Magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening • www.vmw.be • winter 2009

1 vuurkorf met grillschaal +

16 kinderboeken

Zo kom je beslagen op het ijs

Outdoor zonder kou

1 factuur, 3 waterdiensten

Meer dan drinkwater

Waterproblemen door klimaat

Nic Balthazar

Water besparen in de brouwerij

Wereldbier uit Westvleteren

winLimburgse oase van rustWeekendje Lommel

een verblijf voor 2

02 rubriek

Beste lezer,

De geur van vallende herfstbladeren maakt stilaan plaats voor vrieskou. Voor wandelin-

gen in een sneeuwlandschap en een knusse win-terborrel. Tegelijk komt ook de periode eraan waarin

we ieder jaar opnieuw met bevroren watermeters en leidin-gen worden geconfronteerd. Met alle bijhorende gevolgen. Herstelwerk, klanten die een onverwacht hoge waterfactuur krijgen en – ondanks alle inspanningen voor een duurzaam watergebruik – de verspilling van kostbaar drinkwater. Ik vraag dan ook graag even uw aandacht voor een aantal voor-zorgsmaatregelen die op pagina 5 worden uitgelegd.

Maar de winter betekent ook genieten, bijvoorbeeld van een lekker biertje. We zijn erg blij dat we voor deze editie van Waterwereld mochten binnenkijken in de brouwerij van het beste bier ter wereld, de trappist van Westvleteren (zie p. 14). Als Benedictijnen leven de broeders ‘dicht bij de natuur’ en dat blijkt onder meer uit hun inspanningen om zo duurzaam mogelijk met energie en met water om te springen.

Tot slot raad ik hier ook graag het artikel over integrale wa-terdiensten aan (zie p.12). Als waterbedrijf zijn we namelijk niet alleen verantwoordelijk voor de productie en levering van drinkwater, maar ook voor de afvoer en zuivering ervan. En die verschillende diensten vindt u ook terug op uw water-factuur. We zetten graag de drie pijlers van de waterprijs nog even voor u op een rijtje.

Veel leesplezier!

Bernard Bredadirecteur-generaal

colofonWaterwereld is een magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en verschijnt twee keer per jaar • Verantwoordelijke uitgever Jan Hammenecker, Belliardstraat 73, 1040 Brussel • Redactieraad Kathleen De Schepper, Marijke De Vis, Karlien Premereur • Redactie & Realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, Gent, www.jaja.be • Fotografie Stefanie Faveere, Philip Vanoutrive, vmw • Druk Roto Smeets • Wedstrijden De winnaars van de wedstrijden worden persoonlijk verwittigd. U vindt het wedstrijdreglement en de lijst van de winnaars op www.vmw.be.

02 edito

inhoud

WIN

5 douchetimers1 barbecook® vuur- en grillschaal

1 verwenweekend8 stripboeken &8 pop-upboeken 16

11

04

08

rubriek 03 03

Kort genoteerd04 Vorstvrije leidingen

& Waterweetjes

Thuis06 Winterse buitenpret:

zo blijf je warm

Praktisch 09 Checken voorkomt

lekken

Weekend 10 Lekker luieren in

Lommel

Trends 12 De waterkringloop

in euro’s

Waterdoop 13 Film- en tv-maker

Nic Balthazar

Water werkt 14 Zuinige trappisten

in Westvleteren

Spetterpret15 Wassen en plassen

met pinguïns

Luieren in Lom

mel10

Nic BalthazarMeer dan drinkwat

er

12 13

Meer info over vmw? www.vmw.beContacteer uw provinciale klantendienst voor al uw praktische vragen: West-Vlaanderen: Roggelaan 2, 8500 Kortrijk, tel. 056 23 17 11 – mail info.west.vlaanderen@vmw.be • Oost-Vlaanderen: Koning Boudewijnstraat 46, 9000 Gent, tel. 09 240 91 11 – mail info.oost.vlaanderen@vmw.be • Vlaams-Brabant: Herbert Hooverplein 23, 3000 Leuven, tel. 016 24 09 11 – mail info.vlaams.brabant@vmw.be • Limburg: Runkstersteenweg 208, 3500 Hasselt, tel. 011 28 06 11 – mail info.limburg@vmw.be

04 kort genoteerd

In september heeft een Australisch dorp als eerste ter wereld een verbod op de verkoop van water in flessen ingevoerd. De zowat 2000 inwoners van Bundanoon kunnen voortaan hun dorst milieuvriendelijk lessen bij twee publieke waterpompen. En ook dich-ter bij huis komt flessenwater onder druk. Een meerderheid van de Nederlandse Kamer heeft zich uitgesproken voor een verbod op de aankoop van flessenwater bij de over-heidsinstellingen. En in de Londense metro start een proefproject waarbij je via drink-fonteinen voor 25 eurocent een flesje van een halve liter kunt vullen. Als het systeem aanslaat, wordt het tegen de Olympische Spelen van 2012 over heel Londen uitgebreid.

flessenwater

Annick

24 Zolang lezen de VMW-klan-ten gemiddeld in Water wereld. Dat blijkt uit een lezersonderzoek dat na het vorige nummer werd uitgevoerd. Driekwart van de 769 deelnemende lezers geeft ons magazine een algemene score van 8+. Meer dan de helft geeft het door aan een gezinslid, één op de drie houdt alle nummers zorgvuldig bij. Naast lof kregen we ook talloze inhoudsuggesties en tips die we zorgvuldig bijhouden om de komende edities nog interessanter te maken…

minuten

Je vindt ze in allerlei vormen: van een bad-eendje of kikker tot een waterdruppel. Maar behalve schattig zijn ze vooral nuttig om op je waterfactuur te besparen. Kleef de zuig-nap tegen de muur en stel een richttijd in. Ga bijvoorbeeld voor 5 minuten: uit onderzoek blijkt dat een gemiddelde douchebeurt in

Vlaanderen 8,5 minuten duurt. Daarna zie je tijdens het inzepen hoe de timer aftelt en een geluidssignaal verwittigt je als de tijd op is. Een douchetimer

kost ongeveer 5 euro. Eén minuut minder dou-chen bespaart 12 liter water, of 6 à 7 liter met een spaardouchekop. Reken zelf maar uit hoe-

veel jouw gezin erbij wint!

5 douchetimers

WEDSTRIJD

5winDouchetimerbespaartwater

Surf voor 31 december naarwww.vmw.be/waterwereld en win een van 5 douchetimers uit de ecologische webshop www.kudzu.be

Ban opVlaanderen 8,5 minuten duurt. Daarna

zie je tijdens het inzepen hoe de timer aftelt en een geluidssignaal verwittigt je als de tijd op is. Een douchetimer

kost ongeveer 5minuut minder douchen bespaart 12 liter water, of 6 à 7 liter met een spaardouchekop. Reken zelf maar uit hoe

veel jouw gezin erbij

WEDSTRIJDSurf voor 31 december naar

rubriek 05

Vorige winter moest de VMW tijdens de lange vorstperiode in januari meer dan 2000 watermeters vervangen. Nochtans kun je met een paar eenvoudige maatregelen je lei-dingen en watermeter beschermen:

1. Zorg ervoor dat de temperatuur in alle lokalen met waterleidingbuizen en de wa-termeter altijd boven het vriespunt blijft. Soms volstaat het om de keldergaten te sluiten, tocht te vermijden en je buizen te isoleren. Bij langdurige vorst is meestal verwarming nodig.

2. Als het niet mogelijk is een vorstgevoelig lokaal te verwarmen, dan kun je een elek-trisch verwarmingslint rond de leiding plaatsen. Let op voor kunststofbuizen: die kunnen smelten door de warmte.

3. Vergeet ook niet je watermeter te be-schermen, zeker als die in een meterput is geïnstalleerd. Dat kan door ervoor te zorgen dat er geen lucht in de put kan. Leg bijvoorbeeld plastic folie over het deksel en bedek dat met een laagje aarde. Bijko-mend kun je ook een extra afdekplaat in hout of polystyreen installeren een 30-tal centimeter onder het deksel. Hoe beter deze plaat sluit, hoe beter ze de koude weghoudt.

4. Zijn je leidingen toch bevroren, draai dan je hoofdkraan dicht. Vaak kan een haar-droger goede diensten bewijzen: zak van het aftappunt naar de hoofdaansluiting af. Als alles ontdooid is, draai je de hoofd-kraan lichtjes open en controleer je of er geen lekken zijn.

Info Vind nog meer tips op www.vmw.be > drinkwater > veelgestelde vragen

05

tip

In Meensel-Kiezegem heeft de VMW midden oktober een nieuwe watertoren in gebruik genomen. Dat zorgt voor een aanzienlijke uitbreiding van de bergingscapaci-teit in het Hageland: de toren heeft een inhoud van 1.500 m3 of drie-maal de capaciteit van de oude. Daarnaast bouwt de VMW mo-menteel in Schaarbeek, vlakbij het Noordstation, een nieuw kantoor voor de centrale directie. Aanslui-tend bij de bedrijfsfilosofie zal het gebouw aan de strengste normen op het gebied van energie- en wa-tergebruik voldoen. Er komen kli-maatplafonds die voor verwarming en koeling zorgen, een groendak en de ligging bij het Noordstation is perfect op het openbaar ver-voer afgestemd. Als alles volgens de planning verloopt, verhuizen

de werknemers in het najaar van 2010. In augustus is de VMW ook gestart met de bouw van een nieuw waterproductiecentrum in Haasrode. De installatie ligt naast de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin en het bufferbekken voor regenwater. Het productie-centrum zal vanaf het voorjaar van 2012 het grondwater behandelen van drie bestaande winningen in het Leuvense. Daardoor zullen de VMW-klanten in een groot deel van Leuven, Bierbeek en Oud- Heverlee zachter water krijgen.

Infowww.vmw.be

VMW bouwt

Bescherm je tegen vorstEddy Van Uytsel, vader van de in 2007

vermoorde Annick, is de drijvende kracht achter een nieuw drinkwater-project in Afrika. Als eerbetoon aan zijn dochter, die ervan droomde om in een derdewereldland aan de slag te

gaan, wil hij een dorp aan de oostkust van Kenia toegang tot zuiver drink-water bieden. De VMW trok voor het project Annick for Kenya 2500 euro steun uit. Via verschillende activitei-ten en een donatiecampagne hoopt Eddy nog meer middelen bij elkaar te krijgen.

Info www.annick-van-uytsel.be

for Kenya

Vooraanzicht nieuw kantoorgebouw

Nieuw waterproductiecentrum in Haasrode

06 thuis

Ook ’s winters kun je leuke buitenactiviteiten doen. Lekker ingeduffeld uitwaaien tijdens een stevige wandeling of fietstocht. Of, waarom niet, een zondagse barbecue met de familie? Lees snel verder en ontpop je tot doorgewinterde ijsbeer.

fietstocht. Of, waarom niet, een zondagse barbecue met de familie? Lees snel verder en ontpop je tot doorgewinterde ijsbeer.Haal een

frisse neus

07

e merkt het elk jaar opnieuw: als de koudere temperaturen eraan komen, kruipen we massaal binnen. Anders

dan in Scandinavië, beperkt het buitenleven zich in onze contreien tot de warmste periode van het jaar. Terwijl het niet alleen plezierig maar ook gezond is om het jaar rond frisse lucht op te snuiven. Wist je dat kou nooit een griepje of verkoudheid kan veroorzaken? Alleen virussen kunnen dat, en die virussen krijg je vooral door vaker binnen te blijven… Hoog tijd dus om je winterse buitenleven niet tot een skivakantie of een weekendje kerstshoppen te beperken.

Flexibele laagjesWelke plannen je ook maakt, probeer om de no-dige flexibiliteit in te bouwen. Bij een wandeling kun je bijvoorbeeld bijkomende tussenstops of een korter traject inplannen. Een ander basisbe-ginsel is dat je geschikte kledij nodig hebt. Zorg voor kleding die voldoende warm is en geen wind of vocht doorlaat. Als er vocht op je huid verdampt, koelt het lichaam snel af. Ervaren win-tersporters zweren bij een aantal dunne laagjes in plaats van bij één dikke trui. De lucht tussen de laagjes zou voor bijkomende isolatie zorgen, maar laagjes zijn ook gewoon handiger om bij te sturen als het plots te warm of te koud blijkt.

Eten en drinkenEen andere algemene tip is dat een goed ge-voed lichaam de koude beter kan verdragen.

die beweging op te warmen. Vermijd daarom te lang stilzitten tijdens een winterse buitenactivi-teit. Wandel af en toe een rondje of zwaai met je armen in de lucht. Of nog een tip om komaf te maken met koude handen of voeten: hou je vingers of tenen in beweging door ze geregeld op te krullen en dan weer te strekken.

Centrale verwarming in je rugzakTijdens lange winterwandelingen kun je ook gebruikmaken van een paar hulpmiddelen in je rugzak. Met een thermos hete thee of soep kun je je lichaam van binnenuit verwarmen en hou je tegelijk je vochtpeil op niveau. Daar-naast verkopen gespecialiseerde sportwinkels voor ongeveer zes euro handwarmers. Je hebt de keuze uit toestellen op batterijen die drie uur meegaan, en heat packs die ongeveer een uur warmte afgeven nadat je erin knijpt – en die je na een kookbeurt in water kunt herge-bruiken.

Onder de doucheTot slot nog een laatste tip voor na je uitstap: niets is lekkerder dan een warme douche om snel op temperatuur te komen. Wie slim is, ge-bruikt uiteraard een zuinige spaardouchekop in combinatie met een leuke douchetimer. On-derkoelde voeten laat je het best vooraf in een voetbadje ontdooien. Let er daarbij – maar ook bij het douchen – zeker op dat het water niet te heet is, zodat je lichaam geleidelijk aan de weldoende warmte went.

J

Door de koude verbrand je meer calorieën. Dat wil niet zeggen dat je vettere maaltijden moet eten, zoals je wel eens hoort. Zorg voor voldoende, liefst gezonde voeding en ook voor voldoende drinken. Kraantjeswater is een ge-schikte dorstlesser, die voorkomt dat je bloed – dat ook warmte verspreidt – dikker wordt en daardoor minder goed wordt rondgepompt. Vermijd ook sterke drank. Alcohol geeft alleen een vals gevoel van warmte: het zet je bloed-vaten open zodat je onnodig warmte verliest.

Beweeg die tenen!Wie in beweging blijft, krijgt minder snel kou. Spieractiviteit zorgt ervoor dat je bloed snel-ler stroomt en dus onderweg meer warmte verspreidt. Dat is hetzelfde principe als een lichaam dat instinctief rilt van de kou om via

Ingrediënten: 1 liter kraantjeswater, 25 gram verse munt, 3 eetlepels honingBereiding: Kook het kraantjeswater. Laat de verse munt 4 minuten trekken

in je theekan: ofwel als losse blaadjes in een thee-ei, ofwel in de vorm van enkele takjes met de blaadjes eraan. Voeg

3 eetlepels honing toe en schenk uit. Voor authentieke Marokkaanse muntthee voeg je iets meer honing en een theezakje met groene thee toe.

Heerlijke verse muntthee

Herbruikbare heat packs geven na activering tot twee uur warmte af.

RECEPT

Ingrediënten: 1 liter kraantjeswater, 25 gram verse munt, 3 eetlepels honingBereiding: Kook het kraantjeswater. Laat de verse munt 4 minuten trekken

in je theekan: ofwel als losse blaadjes in een thee-ei, ofwel in de vorm van enkele takjes met de blaadjes eraan. Voeg

3

Heerlijke RECEPT

Deze stijlvolle vuurschaal (win-

kelwaarde: 89 euro) is een eye-catcher voor je tuin of terras. Hij is zowel geschikt voor houtskool als voor houtblokken en houdt je als een echte terrashaard warm als het buiten afkoelt. Dankzij de bijhorende grillschaal (winkel-waarde: 49 euro) kan je ook als

buitenkok aan de slag. Het ziet er dus niet alleen sfeervol uit, je kunt ook de heerlijkste lekker-nijen bereiden: van vlees grillen tot kookpotten laten sudderen. Al kun je natuurlijk ook gewoon marshmallows roosteren boven het houtvuur!

Info www.barbecook.com

08 thuis

1. Check of er wel droog weer wordt voorspeld. Regen en vuur gaan nu eenmaal moei-lijk samen.

2. Kies een mooie plaats uit voor je vuurschaal. Leg voldoende brandhout klaar. Schik de stoelen, met kussentjes tegen de kilte, op een veilige afstand rondom het houtvuur.

3. Gebruik je tuintafel als buf-fettafel en versier ze met kaar-sen: de vlammengloed zorgt voor extra sfeer en een gevoel van warmte.

Winterbarbecuerond knetterend houtvuur

WEDSTRIJD

W

IN

Wedstrijdvraag: Wat helpt je het best om de koude te trotseren?A. een glaasje jeneverB. een glas water C. een kop hete thee

1 vuurschaal + grillschaal van barbecook®

Of koud weer en barbecueën wel samengaan? Tuurlijk wel. Wed-den dat je na één keer de smaak te pakken hebt? Een handleiding in 10 stappen voor starters:

Hoe deelnemen?Bel 0905 56 044 (€ 0,50 / op-roep) of SMS naar 6604 (€ 0,50 / SMS). De wedstrijd loopt tot en met 31 december 2009. Neem je deel via SMS? Stuur dan je antwoord als volgt: vuur spatie een van de drie mogelijke antwoorden (A, B of C).

4. Verwittig je gasten dat ze war-me kledij moeten aantrekken, maar leg ook een aantal dikke truien, dekentjes en eventu-eel enkele heat packs klaar.

5. Zorg voor de veiligheid dat er altijd een emmer water met een natte handdoek binnen handbereik staat.

6. Leg eventueel voor elke gast handschoenen zonder vin-gertoppen klaar: zo heb je warme handen en kun je toch makkelijk het vlees snijden.

7. Hou het eenvoudig en kies een voorgerecht dat je vooraf bereidt. Met roomkaas ge-vulde champignons, bijvoor-beeld. Of, nog makkelijker, uiensoep met gruyèrekaas.

8. Op heel wat vuurkorven kun je ook kookpotten plaatsen, zodat je de soep buiten kunt opwarmen. Je kunt de soep ook opdienen in kommetjes: dat is lekker warm aan de handen.

9. Bij het hoofdgerecht opteer je het best voor een combinatie van warme wintergroenten, zoals andijvie of witloof, met klassiekers als op houtvuur gebakken rumpsteak of bro-chettes en een aardappel in de schil met lookboter.

10. Hou ook het dessert eenvou-dig. Een kop verse koffie of warme chocomelk met een warme appeltaart uit de oven is perfect als afsluiter.

praktisch 09

ist je dat een lekkende kraan gemid-deld vier liter water per uur verbruikt? En dat er op die manier maar liefst 35

kubieke meter water per jaar door de afvoer ver-dwijnt? Tenminste, als je niets onderneemt om het probleem te verhelpen. Je hoeft geen stiel-man te zijn om het druppen te stoppen. Vaak volstaat het om het afsluitleertje of -rubbertje te vernieuwen als het versleten is. Pas wanneer ook de behuizing slijtage vertoont, is het beter om meteen de hele kraan te vervangen. Ook een slecht werkende spoelbak van het toilet kan heel wat sluipverbruik veroorzaken: tot 25 liter per uur of 219 kubieke meter per jaar. En met een beetje handigheid is ook dat euvel makkelijk te herstellen: controleer de dichting van de sluit-klok, ga na of het water niet zachtjes blijft lopen en voorkom dat de vlotter gekneld raakt. Toch schuiven heel wat mensen dit soort kleine kar-weitjes te lang voor zich uit. Tot de waterfactuur plots een paar honderden euro duurder uitvalt dan voorzien… De gevolgen kunnen nog groter

zijn wanneer het gaat om waterverlies via een slecht werkende warmwaterboiler of wateront-harder. Controleer regelmatig of het overdruk-ventiel nog goed werkt en zorg er zeker voor dat er geen rechtstreekse aansluiting is met de rio-lering. Zo voorkom je dat het water ongemerkt naar de riolering weg loopt.

Teken aan de wandBehalve bij grote buisbreuken komt een lek in een buis pas aan de oppervlakte na een lange periode van waterverlies. Verminderde druk of natte plekken op muren of plafond zijn – letter-lijk dan – een teken aan de wand. Het lek hoeft zich overigens niet op exact dezelfde plaats te bevinden: wegsijpelend water zoekt zijn eigen weg en komt vaak pas een heel eind verderop tevoorschijn.

De lekdetectieteams van de VMW helpen je graag om een lek te lokaliseren. Dat doen ze met behulp van akoestische apparatuur en metingen op basis van temperatuur en vochtig-

heidsgraad. Zo’n eerste onderzoek biedt met-een ook sluitende garanties. Lukt het niet om het vermoedelijke lek te lokaliseren, dan betaal je niets bovenop het forfait.

Controleer je watermeterUiteraard is het altijd beter om het niet zover te laten komen. Door op geregelde tijdstippen de watermeter te controleren, kan je heel wat na-righeid vermijden. Noteer voor je gaat slapen de meterstand en zorg ervoor dat je huisgenoten ’s nachts geen water verbruiken. Is de stand van de watermeter ’s ochtends gestegen, dan heb je wellicht met een lek te maken. In dat geval laat je best zo snel mogelijk een loodgieter komen, of neem je contact op met de VMW om het lek te lokaliseren.

Info - www.vmw.be > drinkwater > weetjes en tips > lekken opsporen

- www.vmw.be > drinkwater > extra services > voor iedereen > lekdetectie

W

Bij een lek in de waterleiding denken we spontaan aan waterellende en vocht in de muur. Maar ook een lek-kende kraan kan heel wat overlast veroorzaken, zij het vooral voor je huishoudbudget. te lijf

Lekken

et levendige centrum van Lommel heeft er sinds mei 2007 een stevige attractiepool bij: een imposante ke-

gel torent dertig meter hoog boven het Glazen Huis uit en priemt trots de hemel in. We be-vinden ons niet voor niets in de stad die al ruim anderhalve eeuw de bakermat is van fijn wit zand, het basiselement van glas en kristal. Zodra de duisternis valt, wordt de glastoren zo mogelijk nog indrukwekkender, wanneer 10.000 led-lichtjes ons op een feeëriek spekta-kel trakteren. Maar het Glazen Huis heeft nog veel meer te bieden. Als Vlaams Centrum voor Hedendaagse Glaskunst presenteert het werk van gerenommeerde glasmeesters uit binnen- en buitenland. In de kelder werd boven dien een professioneel uitgerust glasatelier onder-gebracht. Onder het oog van de bezoeker worden er allerhande kleurrijke glasobjecten gecreëerd.

We kijken bewonderend toe hoe twee glaskun-stenaars vaardig blaaspijp, punty, jack en pin-cet hanteren. In een mum van tijd toveren ze een vormeloos klompje om tot een welgevormd bord. De thermometer aan de andere zijde van het glas geeft een lekkere 34 °C aan. Maar dat is niets vergeleken bij de hitte in de drie aanwe-zige glasovens: we vernemen dat de smeltoven zonder verpinken 1120 °C haalt, de inwarmoven 1000 °C en de afkoeloven 510 °C. We krijgen er zowaar honger van en besluiten onze aandacht te verleggen naar een van de vele terrasjes aan het centrale stadsplein.

Mondaine oaseBij aankomst in het nabijgelegen Tuinhotel merken we meteen dat het zijn naam niet ge-stolen heeft: op de eerste verdieping werd een fraaie daktuin ingericht, als een mondaine oase in de stad. Hier vinden we alles wat we

nodig hebben om heerlijk tot rust te kunnen komen: een jacuzzi met kleurentherapie, een Finse sauna met buitendouche, een stevig uit de kluiten gewassen buitenzwembad en com-fortabel tuinmeubilair. Wij laten het ons alvast geen twee keer zeggen!

’s Avonds doen we verse krachten op in het gezellig drukke Tuincafé. Onze borden blij-ken zo goedgevuld dat we met spijt in het hart het nochtans veelbelovende dessert aan ons moeten laten voorbijgaan. ‘Tja, Lommelnaars zijn nu eenmaal echte Bourgondiërs’, lacht de kelner verontschuldigend. Tijd om onze kamer eens wat grondiger te verkennen. Ook daar staat alles in het teken van een zorgeloos ge-nieten met alle comfort.

Heet onder de voetenZondagochtend: na een duik in het imposante ontbijtbuffet is het de hoogste tijd om na te

H

Pure energie: zo luidt de slogan waarmee het Noord-Limburgse Lommel zich aan de wereld ver-koopt. En dat is ook wat we een weekendlang gaan bijtanken. In het wonderlijke natuurgebied De Lommelse Sahara. En in het stijl-volle Tuinhotel, met zijn verkwik-kende welnnessaanbod.

10 weekend

Land van zand, glas

rubriek 11 11

Eén lezer wint een weekend­arrangement voor twee personen

in Lommel (waarde: 250 euro). Dat om­vat twee overnachtingen met ontbijt in het Tuinhotel, twee diners in het Tuin­café, een bezoek met gids aan het Glazen Huis, een wandelbox met alle wandelin­gen van het Regionale Landschap Lage Kempen en een fietskaart van Limburg.

Wedstrijdvraag:hoe heet is de afkoeloven in het Glazen Huis precies?A. 510 °CB. 1000 °CC. 1120 °C

Hoe deelnemen? Bel 0905 56 066 (€ 0,50 / oproep) of SMS naar 6604 (€ 0,50 / SMS). De wed­strijd loopt tot en met 31 december. Neem je deel via SMS? Stuur dan je ant­woord als volgt: lommel spatie A, B of C.

gaan of Lommel werkelijk zo’n wandelparadijs is als het zelf beweert te zijn. De lokale dienst voor toerisme ontwikkelde vijf heuse wandel-kamers: vlot bereikbare locaties met ruime ho-reca- en parkeergelegenheid, van waaruit goed bewegwijzerde routes vertrekken. Wij kiezen vandaag voor de 200 hectare grote Lommelse Sahara. En het moet gezegd: de komende twee uur ontdekken we een uiterst gevarieerde na-tuur. We stappen nu eens door uitgestrekte naald- en loofbossen en dan weer door heide-landschappen en duinen, doorspekt met im-mense waterplassen. Het merkwaardige is dat dit woestijnachtige landschap door menselijke activiteiten ontstaan is. Tot 1974 stond hier na-melijk nog een zinkfabriek. De verontreiniging met cadmium en arseen maakte elke vorm van beplanting onmogelijk. Wat overbleef was een dor landschap, bedekt met wit zand. De grote meren en stranden zijn dan weer een direct ge-

volg van de grootschalige zandontginning in de jaren 1950-1960. Sinds de sanering van het terrein is de natuur zich nu zichtbaar aan het herstellen.

Een sierlijke voetgangersbrug brengt ons aan de overkant van het schilderachtige kanaal Bocholt-Herentals. Net voor we weer aan ons beginpunt zijn, lezen we op onze wandelkaart dat er nog een tweede reden is waarom dit de Sahara wordt genoemd: we bevinden ons hier op het heetste plekje van België. In de zomer dan toch, want in de winter is het net omge-keerd. De clou zit hem blijkbaar in de zand-grond, die heel snel warmte opneemt, maar die even vlug weer afgeeft. Echt wel bijzonder, zo’n weekendje Lommel!

Info www.toerismelommel.bewww.tuinhotel.be

Links: de Lommelse Sahara Boven: één van de tientallen bewegwijzerde wandelroutes die je in de regio vindt.

Het Glazen Huis toont Lommel als bakermat van wit zand, het basiselement voor glas en kristal.

Land van zand, glas & waterwin

1 weekendjeLommel

voor 2

12 trends

tel dat je gezin dit jaar 176 m³ drinkwater heeft verbruikt. Dat is trouwens exact het Vlaamse ge-

middelde voor een gezin van vier personen. En stel dat je voor die hoeveelheid, exclusief BTW, een eindafrekening van 502 euro ontvangt. Dan brengt een eenvoudig rekensommetje je tot 2,85 euro per kubieke meter of per 1000 liter. Of toch niet? De prijs van je drinkwater bestaat sinds 2005 uit drie verschillende onderdelen. Eén daarvan is de productie en levering van drinkwater, maar via je waterfactuur betaal je ook voor de zuivering van je drinkwater én voor de afvoer ervan via het rioleringsnet. Die laatste component zorgt er meteen voor dat het tarief van gemeente tot gemeente verschilt.

Europese doelstellingenDe drinkwaterbedrijven zijn sinds 2005 voor de hele waterketen, inclusief afvalwater, verant-woordelijk. Die tendens vindt zijn oorsprong in de kaderrichtlijn Water, die sinds 2000 van kracht is. Het doel van de kaderrichtlijn is om de Europese watervoorraden en de waterkwaliteit veilig te stellen en de gevolgen van overstro-mingen en perioden van droogte af te zwakken. Ook moet het water van alle waterlopen tegen 2015 van een goede kwaliteit zijn.

S Gesloten waterkringloopOm aan de verplichtingen van de kaderrichtlijn te voldoen, besliste de Vlaamse overheid dat de drinkwaterbedrijven verantwoordelijk worden voor het organiseren van een gesloten water-kringloop, inclusief het inzamelen van afvalwater en het vervoeren ervan naar de zuiveringsinstal-laties. Ook legde de overheid de doelstelling vast om tegen 2015 maar liefst 95 procent van de wo-ningen op het rioleringsnet aan te sluiten. Voor de financiering hiervan kunnen gemeenten een bijdrage aanrekenen op je drinkwaterfactuur. Die wordt, volgens het principe de vervuiler betaalt, berekend in functie van je verbruik, ongeacht de herkomst van je water. Ook wie eigen water wint, betaalt dus een vergoeding.

RioP: nieuw bij VMW In navolging van de bovenstaande ontwikkelingen start VMW binnenkort een nieuwe bedrijfstak op. Vanaf 1 januari 2010 zal VMW, naast drinkwater voor particulieren en water voor de industrie, RioP aanbieden: rioleringsdiensten voor gemeenten die hun rioleringsbeheer volledig aan een ge-specialiseerde partner willen toevertrouwen.

Info www.vmw.be > afvalwater > integraal wa-terbeleid en www.vmw.be/riop

Ken je factuur

Eén factuur, diverse diensten

Weet jij hoeveel je drinkwater kost per kubieke meter? En wist je dat ook de afvoer en de zuivering van afvalwater in dat tarief zijn inbegre-pen? Een kort overzicht van hoe de Europese wetgeving jouw factuur en onze diensten beïnvloedt.

waterdoop 13

e voorbije zomer kwamen meer dan 10.000 mensen naar het strand van Oost-

ende voor The Big Ask Again. De man achter dit initiatief, Nic Balthazar, nam er een videoclip op die de wereldleiders mee moet aanzetten tot daadkracht op de Klimaattop in Kopenhagen. ‘Kort voor de grote dag blijf ik hopen dat er een am-bitieus verdrag uit de bus komt. Het mag gewoon niet mislukken, want ons eco-systeem is nu al volledig ontregeld. Her en der, en vooral in het Zuiden, duiken problemen op met zowel te veel als te weinig water. Met overstromingen en met zoetwatervoorraden die uitgeput raken.’

Oorlogen om water?‘Ik hoor ook soms grapjes over hoe de klimaatverandering ons aangenamere zomers kan brengen. Wat trouwens ook omgekeerd kan uitpakken. Maar dat soort praatjes mag er niet toe leiden dat we problemen ontkennen. De klimaat-vluchtelingen staan binnenkort voor onze deur. Tegen 2025 zouden 2 op de 3 mensen met watergebonden problemen te maken hebben. Je moet dan ook geen

Einstein zijn om te voorspellen dat er oor-logen om water zullen worden uitgevoch-ten. Door onze schuld. Dat is niet leuk om horen, maar het is nu eenmaal zo. Ik vrees dat we binnenkort niet langer ontwikke-lingshulp zullen moeten bieden, maar dat we het Zuiden een schadevergoeding schuldig zijn voor hoe we het ecosysteem hebben verknald.’

Bewuste burgers‘Gelukkig hoor je ook hoopvolle dingen. Je merkt dat meer en meer mensen bewust met energie en met water omspringen. Jazeker, ikzelf ook. Bij ons thuis komt er geen flessenwater meer binnen. Doordat het leidingwater perfect drinkbaar is, kun je het milieu en je portemonnee sparen. Dat besef vindt meer en meer ingang, in verschillende landen. En daarmee ben ik in zekere zin weer bij wat we met de Big Ask Again willen bereiken. Door te laten horen dat zo veel mogelijk burgers zich bewust zijn van de problemen, kunnen we ervoor zorgen dat er straks echt iets verandert.’

Info www.thebigaskagain.be

‘ Te veel en te weinig water’

Hij regisseerde de veelgeprezen film

‘Ben X’ en maakt televisie voor de

VRT. Maar hij maakt zich ook

zorgen over de toekomst van

onze planeet. Film- en tv-

maker Nic Balthazar over de

wereldwijde waterproblema-

tiek die met de klimaatopwar-

ming gepaard gaat.

© Lieve Blancquaert

D

Nic BalthazarDe waterprijs ontleed Vaste vergoeding

> Je vindt hier de vaste vergoeding, omgerekend naar de verbruiks-periode. Momenteel bedraagt de vaste vergoeding 44,02 euro per jaar (excl. btw).

3 diensten 1. Productie en levering van drinkwater

> Te betalen verbruik: Dit is de prijs voor de productie en leve-ring van je drinkwater.

> Voor elke persoon die op 1 janu-ari op je adres is ingeschreven, krijg je jaarlijks 15 kubieke meter gratis drinkwater. Die levering wordt hier verrekend.

2. Zuivering van drinkwater

> De bijdrage voor de zuivering van drinkwater is bestemd voor de grote zuiveringsinstallaties en de collectoren die het afvalwater ernaartoe brengen.

3. Afvoer van drinkwater

> De bijdrage voor de afvoer van drinkwater gaat naar de aanleg en het onderhoud van riolerin-gen. Ze verschilt van gemeente tot gemeente.

tieverantwoordelijke van de brouwerij, voor Waterwereld graag een uitzondering.

Hernieuwbaar waterNet als een dertigtal bedrijven uit de regio zijn de broeders sinds vorig jaar aangesloten op een nieuwe grijswaterinstallatie van de VMW. Dat wil zeggen dat ze voor een aantal bedrijfspro-cessen hernieuwbaar oppervlaktewater gebrui-ken dat zorgvuldig is gezuiverd en dat de kwali-teit van het klassieke grondwater evenaart. ‘De grondwatervoorraden zijn eindig en grijswater is een betaalbare manier om onze piekverbrui-ken op te vangen’, zegt broeder Joris. ‘Vooral als we bottelen hebben we heel wat water no-dig om de flesjes en de installaties schoon te maken. Vroeger gebruikten we daarvoor water uit onze boorput, maar door het dalen van het grondwaterpeil dienden we andere oplossingen te zoeken.’

60.000 krattenTerwijl hij ons de verschillende circuits in de brouwerij laat zien, vertelt de broeder hoe de abdij per jaar bewust maar zestigduizend kratten produceert. ‘Dat is historisch zo ge-

14 water werkt

Het trappistenbier Westvleteren

verenigt traditie en duurzaamheid.

De West-Vlaamse monniken brou-

wen het beste bier ter wereld vol-

gens hun eeuwenoude, geheime

recept. Tegelijk waken ze erover om

zo weinig mogelijk energie en water

te verbruiken.

D e Sint-Sixtusabdij van Westvleteren heeft mythische proporties voor de bierliefhebber. De broeders brouwen

er de trappist die in 2005 door internationale bierliefhebbers tot beste bier ter wereld werd verkozen. Ze doen dat eigenhandig om onaf-hankelijk van de buitenwereld te kunnen leven. Om die reden houden ze hun productie bewust kleinschalig. Met als gevolg dat de reservatielijn voor wie een krat wil afhalen keer op keer kan-didaten moet teleurstellen. Om dezelfde reden ontvangen ze ook uiterst zelden bezoekers. Al maakte broeder Joris, kwaliteits- en produc-

groeid en we willen ons werkritme niet op-drijven. Ook niet nu we een nieuwe, energie-zuinige abdij aan het bouwen zijn en we dus bijkomende centen kunnen gebruiken.’ Voor het werk in de brouwerij krijgen de broeders steun van vijf leken. ‘Als monniken leven wij in functie van het ora et labora of bidden en werken. Dat wil zeggen dat we zeven keer per dag samen bidden, maar elke broeder vervult tussen negen en vijf ook werktaken. Dat gaat van onderhoud aan de abdij of koken, tot meedraaien in de brouwerij. In principe doen vijf van de drieëntwintig broeders dat laatste, maar bijvoorbeeld om te bottelen, steken ook de anderen uiteraard een handje toe.’

Infowww.sintsixtus.be

OPROEP!Ben je professioneel met water bezig en wil je graag in Waterwereld je verhaal kwijt? Stuur een e-mail naar kathleen.de.schepper@vmw.be

Wereldbieruit Westvleteren

vuile handen?

spetterpret 15

Wat heb je nodig?- kraantjeswater- een plastic ijsblokjesvorm- een tiental druiven (of aard-

beien, kiwibessen, eetbare bloemen…)

- een diepvriezer

Hoe doe je het?1. Leg in ieder vakje van de ijs-

blokjesvorm een halve druif (of kiwibes, bloem…)

2. Vul de ijsblokjesvorm tot de rand met kraantjeswater.

3. Plaats de vorm horizontaal in de diepvriezer.

4. Wacht één nacht.5. Haal de blokjes uit de vorm en

doe ze in je aperitiefglas.Op je gezondheid!

- Je per dag je handen zeker 6 keer zou moeten wassen?- Er op een doorsnee gsm tot 100 keer meer bacteriën zitten

dan op een toiletbril?- Je per dag minstens 4 glazen water zou moeten drinken?- Iemand die iedere dag 1 liter water drinkt niet vaker moet

plassen dan iemand die iedere dag een halve liter drinkt?- Je minder goed tegen de koude kunt als je te weinig drinkt

omdat je bloed dan dikker wordt?- Je minder snel vermoeid raakt als je iedere dag 1 liter water

drinkt?

Wie zich niet wast, wordt vies. En loopt meer kans op griep door de bacteriën op zijn vuile vingers. H2O, onze watermolecule, is dan ook van plan om vaker zijn handen te wassen. En om voldoende water te drinken. Want dat is gezond en het zorgt ervoor dat je beter tegen de koude kunt. Zin om met hem alles te ontdekken wat je altijd al wilde weten over wassen en plassen? Lees dan snel verder, of neem een kijkje op www.kids.vmw.be

Wist je dat?

Nooit meer

Maak je handen nat onder de kraan.

Doe er zeep op.

Wrijf overal goed gedurende min-stens 30 seconden (bovenkant, onderkant, ook tussen je vingers en vergeet je duimen niet!)

Spoel grondig af onder de kraan.

Droog je handen af met een propere handdoek of een papieren doekje.

Schone handenin 5 stappen

Feestelijke ijsblokjes

16 spetterpret

Wil je graag vanuit je luie zetel kennismaken met de avonturen die zich in zee af-spelen? Dan is het nieuwe boek Wat zie je in zee, een kijkboek dat ook (voor)ge-lezen kan worden, een leuk kerstcadeau. Dit boek voor de allerkleinsten is prachtig in beeld gebracht door een vaak geprezen stripteke-naar. Het boek telt 32 pa-gina’s, is gedrukt op stevig, geplastificeerd karton en kost 12,95 euro.

Iets oudere kinderen kun-nen de wonderen van de diepe blauwe zee ontdek-ken via het pop-upboek Diep in zee. Op elke pa-gina komen de dieren tot leven in indrukwekkende pop-upprenten. Op de uit-schuifbare infokaarten leer je wat de dieren eten, wie hun vijanden zijn, hoe oud ze worden en andere boei-ende weetjes.

Info www.lannoo.be

Hoe deelnemen?Stuur voor 31 december een briefkaart of tekening naar VMW, afdeling commu-nicatie, Belliardstraat 73, 1040 Brussel. Vergeet niet je naam, je leeftijd en je adres te vermelden. Je kan ook deelnemen via de website www.vmw.be/ waterwereld.

8 strip- en 8 pop-upboekenWat zie je in zee? van Conz en Diep in de zee van Richard Ferguson

Pinguïns zijn gewend aan koude temperaturen. Om te beginnen hebben ze een dikke vetlaag onder hun veren. Onder elk van die veren zit ook een laagje dons, dat een waterdichte laag vormt. Dat laagje houdt de warmte zo goed vast, dat pinguïns dagen achter elkaar in ijskoud water kunnen zwemmen. Echt koude winterstormen vangen pinguïns met vereende krachten op, in groepjes van drie. Ze stellen zich dan dicht te-gen elkaar op en schuiven regelmatig door, zo-

dat ze om de beurt uit de wind staan. Slim toch?

Hebben pinguïns

nooit kou?Pinguïns zijn grappige maar ook vuile dieren. Een rondhuppelende pinguïnkolonie laat grote, bruine vlekken achter op het witte ijs. Zo groot, dat die zelfs op ruimtebeelden zichtbaar zijn. Wetenschappers maken daar handig gebruik van om, via satellietbeelden, de evolutie van het aantal pinguïnkolonies te volgen. Helaas levert dat geen positief nieuws op: het aantal pinguïns gaat jaar na jaar achteruit door de opwarming van de aarde en door overijve-rige vissers.

Kijk daar, pinguïnpoep!

VMW, afdeling commu73, 73,

1040 Brussel. Vergeet niet je naam, je leeftijd en je je naam, je leeftijd en je adres te vermelden. Je adres te vermelden. Je kan ook deelnemen via

www.vmw.be/

Meer weten over vmw? www.vmw.be Surf ook naar onze jongerenwebsite: www.kids.vmw.be