Doelgroep: 4de, 5de, 6de leerjaar

Lengte: 1,5km

Duur van de wandeling inclusief opdrachten: 1.5 uur

Verloop

Begeleid door een leerkracht of een begeleider van Ter Vesten wandel je doorheen Kieldrecht en sta je stil bij interessante kunstwerken en erfgoed.

1. Door de kijk vragen stimuleren we de leerlingen in het kijken naar kunst.2. We lichten elk kunstwerk toe aan de hand van een fiche met informatie over de vorm en inhoud van

het werk alsook met informatie over de kunstenaar.3. De leerlingen lossen de leervragen achteraan het plannetje op.4. De leerlingen gaan actief aan de slag met een gepersonaliseerde opdracht bij elk kunstwerk.5. Aan het einde van de wandeling ontvangen de leerlingen een titel met bijhorende badge.

Onderwijsdoelen

- De leerlingen kunnen door middel van kunst- en beeldbeschouwing een persoonlijk waardeoordeel ontwikkelen over beelden en beeldende kunst van vroeger, van nu en van verschillende culturen.- De leerlingen kunnen door betasten en voelen (tactiel), door kijken en zien (visueel) impressies opdoen, verwerken en erover praten.- De leerlingen kunnen beeldinformatie herkennen, begrijpen, interpreteren en er kritisch tegenover staan.- De leerlingen kunnen plezier en voldoening vinden in het beeldend vormgeven en genieten van wat beeldend is vormgegeven.

Deze fiches alsook het wandelplannetje kan je terugvinden op de website van Ter Vesten.Bron: Kunstmo(nu)menten, polderblues, Stefaan Van Biesen.

Ter VestenGravenplein 29120 BeverenT 03 750 1000www.tervesten.be

Aartsengel Michaël / Sint-MichielBeeldhouwer: Jozef Geefs

Kijk vragen- Wat zie je als je naar dit beeld kijkt? Let goed op de details. - Is het een man, vrouw, of misschien iets anders? Waarom heeft hij/zij vleugels? Een kroon?(een heilige herken je aan de attributen of de dingen die samen met hem/haar worden afgebeeld.)- Wat doet die figuur? Wat heeft hij vast? Waarop staat hij?- Hoort dit beeld bij de kerk? Kan je dat zien? Zou je het kunnen wegnemen en ergens anders plaatsen? Waarom wel/niet?- Ken je de naam van deze kerk?- Kan je de naam van deze figuur raden?

Heilige AntoniusBeeldhouwer: Jozef Geefs

Kijk vragen-Wat zie je als je naar dit beeld kijkt? Hoeveel personen zie je?-Kan je de kledij beschrijven? Kan je het kapsel van de figuren zien?- Welke attributen heeft deze heilige?- Hoort dit beeld bij de kerk? Kan je dat zien? Zou je het kunnen wegnemen en ergens anders plaatsen? Waarom wel/niet?- Wie zou het kindje kunnen zijn dat deze heilige draagt?- Welke van deze twee beelden (Heilige Michaël of heilige Antonius) spreekt jou het meest aan? En welke heilige verkies je?

Titel 1: Aarstengel MichaëlTitel 2: Heilige AntoniusBeeldhouwer: Jozef Geefs (1808 - 1885†)Locatie: Sint-Michiels kerkMateriaal: kalksteen

InhoudAartsengel MichaëlDe aartsengel Michiel of Michaël begeleidde de zielen van de overledenen naar de hemel. Hij was ook de aanvoerder van de engelen, die tegen de duivel vochten. Die had zich veranderd in een draak en daarom wordt de heilige afgebeeld met een speer en een draak of drakenkop aan zijn voeten

Heilige Antonius De heilige Antonius, geboren in 1195 in Lissabon hij stamde uit een rijke adellijk familie. Hij liet hij al zijn rijkdom en adellijke titel achter om zich aan te sluiten bij de minderbroeders (een kloosterorde), hier nam hij de naam Antonius aan.

Hij was docent theologie (godsdienst) maar ook een prediker die uitstraalde wat hij vertelde en hele massa’s op de been bracht. Op het einde van zijn leven trok hij zich terug in stilte en gebed. In deze periode zou Jezus als klein kind aan hem zijn verschenen. Hij stierf op 36-jarige leeftijd in Padua in Italië.

H. Antonius is voor bekend als patroon heilige van de verloren voorwerpen.

VormDeze werken zijn op een realistische manier gemaakt, dat wil zeggen dat ze de werkelijkheid zo correct mogelijk weergeven. Als je kijkt naar de afmetingen van het lichaam en de ledematen zie je dat alles in proportie is. Als we de kleding bekijken zien we overal realistische lijnen en plooien. De gezichtsuitdrukkingen zijn vrij neutraal. De houdingen die de beelden aannemen vertellen iets meer over het personage dat door het beeld wordt voorgesteld. Aartsengel Michaël neemt een krachtige houding aan terwijl de Heilige Antonius een beschermende houding aanneemt.

Over de kunstenaarJozef Geefs was een Belgisch beeldhouwer geboren in Antwerpen, hij leefde van 1808-1885.Geefs volgde een opleiding aan de koninklijke academie voor schone kunsten in Antwerpen en aan l’école des beaux-arst in Parijs (school van schone kunsten). In 1841 werd hij docent beeldhouwkunst en anatomie aan de Academie in Antwerpen, in 1876 werd hij er zelfs directeur.

Weetje-In 1836 won Jozef Geefs de prijs van Rome, een prestigieuze aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars en architecten.

Alle deelnemers wandelen op hetzelfde ritme rond in het spelgebied. Als de leider het signaal geeft, moeten alle deelnemers de gevraagde emotie aannemen. De deelnemers stoppen, staan perfect stil en imiteren de emotie. Ze moeten ongeveer een minuut in deze positie blijven staan.

De standbeelden kunnen zich bijvoorbeeld gelukkig voelen, maar ook triest, ziek, boos, verliefd, gestrest, enzovoort.

Na een minuut laat de leider opnieuw het signaal horen en mag iedereen weer neutraal rondlopen.

We denken in groep na over alle voorwerpen dat we in ons leven al verloren zijn, recent of in het verre verleden. Iedereen kiest een voorwerp of helpt iemand anders met helpen van zijn/haar voorwerp door beroep te doen op de Heilige Antonius.

“Heilige Antonius beste vriend geef dat ik/Naam mijn/zijn … vindt.… Dank u Antonius.”

Aartsengel Michael

Doe opdracht: Standbeelden

Benodigdheden: Houding kaartjes of je eigen creativiteit

Heilige Antonius

Doe opdracht: Verloren voorwerpen

Benodigdheden: /

Herdenkingsmonument OorlogsslachtoffersUitvoerder: Jos Masier

Kijk vragen:- Is dit ook een beeld, een voorstelling zoals de vorige twee beelden?- Stelt het iets voor? Beschrijf de vorm van het monument. Beschrijf wat op dit werk wordt afgebeeld.- Wat herken je? (Leeuw, olijftak, schild, urne) zouden deze afbeeldingen iets betekenen? -Zo ja, wat dan?- Er staat ook tekst op de zuil. Kan je die lezen? Begrijp je het?- Waarom zou dit monument hier staan?

Titel: HerdenkingsmonumentUitvoerder: Jos MasierLocatie: Achterkant van de Sint-Michiels kerkMateriaal: Arduin

VormHet is een zeer zwaar en tijdsbestendig beeld, dit is bewust gedaan omdat het functioneert als praalzuil en herdenkingsmonument. Het beeld heeft sterke rechte lijnen en is afgewerkt met ornamenten, je ziet de olijftak deze staat symbool voor de vrede. Onderaan herkennen we een leeuw deze staat symbool voor de gewonnen veldslag alsook voor strijdkracht en macht.Je kan ook het wapenschild van Kieldrecht terug vinden in het werk.

HistoriekKort na de eerste wereldoorlog gaf het gemeentebestuur van Kieldrecht de opdracht om de gedachtenis van de oorlog slachtoffers te vereeuwigen en op 3 oktober 1920 werd een praalzuil ingehuldigd. (dat is al meer dan 100 jaar geleden!) Hij kreeg aanvankelijk een plaats voor de ingang van de kerk, maar in 2002, bij de herinrichting van het plein, verhuisde hij naar de achterkant van de kerk.

‘Gesneuvelden op het veld van eer’: de namen staan over twee zijden verdeeld (vooraan twaalf en vijf op de rechterzijde). De ruimte op de linkerzijde is voorbehouden voor de vier mensen die stierven in ballingschap (gedwongen verblijf in een ander land). Alles is met de tijd wat minder leesbaar geworden.

Op een bronzenplaat achteraan voegde men de namen van de zes gesneuvelden van WOII toe: vijf op het veld van eer, en één als politieke gevangene.

Op 22 maart 1945 sloeg in de Dorpstraat een vliegende bom in waarbij negentien slachtoffers vielen, onder hen de ouders en vijf van de zes kinderen van het gezin Van Overloop. Een herdenkingsplaat hiervoor werd aangebracht aan de gevel van het gemeentehuis.

Over de kunstenaarJos Masier, deze steenhouwer uit de Van Gervenstraat in Beveren volgde les aan de kunstacademie. Hij laat later zijn zaak over aan Meganck die ze naar de Stuurstraat in Haasdonk verhuist.

Weetje-Een olijftak is een teken van vrede omdat een olijfboom er heel lang over doet om te groeien. Een plaats waar veel olijfbomen groeien is een plaats die al lange tijd vrede kent.-De familie getroffen door de bom inslag was de familie Van Overloop. Louis Van Overloop, was het enige familielid dat die bomaanslag overleefde. Hij is de kunstenaar die het boegbeeld maakte.

BoegbeeldKunstenaar: Louis Van Overloop

Kijk vragen

- Er valt heel wat te zien in dit werk. Kan je alles opsommen? -Welke vorm heeft het werk?- Hoeveel mensen kan je tellen? -Wat doen ze?- Raak het werk eens aan hoe voelt het? -Uit welk materiaal zou het gemaakt zijn?-Kennen jullie het wapenschild van Kieldrecht? -Kan je het terugvinden op het werk?- Hoort dit werk bij Kieldrecht? Waarom?

Title: BoegbeeldKunstenaar: Louis Van Overloop (1926-2016†)Locatie: Markt KieldrechtMateriaal: rood koper

Vorm‘Boeg’ is de naam van de voorzijde van een schip. In het verleden probeerde men soms vijanden af te schrikken door beelden op de boeg aan te brengen. Die beelden noemde men ‘boegbeelden’. Dit beeld is geen boegbeeld in die zin. Het stelt een groep mensen voor die samen een boeg vormen. De man in het midden draagt een vaandel met het wapenschild van Kieldrecht. Aan de rechterkant zie je een visser en een man die de boot met stok voortduwt. Aan de andere kant koestert een moeder haar kinderen en bewaart een vrouw de voorraadpot. Het beeld is door August Nonneman uit Meerdonk in rood koper ’geslagen’. Een techniek die intussen bijna verdwenen is waarbij de koperslager handmatig met de hamer het koper in een mal in de gepaste vorm slaat.

InhoudDe inspiratie uit dit werk haalde Van Overloop uit zijn onmiddellijke omgeving. Kieldrecht lag ooit aan een Scheldearm en had een bloeiende vissershaven (ongeveer waar nu de Kouterstraat loopt). In het verleden waren er ook vaak overstromingen.

Typisch voor het werk van Overloop is de diepere sociale betekenis: “Mensen moeten elkaar helpen anders verdrinken ze.”

Over de kunstenaarLouis Van Overloop is in Kieldrecht geboren, hij was onderpastoor in Doel en later in Kruibeke.Hij was niet alleen een geëngageerde onderpastoor maar ook een gedreven kunstenaar, al volgde hij nooit een artistieke opleiding. Hij was vooral beeldende kunstenaar, maar schreef ook toneelstukken en gelegenheidspoëzie én deed aan kalligrafie.

Zijn werk bestaat uit tekeningen, schilderijen en beelden. Zijn latere werken bestaan uit papier-maché omdat dat materiaal lichter is dan steen of metaal en zijn gezondheid geen zware arbeid meer toeliet. Het altaarstuk achteraan de Sint-Michielskerk is een papier-maché werk van hem.

De meeste werken die hij maakte hebben een religieuze context.

Zijn werk is verspreid overal in Vlaanderen zelfs in de Kathedraal van Gent. Al zijn werken die zich in de kerk van Kieldrecht bevinden, worden in een mooie gids beschreven die achteraan in de kerk verkrijgbaar is. Als jullie de kerk nog eens bezoeken, ga dan zeker op zoek naar zijn werk.

Zoals we vertelden bij het herdenkingsmonument is Louis van Overloop op jonge leeftijd heel zijn familie verloren door een bominslag op zijn ouderlijk huis. Louis was op dat moment niet thuis, maar zat Louis op school (college).

Weetje- Louis Van Overloop woonde in de pastorij en kon dus elke dag genieten van zijn eigen werk.

Alle leerlingen gaan tezamen op het zeil staan. Vervolgens krijgen ze de opdracht om samen het zeil zo snel mogelijk om te draaien, zonder dat iemand van het zeil afstapt.

Deze opdracht kan enkel voltooit worden als we de filosofie van Louis Van Overloop in het achterhoofd houden. Teamwork is dus een must!

Je kan het spel moeilijker maken door het zeil dubbel te leggen en dus met de helft te verkleinen.

Boegbeeld

Doe opdracht: Het zeil slaagt om!

Benodigdheden: Zeil

De ontmoeting van Reynaert De Vos en UilenspiegelKunstenaar: Chris Ferket en Joseph Pannencoucke

Kijk vragen - Wat zie je? Zijn de lijnen en vormen duidelijk?- Hoeveel kleuren vind je terug? Meer dan 7? Kan je ze noemen? - Hoeveel verschillende materialen zie je in het werk?- hebben die materialen ook verschillende texturen?- Wat is voor jou de voorkant van het beeld? Waarom?- Loop eens rond het werk, zijn er dingen die je opmerkt?- Kan je in de vormen makkelijk figuren herkennen?- Kijk goed: welke figuren herken je (mensen, dieren, welke)?- Zou je die figuren ook een naam kunnen geven?- Kan je een reden bedenken waarom het werk net hier moet staan?- Zou jij het liever op een andere plaats zien? Waarom?- vanuit welke hoek bekijk jij dit beeld het liefst? Waarom?

Titel: De ontmoeting van Reynaert De Vos en UilenspiegelKunstenaar: Chris Ferket (1929–2009 †) en Jospeh PannecouckeLocatie: WZC heilige familieMateriaal: rode marmer, groene graniet en brons.

Dit werk is een gezamenlijk project van Chris Ferket en Joseph Pannecoucke het werk bestaat uit rood marmer, groene graniet en brons.

VormDit werk is een voorbeeld van mixed media, een begrip dat refereert naar een kunstobject dat uit meerdere materialen bestaat. Meerdere media worden gemixt.

In dit werk gaat het om elementen in marmer, graniet en brons die worden samengebracht in één beeld.

Je ziet in dit werk mooi de grote schilfers graniet bovenop de rode marmer. Het brons word gebruikt om onder andere de gezichten en accenten te verwezenlijken.

InhoudHet werk toont een fictieve ontmoeting tussen de hoofdpersonages van twee verschillende middeleeuwse verhalen. Reynaert De Vos, welbekend in deze streek omdat zijn avonturen zich rond Kieldrecht en Hulst afspelen en Tijl Uilenspiegel, de deugniet die door België, Nederland en Duitsland trok om iedereen voor de gek te houden.

Het verhaal van Reynaert is een hoogte punt van de middeleeuwse Nederlandse literatuur. Tijl Uilenspiegel is een personage uit onder meer de Nederlands-Duitse folklore. Wat Tijl en Reynaert gemeen hebben is dat ze iedereen voor de gek houden en de gevestigde autoriteit in twijfel trekken. De sluwe listigheid van beide figuren wordt in het beeld weergegeven door onherkenbare vormen en diversiteit aan materialen. De kunstenaars houden ook de toeschouwer een beetje voor de gek.

Over de kunstenaarChris Ferket was een schrijver, schilder en beeldhouwer, als kunstenaar was hij op vele gebieden actief. Hij publiceerde 6 dichtbundels en schreef verschillende novellen, dierenverhalen en sprookjes. Hij schilderde, tekende met pen, inkt of houtskool, allemaal met de natuur als constante bron van inspiratie. Het Reynaert verhaal vormde een rode draad in zijn werken.

Jospeh Pannecoucke of J pan heeft nooit een kunstopleiding gehad maar werkte wel begeleid door Chris Ferket. In dit werk stapte hij uit zijn comfort zone. Normaal gezien werkt hij in zijn eigenstijl met Franse steensoorten in combinatie met hard graniet en blauwe hardsteen. Zijn werk wordt beschreven als een hedendaagse interpretatie van de stijl waarin onze voorouders de kathedralen hebben gebouwd.

Weetje- Chris Ferket heeft ooit tentoon gesteld in het atomium.

Zie bijlage voor verhalen rond Reynaert en Uilenspiegel.Voor meer info kan je ook altijd terecht bij het Reynaertvennootschap.

Eén speler krijgt de rol van vos. Die staat aan de overkant van het plein, tegenover de rest van de groep.

De vos keert zich met zijn rug naar de groep. Iedereen in de groep zet een grote of kleine stap naar de vos toe op het signaal van de begeleider.

De leerlingen roepen stilletjes of luid bij elke stap: 'Reynaert kom voor het hof!'.

De groep stapt zover mogelijk door tot aan de vos, in de hoop hem op de rug te tikken. Als de vos zich omdraait, loopt iedereen terug naar de startplaats. Degene die door de vos getikt zijn, worden ook vossen. Als een vos getikt word verliest hij/zij zijn positie als vos en word hij bij de groep gezet.

De vossen moeten dus heel goed luisteren naar waar de andere kinderen zich bevinden, als hij zich te vroeg omdraait kan hij niemand tikken, als hij te laat draait zal hij gevangen worden.

De groep moet dan weer goed nadenken over hoe groot ze hun stappen zetten en hoe hard ze roepen.

Reynaert en Uilenspiegel

Doe opdracht: De roeping van Reynaert

Benodigdheden: Eventueel verkleedkleren

Title: GrenzerKunstenaar: Stefaan Van Biesen

Kijkvragen

- Bekijk het kunstwerk van verschillende kanten. Wat zie je?- Kijk naar de lijnen en richtingen. Hoe staan die tegenover elkaar?- Raak het kunstwerk maar eens aan. Van welk materiaal is het gemaakt denk je? Wat is er met het materiaal gebeurd?- Stel je voor dat de plaat een spiegel is of een deur naar een andere wereld. Durf je nog meestappen? - Wat stelt die plaat voor? - Wat vind je van de plek van het werk? Zou je het liever elders plaatsen? Waar? Waarom?- Waarom zou het werk net hier kunnen staan? Waarom op het voetpad? Waarom op de grens?- Welke naam zou jij aan het kunstwerk geven?

Titel: GrenzerKunstenaar: Stefaan Van BiesenLocatie: KouterstraatMateriaal: Cortenstaal

VormDe Grenzer die Van Biesen creëerde is het contour van een man gesneden uit staal die loopt door een dunne stalen plaat en zo naar het andere land wandelt. Het andere land en bij uitbreiding het onbekende.

Het toont een silhouet van een levensgrote figuur, dun als een grenslijn. De uitvoering van zijn ontwerp in cortenstaal gebeurde door dorpsgenoot Pascal Cools.

InhoudOmdat Kieldrecht een grensgemeente is, was het niet meer dan logisch dat de gemeente voor het geplande kunstwerk een wedstrijd uitschreef met als thema grens. Het ontwerp dat de Plaatselijke Cultuurraad Kieldrecht het meest aansprak was dat van Stefaan Van Biesen.

Het kreeg een plaats op de grens tussen België en Nederland en op de gemeentegrens tussen Kieldrecht en Nieuw-Namen. Door het Schengenverdrag (1985) verdwenen tussen de deelnemende landen de grenspalen en douanehokjes, maar hier staat nog een grenspaal werkloos om de hoek.

Een grens is een visualisatie van het wij-zij-denken. Wij wonen hier, over de grens wonen zij. Van Biesen wilt met dit beeld een oproep doen om het andere te leren kennen en te verlangen naar wat verder ligt. Het verlangen zich open te stellen voor het onbekende.

Over de kunstenaarVolgens de kunstenaar Stefaan Van Biesen bestaan er in het denken geen grenzen, maar construeerde de mens grenzen op basis van historische, culturele of sociologische gronden. Zonder de uiterlijke tekenen bestaan ze enkel in het hoofd. Gelukkig blijven ontmoetingen mogelijk. Samen met de vluchtelingenproblematiek duikt de vraag naar echte grenzen op, zelfs naar muren. In dit werk wordt die vraag in twijfel getrokken.

Stefaan Van Biesen is een Multidisciplinair. Hij verwerkt de natuur in zijn werken of communiceert ermee door middel van zijn kunst. In zijn artistieke visie worden concepten als lichaam-geest, natuur-cultuur, ecologie-economie, niet langer als onverzoenbaar beschouwd. Hij studeerde sierkunsten in Antwerpen en volgde les aan de stedelijke academie voor schone kunsten.

Weetje-Stefaan Van Biesen volgt in de voetsporen van de nomade kunstenaars in renaissance periode, dit wilt zeggen dat hij heel Europa doorkruist op zoek naar inspiratie, verhalen, ontmoetingen, etc.

-Stefaan kreeg pas op de ochtend dat het werk ingediend moest worden de inspiratie voor dit werk, hij maakte snel een maquette en stelde het voor, uiteindelijk won hij de wedstrijd.

-Vroeger werd er over deze grens boter gesmokkeld omdat deze in Nederland goedkoper was dan in België, de douaniers zette mensen verdacht van smokkel aan de verwarming. Op deze manier smolt de boter en konden de douaniers zonder te fouilleren achterhalen wie schuldig was.

Alle leerlingen doen hun ogen toe, één leerling krijgt van de begeleider een geel kersenpittenkussentje (de gesmokkelde boter) deze leerling is de geheime smokkelaar.

Een andere leerling wordt gekozen als douane, deze leerling moet proberen raden wie van de leerlingen de smokkelaar is.Alle leerlingen behalve de douanier steken de grens over. De douanier(s) mag/mogen één iemand uitkiezen om te fouilleren. Als deze leerling het object niet had wordt deze ook douanier. Het spel herhaalt tot de smokkelaar ontdekt is of tot de helft van de leerlingen douanier is geworden.

Het is dus een psychologisch spel, de leerling met de boter moet een tactiek bedenken om zo lang mogelijk in het spel te blijven. Houd hij zichzelf op de achtergrond of loopt hij net nonchalant over de grens?

De douaniers moeten goed de andere leerlingen bekijken en overleggen met hun collega douaniers om te achterhalen wie de smokkelaar is.

Grenzer

Doe opdracht: Smokkelspel

Benodigdheden: Kersenpittenkussentje

Moeilijke woorden

Materialen

Arduin: Arduin ook wel blauwe hardsteen genoemd is een afzettingsgesteente met een blauwgrijze kleur. Arduin wordt in steengroeven in België gevonden, waardoor het hier vaak in de bouw en kunst gebruikt wordt.Brons: is een metaal bestaande uit koper en tin. Het heeft een roodachtige tot gelige kleur. Het is het eerste metaal dat in de lage landen door de mens gebruikt werd. Een bronze oppervlak krijgt na een tijd een groenige roestlaag.Cortenstaal: Cortenstaal is een mix van ijzer, koper, fosfor, silicium, nikkel en chroom.Cortenstaal is roestvast, dat wil zeggen dat enkel de buitenkant verroest terwijl de binnenkant beschermd blijft. Hierdoor is het een zeer sterk materiaal dat veel gebruikt wordt in de kunstwereld.Graniet: Graniet is een stollingsgesteente dat wilt zeggen dat het ontstaat door het afkoelen en hard worden van lava of magma. Het bestaat uit drie mineralen maar voornamelijk uit kwarts. (andere materialen zijn veldspaten en mica’s)Kalksteen: is een gesteente dat ontstaat door de opeenhoping van kalkhoudende overblijfselen van in zee levende organismen. Je vind regelmatig fossielen terug in kalksteen.Koper: Koper is een zuivermetaal, omdat koper buigzaam is, eenvoudig te vervormen is en een zeer groot geleidingsvermogen heeft voor elektriciteit en warmte, wordt het op grote schaal in de industrie gebruikt.Marmer: marmer is een kalksteen dat door een metamorfose is gegaan. Om marmer te verkrijgen moet een kalksteen hoge temperatuur en druk weerstaan. Marmer kent verschillende kleuren, variërend van grijs, tot rood, roze en wit.

Technieken

(Af)Gieten: Een vloeibare stof in een vorm (mal) gieten (bijvoorbeeld heet brons of plaaster). Wanneer die stof stolt (hard wordt) neem je de vorm weg en hou je het beeld over.Assemblage: Een kunstwerk maken uit verschillende materialen en/of voorwerpen. Vaak bestaande uit gevonden voorwerpen zoals afval.Beeldhouwen: Letterlijk een beeld houwen (kappen) uit steen of hout. Maar het woord wordt ook vaak gebruikt voor het maken van beelden op andere wijze. (assembleren, boetseren)Boetseren: Vormgeven aan een kneedbaar materiaalIntegreren: Een deel worden van iets. Een kunstwerk kan naast of in een gebouw staan, dan kan je het nog verplaatsen. Een kunstwerk dat geïntegreerd is in het gebouw, is ook een stuk van dat gebouw. Je kan het geen andere plek meer geven.Koperslagen: met een hamer het koper in een mal in de gepaste vorm slaan. Mal/Moule: Een holle (giet)vorm die je kan gebruiken om dezelfde vorm opnieuw of in een ander materiaal te maken (denk aan een koekjes vorm). Vaak word het Franse woord Moule gebruikt.Maquette: is een driedimensionaal model op schaal. Sculputuur: Beeld of vorm die ontstaat door het weghalen of weghakken van materiaal, zoals in steen, gips, of hout, beton of kunststof. (een ander woord voor beeldhouwwerk.Steenhouwer/steenhouwen: is een beroep dat natuursteen met hamer, beitel of steenzaag bewerkt.Verankeren: Vastmaken (meestal in de grond) zodat het kunstwerk niet kan verplaatst worden.

Woorden voor het beschrijven van kunst

Abstract: betekent eigenlijk iets dat je niet kan zien of aanraken (vriendschap, bijvoorbeeld). In de kunst betekent het: een werk waarin niets herkenbaar wordt voorgesteld (geen mens, dier, plant of ding). Afmetingen: hoogte, breedte en diepte. Soms komt daar ook het gewicht bij.Artistieke waarde: niet de geldwaarde van een kunstwerk, maar de waarde door de aard, de vorm, de kwaliteit van het kunstwerk en de kunstenaar.Compositie: de manier waarop de kunstenaar de delen van zijn kunstwerk bij elkaar geschikt heeft, vorm heeft gegeven.Contrast: is een tegenstelling: zwart en wit vormen een contrast, hard en zacht, ruw en grof, luid en …Diepte: jullie weten wel wat diepte betekent, maar als je naar kunst kijkt, is diepte een belangrijk woord. Bij een beeldhouwwerk kan de kunstenaar de vorm dieper of minder diep uitgesneden hebben. En een kunstwerk kan ook een 'diepere' betekenis hebben: iets dat je op het eerste zicht niet ziet.Evenwicht: de verdeling zodat niet één kant zwaarder lijkt te wegen dan de andere kant. (Denk aan een wip.)Expressie: uitdrukking. Als je lacht heb je een blije expressie, als je weent een droevige. Ook een kunstwerk drukt gevoel uit. Hou er ook rekening mee dat een beeld van een lachend figuur, toch een droevige expressie kan hebben.Figuratief: een werk dat iets herkenbaars voorstelt: personen, dieren, bloemen, fruit of voorwerpen.Functie: Waar iets voor dient. De functie van een kopje is: je kan er uit drinken. De functie van een potlood: je kan ermee schrijven. Een kunstenaar doet soms iets met zo'n voorwerp waardoor het z'n functie verliest. Dan dient het kopje niet meer om te drinken of je kan het potlood niet meer gebruiken om te schrijven.Kinetisch: kine = bewegen, kinetische kunst = kunst die beweegt.Licht- en schaduweffecten: in een beeld is niet alleen de vorm van het beeld belangrijk. Ook de manier waarop het licht op de vorm valt, maakt weer een nieuwe tekening en kan meer diepte aan het kunstwerk geven.

Realistisch: Heel erg gelijkend, zoals het in werkelijkheid is.Restaureren: iets herstellen maar het daarbij zoveel mogelijk houden zoals het vroeger was.Spanning: de kracht die wordt uitgeoefend. Wat nodig is om iets in beweging te brengen, maar vóór die beweging er is.Symbool: een beeld, ding, dier of bloem dat een speciale betekenis krijgt, bijvoorbeeld een smiley staat symbool voor een grapje, een tekening van mes en vork voor een restaurant.Uniek: er is er maar één van. Iets anders kan erop gelijken, maar is toch nooit helemaal hetzelfde. Wij zijn ook allemaal uniek!Verhouding: jij bent klein in verhouding tot een olifant, maar je bent groot in verhouding tot een mug.Vlak: een vlak is plat zoals een blad papier. De achterzijde van een beeld kan vlak zijn als op die plaats geen tekening, diepte of reliëf zit.(Als je van een kunstwerk zegt dat het vlak of plat is, kan dat ook betekenen dat je het niet erg interessant vindt.)

Andere moeilijke woorden

Anatomie: Leer van de structuur van het lichaam.Kathedraal: is de kerk waar een bisschop zetelt.Origineel: de allereerste versie die van iets gemaakt wordt.Ornament: is een compositie of versieringselement dat tot doel heeft een voorwerp of gebouwen of delen daarvan te versieren.Replica: een dubbel, een tweede versie, die heel erg lijkt op het origineel.Schengenverdrag: overeenkomsten tussen een aantal Europese landen om het vrije verkeer van personen mogelijk te maken.Sokkel: een blok waarop een beeld staat zodat iedereen het goed kan zien.

Bijlage

Verhaal: Reynaert De_Vos

In het verhaal ‘Van den vos Reynaerde’ wordt een hofdag van koning Nobel (de leeuw), beschreven. In de middeleeuwen hielden koningen rechtspraak op zo’n hofdag. Alle dieren verschijnen, behalve één: de sluwe Reynaert (de vos). Verschillende dieren doen hun beklag over de schurkenstreken van Reynaert, en koning Nobel besluit de vos voor het Hof te dagen (voor de rechter te slepen). Bruun (de beer) en Tybeert (de kater) moeten Reynaert zoeken en naar het hof brengen.

Reynaert lokt Bruun in de val door hem met honing te lokken. Tybeert vangt hij met vette muizen in de schuur van de pastoor. Uiteindelijk weet Grimbeert (de Das) zijn neef Reynaert te overtuigen om voor Koning Nobel te verschijnen. De vos wordt uiteraard schuldig gevonden, maar bedenkt opnieuw een list. Hij vertelt de Koning en de koningin over een geheime schat. Hij beweert dat de andere dieren een complot smeden tegen Nobel. Alleen Reynaert kent de plaats waar de schat verborgen is. Op voorwaarde dat de koning Reynaert vrij laat, zal hij de vindplaats van de schat (die eigenlijk niet bestaat) bekendmaken.

Eerst vertrouwt Koning Nobel Reynaert niet, maar de koningin overhaalt hem. De samenzweerders worden ingerekend en Reynaert kiest het hazenpad. Hij doet alsof hij op bedevaart vertrekt naar Rome. Wanneer de koning het bedrog ontdekt, is de vos verdwenen.

Verhaal: Tijl Uilenspiegel en de gierige pastoor

Tijl Uilenspiegel kwam in de stad Antwerpen waar een pastoor leefde die zo gierig was dat hij zijn voedsel met niemand wilde delen, zelfs niet met zijn parochianen die er tamelijk mager uitzagen. In plaats daarvan preekt de pastoor dat ze beter mager en hongerig kunnen zijn, dan gulzig en inhalig. Tijl hoorde direct al wat de pastoor riep, maar hij kende dit soort mensen en hij besloot de pastoor een lesje te leren. Hij vroeg aan de pastoor of hij bij hem kon werken als koster. Dat vond de pastoor goed, want Tijl had zo'n sullig gezicht getrokken dat de pastoor geloofde dat hij te dom was om hem te bedriegen. Tijl had op de eerste dag al het eten uit de kelder van de pastoor gestolen en op Pasen, toen het feest was, deelde Tijl als koster het eten aan de hongerige parochianen in de kerk en buiten begonnen ze ervan te eten. Intussen had de pastoor ontdekt dat Tijl zijn kelder had geplunderd. Hij was woest en hij eiste het eten terug. Tijl antwoordde daarop tegen de pastoor dat hij beter mager en sober kon zijn, dan gulzig en inhalig. De pastoor werd nog kwader, maar durfde niet tegen Tijl in te gaan.

Oude Kieldrechtse havenVroeger kwam een Scheldearm tot in de Kouterstraat, hier was een haventje. De Grote Geul (die we nu kennen als ‘de kreek’) verbond de haven van Kieldrecht met Saeftinghe dat verder stroomopwaarts aan de Schelde lag. Kieldrecht was toen een vissersdorp. In 1910 telde de Kiedrechtse vissersvloot tachtig vaartuigen.

KoutermollenSamen met hun buren werden inwoners van Kieldrecht vroeger wel eens de ‘Koutermollen’ genoemd. Vanop een afstand gezien, vertoont de plaats waar Kieldrecht ligt een zandophoping in de polder. Inderdaad er is de gelijkenis met een molshoop, de koutervissers leefden er als mollen in de dijk.

GarnaalleurdersTot voor de Tweede Wereldoorlog was Kieldrecht een bekend centrum van de garnaalvangst.

De ‘gjeirort’ werd dan per fiets of hondenkar (een lage kar die door een hond getrokken werd) doorheen heel het land uitgevoerd.

Die visleurders hadden een hard bestaan in hun bescheiden huisjes aan het Singelstraatje, waar altijd de geur van vis hing. In het zwakke licht van een petroleumlantaarn waren ze in alle vroegte de deur uit. Want ze reden soms ver, onze visleurders.

Een stevige borrel hield de meesten onder hen op de baan. Sint-Niklaas, Antwerpen, Aalst, Lier, Mechelen en Leuven waren hun werkterreinen. In vroegere tijden gingen ze te voet met de zak op de rug of met de kruiwagen, later met de hondenkar en de triporteur (bakfiets). Enkelen onder hen hadden paard en kar, verre bestemmingen werden per trein bereikt. De meeste visleurders werden bevoorraad door beroepsvissers, toch waren er enkelen die zelf in de schorren garnaal gingen vangen.

Ze waren niet vies van een stevige pint of meerdere borrels. Hun kelen waren ook steeds droog van het roepen langs de straten in hun Kouterse gewesttaal: "Goeie vasse (verse) pladijs, kabeijou, stokvis, geep, schelvis, goeie zoete hjering (haring), panhjering en gerjukte (gerookte) hjering. In de mosseltijd werd veelal gebruik gemaakt van een bel om hun komst in de straat aan te kondigen.

Sommigen onder hen leurden met de fiets: vooraan een mand met garnaal, achteraan een baal met kreukelen. "Kreukelen, kreukelen, gjernort, gier-nort! Kleine biestjes mee ne langen bourd. Ze leven nog, ze leven nog! Ze roeren hulder stjertje nog."

Op dergelijke uitroep moest men wel ingaan. Een porties kreukelen werd afgemeten in een blikken kroes, een portie garnalen met een maatglas.

Er waren leurders die bij het bestellen volgende truc toepasten: ze staken hun duim heel diep in het maatglas zodat er minder garnaal in kon. Na verkoop van zovele bekertjes, scheelde dat - wat hun winst betrof - een ferme slok op de borrel. Ze kwamen soms wel wat ruw over onze visleurders, maar van inborst waren ze niet slecht. Bi j tegenslag hielpen ze elkaar.

BAKENKunstenaar: Niko Van Stichel en Lut Vandebos

Kijkvragen

- Wat zie je (welke vormen, lijnen vlakken)?- Hoeveel vlakken kan je tellen?- Hebben de vlakken dezelfde vorm? - Waarin verschillen/gelijken ze op elkaar?- Wat zie je in de patronen?- Waaraan doet de vorm je denken?- Vanuit welke hoek bekijk je dit kunstwerk het liefst? Je kan er ook in om het aan de binnenkant te bekijken. - Is een beeld waar je in kan, nog een beeldhouwwerk of wordt het dan een gebouw?

Titel: BAKENKunstenaars: Niko Van Stichel en Lut VandebosLocatie: Logistiek park Waasland-fase west (Verrebroek)Materiaal: Cortenstaal

VormBAKEN is een kunstwerk van maar liefst 6 meter hoog dat geïnspireerd is op de vondsten in het Logistiek Park Waasland-fase West, hier was recent een grote archeologische opgraving waar vele artefacten, vooral vuurstenen, werden gevonden. De vorm van BAKEN is gebaseerd op de vorm van zulke vuurstenen. Het werk bestaat uit meer dan 20 vlakken. Elk van deze vlakken werd uitgewerkt in verschillende gelaserde patronen.

De buurtbewoners (inwoners van Verrebroek, Kieldrecht en Kallo) werden bij de realisatie van het werk betrokken, meer bepaald bij het ontwerpen van die patronen. Begin 2020 werd hen gevraagd om foto’s in te sturen van lokale decoratieve elementen: oude vloeren, tapijten of behangpapier, planten of dieren, historische elementen uit de dorpen, glasramen, wapenschilden en alles wat met de lokale geschiedenis te maken had.

InhoudBij de voorbereidingen voor de aanleg van het Logistiek Park Waasland-fase West, werd een archeologische studie van de locatie uitgevoerd. Hoewel sporen ook verwezen naar activiteit in de middeleeuwen, betrof het vooral een opgraving naar de steentijd. Deze opgraving behoort tot de grootste in Vlaanderen. Om de herinnering aan de opgraving en de vele vondsten levendig te houden, wordt daarnaar verwezen met een toegankelijk kunstwerk als referentiepunt.

BAKEN is een 6 meter hoge vuursteen vervaardigd uit cortenstaal, een staalsoort waarvan de buitenste roestlaag een bescherming vormt tegen verder doorroesten. BAKEN is ook een ontmoetingsplaats. Het kunstwerk staat iets hoger dan het landschap. In de fundering zitten ledspots verwerkt die het beeld ’s nachts eenn gloed geven. In de sokkel werd een zitplaats uitgespaard die verwijst naar ontmoetingen rond het kampvuur.

Over de kunstenaarDit artistieke koppel studeerde af aan de Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen en Gent en schept vaak werken in de openbare ruimte en de natuur. Ze werkten al in België, Nederland, de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland.

Weetje- De Franse lelie die op het wapenschild van Doel en Kieldrecht te zien is, komt terug in één van de patronen.