frvrij9 3 totaal2 - Professor FranckenDus iedere gebeurtenis, bijvoorbeeld een spranke-lende reis...

ColofonDe Francken Vrij is het periodiek ver-enigingsorgaan van de T.F.V.‘Professor Francken’ en wordt ver-spreid onder haar leden, sponsorenen andere geïnteresseerden. Deredactie dankt een ieder die heeft bij-gedragen aan het verschijnen van ditnummer en wenst iedereen veel ple-zier bij het lezen.

jaargang: 9, 2004/2005Nummer: 3, juniOplage: 500Druk: AlbaVolgende thema: SpanningDeadline: 22-09-2005

Francken Vrij Commissie / redactieHoofdredacteur: Hedde van

HoornVormgeving: Sander ter

VeenMark SchenkelTimHulshof

Eindredacteur: Gerbert Bakker

Redactie-adres:T.F.V. ‘Professor Francken’t.a.v. Francken VrijNijenborgh 49747 AG Groningentel. (050) 3634978e-mail: [email protected]

Met dank aan:Prof. J. Th. M. de Hosson, Prof. H. deRaedt, Gerbert Bakker, Mark Schenkel,Wendy Docters, Dennis Westra, TimHulshof, Niek Hofstetter, Marc de Boer,Reeuwerd Straatman, Sander Onur,Rudy Schuitema, Anneke Praagman,Christiaan v/d Kwaak, Tom Boot, TeunKoeman, Robert Timmerman, Pak-NinTang en Marten Frantzen.

Voorplaat: De Titanic in al haar vergankelijkheidMark Schenkel

Ideeën?Als redactie vernemen wij graag vande lezers op welke punten het bladverbeterd zou kunnen worden. Heb jesuggesties of ideeën of wil je zelf mis-schien actief meewerken aan de vol-gende editie? Laat het ons weten.

Nuttige AdressenT.F.V. ‘Professor Francken’Nijenborg 49747 AG Groningentel. (050) 3634978e-mail: [email protected]. www.professorfrancken.nl

CommissiesBetabedrijvendagen: [email protected]: [email protected] / Web: [email protected] Binnenland:[email protected] Buitenland: [email protected]: [email protected]: [email protected]: [email protected]: [email protected]: [email protected]

VerenigingenFMF: (050) 3634948 / [email protected]. Bernoulli: (050) 363 4399 / [email protected] Chemische Binding: (050)3634117 / [email protected]. Lugus: (050)3638490 / [email protected]

Vakgroepen (secretariaat)Organic Semiconductors: (050) - 3634843 / [email protected]: (050) - 3634974 / [email protected] Materiaalkunde: (050) - 3634898 / [email protected]: (050) - 3638047 / [email protected] Physics: (050) - 3634950 / [email protected] Technologie:

(050) - 3634732 / [email protected]

InhoudRedactioneel 03Van de voorzitter 05Vergankelijkheid onder de loep 06Borrelpraat 08Wendy’s column 09De theoreet Promotie van Natuurkunde 10Activiteiten Bierestafette 13Activiteiten IR-symposium 14De visie van een Historicus 16SLEF reis Obrigado Brasil! 17Activiteiten Filmavond 23Activiteiten Facfeest & Lezing 25Een kijkje bij Materials Science & Computational Physics 26Voorstelronde Bestuur 2005-2006 30Sponsorcolofon 32Stage in het buitenland de Verenigde Staten 33Pumba’s puzzels 38

Activiteiten excursie BMT & excursie Marin 39

2 Francken Vrij 9_3

De visie van

een Historicus

blz 16

In deze editie van deFrancken Vrij:

blz 17

blz 26

blz 9

Een kijkje bij

Materials Science andComputational PhysicsLustrumexcursie

Obrigado Brasil

Wendy’s wondere wereld

Stage in het buitenlandDe Verenigde Staten

blz 33

RedactioneelVoldoening aan het eind van het vergankelijke duidt een positieve periode aan. Vergankelijk is het natuurlijk,een functie als hoofdredacteur, want aan alle goede dingen komt een eind zegt men wel eens. Gezegdes zijnaltijd waar, maar worden nooit voor waar aangenomen. Achteraf kloppen ze als een bus, maar vooraf bedenkje ze niet, gek is dat eigenlijk.Maar een mooie periode was het zeker, het afgelopen jaar. Francken is en blijft een mooie vereniging, het kanniet vaak genoeg gezegd worden. Als je dan ook nog eens deel uit kan maken van de mensen die het allemaalmogelijk maken geeft dat een extra goed gevoel. Naar mijn mening was de Francken Vrij ook dit jaar zeergeslaagd, zoals het hoort in een lustrumjaar. In dit afsluitende nummer gaan we door met de visie van, met deze keer een geschiedenisstudent. Natuurlijkis er een uitgebreid verslag van de lustrumreis naar Brazilië. Ook hebben we drie franckenleden in het buiten-land, een nieuwe theoreet, een kijkje bij Onderzoeksgroepen Materials Science en Computational Physics, hetnieuwe bestuur en nog veel meer.Het enige wat niet goed aan dit nummer lijkt is de timing: lay-out weekend in het warmste weekend van deafgelopen tien jaar. Tenminste, zo voelt het. Toch hebben we een creatieve, actieve en gezellige commissie dieover enkele ogenblikken na het afmaken van dit nummer zich met een rosé-tje in het noorderplantsoen zalbevinden. Ikzelf neem bij deze ook afscheid in mijn functie en vertrouw alle taken volledig toe aan de nieuwe commis-sie. Mark, Tim en Sander zullen het werk voortzetten met Mark aan het roer. Daarbij zullen ze nog een nieu-we, inspirerende, jonge kracht zoeken. Dus bij deze: meld je vooral aan als enthousiaste eerstejaars met inte-resse voor het maken van een leuk blaadje. Tot slot wens ik de nieuwe commissie veel succes en wens ik u zoals vanouds, maar wel voor het laatst, veelleesplezier toe.

Hedde van Hoorn, Hoofdredacteur

Vergankelijkheid 3

Vergankelijkheid 5

Van de voorzitter

Van de Voorzitter

Terug naar Francken-business: Er zijn weinigzaken zo vergankelijk als de tijd. De tijd tikt voorbijen verliest seconde na seconde aan de vergetel-heid. In een zucht verstrijkt een jaar en zo zijn wenu weer toe aan een nieuwe lichting eerste jaars,nieuwe enthousiaste commissies en een nieuwbestuur. Want dat is de andere zijde van verganke-lijkheid, elk einde is het begin van iets nieuws.

Ons bestuursjaar is ten einde. Wij, als bestuur2004-2005 hebben onze taken met groot genoe-gen, plezier en inzet uitgevoerd. We hebben in hetheuglijke lustrumjaar T.F.V. 'Professor Francken'onder onze hoede mogen hebben. Onder onzeauspiciën zijn voortreffelijke activiteiten georgani-seerd als het Francken lustrumsymposium, veleexcursies, het Ingenieursymposium, de lustrum-week, een cabaretvoorstelling, de SLEF, enzo-voorts. Daarvoor een diepe buiging van dankbaar-heid voor alle actieve leden uit onze commissies.Jullie hebben het mogelijk gemaakt, jullie hebbenhet gedaan!

Nu, het wordt tijd de voorzittershamer door tegeven aan Chris. Ik treur er niet om, maar ben trotsop wat mijn vereniginkje heeft bereikt in ditbestuursjaar en maak ruim baan voor 4 nieuwebestuursleden die vol nieuwe ideeën en hernieuw-de energie Francken zullen leiden in 2005-2006!

Ik doe straks m'n Wijze Heren-sloffen aan, legm'n voeten op tafel, steek een dikke braziliaansesigaar op en nip uit m'n Francken-mok Ketel 1 jene-ver en zeg tegen vergankelijkheid: "Het is goed zo.Kom over een jaar maar weer eens terug.".

Chris, Wendy, Reeuwerd en Tom, SUCCES!!

Van uw scheidend voorzitter,Gerbert Bakker

Paus Johannes Paulus II. Over de doden nietsdan goeds, maar het is goed dat de man dood is.Ja, kom op zeg, dat zag er toch niet meer uit? Hoegeloofwaardig ben je als geestelijk leider van 1,1miljard volgelingen, als je je eigen speeksel nietbinnensmonds kunt houden? Typisch zo'n gevalvan een persoon die niet in staat was z'n eigen ver-gankelijkheid te accepteren. Nog een voorbeeldje:Patty Brard. Aan haar is zoveel verbouwd dat zij nueen permanent onderhoudscontract heeft afgeslo-ten met een professioneel stucadoors- en schil-dersbedrijf. En heeft 't mogen baten? Nee! Patty, jebent geen twintig meer, accepteer dat, trek een zakover je onsmakelijke hoofd en val ons er niet meelastig.

Onder de loep:Vergankelijkheid Vast en Zeker?

S.L.E.F. busreis naar Schiphol voor de één in devroege uurtjes op zaterdagmorgen 2.00 a.m. vindtvoor de ander (uiteraard onfortuinlijk) pas later inde namiddag plaats. Gelukkig bestaat er wel eengoed gedefinieerde wijze van transformaties tus-sen deze twee zodat zij beiden toch nog op 'tijd'komen voor de escapades in Rio de Janeiro, deLorentz transformaties.

In de hedendaagse natuur-kunde bestaat er een flinkediscussie tussen de hierbo-ven geschetste ruimte-tijdbeeld met Euclidische ruim-telijke doorsnijdingen en eenbeschrijving van een expan-derend en vervolgens con-traherend heelal met bolvor-mige ruimtelijke doorsnijdin-gen. Een van de aanvoer-ders van deze discussie isRoger Penrose van de Un.van Oxford, die een nieuwefysische theorie probeert teontwikkelen op het terreinvan de kosmologie en een

nieuwe verbinding probeert teleggen tussen de kwantum

mechanica en de klassieke natuurkunde. Penroseheeft een even duidelijk als harde boodschap voorwie nog gelooft in kunstmatige intelligentie: erbestaat geen fysische theorie die kan verklarenhoe het menselijke brein werkt. In een zeshonderdpagina's tellende pil (The Emperor's New Mind enShadows of the Mind) doet hij soms wanhopigepogingen om aan te tonen dat een menselijk breiniets anders is dan een computer. De nietsvermoe-dende lezer blijft nauwelijks iets bespaard: uiteen-zettingen over de stelling van Gödel (in de wiskun-de bestaan stellingen waarvoor geen bewijs is af teleiden uit een stelsel basisregels) tot aan algeme-ne relativiteitstheorie, zwarte gaten en chaos. Ditalles leidt tot een kwantum theorie van de hersenenin termen van microtubules, die in de hersenennagenoeg volkomen geïsoleerd van hun omgevingvoorkomen (een beetje zoals supergeleiding voor-

Met de opdracht dat mijn stukje over 'vergankelijk-heid' moet gaan, vertoont de redactie van deFrancken Vrij enige spirituele en filosofische trek-jes. Boekenkasten zijn volgeschreven over de stel-ling dat alles vergankelijk is en bijna alle godsdien-sten of levensbeschouwelijke richtingen proberente bewijzen dat het enige 'onvergankelijke' de 'ver-gankelijkheid' zelf is. Voor ons (aanstormende)natuurkundigen is dit doemden-ken toch moeilijk te verterenen wel om de volgende tweeredenen:

Ten eerste: Op macrosco-pische schaal zijn we gewendgebruik te maken van de klas-sieke natuurkunde (zie onzevakbroeders Galileo, Newton,Maxwell) maar op kleineschaal is het de kwantummechanica die ons de wegzou moeten wijzen. In figuur 1is de klassieke voorstellinggegeven van ons ruimte-tijdpad. De essentie van dit beeldis dat voor iedere constantewaarde van de tijd er een hori-zontale Euclidische ruimte bestaat.Dus iedere gebeurtenis, bijvoorbeeld een spranke-lende reis naar Brazilië die om 2.00h 's nachtsbegint met een bustocht naar Schiphol (echtgebeurd), ligt op een horizontaal vlak door hetruimte-tijd diagram. Alle deelnemers, onafhankelijkhoe zij zich door de 'Grote Markt-kroegentocht(=ruimte+tijd)' bewegen, zullen het eens zijn overhet tijdstip van het vertrek van de S.L.E.F. reis naarBrazilië. De gevorderden onder ons weten dat metde speciale relativiteitsleer we dit beeld sterk moe-ten bijstellen. Het belangrijkste punt is dat tijd geenuniversele grootheid is en het ruimte-tijd diagramweergeven moet worden in de vorm van een kegel.De kegel weerspiegelt de toekomst en het verledenvan een lichtstraal. Als twee studenten met ver-schillende snelheden zich door dit ruimte-tijd dia-gram bewegen gebeurt er wel iets bijzonders: iederheeft zo zijn eigen 'vlak' van gelijktijdigheid. De

6 Francken Vrij 9_3

Vergankelijkheid Onder de loep

Vergankelijkheid 7

Vergankelijkheid Onder de loep

omschreven keurslijf. De werkelijke vooruitgangvan het vakgebied hangt immers primair af van demogelijkheid die aan onderzoekers geboden wordtom zich op (technisch-)wetenschappelijke vraag-stukken te concentreren. Het verrassende vanonderzoek is dat het nooit (op de menselijke tijd-schaal) ophoudt. Er verschijnen altijd weer nieuween onverwachte aspecten, met een eindeloze mul-tiplier. De onderzoeker is wel vergankelijk (genieter dus maar van en met volle teugen), maar onder-zoek is onvergankelijk: vast en zeker.

Prof.dr. J.Th.M. De Hosson

komt in afgeschermde vlakken in hoge Tc superge-leiders). Vergankelijkheid, dwz sterfelijkheid, isnatuurkundig gekoppeld aan ruimte en zolang diebestaat hoeven we ons dus geen zorgen te maken.

Voor het onderzoek in de technische natuur-kunde/materiaalkunde doen we het wat minderhoogdravend en zonder deze Gödel. Het betrefthier 'vaste stof fysica met een toepassing': dwz"stof om over na te denken" met prachtige en ver-rassende microstructuren die met geavanceerdeelektronen microscopen worden ontdekt (zie figuur2 en kijk voor meer informatie over ons onderzoekop :- http://rugth30.phys.rug.nl/msc_matscen/ ; - http://www.rug.nl/msc/research/groups/MK/index- http://www.professorfrancken.nl/index.php?id=89

Ten tweede: vergankelijkheid houdt iets defai-tistisch is. Alles gaat toch ten onder en kapot.Waarom zou men zich nog druk maken over detoekomst. Een geliefkoosde bezigheid tegenwoor-dig binnen de universitaire wereld is het ontwikke-len van beleid op terreinen van toekomstig onder-zoek en onderwijs. Ministers tekenen een verkla-ring in Bologna en 'onderwijs' wordt 'boventoon'.Van BaMa-opleidingen, het lijkt wel een crypto-gram, hadden we een paar jaar geleden nog nooitgehoord. Onderzoeksbeleid is de facto al helemaaleen 'contradictio in terminis'. Immers, onderzoek iseen ontdekkingsreis, een avontuur. Bij iederepoging tot een gedetailleerde beheersing vanonderzoek, zijn we niet gebaat met een nauwgezet

Bij een goed geslaagde borrel komt de uitdrukking'Time flies when you're having fun' zeker wel eensom de hoek kijken. Het besef van tijd heeft nogaleens te lijden onder de mate van geslaagdheid vaneen borrel. Ik durf zelfs wel te stellen dat er sprakeis van een omgekeerde evenredigheid: hoegeslaagder de borrel, hoe minder accuraat hettijdsbesef. Wanneer een borrel voorbij is, beseftmen vaak pas hoe vergankelijk onze tijd is. Wat is ultieme vergankelijkheid? Is dat, borrelcon-textgewijs, dat je zoveel zuipt dat je zwarte gaten inje geheugen hebt de volgende dag? En betekentdat dan niet, gecombineerd met de bovenstaandeuitdrukking, dat je de leukste tijd hebt als je je niksmeer kan herinneren? Het lijkt een waterdichteredenering.Helaas durven wij, ervaringsdeskundig als wij zijnals lid van de Borrelcie, wel te stellen dat deze vlie-ger lang niet altijd op gaat. Hoe vaak is het wel nietvoorgekomen dat je de volgende ochtend, als je alniet in een vreemd bed wakker wordt, je beseft datje je niks meer kan herinneren van de voorgaandeavond? En wanneer, zeg ons, wanneer hoor je danachteraf verhalen dat je je keurig hebt gedragen,iedereen je aanwezigheid op prijs stelde en je wéleen mooie deerne geregeld hebt? Precies. Ultiemevergankelijkheid lijkt in deze context niet nastre-venswaardig. Gelukkig dat binnen de muren vande Franckenkamer veel geheimen blijven, en je jeop de borrels eigenlijk nauwelijks kan misdragen:alles is al eens eerder gedaan en je bent vast nietde enige die totaal lam is. Via deze weg kunnen wijdan ook concluderen: ultiem genot is zonder con-sequenties te vinden op de Franckenborrels.Hoe kunnen we het over vergankelijk hebben zon-der terug te blikken op een aantal borrels diegeweest zijn de afgelopen periode. De Brasilia-borrel, om de deelnemers van de Lustrum

Excursie nog even een goede reis te wensen onderhet genot van de (altijd verraderlijke) Braziliaansecocktails. De pre-Galaborrel, waar mensen eenmooie bodem konden leggen (Tak-Kee hoog!) enkonden inbieren voor het gala. Een greep uit devele borrels die de revue weer gepasseerd zijn, hetgeeft toch een beetje dat heimwee gevoel. Dat de geneugten van bier ook hun keerzijde ken-nen, heb ik onlangs aan den lijve mogen ondervin-den. Proefondervindelijk heb ik op hetzelfdemoment ook kunnen vaststellen dat enkel-glazendeuren minder sterk (en dus vergankelijker) zijndan men misschien zou verwachten. Dit is beves-tigd door onder meer dr. De Boer en dr. Van Ham,beiden plastisch chirurg in het Martini Ziekenhuis teGroningen. Via deze weg wil ik graag laten wetendat het alweer beter gaat, en bedanken voor demooie Franckenkaart die ik heb mogen ontvangenin het ziekenhuis. Dit hart onder de riem heeft mijspreekwoordelijk op de been kunnen houden in deomgang met de vreselijke arrrrrbeiderrrrs die mijverpleegden (behalve de altijd charmante Eva).Dat ze niet blij met mij waren is één ding, dat ze ditmenigmaal wisten te ventileren was iets anders.Bij deze mogen ze dan ook mijn vergankelijkegewonde kont kussen.Hierbij rust ik namens de borrelcie mijn koffer,

Mark Schenkel

Wendy’s column

Vergankelijkheid 9

Wendy’s Wondere WereldAchteruitlopen

Een zonnige dag ergens in de lente,een paar jaar geleden. Mijn zusjeJisca en ik fietsen op ons dooieakkertje naar de atletiekbaan.Vandaag heeft onze vereniging bijgebrek aan wedstrijden op de kalen-der een ouder-kind-alle categorien-dag georganiseerd. Natuurlijk komtdaar niemand op af en ze hebbenons als leden dan ook gesmeekt omalsjeblieft te komen. We kunnen weleen betere manier bedenken omonze zaterdag door te brengen,maar de sociale plicht roept. We zetten onze fietsen buiten neeren halen onze spikes (schoenen metspijkertjes) uit onze tassen. Meerhebben we vandaag niet nodig. Bijhet hek staat onze trainer ons op tewachten. "Waarom zijn jullie zo laat?Jullie moeten over een half uur star-ten en jullie moeten nog inlopen". Endaar heeft hij zonder het te weten aluitgelegd waarom we zo laat zijn.Mijn zusje en ik hebben allebei eengruwelijke hekel aan inlopen. Onzebeste tijden zijn gelopen zonder datwe ingelopen hebben, maar daarwas mijn trainer niet bij. Na ons startnummer opgehaald tehebben huppelen we tweehonderdmeter en gaan aan de overkant vande baan, uit de buurt van mijn trai-ner, een beetje rekoefeningen doen. We lopen naar de start. Omdat heteen alle-categorien dag is, moetenwe i.p.v. de gebruikelijke 80 metervoor ons, 100 meter sprinten. Erstaan maar in drie van de zes banenstartblokken. Er is dus echt bijna nie-mand op komen dagen. Misschiendurft niemand tegen ons te lopen.

Niet om op te scheppen,maar binnen Zeeland en zelfs bin-nen Nederland waren de gezustersDocters een begrip. Jisca en ik zetten onze startblokkenklaar en trekken nog wat sprintjes.Laat maar komen die tegenstand! Enineens staat daar bij het derde start-blok onze tegenstandster. Ze staatmet een heel geconcentreerdgezicht haar startblok klaar te zetten.De starter moet haar helpen haarblok te verplaatsen, want ze is nogmaar elf jaar oud. Jisca en ik kijkenelkaar stomverbaasd aan en staaneven met de mond vol tanden. Hetmeisje springt in haar startblokken(op die leeftijd springen ze allemaalnog), springt er heel hard ook weeruit, zet twee stappen op volle snel-heid, staat ook ineens weer stil enrent harder terug naar haar startblokdan dat ze eruit sprong. Ze ziet onsnaar de banen naast haar lopen.(heel schattig, ze hadden haar ook inhet midden van ons tweeën gezet)haar ogen worden groter en ze looptweg van haar startblok om naar haarmama te gaan. Jisca en ik geloven inhet geven van eerlijke kansen endus maken we een afspraak. De starter vraagt ons in ons startblokte gaan zitten. Jis en ik knikken nogeen keer naar elkaar en gaan opprofessionele wijze in ons startblokzitten. Het meisje zit al op ons tewachten. 'Klaar?' We komenomhoog. Pang. Jisca en ik springennet zo hard uit het startblok als hetmeisje doet, draaien ons tegelijker-tijd om en beginnen aan de honderdmeter sprint achteruit. Als we de tri-bune passeren zie ik mijn trainer. Hijmoet net zo hard lachen als wijdoen. Gelukkig maar...

Wendy Docters

10 Francken Vrij 9_3

Promotie vanNatuurkundede

van onze correspondent in Theoretenland: Dennis Westra

ben er blij mee! Promotie is leuk, maar ik zie zoveelinitiatieven dat ik zeker weet dat ik op 2,3 en 4 juniniet de stad in ga om te shoppen, maar misschienheeft dat er mee te maken dat ik überhaupt niet zovan shoppen houd en dus al helemaal nietgestoord wil worden in dit lastige proces - 32x38,wat was nou ook alweer de lengtemaat? Hhmm ergbreed … "kan ik u helpen meneer?" … "Nee, ik kijkalleen", shit, waar is mijn maat nou?! - door colle-ga's. En daar komt nog bij dat ik er ook zo drukmee ben dat er die data geen tijd is om te shoppen.Er zijn een heleboel mensen die de wetenschaps-bijlagen in de krant van zaterdag echt leuk vinden.En er zijn een heleboel mensen die zodra zij wetendat je natuurkundige bent, onmiddellijk overEinstein, zwarte gaten of zelfs snarentheorie begin-nen te vragen. Maar laten we reëel zijn, het percen-tage mensen dat ook maar iets van natuurkundewil weten is toch wel minder dan tien procent. Als ikbij mij in de familie kijk, kan ik zelfs geen enkele zielbespeuren. Nu ben ik altijd een groot voorstandervan het promoten van natuurkunde, maar zelfs vol-gens mij kun je hierin te ver gaan. Over-promotie isgeen promotie. Op de drie dagen 2,3 en 4 junigebeuren zoveel dingen, dat we gerust om hetweekend een jaar lang een standje in de stad kun-nen maken en één van de shows daar doen. Demedeburger hoort redelijk weinig van ons - demeeste natuurkundigen hekelen uitleg geven aanniets-wetenden - en dan in eens wordt die er meedoodgegooid. Mijns inziens kunnen we beter depromotie iets constanter doen en dan nu iets min-der, maar meer thematisch gericht op Einstein ende vooruitgang in de theoretische natuurkunde diehij op gang bracht. Iedereen denkt bij natuurkundeaan suffe sommetjes en stomme proefjes (het knaltniet zoals in het lokaal naast het natuurkundelo-kaal), en theoretische natuurkunde uitleggen is erglastig, want mensen geloven niet dat je geen expe-rimenten doet, "hoe kun je dan iets te wetenkomen?". Alsof redeneren, zij het met, zij het zon-der wiskunde, je nergens brengt; het menselijkebrein wordt hier flink onderschat waar die verderaltijd overschat wordt.

Het is een wonderbaarlijk jaar! Het is het zoge-naamde jaar van de natuurkunde. Niet dat je daarals student zo erg veel van gaat merken, voor jouzijn er immers wel 5 natuurkunde jaren te verkrij-gen. En als je wat langer over de studie doet nogmeer. Om de medeburger die niet van zo'n langetijd van de natuurkunde heeft kunnen genieten hierook een beetje van te laten genieten en haar hetgevoel te geven dat zij wel degelijk door moet gaanmet belastingcenten aan ons - de natuurkundigeonderzoekers - geven, geven we een mooie show.De binnenstad zal bruisen van de natuurkunde.Dus nu valt niet alleen de verkoper je lastig als jede goede maat spijkerbroek zoekt, maar ook nogeen onderzoeker die je met iets gaat vervelen waarje vanaf hoopte te zijn na je eindexamen (en lokaalgeldt dan ook, vóór je eerste seizoenskaart van deFC). Ofwel, moeten we de promotie niet eerst eensoverdenken voordat we de hort op gaan met onsparade-paardje?

In het jaar 1905 verscheen er een heel mooi artikel,of eigenlijk drie mooie artikelen, van Einstein - ikgeef vanwege luiheid geen referenties, zoek zelfmaar op en als dat je niet lukt: sukkel! - waarin despeciale relativiteitstheorie werd beschreven. Dithad natuurlijk een gigantische impact op de natuur-kundige wereld en niet alleen op de natuurkundige;alle populaire en grote kranten schreven erover. Deimpact is zelfs zo groot dat bijna alle wanna-be-natuurkundigen die willen laten zien dat ze naasthun negen-tot-vijf baan ook baanbrekende 'crack-pot' kunnen produceren daadwerkelijk hun 'levens-werk' naar ons secretariaat sturen (ja jongens enmeisjes, zonder grapjes, er zijn echt best veel vandit soort apen). Deze beginnen met het afkrakenvan de theorie van Einstein; het zit de niets-begrij-pende burger blijkbaar wel hoog, zo'n relativiteits-theorie over ruimte en tijd. Omdat deze impact zogroot was dat zelfs de burger er van kon meegenieten en omdat Einstein nog steeds tot de ver-beelding spreekt van menig niet-natuurkundige, is2005, pakweg zo'n honderd jaar later dan het origi-nele artikel over de speciale relativiteitstheorie, uit-geroepen tot het jaar van de natuurkunde. Nou, ik

Vergankelijkheid 11

zo'n clown die een proefje doet!" en de associatiemet natuurkunde wordt vervolgens niet gelegd.Immers, natuurkunde was dat vak op de middelba-re school waaraan je een hekel had en wat alleendie rare mensen (clowns?) goed konden, waar jezo raar - logisch genaamd - moest nadenken ensommetjes moest doen die nooit interessantwaren. Om maar mijn hele argumentatie (ik bedenkme nu pas dat ik er een argument van zou kunnenmaken als ik veel tijd had, maar door het hele cir-cus rondom het jaar v/d natuurkunde heb ik die nietmeer) wat te kortsluiten: om er een leuk gebeurenvan te maken moet je het wel zien als promotie.Want dan verplicht je je niet tot het maken van deeeuwig doodvallende natuurkunde-humor en kunje gericht nadenken over hoe je mensen laat zienwat natuurkunde is. Dan kan men zelfs het monte-re plan bij de horens te vatten om het imago van denatuurkunde te verbeteren in plaats van te ver-slechteren. Ofwel, je kan dan nadenken waaromhet zo slecht gaat met ons vakgebied in de opinievan de burger en daarop in springen in plaats vanper ongeluk in de naam van de humor (hoera voorde clown) onze 'naam' te vergroten. Ofwel, wemoeten laten zien dat natuurkunde niet hip is, maarnodig om te leven zoals we willen Dat een boelinteressante fenomenen begrepen kunnen wordenmet een beetje van dat rare logische nadenken enzelfs mensen minder bang maken voor een natuur-kundige redenering. Dus heren en dames van depromotie, doe af die rode neus en verdiep u erinhoe de burger denkt en u slaat een brug! Dat is pro-motie en dat vinden mensen niet raar voor eennatuurkundige en ... dat werkt wel.Maar goed, dat is klote! Ik vertelde laatst nog eenoud-huisgenoot in antwoord op de vraag wat ik ookalweer had gestudeerd dat ik natuurkunde hadgestudeerd en daarin nu promoveerde. Het ant-woord luidde: "Oh ja, jekkes, wat eng, daar moet ikniks van hebben!" Daar moeten we dus tegenop,een bijzonder hoge muur, en een clownsneus helpthier niet. Wederom, de promotie moet gerichter zijndan lol op alleen.

Nu heb ik gehoord dat het met de inschrijving vanhet aantal nieuwe natuurkundestudenten niet zo wilvlotten, dus zou wat extra promotie vast geenkwaad kunnen. Maar voor dat je aan promotie gaatbeginnen moet je even nadenken voor wie je hetdoet en wat die doelgroep wil weten. In het gevalvan aspirant-studenten is dat duidelijk, of in iedergeval redelijk; zij willen vaak een programma enopbouw van de studie weten, overstap- eninstroommogelijkheden en natuurlijk ook hoe deuniversiteit te boek staat, dit alles naast simpelwegwat er met het vak te doen is. Als je er niet bij ver-telt dat natuurkunde behalve leuk ook een goedbelegde boterham oplevert, dan zie je de studen-tenaantallen slinken. Maar nu, wat met het natuur-kundejaar? Willen we ons vakgebied promoten?Willen we gewoon lol leveren die gerelateerd is aannatuurkunde? Daar moet even goed over na wor-den gedacht. Natuurkunde-humor/lol wordt nietaltijd door mensen buiten de natuurkunde als leukervaren, net als dat je hier met een Star-Wars T-shirt `the man' bent, maar op straat een loser! Mijnsinziens is het grote publiek wel te vermaken meteen of ander proefje, maar dat doet weer suggere-ren dat we in de natuurkunde allemaalMacGuyvers zijn, iets waar ik als theoreet niet ach-ter sta. Mijn werk is niet met lol te vereenzelvigen,mijn humor is die van vergelijkingen en mooie theo-rieën en symmetrie en helaas, deze humor wordtdoor weinigen gedeeld! En laten we wel zijn,Einstein was geen experimentator! Einstein waseen theoreet. Ik zou het haast een beetje ongepastvinden om alleen maar proefjes te tonen. Ik vinddat de wetenschapsdagen daar goed voor zijn, ofde TV-shows (zijn die er of ontdek ik nu een gat inde markt?). Op de een of andere manier, want ikkan geen sluitende redenering vinden, voel ik ermeer voor om de activiteiten rond het jaar van denatuurkunde te zien als promotie van het vakge-bied. Het bieden van lol kan beter op een anderemanier dan met natuurkunde. Nu denk ik dat als jemensen met humor en natuurkunde aan het lachenkrijgt, dat je ook bezig bent met promotie, maar ikdenk dat de meeste mensen denken: "goh, leuk


menigeen vast wel eens is opgevallen. Dus ik moetme zelf ook iets aan gaan trekken van mijn tirade.Dus misschien als je binnenkort over een heideheen fietst zie je een lange, dunne gestalte metkorte broek en paardestaat vol krullen in eennadenkende pose ergens naast een tentje op dieheide. Misschien zou deze theoreet zich eens eenkeer meer in mensen moeten verdiepen danzwaartekracht en symmetrie. En voor de mensendie zich erg aangesproken voelen door dit stukje,hopelijk is de knipoog die ik tussen de regels doorplaatste ("Insert" ' "Eyeblink" dan op de knipoogmet rechtermuisknop klikken, "Properties" '"Position" ' "Floating over text" en dan even priege-len) wel opgevallen. Als die niet is overgekomendan zal mijn promotie ook wel niet overkomen. Dankan de clownsneus voor eeuwig de kast in … Ietswat voor de natuurkunde misschien wel over kortetijd ook geldt. Als de studenten-aantallen zo hardomlaag gaan als nu en als het onderwijs in de zelf-de lijn ver beneden alle dieptepunten blijft zakken,dan worden we met uitsterven bedreigd. Dan is erstraks alleen nog maar natuurkunde geïntegreerdin andere vakgebieden, en dus automatisch ooklager van niveau. Nee, ik denk niet bepaald dat onsvakgebied in een tijdperk is aangekomen waarinwe kunnen spreken van een bloem die vol in bloeistaat. Misschien is de natuurkunde uitgebloeid enkomt de herfst er aan. Op dit punt moet ik onmid-dellijk stoppen, want (1) hier wordt ik depri van en(2): dit ligt zo dicht bij het thema "vergankelijkheid"waar ik geen rekening mee wilde houden dit keer,omdat ik eerst dacht dat natuurkunde iets was zon-der vergankelijkheid. Helaas, dat idee is ook ver-gaan.

Dennis Westra

Rectificatie: In de theoreet van Francken Vrij 9_2 wasde laatste zin weggevallen, dus bij deze:Maar als je dat niet eist van je pad, bestaat er dus geenoneindig goede benadering. In deze geest zijn er welveel meer leuke dingen over oneindigheden te vinden;zie google (=10100 , groot maar niet oneindig)!

Misschien dat op dit gebied de door ons immerondergewaardeerde en niet universitair geachtepsychologen ons kunnen helpen, want in tegenstel-ling tot de kudde natuurkundigen die hier in hetgebouw aan de Nijenborgh 4 zijn ondergebracht enwaarvan straks een deel de hort op gaat in de ver-onderstelling goed te doen, weten de mensen aande Grote Kruisstraat wel hoe mensen zijn en hoe zijdenken. Zou het niet eens waardevol zijn om uit te(laten) zoeken hoe niet-natuurkundigen overnatuurkunde denken en hoe we de dalende lijn instudenten-aantallen en het immer verslechterendeimago een halt toe kunnen roepen. Ik meen dat denatuurkunde misschien wel eens echt in een popu-lariteits-crisis zit en dat moeten we dan niet te lichtop vatten, dus weg die clownsneus en eerst seri-eus nadenken! Ik mis in het promotie-gebeuren weleens de overdenking van wat je wilt gaan doen metje promotie.Tja, ik vind zelf promotie-werk wel leuk zoals

Activiteiten Intrafacultaire bierestafette

verder was en Gerbra voor het eerst in de strijd zagtegen het team van farmaceuten (PS), besefte ikdat achter al dat moois een echte man zat, enkwam ik weer een beetje tot mezelf. Toen "Te Diep"een paar rondes verder was vonden we het tijd omweer even lekker te recreëren. Dit bleek achterafminder verstandig dan op het moment zelf, in dehalve finale bleken we heen en terug te moetendrinken. Nooit geweten dat ik een dergelijk grotemaag had. Ons team haalde desondanks wel definale, waar we uitkwamen tegen de titelverdedi-gers van de GBC. Geïmponeerd door hun baardenstamelde Rudy tegen zijn directe tegenstander: "Ditis ook niet eerlijk: jullie zijn allemaal minstens zesjaar ouder!", waarop de vermeend motorrijder Rudymet de volgende repliek volledig van zijn aproposwist te brengen: "Wat lul je gast, ik ben 19."

De finale zelf haalden we niet, zelfs de aanwe-zigheid van Eric Detsi mocht niet meer baten. Drieseconden na onze nederlaag stelde Pelle joviaalvoor een nieuw rondje bier te halen, hetgeen uiter-aard met gejuich ontvangen werd. De avond werddaarna een soort roes, waarin het volstrekt logischleek om alles wat in de sociëteit los en vast zat tebrassen. Tot op heden is mij niet bekend waar dedeur van het herentoilet gebleven is. Mocht uonlangs een junk zijn tegengekomen die ugevraagd heeft om een deur te kopen, stuur eveneen mailtje naar Hendrik.

Al met al een prachtavond, tweede worden vande zestien deelnemende teams is mijns inzienseen behoorlijke prestatie en is dan ook iets omoprecht trots op te zijn. Ik heb mijzelf nooit als eenecht sportief iemand gezien, maar sinds ik besefdat de korte spint een niet te onderschatten tak isbinnen de kroegsporten, weet ik dat ik een waarsporthart heb. Volgend jaar een nieuwe poging omde beker te bemachtigen en dit keer niet door eenlaveloze bioloog na zijn verblijf in de wc met vijfman te belagen om te proberen hem zijn bekerafhandig te maken.

Mark Schenkel

Ieder jaar wordt er een bierestafette georgani-seerd door de winnaars van het voorgaande jaar. Indit geval waren dat de biologen van de GBC. Hetgebeuren vond deze keer plaats op de sociëteitvan A.S.V. Hendrik, dat gezien de niet-centrale lig-ging nog een aardig eindje fietsen was. Fietsenmaakt dorstig, dus bij aankomst direct maar eveneen mooi rondje bier gehaald voor de andere ledenvan het team van Francken waar ik deel van uit-maakte, "Te Diep". De configuratie van dit teamwas bepaald door een selectieborrel die de vrijdagervoor in onze ledenkamer was gehouden. Naast

mij bestond dit team uit Pelle Koeslag, Erik van derHaar, Rudy Schuitema en onzer stersprinter uitKameroen: Eric Detsi. Francken kwam op de esta-fette ook nog op de proppen met een heus vrou-wenteam, bestaande uit Maaike, Sandra, Marloes,Wendy en de voor de gelegenheid volledig totvrouw getransformeerde voorzitter onzer vereni-ging. Zijn verschijning zorgde op de avond zelf voorveel opschudding onder de aanwezigen, bij mijging het vooral gepaard met een kloppend gevoelvan opwinding. Vooral de lipgloss in combinatiemet de mooie bos Javaanse Jongens onder deoksel van "Gerbra" bewerkstelligde bij mij eendroge mond, waardoor ik mezelf genoodzaakt zageen van mijn teamgenoten aan te sporen een nieu-we ronde bier te halen. Toen ik een paar biertjes

Vergankelijkheid 13

Activiteiten Bierestafette

Gerbra in actie

Activiteiten IR-Symposium

schijntje van de hand gedaan worden. Leuk voorhet ontvangende bedrijf, minder leuk voor de trotseontdekker…

Na een pauze van een half uur, waarbij alleaanwezigen even van het lekkere weer kondengenieten, werd het symposium vervolgd met eenspreker van het bedrijf Vitatron, dr. ir. Bert Albers.Zijn functie omschrijft al een beetje wat wij zoudenverwachten; dat moet wel een manager ScienceTeam zijn. Vitatron is een bedrijf dat pacemakersontwikkeld en produceert. Deze spreker liep debeknopte geschiedenis van pacemakers met onslangs, om uit te komen bij het fascinerende beroepvan pacemaker-maker. De technologie die gebruiktwordt bij de nieuwste generatie pacemakers is ver-bluffend. We gunnen iedereen dan ook van harteeen pacemaker van Vitatron.

De derde lezing werd gehouden door eenzogeheten 'serendipitoloog'. U mag van uw favorie-te verslaggevers verwachten dat er enige researchverricht wordt voorafgaand aan een evenement alsdit. Toen wij echter naar het beroep van deze spre-ker, Pek van Andel, googleden, kwamen we alleenop de site van het irsymposium terecht. Dat zegtwel iets over de validiteit van deze beroepsaandui-ding… Na het horen van zijn prachtige redevoeringdurven wij ook wel te stellen dat deze man 'one-of-a-kind' is. Serendipiteit, zo werd ons uitgelegd, isde gave een ongezochte vondst te doen. Pek vanAndel heeft er zijn levenswerk van gemaakt omallerlei serendipitieuze ontdekkingen in kaart tebrengen en te categoriseren.

Het was een donderdag, zoveel weten we nog,maar voor de rest is het een beetje vaag allemaal.Dat het lekker weer was, deze donderdag, dat isook een feit.

In Huize Maas werden wij zo rond negen uurvergast met een kaakje & een bakkie troost. Datsmaakte naar meer, maar helaas, het duurde nietal te lang tot wij vriendelijk doch dringend verzochtwerden om de grote zaal te betreden.

Het viel op dat iedereen er in tegenstelling tothet alledaagse bestaan op de faculteit, de moeitehad genomen zich eens goed te soigneren. Haargoed gekamd en jasje dasje zat daar heel intellec-tueel Groningen te wachten op de eerste spreker.

Na een korte inspirerende inleiding van onsjongste erelid prof. J. Th. M. de Hosson volgde deeerste spreker, de ietwat corpulente Jan Harmsen(hierbij willen we aantekenen dat het onze moreleplicht is dit soort verslagen niet gespeend te latenblijven van details als lichaamsomvang van desprekers; journalistieke integriteit boven alles). Debeste man kwam ons enthousiast iets vertellenover zijn ervaringen bij Shell. Hij spitste zijn oratietoe op ontdekkingen die zijn afdeling had gedaanmaar die niet gerealiseerd konden worden. Klinktwellicht deprimerend, maar de man leek er echtniet onderdoor te gaan, sterker nog, hij ervoer hetals leermomenten. Met veel pathos vertelde Janons over hoe een medewerker van zijn bedrijf opeen dag een enzym heel efficiënt wist te produce-ren. Helaas voor deze collega was er geen tak vanhet bedrijf dat zich voor deze ontdekking kon inzet-ten, dus moest de technologie maar voor een



Vergankelijkheid 15


wederom wat opvallende details opgeleverd. Is hettoeval dat zowel de spreker van Vitatron als die vanCorus Bert heten, doctorandus én ingenieur zijn,beide zesenveertig lentes jong zijn én allebeiafkomstig zijn van de Universiteit Twente? VanHaastrecht is werkzaam als innovation manager bijCorus Research Development & Technology. Eengeschikte spreker voor een symposium met alsthema 'Innovatie en techniek, een wereld vol dyna-miek'. Het was al met al een juweeltje van eenlezing die wij jullie natuurlijk niet willen onthouden,maar dat doen we toch om de drukkosten te druk-ken.

Dan volgt natuurlijk nog drs. Kristian A.Helmholt. De jongste der sprekers, maar zeker nietde minste. Nee, die Kristian wist er wel raad mee.Hij vertelde gewoon een beetje over wat je allemaaldoet als je bij TNO werkt. Dat blijkt dus nog bestveel te zijn, zo doen ze veel onderzoek voor bij-voorbeeld telefoniebedrijven. Hij sloot af met eenkleine uiteenzetting over de grillen van deze werk-verschaffers. Logica was daar ver te zoeken, watde innovatie natuurlijk niet bepaalt ten goede komt.

Na deze laatste lezing was er dan nog tijd overvoor een pittige discussie, geleid door onze dag-voorzitter, die tevens een prima discussieleider enmeester in de polemiek bleek.

Na de officiële afsluiting werd de discussievoortgezet onder genot van een borrel, aangebo-den door de commissie. Al gauw bleek het hebbenvan een wat kleiner dan gemiddeld postuur teresulteren in een wat lagere alcoholtolerantie, eneen aangeschoten serendipitoloog was het gevolg.Niet gehinderd door enig decorum begon deze Ig-nobelprijswinnaar prachtige verhalen af te stekenover zijn onderzoek naar de humane coïtus in deMRI-scan en meer van dat soort gekkigheid. Hoekonden wij ons hier niet vermaken?

Maar goed, aan alles komt een einde. Zo kwamhet dan ook dat juist met de ondergang van de zoner weer een einde kwam aan deze mooie dag, enuw verslaggevers Huize Maas achter zich lieten, opweg naar verdere horizonten…

Mark Schenkel en Tim Hulshof

Hij haalde met veel beeldspraak en humoreen aantal van deze wonderen der toeval uit deoude doos. Zo kwam ons ter ore dat onze eigenAnthonie van Leeuwenhoek er ook wel raad meewist. We hebben ons al met al kostelijk vermaaktmet dit wonderlijke figuur.

De Lunch was het volgende agendapunt. Eenkeur aan smakelijke broodjes en soepen stondenons te wachten, en het was onze eer te na om nietzoveel mogelijk broodjes op de aan ons uitgereiktebordjes te stapelen. Zonder al te veel fatsoen duw-

den we elkaar opzij om net dat ene broodje te kun-nen pakken waar ogenschijnlijk ietsje meer gerook-te zalm op lag. Toch wel een van de hoogtepuntenvan de dag. Het middagmaal duurde een dik uur,wat ons de gelegenheid gaf om andermaal van hetmooie weer buiten te kunnen genieten.

De vierde spreker was dr. Jasper Boessenkool(niet te verwarren met het smakelijke wintergerechtvan ons moeke) van het consultancybureau ArthurD. Little (niet te verwarren met de heldhaftige klei-ne muis Stuart Little). De man was niet wars vaneen beetje statistiek, en spitste dit met name toe opde innovatie die we binnen Nederland allemaaltegen komen in de private sector. Ondanks zijnnatuurwetenschappelijke achtergrond bleek dezespreker nog nooit gehoord te hebben van eengedegen foutenanalyse. Toen één der toehoordersde heer Boessenkool vroeg naar de foutenmarge inde statistiek, bleef de eerste hem een antwoordverschuldigd. Er volgde een schamel lachje, enBoessenkool verweerde zich door op te merken datde meeste bedrijven niet echt geïnteresseerdwaren in foutenmarges. Gemiste kans, ook gezienhet publiek waar de spreker voor stond.

De volgende spreker was van Corus, dr. ir. Bertvan Haastrecht. Ons gedegen onderzoek heeft

De visie van een HistoricusIs het leven vergankelijk?

waarschijnlijk op zijn sterfbed kunnen zeggen:'eens was ik groots.' De angst om op het sterfbedhet idee te hebben dat het leven zinloos isgeweest, is bij veel mensen aanwezig. De grotender aarde hebben bijna allemaal bewijzen van hunbestaan achter kunnen laten. Denk maar eens aanCheops, die zich waarschijnlijk wilde onderschei-den van de andere farao's. Maar denk ook aanandere gebouwen die zorgvuldig door met Fujischietende Japanners worden vastgelegd. Naasteen verwijzing naar een rijk verleden, zit in dat ver-leden ook weer het vluchtige van de tijd. De 'nor-male' mens heeft minder mogelijkheden om tastba-re herinneringen achter te laten. Althans dat denktzij. Betekenis is namelijk voor de historische weten-schap niet minder belangrijk. De moderne histori-cus is driftig op zoek naar ooggetuigen van gebeur-tenissen die ver achter ons liggen, want ook de his-toricus voelt de tijd door zijn handen glippen.Daarom is hij dankbaar voor elke foto, herinneringof elk familiefilmpje, hoe gekleurd het ook is, dievoor zijn voeten komt. Hij probeert net als DorianGray, meneer X en Cheops het vergankelijke nogiets langer vast te houden of te laten bestaan.

Niek HofstetterStudent

Geschiedenis RuG

Tijdens vakanties worden miljoenen foto'sgeschoten, veel mensen willen een mooie partneren regeringsleiders willen hun stempel op eensamenleving drukken. Waarom? Wie is er geïnte-resseerd in de tijdens de vakantie geschoten kiek-jes van meneer X? Waarom zou je moeite doenvoor een iets wat er over twintig jaar niet meer zomooi uitziet als nu? Waarom liet Cheops, bewustvan het feit dat zijn leven tijdelijk was, twee pirami-des bouwen waarin hij zich liet begraven en waar-om bestudeerd een historicus het verleden?

Pak een stapeltje papier en schrijf zoveelmogelijk van dit soort vragen op en je zult zien datje papier tekort komt. Voordat je het weet zul jejezelf steeds meer frustreren, want op de helft vande vragen zul je geen antwoorden vinden. Maar dehierboven gestelde vragen kennen een soort vanverklaring waarin het zich bewust zijn van het ver-gankelijke huist. Hoe fascinerend het ook is, je stuital snel op het grootste probleem: het begrip laatzich nauwelijks omschrijven. Je kunt a la Derridahet begrip deconstructieveren, maar dan wordt heteen heel vermoeiende tekst. Makkelijker is het ommet behulp van Oscar Wilde's the Picture of DorianGray naar het begrip vergankelijkheid te kijken. Inhet boek komt namelijk naar voren dat het gemaak-te portret van Dorian Gray het beste bewijs van devergankelijkheid van Dorians schoonheid is. Deangst om in verval te raken speelt een grote rol.Een tegenovergesteld voorbeeld zou kunnenkomen van A la recherche de temps perdu vanMarcel Proust, waarbij een man, in de herfst vanzijn leven, na het eten van een madeleine-koekje,een nostalgische herinnering krijgt. De nostalgievan 'toen alles nog mooi was' kenmerkt zich nietalleen door een sterke vorm van melancholie; hetherbergt ook vergankelijkheid.

Het beeld wat Wilde schilderde komt overeenmet de gemiddelde partnerjacht op een Groningsedonderdagavond. Daarin lijkt de mens bewust vanhet feit dat schoonheid tijdelijk is en juist die weten-schap zorgt ervoor dat mensen voordat het vervalintreed, willen slagen. Het lijkt of iedereen eendrang heeft, al dan niet groot of klein, om je in dattijdelijke het beste neer te zetten. Iedereen wil


De visie van een Historicus

Oscar Wilde in denkende pose

Vergankelijkheid 17

SLEF Obrigado Brasil!

Lustrum ExcursieObrigado Brasil!

gids Cesar en de buschauffeur ons al op te wach-ten. Met de bus gingen we gelijk door naar onshotel in de wijk Copacabana. 's Avonds hebben weonze eerste lokale caipirinha's gedronken en wehebben gegeten bij een restaurant waar je betaaltper kilo voedsel. Dit bleek een veel voorkomendconcept in Brazilië te zijn. Later op de avond wer-den we nog overdonderd door een enorme tropi-sche hoosbui. De straten kwamen helemaal blankte staan. Gelukkig koelde het hierdoor wel wat afzodat we 's nachts goed konden slapen. In Braziliëwordt het in april net herfst. Niet dat we hieroverhoefden te klagen, het was elke dag tussen de 25en 30 graden Celcius. Omdat het in april naseizoenis en omdat het carnaval net achter de rug was,waren er weinig toeristen.

Zondag hebben we de belangrijkste toeristi-sche attracties verkend. Eerst gingen we naar hetbekende Jezusbeeld bovenop de berg Corcovadoin Rio. Deze berg is 700 meter hoog en geeft eenprachtig uitzicht over de stad, bergen en zee.Cesar wist een slimme manier om goedkoopbovenop de berg te komen. Een groep bekendenvan hem reed met oude auto's de berg op en af omtouristen te transporteren. De rit was best span-

Ter ere van het vierde lustrum van de ver-eniging werd van 23 april tot 15 mei een grotebuitenlandse reis gehouden naar Brazilië. Degroep bestond uit 18 studenten, 2 aio's en 1professor. Tijdens de reis door Brazilië werdgeprobeerd een beeld te vormen van het tech-nisch-fysisch onderzoek in Brazilië. Zo warener veel excursies naar universiteiten, instellin-gen en bedrijven. Ook is veel contact gelegdmet de lokale studenten. Hieronder volgt eenkorte samenvatting van wat er allemaal is mee-gemaakt. Over enkele maanden zal er een uitge-breid reisverslag uitkomen. Deze kan dan bijFrancken opgehaald worden.

Rio de Janeiro

Zaterdagochtend 23 april begon de reis naarBrazilë. We vertrokken met een touringcar naarSchiphol. De spanning was groot bij de deelnemersen de leiding. Zou alles wel goed gaan?

Vanaf Schiphol vlogen we via Lissabon naarRio de Janeiro. Zaterdagmiddag rond vijf uur loka-le tijd kwamen we aan in Rio. Hier zouden we eenweek verblijven. Op het vliegveld stonden onze

rel achteraf was ookzeker de moeite waard.Woensdagochtend wer-

den we verwacht bij hetOceanlab. Dit is een testfaciliteit

bestaande uit een grote bakwater waarin golven kunnen wor-

den opgewekt. Hierin wordt voorna-melijk onderzoek gedaan naar drijfge-

drag van off-shore boorplatforms en boten.Donderdag gingen we op bezoek bij het

museum van de astronomie. Helaas was hetgeschreven commentaar alleen in het Portugees.Gelukkig was er een begeleider die ons wegwijswilde maken in de de wereld van de sterren, zwar-te gaten en sterrenkijkers.

Vrijdag was alweer de laatste dag dat we in Riode Janeiro waren. Eigenlijk stond een excursienaar de energieleverancier Cepel op het program-ma maar om onduidelijke redenen konden we nietlangskomen. Als alternatief gingen we op jeeptochtdoor de jungle. Ook gingen we met de jeep naareen favela: een Braziliaanse sloppenwijk.

nend! Op de vorige pagina zie je een deel van hetprachtige uitzicht over de stad met in de verte deSugar loaf mountain die we ook nog zouden bezoe-ken.

Het wereldberoemde jezusbeeld hebben wenatuurlijk ook gefotografeerd.Het standbeeld toont Jezusmet uitgestrekte verwelko-mende armen.

Dinsdag stond er eenexcursie naar de universi-teit van Rio de Janeiro(UFRJ) op het pro-gramma. DeUFRJ heeft

een

e n o r -me campus opeen los eiland aande stadsrand. Bijde ingang van defaculteit natuurwe-tenschappen merk-ten we al snel dathet vinden vanonze contactper-soon geen makke-lijke opgave zouzijn. De receptio-nist sprak alleenPortugees en hijkende de pro-fessor ook niet.Na veel rond-vragen en zoeken kwamen we toch aan bij onzebestemming. We werden zelfs ontvangen door eencomplete delegatie. De rector van de faculteit wasaanwezig, twee professoren en een drietal studen-ten die ons zouden rondleiden. Ook moesten zetolken, aangezien de professoren niet bepaaldvloeiend Engels spraken. Na een presentatie kre-gen we een rondleiding langs de materiaalkundevakgroep. Ook kwamen we langs het lab van devaste stof fysica.

's Middags werden we bij het bedrijf Praxiarverwacht. Praxair maakt opslagtanks voor o.a.vloeibaar stikstof. Hier kregen we nog een interes-sante rondleiding langs de productiehallen. De bor-



Vergankelijkheid 19


wij deze week een druk programma hadden, metveel wetenschappelijke excursies.

Maandag brachten we een bezoek aanUniversidade do Sao Paulo (USP), de grootste uni-versiteit in Sao Paulo. Hier liet Professor Alinka, dieons overigens zeer goed ontving, ons de lineaireversneller zien. Laatstgenoemde was echter vooreuropese begrippen enigszins verouderd, maardesalniettemin was het interessant om de werkingvan een dergelijke opstelling te bestuderen.

Na een uitstekende lunch op de campus wer-den wij door een, van oorsprong nederlandse, pro-fessor rondgeleid langs enkele vakgroepen, waar-onder zijn eigen hydrogen-group. Het was van hemvooral leuk te horen hoe het is om als Nederlanderin Sao Paulo te leven en te werken.

De dinsdag begon opnieuw met een bezoekaan USP. Dit bezoek was doorAlinka op typisch braziliaansewijze voorbereid: zij regelde deinvulling van de excursie terwijlwij al aanwezig waren.Ondanks dat werd het wel eenboeiende ochtend waarbij weenkele Materials Science-groe-pen bezochten, hiervan wasmet name het onderzoek naarnatuurlijke kristalstructureninteressant.

Na de lunch vertrokken wijnaar Instituto Butantan, dat ook

op de USP-campus ligt. Hier houden ze slangen enandere giftige dieren, doen ze onderzoek naar dewerking van gif en fabriceren ze tegengif. Eentegenvaller was wel dat 2/3 van het instituut geslo-ten was voor onderhoud, maar al met al was hettoch de moeite waard.

Woensdag stond een bezoek aan Campinasop het programma. Campinas is een stad op eenkleine 90 kilometer van Sao Paulo waar de univer-siteit Unicamp gevestigd is. Dit betekende dusweer heel vroeg op staan. Voordat wij naarUnicamp gingen brachten we echter eerst eenbezoek aan de LNLS Synchrotron, een volledigbraziliaans project en een bijzonder staaltje vanhoogstaande technologie, waar onderzoek werdgedaan m.b.v. synchrotron licht. De middag brach-ten we door bij Unicamp, waar we ten eerste eenBrazilie-promo-praatje kregen van de PR-managervan de universiteit en vervolgens een bezoekbrachten aan de Metallurgical Department.

Sao Paulo

Na voor de laatste keer de bars en discothekenvan Rio te hebben afgeschuimd, vertrokken wij opde vroege zaterdagochtend, voor sommigen nogsteeds de late vrijdagavond, met de bus naar SaoPaulo. Een reis van een kleine acht uur, waarbij wijde kans kregen om een en ander te zien van hetprachtige braziliaanse landschap. Een kans die omeerder genoemde reden slechts door weinigenbenut werd.

Het hotel waar we aankwamen bezat gelukkigalle faciliteiten die een groep 'arme studenten' magverwachten: bar in de kamer, zwembad op het daketc. ‘s Avonds ondervonden we ook hoeveel moge-lijkheden er in Sao Paulo zijn voor een stel studen-ten uit Goningen om ontzettend luxe uit eten tegaan voor een, voor ons, rede-lijke prijs. Deze levenstijl heb-ben de meesten van ons gedu-rende de week voortgezet en'decadentie' zou dan ook eenthema worden deze week.Naast het genieten van luxedineetjes en het goede nacht-leven hadden we deze weekechter wel een druk program-ma te volgen.

Deze week werden wijtrouwens vergezeld door Prof.De Hosson en Uazir, diesamen met Erik de wetenschappelijke begeleidingvormden. Iemand anders, die ook vanaf deze weekmet ons meereisde, was onze buschauffeur annexvrouwenconnaisseur Ronaldo, die hier nog wel eenspeciale vermelding verdient: Hij verhief de woor-den 'muito gata' en 'lekke wijv' tot begrippen dieons nog lang zullen heugen. Hulde aan de man.

Enfin, zondag begonnen we de week met eenhalf dagje sightseeing, dit viel nog niet mee omdater in Sao Paulo niet zoveel 'sights' zijn, de hoogte-punten waren het Museu do Ipiranga (historie vanSao Paulo) en Iburapuera Park. Sao Paulo is eenhele indrukwekkende stad, maar dit is vooral van-wege de omvang en de diversiteit. In 'Groter SaoPaulo', zoals de stad met al haar aanliggende stad-jes genoemd wordt, wonen zo'n 20 miljoen men-sen. De stad behoort tot een van de meest welva-rende van Brazilie, dit heeft zij vooral te dankenaan de vele industrie die er gevestigd is. Voor onswas dit natuurlijk ook erg interessant, vandaar dat

Donderdag moesten wij nog eenmaal vroegopstaan om naar San Jose dos Campos te reizen,dit ligt ook zo'n 90 kilometer buiten Sao Paulo. Hiergingen we op bezoek bij het Centro TécnicoAeroespacial (CTA) en het Instituto de EstudosAvançados (IEAv). Deze instituten omvattensamen met nog een aantal instituten een soort mili-taire academie/technische universiteit. Hoewel destructuur van de organisatie nog wat onduidelijkbleef was het een leuk bezoek waarbij we een kijk-je konden nemen bij onderzoek op het gebeid vanluchtvaarttechnologie.

De laatste dag van deze drukke week hebbenwe doorgebracht aan het strand van Guaruja, hierkonden we heerlijk ontspannen, zwemmen, voet-ballen en bodyboarden. Een prima afsluiting vaneen leuke en leerzame week!



Verser kan de cocossap niet

De hele groep

Prof. de Hosson en de eerste Transmission Electron Microscope

Vergankelijkheid 21


Curitiba en Foz do Iguaçú

Zaterdagavond 7 mei kwamen we rond achtuur aan in Curitiba. Het hotel waar we verblevenwas het meest luxe die we tot nu toe haddengehad. De kamers waren allen voorzien van ruimekeukens en waren opgedeeld in woonkamer (waarvoor ons nog de slaapbank uitgeklapt was) en tweeslaapkamers. Beide slaapkamers hadden eeneigen badkamer. De tiende verdieping was geheelingericht voor recreatie. Er was een pooltafel (mette kleine ballen) en een fitnessruimte en er bevondzich daar nog een Grillrestaurantje. De eersteavond is iedereen in kleine groepjes gaan eten ende stad gaan verkennen.

Zondag was er de mogelijkheid om de toeris-tenbus te nemen die langs alle toeristischebezienswaardigheden rijdt, zoals het Museu OscarNiemeyer, en de Jardim Botanico en de vele par-ken die de stad bezit. 's Avonds was weer een vrijprogramma. Zeven van ons hebben van de kansgebruik gemaakt en zijn naar een voetbalwedstrijdgeweest tussen Coritiba en Palmeiras uit SãoPaulo. Deze wedstrijd eindigde in een 1-0 overwin-ning voor Coritiba.

Uitzicht over de gigantische wereldstad Sao Paolo

oep bij Praxair

che was het zeker.Na nog even de watervallen vanaf een uitkijk-

torentje te hebben gezien, moesten wij snel naarhet hotel om ons klaar te maken voor het bezoekaan de grootste dam ter wereld op de grens vanBrazilië met Paraguay, de Itaipudam. Deze damwas adembenemend. Hij bestaat uit twintig genera-toren (waarvan twee nog in aanbouw), elk goed om1,2 miljoen huishoudens van stroom te voorzien,90% van Paraguay en 85% van Brazilië wordt vanstroom voorzien door deze dam. Wij kregen eentechnische rondleiding, eerst over de dam, en ver-volgens in de dam. Van dichtbij mochten wij degeneratoren zien. Erg imposant!

Vrijdag was alweer de laatste dag van deprachtige en leerzame drie weken Brazilië. Maardeze dag bracht nog veel moois met zich mee. Erstond namelijk een reisje naar Argentinië op hetprogramma. Met een busje en gids (onze eigen busmocht niet over de grens) staken wij de grens overnaar Argentinië, waar wij van die kant de waterval-len konden bekijken. Het grootste gedeelte van dewatervallen ligt in Argentinië

Vanaf deze kant is het een hele wandeling naarde waterval, over een bruggetje over de rivier heen.Maar eenmaal bij de watervallen was het een nógmooier zicht dan vanuit Brazilië, je kon namelijkvan boven recht de waterval in kijken. En je werd erkletsnat van de nevel.

Na een lunch was er nog de jungletoer die wijdeden. Een jeep reed ons eerst vijfentwintig minu-ten door de jungle en bracht ons bij een haventje,waar weer een bootje op ons lag te wachten. Dezeboot bracht ons naar een waterval die vanuit hetvorige bootje niet te zien was, deze lag namelijkachter een grote rotspartij. Het bootje bracht onsheel dicht bij deze waterval, waaronder wij weder-om een douche namen.

Na een wandeling terug naar boven richting debus zat de dag er weer op. In het hotel kregen wijnog snel de gelegenheid om te douchen. Daarnawerd alle bagage in de bus geladen. De Braziliëreiszat erop, de terugreis van achttien uur reizen metde bus en twaalf uur vliegen stond op het punt tebeginnen. Het gewone leven moest weer opgepaktworden.

Namens de SLEF,Reeuwerd, Sander O. & Marc

Maandag stond The Paranaguá Jungletrain ophet programma. Helaas reed deze trein alleen inhet weekend helemaal door naar Paranaguá enkwamen wij niet verder dan een klein dorpje. Opdeze reis keken wij onze ogen uit. Zo reed de treinons door de dichte jungle en langs de steilsteafgronden.

Nadat we een uurtje in het kleine onbekendedorpje waren gebleven, vertrokken we met onzebus richting Paranaguá. In Paranaguá kreeg ieder-een de keuze om de stad te gaan bekijken of meete gaan naar het strand. De groep werd in tweeëngedeeld en de bus reed met de strandgangers naarhet strand. Vier van de achterblijvers namen hetervan en namen een speedboot naar een nabijge-legen eilandje waar verscheidene tropische verras-singen op hen lagen te wachten.

Dinsdag was het weer tijd om langs de bedrij-ven te gaan. 's Ochtends stond de motorfabrikantTritec op het programma.Bij Tritec kregen wij eeninleiding over hoe het bedrijf uit een joint venturetussen BMW en Chrysler is ontstaan. En er werdons verteld over het milieubeleid bij het bedrijf.Vervolgens was er een rondleiding langs de water-zuiveringsinstallatie en de afvalscheidingunit vanTritec. Daarna kregen wij een rondleiding door defabriekshallen, waar van losse onderdelen eensterke motor werd gebouwd.

Na een broodje te hebben gegeten op eengrasveldje in de schaduw van de bus, vergezelddoor een zwerfhond, vertrokken wij naar VolvoTrucks, voor de volgende rondleiding.

Bij Volvo kregen wij een vluchtige rondleidingen zagen wij eerst hoe de enorme motoren inelkaar gezet werden en daarna hoe de trucks wer-den geassembleerd.

Woensdag was het alweer tijd om vroeg te ver-trekken naar Foz do Iguaçu. Na een lange reiswerd er snel omgekleed en met de hele groepgegeten bij een restaurant dat het niet waard is omer meer over te vertellen.

Donderdag gingen wij met ons allen naar deBraziliaanse kant van de watervallen van Foz doIguaçu. Hier was er de mogelijkheid om de water-vallen vanaf het water te bekijken, met de beloftedat je een goede douche zou krijgen. Met een ster-ke reddingsboot werden wij stroomopwaarts geva-ren, waar wij van ongeveer 300 meter afstand dewatervallen konden zien. Een machtig gezicht!

Op de terugweg voer de schipper ons nogonder een klein watervalletje door, een goede dou-



Activiteiten Francken Filmavond: Team America

tertijd tot uiting. Mijn collectie Barbie's en Baby-Born's zal dan ook de verzameling van menigander collectioneur doen verbleken. Hoe dan ook,het leek mij een goede filmkeuze.

De film bleek een soort parodie op deThunderbirds. In de vorige Francken Vrij is beklaggedaan over het feit dat in de film te weinig seksvoorkwam en ik was bang dat dit ingrediënt, door-dat de film over poppen gaat, ook zou ontbreken.Niets was echter minder waar want seks en geweldkwamen in grote proporties aan bod. Bij doodge-schoten Fransozen, een zwaar verminkteEiffeltoren (we saved you from the terrorists), eneen met C2 opgeblazen Micheal Moore moest ikeen traantje wegpinken. Maar toen er zowaar eenheuse seksscène voorbij kwam waarin pijpen, bef-fen en anaal ruim in beeld gebracht werden, wist ikdat ik met een gerust hart weer huiswaarts konkeren.

Met een opkomst van een mannetje of vijftien,gewapend met een goede film en enthousiastemensen kan ik concluderen dat ook deze avondweer geslaagd was.

Rudy Schuitema

Ondanks dat negentig procent van actiefFrancken met een caipirinha van de Braziliaansezon aan het genieten was, werd er op de thuisba-sis toch nog het een en ander georganiseerd.Onder aanvoering van aankomend bestuursvoor-zitter in samenwerking met de Borrelcie, werd hetidee van een nieuwe Francken Filmavond gereali-seerd.

Uiteraard werd deze avond weer mede moge-lijk gemaakt door onze oosterse vrienden van hetChinees Indisch restaurant Tak Kee. Door een uit-stekend opererende Borrelcie was de koelkastzoals altijd weer rijkelijk gevuld, en de franckenbio-scoop opstelling maakte het geheel af. Ik wist dat ikals ouderejaars het goede voorbeeld gegeven hadtoen ik een groepje eerstejaars studenten debeamer uit zag proberen met filmpjes van deBangbus. Grote stukken vlees werden geprojec-teerd op de blinde muur in de kamer, en vanuit deboxen klonk een oorverdovend gekreun; we warengereed.

Er werd voor de film Team America gekozen. Ikben altijd al een groot fanaat geweest van poppenin alle soorten en maten. Dit kwam al in mijn kleu-

Vergankelijkheid 23

Activiteiten Francken Filmavond

Vergankelijkheid 25

Activiteiten Facfeest & Lezing

Activiteiten Facfeest Desert Storm

Op een vrijdagmiddag rond de klok van 4 bevin-den zich in een zaaltje in het NCC zo'n 25 studenten.Buiten is prachtweer & het laatste college is al urengeleden afgerond. Waarom zitten zij niet buiten meteen koel pilsje het weekend te vieren? Daar moet weleen goede reden voor zijn, en die is er natuurlijk ook;zij staan op het punt twee lezingen te ontvangen metals gemeenschappelijk thema "verborgen en weerzichtbaar".

En dat daarmee heel wat te bedenken valt blijktwel uit de verschillendheid van de onderwerpen:Quantumcryptografie en Wapendetectie.

RuG's eigen docent quantumfysica Caspar vander Wal begint met zijn korte lezing over verstrengel-de quantumtoestanden en hoe deze te gebruiken zijnbij het verzenden van versleutelde informatie. Dat dittricky business is blijkt wel uit de verwarring die detheorie met zich meebrengt. Daar komt nog eens bijdat de apparatuur die dit mogelijk moet maken ookbepaald niet simpel is. Goed nieuws is wel dat hier oponze faculteit onderzoek naar dit fenomeen in vollegang is, dus als het eenmaal lukt zullen wij de eer-sten zijn die ervan horen.

Tijd om al deze kennis eens goed te laten bezin-ken krijgen we niet, want de voorzitter kondigt alweereen nieuwe spreker aan: Lucas van Ewijk. Lucas iswerkzaam bij TNO defensie, en werkt daar onderandere aan verborgen wapen detectie. Hierbij den-ken wij aan kleine handwapens als pistolen en mes-sen, maar daar rekenen wij ons toch even buiten de'grote' wapens zoals schepen en vliegtuigen. Heteerste deel van zijn lezing handelt dan ook overradar-detectie. Het tweede deel over het opsporenvan wapens verstopt onder kleding. Dit gebeurt metmillimeterstraling, die komt uit een zeer handzaamapparaatje dat TNO ontwikkeld heeft. Op buitenland-se concurrentie heeft TNO een goede voorsprongomdat hun apparaat ongeveer tien keer zo klein is alsvergelijkbare detectoren, en daarbij ook nog eenseen stuk sneller. Heel fraai allemaal.

Bij het einde van de lezing wordt dan de borrelaangekondigd, die wegens het stralende weer danook maar buiten wordt gehouden, en hiermee wordthet weekend alsnog feestelijk ingeluid.

‘Ome’ Tim Hulshof

Na maanden van voorbereiding en recruteringonder de fwn-studenten van de verschillende stu-dieverenigingen was het dan eindelijk zover:Operation Desert Storm. Iedereen wist wathaar/hem te doen stond, maar hoe de situatie ophet battlefield Strand Noorddijk in werkelijkheidzou zijn was voor velen toch een verrassing. Demeesten hadden gekozen voor de bus om zichnaar het slagveld te begeven, anderen toondenzich meer geschikt voor de landmacht en onder-namen de barre tocht op de fiets. Het gros van demilitairen was ook uitgedost in een goede outfitbestand tegen de hardships van de desert. Terplaatse aangekomen bleken we met onze neus inde boter te vallen. Het was de taskforce gelukt omzelfs meerdere Osama's en Saddams uit te scha-kelen. Dit moest natuurlijk gevierd worden met eenflinke dosis alcohol die voor de spotprijs van 1euro de hele nacht rijkelijk vloeide. Helaas werd ditfeest enigszins verstoord toen enige Abu Graib-gevangen zich vertoonden. Niet alle militairen ble-ken zich netjes gedragen te hebben in dezegevangenis. Ook verscheen er later die nachtopeens een zelfmoordenaar ten tonele; ook in onseigen Lewenborg lijkt de Jihad te zijn begonnen.Marc probeerde hem nog uit te schakelen met zijnbazooka maar hij bleek al zo onder invloed dat hethem niet gelukt is raak te schieten. Van de zelf-moordenaar was na zijn aanslag weinig meerover. Enige aanwezigen dachten FranckenlidErnst te herkennen.

Maar al deze smetjes mochten de pret nietdrukken en met muzikale ondersteuning van deMighty Mashed Potatoes en de diverse dj's ginghet feest tot in de kleine uurtjes door. Toen de ope-ratie geslaagd was, werden de troepen terugge-trokken om volgens goed Amerikaans gebruik eenenorme bende achter te laten. De legertop, ookwel facfeestcommissie genoemd, was erg tevre-den over de enorm grote deelname aan deze ope-ratie en de inzet die iedere soldaat getoond heeftom de operatie tot een geslaagd einde te brengen.

Anneke Praagman

Activiteiten Lezing Quantumcryptografie& Wapendetectie

Een kijkje bij Onderzoeksgroepen Materials Science and Computational Physics

the data of one complete cycle of loading and unlo-ading. The unloading data is treated assuming thatthe displacement recovered is largely elastic. Then,the hardness and Young's modulus can be determi-ned by solving the elastic contact problem.

The research described in this contribution toFranckenVrij is related to understand superplastici-ty. Very large elongations to failure (>200%), char-acteristic for superplastic materials, are usuallyobtained in fine-grained alloys presenting a stablemicrostructure against coarsening and an averagegrain size of the order 10μm or smaller. It is gene-rally accepted that the mechanism by which thesuperplastic deformation occurs in these materialsinvolves relative grain translation by grain bounda-ry sliding accompanied by dislocation and/or diffu-sion creep as accommodation mechanisms. Fromthe point of view of practical applications the maindrawback of superplastic forming based on fine-grained materials is given by the very slow formingrate (<10-3 s-1) imposed by the superplastic flow.Consequently fine-grained superplasticity is cur-rently used in aerospace industry, prototyping orsmall series automobiles. However, the drawbackof the SPF process is a very low forming speed,thus a long process cycle. Therefore, specific focusis to develop understanding of deformation mecha-nisms in coarse grained alloys which can lead tothe forming speed 100 times faster as comparedwith conventional fine grained materials. Suchdevelopment can lead to the transition from nicheapplications, were currently conventional super-plastic forming of fine-grained alloys are used,towards volume component production.

II. ExperimentsRecently, the indentation-induced plasticity in

ultrafine-grained Al and Al-Mg thin films has beenstudied, in the group of Materials Science using insitu nanoindentation in a transmission electronmicroscope (TEM) together with conventionalquantitative ex situ nanoindentations [2]. An exa-mple of the observation is displayed in Fig. 1.

The interesting findings are the following:extensive grain boundary motion has been obser-

Superplasticity: atoms may be stupid but theyare not fickle?

I. IntroductionIn the past two decades, significant focus has

been given towards the development of techniquesfor characterizing the mechanical properties of thinfilms and small volumes of material. Load anddepth sensing indentation, commonly referred to asnano-indentation, is a way by which this has beenachieved. However, the material properties thatcan be probed with this technique depend on theindenter tip geometry. The most common catego-ries of tip geometries are: spherical, cube triangu-lar, and cube corner. In general, sharp, geometri-cally-similar indenters such as the Berkovich trian-gular pyramid are useful when one wishes to probeproperties at the smallest possible scale. This tip isoften preferred over the Vicker's (cube corner) forhardness measurements because the apex can bemore readily fashioned to meet at a point ratherthan the inevitable line that occurs with the Vickersfour-sided geometry. Moreover, it has no majorflaws and is easier to calibrate. Therefore, theforce/area relationship can be reliably calculated atvery low loads. Spherical indenters usuallyemployed by ultra-low load indentation methods.

The properties routinely measured with theBerkovich indenter are the hardness and the elas-tic modulus; additionally methods, which are still ina first stage, are also available for measuring strainrate sensitivity, and internal friction. When the spe-cimen temperature can be controlled, it is also pos-sible to determine parameters characteristic ofthermally-activated plastic flow, such as the activa-tion energy and stress exponent for creep.

In order to determine the hardness and elasticproperties of a material using load and depth sen-sing indentation techniques, several methods havebeen developed. One of the important advantagesof these methods is that it is not necessary tomeasure the area of the hardness impression byimaging, thereby facilitating property measure-ments at the sub-micron scale. The contact areaand the mechanical properties are determined from


Een kijkje bij Materials Science and Computational Physics

Vergankelijkheid 27


crystal around the point over an angle.We characterize the grain boundary by . Forstudying the effect of the presence of Mg atoms atthe boundary, a percentage >1% of Al atoms canbe substituted by Mg atoms in a strip of width along the grain boundary. Fixed boundary condi-tions are imposed at and . At y=0the surface is free. A schematic representation ofthe configuration is shown in figure 3.

Standard MD technology has been applied tosimulate the motion of the material atoms. The timestep size we use is 0.001ps, and atomic configura-tions are recorded every 800 time steps.

ved in pure Al, whereas Mg solutes effectively pinhigh-angle grain boundaries in the Al-Mg alloyfilms. Remarkably, the mobility of low-angle boun-daries in Al-Mg was found to be less affected by thepresence of Mg. Figures 2a shows two grains in anAl-5.0wt%Mg layer, separated by a low-angle tiltboundary. The grains share the same <112> zoneaxis, but are in different two-beam conditions dueto their slight misorientation (~ 0.7°). Figure 2bshows the grains after an indentation to be both inthe same diffracting condition as the grain in 2a. Atthe onset of plastic deformation, the boundary dis-integrated rapidly with the end result of the twograins becoming one.

The mechanism suggested for this grain-boun-dary pinning is a change in the atomic structure ofthe boundaries, possibly aided by solute drag onextrinsic grain boundary dislocations. Based on thedirect observations of incipient plasticity in Al andAl-Mg, it was concluded that solute drag accountsfor the absence of discrete strain bursts in indenta-tion of Al-Mg. Nevertheless, from transmissionelectron microscopy we cannot get a detailedproof, i.e. on an atomistic level, of the physicalmechanisms. For that reason the input of theComputational Physics group is essential. Tounderstand these physical phenomena the groupComputational Physics performed molecular dyna-mics simulations (MD).

II. SIMULATION METHODAn utmost important component of MD is the

interatomic interaction function. It should containthe essential physics and in this work a combina-tion of a Lennard-Jones potential with a splinecutoff (LJ-spl) and an analytic embedded-atom(EA) many-body potential was used. For a monato-mic system the total potential can be written as

(1)

where is the interatomic distance andis the local embedding density for atom.

Al and Al-Mg alloy films are modeled by a rec-tangular slab of a triangular lattice crystal. Theslab has dimensions , where and

with and denotes thelattice parameter, and contains approximately198000 atoms. This corresponds to a film of thick-ness 242.73Å and width 5717.14 Å. A grain boun-dary in the film is modeled by rotating part of the

Figure 1. Series of bright-field images from an in situindentation on Al-1.8wt%Mg. No movement of the high-angle grain boundaries is observed.

Figure 2. a) Dark-field images of two grains of a Al-5.0wt%Mg layer separated by a low-angle <110> tilt boun-dary; b) Dark-field image after indentation

Figure 3: Schematic representation of the simulationmodel. The white (gray) circles represent the Al (Mg)atoms. The black circles represent the indenter boundaryatoms that interact with the atoms in the Al-Mg film. denotes the grain boundary angle.

film has an imprint of the indenter remaining on itssurface and contains many remaining dislocations.

Results for the Von Mises stress for variousindentation depths are shown in Fig.5. The posi-tions of the Mg atoms are clearly visible (small darkgray spots). Hence, at the positions of the Mgatoms the stress is locally high. For d=-11.4 Å (loa-ding) the region with high stress due to the inden-ter force has the shape of the legs of a triangle(dark gray region). In this region the dislocationswith Burgers vectors and propagate along theirslip lines. Comparing the corresponding panels inFig. 4 and Fig. 5 these dislocations and the grainboundary dislocations can be identified.

Increasing the percentage of Mg atoms in thestrip of width around the grain boundary to

increases the chance that grain boundarydislocations are pinned at the Mg atoms. Thereforeless grain boundary dislocations are able to move,but the ones that move, move as far away as in thecase of (results not shown).

We now indent an Al-Mg film with a high-anglegrain boundary ( ).The overall percentage ofMg atoms is 1%. Initially, the grain boundary onlywinds a little (Fig.6a). Deeper indentation results ina displacement of the top of the grain boundary(away from the indenter) and in the nucleation ofdislocations, with Burgers vectors and , under theindenter and in surface slip steps (Fig.6b). Thesedislocations propagate in the film in a jerky waybecause they may become temporarily pinned atthe Mg atoms. From the Von Mises stress it can beconcluded that at an indentation depth of approxi-

mately -16.8 Å, thestress under the inden-ter becomes so high, inparticular at atomicsites where Mg atomsare located, that dislo-cations are emittedfrom these sites. Afterthe emission of such adislocation (at d=-17.0Å) the stress under theindenter is reduced.The maximum dis-placement of the grainboundary top duringthe loading process isapproximately 15Å.During the unloading

III. RESULTS We first indent an Al-Mg film with a low-angle

grain boundary ( ). The overall percentage ofMg atoms is 1%. After initial contact the grain boun-dary dislocations try to move away from the inden-ter but they are hindered by the Mg atoms (Fig.4a).Compared to the pure Al case, the motion is moreslowly and appears to be jerky. The vacanciesremain on their original positions (Fig.4a).Indenting further results in the nucleation of dislo-cations, with Burgers vectors and , under theindenter and in surface slip steps (Fig.4b). Also thepropagation of these dislocations in the film is jerkydue to the presence of the Mg atoms. The disloca-tions with Burgers vector move in the direction ofthe grain boundary. Grain boundary dislocations atthe bottom part of the film are pushed further awaythan the ones at the upper part. The maximum dis-placement of the grain boundary during the loadingprocess is approximately 86Å. Compared to thepure Al case this displacement is not well-definedsince during their motion the dislocations stick forsome time to the Mg atoms. Thus, the maximumdisplacement depends on the positions of the Mgatoms in the film. During the unloading process dis-locations with Burgers vectors and try to movealong their slip directions, but most of them remainpinned at a Mg atom. Single dislocations may pro-pagate to the surface, make a surface slip step anddisappear. Also the grain boundary dislocations areunable to move back in the direction of their origin-al positions (Fig.4c), in particular the ones thatmoved very far away. In the final stage the Al-Mg



Figure 4 Motion of a grain boundary characterized by during nanoindentationof a A-Mgl film. The original position is indicated by the black line. Atoms with a coordinationnumber different from 6 are colored black. The indentation depth is (a) d=-3.8 Å (loading). (b)d=-11.4 Å (loading). (c) d=8.0 Å (unloading). Only part of the film in the x-direction is shown.

Vergankelijkheid 29


sion: high-angle grain boundaries hardly move inAl-Mg alloy films. The mobility of low-angle grainboundaries in Al-Mg films is less affected by thepresence of Mg. In order to reduce the stress thatbuilds up in the region under the indenter duringthe loading process of an Al-Mg film with a high-angle grain boundary, dislocations are emittedfrom atomic sites occupied by Mg atoms. Thiseffect is not seen in an Al-Mg film with a low-anglegrain boundary.

REFERENCES

[1] W.A. Soer J.T.M. De Hosson, A.Minor, J.W.Moris , E.A. Stach, Acta Materialia 2004: 52;5783. [2] K. Michielsen, J. T. M. De Hosson, M.T. Figge,H. De Raedt, Physical Review B,2005.

process dislocations are moving along their slipdirections but they are very much hindered by theMg atoms. As a result, many dislocations remainin the Al-Mg film after unloading. The top part ofthe grain boundary remains displaced away fromthe indenter and the Al-Mg has an imprint of theindenter remaining on its surface (Fig.6c). If weincrease the percentage of Mg atoms in the stripof width around the grain boundary to then thechance that grain boundary dislocations are pin-ned at the Mg atoms increases. As a result, thetop part of the grain boundary may displace lessthan for the case or not at all (results notshown).

IV. SUMMARY

The combined research between the twogroups leads to the following interesting conclu-

Figure 5 Von Mises stress for various indentation depths d. The figure for d=8.0 Å is taken during the unloading process,the other ones are taken during the loading process. The black line indicates the original position of the grain boundarycharacterized by . The overall percentage of Mg atoms is 1%. Only part of the Al-Mg film in the x-direc-tion is shown. Bottom left corner: (-200.00 Å , -242.73 Å), top right corner: (230.00 Å, 0 Å).

Figure 6: Motion of a grain boundary characterized by during nanoindentation of an Al-Mg alloy film. Theoriginal position is indicated by the black line. The overall percentage of Mg atoms is 1%. Mg atoms are colored light grayand atoms with a coordination number different from 6 are colored black. The indentation depth is (a) d=-3.8 Å (loading).(b) d=-11.4 Å (loading). (c) d=8.0 Å (unloading). Only part of the Al-Mg film in the x-direction is shown.

Voorstelronde Bestuur 2005-2006

Beste leden,

Toen ik een paar maanden geleden gevraagd werd voorzitter vanT.F.V. Professor Francken te worden voelde ik me vereerd deze rol hetkomende jaar te mogen vervullen. Het eerste wat je dan te wachtenstaat is het zoeken van bestuursgenoten. Na veel informeren, polsen,praten en stemmingen en opinie's beluisterd te hebben in de wandel-gangen heb ik uiteindelijk 3 zeer geschikte medestanders gevonden diesamen met mij staan te trappelen om komend jaar de mooie verenigingT.F.V. Professor Francken, te besturen.

Allereerst zal ik mezelf voorstellen voor degenen die mij nog nietkennen: ik ben Christiaan Gradus Frederik van der Kwaak en 22 jaaroud. Ikzelf ben na mijn middelbare school hier in Groningen te hebbenafgerond eerst een jaar naar de Verenigde Staten geweest. Aldaar heb ik een jaar lang de highschoolbezocht en veel gereisd. Na een jaar lang wat van de wereld gezien te hebben was ik lang genoeg van huisweggeweest om Groningen weer te waarderen en besloot ik hier natuurkunde te gaan studeren. In mijneerste en tweede jaar was ik vaak in de stad te vinden en pakte mijn punten mee. Toen ik aan mijn derdejaar begon vond ik het tijd om actief aan het studentenleven te gaan deelnemen, en besloot ik fiscus te wor-den van het ingenieurssymposium. Gaandeweg het organiseren van dit grote evenement merkte ik dat ikhet steeds leuker begon te vinden om concreet bezig te zijn en met mensen samen te werken, met alshoogtepunt een fantastisch symposium.

Als voorzitter zal ik een jaar lang het gezicht van de vereniging zijn, het bestuur aansturen, aanspreek-punt voor veel mensen zijn en overleg voeren met andere verenigingen. Bij Francken staan de leden op deeerste plaats en ik vind het dan ook erg belangrijk om een goed contact met jullie te onderhouden. Hetbestuurswerk gaat immers verder dan alleen de formele taken: ik zal proberen zoveel mogelijk activiteitenbij te wonen en goed op de hoogte te blijven wat er onder de leden speelt. Wanneer er vragen of kwestieszijn hoop ik dan ook dat jullie op me af zullen stappen en niet schromen contact met mij of mijn bestuurs-genoten te zoeken. Ik hoop en verwacht dat mijn bestuursjaar net zo succesvol zal zijn als het huidigebestuursjaar en dat Wendy, Tom, Reeuwerd en ik er een prachtig jaar van zullen maken!


Nieuw bestuur 2005-2006

Reeuwerd

Ik ben Reeuwerd Straatman. Ik loop komend studiejaar al twee jaar rondbij natuurkunde en ook bij Francken. Ik zal dan dus met mij derde jaarbeginnen.

De meeste mensen bij Francken kennen mij beter onder de naamPraatmans. Waarom ik deze bijnaam draag, zul je (als je me nog niet kent)vrij snel doorkrijgen.In mijn tweede jaar bij Francken heb ik de lustrumreis naar Brazilië medegeorganiseerd. Deze reis heeft, op het moment dat dit gedrukt wordt, netplaats gevonden. Verder ben ik bijna niet bij Francken weg te slaan.Het komende jaar zal ik de functie van penningmeester bekleden in het

bestuur van Francken. Ik ben deze uitdaging aangegaan, ten eerstenatuurlijk omdat het mij leuk lijkt, maar ook omdat ik een boel hoop te leren.Tot ziens volgend jaar bij Francken!

Vergankelijkheid 31

Nieuw bestuur 2005 - 2006

Wendy

Ik ben Wendy Docters, 21 jaren jong en tweedejaars sterrenkunde student.Voor de mensen rondlopend op de universiteit die mij niet kennen: als ik geencolleges volg, ren ik voor me uit mompelend door de gangen van het NCC (ove-rigens niet een teken van gek worden in mijn ogen, maar van genialiteit) of staik bij te komen van het rennen onder het genot van een sigaret.

Op de middelbare school was ik al actief bij verschillende organisaties. Na het eerste jaar studeren aande RUG (waarin ik overigens in die tijd heel fanatiek in was) kwamen de organisatiekriebels weer terug. Ikheb toen plaatsgenomen in de ingenieursymposium commissie. We hebben met zes commissieleden vandrie verschillende studieverenigingen vijf maanden naar een enkele dag toegewerkt, die overigens eengroot succes werd. In die vijf maanden heb ik een paar waardevolle dingen geleerd op een aantal verschil-lende gebieden.

En dan nu gevraagd voor het bestuur van T.F.V. Professor Francken. Een hele eer als je bedenkt dat ervan je gevraagd wordt om een vereniging door turbulente tijden heen te loodsen: het samenvoegen van heteerste half jaar van een aantal studies staat immers voor de deur! Ik kan alleen maar zeggen dat ik, enongetwijfeld met mij het hele kandidaatsbestuur, mijn best ga doen om het in goede banen te leiden. Meerdan je best kan je immers niet doen...

Voorstelronde Bestuur 2005-2006

Tom

Beste Francken Vrij lezers, een korte introductie. Ik ben Tom Boot, de bedrij-vencommissaris voor het aankomende jaar. In een jaar Groningen is mij wel duidelijk geworden dat je als student natuur-

kunde niet om Francken heen kan. Zelfs als je de faculteit verlaat kom je nogte pas en te onpas de befaamde Franckenstickers tegen, een staaltje PR waarmenig bedrijf nog een puntje aan kan zuigen. De grote hoeveelheid activitei-ten, de Franckenkamer en de borrels zorgen voor een sfeer die het 'zware' stu-dentenleven veel gemakkelijker maakt. Zelf heb ik afgelopen jaar in de culturele commissie, de Cultcie, gezeten. Met

deze commissie hebben we een cabaretavond in het universiteitstheater geor-ganiseerd, die ik (nogal bevooroordeeld) erg grappig en geslaagd vond,ondanks het feit dat mijn voeten de hele avond in een lekkere plas koud bierhebben gestaan. Naast onze studievereniging, want er is ook leven naastFrancken, doe ik veel aan sport (tennis, circuiten), gitaarspelen en natuurlijk:uitgaan.Ik kijk ernaar uit om er komend jaar met iedereen een supermooi jaar van te

maken vol met alle dingen die Francken Francken maken. Iedereen nog eensuccesvolle afsluiting van dit jaar gewenst en tot volgend jaar!

SponsorcolofonDit nummer kwam mede tot stand door samenwerking met de onderstaande bedrijven en instellingen:

Hoofdsponsoren:

Verenigingssponsoren:

Co-sponsoren:

Bedrijven en instellingen die geinteresseerd zijn in advertentieruimte in een volgende editie van de Francken Vrijkunnen altijd contact opnemen met de bedrijjvencommissaris van de vereniging, Tom Boot


Unilever Peoplelink Stork NV

Introductie

Begin volgend jaar zal er weer een geweldi-ge introweek zijn voor de aankomend eerste-jaars.Hierna zal Francken alle eerstejaars vanharte welkom heten in de Franckenkamer.Verwelkom onze toekomst van harte, bied zewat te drinken aan en laat ze zien waar wijvoor staan!

Zomervakantie

Ook dit jaar organiseert Francken voor uallen weer een geweldige zomervakantie.Beloning: geen colleges en veel zon (als jeuit nederland weg gaat in ieder geval).Zeker een aanrader!

EindejaarsBBQ

1 Juli is het weer zover, we gaan met z’nallen weer lekker knoeien. Het jaar kan goedafgesloten worden met een biertje en flinkwat vlees buiten in de zon, achter bij gebouw13. Komt allen!

Activiteiten binnenkort door

T.F.V. ‘Professor Francken’

Eerstejaarsborrel & BBQ

We krijgen nooit genoeg van dat knoeien.Om de eerstejaars te verwelkomen komt erook volgend jaar weer een eerstejaarsborrelen BBQ.Komt allen!

Vergankelijkheid 33

Stage in het buitenland: De Verenigde Staten

Stage in het buitenland:De Verenigde Staten

papers, artikelen, verplichte huiswerkopdrachtenen leesopdrachten, die gewillig uitgevoerd wordendoor de studenten. Men wordt hier lekker beziggehouden en men heeft veel ambitie.Ik houd me met twee projecten bezig met tweebegeleiders: Unoh Kwon uit Korea en Juliet Risneruit de VS. Zij werken voor respectievelijk Komag enSeagate, twee grote fabrikanten van harde schij-ven. Sommige zaken mogen zij wegens de vertrou-welijkheid van elkaar niet weten, terwijl ik de neu-trale middenman speel. Het project waar mijn aan-dacht naar uitgaat is vrij tastbaar en toepasbaar,wat mij erg aanspreekt. Het richt zich op een nieu-we manier van data opslag in harde schijven enbeide fabrikanten zijn hier in geïnteresseerd.

Fig. 1 a. Standaardconfiguratie in een harde schijf [1]

Fig. 1 b. perpendiculaire configuratie van een harde schijf.

Op dit moment zijn er drie Franckenleden stageaan het lopen in de States. De redactie leek heteen leuk idee om deze drie stageverslagen te com-bineren. Marten, Robert en Tang waren alledrie ergenthousiast en zijn voor ons aan de slag gegaan.Hier is het resultaat.

Er wordt hard gewerkt opStanford. Studenten die zijn toe-gelaten tot deze gerenommeerdeuniversiteit wensen hun opleidinggraag af te ronden met louter A's(het equivalent van het cijfer 10 in

de Verenigde Staten) op hun resultatenlijst. De uni-versitaire campus ligt vlak naast het kleine plaatsjePalo Alto midden in Silicon Valley. Vele bekendebedrijven hebben hier hun hoofdkwartier gevestigd,bijvoorbeeld: Apple, Cisco, eBay, Google, HP, Intel,Oracle, Sun Microsystems en Yahoo. Hewlett enPackard waren studenten op Stanford en zijnbegonnen in een garage van een woonhuis in PaloAlto.Door een gelukkige samenloop van omstandighe-den ben ik in een studentenhuis op de campusterechtgekomen. In het voor Nederlandse begrip-pen vrij grote huis wonen om en nabij 60 studen-ten; jongens en meisjes. Het grote merendeel isundergraduate, studerend voor een (4-jarig) bach-elor diploma. Graduate studenten zijn studentendie onderzoek doen als visiting researcher, promo-vendus of een 1-jarige master programma doorlo-pen. De vrij jonge gemiddelde leeftijd in huis geefteen gezellige sfeer tijdens de gezamenlijke diners.Hieraan dragen ook een enorme gemeenschappe-lijke kamer en tafelvoetbal- en pooltafel bij. Bijna alle undergraduate studenten wonen op decampus die zelfs voor Amerikaanse begrippen ergruim opgezet is. Overdag is het een onoverzichte-lijk krioelen van fietsers die elkaar overhoop rijdenop weg naar hun colleges. Regelmatig vinden erongelukken plaats, niet zelden door toedoen vande eigenaardige eigenschap van vele Aziaten omzo hard mogelijk blinde bochten te nemen. College-uren vallen hier alles mee. De echte tijdsverslindingkomt door de vele essays, samenvattingen,

Beste Francken Vrij lezers,In het volgende stukje zal ik eenkorte impressie geven van mijnonderzoeksstage aan de mecha-nische eigenschappen van rodebloedcellen op the"Massachusetts Institute of

Technology" (M.I.T.) en Harvard school of publichealth, Cambridge, U.S.A.Nadat ik mijn afstudeeronderzoek had afgerond bijde vakgroep Materiaalkunde, moest ik om mijn bulte krijgen alleen nog een externe stage doen. Mijnvoorkeur van locatie ging uit naar de VerenigdeStaten met de noordoost kant in het bijzonder van-wege de rijke historie van de universiteiten. Verderwilde ik werken in een nieuw en uitdagend gebieden M.I.T. kwam bij mij als eerste in gedachte. Prof.De Hosson heeft mij geholpen met de eerste con-tacten en na een aantal maanden van post- en e-mail verkeer was de stage een feit. M.I.T. is opgericht in 1861 met als oorspronkelijkdoel om de praktische problemen van het industria-liserende Amerika aan te pakken. De universiteit isin Cambridge (niet te verwarren met de Britsevariant), een klein universiteitsstadje naast Bostonwaar ook nog een andere wereld beroemde univer-siteit ligt: Harvard. De twee steden wordengescheiden door de Charles river en de M.I.T. cam-pus ligt langs de rivier. Bij het zoeken naar accom-modatie had ik het geluk dat ik een meisje uitGroningen kende die een stage doet in Boston. Dekamer in Boston naast haar kwam vrij en die heb ikgelijk genomen aangezien de locatie ideaal is. Omnaar M.I.T. te gaan hoef ik alleen maar een brugover en het centrum van Boston is ook op loopaf-stand te bereiken. De eerste dag op de universiteitheb ik rond gelopen op de campus en het eerstewat me opviel was de grootte ervan. Nadat ik 20minuten langs de rivier had gelopen met een mooiuitzicht over Boston kwam ik plotseling voor hetenorme alumni gebouw waar de universiteit vaakmee pronkt. Enkele dagen daarna heb ik mijnbegeleider ontmoet en zou het serieuze werkbeginnen.De vakgroep onder leiding van prof. Suresh doetveel onderzoek aan "surface engineering" en "frac-ture mechanics" van metalen en sinds enkele jarenwordt er ook onderzoek gedaan aan biologischematerialen, ofwel weefsel en cellen. De biologischematerialen worden op een technische manierbenaderd waarbij de mechanische eigenschappen

In conventionele schijven leest de leeskop data uitterwijl het magnetische veld van 1 bit in het vlakvan de schijf ligt (Fig. 1a). De nieuwe opslagmetho-de van magnetische data loodrecht op het vlak vande schijf maakt het mogelijk om meer data op het-zelfde oppervlak op te slaan (Fig. 1b). De loodrech-te configuratie zorgt voor een kleinere oppervlaktebenodigd voor de opslag van 1 bit. Schijven die opdergelijke nieuwe wijze zijn vervaardigd wordennaar onze onderzoeksgroep gestuurd voor kwalita-tieve analyse van de microstructuur en de compo-sitie. EFTEM (Energy Filtered TransmissionElectron Microscopy) kan een distributie van ele-menten weergeven en wordt uitgevoerd door Julietin het Oak Ridge National Laboratory inTennessee. HRTEM (High Resolution TEM) wordthier op het lab gebruikt om inzicht te krijgen in demicrostructuur (individuele korrels en korrelgren-zen) van de gefabriceerde schijven. Hier komtnatuurlijk ook veel sample-preparatie bij kijken: cut-ting, grinding, polishing, acid treatment, dimpling,ion polishing, etc. Tijdens deze preparatie blijktmaar weer dat die kleine en dunne samples ergvergankelijk (daar is 'ie dan!) zijn.Doordeweeks zijn de dagen vrij lang voor studen-tenbegrippen (9.00-18.00), maar daar staat dantegenover dat je klaar bent als je de deur van jekantoortje achter je dicht trekt, terwijl andere stu-denten zwetend naar hun kamertje rennen om eenhuiswerkopdracht door te werken. Tevens geeft heteen goed excuus om er in de weekenden op uit tetrekken, hoewel veel van mijn zondagen wordeningenomen door hockeywedstrijden tegen ondermeer wannabe concurrent Berkeley en SanFrancisco. In het team van Berkeley speelt overi-gens een oud student uit de vakgroep materiaal-kunde die daar promoveert: Daan Hein Alsem. Hijis tevens de begeleider van Robert. De geïntereseerde lezer kan zich wenden tot degenoemde websites met veel foto's, verhalen eneen kijkje achter de schermen in de VerenigdeStaten. Stuur vooral een mailtje als je meer wiltweten over het een of ander. Een deel van je stu-die in het buitenland doorbrengen is een geweldigeervaring en een uitgelezen mogelijkheid om je per-spectieven te relativeren. Doen dus.

Marten Frantzen Stanford University | [email protected] | [email protected]



Vergankelijkheid 35


zoals de stijfheid (elastic shear modulus, Youngmodulus) worden bepaald met experimenten ensimulaties. Mijn project stond in principe nog openen na een flinke literatuurstudie heb ik gekozen omde mechanische eigenschappen van menselijkerode bloedcellen te bepalen. Op de vraag wat hetnut ervan is kan ik antwoorden dat rode bloedcel-len tijdens hun levensduur wel met 100% deforme-ren als het bloed door de kleinste bloedvaatjesdoor de organen stromen. Deze deformatie isessentieel omdat rode bloedcellen zorgen voor dezuurstof overdracht aan de organen. Uit eerdereexperimenten blijkt dat rode bloedcellen die met demalaria parasiet zijn geïnfecteerd, een verhoogdestijfheid hebben wat de directe consequentie heeftdat de deformatie vele malen kleiner wordt.Hierdoor kunnen de rode bloedcellen niet meerdoor de kleine bloedvaatjes gaan en krijgen deorganen een gebrek aan zuurstof, wat uiteraarddodelijke gevolgen kan hebben voor de patiënt. Alsin de verre toekomst compleet bekend is wat pre-cies zorgt voor die stijfheid en hoeveel die stijfheidis, dan kan eventueel een medicijn wordengemaakt tegen malaria!

Mijn taak is om met behulp van Magnetic TwistingCytometry (MTC) de stijfheid van rode bloedcellente bepalen en een beter inzicht te krijgen in demechanische eigenschappen. Het unieke van ditproject is dat nog nooit MTC is gebruikt om de stijf-heid te bepalen van rode bloedcellen en dit kannieuwe resultaten opleveren die de mechanischeeigenschappen weergeven. MTC is een methodewaarbij kleine ferro-magnetische microbolletjes (2micrometer diameter) op de rode bloedcellen (8micrometer diameter) worden geplaatst en wordengedraaid door een oscillerend magneetveld aan tebrengen. Je kunt je voorstellen dat de mate vanverplaatsing van de microbolletjes o.a. wordtbepaald door de stijfheid van de cel. De experimen-ten worden uitgevoerd in samenwerking met"Harvard school of public health". Verder ben ikvoornamelijk bezig om het experiment te simulerenmet behulp van de eindige elementen methode(FEM). De simulaties worden aan de experimente-le resultaten gekoppeld om het model zo represen-tatief mogelijk te maken met de werkelijkheid. Alsdat is gebeurd, dan kunnen de mechanische eigen-schappen van de cellen uit het model wordengehaald en ons een beeld geven van de stijfheidvan de cellen.

figuur 2, boven en midden: optische microscoop foto vanrode bloed cellen (grijs) met de magnetische balletjes(klein zwarte). Onder: FEM simulatie van de draaiing van een rode bloedcel met een indicatie van de "stress state".


Hier een derde bericht vanuit deVerenigde Staten. Ik zit momen-teel voor mijn industriële stage inBerkeley bij het MaterialsScience and Engineering depart-ment aan de 'University ofCalifornia, Berkeley'. Mijn onder-

zoek richt zich op fatigue van micro-electro mecha-nical devices (zgn. MEMS). MEMS worden gemaakt door op polycrystallijn sili-con (Si) een dunne laag af te zetten, de zgn. sacri-ficial film (Fig. 3a) [2]. Vervolgens wordt hierop eenpatroon aangebracht dmv fotolithografie, wat uit-geëtst kan worden met HF. Hierna wordt een twee-de laag aangebracht. Door uiteindelijk nogmaalseen patroon aan te brengen en te etsen kan de eer-ste laag worden verwijderd met als resultaat dat detweede laag vrij boven het Si 'hangt'. Op deze wijzekunnen micromachines met afmetingen van eenaantal micrometers worden vervaardigd (Fig. 3b).Toepassingen van de devices zijn onder andere tevinden in sensoren (druk sensoren) en in systemenvoor telecommunicatie en data opslag.Commercieel gezien zijn ze ook nog eens erg aan-trekkelijk aangezien de kosten van de productievan 1000 devices overeenkomt met de productievan één device. De betrouwbaarheid van de syste-men laat het echter nog wel eens afweten alsgevolg van slijtage of fatigue van de Si films. Hetdoel van het onderzoek hier op Berkeley is dan ookhet fysiche mechanisme dat verantwoordelijk isvoor fatigue in Si films te bestuderen. Concrete resultaten heb ik nog niet aangezien mijnonderzoek net gestart is. Wel heb ik al meerdereveiligheidheidscursussen gevolgd. Hierin is mij bij-voorbeeld al enkele malen op het hart gedrukt dateen combinatie van benzine en vuur een potentieelgevaar is. Zo leer je nog eens wat! Wat betreft de ontspanning in Berkeley zit het welgoed. Ik heb een kamer geregeld in een fraternityhuis. Het dakterras (inclusief zonneschijn) geeft uit-zicht op de skyline van San Francisco, de GoldenGate en Alcatraz. Dat is weer eens iets anders dande trein naar Rodeschool die langs je huis den-dert... De stad Berkeley zelf huisvest heel wat fre-aks and geeks, om het zomaar even te zeggen.Een zwerver met een bord om z'n nek met de text:"Need money, trying to get drunk", of "fuck theworld, but first me!" is geen uitzondering.

Naast mijn project heb ik natuurlijk ook tijd omBoston te verkennen. Boston is een prachtige stadvol cultuur en historie. Oude gebouwen gebouwd inEuropese stijl staan tussen de wolkenkrabbers enBoston bezit o.a. de oudste metrolijn en het oudstepark van de Verenigde Staten. Waar ik verderenorm van heb genoten is het vele verse zeevoed-sel, zoals kreeft en garnalen, voor een schappelij-ke prijs. Voor de liefhebber klinkt dit als muziek inde oren. Ik heb het er tot nu toe alleen maar naarmijn zin gehad en ik kan iedereen aanraden omeen stage in Boston te doen.

Pak-Nin Tang Massachusetts Institute of [email protected] | www.mrtango.tk

figuur 3b: een voorbeeld van een MEMS device.

Figuur 3a: Illustratie van het vereenvoudigde fabricageproces voor MEM.


Vergankelijkheid 37


thema dan tóch maar even te maken), is dat het hetlaatste onderdeel van mijn studie is. Ofwel, bij terugkomst in augustus is het gedaan met de studenten-tijd! Ik moet het er denk ik nog maar even goed vannemen....Robert TimmermanUniversity of California, [email protected]

[1] http://www.komag.com[2] A.D. Romig, M.T. Dugger, P.J.McWhorter, Acta Materiala, 51 (2003), 5837-5866

Met dank aan erelid prof.dr. Jeff Th.M. De Hosson,hoofd van de onderzoeksgroep Materiaalkundeaan de RuG, voor alle geboden hulp.

Dit alles, tesamen met de mooie universiteits cam-pus, de vele eetgelegenheden, het lekkere weer enalle studenten is het mijn inziens een erg vermake-lijke en kleurrijke stad! Verder is de omgeving ook perfect om een beetjerond te kijken. San Francisco is natuurlijk eengeweldig metropool! Ook is een roadtripje naar dewijnstreek van California (Napa) inclusief gratis wij-proeven (je blijft student) erg de moeite waard. Totslot zijn er tal van national parks 'in de buurt', even-als Los Angelos en San Diego, om één of anderevage materiaalkunde dude op Stanford maar niet tenoemen. Dus er is genoeg te doen!Al met al kan ik jullie melden dat ik me tot nu toeuitermate goed vermaak en dus een dergelijk avon-tuur (stage) iedereen sterk aanraadt. Het enigeweemoedige of vergankelijke (om de link met het


"Pumba's puzzles"

Pumba’s Puzzel Pagina

Simba says:

Hiep hoi, er is weergeen juiste oplossingingestuurd voor de puz-zel van vorige keer, dusdat is weer een taart voorPumbah. De juiste oplos-sing voor deze keer kaningestuurd worden [email protected]. En wel voor 1september 2005.

Puzzel 1 - Domino D-Day

Een complete domino set, bestaande uit 28 stenen, is in het diagram geplaatst. Echter zijn de zijden vande stenen weggelaten en zijn de nummers 0,1,2,3,4,5 en 6, elk een keer, weggehaald. Vul de lege vak-jes met deze cijfers en reconstrueer de missende zijden.N.b.: de rand tussen de 4 en 0 betekent dat deze twee nummers niet samen de domino 0-4 kunnen vor-men.

Geef als antwoord de nummers in de lege vakjes, in de volgorde zoals je ze zou tegenkomen als je leest(in Nederland, als je geen aap bent).

Puzzel 2 - Verbindde cijfers

Teken een continuelijn die de cijfers 1 toten met 10 in alfanu-merieke volgordebezoekt. De lijn magalleen horizontaal ofverticaal gaan. Elkvakje moet exacteen keer wordenbezocht.

Geef als antwoord het aantal vakjestussen 1 en 2, 2 en 3, en zo voort.Het antwoord op het voorbeeld zouzijn: 6,12,3,4,5

Pumba's puzzels stelt zich niet verantwoordelijk voor enige mogelijk, materiele, financiele, nachtrusttechni-sche en/of studiepunttechnische gevolgen van deze of enige andere uitgave van zijn puzzels.Pumbah

Vergankelijkheid 39

Activiteiten excursie BMT & excursie Marin

Excursie BMTToen ik hoorde dat de bincie een excursie wildegaan plannen naar Marin (Maritime ResearchInstitute Netherlands), was ik direct enthousiast.Als technisch natuurkundige vind ik het uiteraardinteressant om te weten hoe ze grote schepen tes-ten. Dit gebeurt op een breed scala aan gebieden,o.a. of ze wel gestroomlijnd genoeg zijn.Gelukkig moesten we 's ochtends niet enorm vroegop en dat kwam goed uit, want de avond daarvoorhad Francken geschitterd op de bierestafette enonze voorzitter (die avond voorzitster, zie pag. 13)schitterde, letterlijk. Maar ondanks de grote hoe-veelheden bier van de avond ervoor heeft Marineen grote indruk op mij achter gelaten. Een belang-rijk conclusie trokken we allemaal: er was vooralheel veel water. De "zwembaden" waren zo grootdat zelfs ons aller Pieter van der Hoogenband eropgewonden van zou worden. De excursie begon met een vrij standaard filmpjedie erg leuk werd aan gevuld door de mensen dieons rondleidden. Deze mensen wisten te boeienmet mooie verhalen; zo ook over firma's die geengeen test hadden laten doen bij Marin, en een veelte dure moter in een boot hadden gestopt. Kosten:1 miljoen of zo. Na het filmpje begon de rondleidingen we begonnen bij de bouwplaats waar de opschaal gemaakte bootjes werden gemaakt. Echtklein waren ze overigens niet. Sommige warenmeer dan 10 meter lang. En vanaf daar gingen we van het ene grote water-bassin naar het andere, sommigen met een lengtevan wel 180 meter, waar veel verschillende metin-gen gedaan kunnen worden. Eén waterbassinwerd zelfs niet alleen gebruikt voor het testen vanbootjes, maar ook als een enorm aquarium; inmeerdere waterbassins zaten kleine goudvisjes(houdt het water schoon werd ons verzekerd). Navele waterbaden kwamen we bij een soort water-tunnel: het principe van een windtunnel, maar danmet water. Hier deden ze onderzoek naar cavitatie.Cavitatie houdt in dat er achter een schroef kook-bellen worden gevormd en deze bellen kunnen deachterkant van het schip enorm beschadigenNa deze mooie ervaringen gingen we weer naarhuis, sommige met de auto, andere met de trein,met een stop bij de chinees waar het ook erg gezel-lig was.

Maaike Wiltjer

Vrijdag 18 maart was het weer zover. We gingendeze keer met Francken op bezoek bij de vak-groep Biomedische Technologie om de boel daareens goed te inspecteren. Verder was het natuur-lijk ook nog de bedoeling dat we wat gingen rond-snuffelen om te kijken of wij ooit nog wel eens indie sector uit zouden willen komen. Na de excur-sie was nog een borrel, dus kwamen er nog meermensen mee naar het farmacie gebouw.We begonnen met een lekkere kop koffie waarbijde borrelcie een brevet van onvermogen probeer-de te scoren door een koffiebekertje te vullen metgenoeg koffie voor een hele kan. Hierna volgde weeen heerlijk praatje over een implantaat dat in hetoor kan worden ingebouwd voor mensjes die nietzo goed meer kunnen horen. Hierna kwam er nogeen praatje door professor Duifhuis die ons liethoren dat onze hersens ons kunnen bedriegen alser twee tonen door elkaar heen worden gespeeld.We horen dan namelijk ook de verschilfrequentietussen beide tonen.Als afsluiting van deze mooie middag brachten weook nog een bezoekje aan de MRI scanner.Hiervoor moesten we eerste een lijstje invullenmet de vraag of we nog kogels in ons lichaam heb-ben zitten. Toen we deze vraag allemaal haddenbeantwoord gingen we een kijkje nemen bij descanner en daar demonstreerde de operator meteen sleutelbos aan een touwtje hoe sterk het mag-netisch veld in de buurt van de scanner was. Na nog een laatste verhaaltje met een mooie fotovan een stofzuiger in een MRI scanner was dan

toch echt de tijdvan gaan aange-broken. We stap-ten het farmacie-gebouw uit enkregen van onslieve bestuur 2biertjes aange-boden. Hulde.

Vincent van der Vinne

Excursie Marin

frvrij9 3 totaal2 - Professor FranckenDus iedere gebeurtenis, bijvoorbeeld een spranke-lende reis...

Documents

Transcript of frvrij9 3 totaal2 - Professor FranckenDus iedere gebeurtenis, bijvoorbeeld een spranke-lende reis...