DEONTOLOGIE EN PLICHTENLEEROp het examen krijg je 3 vragen waarvan je er een zelf mag uitkiezen om op te lossen. Maximum 1 A4.

VRAGEN DEONTOLOGIE1. Wat is medische deontologie? Welke zijn de bronnen en de basisprincipes ?...22. Aan welke wettelijke voorwaarden moet in België worden voldaan om de geneeskunde te mogen uitoefenen? Aan welke ‘gevaren’ is de arts daarbij blootgesteld?................................................................................................................33. Bespreek de samenstelling en taken van de Provinciale Geneeskundige Commissie....................................................................................................................44. Bespreek de Orde der Artsen: structuur en taken...............................................55. Bespreek de medische tuchtrechtelijke procedure.............................................76. Bespreek de deontologie van het beroepsgeheim in het licht van de Europese Handleiding voor Medische Ethiek en de Code van de Geneeskundige Plichtenleer.

107. Bespreek de deontologie van de ‘bloedproef’ en de aflevering van getuigschriften............................................................................................................118. Bespreek de deontologie inzake het patiëntendossier......................................129. Bespreek de deontologie inzake omgang met digitale media volgens de leidraad van de Nationale Raad van de Orde der Artsen...........................................1410. Bespreek de deontologie inzake de collegiale beoefening van de geneeskunde (continuiteit zorgverlening, collegialiteit, honoraria, consult) o.m. in het licht van de Europese Handleiding voor Medische Ethiek en de Code van de Geneeskundige Plichtenleer.................................................................................................................16

1. WAT IS MEDISCHE DEONTOLOGIE? WELKE ZIJN DE BRONNEN EN DE BASISPRINCIPES ?

Deontologie; “Hoe men moet handelen” Toegepast op GNK: leer over de uitoefening van de geneeskunde.

Interpretaties:- WHO : “Geneeskunde als behoeder van de gezondheid (lichamelijk, psychische

en sociaal welzijn).” -> Bijdragen tot de globale welzijn van de mens- Prof Renaer: “Het betreft een professie welke steunt op een uitgebreide,

intellectuele en wetenschappelijke fundering die leidt tot een specifieke deskundigheid, welke de realisatie van belangrijke persoonlijke en sociale waarden nastreeft, in ruime mate door altruïsme gemotiveerd (en daarom in de samenleving hoog aanzien geniet). (Plichtenleer: patiënt staat centraal = Altruïsme)”

- Deontologische code van de Orde (Art 1.) : De geneeskundige plichtenleer is het geheel van de beginselen, gedragsregels en gebruiken die iedere arts moet eerbiedigen of als leidraad nemen bij de uitoefening van zijn beroep

Bronnen van de Deontologie1. UVRM: VN universele Verklaring Van de Rechten van de Mens (1948)2. Medische ethiek/bioethiek3. Wetgeving/Medisch recht4. Eed van Hippocrates5. WMA Verklaring van Geneva (1995)6. WMA: Verklaring van Helsinki (2013)7. Europese handleiding voor medische ethiek (1987)8. Code van de Geneeskundige plichtenleer

Basisprincipen: Niet zeker wat de correcte oplossing isMedisch ethiek: Principlism (principebepaling)- Beneficence: Het welzijn van de patient bevorderen - Non-Maleficence; Geen schade berokkenen- Self-disposal: respect voor de autonomie van de patient- Justice: Principe van rechtvaardige verdeling

Code van de geneeskundige plichtenleer: Artikel 3-11- Art. 3 De uitoefening van de geneeskunde is een bij uitstek menslievende opdracht; de arts

waakt in alle omstandigheden over de gezondheid van de enkeling en van de gemeenschap. Teneinde deze opdracht te vervullen moet de arts, welke discipline van de geneeskunde hij ook uitoefent, ten volle bevoegd zijn en de menselijke persoon steeds eerbiedigen.

- Art. 4 Om zijn patiënt met de beste zorgen te kunnen omringen, moet de arts zich op de hoogte houden van de vooruitgang van de geneeskundige wetenschap.

- Art. 5 De arts moet al zijn zieken even gewetensvol verzorgen, ongeacht hun sociale stand, hun nationaliteit, hun overtuiging, hun faam en zijn persoonlijke gevoelens jegens hen.

2

- Art. 6 Elke arts moet, ongeacht zijn functie of specialiteit, onverwijld hulp bieden aan een zieke die in onmiddellijk gevaar verkeert.

- Art. 7 Bij algemene noodsituaties mag een arts zijn zieken niet verlaten tenzij hij daartoe door de bevoegde overheid wordt verplicht.

- Art. 8 De arts moet zich bewust zijn van zijn sociale plichten tegenover de gemeenschap. - Art. 9 De arts moet ervoor waken, zelfs buiten zijn beroepsactiviteiten, geen daden te stellen die

de eer of de waardigheid van het beroep zouden kunnen schaden.- Art. 10 De geneeskunde mag in geen geval en op geen enkele wijze als een handelszaak

worden opgevat.- Art. 11 De artsen moeten goede collegiale betrekkingen met elkaar onderhouden en elkaar

bijstaan.

Europese handleiding van Medisch ethiek- De taak van de arts is het waken over de fysieke en mentale gezondheid van de mens. De

Medische belangen van de patient primeren en de arts mag zijn eigen overtuiging niet opdringen (Verbintenis van de arts)

- Plicht van Informed consent- Onafhankelijkheid en vrijheid van handelen- Beroepsgeheim (arts is een noodzakelijk vertrouwenspersoon, geheimhoudingsplicht ook na

overlijden, eerbied voor persoonlijke levenssfeer).- Bekwaamheid van de arts- Stervensbegeleiding- (…)- Collegialiteit- Continuïteit in de zorgverlening- Vrije artsenkeuze

2. AAN WELKE WETTELIJKE VOORWAARDEN MOET IN BELGIË WORDEN VOLDAAN OM DE GENEESKUNDE TE MOGEN UITOEFENEN? AAN WELKE ‘GEVAREN’ IS DE ARTS DAARBIJ BLOOTGESTELD?

Voorwaarden:1. Gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende uitoefening van de

gezondheidszorgberoepen (WUG-wet). LIJST p2 I. Artikel 3: LIJST p2

Artsendiploma universiteit:van doctor in de geneeskunde-, heel-, en verloskunde

II. Artikel 25 LIJST p4Visum van het Directoraat general Gezondheidsberoepen, FOD Volksgezondheid

III. Artikel 25 LIJST p4Inschrijving op de lijst van de orde der artsen

2. Wet van 23 mei 2013: Regeling van vereiste kwalificaties om ingrepen van niet-heelkundige, esthetische geneeskunde en esthetische heelkunde uit te voeren

3. Wet van 7 mei 2004: inzake (medisch) experimenteren op de menselijke persoon

Gevolgen1. Strafrechtelijke vervolging:

Geldboete of gevangenisstraf bij:

3

- Onwettig uitoefenen van de geneeskunde (Art 122 paragraaf 1 WUG)- Schending beroepsgeheim- Grove nalatigheid of opzettelijke fout- Schriftvervalsing- Schuldigverzuim: zorgverleningsplicht.

2. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid: Schadevergoeding bij schade (medische aansprakelijkheid). Dient geen overtreding van een wet te zijn.

3. Administratief: Provinciale geneeskundige commissie kan het visum intrekken. Zij zien toe op de vereiste fysieke en psychische geschiktheden om beroep uit te oefenen. Zij kunnen een voorlopig, voorwaardelijke of definitieve schorsing van het visum beslissen.

4. Tuchtrecht uitgevoert door de Orde der artsen: disciplinaire maatregelen (Art 122 § 3 WUG)

Voorbeeld tuchtrecht:Art 27 paragraaf 1: LIJST p5De beoefenaars mogen een aan de gang zijnde behandeling van een patient niet bewust en zonder wettige reden van hunk ant onderbreken zonder vooraf alle voorzieningen te hebben getroffen om de zorgcontinuïteit te garanderen

De bevoegde geneeskundige commissie waakt

Art 33, paragraaf 1 LIJST p8Elke beoefenaar is gehouden op verzoeken of met akkoord van de patient aan een andere behandelend beoefenaar door de patient aangeduid het zij de diagnose, hetzij de behandeling voortezetten of te vervolledigen, alle nutitige of noodzakelijke hem betreffende inlichtingen van geneeskundige of farmaceutische aard mede te delen

De raden van de Orde en de bevoegde geneeskundige commissie waakt (over het beroepsgeheim en medisch dossier)

Art 35 LIJST p9: Recht op honoraria mits eerbiediging van de regelen van de plichtenleer (uigezonderd vastgelegde bedragen).

3. BESPREEK DE SAMENSTELLING EN TAKEN VAN DE PROVINCIALE GENEESKUNDIGE COMMISSIE.

Hoofdstuk 10, Wet 10 mei 2015(KB 7 oktober 1976 Koninklijk besluit betreffende de organisatie en de werkwijze van de geneeskundige commisies)

Samenstelling- De voorzitter en ondervoorzitter op voordracht Nationale raad Orde der artsen.- Andere leden benoemd door de Koning

1. Gezondheidsberoepen

4

2. Dierenartsen3. Gezondheidsinspecteur FOD Volksgezondheid, Veiligheid voedselketen

en Leefmilieu= secretaris van de commissie4. Ambtenaar van de inspectie van het Federaal Agentschap voor

Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG)Van de 2 geneeskundige commissies van Brabant is de ene Nederlandstalig en de andere Franstalig.

Taken1. Toezicht van de organisatie wachtdiensten en continuïteit van de

zorgverlening. PR (Provenciale Raad) zal optreden als regelaar om een bemiddeling uit te werken. De PGC (Provinicale geneeskundige commissie) treedt hierbij op als beslechter indien geen oplossing is gevonden na tussenkomst van die PR.

2. Alle maatregelen aan de overheid voor te stellen die tot doel hebben bij te dragen tot de volksgezondheid

3. Bestrijding epidemieën: Meldingsplicht voor alle ziektes die aanleiding kunnen geven tot een epidemie.

4. Toezicht op de vereiste fysieke of psychische geschiktheden om beroep te oefenen. (Wet van 25 januari 1999, houdende sociale bepalingen Geneeskundige commissie, art 186)Men kan beslissen om het visum voorlopig, voorwaardelijk of definitief te schorsen. Na advies van 3 artsen-deskundigen, voorgedragen door de Nationale Raad van de Orde van Geneesheren. Dringende maatregelen zijn mogelijk en beroep doen op de beslissing.

5. Vroegere taak: Visering van de (echtheid) titels (Diploma)

4. BESPREEK DE ORDE DER ARTSEN: STRUCTUUR EN TAKEN.StructuurDe Orde der Artsen bestaat uit 3 organen1. De 10 Provinciale Raden (PR)2. Franstalig en Nederlandstalige Raad van Beroep3. Nationale Raad

De Orde der Artsen (juridische statuut) heeft een publiekrechtelijke rechtspersoonlijkheid (= dit wil zeggen dat itt een Vakbond kan de Orde wel aangeklaagd worden). Zij is dus juridisch geen vereniging of privaatrechtelijke organisatie waarvan de arts vrij deel kan uitmaken. De arts is integendeel verplicht zich in te schrijven bij wet op (slechts één) de Provinciale Lijst, namelijk deze die bevoegd is voor de plaats waar de arts zijn voornaamste medische activiteit uitoefent. De Orde der artsen kan in rechte optreden via de Nationale raad (vertegenwoordigd door de voorzitter en ondervoorzitter).

5

De werkingsmiddelen voor de Orde der Artsen, is bepaald door wet, slechts die gebouwen die nodig zijn voor haar werking, giften ten voordele van de Orde behoeven een machtiging van de Koning en de Orde mag een jaarlijkse bijdrage eisen waarvan de niet-betaling tuchtrechtelijk kan vervolgd worden.

Taken: 1. Plichtenleer:

De taak is te “waken over het naleven van de regels van de Deontologie (Medische Plichtenleer) en over de handhaving van de eer, de bescheidenheid, de eerlijkheid en de waardigheid van de op haar lijst ingeschreven artsen. Ze is dus verantwoordelijk voor de medisch tuchtrecht. Hiervoor baseert men zich op de Code van de Geneeskundige Plichtenleer. Een arts is volgens de Belgische Wet verplicht om lid te zijn van de Orde der Artsen om beroep te mogen uitoefenen. Hierdoor zijn artsen onderworpen aan mogelijke tuchtmaatregelen (waarschuwing, berisping, censuur, schorsing voor maximaal 2 jaar, schrapping van de lijst). Het jaarlijks bedrag wordt bepaald door de Orde (Provenciale raad, Nationale Raad).

2. De Orde verdedigt de beroepsbelangen van de artsen bij verschillende overheden (bijvoorbeeld: overleg in het RIZIV).

3. Advies:Daarnaast geeft de Orde ook advies over verschillende onderwerpen die met het uitoefenen van de ambt te maken heeft. Vooral de advies-functie maakt de hoofdactiviteit van de Orde uit.

Specifieke taken organen (informatief)- Provinciale raad

1. Opmaken van de Lijst van de Orde2. Waken over het naleven van de regels van de medische deontologie. Dit is een

tuchtrechtelijke bevoegdheid. Zo kan er een tuchtsanctie opgelegd worden aan artsen die deontologische fouten hebben begaan in de uitoefening van hun beroep of naar aanleiding ervan.

3. Adviezen: Dit gebeurt op eigen iniatief of op verzoek van de artsen ingeschreven op hun lijst. Ze verstrekken adviezen op vragen van medische plichtenleer.

4. Bevoegde overheden in kennis stellen van gevallen van onwettige uitoefening van de geneeskunde

5. In laatste aanleg en op verzoek van belanghebbenden beslissen over honorariumbetwistingen tussen artsen en patiënten.

6. Gevolg geven aan adviesvraag van Hoven en Rechtbanken over honorariumbetwistingen.

7. Jaarlijks de bijdrage te bepalen

- Raden van Beroep1. Kennisnemen van hoge beroep tegen de beslissingen van Provinciale raden2. In eerste en laatste aanleg mogen ze bezwaren treffen omtrent de verkiezingen voor de

provinciale raden3. De vervallenverklaring van het mandaat van een lid van de Provinciale raad, een raad

van Beroep of de nationale raad aan wie een tuchtstraf werd opgelegd die niet meer vatbaar is voor beroep of die strafrechtelijk werd veroordeeld door een beslissing waaruit de morele of beroepsonwaardigheid blijkt om zijn mandaat verder uit te oefenen.

6

4. Bevoegd om in geval van geschillen tussen de provinciale raden omtrent de woonplaats van een arts

- Nationale Raad1. Vaststellen Algemene beginselen en regels betreffende de eer, de bescheidenheid, de

eerlijkheid, de waardigheid van het beroep, die beginselen vormen de Code van de Geneeskundige Plichtenleer.

2. Bijhouden repertorium van tuchtbeslissingen3. Gemotiveerd advies geven over algemene vragen, over beginselvraagstukken of over

regelemen van medische plichtenleer. Ze keuren de adviezen van de Provicinciale raden goed.

4. Jaarlijks bedrag van de bijdrage vast stellen die naast de bijdrage voor de Provinciale raad, aan de artsen mag gevraagd worden

5. Verklaringen af te leveren aan artsen die hun beroep uitoefenen in een andere lidstaat van de EU inzake goed gedrag en betrouwbaarheid

6. Mededeling te doen van tuchtbeslissingen die van invloed kunnen zijn op de toegang tot de uitoefening van de geneeskunde in een ander lidstaat

5. BESPREEK DE MEDISCHE TUCHTRECHTELIJKE PROCEDURE.Onderzoeksfasen1. Bureau Provinciale raad

Samenstelling: Voorzitter, ondervoorzitter, secretaris, magistraat-assessor, Lid van de Nationale Raad.

Elke brief en mail wordt behandeld en onderzocht door het Bureau (dagelijks Bestuur). Het Bureau kan trachten te verzoenen of te bemiddelen maar kan ook de brief als een klacht beschouwen.De Bureau kan ook een klacht seponeren via een gemotiveerd advies aan de Provinciale Raad, die beslist over het al dan niet seponeren. In geval van een klacht stelt het Bureau de zaak in tuchtonderzoek door de onderzoekscommissie.

2. Onderzoekscommissie Samenstelling: Plaatsvervangende leden aangeduid door het BureauVergaderen altijd in aanwezigheid van een magistraat.

De Magistraat waakt over het procedureel verloop, de objectiviteit van het onderzoek en eerbiediging van de rechten van alle betrokkenen. Het is de taak van de onderzoekscommissie de waarheid te achterhalen. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van ruime onderzoeksmiddelen (getuigen, experten, uitnodigen klager,…). Het onderzoek geschiedt zowel naar à charge (in het voordeel) en à decharge (in het nadeel).De arts ontvangt een afschrift van de klacht met de volledige informatie omtrent de juiste toedracht van de klacht en inbegrip de identiteit van de klager. De arts zal vooreerst verzocht worden schriftelijk zijn visie te formuleren.De onderzoekscommissie hoort de klager, tenzij deze weigert. De klager kan zich laten bijstaan (door een vertrouwenspersoon, advocaat, ...). De gegevens meegedeeld tijdens het verhoor vallen onder het raadsgeheim

7

Hierna zijn er 2 mogelijkheden1. Arts wordt opgeroepen voor de onderzoekscommissie om de zaak

mondeling toe te lichten2. Rapport: Het dossier wordt rechtstreeks, zonder verhoor, ter beoordeling aan

de raad voorgelegd.

Na onderhoud met de onderzoekscommissie wordt aan de arts het verslag van het onderhoud toegestuurd. Hij kan zijn opmerkingen binnen de 15 dagen laten kennen. Tijdens deze fase kan de arts zich laten bijstaan door een advocaat. Advocaat ziet toe op eerbiediging van de rechten van de verdediging. Na afronding van het onderzoek (schriftelijke toelichting en/of onderhoud) brengt de onderzoekscommissie verslag uit aan de voltallig Raad.

3. Provinciale Raad Deze neemt kennis van het verslag van de onderzoekscommissie.

Er zijn verschillende beslissingen mogelijk1. Zaak zonder gevolg klasseren (seponeren): Onvoldoende bezwaren om de

arts in verdenking te stellen wegens een inbreuk op de regels van de deontologie. Beslissing wordt binnen 8 dagen aangetekend meegedeeld.

2. Aanvullend onderzoek door de onderzoekscommissie om beter inzicht in het dossier te krijgen. Dit gebeurt wanneer onder andere een aanvullende getuigenis noodzakelijk is of een ander onderzoeksdaad

3. Arts dient voor de raad te verschijnen: eventuele sancties.

4. Oproeping : HET VERDICTTTTTT!!Bij aangetekende brief, minstens 15 dagen voor de zitting. De Oproeping vermeldt gedetailleerd de tenlastelegging, voor welke concrete feiten de arts zich dient te verantwoorden. De arts en eventueel zijn advocaat hebben recht kennis te nemen van het volledig dossier of kunnen hiervan een afschrift bekomen. Na verhoor van de arts verlaat de arts de raadzaal en gaat de Provenciale Raad tot beraadslaging. De beslissing wordt gemaakt of al dan niet een deontologische fout wordt weerhouden. De uitspraak wordt binnen de 8 dagen aangetekend aan de arts toegestuurd.Mogelijke sancties: waarschuwing, censuur, berisping, schorsing (Maximaal 2 jaar), schrapping (uit de lijst).

De voorzitter, ondervoorzitter van de Nationale raad en de beklaagde arts kunnen beroep aantekenen tegen het verdict. Dan komt de zaak terecht in de Raad van Beroep. Als hier een procedurefout wordt vastgesteld, beslist het Hof van Cassatie of er een nieuwe uitspraak gedaan moet worden.

8

Sepo: seponerenOC: OnderzoekscommissiePR: Provinciale raadRapport: wordt definitief voorgelegd aan provenciale Raad en de Provenciale raad neemt dan een finale beslissing. Hier is geen open debat met beklager.

9

6. BESPREEK DE DEONTOLOGIE VAN HET BEROEPSGEHEIM IN HET LICHT VAN DE EUROPESE HANDLEIDING VOOR MEDISCHE ETHIEK EN DE CODE VAN DE GENEESKUNDIGE PLICHTENLEER.

Europese handleiding voor Medische ethiek:Een arts is een noodzakelijke vertrouwenspersoon. Geheimhoudingsplicht geldt ook na het overlijden van de patiënt. Men dient eerbied te tonen voor persoonlijke levenssfeer.

Artikel 9:Artsen mogen niet meewerken aan het uitbouw van elektronische medische databanken die een bedreiging of een aantasting kunnen zijn van het recht van de patiënt op privacy, zekerheid en bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer. Elk gecomputeriseerde medische databank zou onder de ethische verantwoordelijkheid moeten staan van een daartoe aangestelde arts. Medische databanken mogen op geen enkele wijze op andere databanken zijn aangesloten.

Code van geneeskundige plichtenleer: Artikel 55-77Grondslag: zwijgplicht ter bescherming van de privacy van de patiënt en bescherming arts patiëntvertrouwensrelatie. (Art 458bis, Strafwetboek) LIJST p33

Het volgende is van toepassing:- Art 55-57: Alle actieve en passieve waarnemingen tijdens uitoefenen van het

beroeps horen hieronder- Art 63: Mag weigeren een getuigenis af te leggen.

Bij een strafrechtelijke onderzoek tijdens ondervraging van een onderzoeksrechter als getuigenis (medische aansprakelijkheid) is er spreekrecht. (Maar een PV is tijdens de rechtszitting openbaar!)

- Art 64: Een ontheffing van de patiënt verschilt van ontheffing van de arts- Art 65: Het beroepsgeheim geldt tot na het overlijden van de patiënt (Er mag

dus geen inzage van het medische dossier door nabestaanden gebeuren indien de patiënt zich nadrukkelijk heeft verzet).

- Art 70: Zowel de arts als zijn helpers

Uitzonderingen1) Aan artsen

I. Ziekteverzekering: RIZIVcontroleII. Verzekeringen: inclusief levensverzekeringen en arbeidsongevallenIII. Fonds voor beroepsziektesIV. Fond voor Medische ongevallenV. Strafuitvoering (justitie-assistent)VI. Gerechtelijk geneeskundig onderzoek met toestemming van de patiënten

2) Aangifte besmettelijke (inclusief geslachts-)ziektes3) Aangifte geboorte en overlijden

10

4) “Kwetsbaar persoon” en minderjarigen waarbij de arts vermoedt dat deze misbruikt, uitgebuit, mishandeld ,verwaarloosd wordt. Dan dient de arts het nodige te doen (Artikel 61, Code van de geneeskundige plichtenleer EN artikel 458 Bis, Strafwetboek). LIJST p33

5) Patiënt slachtoffer van een misdrijf.I. Oordeelsbekwamen dient men aan te sporen tot aangifte of maatregelen.

Het beroepsgeheim kan onthoffen worden door de patiëntII. Oordeelsonbekwamen: spreekrecht bij kwetsbare personen en

minderjarige via aangifte bij Procureur des Konings op voorwaarde dat de patiënt zelf is onderzocht, een ernstig dreigend gevaar voor psychische of fysieke integriteit vormt voor zichzelf of anderen en de integriteit zelf of met hulp van anderen niet beschermd kan worden

6) Patiënt als dader van misdrijf: zwijgplicht maar bij een noodtoestand (dreigend gevaar voor zichzelf en anderen) is het zwijgplicht ondergeschikt aan het hoger belang.

7. BESPREEK DE DEONTOLOGIE VAN DE ‘BLOEDPROEF’ EN DE AFLEVERING VAN GETUIGSCHRIFTEN.

Bloedproef: met oog op het bepalen van het alcoholgehalte (drugs)Art 131, Code.

Een gevraagde arts die door het gerecht aangesteld als deskundige aan een onderzoek. De arts is wettelijk verplicht om mee te werken (Wetboek strafvordering, KB 10 juni 1959). Er zijn enkele uitzonderingsgevallen waar de opdracht mag geweigerd worden. Namelijk

1. Wanneer er een medische contraindicatie is of een deontologisch bezwaarbestaat. Dan bestaat er een morele onmogelijkheid van een mogelijke schending van het beroepsgeheim.

2. Indien de betrokkene weigert mee te werken, men mag namelijk geen geweld toepassen.

3. Wanneer de betrokkenen één van zijn patiënten is en de opvorderende overheid beroep kan doen op een andere arts.

De opgevorderde arts moet altijd weigeren om het klinisch formulier in te vullen of een klinisch oordeel te uiten over de staat van dronkenschap van de betrokkenen wanneer het één van zijn patiënten betreft.

Wet van 20 juli 2015: Ben niet zeker of dit bij de vraag hoort of niet

Onderzoek naar de mogelijkheid van een besmettelijke ziekte bij een strafbare feit. Een procureur des konings kan via de officier van de politie: een arts vorderen voor een afname van een bloedstaal (of wangslijmvlies bij tegenindicatie) bij schriftelijke toestemming van de verdachte of de betrokken derde (vanaf 16 jaar) na kennisgave van de reden. Dit mag enkel gebruikt worden voor medische doeleinde (mag niet gebruikt worden in de strafprocedure).

Indien de patiënt weigert zal een afname van de wangslijmvlies gebeuren onder dwang door de politie.

11

Het onderzoek gebeurt in een deskundig (erkend) labo aangesteld door de procureur des Konings. Een verslag wordt gestuurd naar de behandelende arts veerdachte/derde diens verzoek binnen 3 maanden en de behandelende arts die is aangewezen. Dit valt onder het medisch geheim en het resultaat mag niet bekend gemaakt worden aan de Procureur des Konings.

Medisch getuigenschrift: Advies Nationale raadEen medisch attest is een getuigschrift dat een feit van medische aard vaststelt en bevestigd op grond van eigen ondervraging en onderzoek. Het wordt afgeleverd door de arts die zelf het feit heeft vastgesteld. Het medisch attest dient vanzelfsprekend volledig waarheidsgetrouw te zijn en houdt alleen medische vaststellingen over de patiënt in. Een arts die een medisch attest opstelt zonder voorafgaandelijk de patiënt te hebben onderzocht en zonder uit dit onderzoek de ongeschiktheid te hebben afgeleid, riskeert een tuchtrechtelijke en strafrechtelijke vervolging wegens valsheid in geschrifte. Antidateren is verboden en men mag niet voor zichzelf een getuigschrift schrijven.

Er is geen afleveringsplicht en het maken van een medisch getuigschrift dient respect te hebben voor het beroepsgeheim. Een dixit-attest en welwillendheidsattest is niet hetzelfde als een medisch attest (deze zijn gebaseerd op verklaring en niet op diagnose).

Rijgeschiktheid dient te voldoen onder KB 23 maart 1998, bijlage 6 zijn er minimumnormen en attesten inzake de lichamelijke en geestelijke geschiktheid voor het besturen van een motorvoertuig.

Voor een wapenvergunning mogen er geen fysieke of mentale tegenindicaties bestaan voor het dragen van een wapen.

8. BESPREEK DE DEONTOLOGIE INZAKE HET PATIËNTENDOSSIER.Art 38-47, Code van de Geneeskundige plichtenleer- Art 38: Bij iedere patiënt bestaat er de deontologische plicht (artikel 38, Code)

om te zorgen voor een goede zorg, en continuïteit van de zorg. Daarbovenop is een medisch dossier nuttig bij aansprakelijkheidsproblematiek en gerechtelijk onderzoek van misdrijven.

- Art 39: De arts die het medisch dossier heeft samengesteld is verantwoordelijk voor de bewaring ervan.

- Art 40: De verzorgers hebben enkel toegang tot de dossiers voor de verzorging van de zieken opgeroepen artsen. De inhoud en bewaring mogen enkel toevertrouwd worden aan personen die eveneens verbonden zijn aan beroepsgeheim

- Art 41: De arts moet zo spoedig mogelijk, met toestemming van de patiënt, alle inlichtingen nodig of nuttig voor de vervollediging van de diagnose of de voort zetting van de behandeling inlichten.

-

12

- Art 42: De arts helpt de patiënt bij de uitoefening van zijn recht op inzage en op afschrift van het dossier

- Art 46: Het origineel moet bewaard worden door de behandeld arts en de bewaartijd is 30 jaar.

- Art 47: De geheimhouding dient verzekerd te worden en indien men stopt met zijn praktijk dienen de juiste regelingen getroffen te worden

Er zijn bepaalde wettelijke bepalingen waar het medisch dossier eveneens aan moet voldoen, namelijk KB Algemeen Medisch dossier (inhoud Medisch dossier) en de ziekenhuiswet (bewaring en gegevens, algemene minimumvoorwaarden):

Wettelijke schikking KB 3 mei 1999: Algemeen Medisch dossier LIJST p44= Het globaal medisch dossier van huisarts wordt hieronder verstaan. Het dossier dient ter optimalisatie van de kwaliteit van de zorg en dubbel gebruik moet vermeden worden.

Samenstelling Medisch dossier (staan in de artikel 1 paragraaf 2 LIJST p44)- Socio-administratieve gegevens- Ziektegeschiedenis- Antecedenten: ziektes, operaties, vaccinatiestatus- Problemen: allergiëen en medicatie- Verslagen van arts-specialisten en andere zorgverstrekkers- Laboresultaten- Een rubriek meer specifiek bestemd voor de huisarts.

Ziekenhuizen: Het KB van 3 mei 1999 bepaald de algemene minimumvoorwaarden van het medisch dossier bepaald in artikel 15 van de wet op de ziekenhuizen. (LIJST p45)Artikel 1:- Paragraaf 1: Voor elke patiënt dient een medisch dossier aangelegd worden, dit

samen met het verpleegkundig dossier vormt het patiëntendossier. - Paragraaf 2: Het mag bijgehouden worden in een elektronische vorm mits

voldaan aan alle gestelde voorwaarden.- Paragraaf 3: Het moet minstens dertig jaar in het ziekenhuis bewaard worden.

Artikel 2: Samenstelling van het medisch dossier bevat ten minste de volgende documenten en gegevens- Identiteit- Familiale en persoonlijke antecedenten, huidige ziektegeschiedenis, gegevens

van voorgaande raadplegingen en hospitalisaties- Uitslagen van klinische, radiologische, biologische, functionele en histo-

pathologische onderzoeken: deze dienen steeds ondertekend te worden door een verantwoordelijke arts

13

- Adviezen van geconsulteerde geneesheren- Voorlopig en definitieve diagnose- De ingestelde behandeling. Bij chirurgische ingreep moet het operatief protocol

en anesthesie protocol vermeldt worden.- Evolutie van de aandoening- Verslag van eventuele lijkschouwing- Afschrift van het ontslagveslag- Voor elke transfusie het toegediende labiel bloedproduct met eenheid- of

lotnummer, de datum en het uur van toediening, de toedieners, de indicatie voor de transfusie, eventuele recties en een klinisch en /of biologische evaluatie van de doeltreffendheid van de interventie.

Stelregels: moet alle nuttige informatie bevatten voor de gezondheidszorg van de patiënt. De informatie is objectief en bevat informatie over het verloop van de zorg. Subjectieve informatie dient vermeden te worden.

9. BESPREEK DE DEONTOLOGIE INZAKE OMGANG MET DIGITALE MEDIA VOLGENS DE LEIDRAAD VAN DE NATIONALE RAAD VAN DE ORDE DER ARTSEN.

https://ordomedic.be/nl/adviezen/advies/artsen-en-digitale-media

Dit is een advies uitgereikt door de Nationale Raad van de Orde der Artsen. Het betreft het volgende:- Beheer van websites door artsen- Gebruik van sociale media- Het online patiënt-artscontact

Men dient de algemene veiligheidsprincipes te respecteren

Algemene privacy regelsDienen zeker nagestreefd teworden indien de arts omgaat met gezondheidsgegevens die door het medisch beroepsgeheim worden gedekt.- Een verwerking van gezondheidsgegevens kan slechts gebeuren in het belang

van de patiënten zonder afbreuk te doen aan hun recht op informationele privacy.

- De gebruikte informatienetwerken dienen voldoende beveiligd te zijn, regelmatig doorgelicht te worden op veiligheidslekken en met de nodige toegangscontrole met eID te zijn voorzien.

- De arts dient een voldoende performant paswoord te gebruiken.- Hij dient een aangepast antivirus softwareprogramma te gebruiken dat steeds up-

to-date is.- Hij dient de programmatuur bij het stoppen van de activiteiten steeds zorgvuldig af

te sluiten.

14

- Hij werkt uitsluitend met firma's die contractueel een confidentialiteitsbeginsel garanderen.

- Hij gebruikt zijn computer indien enigszins mogelijk uitsluitend voor beroepsdoeleinden.

Website- Het is verplicht een aangifte te doen ter goedkeuring aan de Provinciale

Raad, geldt ook voor grondige wijzingen aan de inhoud van een reeds aangegeven website.

- De informatie die is toegelaten zijn professionele gegevens. (“Mag geen ander doel hebben dan het publiek in te lichten over zijn beroepsactiviteit”)

- Advertenties, commerciële publicatie en monopolisatie zijn niet toegelaten. (“Geen vergelijkende honorariatarieven, aanzetten tot overbodige onderzoeken, publicaties van getuigenissen van patiënten,…”)

Sociale MediaMoeilijk thema. De vertrouwelijkheid dient gegaranteerd te worden en de grenzen van de arts-patiëntenrelatie moet bewaakt worden. (Geen persoonlijke informatie delen, vriendschapsverzoeken weigeren).

Telegeneeskunde:- Er bestaat een snelle evolutie met positief effect zoals medische apps,

telemonitoring. - Teleoverleg tussen artsen wordt zelf gestimuleerd omdat het een positief effect

heeft op de behandeling van de patiënt (in de correcte deontologisch verantwoorde omstandigheden).

- Let echter op voor een elektronisch consult (~ telefonisch). Dient zich te beperken tot uitwisseling van administratieve informatie. De arts kan slechts op de vraag beperkt ingaan en het gaat over medisch advies in niet-dringende zaken. Het stellen van een diagnose is niet toegestaan. Dit belet niet dat patiënten een arts die zijn e-mailadres bekend heeft gemaakt rechtstreeks vragen stellen. De arts moet binnen redelijke termijn beantwoorden. Het elektronisch doorsturen van een voorschrift, voor zover op deontologisch toegelaten basis (Recip-e, naar de apotheek), is wel toegelaten.

- Let op: medische gegevens in de “cloud”. De ‘cloud” moet een firma zijn die gevestigd is in de EU en voldoend aan de criteria van het Europees Parlement en de Raad. Voorzichtigheid is aangeraden bij bewaren van patiëntengegevens op een server.

Kort gezegd moet alles voldoen aan het beroepsgeheim en de privacy van de patiënt, enzovoort.

15

10. BESPREEK DE DEONTOLOGIE INZAKE DE COLLEGIALE BEOEFENING VAN DE GENEESKUNDE (CONTINUITEIT ZORGVERLENING, COLLEGIALITEIT, HONORARIA, CONSULT) O.M. IN HET LICHT VAN DE EUROPESE HANDLEIDING VOOR MEDISCHE ETHIEK EN DE CODE VAN DE GENEESKUNDIGE PLICHTENLEER.

CollegialiteitEuropese handleiding voor medische ethiek: Fraterniteit- Art 28: Voor het welzijn van de patiënt vermijden dat zij het slachtoffer worden

van oneerlijke competitie tussen dokters. - Art 29: Betrek de behandelende arts bij besluiten over zijn patiënt. De arts

geroepen om zorgen te verstrekken aan een patiënt in behandeling bij een andere collega, zal zich in het belang van de zieke en behoudens diens verzet, met die collega in betrekking proberen te stellen.

- Art 30: Het is niet oncollegiaal als je de bevoegde autoriteiten op de hoogte stelt van vermoedelijk onethisch of medisch verkeerd gedrag bij een collega.

Code van de geneeskundige plichtenleer- Art 136:

Collegialiteit is een voorname plicht en moet beoefend worden in eerbied voor de belangen van de ziekte.

- Art 137: De artsen zijn elkaar steeds morele bijstand verschuldigd. Het is hun plicht een ten onrechte aangevallen arts te verdedigen. Het is verboden een collega te belasteren, van hem kwaad te spreken of geruchten te verspreiden die hem bij de uitoefenin van zijn beroep kunnen benadelen. Beroepsgeschillen mogen geen aanleiding geven tot openbare polemieken

- Art 138:Als een arts uit een openbare of privéinrichting wordt ontslagen of geschorst mag een arts zijn kandidatuur slechts stellen nadat hij contact heeft opgenomen met betrokken collega en zijn eigen Provinciale raad van de Orde. De Provinciale raad zal waken dat de regels van de plichtenleer worden nageleefd.

- Art 139: Het past in een goede collegialiteit om een toevallig verhinderde collega in de mate van het mogelijke te vervangen

- Art 157Behoudens schriftelijk akkoord tussen de belanghebbenden: mag een arts die bij een collega als student of tijdens zijn opleiding als specialist stage heeft volbracht zich niet komen vestigen in omstandigheden die aanleiding zouden kunnen geven tot het onttreken van patiënten van die collega

Honoraria:Europese handleiding voor de medische ethiek

Artikel 38: De geneesheer moet gematigd en bescheiden zijn bij het vaststellen van zijn ereloon. Binnen deze perken zal de arts bij ontstentenis van een contract of een individuele of collectieve overeenkomst, bij het opstellen

16

van zijn honorarium rekening houden met de belangrijkheid van zijn tussenkomst, de bijzondere omstandigheden, zijn bevoegdheid en de economische situatie van de patiënt.

Code: Is geschrapt in mei 2013Art 79, Code: Geen extra’s of supplementen, behandelen aan terugbetalingstarief.Geen ereloon aanrekenen voor de verzorgin van zijn naaste verwanten, medewerkesrs, collega’s en personen ten laste van zijn collega’s. Er mag wel een vergoeding gevraagd worden voor de kosten die eruit voortspruiten.

ConsultEuropese handleiding voor medische ethiek:

- Art 11: Een collega om advies vragen die meer gekwalificeerd is voor de diagnose of behandeling te stellen wanneer het boven eigen kennis gaat.

Code van de geneeskundige plichtenleer:- Art 140: Belang van de zieke evenals collegialiteit vereist goede

verstandhouding tussen behandelende arts en consulent- Art 141: Elke arts moet bewust zijn van de grenzen van zijn kennis en

mogelijkheden en mag enkel overeenkomstig hiermee handelen- Art 143: Wanneer een zieke uit eigen beweging een gespecialiseerde arts

raadpleegt vergt het belang van de patiënt dat de specialist navraagt naar de naam van de huisarts aan wie hij de resultaten en besluiten van zijn onderzoek kan bezorgen

- Art 147: Nadat de behandelende arts hem voorafgaandelijk en vertrouwelijk alle nuttige inlichtingen heeft verstrekt en ondervraagt zal de consulent de patiënt persoonlijk onderzoeken na overleg met zijn collega. Vervolgens brengt hij de zieke en zijn vertegenwoordigers op de hoogte van het resultaat van het consult in aanwezigheid van de behandelende arts.

- Art 148: De behandelende arts en zijn consulent moet tijdens of na het consult vermijden elkaar in de geest van de zieke of van zijn omgeving schade te berokkenen

Continuïteit van de zorgverleningEuropese handleiding voor de medische ethiek

- Art 33: Het is de plicht van de arts om, ongeacht zijn specialisme, dringende hulp te verlenen aan een zieke die in onmiddellijk gevaar verkeert tenzij hij er zich van heeft vergewist dat de nodige verzorging door andere daartoe bevoegde artsen kan worden verstrekt.

- Art 34: De arts die de behandeling van een patiënt aanvaardt, moet, desgevallend met de hulp van assistenten, plaatsvervangers of associés met dezelfde bevoegdheid en kwalificatie, de continuïteit van de verzorging waarborgen

17

Code van de geneeskundige plichtenleer- Art 113: Een deontologische (Orde der Artsen) en een wettelijke (Provinciale

geneeskundige commissie) plicht.

De continuïteit wordt gewaarborgd via:1. Art 114: Er moeten maatregelen getroffen worden die de continuïteit

waarborgen.2. Art 115: Wachtdienst

Dient voor dringende zorg. (Opgelet: Telefonisch consulten en adviezen, Advies Nationale raad huisartsenwachten: Gekende problematiek van het telefonisch inschatten van een medisch probleem zonder onderzoek, zelf bij een andere arts. Er wordt verwacht verwacht dat de arts zich exact op de hoogte stelt en bij twijfel zich ter plaatste begeeft).Men is aansprakelijk voor de zorg die men toedient. Indien men geen zorgen toedient pleegt men schuldig verzuim)

Voor de continuïteit van de zorg Art 117: Deelname is verplicht tenzij bij gerechtvaardigde redenen

3. Het Medisch dossier

Cave: Problematiek rondom inrichtingen die patiënten laten overnachten na een heelkundige esthetische ingreep (https://ordomedic.be/nl/adviezen/advies/problematiek-van-inrichtingen-die-patinten-laten-overnachten-na-een-heelkundige-esthetische-ingreep)De artsen die waakzaam zijn in deze inrichtingen zijn verantwoordelijk voor het vervullen van de medische veiligheidsvoorwaarden die inherent zijn aan het soort handelingen die zij verrichten en de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van dep atiënten waarborgen. (…) De arts dient een overeenkomst te hebben met een ziekenhuis om eventuele ongelukken of complicaties zo optimaal mogelijk op te vangen. Het ziekenhuis moet in de nabijheid gevestigd zijn en een MUG eenheid beschikken.

18