een gesocialiseerde natie, het groeiende economische nationalisme en de snelle uitbreiding van de Europese naties. Dit leidde tot het ontstaan van totalitaire regimes en veel rivaliteit tussen verschillende naties. In het begin van de 20ste eeuw was er sprake van een klimaat van ‘agressief nationalisme’ waardoor internationale conflicten steeds heviger werden.3

Rond 1930 – 1940 was nationalisme over bijna de hele wereld verspreid. Het kende in die periode ook zijn meest radicale uitdrukking met het Nazisme in Europa. Na de Tweede Wereldoorlog werden vele naties en bijhorende ideologieën ondergedompeld in een wereldwijd Oost – West conflict. Het concept cultuur wordt sindsdien steeds meer internationaal georiënteerd waardoor men het burgerschap steeds minder aan een bepaalde nationaliteit koppelt. Europa bijvoorbeeld probeert zijn burgers te doen beseffen dat een overkoepelende Europese identiteit de welvaart van alle afzonderlijke naties ten goede kan komen. De nationale identiteit is zeker niet verdwenen maar impliceert niet langer dat respect en sympathie voor andere culturen en naties afwezig zijn.4

In de laatste decenia van de twintigste eeuw hebben globalisering en digitalisering er toe geleidt dat de wereld om ons heen steeds kleiner is geworden. We zijn geen Nederlanders of Amerikanen meer, maar wereldburgers. Een negatief effect hiervan is dat globalisering individualisering in de hand werkt. Daarmee denk ik dat er juist nu behoefte is om opnieuw terug te grijpen naar een verbintenis met het land van herkomst. Om opnieuw het gevoel te hebben dat we een eenheid vormen en om ons te onderscheiden van de rest van de wereld. Een goed voorbeeld hier van is als het Nederlandse team een wedstrijd speelt tijdens het EK. Iedereen zit gespannen in de kroeg of thuis voor de televisie in zijn oranje goed. Op die momenten vormen we een eenheid.

Daarnaast denk ik dat men in tijden van crisis eerder geneigd is om de negatieve kanten van het land te belichten. Zo’n landententoonstelling kan er dan voor zorgen dat het land weer onder de positieve aandacht komt. Het lijkt me dan ook allerminst een toevalligheid dat de landententoonstellingen in opkomst zijn. Door middel van zo’n tentoonstelling pogen we de sociale cohesie van een land te waarborgen. Als men trots is op zijn land, wil hij hier ook meer deel van uitmaken.

3 (12-09-13)http://www.kunstgeografie.nl/henv/helden.nationalisme.htm4 http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/26516-historisch-overzicht-en-succes-van-nationalisme.html

6

Essay 2 - EbonyEbony kan vrij worden vertaald naar ebben(hout), en wordt door mijn steun in de strijd google als eerste geassocieerd met een donkere houtsoort die heel zwaar is en daardoor ook zinkt in het water.[1] (encyclo) Ik zal mijn nader verklaren gezien ik voor mijn minor Kunst en Cultuur Management een essay moet schrijven over de kleur ‘’ebony’’, die speciaal aan mij toegewezen is en nu dus ‘’mijn kleur’’ zal worden. Niet de makkelijkste opdracht maar so far, so good. De kleur zelf betreft een diepe zwart tint. Hoe goed gekozen uiteindelijk, aangezien het overgrote deel van mijn garderobe zwart van kleur is en ik mij het meest prettig voel in zwart. Dit omdat het geschikt is voor alle gelegenheden, of je nu naar een bruiloft of een begrafenis gaat en het zowel chique als casual en stoer kan zijn. Laten we wel wezen, black is the new black! Maar wat schuilt er nog meer achter deze kleur?

Bij afbeeldingen kom ik een veelvoud van schaars geklede donkere vrouwen tegen. Ja, Ebony is een veelvoorkomende naam onder African Americans. De naam wordt dan ook gebruikt voor een maandelijks verschijnend magazine in de Verenigde staten, gericht op de afro-Amerikaanse gemeenschap, dat is opgericht ten tijden van de segregatie.[2]Ook vind ik een vreemdsoortig knaagdier ( na enig onderzoek blijkt dat Ebony tevens een chinchilla soort is, waarbij het er om gaat dat de kleur van de buik hetzelfde is als de rest van het beestje.)

De kleur zwart wordt veelal gebruikt in verschillende Nederlandse spreekwoorden en expressies. Opvallend is dat het vaak gebruikt wordt in negatieve zin. Zo is een ‘’zwartkijker’’ iemand die het somber in ziet en is iemand die ‘’op zwart zaad zit’’ met andere woorden iemand die geen cent te makken heeft. In de middeleeuwen waar men het had over zwarte magie goldt zwart al als een verwijzing naar hetgeen het licht niet kan verdragen.

Vaak wordt de kleur in verband gebracht met duisternis, nacht of zelfs de dood. [3](mens en samenleving)Het staat dan ook het verst af van de kleur wit, verwijzend naar vrede, licht en maagdelijkheid. Zwart en wit , elkaars contrasten, vijanden misschien zelfs. Ik moest bij de kleur ebony dan ook niet lang nadenken voor ik me herinnerde dat ik ooit een item had gelezen in een Engelsboek van de middelbare school over Ebony and Ivory, een nummer van Paul Mccartney dat op het eerste gezicht verwijst naar de witte en zwarte toetsen op een piano. Mccartney snijdt hier echter een veel dieper onderwerp aan en doelt hiermee op de disharmonie tussen de zwarte en witte gemeenschappen. De zwarte en witte toetsen werken perfect samen en creëren prachtige melodieën. ‘’Waarom kunnen wij dat niet?’’ Is de vraag die hij hiermee aan ons wil stellen.

De keuze voor zwart is een bijzondere. Over het algemeen zijn mensen met een voorkeur voor de kleur zwart opvallend maar beschaafd. Ze vallen op zonder opzichtig te hoeven zijn. Mensen, die voor zwart kiezen, vinden het leuk om zich te omgeven met een waas van mysterie. Ze vinden het stiekem wel leuk om anders te zijn dan anderen. Zwart kan echter ook wijzen op de

7

wens om wereldse doelstellingen en verlangens te onderdrukten. Mensen, die zich in het zwart kleden, hebben vaak de wens om een ander pad te gaan dan het reeds gebaande pad. Het is kleur voor zoekers, die houden van schoonheid. Veel artistieke en creatieve mensen kiezen voor zwart. Zwart kan wijzen op verborgen diepten en innerlijke verlangens. Niet verwonderlijk is bovendien dat mensen met een liefde voor zwart dikwijls kunnen neigen naar somberheid en depressie. ([4]mens en samenleving)

Zwart staat voor mij inderdaad voor mysterie, het ongrijpbare. Zwart straalt geen warmte uit, maar houdt mensen juist af. Het is koel en afstandelijk. Dat is misschien ook een reden waarom ik zo vaak grijp naar zwart. Ik kan me er achter verbergen, het is veilig. Maar achter zwart zit zo veel meer. Pijn en verdriet kleuren een zwart doek. Zwart zijn ook mijn dagen soms, dan heb ik geen zin om vrolijk te zijn en leuke dingen te doen. Nee dan heb ik eigenlijk even nergens zin in. Maar gelukkig schijnt er na iedere donkere periode weer een streepje licht. Dan verandert deze zwartkijker even, ontdooit ze en ziet ze alles niet meer zo zwart-wit.

[1] (www.encyclo.nl/begrip/ebben 15-09-13)

[2] (http://www.ebony.com/ 15-09-13)

[3] (http://mens-en-samenleving.infonu.nl/diversen/22156-kleuren-en-hun-betekenissen.html 15-09-13)

[4] http://mens-en-samenleving.infonu.nl/psychologie/41404-kleuren-wat-is-de-betekenis-van-jouw-favoriete-kleur.html 15-09-2013

8

Recensie 2 muziek – AlblaspopVrijdag 13 en zaterdag 14 september was het weer tijd voor hét popfestival van de Alblasserwaard. Alblaspop vond dit jaar voor de achtiende keer plaats op de Zuiderstek in Alblasserdam. De grote geel met roze feesttent wordt een paar dagen voor aanvang opgebouwd en op zondag weer afgebroken.

De vrijdagavond heeft een Hollands thema met optredens van Jan Smit, Gerard Joling, Xander de Buisonjé en Jannes. Volkszanger Jannes vervangt nieuwkomer in de muziek Nielson die helaas schittert door afwezigheid omdat hij kampt met een keelontsteking en voorlopig nog even rust zal moeten houden.

Zaterdagavond had een rock tintje met de bands Kensington, Go Back To The Zoo en Di-rect. Het muziekfestijn wordt allebei de keren afgesloten met het betere draaiwerk van respectievelijk de dj’s Domien Verschuuren op vrijdag en Michiel Veenstra op de zaterdag.

Op vrijdag treedt de eerste artiest om 20.00 uur op en op zaterdag is de aanvang 19.45 uur. Beiden dagen hadden een avondvullend programma dat ongeveer tot 01.00 uur duurde. Er kunnen 3000 bezoekers per avond in de tent. De artiesten zijn te zien op een groot podium met ernaast twee beeldschermen.

9

De aanleiding van dit bezoek is de dorpse gezelligheid en de goede sfeer die ieder jaar weer te vinden is in de feesttent. Omdat Alblasserdam een klein dorpje is waar normaliter niet veel feestelijkheden plaatsvinden, noch de gelegenheid biedt tot een goed avondje stappen, is Alblaspop een zeldzaamheid. Een heuchelijke gebeurtenis waar oude bekenden elkaar weer ontmoeten en de drank rijkelijk vloeit. Alblaspop wordt geflankeerd door het wij-gevoel dat kenmerkend is voor een klein dorp als Alblasserdam.

Voor mij is het alweer de vijfde keer dat ik deelneem aan deze ouderwets gezellige muziekavonden en zal ook deze keer weer voor herhaling vatbaar zijn. De aardige line-up met verschillende bekende namen zorgt er voor dat dit voor het brede publiek zeer toegankelijk is en dat verschillende doelgroepen terecht kunnen op het festival. Met zo’n drieduizend bezoekers per avond zijn de kaarten op vrijdag uitverkocht en op zaterdag zal dit er niet ver vanaf gezeten hebben. De kaarten waren 27,50 euro per avond en naast deze uitgave heb ik de nodige drankjes genuttigd en kom ik op een totaal van zo’n 40 á 45 euro. Alblaspop geldt vooral als amusement, maar ook zeker als een culturele aangelegenheid met bekende zangers en bands van Nederlandse bodem. Het festival behoort ondertussen ook zeker tot de Alblasserwaardse cultuur als jaarlijks terugkerend evenement. Daarbij draait het om dit soort avonden om het wij-gevoel dat gecreëerd wordt onder de bezoekers.Interessant zou zijn als de organisatie over zou gaan op een nieuwe manier van financiering, omdat een kaartje voor veel mensen, en vooral het jongere publiek, vrij duur is. Zo zouden zij een uitstekende opdrachtgever voor Hogeschoolstudenten blijken om hier een goede oplossing voor te vinden. Te denken aan slimme marketing of een uitbreiding van de huidige vaste achterban van plaatselijke sponsoren naar geldschieters met een grotere draagkracht.

Op muzikaal gebied heeft de zaterdagavond voor mij een streepje voor op de vrijdagvond gezien ik meer gecharmeerd ben van Engelstalige muziek dan het Neerlandse volksgenre. Echter was de

10

vrijdagavond oerhollands gezellig, aangezien iedereen mee kan zingen met de alombekende klassiekers van Joling en Jan smit en dit zeer aanstekelijk werkt. De dj’s aan het einde van beide avonden draaien actuele en dansbare muziek. Dit is wel meer gericht op de jongeren en zal niet zo appeleren aan de oudere doelgroep van het festival. Uiteindelijk draait het bij dit soort avonden niet zo zeer om de muziek alswel om de sfeer in de tent.

Ondanks het jaarlijkse succes was het nog even spannend voor het stichtingsbestuur, bestaande uit Wieke Kanters, zijn broer Corstiaan en Wim van Halem afwachten of ook dit jaar de tent weer vol zou zitten. De drie Alblasserdammers, die in de afgelopen 17 jaar bewezen hebben dat ze kunnen organiseren, delen namelijk niet mee uit de gemeentelijke subsidiepot. Wieke Kanters: “Dat is een beetje scheef. Alblaspop is een trekpleister en daar doet de gemeente niet aan mee. Niemand bekommert zich om ons. De Stichting Fondswerving Evenementen Alblasserdam keert alleen geld uit aan festivals waarvoor geen entree wordt gevraagd. Maar ze heeft bij ons nooit in de boekhouding gekeken. We kunnen van alles regelen, maar de hoeveelheid publiek hebben we niet in de hand.” Het drietal heeft echter wel trouwe sponsoren kunnen strikken. (De Vonk)

De organisatoren sturen zo’n 60 tot 70 vrijwilligers aan. In al die jaren zijn er nooit problemen geweest. De opzet van het muziekfeest is dan ook in de visie van de organisatie: gezellige avonden organiseren waarop quitte wordt gespeeld en waarbij de toegangsprijs zo laag mogelijk worden gehouden.Zo begonnen de organisatoren ooit met het op kleine schaal organiseren van feestjes en partijen. Dit smaakte naar meer en zij waren benieuwd naar de mogelijkheden voor een festival in Alblasserdam. Zo was het idee van Alblaspop geboren en dit blijkt nu voor de achtiende keer op rij een groot succes te zijn.

De vonk (12-09-13) ‘’Jan Smit en Kensington op Alblaspop’’http://www.deweekkrant.nl/artikel/2013/september/12/jan_smit_en_kensington_op_alblaspop (16-09-13)

11

Recensie 3 – Call of the mallAfgelopen dinsdag zijn we klassikaal naar Call of the mall in Utrecht geweest. Dit bezoek werd aangedragen en georganiseerd door twee medestudenten die vorig jaar stage hebben gelopen bij dit project. De manifestatie vond plaats in Hoog Catherijne en Utrecht Centraal van 20 juni t/m 22 September. Voorafgaand aan dit bezoek wist ik eigenlijk niet waar we heen gingen of wat ik kon verwachten. Het was voor mij dan ook een verassing dat de tentoonstelling plaats vond bij het station van Utrecht Centraal. Het idee van kunst in de openbare ruimte, en vooral een winkelcentrum, vind ik dan ook zeer origineel. Het brein achter dit ludieke concept is de organisatie Stichting kunst in het stationsgebied. In Hoog Catherijne, Utrecht centraal en buiten zijn meer dan 25 kunstwerken te zien. Het betreft hier onder andere beelden, gebruiksvoorwerpen en film. De tentoonstelling biedt ook een programma van eenmalige performances en voorstellingen.

Allereerst werd ons wat verteld over de organisatie en het project in de loop der tijd. Vervolgens zouden we zelf rond gaan kijken en kregen we een goodiebag met daarin enkele voorwerpen van een snorretje tot handschoenen, een lampje en soort kartonnen cameraatje met zijwaarts beeld. Ook zat er een plattegrond in van het winkelcentrum waarop de kunstwerken genummerd aangegeven stonden. Ik kan me voorstellen dat kinderen dit erg leuk vinden en hier gretig gebruik van willen maken, aangezien velen van mijn medestudenten al warm liepen voor dit tasje en meermalen gespot zijn met de opgeplakte snorren. Ik kan zelf ook niet ontkennen dat ik enthousiast zat te graaien in het zakje en de voorwerpen even grondig heb geïnspecteerd.

We werden in groepjes op pad gestuurd met enkele vragen om het bezoek wat meer diepgang te geven. Ik vind het idee van kunst in een winkelcentrum erg goed, omdat op deze manier een heel ander publiek bereikt wordt en de kunst voor een breed publiek toegankelijk wordt.

12

Rondom Utrecht centraal zijn er veel verbouwingen aan de gang. Vandaar dat ik het erg slim vind om de omgeving door middel van kunst weer in een positief daglicht te zetten. Ook is het fijn dat mensen voor weinig geld toch een kunstzinnige middag kunnen beleven aangezien de meeste werken gratis en op eigen houtje bewonderd kunnen worden. Desalniettemin vind ik het aan te raden om gebruik te maken van een gids of een workshop te doen omdat ik de kunsttour zelf niet boeiend genoeg vond. Dit kwam denk ik ook doordat ik van veel dingen niet af wist zoals dat je gebruik kunt maken van een mobiele app om de rondleiding te ondersteunen. Ook las ik later op de website dat er verschillende eenmalige voorstellingen plaatsvinden. Zo zouden er op vrijdagmiddag modellen in Yves Saint Laurent ontwerpen rondlopen. Dit had ik bijvoorbeeld weer wel graag gezien. Verstandig is dus om van te voren even te kijken op de website wat er op welke dag gepland staat omdat er een zeer divers programma aan wordt geboden met voor ieder wat wils. Zelf vond ik het nogal zoeken naar de kunstwerken en ik heb dan ook niet alles kunnen bezichtigen omdat de werken nogal ver uit elkaar stonden.

Een idee dat ik zelf erg goed vond was de vergunningvolle zone, waar men dus zelf dingen kan organiseren van een sportles tot een optreden. Helaas was de ruimte op het moment van bezoek leeg en moest ik op de site lezen wat nu precies de bedoeling was van deze vergunningvolle zone.

Een beeld dat mij imponeerde was dat van Tank man. Zijn statige onwrikbare positie en de gedachte achter het beeld maakten dat ik hier even goed bij stil wilde staan. Het idee dat een man als een muur voor de tanks ging staan en protesteerde vind ik erg bewonderenswaardig. Zijn non-violente houding straalt een zekere kracht uit die mij beving.Uiteraard kon ik het ook niet laten om toen we langs een wens put liepen, hier een munt in te gooien en in stilte mijn wens uit te spreken in de hoop dat deze ooit uit zou komen.

13

Ik vind dat er goed wordt gedacht aan de verschillende leeftijdsgroepen die Hoog Catherijne en het station bezoeken. Er is veel te doen wat betreft workshops en rondleidingen. Ik denk dan ook dat ik het bezoek als waardevoller had beschouwd als wij ook gebruik hadden gemaakt van een gids. Het idee dat je enkele kunstwerken als winkelend publiek of onderweg naar het werk kunst passeren geeft de omgeving ten tijden van de tentoonstelling zeker een meerwaarde. Op deze manier wordt het alledaagse even onderbroken en vind je schoonheid op een plek waar je het in eerste instantie niet zou verwachten.

Voor mij zou dit bezoek an sich niet voor herhaling vatbaar zijn, maar met wat meer voorbereiding eventueel wel omdat ik wel degelijk zie dat deze organisatie veel te bieden heeft. Zo lijkt bijvoorbeeld de ervaringsvoorstelling Niemandsland mij erg interessant, en de eerder genoemde modellen had ik ook graag mogen bewonderen. Echter wist ik dit allemaal pas na een bezoek aan de website. De doelgroep is zeer divers, omdat het reizend en/of winkelend publiek Hoog catherijne en Utrecht speciaal natuurlijk dagelijks bezoekt. Er waren met ons dan ook velen bezoekers. De manifestatie kan gezien worden als educatie, vanwege de leerzame tourmogelijkheden voor jong en oud, als cultuur omdat de vele kunstwerken ook te maken hebben of geïnspireerd zijn op de omgeving en kan gemakkelijk gecombineerd worden met een plezierig winkeldagje.

14

Al met al vind ik het concept zeer interessant en de organisatie heeft aan veel punten gedacht. Zo is het interessant voor meerdere doelgroepen en wordt er een grote diversiteit aangeboden aan dingen om te doen/te zien of te ervaren. Echter heeft het bezoek zelf mij niet zo kunnen boeien en had ik graag meer informatie vooraf gehad. Op deze manier had ik namelijk het gevoel er niet alles uitgehaald te hebben, terwijl er dus wel veel mogelijk was dat ik wel interessant had gevonden.

15

Essay 3 – De waarde van KunstDe waarde van kunst, wie bepaalt dat? Is die afhankelijk van de bekendheid van de kunstenaar? Of van de schoonheid van het afgebeelde? Geldt het principe van vraag en aanbod of van ‘wat de gek er voor geeft’? Naar aanleiding van het Essay ‘’Kunstmarkt’’ uit het cultureel supplement van de NRC door Paul Schnabel waar hij zich afvraagt of het bij kunst gaat om de kwaliteit, reputatie of zeldzaamheid van een kunstwerk.

Waarom kostte het ‘’meisje met de parel’’ bij aanschaf in 1881 op een veiling in den Haag slechts 2 gulden en dertig cent terwijl de ‘’Emmausgangers’’ (Boijmans) van Van Meegeren; die voor een Vermeer door moest gaan, rond 1930 al 540.000 gulden opbracht? Later toen het zogenaamde meesterwerk helemaal geen Vermeer bleek te zijn, werd het betiteld als waardeloos. ‘’Het meisje’’ (Mauritshuis) echter, is ondertussen wereldberoemd geworden en uitgegroeid tot het meest geliefde schilderij van Vermeer.

”Meisje met de parel” van Johannes Vermeer

Van Meegeren was een ongewaardeerd schilder die een moeilijk pad had gekozen. Hij schuwde de moderne kunst, maar er viel nauwelijks nog eer te behalen aan het herhalen van de schilderkunsten van omtrent de zeventiende eeuw. Van Meegeren, die zeer bekend werd met de schildertechnieken van de Nederlandse meesters, besloot een valse Vermeer te maken. Het werd in 1937 een schilderij van de Emmausgangers. Als de critici het werk zouden prijzen, zou

16

Van Meegeren onthullen dat het een vervalsing was. Maar toen hij de valse Vermeer aan Museum Boijmans van Beuningen verkocht voor een bedrag dat nu gelijk zou zijn aan enkele tientallen miljoenen euro’s, bedacht hij zich. Hij had bewezen dat de kunstwereld goedgelovig was, en het kwam goed uit dat hij daar ook nog geld mee kon verdienen. Toen hij ten tijden van de oorlog werd beschuldigd van collaboratie wegens de onverklaarbare herkomst van de schilderijen kon hij niet anders dan de waarheid over de kunstwerken vertellen. De kunstwereld was geschokt na de onthulling van Van Meegeren. Voor zover het erom ging de kunstwereld van Van Meegerens kwaliteiten te overtuigen, kan men zeggen dat zijn actie op twee manieren succesvol is geweest. Ten eerste zou hij zonder zijn geruchtmakende vervalsingsaffaire een volkomen vergeten schilder geweest zijn. En nu is zijn naam wereldberoemd, brengen zijn schilderijen onder eigen naam hoge prijzen op en zijn er zelfs valse Van Meegerens op de markt. Ten tweede ging na zijn ontmaskering een golf van zelfkritiek door de museumwereld en werden verschillende dubieuze oude Meesters uit de musea verwijderd. (Historici.nl)

”De emmausgangers” van Van Meegeren

Een ander voorbeeld van een gekweld kunstenaar die zelf nooit wist te verkopen is natuurlijk Vincent van Gogh. Waar voor een zelfportret in 1919 nog 6.500 gulden neer werd gelegd, zou het nu nog niet voor zes of voor zestien miljoen euro te krijgen zijn. De kunstenaar zou in zijn hele leven slechts een kunstwerk verkocht hebben. De rode wijngaard (Poesjkinmuseum in Moskou) Nu hangen zijn schilderijen overal ter wereld. (Van Gogh museum)

De zeldzaamheid en de reputatie van de kunstenaar blijken een grote rol te spelen bij de waarde van een kunstwerk. Kwaliteit lijkt hierbij minder belangrijk, gezien kwaliteit zonder de reputatie van de maker vaak weer niet herkend wordt. Reputatie kan de ogen doen sluiten voor een gebrek aan kwaliteit, zeker als dit gepaard gaat met zeldzaamheid. Maar ook dan zitten er nog vele haken en ogen aan. Denk maar aan Rembrandt, bij wie ook zijn meest bekende werken soms grotendeels of zelfs helemaal geschilderd blijken te zijn door zijn leerlingen. So who are we fooling?

17

Uiteindelijk is een kunstwerk net zoveel waard als dat de gek er voor wil geven en zal dit voor iedereen anders zijn. Wel zijn er bepaalde richtlijnen zoals de originaliteit, de innovatie, de tijdgeest, de reputatie, het verhaal (de mysterie, denk aan de Mona Lisa) de techniek, de kwaliteit, de gedurfdheid. Ik begrijp dat de prijs van zo’n meesterwerk een bepaalde toevoeging geeft aan het doek; de onbereikbaarheid, de macht en status die met de aanschaf van zoiets onwerkelijks gepaard gaan. De verwezenlijking van een droom, een ongekend verlangen. Daar valt misschien geen prijskaartje aan te hangen, maar ze weten het maar al te goed uit te drukken in een bedrag met zes of zeven nullen. Ik aanschouw ze net zo lief in het museum en hou m’n geld liever in mijn zak. Maar als je het geld kunt missen, ach.. Why the hell not?

23-09-13 Mauritshuis http://www.mauritshuis.nl/index.aspx?FilterId=974&ChapterId=1163&ContentId=14584(23-09-13) A.J.C.M. Gabriëlshttp://www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn3/meegeren (10-02-2012)(23-09-13) http://www.vangoghmuseum.nl/vgm/index.jsp?page=12263&lang=nl

18

Recensie 4 – Ibsen in one takeEen oude en zieke Chinese man blikt terug op zijn leven. We zien beelden van een klein jongetje, dat zijn vader tevergeefs probeert tevreden te stellen, een jonge man die in de bloei van zijn leven zou moeten staan maar nooit voor zichzelf durft te kiezen, een liefdeloos huwelijk en uiteindelijk de dood.

Ibsen in one take is het resultaat van een bijzondere samenwerking tussen de Chinese regisseur Wang Chong en de Noorse schrijfster Oda Fiskum. De voorstelling beleefde zijn Nederlandse première tijdens Festival De Keuze van de Rotterdamse Schouwburg. Wang en Fiskum distilleerden personages, thema’s en dialogen uit alle 27 toneelstukken van Henrik Ibsen tot levensverhaal van één moderne Chinese man. (Raemer, 2013)Het verhaal wordt verteld als een flashback. In anderhalf uur zien we de 4 verschillende levensstadia van kind naar jongvolwassene, van een dertiger tot een eenzame en verzwakte oude man. Naast het schouwspel op het podium, worden de beelden ondersteund met live opnames op een groot scherm boven het theater. Omdat het stuk in het chinees gesproken wordt, is er gebruik gemaakt van Engelse boventiteling.

Allereerst zien we een zieke oude man in bed liggen. Duidelijk verzwakt, wetende dat zijn einde nadert, kijkt hij terug op zijn leven. Een kleine jongen speelt op zijn blokfluit. Eerst prijst zijn vader hem naar zijn collega’s toe. Het doet me herinneren aan een aapje dat zijn kunsten moet vertonen aan het publiek. Vervolgens, als de collega’s weg zijn, schreeuwt de vader dat hij het geluid niet kan verdragen. Het jongetje blijft gekwetst en eenzaam achter. In een volgende scene is te zien hoe de jongen op de grond origami figuurtjes vouwt, terwijl hij op de achtergrond zijn ouders over hem hoort praten. Zijn vader verlangt naar de tijd dat zijn zoon er nog niet was, zodat hij zijn vrouw weer voor zichzelf zou hebben. De jongen zou hem maar tot last zijn. Zijn

19

vrouw wuift dit weg, de ernst van het probleem niet willen zien. We volgen hem in zijn verdere jaren, een jonge man met weinig empathisch vermogen, die noch kan geven wat hem door zijn vader altijd onthouden is en uiteindelijk belandt in een liefdeloos en kinderloos huwelijk. Zijn vrouw wil hem verlaten, maar komt er maar niet toe daadwerkelijk te vertrekken. De man is er nooit toegekomen om in zijn leven te doen wat hij zelf wilde, geteisterd door de verwachtingen van anderen. Hoewel zijn vader al lang overleden is voelt hij nog steeds zijn stevige greep.Een meisje met balonnen kondigt zijn naderende einde aan. In de laatste scène is te zien hoe hij de verschillende karakters uit zijn leven ziet opdoemen in een cirkel van licht, hij probeert ze te omhelzen, maar steeds als hij dichtbij komt verdwijnen ze in de duisternis. Witte rook neemt de scène in beslag. De lichtcirkels voegen zich samen tot het pad der verlichting waarop de oude man de dood tegemoet loopt.Het stuk is zowel een weergave van de verschillende stukken van Ibsen, als het leven in modern China, waar men hard moet werken om te voldoen aan de verwachtingen van anderen en zo eigenlijk nooit hun eigen geluk kan volgen. Ook het thema zorg kwam aan bod, zoals traditie is in China om voor je familie te zorgen als zij hier niet meer toe in staat zijn.

Het idee om theater en live filmbeelden te combineren vond ik aanvankelijk erg goed en was ook nieuw voor mij. De filmbeelden zijn dan ook erg sterk. Wel moet ik zeggen dat het soms afleidde van het grotere geheel en dat de boventiteling moeilijk te volgen was omdat voor mij niet goed duidelijk was wie wat precies zei, of deze soms te snel ging. De afwisseling van verschillende levensfases maakte het interessant, maar dat maakte ook dat sommige stadia van zijn leven te

20

weinig werden verdiept. Het algehele verhaal was duidelijk, maar weinig spannend of vernieuwend. De thema’s liefde, de dood, verlangens, teleurstelling, angst, het niet kunnen beslissen maken het tot een fraai schouwspel waar een ieder zich op een bepaalde manier mee kan identificeren. De verschillende filmbeelden gaven het stuk een diepere laag. Al met al vond ik het concept, het idee van film en theater erg goed, maar niet goed genoeg uitgewerkt; soms kwam het camerawerk op de vloer te slordig over. Het acteerwerk daarentegen vond ik wel knap.

Een kaartje kostte 16 euro, maar met studentenkorting 8,50, wat ik een meer redelijke prijs vind aangezien het stuk nog geen anderhalf uur duurde. De gehele kleine zaal zat vol, waardoor ik plaats moest nemen op de eerste rij. Enerzijds is het spannend om zo dicht bij de acteurs te mogen zijn, maar anderzijds was dit absoluut een belemmering omdat ik mijn nek moest verdraaien om de filmbeelden en boventiteling te kunnen volgen. Ik zou niet gauw nog eens naar dit stuk gaan, omdat het mij persoonlijk daarvoor niet genoeg kon boeien.

Bibliography

Raemer, J. (2013, september 27). recensie ibsen in one take. Retrieved september 30, 2013, from theaterkrant: http://www.theaterkrant.nl/recensie/ibsen-in-one-take/

21

Essay 4 – Sex sells

Seks verkoopt weet ook Miley Cyrus. De tienersensatie weet menigeen te shockeren met haar nieuwe single en daarbij horende clip Wreckingball. De losgeslagen tienerster probeerde al langere tijd korte metten te maken met haar Disney imago en haar laatste poging lijkt succesvol. In de clip is te zien hoe zij naakt een sloopkogel berijdt en hoe ze in weinig verhullende kledij aan een moker likt. Miley was al eerder twerkend te bewonderen bij de Mtv live awards. Dit optreden kostte haar onder andere de decembercover van Vogue, aangezien editor in chief Anna Wintour dit optreden allerminst smakelijk vond. Miley verklaarde later dat het de bedoeling was om ‘’geschiedenis te schrijven’’ (Kuyper, 2013). Eerdere voorgangers in de muziek zijn onmiskenbaar Madonna, die jaren geleden menig wenkbrauw deed fronzen met haar Jean Paul Gaultier bustier met puntig gevormde borsten voor de single Vogue, of Janet Jackson niet te vergeten, met de fameuze nipple gate affaire. Niets nieuws dus, zou je denken. Toch is Cyrus’ nieuwe clip ondertussen zo’n 120 miljoen keer bekeken en is daarmee bewezen dat naakt het nog altijd goed doet op de markt.

Het naakt is al eeuwen een fascinerend goed. Vaak is de manier waarop een bepaalde cultuur omgaat met naaktheid een goede afspiegeling van de morele waarden van die samenleving. Zo was het voor de prehistorische mens redelijk normaal om figuren van naakte mensen te bezitten, omdat zij dit zagen als een symbool voor vruchtbaarheid.

22

In de kunsten vond het zijn oorsprong bij de Grieken en Romeinen, maar vanaf het begin van het christelijke tijdperk tot de 15e eeuw bleven naaktfiguren in de schilderkunst beperkt tot Adam en Eva, de heiligen en hemelse figuren. Na 1400 werd het naakt opnieuw voor de kunst ontdekt door de beweging van de Renaissance in Italië. Een grondige kennis van het naakt ligt ten grondslag aan de beeldhouwkunst van Donatello (1386-1466), Verracchio (1435-1488), Leonardo da Vinci (1452-1519) en Michelangelo (1475-1564). Onder Italiaanse invloed begonnen de schilders in het Frankrijk van de Renaissance de menselijke figuur te schilderen, vaak in illustraties van de heidense mythologie. Voorbeelden hiervan zijn Eva Prima Pandora van Jean Cousin (1490-1560) en een reeks busteportretten van vrouwen. Naarmate de Renaissance zich verbreidde, hernieuwden kunstenaars in andere landen hun studie van het naakt (Staal, 2011).

Ook later, tijdens de fascistische regimes in Duitsland en Italië bijvoorbeeld, werden allerlei blote mannen op schilderijen afgebeeld. Zij verheerlijkten de kracht van de regimes en het ideaal van de Übermensch.

Maar het was het vrouwelijk naakt dat shockeerde. Vooral in het Victoriaanse tijdperk, de negentiende eeuw, werd er schande van gesproken. Courbets schilderij ‘De oorsprong van de wereld’ veroorzaakte in 1866 een enorme rel. Pas in 1988 (122 jaar later) werd dit schilderij van een vagina voor het eerst in het openbaar vertoond (Anno, 2007).

Het zou nog tot de negentiende eeuw duren voordat het menselijk naakt ook buiten de klassieke omgeving weer acceptabel werd. Pas in de negentiende eeuw, met de opkomst van het impressionisme in Frankrijk, zagen steeds meer kunstenaars het menselijk naakt op zichzelf als een kunstvorm (Sprangers, 2011).

Tegenwoordig is het naakt wederom op zijn retour. Denk bijvoorbeeld aan de meest succesvolle erotische trilogie, waarvan in Nederland al bijna een miljoen exemplaren verkocht zijn. Ik doel natuurlijk op de vijftig tintenreeks van E.L. James (2012). Mening huisvrouw haalde deze boeken in huis om zich even te verliezen in de hopeloze erotiek of om de stoffigheid van hun huwelijk af te halen.

23

Ook als je aan Nederlandse films denkt, denk je aan naakt. Zelfs in het buitenland staan we bekend om onze naaktfilms, denk aan Turks Fruit. (Paul Verhoeven) Naakt is dan ook hét thema van het nederlands filmfestival, dat 25 september jl. begonnen is.

Eind jaren zestig verscheen voorzichtig het eerste naakt op het witte doek. Maar volgens Ernie Tee, docent aan de Nederlandse Filmacademie, begon het allemaal pas echt in 1970, met Blue Movie van regisseur Wim Verstappen: “Een film van een rebelse filmmaker. Er stonden rijen voor de filmtheaters en dat was echt ongekend in die tijd. Omdat het zo’n succes was, gingen andere filmmakers het overnemen. Zo werd het een Nederlandse signatuur.” (Pruis, 2013)

Naaktheid biologeerd de mens. Het fascineert, shockeerd en intrigeerd ons allom. Het heeft een zekere kwetsbaarheid over zich, de mens in zijn puurste vorm. Naakt is een taboe en juist daarom weet het onze aandacht te grijpen. Het druist in tegen de regels om ons te presenteren als nette en beschaafde mensen. Seks heeft iedereen, maar er wordt niet over gepraat. Misschien is dat de reden dat naaktheid ons blijft boeien. Regels, ook over wat behoorlijk is en wat niet, zijn er om gebroken te worden niet waar? Naaktheid is een aldoor terugkerend thema op film of in de literatuur en zal ons nog lang weten te raken of het hier nou gaat om lust of functioneel naakt. Door de jaren heen zijn we nog steeds niet uitgekeken op dit onderwerp. Naakt is tijdloos.

Bibliography

Anno. (2007, oktober 04). De man als lustobject. Opgeroepen op september 2013, 2013, van kennislink: http://www.kennislink.nl/publicaties/de-man-als-lustobject.pdf

Kuyper, A. (2013, September 26). Disneymeisje doet stout. NRC cultureel supplement, p. 2.

Pruis, A. (2013, september 25). Nederland, naaktfilmland? Opgeroepen op september 30, 2013, van Nos.nl: http://nos.nl/op3/artikel/555313-nederland-naaktfilmland.html

Sprangers, R. (2011, 10 18). Naaktheid in de kunst. Opgeroepen op september 30, 2013, van isgeschiedenis.nl: http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/naaktheid_in_de_kunst/

Staal. (2011, juli 25). Geschiedenis van de schilderkunst: Het naakt. Opgeroepen op september 30, 2013, van kunst-en-cultuur.info.nu: http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/kunst/77965-geschiedenis-van-de-schilderkunst-het-naakt.html

24

Recensie 5 – tentoonstelling WIT Fotomuseum Rotterdam

Wit kleurt het fotomuseum in Rotterdam van 14 september 2013 tot en met 5 januari 2014. Bij de tentoonstelling WIT kom je in een totaalbeleving van fotografie, kunst, design, mode, architectuur, film en video over de onbegrensde mogelijkheden van wit terecht. WIT gaat over onze maatschappij, over verschillende culturen, rassen, religie en politiek.Tegenstellingen tussen jong en oud, licht en donker, open en dicht, leven en dood komen aan bod in een totaalervaring waarin fotografie het hoofd component is.

Minimalistisch, strak, helder, licht. Wit behelst verschillende thema’s van vroeger tot nu. Een nieuw begin, een onbeschreven pagina. Wit is allesomvattend; melkwit, roomwit, wolkenwit. Maar om wit te kunnen ontvangen, het jou te laten bevangen, is zwart het nodige contrast voor het oog om wit optimaal te kunnen ervaren. Vandaar dat ik gevangen werd door de pracht van de twee lichamen, man en vrouw, blank en donker. Naakt, zo puur. De versmelting van ying en yang voor de perfecte balans. Ik heb het over Adrienne Morriën en David Niang gefotografeerd door Ed van der Eisken (1969).

De geladenheid van de kleur wit op het gebied van etniciteit wordt tevens duidelijk in het tweeluik Irene & Josephine (2009) van fotograaf Krijn van Noordwijk (1958). Twee naakte vrouwen staan achter elkaar, de borsten van de voorste persoon worden bedekt door de handen van de ander. De ene vrouw is blank, de ander heeft een donker getinte huid. De donkere handen steken sterk af bij het zachte wit en andersom zijn de witte handen als ijs op de warme

25

tonen van het donkere lichaam. Enerzijds zo verschillend en toch gelijk, of niet? Dit is een van de vragen waar het museum je over wil laten nadenken.

Tegelijkertijd kon ik mijn modeminnend hart ophalen bij enkele haute couture creaties van bijvoorbeeld Commes des Garcons, Iris van Herpen, Maison Martin Margiela en Bibi van der Velden. Ik was blij verrast te zien dat dit soort werken ook worden getoond door het fotomuseum. Een voorbeeld is een waanzinnige witte jurk bestaande uit waaierachtige vormen. In een hoek was zij daar, In al haar minimalistische schoonheid wist deze jurk mijn blik maar al te goed vast te houden. Geen poespas of tierelantijntjes, de vorm is hierbij allesbepalend.

Qua design en architectuur kon men zich vergapen aan de werken van Piet Zwart, Jan des Bouvries en bijvoorbeeld Joep van Lieshout met zijn gigantische schedel, tevens fungerend als werkplek, die je na laat denken over de vergankelijkheid van het leven en de onvermijdelijke dood als eindpunt.

De vergankelijkheid en de verschillende fases van het leven kwamen tevens aan bod in een zwart-wit fotoreeks waarin eerst een beeld te zien is van een baby in een luier, vervolgens een beeld van een oude man in een eenzelfde luier. Juist de tegenstelling maakt het beeld van de oudere man zo confronterend. Een helder wit begin en tevens een wit licht aan het einde van de tunnel. Het leven gaat zo snel aan ons voorbij…

Dat wit tijdloos en multidisciplinair is bewijst deze tentoonstelling. Van het voordehand liggende zoals producten als rijst en melk in geheel nieuwe context tot wit als trendkleur in verscheidene haute couture creaties. De collectie was zeer divers en kende zowel gevestigde namen als

26

opkomend talent. Nu grenzen tussen kunstdisciplines steeds meer vervagen, kijkt het Nederlands Fotomuseum met WIT verder dan het eigen medium en plaatst ontwikkelingen binnen de hedendaagse fotografie in een bredere creatieve context.

27

Essay 5 – Vergankelijkheid

Als ik naar de afbeelding kijk zie ik twee delen van een vrouwenlichaam. De ene helft is van haar borsten, de andere helft van een deel van haar gezicht. De poster is verweerd, aan het vergaan. Er klopt iets niet aan. Enerzijds is het een belichaming van de vrouw. Er wordt ingezoemd op de meest vrouwelijke delen van het lichaam en het gezicht; de borsten en de mond. Om de mond nog eens extra te accentueren is deze aangezet met rode lippenstift. Maar waar ik normaliter aan denk bij een vrouw is zachtheid, ronde vormen, lieflijkheid, als een zwoel zomerbriesje. Dat gevoel krijg ik niet bij de afbeelding. Er is iets lugubers aan, iets macaber. Alsof de schoonheid van deze vrouw in verval is geraakt. De afbeelding is beklad, gescheurd, misschien wel met opzet.

Mijn vader ben ik op jonge leeftijd verloren. Ik was twee. Het was een mooie zomeravond en mijn moeder besloot een eindje met me te gaan fietsen. Mijn vader bleef thuis. Toen we terugkwamen, was het gebeurd. Jaren heeft het geduurd voordat mijn moeder kon loslaten. Voordat ze weer verder kon gaan met haar leven. Vergeten doet ze het nooit, het blijft een litteken op haar ziel. Maar zoals met alles heelt de tijd ook deze wonden. Hoewel ik toentertijd te jong was om daadwerkelijk te begrijpen wat er was gebeurd, denk ik dat ik het verdriet van mijn moeder altijd heb gevoeld. Ik weet nog dat ik een jaar of 3,4 was en dat ik en mijn moeder in de badkamer stonden. Terwijl ze zich opmaakte, keek ik naar haar in de spiegel. En ik vroeg aan haar:’’Mama, waarom kijk je altijd zo verdrietig?’’ Ik weet niet meer wat ze antwoordde.

Vaak werd er aan mij gevraagd: ‘’Mis je dan geen vader?’’ Nee, ik weet niets meer van mijn vader. Mijn vader is slechts een beeld gevormd door foto’s, niet door herinneringen. Wat dat

28

betreft heb ik misschien geluk gehad. Wat je niet kent, kun je ook niet missen. Wel heeft de gebeurtenis het leven van mij en mijn moeder voorgoed veranderd.

De afbeelding behelst voor mij de vergankelijkheid. Hoezeer we ook vast proberen te houden aan het vertrouwde, het leven is continu in beweging. Vergankelijkheid is de broosheid, fragiliteit en de eindigheid van het leven om ons heen, de liefde, het geluk. De vluchtigheid van het bestaan. Ikzelf ben als geen ander bang voor verandering, voor het onbekende. Al van kleins af aan zei mijn moeder tegen mij: ‘’Iris, Jij ziet altijd leeuwen en beren op je weg’’. En nog steeds beangstigd het onbekende mij. Ik merk dat ik het moeilijk vind om los te laten. Ik houd me liever vast aan hetgeen ik ken, want dat is veilig. Maar soms heb je geen keus, soms moet je wel los laten. En dat doet pijn. Dus om mijzelf de pijn van het loslaten te besparen, laat ik bijna niemand meer toe. Ik heb door de jaren heen een pantser om mij heen gebouwd. Ik merk dat als iemand te dichtbij komt, dat ik diegeen weg duw. Want alleen de mensen waar je het meest om geeft kunnen je raken in je ziel.

Ik lees nu hoe dubbel die laatste zin is. Raken in de ziel… Dat hoeft niet alleen over pijn te gaan. Ook mooie dingen kunnen je raken in je ziel. Als je niemand meer toe laat heb je ook niet de mogelijkheid om lief te hebben. Zo intens als het verdriet van een gebroken hart is, zo volmaakt gelukkig kan ook de liefde zijn, dat besef ik mij terdege. Dit doet me denken aan een citaat van Freud ‘De waarde der vergankelijkheid is een zeldzaamheidswaarde in de tijd. De beperking van de mogelijkheid tot genieten verhoogt de kostbaarheid daarvan’. (Freud, 1916) Misschien zijn momenten van geluk maar tijdelijk, maar het is het najagen van geluk dat ons in leven houdt. Ik denk mijzelf pijn te besparen door anderen buiten te houden, maar in werkelijkheid belemmer ik me hierin mijn eigen geluk na te volgen.

29

We hebben niet altijd een keuze wat ons geluk betreft. Soms maakt een ander de keus voor ons. Maar misschien is het leven te kort om hier voortdurend bij stil te staan. Misschien is zelfs pijn beter dan niks voelen, want wie niet voelt heeft ook niet het gevoel dat hij leeft. De gebeurtenissen in ons leven kunnen ons maken en breken.

Ik zeg vaak dat geluk iets tijdelijks is. Niemand is echt gelukkig, we kennen momenten van geluk. Geluk is vergankelijk. Maar het zijn wel de kleine momenten van geluk die het het leven waard maken.

Literatuur

Freud, S. (1916) ‘’Vergankelijkheid’’, Werken 7: 181, 183-185.

30

Recensie 6 Evenement – Walibi Halloween Fright nights

Zondag 13 Oktober viel in het eerste weekend van de fright nights waar Walibi al voor het dertiende jaar furore mee maakt. Ik nam voor de tweede keer deel aan dit angstaanjagende evenement. Echter was ik niet de enige. Het park was bezaaid met mensen en de rijen waren zo mogelijk nog langer dan bij een druk bezochte zomerdag. Het weer werkte helaas vandaag niet mee, de hele dag kwam het met bakken uit de hemel en hoewel we het onze dag niet wilden laten verpesten, doet het dat toch op z’n minst een beetje. Aangezien de kaartjes een vaste datum hebben was er geen ontsnappen meer aan. Gewapend met paraplu’s, dikke truien, leggings onder broeken, winterjassen, regenponcho’s en niet te vergeten hooggespannen verwachtingen betraden wij het park dat er overdag nog heel normaal uitziet.

Omdat de kaartjes zo’n 20 euro p.p. waren (gekocht op vakantieveilingen, anders 35 euro) en de kaartjes voor de spookhuizen nog eens 20 euro (vier keer 5 euro per huis, per persoon) waren we zo’n veertig euro per persoon kwijt. Hierboven op hebben we nog twee keer gegeten en een aantal keren wat gedronken in het park à 20 euro p.p. Het is dus een behoorlijke uitgave, maar aangezien het niet iets is wat ik dagelijks of wekelijks doe, zal ik dit maar even voor lief nemen.

Overdag zijn alle attracties gewoon open met het verschil dat het park nu tot maar liefst 23.00 uur geopend is. ‘s Avonds om 18.00 uur transformeert het park tot een waar horror spectakel. In het park zijn tijdelijk vier haunted houses gevestigd, waar acteurs je de stuipen op het lijf jagen. Rondom de huizen zijn verschillende scare zones, waar je op een onbewaakt moment de engste figuren tegen het lijf kunt lopen. Er zijn in totaal vijf scare zones, te noemen; Anton Freak met monsterachtige sprookjesfiguren, Quarantine waar zombies rondlopen, fiesta de los muertos, afgeleid van het mexicaanse dodenfeest, lights camera scream met bekende horrorpersonages en thirteen waar het boegbeeld van de Fright Nights Eddie the Clown met zijn duistere cabaretshow de dienst uit maakt.

31

In het door ons eerst bezochte huis Haunted Holidays wordt er een heel andere sfeer gegeven aan de welbekende feestdagen als kerst en sinterklaas. Na een uur in de rij gestaan te hebben is het eindelijk zo ver. Het begint al goed, nog voor dat ik het huis binnen ga schrik ik me al verloren door het pietje dat zich achter de deur had verscholen om ons een 3D bril aan te bieden. Alsof ik deze horror in 3D mee wil maken. Iedere kamer behelst een nieuw subthema. Per huis ben je zo’n 5 minuten binnen. Overal zijn opgeleide acteurs aan het wachten tot ze je op een onbewaakt moment kunnen laten schrikken. Klap, een schilderij valt naar beneden en in het gat verschijnt voor mijn gezicht een kerstman met een wel erg moordadige grijns om zijn lippen. In de volgende kamer zie ik een kerstboom met veel lampjes. Terwijl ik nietsvermoedend verder loop scheurt de kerstboom in twee en blijkt er een Sinterklaas achter verscholen te zitten. Ik hoef niet te zeggen dat mijn hart even stil stond.

Bij Eddie’s funhouse of fear staan we in de rij in een loods. Angstaanjagend uitziende clowns lopen rond op zoek naar zij die het meest bang zijn. Ondertussen worden we vermaakt met een dansshow door enkele van de clowns. Eddie’s funhouse of fear is een soort verlaten kermisterrein. Een voorbeeld van een kamer die mij nog goed bij staat is er een met tientallen knuffels aan de muren. Al lopend besefte ik me al dat een van die knuffels ieder moment tot leven zou kunnen komen om me te grijpen, maar welke? Terwijl ik angstvallig om me heen aan het kijken ben waar de verborgen acteur zou kunnen zitten, is het al te laat. Een arm probeert me te grijpen en ik ren als een gillend klein meisje de volgende kamer in. Bij the Villa vieren de personages uit verschillende bekende horrorfilms als Saw, the exorcist, Friday the thirteenth en chainsaw massacre hoogtij. Zelfs buiten het spookhuis ben je niet veilig want daar wacht de bekende Jason Voorhees met zijn kettingzaag, zodat we voor de laatste keer de adrenaline door ons lijf voelen jagen.

32

Hoewel we natuurlijk allemaal weten dat het niet echt is en dat het acteurs zijn die achter de maskers en enge make-up zitten, worden we toch meegenomen in de halloweensfeer van het park. Je bent nerveus, de zenuwen en adrenaline gieren door je lijf. Daarnaast is het geweldig om te aanschouwen hoeveel moeite er ieder jaar in de kostuums en maquillage wordt gestoken. Wel moet ik zeggen dat ik het ditmaal als veel minder angstaanjagend ervaarde als de eerste keer dat ik het meemaakte. Of dit nu te maken heeft met de door de jaren heen hooggespannen verwachtingen, het feit dat ik nu wist wat ik kon verwachten of dat het nu daadwerkelijk minder eng was weet ik niet. Desalniettemin was het wederom een geslaagde ervaring die zelfs de regen niet kon verpesten.

33

Essay 6 - Sinterklaas, Sinterklaas en natuurlijk zwarte piet

Ik kan tegenwoordig niet mijn nieuwsberichten pagina op facebook openen zonder te lezen over de eindeloze discussie over sinterklaas en zijn trouwe knecht, zwarte piet. Hoewel dit vooral bedoeld is als kinderfeest zijn het vooral de volwassen mensen die helemaal los kunnen gaan over dit onderwerp. Hoewel de bekende discussie over of zwarte piet wel of geen uiting van rascisme is niet nieuw is, laait de discussie dit jaar wel erg hoog op.

Om het sinterklaas voor eens en altijd te kunnen behouden wilde het Sint Nicolaas Genootschap het sinterklaasfeest een plek geven op de werelderfgoedlijst van de Verenigde Naties. Daarmee zouden het feest en de bijbehorende tradities, zoals de intocht, beschermd zijn. Gebleken is dat het hier gaat om een misverstand aangezien de werelderfgoed lijst enkel materieel ergfoed betreft. Wel kan deze opgenomen worden in de representieve lijst immaterieel erfgoed, maar dit wordt nu gedwarsboomd door alle commotie rondom zwarte piet. (Jacobs, 2013)

Wat hiermee namelijk gebeurd is, is dat het sinterklaasfeest onder de aandacht is gekomen van de VN, de Jamaicaanse hoogleraar Verene Sheppard liet zich allerminst positief uit over zwarte piet. Hoewel discutabel is of zij vanuit zichzelf of vanuit de VN sprak als onbetaald vrijwilliger bij

34

de organisatie, wordt er momenteel wel onderzoek gedaan naar of zwarte piet wel of niet racistisch zou zijn. (Dool, 2013)

Ook dit onderzoek vind ik vrij discutabel. Voor de een is dit een onschuldig kinderfeest en voor de ander een belediging en een symbool voor de slavernij. Veel Nederlanders zien het als een traditie die hoort bij de Nederlandse cultuur en dat begrijp ik. Ook ik heb als kind genoten van dit heugelijke festijn. Al weken van tevoren vroeg ik mij af of sint ook dit jaar weer mijn schoentje had gevuld. Nooit heb ik stil gestaan bij het feit dat zwarte piet zwart was en waarom die dat dan was, laat staan of dit iets racistisch was. Wel vind ik dat we stil moeten staan bij het feit dat Nederland een multicultureel land is. Sinterklaas hoort bij de Nederlandse cultuur, maar misschien kan zwarte piet wel wat minder zwart gemaakt worden. Zwarte piet zou namelijk zwart zijn geworden door de roet uit de schoorsteen, maar dit is wel een erg simpel argument op de vraag of zwarte piet wel of niet rascistisch is. De ronde goudkleurige oorbellen, dikke rode lippen en zwart kroeshaar zijn tenslotte ook niet gekomen doordat zij door de schoorsteen moeten klimmen. De link naar zwarte slaven is er, dat zal ik niet ontkennen. Echter wordt het feest in deze tijd niet gevierd met de intentie om terug te grijpen naar de slavernij.

Over de herkomst van Zwarte Piet zijn de meningen verdeeld. Feitelijke documenten zijn erover niet bekend. Vast staat alleen dat de knecht die later de naam Zwarte Piet kreeg, pas in 1850 is geïntroduceerd. Voor die tijd had de folkloristische Sinterklaas in Nederland en België voor zover bekend geen helper.

Desondanks circuleren er voor die helper van Sinterklaas diverse volkswetenschappelijke verklaringen:

hij zou oorspronkelijk een schoorsteenveger zijn, en van het roet zwart zijn geworden; hij zou een Ethiopische zwarte slaaf Piter zijn die door de heilige Nicolaas op

een slavenmarkt in Myra werd vrijgekocht; hij zou oorspronkelijk een demon zijn geweest die door de heilige gedwongen werd goede

daden te verrichten; hij zou een voorchristelijke godheid zijn die zich moest onderwerpen aan de christelijke sint; hij zou de bedwongen satan zijn, plaatsvervanger van de overwonnen Wodan, of diens

helper Nörvi, de zwarte vader des nachts, die ook een roe droeg (alsvruchtbaarheidssymbool);

hij zou afstammen van de zwarte raven Huginn en Muninn, die Odin vergezelden; hij zou afstammen van berserkers, die het lichaam zwart verfden en dierenhuiden droegen.

(Broere, 2011)

In de tweede helft van de 20e eeuw kwam de discussie op gang of de knecht van Sinterklaas, Zwarte Piet, een racistische bijklank zou hebben. Zowel de huidskleurals de 'sociale positie' van Zwarte Piet vormden hiervoor de aanleiding.

Zwarte Piet werd als Moorse knecht van Sinterklaas in 1850 door de onderwijzer Jan Schenkman geïntroduceerd in het boekje "Sint Nicolaas en zijn Knecht". In de eerste druk van het prentenboekje werd hij afgebeeld als een gekleurde jongeman, gekleed als page, die niet op de voorgrond trad. Of Schenkman een slaaf of neger in gedachten had zal nooit bekend worden,

35

want hij heeft zich er niet over uitgelaten. Wel is het zo dat hij het boekje publiceerde op het moment dat de tijdgeest aan het veranderen was; de slavernij stond onder druk of werd al afgeschaft. Het houden van slaven was buiten de koloniën, in Nederland, reeds lang ongebruikelijk. (Helsloot, 2011)

Desalniettemin kan er in de loop der tijd een racistisch element in de rol van Zwarte Piet zijn geslopen, of kan dat als zodanig worden ervaren. Aanvankelijk hanteerde Sinterklaas de roede, maar met de introductie van Zwarte Piet werd het straffen van kinderen hoe langer hoe meer zijn taak, en de aanvankelijk neutrale uitbeelding van de knecht veranderde in de loop der tijd in een karikaturale weergave van een zwarte man.

Op de omslag van een Liederenbundel voor Sinterklaas uit de jaren vijftig van de vorige eeuw prijkt een Piet die zo'n beetje de standaard is geworden. Docent kunstgeschiedenis Kolfin zegt hier over : 'Illustratoren kozen, misschien zonder het te beseffen, voor het beeld van een kindslaaf. Dat raakte vervolgens gecanoniseerd.

Tegen deze achtergrond valt volgens de kunsthistoricus niet aan de conclusie te ontkomen dat Zwarte Piet een andere vorm moet krijgen. 'Zoiets begint met een bewustwordingsproces en

36

daar zitten we nu middenin. Dat gaat altijd gepaard met pijn, smart en emotionele betogen. Maar de Zwarte Piet in zijn huidige vorm loopt op zijn einde.'

Het is volgens de docent kunstgeschiedenis alleen niet reëel om een snelle verandering te eisen. 'Uit goed fatsoen moeten blanke mensen de Zwarte Piet niet meer willen. Maar het is ook goed fatsoen van zwarte mensen om de blanken tijd te gunnen. voor een alternatief. Die moeten immers afstappen van een lange traditie.' (Kruijt, 2013)

Hoewel ik er als een van de eerste bij was om de ‘’pietitie’’ op facebook (pagina voor het behoud van zwarte piet, met ondertussen meer dan twee miljoen likes) te steunen, ben ik het nu toch eens met Kolfin. We moeten niet vast willen houden aan iets waar anderen aanstoot aan nemen. Natuurlijk zou ik de huidige generatie het genot van het sinterklaas vieren niet willen ontnemen, maar wordt het minder leuk als zwarte piet niet meer geschminkt is en geen oorbellen of kroeshaar heeft? Uiteindelijk gaat het om het idee. Een feest speciaal voor kinderen, waarbij ze ’s avonds hun schoentje mogen zetten om daar vervolgens ’s ochtends een cadeau in te vinden, of te zien dat het paard van sinterklaas braaf de suikerklontjes heeft opgegeten.

Op 17 november zal Sinterklaas aankomen in Amsterdam. Bij de intocht, zo lees ik, zullen de zwarte pieten geen goudkleurige oorringen meer dragen. Dat is een van de kleine aanpassingen die de organisatie naar eigen zeggen heeft aangebracht om tegenstanders van Zwarte Piet tegemoet te komen. (rtlnieuws/ANP, 2013)Een goed begin lijkt me.

Bibliography

Broere, M. (2011, 11 14). Geschiedenis van zwarte piet. Opgeroepen op 11 06, 13, van www.isgeschiedenis.nl: http://www.isgeschiedenis.nl/citaat-uit-het-nieuws/geschiedenis_van_zwarte_piet/

Dool, P. v. (2013, 10 22). Hoofd VN werkgroep zwarte piet: Sinterklaasfeest moet stoppen. Opgeroepen op 11 06, 2013, van www.nrc.nl: http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/22/vn-onderzoeker-zwarte-piet-is-terugkeer-naar-slavernij-en-moet-stoppen/

Haselhoef, A. (2011, 08 14). ''Mode icoon Chanel was een nazi spion''. Opgeroepen op 11 04, 2013, van AD.nl: http://www.ad.nl/ad/nl/5600/Kunst-literatuur/article/detail/2848480/2011/08/14/Mode-icoon-Coco-Chanel-was-een-nazi-spion.dhtml

Helsloot, J. (2011, november). de oudste bekende naam van zwarte piet: Pieter-meknecht (1850). Opgeroepen op november 06, 2013, van www.meertens.knaw.nl: http://www.meertens.knaw.nl/cms/en/nieuwsbriefteksten/nieuwsbriefuitgelicht/143677-de-oudst-bekende-naam-van-zwarte-piet-pieter-me-knecht-1850

Jacobs, M. (2013, 10 23). Unesco heeft beslist: sinterklaas kan geen werelderfgoed worden. Opgeroepen op 11 06, 2013, van www.faronet.be: http://www.faronet.be/blogs/marc-jacobs/unesco-heeft-beslist-sinterklaas-kan-geen-werelderfgoed-worden

Kruijt, M. (2013, 10 23). Geen twijfel: zwarte piet stamt af van kindslaven. Opgeroepen op 11 06, 2013, van www.volkskrant.nl:

37

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3531694/2013/10/23/Geen-twijfel-Zwarte-Piet-stamt-af-van-kindslaven.dhtml

rtlnieuws/ANP. (2013, 11 06). Zwarte piet zonder oorringen bij intocht alblasserdam. Opgeroepen op 11 06, 2013, van rtlnieuws: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/zwarte-piet-zonder-oorringen-bij-intocht-amsterdam

38

Recensie 7 – Coco Chanel (2008)

Afgelopen woensdag heb ik gekeken naar de miniserie Coco Chanel die bestaat uit twee episodes van een ieder ruim anderhalf uur. De film heeft een autobiografische insteek en behelst hiermee het leven van de legendarische Coco Chanel. Niet alleen is te zien hoe haar carrière opbloeide van assistente in een naaiatelier tot de oprichtster van het welbekende imperium Chanel, maar ook wie de vrouw was achter het exclusieve modelabel. She conquered with style staat er geschreven op de hoes van de film en dat deed ze op vele vlakken.

De vertolking van Barbora Bobulova van de jongere Gabrielle ‘’Coco’’ Chanel komt alle eer toe, maar ook Shirley Maclaine zette een redelijk geloofwaardige oudere Coco neer. De film wordt verteld vanuit een terugblik en wisselt beelden uit het heden en verleden met elkaar af. Eerst zien we een koele, ietwat verbitterd en nors overkomende Coco (Maclaine) na haar tegenslag van de geflopte eerste naoorlogse collectie. Ze twijfelt of zij haar ‘’touch’’ is verloren. Dan denkt ze terug aan vroeger en de vele tegenslagen die haar leven heeft gekend.

Na het overlijden van hun moeder worden Gabrielle en Julia door hun vader naar een katholiek weeshuis gebracht. Dit is waar ze leert naaien. Als Gabrielle eindelijk oud genoeg is om het weeshuis te verlaten vertrekt ze naar Parijs, waar ze werk vindt als naaister bij een bekend atelier. Hier ontdekt ze dat ze een bijzonder talent heeft als het om confectie gaat. Echter wordt dit niet als zodanig erkend of gewaardeerd door de eigenaresse van het atelier. Haar meisjes dienen een onberispelijk imago te hebben en werken zo’n dertien uur per dag.

Tijdens haar werk in het atelier leert Gabrielle de jonge officier Etienne Balsan kennen. Ze komt

39

hem nogmaals tegen tijdens een avond uit, waar zij optreedt als zangeres met het liedje ‘’Qui qu’a vu Coco?’’ Etienne raakt bevlogen van Gabrielle, die hij liefkozend Coco noemt. Na enige tijd besluit Gabrielle met Etienne mee te gaan naar zijn landgoed en laat haar werk en carrière achterwege. Hier maakt zij kennis met het rijke leven en de invloedrijke vrienden van Etienne. In eerste instantie is het Gabrielle’s unieke karakter en haar tegendraadse koppigheid waar Etienne voor valt, maar later spelen juist deze eigenschappen haar parten. Als Gabrielle merkt dat zij niet het soort meisje is waarmee hij wil trouwen besluit ze te vertrekken. Ze gaat terug naar Parijs, waar ze begint met het ontwerpen en verkopen van hoeden. De zaken gaan slecht en ze kan nauwelijks leven van haar verdiensten als ze Boy Capel, een goede vriend van Etienne, tegenkomt. Hij besluit haar te helpen en geeft haar de financiele middelen om van haar zaak een groot succes te maken. Het is rond deze tijd dat Gabrielle beter bekend staat als Coco. De twee raken verliefd, maar als hij haar ten huwelijk vraagt weigert ze. Ze kan pas met hem trouwen als ze niet meer financieel afhankelijk van hem is.

Het is Coco’s doorzettingsvermogen en inventiviteit die haar maken tot het stijlicoon zoals wij haar kennen. Coco komt met vernieuwende ideeën die de wereld van de vrouwenmode op hun kop zetten. Het is oorlog, vrouwen hebben andere verlangens van kleding, dacht ze. Geen zijde, maar het betaalbare jersey voor comfortabele kleding waarin de vrouw kan bewegen. Geen corsetten en strakke jurken, maar broeken en onepieces geïnspireerd op de zeilkleding in Dauville. In eerste instantie wordt Coco gerediculiseerd, maar ze zet door. Haar hoedenwinkeltje wordt een keten met meerdere etages ter grote van een warenhuis.

40

Coco’s carrière is een grandioos succes, wat haar liefdesleven betreft heeft ze minder geluk. Boy besluit te trouwen met een engelse dame van hoge rang. Zijn liefde voor Coco echter, blijft bestaan. Als hij uiteindelijk toch voor Coco kiest, verongelukt hij op weg naar haar toe. Coco stopt haar verdriet en frustraties in haar werk. Een voorbeeld hiervan is hét pronkstuk van Chanel, the little black dress.

Uiteindelijk zien we Coco die terugslaat met haar tweede naoorlogse collectie, wederom een daverend succes, en daarmee bewijst dat zij iedere tegenslag aan kan en hier sterker uitkomt.

Het verhaal is eigenlijk behoorlijk cliché. De heldin uit het verhaal transformeert van underdog tot waar stijlicoon. Echter is het de innemendheid van Barbora waardoor je daadwerkelijke compassie voelt voor het personage Gabrielle ‘’Coco’’ Chanel. Een grote naam als Maclaine voegde voor mijzelf niet veel toe aangezien zij slechts diende als storyteller, ik vind het dan ook niet terecht dat Maclaine hiervoor genomineerd was voor de award van best female actress in a tvmovie/miniseries, aangezien het grotere acteerwerk ten grondslag lag bij Bobulova. Een ander element uit de film dat ik zeer kon waarderen waren de kostuums, gebaseerd op echte Chanelstukken. Het was een veelheid van mooie historische ensembles waar ik me gedurende drie uur aan heb kunnen vergapen. Geheel terecht in mijn optiek is dan ook de nominantie voor de guild award van best costumes. De duur van de twee episodes was iets wat me vooraf tegenstond, maar ik ben geen moment ongeboeid gebleven. Wel heeft het verhaal een hoog zoetsappig gehalte en is niet geheel naar waarheid uitgewerkt. Coco komt hier als heldin uit de strijd, maar over de beruchte nazicollaboraties wordt niet gerept, noch over haar relatie met Baron Hans Gunther von Dincklage, een Duitse officier die in hoog aanzien stond bij Adolf Hitler en Joseph Goebbels. (Haselhoef, 2011) Het Frans-Amerikaanse accent van de meeste acteurs had van mij niet gehoeven en wordt door Maclaine dan ook volledig genegeerd, wat nogal onsamenhangend overkomt. De film is niet hoogdravend, maar dat hoeft van mij ook niet altijd.

41

Al met al is deze film heerlijk op een druilerige zondagmiddag, om weg te zwijmelen bij de mooie outfits, de drama en happy ending.

BibliographyBroere, M. (2011, 11 14). Geschiedenis van zwarte piet. Retrieved 11 06, 13, from

www.isgeschiedenis.nl: http://www.isgeschiedenis.nl/citaat-uit-het-nieuws/geschiedenis_van_zwarte_piet/

Dool, P. v. (2013, 10 22). Hoofd VN werkgroep zwarte piet: Sinterklaasfeest moet stoppen. Retrieved 11 06, 2013, from www.nrc.nl: http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/22/vn-onderzoeker-zwarte-piet-is-terugkeer-naar-slavernij-en-moet-stoppen/

Haselhoef, A. (2011, 08 14). ''Mode icoon Chanel was een nazi spion''. Retrieved 11 04, 2013, from AD.nl: http://www.ad.nl/ad/nl/5600/Kunst-literatuur/article/detail/2848480/2011/08/14/Mode-icoon-Coco-Chanel-was-een-nazi-spion.dhtml

Helsloot, J. (2011, november). de oudste bekende naam van zwarte piet: Pieter-meknecht (1850). Retrieved november 06, 2013, from www.meertens.knaw.nl: http://www.meertens.knaw.nl/cms/en/nieuwsbriefteksten/nieuwsbriefuitgelicht/143677-de-oudst-bekende-naam-van-zwarte-piet-pieter-me-knecht-1850

Jacobs, M. (2013, 10 23). Unesco heeft beslist: sinterklaas kan geen werelderfgoed worden. Retrieved 11 06, 2013, from www.faronet.be: http://www.faronet.be/blogs/marc-jacobs/unesco-heeft-beslist-sinterklaas-kan-geen-werelderfgoed-worden

Kruijt, M. (2013, 10 23). Geen twijfel: zwarte piet stamt af van kindslaven. Retrieved 11 06, 2013, from www.volkskrant.nl: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3531694/2013/10/23/Geen-twijfel-Zwarte-Piet-stamt-af-van-kindslaven.dhtml

rtlnieuws/ANP. (2013, 11 06). Zwarte piet zonder oorringen bij intocht alblasserdam. Retrieved 11 06, 2013, from rtlnieuws: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/zwarte-piet-zonder-oorringen-bij-intocht-amsterdam

42

Essay 7 – Een kijkje in het hoofd van…

Wie ben ik? Ik vind het lastig om daar een antwoord op te geven. Misschien omdat ik het zelf ook niet goed weet. Op de foto zie ik een meisje met lang haar, dat kenmerkt mij wel. Toen ik klein was had ik haar tot over mijn kont. Toen ik het eens af heb geknipt, vond ik mezelf ineens heel doorsnee. Dat lange haar hoort bij mij, maakt mij wie ik ben.

Ik hecht veel waarde aan een verzorgd uiterlijk. Vandaar ook mijn fascinatie voor make-up en mode. Mijn ochtendroutine ziet er uit als volgt: eerst breng ik foundation aan, vervolgens wat

43

bronzingpoeder en blusher voor een egale en frisse teint. Vervolgens naar de ogen, die ik aanzet met eyeliner en mascara. Meestal volgt hierop een lichte aardekleurige smokey eye en wordt het wenkbrauwbot aangezet met een highlighter voor een frisse blik. Mijn wenkbrauwen zet ik aan met een wenkbrauwpotlood, nog wat lippenstift op de lippen en klaar. Mijn haar draag ik vaak los. Als het echt niet wil zitten, dan moet het maar in een staart.

Uren speur ik het internet af voor mijn passie: mode. Iedere dag bekijk via de apps op mijn telefoon de laatste nieuwe outfits van de bloggers die ik volg of bekijk ik de nieuw binnen gekomen items van ketens als Zara, Supertrash en Welikefashion. Op ilovefashionnews.nl lees ik de laatste nieuwtjes omtrent fashion. Natuurlijk houd ik ook erg van winkelen. Maar aangezien kijken een stuk goedkoper is dan kopen, probeer ik die laatste hobby een beetje in bedwang te houden. Dessalniettemin zal ik niet ontkennen dat ik me een stuk beter voel na een flinke shopsessie. Of dat ik me na enkele weken niet geshopt te hebben als een soort junk voel die verlangt naar zijn volgende shot.

Ook ben ik iemand die altijd veel verantwoordelijkheid neemt, iemand die punctueel is en waarde hecht aan gemaakte afspraken. Ik ben erg trouw aan de mensen waar ik van hou. Ook ben ik een pessimist. Iemand die niet goed is in knopen doorhakken en ga ik altijd uit van het negatieve. Ik ben iemand waarbij het glas halfleeg is in plaats van halfvol. Iemand die niet goed tegen verandering kan, omdat ik bang ben voor het onbekende. Iemand die het lastig vind om nieuwe mensen te leren kennen. Iemand die niet gauw haar ware ik laat zien.

Altijd ben ik onzeker over de toekomst en over mijzelf. Ik weet niet waar ik goed in ben of waar mijn talenten liggen. Vaak krijg ik de vraag wat ik na mijn afstuderen wil gaan doen. Eigenlijk heb ik geen flauw idee. Maar in plaats van te ontdekken wat het dan wel is wat ik wil, steek ik altijd mijn kop in het zand. Bang om keuzes te maken waar ik later spijt van krijg. Misschien dienen die uiterlijkheden dan ook als een soort schild om me achter te verbergen. Bang om mijn ware ik te laten zien. Bang om te falen. Ik merk dat ik heel vaak bij voorbaat al denk dat iets te lastig is, dat ik iets niet kan. Ik merk dat ik zelf bewust dingen verpest, zodat ik maar niet hoef te denken dat hoezeer ik ook m’n best doe, het toch mislukt.

44

Ik bewonder mijn moeder. Ik ben trots op haar omdat ze het altijd alleen heeft weten te redden. Na de dood van mijn vader was zij een alleenstaande moeder van twee kinderen. Ik vind het knap dat zij, nadat haar zoiets ergs is overkomen toch heeft weten door te gaan. Zij herinnert me er aan dat mensen sterker zijn dan ze denken. Want als je geen keus hebt, kun je niet anders dan sterk zijn. Zij zei vroeger al tegen me: ‘’Iris, je ziet altijd leeuwen en beren op je weg’’. Maar ook zei ze altijd: ‘’Dat is toch nergens voor nodig? Alles komt uiteindelijk toch altijd goed?’’ En daar heeft ze gelijk in. De band tussen ons is een bijzondere. Altijd kan ik steun bij haar vinden.

Ik ben iemand die zich altijd veel te druk maakt. Ik moet eens leren om los te laten, de touwtjes uit handen te geven en te zien wat er gebeurd. Ik moet stoppen met mezelf te onderschatten. Want ik ben sterker dan ik denk.

45

Feedback(Feedback essay en recensie 1 ontbreken omdat we dit mondeling hebben besproken tijdens de les)

Feedback Excursieverslag 2 – Alblaspop Door Wieteke Geertsma

Stijl (opbouw/structuur)Heel overzichtelijk. Eerst algemene informatie, dan specifieke informatie en ten slotte een beknopte samenvatting.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)Een overtuigende tekst waarbij je mensen naar het festival zou kunnen trekken. Spelling is goed.

Enkel puntje van aandacht: De opzet van het …………… toegangsprijs zo laag mogelijk wordt(en) gehouden.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)Duidelijke bronvermelding.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)Feitelijke weergave van Alblaspop. Je geeft duidelijk je ervaringen weer. Je vertelt wat je goede en minder goede punten vindt en weet het goed te onderbouwen.Heel interessant dat je de subsidie in de recensie betrekt. Je hebt goed naar het krantenartikel uit ‘de weekkrant’ gekeken en de indeling als voorbeeld genomen (klopt dat?). Vervolgens heb je er je eigen artikel van gemaakt. Het gegeven over het ziek zijn van Nielson is niet zo relevant voor jouw artikel. Je kan wel benadrukken waarom Jannes goed is bijvoorbeeld. Je spreekt over diverse doelgroepen. Jongeren en ouderen begrijp ik. Maar dat is een breed begrip. Misschien dat je dit specifieker kan toelichten. Slimme marketing is voor mij een onbekend begrip. Misschien dat je dit in een enkele zin zou kunnen toelichten. Goed idee van de Hogeschoolstudenten. De gezelligheid van het festival dringt volledig door tot de lezer, door jouw enthousiasme in het artikel.

VooruitgangSpelling.

TotaalDuidelijke recensie.

46

Verbeteren -

Feedback Essay 2 – ebonyDoor Wieteke Geertsma

Stijl (opbouw/structuur)Duidelijk onderzoekende houding in het begin van de tekst. Vervolgens een verhelderend eind.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)- Levendig en je houdt de aandacht van de lezer er bij.- Spelling is redelijk. Aantal fouten

De keuze voor zwart is een bijzondere keuze (toevoegen).

Bij afbeeldingen kom ……….Verenigde staten, gericht op de afro-Amerikaanse gemeenschap, dat (de gemeenschap ‘die’ )is opgericht ten tijden van de segregatie.

Zo is een ‘’zwartkijker’………….. magie gold

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)Bronnen duidelijk in tekst verwerkt. Volgende keer aangeven: Wie is de schrijver? Hoe recent is het?Uit jouw onderzoek zijn heel diverse associaties naar voren gekomen. Erg interessant.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)

Je hebt (jouw) persoonlijkheid aan de kleur gekoppeld en gedurende het schrijven van de tekst met je meegedragen. Dat vind ik sterk. Je bent denk ik bewust geworden van de betekenis van de kleur. Voor jou heeft het meer waarde dan voor mij als lezer.

VooruitgangN.v.t.

TotaalPrima. Ik heb het gevoel dat je op een vrije manier durfde te denken.

Verbeteren - Tip voor de volgende essays. Spelling: op een nieuwe dag zelf je essay nalezen.

47

Feedback excursieverslag 3 – Call of the malldoor Esther van der Scheer

Stijl (opbouw, structuur)Je houdt hier nog de opbouw van de vragenlijst uit de modulehandleiding aan die niet heel prettig leest. Daar kun je niks aan doen, want we dachten toen nog dat we die volgorde aan moesten houden. Als je volgende stukken wel met een opening, kern en slot schrijft is het goed! Open dan met een pakkende zin en sluit af met een zin die de lezer aanzet tot actie of denken.

Taal (woorden, kennis en grammatica & spelling)Grammatica en spelling is prima in orde en je valt met je woordkeuze niet in herhaling. Dat is goed!

Feiten (bronnen en achtergrondinfo; zie punten bij onderdeel B)Je gebruikt de website van de tentoonstelling zelf, dat is goed.

Bronvermelding moet volgens de APA- norm: http://specials.han.nl/themasites/studiecentra/verwerken-en-delen/bronnen-vermelden/apa-normen/

Je gaat alle punten af en dat is voor dit excursieverslag nog prima.

“Het idee dat … niet zou verwachten.” Waar heb je die info vandaan? Voor deze excursieverslagen is het nog niet heel erg belangrijk waar jij je info precies vandaan hebt, maar het maakt je stuk wel betrouwbaarder. Dat is voor een essay of artikel wel belangrijk, en de excursieverslagen zijn een goede oefening om daarvan een gewoonte te maken (zie APA-norm).

Eigen ideeën en visie moeten duidelijk worden.Je onderbouwt al je meningen, dat is goed. Ook haal je veel verschillende onderwerpen aan, dus bij een excursie als deze (waarin veel verschillende dingen te zien zijn en die een groot publiek betrekken) kan die vragenlijst je goed helpen.

Waardering en niet bekritiseren. (Kennis en kwaliteit, waar blijkt dit uit?)Het komt de betrouwbaarheid van je stuk ten goede als je bronnen vermeldt. Je onderbouwt zowel de minpunten als de pluspunten die je noemt.

Volledigheid (at. Woorden en foto’s)Foto’s ontbreken, maar ongeveer 1000 woorden en dat is prima! Verbetering (inzicht)

48

Feedback essay 3 – De waarde van kunstDoor Esther van der Scheer

Stijl / opbouw/ structuurJe stuk leest lekker weg. Aantrekkelijk begin, ik werd erdoor erg geïnteresseerd.

Taal (woorden, kennis, grammatica en spelling)Spelling en grammatica is in orde. Geen moeilijk of fout woordgebruik. Misschien dat je langzaamaan iets meer vaktermen tegen moet zien te komen en te gebruiken, maar voorlopig nog prima.

Persoonlijk vind ik dat de Engelse zinnen niks toevoegen. Die hadden ook in het Nederlands gekund, dat had de tekst niet minder sterk gemaakt.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Op juiste manier?) De bronvermelding is niet helemaal correct. In de de tekst wel, maar onderaan de tekst niet volledig. Zie http://specials.han.nl/themasites/studiecentra/verwerken-en-delen/bronnen-vermelden/

Ideeën (ideevorming, originaliteit, constructief, word je er wijzer van?) Je haalt een goed voorbeeld aan (voor mij was het nieuw, leuk) en legt de vergelijking met iets anders (van Gogh), dat is goed.

Heel erg constructief is je stuk niet. Je haalt 1 ander onderwerp aan om het mee te vergelijken. Je had je dieper in de materie kunnen lezen en er meer uit kunnen halen. Het is wel goed dat je je beperkt hebt tot de schilderkunst, anders was het wel heel breed geworden.

In de laatste alinea maak je mij nieuwsgierig naar meer. Ik had graag meer willen horen over hoe het precies in elkaar zit met de richtlijnen voor de waarde van kunst die je noemt. Dat ik nieuwsgierig ben naar meer is natuurlijk ook goed, dus probeer een manier te vinden om dat vast te houden.

Vooruitgang Je essay over kleur is veel constructiever, je haalt daar heel veel informatie op over je kleur. Je afsluitende alinea van je vorige essay vind ik ook leuk, waardoor ik weer nieuwsgierig word naar je volgende essay.

totaal Leuk stuk, je maakt mij nieuwsgierig, maar probeer er voor jezelf meer uit te halen.

49

Feedback Essay 4 – Sex SellsDoor Kevin Hoogenboezem

Stijl (opbouw/structuur)Goede structuur en opbouw.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)Het essay is technisch helemaal in orde. De grammatica en spelling is juist uitgevoerd en tevens zijn woorden correct toegepast.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)Diverse bronnen gebruikt en het essay naar een hoger niveau gebracht. De bronnen zijn juist gebruikt.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)Goed dat het onderwerp geplaatst is in een historisch kader. Zo blijf het onderwerp van deze tijd met een goede historische onderlegging. Je ziet een mooie ontwikkeling van naakt in de kunst en media. Echter omdat er zoveel aspecten en tijdsperken aan het bod komen blijft het geheel wel een beetje oppervlakkig. Misschien door een keuze te maken voor een kunstvorm en tijdsperk, kun je er dieper op in gaan.

VooruitgangGoed niveau, net als voorgaande essays.

TotaalGoed essay, duidelijk en op hbo-niveau. Tevens een erg fijne schrijfstijl.

Verbeteren Het voelt nog een beetje onpersoonlijk. Het zal waarschijnlijk veel toegevoegde waarde hebben als je je eigen ervaringen en mening ook verwerkt in het essay.

50

Feedback Recensie 4 – Ibsen in one takeDoor Kevin Hoogenboezem

Stijl (opbouw/structuur)Heldere structuur en opbouw.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)Mooie heldere inleiding, verder is de taal helemaal in orde en op HBO-niveau. Op de grammatica en spelling heb ik niets aan te merken.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)Voor deze recensie over Ibsen zijn niet veel bronnen gebruikt maar dat is niet erg. Het grootste deel gaat over het stuk zelf en niet over wat diverse bronnen er van vinden.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)Duidelijk beeld geschetst over waar de voorstelling over gaat. Naast de informatie is er ook achtergrond informatie geboden. Er is duidelijk beschreven wat er goed en minder goed was. Echter had een koppeling naar andere voorstellingen die je eerder gezien hebt of over gelezen hebt, had het verhaal misschien in een bredere context kunnen plaatsen.

VooruitgangOp hoog niveau zoals ik eerder gelezen heb.

TotaalGoed essay, duidelijk en op hbo-niveau.

Verbeteren Ik mis Iris in de recensie. Het blijft een beetje op de oppervlakte, wat je goed en slecht vond. Wat ik mist was: Wat voelde jij, wat maakt het in je los, waar deed het je aan denken. De recensie is goed maar met meer Iris denk ik dat het tot nog een hoger niveau kan komen.

51

Feedback Excursieverslag 5 - Wit FotomuseumDoor Wieteke Geertsma

Stijl (opbouw/structuur)Heel pakkende eindzin. Heel helder naar einde toegewerkt.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)Spelling is goed.

Goed geschreven! Prettig leesbaar, duidelijke overgangen tussen aspecten die je aanhaalt. Beknopt en toch gedetailleerd.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)N.v.t.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)Goede omschrijving van de tentoonstelling. Heb je dit zelf geschreven? Is een mooi stuk namelijk. Maar als het onderdeel is van een museumtekst moet je de bron er bij vermelden. Zo niet. Goed gedaan!

‘’Minimalistisch, strak, helder, licht. Wit behelst verschillende thema’s van vroeger tot nu. Een nieuw begin, een onbeschreven pagina. Wit is allesomvattend; melkwit, roomwit, wolkenwit. Maar om wit te kunnen ontvangen, het jou te laten bevangen, is zwart het nodige contrast voor het oog om wit optimaal te kunnen ervaren. ‘’

Fijn dat je enkele voorbeelden hebt besproken en je mening erin verweven hebt.

Naar mijn idee ben je er zelf wijzer van geworden en heb je de juiste (meest interessante en relevante) aspecten van de tentoonstelling eruit gepikt.

VooruitgangJe bent vooruitgegaan in het uitdrukken van je mening. Je vocabulaire op kunstzinnig gebied is uitgebreider geworden.

TotaalPakkende recensie! Ga zo door.

Verbeteren -

52

Feedback Essay 5 – Vergankelijkheiddoor Wieteke Geertsma

Stijl (opbouw/structuur)Allereerst omschrijf je de foto. Daarna start je met associëren. Deze stap is vrij groot. Ten slotte kom je terug op de vergankelijkheid. De opbouw is helder.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)- Diversiteit aan woorden. Dat houdt het levendig en makkelijk leesbaar. - Qua spelling een aantal foutjes; * Iets macaber(s) /een beetje macaber* beangstigt* Ik houd me liever vast aan hetgeen /wat/ hetgeen dat ik ken

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)Freud sluit erg goed aan bij jouw beleving bij de foto. Prima ingezet en onderbouwd.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)

Heel bijzonder om jouw verhaal te lezen. Je beschrijft de situatie op zo’n pure wijze dat ik compleet begrijp wat jij voelt en zegt. Maar wat ik eigenlijk nog mooier vind, is dat je tot het inzicht bent gekomen dat je vanuit angst geen anderen mensen toelaat om lief te hebben. Althans, misschien is dat inzicht er al een tijd, maar durf je het nu beter los te laten (en dat is direct waar jouw essay om draait). Het is een indrukwekkend, angstig en mooi vraagstuk dat je aankaart met betrekking tot leven en dood. ‘het niet kennen van het gemis’ en het ‘aanvaarden dat wanneer je mensen tot je laat komen, hen ongetwijfeld ooit weer moet loslaten’. Je hebt je eigen sfeer in de tekst gelegd en als lezer wordt je volledig in die sfeer meegenomen. Enerzijds is het eng, afstandelijk en droevig. Anderzijds beschrijf je op een hele naïeve en luchtige manier hoe de vork in de steel zit. Knap gedaan. Je focust uiteindelijk op een fenomeen, in plaats op jouw persoonlijke verhaal. Dat vind ik sterk. Daardoor is het niet alleen een verhaal uit het verleden (biografisch) maar stel je iets aan de kaak. Hopelijk heeft het schrijven hierover jou persoonlijk kunnen helpen.

VooruitgangDe lezer begint zo langzamerhand met de echte Iris kennis te maken. Niet persé door dit persoonlijke verhaal, maar door je manier van schrijven.

TotaalGoed.

Verbeteren -

53

feedback bezoekverslag 6 - Walibi fright nightdoor Esther vd Scheer

Stijl (opbouw, structuur)Je opbouw bestaat uit een inleiding, kern en een slot.

“Het park was bezaaid met mensen en de rijen waren zo mogelijk nog langer dan bij een druk bezochte zomerdag.” Dit spreekt tot de verbeelding. Iedere lezer begrijpt hier precies wat je bedoelt en dat neemt de lezer mee in je verhaal

“Gewapend met paraplu’s, dikke truien, leggings onder broeken, winterjassen, regenponcho’s en niet te vergeten hooggespannen verwachtingen betraden wij het park…” Dit spreekt ook tot de verbeelding.

“Bij Eddie’s funhouse…” mag in een nieuwe alinea.

“Eddie’s funhouse of fear is een soort verlaten kermisterrein. Een voorbeeld van een kamer die mij nog goed bij staat…” Een kamer? Op een kermis? Is die kermis in één van de huizen? Het spreekt niet tot de verbeelding en klinkt onlogisch.

Taal (woorden, kennis en grammatica & spelling)

“spectakel “ schrijf je met een ‘k’.

“Gewapend met paraplu’s, dikke truien, leggings onder broeken, winterjassen, regenponcho’s en niet te vergeten hooggespannen verwachtingen betraden wij het park…”. Na ‘verwachtingen’ mag een komma.

‘’In het door ons eerst bezochte huis Haunted Holidays wordt er een heel andere sfeer gegeven aan de welbekende feestdagen als kerst en sinterklaas.” Het woordje ‘dan’ hoort na ‘gegeven’ te staan.

“Het begint al goed, nog voor dat ik het huis binnen ga schrik ik me al verloren door het pietje dat zich achter de deur had verscholen en ons een 3D bril aanbiedt.” Die zin gaat niet zo lekker. Die komma moet een (dubbele) punt zijn, ‘voor dat’ hoor je aan elkaar te schrijven en ‘schrik ik me al verloren” ken ik alleen zonder het woord verloren. Google levert geen resultaten met het woord ‘verloren’, dus ik denk dat het echt zonder moet.

“Wel moet ik zeggen dat ik het ditmaal als veel minder angstaanjagend ervaarde als de eerste keer dat ik het meemaakte.” Het woordje ‘als’ moet ‘dan’ zijn.

“subthema” schrijf je los van elkaar.

“moordadige” schrijf je met dubbel ‘d’.

54

“dansshow” schrijf je los van elkaar.

“halloweensfeer” schrijf je met hoofdletter ‘H’ en los van elkaar.

“ervaarde” is eigenlijk ervoer, de verleden tijd van ervaren.

De tijdsvorm waarin je vertelt verandert steeds. Je begint met verleden tijd: “Zondag 13 Oktober viel in het eerste weekend van de fright nights …”.

Daarna heb je het over ‘vandaag’.

Dan wordt het toekomstige tijd: “…zal ik dit maar even voor lief nemen.”.

Later schrijf je in de verleden tijd: “Al lopend besefte ik me…”.

Hier verander je binnen 2 zinnen van vorm: “Hoewel we natuurlijk allemaal weten dat het niet echt is en dat het acteurs zijn die achter de maskers en enge make-up zitten, worden we toch meegenomen in de halloweensfeer van het park. Je bent nerveus, de zenuwen en adrenaline gieren door je lijf.”

Feiten (bronnen en achtergrondinfo; zie punten bij onderdeel B)

Je maakt geen gebruik van andere bronnen.

Eigen ideeën en visie moeten duidelijk worden.

“Alsof ik deze horror in 3D mee wil maken.” Hoezo niet? Beschrijf dat.

“Terwijl ik nietsvermoedend verder loop scheurt de kerstboom in twee en blijkt er een Sinterklaas achter verscholen te zitten. Ik hoef niet te zeggen dat mijn hart even stil stond.” Het spreekt meer tot de verbeelding als je zegt hoe die Sinterklaas ineens tevoorschijn kwam. Als lezer voel je niet meteen hoe spannend dat moment moet zijn geweest. Dat wordt duidelijk wanneer je beschrijft hoe dat gebeurde en dan neem je de lezer mee in je verhaal.

“Klap, een schilderij valt naar beneden en in het gat verschijnt voor mijn gezicht een kerstman met een wel erg moordadige grijns om zijn lippen.” Wat doet dit met je?

“Terwijl ik angstvallig om me heen aan het kijken ben waar de verborgen acteur zou kunnen zitten, is het al te laat. Een arm probeert me te grijpen en ik ren als een gillend klein meisje de volgende kamer in.” Dit spreekt tot de verbeelding! Goed.

“Zelfs buiten het spookhuis ben je niet veilig want daar wacht de bekende Jason Voorhees met zijn kettingzaag, zodat we voor de laatste keer de adrenaline door ons lijf voelen jagen.” Dit spreekt ook tot de verbeelding.

Waardering en niet bekritiseren. (Kennis en kwaliteit, waar blijkt dit uit?)

55

Je beschrijft een dagje uit zonder een verdieping te zoeken.

Volledigheid (at. Woorden en foto’s)

Aantal woorden en foto’s is in orde.

Verbetering (inzicht)

Heb je er iets van geleerd? Hoe kijk je nu naar dit soort evenementen? Of naar pretparken? Of naar grimeurs?

Je grammatica en interpunctie is heel anders dan de andere stukken die ik van je gelezen heb. Ik herinner mij van de vorige keer dat het helemaal in orde was en dit keer ontdek ik veel van dit soort foutjes. Hoe kan dat?

Ik vond je vorige stukken beter omdat je verdieping zocht en zonder taalfouten schreef. Probeer er voor jezelf achter te komen waar het aan ligt.

56

Essay feedback : Iris de Jong, essay 6 – Sinterklaas, Sinterklaas en natuurlijk zwarte pietdoor Esther vd Scheer

Stijl (opbouw/structuur)Je leidt het in, je kern bestaat uit een verzameling informatie uit allerlei bronnen en je eindigt met jouw mening en een gevolg van de hele discussie. Dat is goed.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)“Hoewel dit vooral bedoeld is als kinderfeest zijn het vooral de volwassen mensen die helemaal los kunnen gaan over dit onderwerp.”. Na ‘kinderfeest’ moet een komma.

“Wat hiermee namelijk gebeurd is, is dat het sinterklaasfeest onder de aandacht is gekomen van de VN, de Jammaicaanse hoogleraar Verene Sheppard liet zich allerminst positief uit over zwarte piet.”. Begin je niet met ‘de jamaicaanse…’ een nieuwe zin?

Ik wist echt niet wat ‘gecanoniseerd’ betekende. Weer iets geleerd.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)“… rondom zwarte piet. (Jacobs, 2013)”. Je vermeldt je bronnen op de juiste manier.

Je maakt gebruik van veel verschillende bronnen. Je hebt je verdiept in de kwestie.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)

“Hoewel discutabel is of zij vanuit zichzelf of vanuit de VN sprak als onbetaald vrijwilliger bij de organisatie…”. Waarom is dat discutabel?

“De link naar zwarte slaven is er, dat zal ik niet ontkennen. Echter wordt het feest in deze tijd niet gevierd met de intentie om terug te grijpen naar de slavernij.” Je laat met dit stuk zien dat je nadenkt over beide kanten van het verhaal. Dat is goed.

“Wel is het zo dat hij het boekje publiceerde op het moment dat de tijdgeest aan het veranderen was; de slavernij stond onder druk of werd al afgeschaft. Het houden van slaven was buiten de koloniën, in Nederland, reeds lang ongebruikelijk. (Helsloot, 2011)”. Wat zegt dit jou? Hoe denk jij hierover?

Leuke plaatjes gebruik je! Uit welk jaar komt die eerste die ongeveer? Weet je dat?

VooruitgangJe gebruikt veel bronnen om je te verdiepen in de kwestie. Dat is goed. Toch ben ik benieuwd naar wat de kwestie met jou deed, of wat je om je heen zag gebeuren, of wat volgens jou de reden is (of kan zijn) dat de discussie nu wel erg hoog is opgelopen. Heb je verder nagedacht dan de stukken die je gelezen hebt?

57

Totaal-

Verbeteren

-

58

Feedback Recensie 7 / film – Coco Chanel (2008)Door Kevin Hoogenboezem

Stijl (opbouw/structuur)De opbouw en structuur klopt. Het heef duidelijk een inleiding, kern en conclusie.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)Op de taal is niet aan te merken en alles lijkt helemaal in orde.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)Je hebt veel gebruik gemaakt van je eigen kennis en het verhaal van de film zelf. De bron die je gebruikt hebt gaf een leuke draai aan je verhaal en had toegevoegde waarde want het maakt je verhaal geloofwaardig.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)Goed en duidelijk beschreven waar de film over gaat. Erg leuk om te lezen dat je hier een duidelijke mening over hebt gevormd. Je kunt merken dat je meer affiniteit hebt met dit onderwerp en deze kunstvorm. Je hebt goed verwoord wat je van de film vond en hebt me nieuwsgierig gemaakt.

VooruitgangIk zag in dit essay al veel meer de persoon Iris terug in het verhaal en dat maakt het nog leuker om te lezen.

TotaalHeel levendig en duidelijk verhaal.

Verbeteren Op dit essay heb ik weinig aan te merken en weet op dit moment ook geen verbeterpunt.

59

Essay 7 – Een kijkje in het hoofd van…Door Kevin Hoogenboezem

Stijl (opbouw/structuur)De stijl is niets op aan te merken, de structuur van een essay is netjes aangehouden.

Taal (woorden, kennis, grammatica & spelling)Alles lijkt taaltechnisch helemaal in orde.

Bronnen (wat voor bronnen gebruik je? Gebruik je ze op de juiste manier?)Bij dit persoonlijke verhaal zijn geen bronnen gebruikt maar die waren ook niet nodig.

Ideeën (ideevorming, originaliteit, ben je constructief, wordt je er zelf wijzer van, heeft het waarde?)Je essay is heel erg ontroerend om te lezen. Je hebt je verhaal mooie onder woorden gebracht en het is indrukwekkend om te lezen. Je openheid en oprechtheid is erg fijn. Respect hoe je jouw verhaal, gevoel en ervaringen onderwoorden hebt kunnen brengen!

VooruitgangIn tegenstelling tot eerdere essays is dit essay heel persoonlijk. Heel bewonderenswaardig dat je je zo kwetsbaar durft op te stellen. Dit maakt je essay naar mijn inziens nog beter.

TotaalHeel mooi en oprecht essay

Verbeteren Ik ben erg onder de indruk van je essay en heb geen verbeterpunten

60