14 | wandelsportmagazine september 2012

Meteoroloog Matthijs van der Linden van MeteoVista.

Welk rapportcijfer heeft het wandelweer vandaag bij u in de

buurt? Kijk op www.wandel.nl! Het zal ergens tussen de 1 en 10 zijn.

Een 1? Is dat niet overdreven? Op maandag 16 juli stond er achter

Amsterdam, Rotterdam en Vlissingen toch echt een 1. Dit komt

doordat het in de middag en avond af en toe pijpenstelen regende.

16 juli was de maandag voor de start van de Vierdaagse. Vanaf een uur of vijf ’s middags kwam het in Nijmegen met bakken uit de he-mel. En dat duurde wel enkele uren. Het wan-delweercijfer daalde daar in de middag naar een 3.

punten aftrekken‘Er wordt altijd gerekend vanuit een dag zonder belemmeringen’, lacht meteoroloog Matthijs van der Linden van de meteorologi-sche dienst MeteoVista. ‘We starten dus met 10 en trekken vervolgens punten af. Hoeveel punten eraf gaan, hangt af van parameters als bewolking, neerslag, temperatuur, wind, zon, kans op onweer. En ja, dan kun je op een 1 uitkomen…’

weeronline.nl MeteoVista beoordeelt voor KNBLO-NL de weersverwachting voor wandelaars. Dat doet ze per stad of dorp. De resultaten van tien ste-den en bijbehorende regio’s verspreid over Nederland staan op www.wandel.nl. De wan-delrapportcijfers van de rest van het land staan op www.weeronline.nl.

twee milJoenMeteoVista is één van de grootste uitgevers van weersinformatie in Nederland met pro-ducten voor de consument en de zakelijke markt. In Nederland is MeteoVista de groot-ste leverancier van weerdata aan diverse media. En ruim een miljoen Nederlanders bekijken dagelijks op www.weeronline.nl de

Hoe komt het wandelweercijfer tot stand?

Iedere dag begint eerst met een 10!

WandelWeerciJfer

wandelsportmagazine september 2012 | 15

Foto

: Jaa

p H

aalb

oom

Foto

: ww

w.bp

ol.n

l

Wat te doen bij hitte?van alle mogelijke extreme weersomstandigheden is hitte in ons land de meest waarschijn-lijke. knBlo-nl heeft tips voor zowel tochtorganisatoren als wandelaars. hoe vanzelfspre-kend ze ook lijken, tochtorganisatoren krijgen regelmatig te maken met wandelaars die over-mand zijn door de hitte. uitdroging en oververhitting liggen op de loer.

Voor toChtorganisatoren:• Voorzie wandelaars van extra in-

formatie over wandelen in extreme omstandigheden en vraag hen ook extra oog voor medewandelaars te hebben.

• Informeer wandelaars over de maat-regelen die u heeft getroffen.

• Bied voldoende en goed uitgeruste verzorgingspunten op de start- en finishlocatie en onderweg.

• Zorg op verzorgingsposten voor wa-ter, voldoende zitgelegenheid, scha-duw en medische voorzieningen.

• Faciliteer waar mogelijk deelnemers. met overige voorzorgsmaatregelen (petjes, zonnebrandcrème etc.).

• Zorg dat de vrijwilligers op de hoogte zijn van aandoeningen door extreme omstandigheden.

• Instrueer de vrijwilligers om extra alert te zijn op de gezondheid van de deelnemers.• Informeer deelnemers dat organisatie/politie/hulpdiensten voorafgaand, tijdens en na de

wandeltocht aanvullende aanwijzingen kunnen geven en dat deze opgevolgd dienen te worden.

• Vervroeg indien mogelijk uw starttijden.• Kort eventueel de afstanden in en/of schrap de langste afstand.• Zorg voor meerdere waterpunten op de route, bijvoorbeeld tappunten van leidingwater.• Overleg met de medewerkers van het Rode Kruis en/of EHBO over hun rol.

Voor wandelaars:• Pas uw wandeltempo aan. U produceert dan minder warmte en uw lichaam hoeft dan ook

minder warmte af te voeren. Las ook regelmatig/vaker pauzes in.• Zorg ervoor dat u niet uitdroogt. Drink tijdig en voldoende, geen alcohol. • Eet niet te veel en geen moeilijk verteerbare kost. Bij het verteren produceert u warmte en u

hebt het al warm genoeg!• Zoek regelmatig verkoeling. Loop in de schaduw en besproei uzelf met fris water of leg een

koele handdoek in de nek.• Draag luchtige kleding van ademend materiaal die het lichaam zoveel mogelijk bedekt voor

de zon. Met strakke kleding is het moeilijker om warmte kwijt te raken.• Voorkom verbranding: gebruik een zonnebrandcrème en draag hoofdbedekking tegen een

zonnesteek. Bescherm ook uw nek tegen de zon.• Wees alert op hoofdpijn, misselijkheid

of duizeligheid. Die kunnen wijzen op vochttekort of een zonnesteek.

• Neem geen zouttabletten, ze vererge-ren het probleem. Drink voldoende en vul zout aan via het zout in normale voeding.

Zorg voor voldoende schaduw op rustplaatsen.

Zorg als u wandelt tijdig voor afkoeling. Zo kan dat ook: even ‘kopje onder’.

weersinformatie. Tijdens onweersituaties stijgt dit aantal tot boven 2 miljoen.

korte rokJesMatthijs: ‘Daarnaast beoordelen we het weer ook op geschiktheid voor specifieke activi-teiten: barbecueën, terrasjesbezoek, kampe-ren, tennis, voetballen, wandelen, watersport, strandbezoek, skeeleren, enzovoorts. We geven zelfs een korte rokjes-weercijfer.’ En scores voor gezondheid gerelateerde aspecten als hooi-koorts en zonkracht.

VersChil in CiJfersHet verschil in cijfers zit in het belang dat ge-hecht wordt aan één van de parameters voor een bepaalde activiteit. Zon is voor strandweer belangrijk, voor wandelen nauwelijks. Lichte bewolking zorgt voor een lager weercijfer voor het strand, maar heeft voor het wandelweercijfer geen gevolgen.

3 én 8Op die 16e juli deelde de meteorologi-sche dienst voor bijna alle activiteiten in Nijmegen een 3 uit. Niet voor hardlopen. Voor hardlopers was het met een 8 zelfs

wandelsportmagazine september 2012 | 17

een zeer geschikte dag. Matthijs: ‘Het verschil zit in de puntenaftrek voor de neerslag en de wind. Het hardloop cijfer krijgt bij lichte neer-slag nauwelijks aftrek en ook de wind speelt pas een rol bij een hogere snelheid.’

geVoelstemperatuurMatthijs: ‘Gaat het om wandelaars en de pa-rameter temperatuur, dan trekken we pas punten af als deze onder de min 5 en boven de 28 graden Celcius is. Bij -2 graden Celcius, geen wind en wel zon is het voor veel men-sen prettig wandelweer. Omdat ze bewegen, produceren ze zelf warmte. Het voelt aange-naam. Maar het blijft natuurlijk allemaal wel persoonsgebonden. Gaat het wat waaien, dan kan het cijfer snel dalen, want dan ervaart de wande laar een lagere gevoelstemperatuur.’

weerbeeldBoven de 28 graden begint onaangenamer te voelen, de wandelaar moet meer drinken en kan zijn warmte minder kwijt. Dat kost pun-ten. 25 graden Celcius leidt nog niet tot aftrek. Maar waait het daarbij hard of gaat het rege-nen, dan wordt het weerbeeld anders en daalt

het weercijfer. Boven de 30 graden zal het wandelweercijfer nooit ho-ger zijn dan een 8. Bij hoge tem-peraturen zal het weercijfer voor hardlopen overigens lager zijn dan voor wandelen. Hardlopers zwe-ten snel en moeten hun warmte goed kwijt kunnen.

neerslag en windNeerslag vormt een andere pa-rameter. Gaat het om regen of buien? Hoeveel en in welke vorm? Sneeuw, een enkele bui, zware buien met onweer, motregen? Globaal geldt: hoe meer neerslag, hoe groter de aftrek. Ook veel wind leidt tot puntenaftrek. Geen of zwakke wind is geen puntenaftrek; een matige wind (3 tot 4 Bft) leidt tot 1 of 2 punten aftrek; staat er nog meer wind dan kan het wandel-weercijfer nooit hoger worden dan een 7.

luChtVoChtigheidOpvallend is dat luchtvochtigheid niet een aparte parameter is. Matthijs: ‘Vochtigheid is voor het wandelweer geen factor die apart moet worden meegenomen, omdat dit niet

een heel belastende parameter is. Via een mist- of nevelsymbool vindt echter wel wat af-trek plaats. Bij warme en vochtige lucht vindt de aftrek vooral plaats via de temperatuur.’ Voor hardlopers is de luchtvochtigheid wel van belang. Die zweten meer. ‘Bij een hoog percen-tage verdampt zweet langzamer en kan een hardloper zijn lichaamswarmte minder goed kwijt aan de buitenlucht.’

Mag ik wat water van je?

Foto

: Jaa

p H

aalb

oom

Het weer laat zich niet regelen. Soms komt de regen met bakken uit de lucht vallen, zoals tijdens de laatste Nijmeegse Vierdaagse.

Foto

: Ger

Loef

fen

Van 1 naar 8Het wandelweer op maandag 16 en dinsdag 24 juli. Op 16 juli later op de dag daalden de wandelweer-cijfers in plaatsen als Amsterdam, Rotterdam en Vlissingen naar een 1, anderen naar een 2. Oorzaak: veel neer-slag. Er zit verschil in

buien en regen. In Rotterdam staat alleen een wolk met druppels. Dat betekent bewolkt en regen. In Groningen staan een kleiner wolkje, daarvoor een grote wolk met druppel en een zon. Die staan gezamenlijk voor enkele lichte buien en af en toe zon. 24 juli was een hele mooie dag. Het wandelweercijfer viel lager uit dan de algemene weercijfers.

WandelWeerciJfer

18 | wandelsportmagazine september 2012

kans op onweerBij de berekening van het wandelweercijfer weegt de kans op onweer extra zwaar. Onweer is gevaarlijk. De windkracht en de hoeveelheid zonneschijn spelen een minder grote rol. Het is belangrijk om tijdens het wandelen rekening te houden met het ontstaan van onweers-buien. In een open landschap ben je als wan-delaar kwetsbaar.

goed VoorbereidenUiteindelijk kan in theorie het wandelweercij-fer zelfs dalen tot een negatief cijfer. ‘Maar dan krijgt de dag toch een 1’, verklaart Matthijs. ‘Het is ook niet de bedoeling dat het wandelcijfer wan-delaars afschrikt. En dat ze bijvoorbeeld bij een 1, 2 of 3 maar thuis blijven. Wel dat ze zich goed voorbereiden als ze op pad gaan. Dat ze weten wat ze kunnen verwachten. Een slechter cijfer kan uiteindelijk toch een prima wandeldag zijn. Er zijn bijvoorbeeld misschien wel buien, maar het gebeurt toch ook vaak dat het dan na afloop meevalt. Als je je er maar op kleedt.’

Weersomstandigheden horen in een calamiteitenplanDe gebeurtenissen tijdens de Nijmeegse Vierdaagse in 2006, waarbij veel wande-laars bevangen werden door de hitte, heeft binnen de wandelsport veel teweeg ge-bracht. Organisatoren zijn zich bewust van de gevaren die extreme weersomstan-digheden met zich mee kunnen brengen. Calamiteitenplannen zijn aangescherpt.

Voor wandelsportorganisaties is het weer es-sentieel. Niet alleen omdat de opkomst van wandelaars er flink van kan afhangen, ook uit veiligheidsoverwegingen.Stichting DE 4DAAGSE heeft sinds 2006 een meteoroloog in de organisatie. Andere wandel-sportorganisaties gaan meestal niet zover. Ook niet omdat de meeste evenementen niet in de heetste periode van het jaar zijn. Wel raadple-gen organisatoren een meteorologische dienst of een (semi-)professionele weerman.

weermanArjan Klein Hazebroek van de Barchemse 4Daagse: ‘Wij maken dankbaar gebruik van de diensten van Evert Jan Stegeman, semi-profes-sioneel weerman uit Ruurlo. En we kijken op buienradar.nl. Evert Jan geeft ons ‘s avonds het weerbericht door voor de volgende wandeldag. We raadplegen hem tussendoor als daar aan-leiding voor is.’ Zoals enkele jaren geleden. ‘We werden aan het eind van de vrijdagochtend overvallen door snel opkomend lokaal nood-weer met bliksem. Onze weerman gaf aan hoe-lang het zou duren.’

sChuilenOnmiddellijk ging het calamiteitenplan in werking. ‘Alle wandelaars zijn toen meteen van de route gehaald. We hebben de streek-radio Achterhoek FM ingeschakeld, het porto-foonnetwerk van het Rode Kruis gebruikt en we zijn met auto’s van de organisatie de route opgegaan om te waarschuwen. Aanwonenden kregen de informatie ook mee, zodat vrijwel al onze deelnemers in schuren en zo konden schuilen. Een goed uur later was het onweer voorbij en kon iedereen weer verder.’

VerantwoordeliJkheidBijzondere weersverwachtingen als heel

warm, heel nat, kans op onweer worden ‘s ochtends bij de start omgeroepen, zodat alle wandelaars op de hoogte zijn en maatrege-len kunnen nemen. Ook de organisatie van de Airborne Wandeltocht houdt haar wandelaars op de hoogte. ‘Het is wel de verantwoordelijk-heid van de wandelaars zelf om zich goed voor te bereiden en ook zelf maatregelen te nemen’, stelt Roger Beets van de wandeltocht, die op 1 september voor de 66ste keer gelopen wordt.

extra waterDe organisatie belt de avond voorafgaande met Meteo Consult. ‘Bij enige twijfel bellen we ook op de dag zelf. Vorig jaar was het bijvoorbeeld extreem warm, met temperaturen tegen de 30 graden Celsius. Voor ons was dat aanleiding om extra waterpunten langs de route in te richten.’

TIP VOOR WaNdELSPORT-ORgaNISaTIES... ZOEK EEN WEERMaN!

Heeft uw wandelsportorganisatie nog geen eigen weerman? Plaats een oproep op het drukbezochte forum van de website van de Vereniging voor Weerkunde en Meteorologie om een vrijwilliger aan uw organisatie toe te voegen die voor u het weer in de gaten kan houden: www.vwkweb.nl.

Matthijs van der Linden: ‘Bij -2 en geen wind is het voor veel mensen aangenaam wandelen. Ze produceren zelf warmte. Dan kan het wandelweer-cijfer hoog zijn.’

Foto

: ww

w.w

ipst

rikkw

artie

r.nl

De eerste dag van de Ronde om Bolsward 26 juli was een hete dag. Het wandelweercijfer was lager dan de 10 van het algemene weercijfer. Bescher-ming tegen een brandende zon, ook in de nek, is verstandig.

Foto

: ww

w.bp

ol.n

l

WandelWeerciJfer