1/22

– –

–

2/22

Inhoudsopgave

1 Wie zijn we ........................................................................................................... 2

2 Reisschema .......................................................................................................... 2

3 Reisvoorbereiding - literatuur ............................................................................ 2

4 Administratie ....................................................................................................... 3

5 Reisapotheek - Gezondheid ................................................................................ 3

6 Communicatie – Taal – Veiligheid – Fotografie ................................................ 4

7 Klimaat ................................................................................................................. 4

8 Budget .................................................................................................................. 4

9 Eten ...................................................................................................................... 4

10 Transport ............................................................................................................. 5

13 Overnachtingen ................................................................................................... 7

14 Praktische info : reisschema - dagindeling ....................................................... 8

15 Reizen tijdens de ramadan ............................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

16 Enkele nabeschouwingen… ............................................................................. 13

17 Bijlage : Dagboek van onze reis ....................................................................... 14

1 Wie zijn we Wim Degeetere en Sabien Cailliau en onze 2 kinderen Anke (14jr) en Kobe (10jr) Heirweg 130 8800 Roeselare tel : +32 (0)51 74 89 74 degeetere.cailliau@skynet.be

2 Reisschema

Afgelegde route :

Delhi Vlucht heen/terug naar Ladakh (10 dagen verblijf) Delhi – Agra – Jaipur - Delhi

3 Reisvoorbereiding - literatuur We namen vooraf volgende literatuur door : - De volgende reisverslagen van Wegwijzer reisinfo : - Lonely Planet Delhi – Agra - Rajastan - Rough Guide India - Trotter Noord-India

3/22

- Dominicus – Adventure – Trekking in Ladakh – Jan Knaapen - Een aantal gidsen van ANWB, … Tijdens de reis hadden we uiteindelijk enkel de volgende reisgidsen mee :

Lonely Planet Dominicus

4 Administratie - reispas visum te verkrijgen – vooraf een groot pak registratie via de website binnenbrengen van reispas + formulieren - afhalen van visum +/- week later nodig : 2 foto’s (5*5cm)

- afsluiten algemene reisverzekering gezinspolis compact - vab-vtb via Wegwijzer - afsluiten van jaarpolis annulatieverzekering (was goedkoper dan kortlopende polis)

- wij stelden vooraf een eigen voucher samen met volgende documenten

o vluchtgegevens o alle hotels : bevestiging reservering, prijzen en evt. betalingsbewijzen

- kopie nemen van alle officiële documenten (pas, vliegtuigticket, …) - we sturen een mail naar eigen hotmailadres met alle gescande gegevens als bijlage – zo kun je in geval

van nood nog al je documenten opnieuw afdrukken - tevens alle documenten opgeslagen op smartphone en notebook

5 Reisapotheek - Gezondheid Reisapotheek : - Voor India zijn geen inentingen verplicht, wel wordt aangeraden om vooraf vaccinaties tegen DTP en

hepatitis A te nemen. Deze algemene richtlijnen zijn aan verandering onderhevig. Soms gelden voor (jonge) kinderen afwijkende richtlijnen, bijvoorbeeld omdat ze in de eerste jaren zijn ingeënt tegen DTP. Ook de inentingen voor hepatitis (A en/of B) bij kinderen zijn recent gewijzigd. Natuurlijk moet ook voor de volwassenen nagezien worden of een herhalingsinentingen (bv tetanus) nodig zijn.

- Tevens las ik aanbeveling voor rabiës (hondsdolheid) indien verblijf van meer dan 3 maanden, wat we niet hebben gedaan …

- inentingen o buiktyfus o hepatitis A o tetanus o we hebben tevens een afdruk van onze vaccinatie-status mee op reis

Wij hadden verder o.a. mee : - koortsthermometer - immodium en een antibiotica igv diarree volw. + kinderen, …. - algemeen antibioticum - ontsmetting, koortswerend middel, pijnstiller, enz. - micropur : (certicyl) ontsmetten water - Compeed/ comfeel (plakkers voor blaren, handig bij trekking) - Antischimmelcrème voor voeten (lamisil) - Pilletje tegen reisziekte (touristil) - Diamox (hoogziekte)

De hygiënische omstandigheden zijn nogal wisselend, we hebben nogal last gehad van diarree en braken (behalve de kinderen) variërend van 1 tot 3 dagen.

4/22

6 Communicatie – Taal – Veiligheid – Fotografie Taal In de meeste toeristische plaatsen spreekt met redelijk vlot Engels, uitspraak is soms wat moeilijk….

Communicatie Delhi-Agra-Jaipur Gsm is overal vlot bruikbaar, internetcafés zijn overal aanwezig, WI-FI was in alle hotels aanwezig, en in veel plaatsen (cafés, restaurants) gratis beschikbaar, Ladakh Hier hadden we geen gsm-ontvangst… wat een verademing Fotografie Wij namen zowat 2000 foto’s, die we verwerkten in een digitale fotoalbum en in boekvorm afdrukken www.fotobuch.com) We lieten dit keer ons boek op papier van echte fotokwaliteit afdrukken, merkelijk beter resultaat, kleurrijker, scherper,… Het fotograferen van vrouwen blijft in eenland met toch een groot aandeel moslims toch wel steeds delicaat en moeilijk …. En wanneer je het vraagt wordt het dikwijls geweigerd, …. Wanneer je het stiekem probeert en men merkt het, dan draait men al snel het hoofd weg… Ook dit jaar hadden we een Netbook mee en we hielden we onze blog bij : www.wimensabien.blogspot.be Veiligheid Delhi-Agra-Jaipur We hadden meestal toch wel een veilig gevoel, met uitzondering van een paar wijken in Delhi ! In Ladakh was er een grote aanwezigheid van het leger, maar dit gaf geen onveiligheidsgevoel, enkel dicht bij de grens waren er extra controleposten. We hadden geen speciale toelatingen nodig.

7 Klimaat Delhi-Agra-Jaipur : temperaturen rond de 30°C hoge luchtvochtigheid Regenseizoen, aantal dagen veel regen gehad Ladakh Uitzonderlijk temperaturen tussen de 25°C en 35°C lage luchtvochtigheid

(op 3500m hoogte !!, ’s nachts zo’n 10à15°)

8 Budget

Detail van de prijzen zijn te vinden in het verslag zelf per onderdeel Totaal budget € (all-in, 2volw + 2 kinderen, incl. vlucht, annuleringsverzekering, verplaatsingen,

hotels, eten en verteer ter plaatse,... ) Waarvan Vlucht 2405€ Hotels Trektocht (excl. overnachting) Binnenvlucht (Delhi – Ladakh - Delhi) Huurwagen bezoeken ± € Geld ter plaatse Wij haalden steeds cash geld af via bankautomaten (Maestro werkt nog India), sommige hotels aanvaarden Visa. In de meeste dorpen is er een bankautomaat te vinden.

1€ = ± IRS

Taxi : Taxi : hotel - Delhi luchthaven / 1200 Rps Taxi : Leh luchthaven – hotel : 400Rps

5/22

Bezoek bezienswaardigheden : Delhi : 250 Rps (kinderen tot 15jaar gratis) voor de grote unesco-monumenten Opgelet bij bezoek Jama Mahid moskee, gratis entree maar 300Rps per foto-apparaat of GSM. Toon 1 toestel en berg de rest op in je rugzak of je hebt een duur toegangsticket !! Tevens verplicht 100 Rps /dame voor een “kleed” (ook al ben je goed bedekt !!) Bezoek Klooster Hemis : 100 Rps Bezoek klooster Tjhek-se : 30 Rps Outdoor-activiteiten : Rafting : 1400Rps/pp (incl transport /lunch/wet-suit &reddingsvest) – Indus Vallei – cat 2+ Trekking : Lamayuri – Chilling – 5 dagen (275€/pp – all incl – ook huur tenten, paarden, slaapzakken, watervoorzieningen,lunches,…) Dreamland trek &tour

Tourist Rest House Agra : 1200Rps/2p-kamer - 150Rps/extra bed

(excl ontbijt, incl airco en privé-badkamer, uitgebreide keuze ontbijt en restaurant)

9 Eten ontbijt : Middag + avondmaal : heel veel keuze, veel vegetarische restaurants, Gezien de vele kruiden en de vele curry’s : toch wel zwaar voor de maag Eerder thee dan koffie (koffie = meestal oploskoffie Nescafé) Prijzen variëren sterk van type restaurant, Hier wel wat richtprijzen : Middagmaal (hoofdschotel) : 100 – 250 - 380 Rps afhankelijk van plaats en gekozen menu

Fles water 1 l : 20Rps - 60Rps (Himalaya water) Cola, fanta,… (blik) We hebben wel steeds flessenwater gedronken! Tijdens de trekking probeerden we water terplaatse te kopen, en zo dit niet mogelijk was, water uit de rivieren steeds met micropur te zuiveren.

10 Transport Vlucht 2405 € voor 4 personen, geboekt in september 2012 Maatschappij : Turkish Airlines Vlucht is heel vlot en correct verlopen

.

Binnenvlucht 37.358 INR voor 4 personen, geboekt januari 2013

Maatschappij : Air India Vlucht is heel vlot en correct verlopen, vluchten naar Ladakh best in de vroege ochtend wanneer de weersomstandigheden ideaal zijn Huurwagen Na lang twijfelen of we al dan niet met de trein de afstanden Delhi-Agra-Jaipur zouden afleggen, kozen we

6/22

finaal toch voor het reserveren van een huurwagen bij Cozy Travels Anil&Sunil Manocha Pahar Ganj Delhi cozytravel@vsnl.com mobile 98 103 44049 Prijs : 18000 INR (8dagen) We hadden een vlot sprekende chauffeur, echter met de typische Indiase rijstijl, geen geduld, veel toeteren, overal tussenrijden,… we waren af en toe toch wat bange passagiers. En natuurlijk wordt je wat afhankelijk van hun voorkeur voor restaurants, winkels, … (onderweg niet altijd de beste keuze). Het is comfortabel reizen, weinig rompslomp en sleuren met bagage, maar niet onze favoriete manier van reizen. Anderzijds geraakten we wel heel vlot bij alle bezienswaardigheden, kregen we zeker heel wat waardevolle tips, konden we kennismaken met het dagelijkse leven in India bij een vriend waar we thuis uitgenodigd werden, …. Taxi : Taxi : hotel - Delhi luchthaven / 1200 Rps Taxi : Leh luchthaven – hotel : 400Rps Riksja Prijs varieert sterk, goed onderhandelen en vooraf prijs afspreken

11 Kledij Wij droegen geen shorts maar wel steeds een bermuda of driekwart broek, steeds met topjes. ’s Avonds lange rokken of lange broeken. Meisjes wel steeds een bloes, hemd of sjaal bijhebben voor het geval ook het topje teveel aandacht trekt of evt. voor bezoek aan moskee, tempel, en dikwijls handig als bescherming tegen de zon… Gezien het warme weer hebben we GEEN truien nodig gehad, enkel tijdens onze trektocht was een warme trui ’s avonds nodig. Tijdens onze trektocht : Vanwege de zon is een pet of hoedje zeker nodig, andere beschermende kledij zoals lange afritsbare broek, shirts met lange mouwen, … in een lichte stof … zijn een must. Om de bagage te beperken kan je uiteraard ter plaatse de was laten doen : 1 kilo was = of ook soms 1 groot stuk (hemd, broek,…) =

12 Wandel- en trektochten Het boek “Trekking in Ladakh” uitgegeven bij Dominicus biedt uitgebreide praktische informatie, een waaier aan wandelmogelijkheden in de regio met plannetjes en beschrijving van de wandelingen. Wij kozen voor de 5-daagse trektocht vanuit Lamayuri – Shilla – Sumdah Chenmo – Chilling, maar moesten vanwege ziekte van Wim wijzigen naar de 3-daagse “baby-trek” Tingmosgang – Hemis-Shukpachan – Radzong – Likir, met voorafgaand bezoek aan Lamayuru. Deze laatste wandeling is beduidend minder zwaar, start op 3500m met maximale hoogte van +/- 3900m. Ze geeft wel een mooi beeld van de Ladakhi natuur en cultuur. Onderweg sliepen we in tenten op campings. Gezien de grote hoogte is een 3-tal dagen acclimatiseren geen overbodige luxe. De eerste dagen vraagt elke kleine wandeling of beklimming een heuse inspanning. Een goede conditie en enige ervaring met wandelen is dus toch wel vereist. Het aanbod aan trekkingsbureau’s in Leh is enorm groot. Kiezen valt hier moeilijk. Overal vind je bordjes met “ nog x toeristen gevraagd voor y-daagse trektocht naar z, vertrek op dd/mm…). Alle bureaus bieden +/-

7/22

dezelfde tochten aan. Wij gingen per toeval binnen bij Dreamland (www.dreamladakh.com), en na positieve ervaring en aanbeveling van net teruggekomen toeristen met 2 tieners boekten we hier onze 5-daagse trektocht. Hou er rekening mee dat je – zeker in juli en augustus – zo vlug mogelijk boekt bij aankomst. Men heeft immers wat tijd nodig om de nodige gidsen, paarden en koks bijeen te zoeken. In de prijs zijn alle maaltijden inbegrepen alsook vervoer naar beginbestemming en terug vanuit eindbestemming. Tevens kun je bijkomend slaapzakken huren. Onze gastvrouw in het guesthouse beval Dreamland ook heel erg aan, het is zeker niet de goedkoopste, maar wel een heel degelijk bureau, heel lekker en gevarieerd eten, zeer aan te bevelen was haar mening. En wij kunnen dat alleen maar beamen. Gezien we onze 5-daagse trektocht moesten wijzigen naar een kortere trip, en het volledige bedrag onmiddellijk moeten betalen hoopten we toch op een terugbetaling. (we annuleerden immers 2 dagen vooraf) maar men wou geen “refund” toestaan. Finaal hebben we wel 2 extra dagtochten met jeep gekregen : een uitstap naar de kloosters Hemis en Thikse en een uitstap naar Stok, Spituk en Matho. Ook van andere reizigers hoorden we dat contante betaling standaard is en dat er geen teruggave gedaan wordt bij annulatie (vanwege hoogteziekte, of andere…).

13 Overnachtingen Prijzen en gegevens van onze logementen vind je op de volgende pagina’s.

8/22

14 Praktische info : reisschema - dagindeling

INDIA - Reisschema - overnachtingen - wat te doen

Dag Datum Trip Te zien Overnachting Accommodatie Beoordeling

Roeselare – Zaventem via dhr Raf Casier (0478/319 219 of 0475/647 784) Prijs : 85€ vertrek om 04u30 ’s morgens !

1 Za 27 Vlucht BRUSSEL 11:15 – ISTANBUL 15:35 (vlucht TK1938) Turkish Airlines ISTANBUL 19:55 – DELHI 04:20 (vlucht TK0716) Turkish Airlines

2 Zo 28 DELHI (aankomst ’s morgensvroeg)

Overnachting : Bajaj Indian Home Stay 8A/34. WEA. KAROL BAGH, NEW DELHI – 110005, Tel : +91-11- 25736509 or 25738916 or 25812860 Fax : +91-11- 25812905 or 25751536 or 25812127 Mail : bajajhome@gmail.com Web : www.bajajindianhomestay.com or www.indianhomestay.com

Quad fam room Free transfer to luchthaven Ontbijt inbegrepen Aankomst 28/07 – 4.20u am (3500INR – day-use – incl ontbijt) Volledige nacht 5180 INR/night

3 Ma 29 DELHI

Bezienswaardigheden : Red Fort, Jama Masjid (moskee), Humayun’s tomb, Raj Ghat en Gandhi memorial Baahi House of Worship (Lotus Tempel), Qutub Minar

4 Di 30 DELHI

5 Wo 31 DELHI – LEH

Vlucht DELHI 05:45 – LEH 07:05 (vlucht 445) Air India

Overnachting : SIA-LA GUESTHOUSE

Fort road, Leh Tel : 91-1982-252 821

4p family-room 1800Rs/night 100Rs/pp ontbijt

9/22

Mail : sia_la@hotmail.com Web : www.sialaguesthouse.com

400Rs taxi

Rustdag – complete rust – acclimatisatie ’s Avonds uitstapje en etentje Leh

6 Do 01 LEH

Bezoek Leh en omgeving

7 Vr 02 LEH

Rafting tocht

8 Za 03 LEH – LAMAYURU

Transport : vertrek ’s morgens vanuit Leh, 4u met jeep naar Lamayuru (125km ten W van Leh)

Bezoek Lamayuru en omgeving Lamayuru Gompa, één van de oudere kloosters met markante ligging

9 Zo 04 dag 1 Trekking : Ladakh (Lamayuru – Prinkiti La – Urtsi)

Trekorganisatie ?

10 Ma 05 dag 2 Trekking : Ladakh (Urtsi)

Acclimatisatiedag

11 Di 06 dag 3 Trekking : Ladakh (Urtsi – Tar La – Tar)

12 Wo 07 dag 4 Trekking : Ladakh (Tar – Mangyu)

13 Do 08 dag 5 Trekking : Ladakh (Mangyu – Alchi)

Bezoek Alchi-klooster

14 Vr 09 LEH – DELHI en verder naar Agra

Vlucht LEH 11:10 – DELHI 12:30 (vlucht 446) Air India

Chauffeur Cozy Travels Anil&Sunil Manocha Pahar Ganj Delhi

10/22

cozytravel@vsnl.com mobile 98 103 44049 18000 INR (8days)

Vandaag : festival of Teej : verwelkomt de moesson. Het festival is ook gewijd aan de godin Parvati en herdenkt de dag toen ze werd verenigd met Lord Shiva na een boete van 100 jaar - waardoor ze een symbool werd van een ideaal huwelijk. Eigenlijk een vrouwen-festival vooral gevierd in Rajasthan.

Taj Mahal gesloten op vrijdag !

15 Za 10 AGRA

Bezoek Taj Mahal, Agra Fort

16 Zo 11 Agra - Gwalior - Mathura - Vrindavan

17 Ma 12 AGRA – Fatehpur Sikri – Jaipur

Vandaag is het Nag Panchami : Festival of snakes Bezoek Fatehpur Sikri

18 Di 13 JAIPUR

Shahpura House D-257-Devi Marg, Bani park, Jaipur - 302016 (Raj) INDIA T :- (+91) 141 2203392, F :- (+91) 141 2201494 reservation@shahpurahouse.com www.shahpurahouse.com

2*2p-kamer Incl ontbijt-taxes Zwembad Airco 3000Rs/kamer

Bezienswaardigheden Old City (Pink City), City Palace, Amber Fort, Hawa Mahal (Palace of the Winds)

19 Wo 14 JAIPUR

20 Do 15 JAIPUR

Onafhankelijkheidsdag !

21 Vr 16 JAIPUR – DELHI

Train Jaipur – Delhi Exp 4.30pm – 5u

11/22

22 Za 17 Vlucht DELHI 06:05 – ISTANBUL 10:25 (vlucht TK0717) Turkish Airlines ISTANBUL 11:50 – BRUSSEL 14:15 (vlucht TK1943) Turkish Airlines

12/22

13/22

15 Enkele nabeschouwingen… India “you love it or hate it”, voor ons niet zo zwart-wit te stellen, wij houden zeker van dit prachtig land, de natuur, de vele bezienswaardigheden, de mooie trotse vrouwen met hun prachtige kleuren, talrijke juwelen,… het ontsnappen in het immense Himalaya-gebergte met de toch wel eerder Tibetaanse cultuur. Maar het is toch wel vermoeiend reizen, de zichtbaar aanwezige armoede, de onverschilligheid van de lokale bevolking hiervoor, de overbevolking die zorgt voor de ongelooflijke drukte en chaos, waardoor iedereen een beetje vecht om zijn plaats te vinden en bevestiging te krijgen, het gebrek aan solidariteit, … De bergen afval die overal zo willekeurig worden achtergelaten. Dit land dat een “economische tijger” wil worden heeft nog zo veel uitdagingen … we vrezen ervoor, maar laat ons hopen dat de machtshebbers de juiste prioriteiten weten te leggen … Wim en Sabien Degeetere-Cailliau Anke en Kobe Nov 2013

14/22

16 Bijlage : Dagboek van onze reis

Dag1-2 Bxl- Delhi (27/07-28/07) Vandaag vertrekken we opnieuw voor een groots avontuur : India ! Nadat dit jaren op onze verlanglijst stond, dan toch de knoop doorgehakt : we kiezen voor India ! Niet alleen het superdruk bezocht Rajastan en Taj Mahal, maar vooral de keuze voor een trekking door het Himalaya-gebergte in Ladakh, een veel eerder Tibetaans India en dus in groot contrast met de drukst bezochte driehoek Delhi-Agra-Jaipur. Deze eerste ontdekking zal ons snel duidelijk maken tot welke categorie we horen ‘you love it, or hate it’ Na zo’n 2 uur vertraging in Brussel omwille van hevig onweer, vertrekken we dan toch richting Istanbul en daarna verder richting Delhi. De vlucht is heel comfortabel, het eten valt wel mee, alleen wordt al snel duidelijk dat Indiërs inderdaad van drukte houden, tijdens de nachtvlucht wordt veel heen en weer gelopen, gepraat, gelachen,… We komen dan ook niet echt uitgeslapen aan. De paspoort- en visumcontrole verloopt vlot, ook hier al een tweede waarheid over India : van elke kleine taak is wel een job te maken : de luchthaven loopt dan ook vol met Indiërs die wel één of andere job hier uitvoeren, en eigenlijk lopen hier al veel te veel mensen rond om eigenlijk niets te doen … en een klein hongerloontje krijgen. In de aankomsthal staat onze chauffeur van het hotel al klaar, en kunnen we meteen naar de taxi vertrekken. Buitengekomen valt de hitte en het vochtige klimaat op ons, we voelen ons direct klam worden …. Wat een temperaturen : 29°C om 5.30u ’s morgens. Na het inladen van de bagage – waar terug een aantal mannen staan te dringen om te helpen en nadien wat roepies op te eisen – vertrekken we richting hotel. Langs de baan opvallend kalm, wel heel wat mensen te voet. We zien ook heel wat Hindu-pelgrims, momenteel loopt een pelgrimstocht van 250km, zien we honderden pelgrims in oranje gewaden, met een sierstuk bij zich, overal zijn rust- en eetplekken voor hen voorzien, een mooi tafereel. Maar ook heel wat armoede, overal liggen en slapen mannen maar ook vrouwen en kinderen op de vluchtheuvels tussen twee rijvakken, op alle ronde punten, … Ellende !! Dan komen we in het hotel aan, worden we uitvoerig verwelkomd, en krijgen eerst een ontbijt aangeboden. Ons eerste Indisch ontbijt : curry-aardappelen, toast, sandwich (croque monsieur), omelet, thee, fruitsap … Daarna duiken we in bed tot de middag om wat slaap in te halen. Na een deugddoend inhaalslaapje zijn we klaar om voor het eerst India te verkennen ! De hitte valt op ons, dit is hier wel echt super warm !! Het kost ons heel wat moeite om de vele tuk-tuk en riksja-chauffeurs af te wimpelen, en te voet tot aan de metrohalte geraken. Daar worden we alleen maar ontraden om naar het Red Fort te gaan (closed!) en uiteindelijk beslissen we om naar een “officieel” toeristenbureau te gaan en juiste informatie in te winnen. Daar blijkt het Red Fort dan toch open te zijn, maar kan de gids het toch niet laten te proberen ons om te praten en alle voorafgaande plannen weg te gooien en met hem een rondreis te organiseren ! We moeten hier finaal wat resoluut vertrekken, maar hebben dan toch een beetje info op zak ! In het metrostation blijkt het dan toch wel wat rustiger te zijn, hier geen aanklampende jongens die ons steeds willen gidsen, maar een vlot en goed georganiseerd metronet ! Bij de metrohalte aan Red Fort aangekomen heerst een drukte van jewelste ! Drummen, duwen, stoten, een weg proberen te zoeken en gewoon de massa volgen tot we weer een beetje kunnen ademen. Overal riksja’s, overal tuktuk’s, mensen met van alles en nog wat bij, karren worden vooruit geduwd, zo hoog mogelijk gestapeld om nog net in evenwicht te kunnen houden, overal stalletjes met van alles en nog wat, tijd om stil te staan krijg je hier niet, alleen vooruit mee in de massa … hier voel je echt wel wat “overbevolkt” zijn betekent. Overal getoeter en geclaxoneer, roepende mensen om een beetje plaats op te eisen, en vooral voort gaan, … Na een tijdje zien we het Red Fort in de verte, en daar aangekomen ook een massa volk, gewillig aan te schuiven voor een ticket, dan voor de bagagecontrole, … Het is zondag, dus veel volk ! De site is prachtig, combinatie van Rode zandsteen en witte marmer, een mooie tuin die wat ruimte en vooral hier en daar schaduw biedt. Maar weinig buitenlandse toeristen, … Daarna gaan we eten bij Moti Mahal, een restaurant bekend voor z’n lekkerste Butter chicken van India. Het is een helse tocht door alweer een bazaar vol boeken, drummen, duwen, en vooral zonder veel twijfelen rechtdoor vooruit stappen …. Vermoeiend !! Gelukkig is het restaurant een oase van rust, en komen we terug even op adem. Het eten is heel lekker, het typische Indische dessert is zeker het proberen waard. En de ontvangst : heel vriendelijke ober. Aanrader, ondanks de drukte die we door moesten om er te komen. Nadien proberen we een kortere weg naar het metrostation doorheen de oude wijken. Hier is het leven even tot stilstand gekomen, het is ramadan en net tijd om te eten. Overal zien we oude stalletjes vol etende Indiërs, riksja’s doorkruisen hier ook wel de straten, maar veel minder… het is even aangenaam om hier de sfeer op te snuiven, hier geen drukkende massa die je alleen voort wil duwen … Maar we geraken zo toch wel wat verdwaald en moeten een tijdje later toch wel de weg vragen … Blijkbaar zijn we toch wel wat veraf en nemen we even de bus om een eind verder aan de metrohalte te komen. Oef ! Daarna de metro op richting hotel om onze eerste toch wel bewogen dag af te sluiten. Veel indrukken … vooral veel armoede, een enorme massa volk … het is toch wel even wennen. Dag 3 Delhi (29/07) De kinderen geraken toch niet zo snel uit bed, en na een andere variante van het Indisch ontbijt vertrekken

15/22

we richting metro om naar Qutab-Minar te gaan. Qutab Minar is de eerste en dus oudste moskee van India, een indrukwekkend staaltje van Islamitische bouwkunst, gebouwd op een oude Hindu-temple en gebruik gemaakt van wat ornamenten van die Hindu-tempels. Er zijn dus nogal wat Hindu-afbeeldingen terug te vinden in de vele pilaren. De Minaret is indrukwekkend mooi hersteld, we slenteren toch wel enige tijd doorheen dit park met veel restanten van de oude moskee, tombes van de eerdere sultans die over Delhi regeerden, … mooi ! Hier wat meer buitenlandse toeristen, maar toch terug vooral veel Indiërs die dit hier bezoeken. De uitleg via de hoofdtelefoon wordt heel leuk gebracht en Kobe is in z’n sas om het kleurrijke verleden vertaald te krijgen. Daarna gaan we eten in een leuke en koele plek (the red onion) ons aanbevolen door een tuktuk-chauffeur, maar zeker lekker ! In de namiddag nemen we verder de metro richting Jami Mahid, de grootste moskee van India, en zoals alle imposante bouwwerken hier, gebouwd uit een combinatie van hoofdzakelijk rode zandsteen en witte marmer. Ook hier terug een drukte van jewelste, riksja’s, moto’s, karren, …. We hebben moeite om er doorheen te komen ! Maar deze keer met de camera in de hand om toch wat foto’s te kunnen nemen. Bij de moskee hebben we enige discussie omtrent de te betalen fee per camera, moeten we – ondanks onze lange broek en bloes met mouwen toch een “kleed” aantrekken en betalen … Maar het binnenplein is een rustige plaats, veel volk, dat wel, maar iedereen hangt er een beetje rond, slaapt er, zit te babbelen, … gezellige sfeer. Toch wel eigenaardige mix van hindu’s en moslims die hier wel vredig samenleven. We worden alweer door velen gade geslagen, men wil steeds weer met ons op de foto, kinderen komen bedelen… en wanneer we aan twee een pakje koekjes geven komen er al snel een heel groepje op ons af … Wanneer we de moskee verlaten dreigt een onweer los te barsten, het is toch nog een eind naar de metro, en we halen het station dan ook niet tijdig. Gelukkig kunnen we een tijdje schuilen onder de gaanderijen, en de menigte gadeslaan : hoe alle riksja’s plastic schermen bovenhalen om hun goederen af te schermen, een aantal zijn zelfs uitgerust met zijschermen voor hun passagiers, … en dan verder fietsen tegen alle wind en regen in … Het verkeer staat nu bijna helemaal stil, het water stroomt langs de straten, riolen (zijn die er ?) kunnen het water niet slikken en de straten staan tot wel 10cm onder het water. Wanneer de bui iets afneemt wagen ook wij ons doorheen het verkeer, door diepe plassen, de warme regen brengt toch een beetje afkoeling … We komen doornat aan in het station, waar we de metro terug nemen naar het hotel. Een waar avontuur, maar de regen brengt wat afkoeling, de hevige airco in de metro doet ons even rillen, maar wanneer die propvol zit voelt dat allang niet meer koud aan ! We beseffen vooral dat wij geluk hebben, straks in het hotel verfrissen en droge kledij aantrekken … Dag 4 Delhi (30/07) We kennen ondertussen de trucs van de vele riksja-chauffeurs en laten ons niet meer vangen, we rijden goedkoop tot aan de metrohalte waar we richting Lotus-tempel sporen. De menigte die we in een centraal metrostation zien tart elke verbeelding, we dachten reeds veel volk te hebben gezien, de massa’s die we hier zien wachten en vooral drummen om een plaatsje op de eerstvolgende metro is echt wel onvoorstelbaar ! Maar we hebben geluk en toch geraken we voortgestuwd door de massa in de metro. De tuinen rond de Lotustempel zijn een verademing, een groene omgeving, heel mooi onderhouden, de tempel in witte marmer en het errond liggende blauwe water doen ons aan Valencia denken. We krijgen enkele richtlijnen van de volgelingen van de Bahia-geloofsgemeenschap (sekte?) en mogen dan de tempel binnen. Herkenbare gezangen, lezingen, … serene sfeer. Daarna vertrekken we verder richting Humayun Tomb. De enige site die door Obama werd bezocht bij z’n bezoek aan India, een tombe die heel erg aan Taj Mahal doet denken, maar dan wel in de combinatie van de typische rode zandsteen en witte marmer. Terug prachtig aangelegde en onderhouden tuinen, en verschillende mooie tombes en kleine moskeeën op deze site, een aantal nog te restaureren. Het is in deze mooie omgeving echt wel leuk kuieren. We laten ons nu wel terug door een taxi-chauffeur naar een restaurant brengen (Hot Chimney) in de buurt van de Lodi Gardens. Ook hier terug lekker eten, veel toeristen worden hier heengebracht… maar anders zou je dit echt niet vinden. We eindigen onze namiddag met een wandeling in de Lodi-Gardens, een mooi aangelegde openbare tuin, een verademing in de stad, met tal van tombes en oude moskeeën, … Vanavond inpakken om morgenvroeg de vlucht naar Leh te nemen, Delhi was een aangename kennismaking, als je doorheen de enorme drukte vanwege de massa volk kan kijken, is dit best wel een stad met heel veel mooie bezienswaardigheden waar je wat kan ontsnappen en wegdromen van de harde realiteit van armoede en overbevolking. Dag 5 Delhi – Leh (31/07) Deze morgen heel vroeg wakker en vertrekken naar de luchthaven. We rijden door aantal kleine straatjes van Delhi, onvoorstelbaar hoeveel mensen hier op de stoep plaatsen, op een auto, in hun rijska of hun tuk-tuk, midden op de berm of op een rondpunt … heel zichtbare armoede. En alle vuilnisbakken werden opengescheurd, het vuil dat geen restwaarde meer heeft slingert overal rond, straks komt de schoonmaakploeg hopelijk nog wel rond…

16/22

De vlucht naar Leh verloopt heel vlot, de landing toch wel spectaculair, bijna tussen de bergen door vliegen we richting het dal met de landingsbaan. In Leh aangekomen is het aangenaam warm (uitzonderlijk >30°, maar droge hitte), een rustig dorpje, een gemoedelijke guesthouse, en als we door het stadje lopen merken we meteen dat dit hier het mekka is voor de trekker, iedereen komt hier aan, acclimatiseert wat vooraleer verder te trekken. Het is hier dan ook een aan één schakeling van leuke shops met typische Indische en Tibetaanse spulletjes, reisbureautjes en restaurantjes, smoothies- en coffee-bars, … De sfeer is hier ook totaal anders, Ladakh is het Boedhistische hart van India, we voelen ons hier eerder in Tibet dan in India. We rusten vooral wat om te wennen aan de hoogte, tegen de avond heeft vooral Wim veel last van hoofdpijn, maar iedereen voelt wel dat een kleine inspanning hier veel zwaarder weegt. Dus vroeg gaan slapen. Dag 6 Leh (01/08) Na terug lang uitslapen, hoofdpijn bijna verdwenen, gaan we op zoek naar een trekkingbureau om onze wandeltocht vast te leggen, en misschien ook een rafting te organiseren. Het is hoogseizoen, overal zoekt men wel nog 1 of 2 personen om bij een groep aan te sluiten, overal lezen we hetzelfde aanbod. Uiteindelijk stappen we een bureau binnen, krijgen we wat uitleg, de prijs, is het zelfs al moeilijk om 2 dagen later te vertrekken (tekort aan paarden), maar komen we tot een overeenkomst. Er komt net een Oostenrijks gezin terug van een 10daagse trektocht, en deze zijn heel tevreden over de kwaliteit van het bureau! Ook de rafting boeken we hier – op de Indus-rivier (cat 2+) ! Na het eten en verplichte middagrust (boek lezen) wandelen we doorheen het oude Leh naar het hoger gelegen paleis. In het oude Leh zien we al veel meer de lokale bevolking, hun eigen winkeltjes en restaurants, de kapper, … Onderweg een aantal stupa’s en vele gebedsvlaggetjes die de weg naar het paleis aanduiden, gelukkig hier en daar ook een bordje zodat we door de smalle steegjes de juiste weg naar het paleis vinden. We bezoeken het paleis, de vele verdiepingen, een fototentoonstelling over de restauratie, maar ook over tal van andere monnikenkloosters in Ladakh. Een aantal kamers heeft nog authentieke beschilderingen, we kunnen ook de tempel zelf bezoeken, … Mooi Hier waan je je niet in India, veel eerder in tibet, en wat een schril contrast met Delhi ! Ook de terugweg brengt ons langs kleine steegjes door het authentieke oude Leh, waar we hier en daar het dagelijkse leven kunnen horen achter de deurtjes … We sluiten de dag alweer etend af, vandaag de typische momo’s geproefd, een lekker tibetaans gerecht bestaande uit een deegwaren gevuld met kip en/of groentjes, en een bouillonsoepje. Dag 7 Leh – rafting (02/08) Vroeg uit de veren voor een raftingtocht ! iedereen vindt het super spannend … wat gaan we beleven, hoe spectaculair zal de stroming zijn ? Kobe heeft al de wildste fantasieën! We worden vergezeld van 3 Franse broers, die meteen voor de nodige fun en actie zorgen. Na een klein half uurtje bereiken we het startpunt, de boot ligt a klaar, de wet suits, helmen, reddingsvesten, en waterschoenen krijgen we ter beschikking. Gezien het heel warm is beslissen we geen wet suit te dragen, enkel een vest en reddingsvest. We krijgen de nodige instructies en kunnen dan vertrekken. Al heel snel komen we bij eerste stroomversnelling, waw, de boot botst tegen het wassende en kolkende water, gaat even vooraan de lucht in, en we krijgen meteen een pak verfrissend water over ons heen ! Kobe en Anke zijn enthousiast ! Adrenaline ! Zo varen we verder met een leuke afwisseling van rustig water maar ook wel spannende stroomversnellingen. Er komt zelfs een heel kalm stukje waar we even mogen zwemmen, maar nabij de boot blijven. Na dit korte intermezzo komen we bij een zware stroomversnelling aan, middenin een grote rots en slechts kleine doorgang aan beide zijden. We wordt even spannend, we slagen er evenwel niet in om tijdig de rots te ontwijken en stevenen er recht op af, de boot komt hoog tegen de rots te liggen, en iedereen valt eruit. Het is even paniek, Kobe als eerste uitgevallen is direct met de stroming mee en is al een heel eind verder, Anke is als tweede achter hem aan, gevolgd door mezelf. Eén van de Franse jongen probeert hen in te halen en naar de zijkant te geleiden, waar ze zich aan een rots kunnen vastklampen en wachten tot de gids er is met de boot. Ook wij volgen snel en iedereen kan op dezelfde plaats halt houden. De stroming is hier al sterk verminderd … De gids kan de boot losmaken en komt ons halen. Het is een hele klus om iedereen in de boot krijgen, maar OEF iedereen veilig in de boot, niemand gewond, alleen heel effen toch wel paniek en erg geschrokken. Kobe moet wel even bekomen, heeft het erg koud, en kan eerst niet meer genieten van de trip, bang voor herhaling van vorig incident. Gelukkig komen we de volgende stromingen zonder kapseizen door, blijft het spannend en leuk, en kan Kobe al terug een glimlacht tevoorschijn toveren. De laatste 5 km zijn heel rustig, genieten we vooral van het omliggende landschap, de prachtige kale en grijze bergen, de hemelsblauwe lucht, wat foto’s nemen, … we passeren zelfs het punt waar de Zanskar in de Indus vloeit, maar zonder sterke stromingen. Het water van de Zanskar is veel koeler, maar wel wat vuiler ! Dan bereiken we het eindpunt, en zijn toch een beetje opgelucht na dit avontuur. Hier is een mooi ingerichte kampplaats, en krijgen we eerst een lekkere melk met thee om wat te bekomen, en daarna een lunch.

17/22

’s Avonds wordt Wim echter onwel, heeft hij hevige diarhee gecombineerd met overgeven… een heel onrustige nacht met heel veel vochtverlies… Dag 8 Hemis – Tshikse (03/08) Na een heel onrustige nacht is het onmogelijk om vandaag op trekking te vertrekken. We consulteren eerst een arts in het hospitaal gezien Wim echt wel niets kan binnenhouden, zelfs geen glas water. Het hospitaal is onvoorstelbaar : heel vuil, vuile lakens en zo goed als geen infrastructuur, overal wachtende mensen, maar wij worden als toerist voorgenomen. 2Rps moeten we betalen, gratis dus, maar geen kwaliteit ! De arts bekijkt Wim efkes, neemt bloeddruk, en bevestigt dan de gestarte antibiotica, enkel nog bijkomend middel tegen het overgeven, na een 4-tal dagen zou alles beter moeten zijn. Een kwartier later staan we al buiten … Veel rusten en slapen voor Wim, ik kijk om met de kids een uitstap te doen en de trektocht te annuleren of aan te passen naar een lichtere tocht. Voor vandaag kunnen we nog een halve daguitstap organiseren naar de kloosters van Hemis en Tshik-se. Na anderhalf uur rijden langs kleine dorpjes, veel legerbasissen, tientallen stupa’s, vele gompa’s en chortens, en de merkwaardige muurtjes vol met gebedsstenen, hier en daar een klooster op een bergtop,… bereiken we via een kleine weg door de bergen het klooster van Hemis, helemaal afgezonderd en verborgen tegen een bergflank. Dit klooster, het grootste in de regio, is heel kleurrijk versierd, we kunnen een aantal kleine tempels bezoeken, er heerst een serene sfeer, een aantal monniken mediteren, maken muziek, … We zien de bidplaatsen van de monniken, hun meditatieboeken met verzen, en prachtig versierde boedhabeelden, muurschilderingen, gebedsvlaggetjes, … Een aantal kunstenaars zijn volop bezig nieuwe schilderingen te maken, heel fijn werk … Daarna rijden we terug en onderweg bezoeken we ook het klooster van Tchik-se. Ook dit is een prachtig klooster, hier een veel grotere aanwezigheid van monniken, er is zelfs een gumpa-school, heel wat kinderen als monnik, en binnenin een prachtig gerestaureerd klooster, met veel muurschilderingen en verschillende te bezoeken tempels, een recent beeld van “the future” budha, die werd ingewijd door de Dalai Lama, een tempel van de beschermer met veel demonen … vele gebedswielen …die zijn volgepropt met gebeden, men moet eraan draaien en ondertussen prevelt men “om mani padme hum” We zijn blij een mooie dag te hebben beleefd, mooie kloosters te hebben gezien, maar vanuit de wagen ook het dagelijkse leven te zien in dit dor landschap. Heel wat steenbakkerijen waar de klein nog manueel in blokken wordt gevormd en in de zon gedroogd, langs de rivier mensen die auto’s, kledij, maar ook zichzelf wassen, de oase langs de Indus-rivier waar landbouw mogelijk is dankzij de vele irrigatiekanalen… spelende kinderen, kinderen in schooluniform te voet naar huis of juist de bus afstappen, vrachtwagens die drinkbaar water verdelen en mensen die aanschuiven voor een ketel water, … Opvallend zijn ook de vele borden met waarschuwingen voor de chauffeurs onderweg, opmerkelijk meestal in het Engels …waarschuwend voor een veiliger verkeer langs deze adembenemende wegen… ‘drinking whiskey, driving risky’ Men investeert hier vooral volop in aanleg van wegen zodat het leger de grenzen met China en Pakistan snel kan bereiken, maar niet in datgene wat de mensen meest nodig hebben! (drinkbaar water, gezondheidszorg, elektriciteit,…) Er is zelfs een speciale eenheid wegenwerkers “border roads of India”, de wegen hier zijn zoveel beter dan de highway’s tussen de grote steden in Rajastan zullen we later merken. Regelmatig zien we buldozer de wegen herstellen, heel wat jonge mensen – bijna tieners die als slavenarbeiders ingehuurd zijn – grote stenen in kleine stukken kappen, stenen versleuren en verzamelen, het constant puin moeten ruimen na kleine verschuivingen door de extreme weersomstandigheden, … Bij onze thuiskomst is Wim al wat beter, maar nog niet toe aan eten. Nu terug een goede nacht en morgen zien we wel verder. Dag 9 Spituk-Matho-Stok (04/08) Vandaag is Wim al heel wat beter, gaan we langs in het bureau om onze trektocht vast te leggen, en kunnen we in de namiddag nog een halve dagtrip vastleggen om 2 kloosters en 1 Ladakh Paleis te bezoeken. We rijden terug langs landelijke wegen, naast de Indus-rivier en kunnen alweer allerhande taferelen aanschouwen. De gompa’s die we bezoeken zijn steeds weer anders, wel een aantal terugkerende elementen te zien, vele gebedsvlaggetjes, stupa’s, tempels met budha-beelden, maar andere versieringen, andere toegangen, andere kleuren, … maar allemaal mooi en typisch Tibetaans. Als slot bezoeken we het Ladakhi Paleis in Stok, heel mooi versierd, met een klein museum waar we oude kledij, sieraden, en gebruiksvoorwerpen van de laatste Ladakhi koning kunnen bewonderen. Hier ook een mooi gelegen terras (een zeldzaamheid in India) waar we nog een thee drinken en de kinderen hun eerste ijsje eten. In Leh terug aangekomen, moeten we de rugzakken inpakken, gaan we nog lekker eten, en voor een laatste keer slapen in Sia-LA guesthouse. Morgen rijden we richting Lamayuri om de trektocht te starten. Dag 10 Alchi-Lamayuru (05/08) Na het ontbijt worden we afgehaald om naar Lamayuru te vertrekken. We maken kennis met onze gids en de chauffeur. We rijden eerst langs Alchi, waar we enkele tempels bezoeken die horen bij de Spituk-gemeenschap en dateren van de 11

E eeuw ! Deze 1000 jaar oude tempels hebben nog veel meer Hindu-

invloeden, zijn prachtig geconserveerd, al toont zich recent schade voor ten gevolge van de frequentere

18/22

regens wat de klimaatverandering toch alweer zou bevestigen. Indrukwekkend… hier geen bijhorende kloosters, wel een aantal tempels langs de Indus. Onderweg rijden we langs de Indus, door het indrukwekkende gebergte met prachtige uitzichten op de rivier met de vele stroomversnellingen waar Kobe telkens het niveau voor de rafting probeert te achterhalen, de bijhorende groene valleien, de kale bergvlaktes, zandvlaktes, steenwoestijnen, … In de late namiddag komen we aan in Lamayuru, waar we onze campsite kunnen zien, onze tenten installeren, en daarna nog de gompa te voet kunnen verkennen. We wandelen doorheen het dorp waar we de bouwvallige en uit klei gebouwde huisjes zien, onderaan of in de voortuin de stal, bovenaan de woning, … het klooster is eenvoudig en maar beperkt te bezoeken, terug mooie tempels, het uitzicht vanuit het klooster is wel heel mooi, op de vallei en de omliggende bergen. Hier is een soort maanlandschap dat ons aan Capadocië doet denken. We wandelen daarna nog eventjes langs de weg om tot dichterbij dit maanlandschap te komen. Op onze campsite maken we kennis met 2 expats die werken in Chennai en ons wat vertellen over het nog hardere en moeilijkere leven dan in Delhi. Bij het slapen gaan zien we een prachtige sterrenhemel, vallende sterren, melkwegstelsels, … Dag 11 : Trekking dag 1 : Tingmosgang – Hemis Shukpachan (06/08) Na een eerste nacht in de tent klaar voor de eerste wandeldag. Het is toch wel een uur rijden naar de startplaats, met alweer spectaculaire beelden langs de weg, diepe kloven, watervallen en riviertjes, bruggen in aanleg, hier en daar wat aardverschuivingen en herstellingen aan de weg … Daarna een aardweg in en langs duizelingwekkende wegen doorheen nog een dorp komen we bij onze startplaats. Nu kan het echte werk beginnen. We wandelen doorheen de vallei, zien de irrigatiekanalen, en slaan dan een zijweg in doorheen de kale bergen, met een prachtig uitzicht, steeds wisselende kleuren, klimmen en dalen, naar de eerste pas op 3850m hoogte. Hier alweer de gebedsvlaggetjes die ons verwelkomen. Na een steile afdaling moeten we een tweede pas nemen en kunnen we al ons volgende dorpje zien. Na een viertal uur wandelen komen we in onze kampplaats aan, krijgen we thee aangeboden, en spelen een namiddag lang UNO met de gids, chauffeur, … ze vinden het schitterend en kunnen maar niet stoppen. NA een koude douche doen we nog een kleine wandeling door het dorp, en daarna een heerlijke maaltijd (lekkere soep, spaghetti bolognaise op z’n Indisch, én een pizza alweer met Indische kruiden!) Lekker !! Vroeg in bed voor morgen een grotere wandeling ! Dag 12 : Trekking dag 2 - Hemis Shukpachan -Ridzon – Yangtang (07/08) Heel vroeg uit de veren voor een extra lange wandeldag. We klimmen eerst naar de Sermancha-la pas, om daarna af te dalen richting dorpje Yangtang. Maar om onze wandeldag toch wat completer te maken dalen we verder af naar het afgelegen klooster in Ridzon. Het is een prachtige vallei, een kloof zelfs, langs een rivier. Een paar keer moeten we de rivier oversteken, omdat de weg niet meer bewandelbaar is vanwege aardverschuivingen. Over boomstammen of doorheen het water, het is leuk, spannend, afwisselend maar vooral prachtig qua uitzichten. Steeds andere kleuren, kleine weggetjes, maar toch wel een heel eind … Uiteindelijk zien we het klooster tegen de flanken van de bergwand, op het einde van de kloof, hier leef je echt wel als een kluizenaar. Een aantal kinderen loopt er op de speelplaats van de monnikenschool, we kunnen een aantal tempels van het klooster bezoeken. Gezien de donkere dreigende wolken, willen we hier niet te veel tijd spenderen en keren we al snel terug. Niettemin zeker de wandeling waard. We wandelen voor een stuk dezelfde weg terug, het is ondertussen toch wel heel warm geworden, nemen onderweg langs de rivier onze lunch, en stappen dan verder. Gelukkig zijn er wat wolken waardoor het niet al te heet wordt. We eindigen met een steile klim en komen dan in het dorpje Yangtang aan. De donkere wolken dreigen ondertussen nog meer, het is heel winderig en koud geworden, maar er barst geen onweer los. We spenderen onze verdere namiddag met thee drinken, boek lezen, UNO spelen…. ’s Avonds maken we nog een kleine wandeling door het dorp, met de gebruikelijke taferelen van mensen die terug komen van het land, na een dag werken… Daarna worden we alweer super verwend door onze kok : heerlijke soep, frietjes, momo’s, pasta’s, tofu met gewokte groentjes, gefrituurde bloemkool, tonijnsla,… en als laatste nog een dessert : een chocoladetaart versierd met ketchup ‘happy trekking’. Onvoorstelbaar wat onze kok allemaal tovert in een primitieve keuken, op een zeil de grond, tussen het zand, enkele legplanken, scherpe messen, en 2 vuurtjes ! Onze laatste nacht in de tent kan beginnen … Dag 13 : trekking 3 : Yangtang - Likir (08/08) Alles voor de laatste maal inpakken, en dan vertrekken we richting Likir. Terug doorheen de bergen, een aantal kleine passen, steeds wisselende kleuren, stupa’s onderweg, … Het is terug een afwisselende wandeling, niet al te zwaar, maar toch zijn hoge de temperaturen vanwege de stralende zon die meteen al serieuze hitte geeft niet te onderschatten. Onderweg komen we nog een aantal trekkers tegen, het is hier toch wel een populair trekkingsoord … We komen in de vallei langs riviertjes, bruggetjes, en hier en daar via enkele stenen over het water springen … genieten van het landschap, de prachtige blauwe hemel …na een goede 3 uur wandelen al op onze

19/22

eindbestemming. ’s Middags bezoeken we nog de gompa van Likir, afgelegen en slechts via een verharde weg bereikbaar, maar voor ons de zoveelste en dus verloopt het bezoekje al snel. In het bijhorende museum liggen een aantal stukken van 800 tot 1000 jaar oud …. Toch een rijk verleden in deze regio. Daarna rijden we terug richting Leh, waar we afscheid nemen van onze gids, kok, chauffeur, … het was een leuke tocht, en toch even wennen om in het “drukke” Leh terug te komen na 3 dagen afgezonderd in de bergen. De warme douche doet deugd na 3 dagen koud water, het gewone toilet welkom na 3 dagen Ladaki toilet (= aarden grond met rechthoekige opening boven een beerput, waar Anke zelfs haar Rayban zonnebril in liet vallen en dus verloren is!) Dag 14 : Leh – Delhi – Agra (09/08) Transportdagje vandaag ! We nemen afscheid van Ladakh … dit had hier best nog wel wat langer mogen duren … Eerst het vliegtuig van Leh naar Delhi, daarna met eigen chauffeur naar Agra om Het 2

de deel van

onze reis aan te vangen. Het verloop in de luchthaven is hilarisch, stempels verzamelen bij allerhande security-checks die eigenlijk niets voorstellen, wachten, aanschuiven, tassen doorzoeken, en finaal zelfs nogmaals de eigen bagage gaan aanduiden om dan te laten inladen. De vlucht verloopt goed, de beelden van de vlucht door de bergen spectaculair, zoveel bochten nemen, zo laag boven de bergen, … De aankomst in Delhi “vochtig”, zweten, puffen, blazen en wachten op onze chauffeur die aan de verkeerde luchthaven aan het wachten was. Na korte kennismaking, vertrekken we … we rijden meer dan twee uur vooraleer we uit Delhi zijn, de sectoren en wijken blijven elkaar opvolgen. Overal dezelfde taferelen : een highway met fietsers, scooters en moto’s met wel 3 of 4 man op, riksja’s die met moeite vooruit geraken door de zware last die ze moeten trekken, overvolle bussen, veel te zwaar beladen vrachtwagens, voetgangers, spelende kleine kinderen veel te dicht bij dit drukke verkeer, koeien die de weg blokkeren, vrouwen die het gras van de middenberm afsnijden … iedereen wel ergens onderweg, en dan steeds weer die drukke kruispunten, met marktkramers, winkelstalletjes, platen huisjes of tentzeilen als woning … en vooral ongelooflijk veel afval, modderstromen zodra je de highway verlaat, … we worden er efkes door ontmoedigd … hier is geen enkel positief beeld te zien, alleen ellende, armoede, vuil, wachtende mensen met een uitzichtloze toekomst, … Onze chauffeur toetert en claxoneert ononderbroken, rijdt overal tussen, … geen heer in het verkeer !! Als we eenmaal Delhi buiten zijn, zien we wel veel industrie maar ook landbouw, maïs, rijstvelden, suikerrietvelden, … en hier en daar vooral vrouwen die vol beladen terugkomen van hun stukje land, smane met enkele buffels of koeien. Maar de drukte aan de kruispunten met een dorpje blijven dezelfde … Als we uiteindelijk ook Agra naderen zien we weinig verandering, en ook het binnenrijden van Agra is een opeenvolging van dezelfde taferelen, zelfs deze stad die zoveel toeristen ontvangt is ook bij het binnenrijden smerig en vuil, druk, … We vinden wel een leuk hotelletje zodat we toch in een beschermd binnenkoertje even terug de rust en wat luxe kunnen vinden. Na een vermoeide transportdag morgenvroeg bezoek aan de Taj Mahal … een glinsterende tombe. Dag 15 Agra (10/08) Vandaag bezoeken we één van de mooiste bouwwerken ter wereld : de Taj Mahal. Naargelang de bron zouden hier dagelijks 20.000 tot 500.000 bezoekers komen … véél volk dus ! Bij aankomst merken we al snel de drukte, riksja’s, tuktuk (maar nu op batterijen om de pollutie rond de Taj te beperken), kamelen, … alles is mogelijk om de laatste 100 meter doorheen de tuinen te stappen. De wachtrij aan het ticketoffice is voor de ‘foreigners’ niet lang, en ook om door de security te passeren gaat alles vlot … als we zien hoe lang de wachtrijen hier kunnen zijn, … We passeren eerst een aantal tuinen, dan de hoofdpoort en zien dan de Taj Mahal … iedereen probeert hier een foto te maken, al dan niet met z’n familie op de voorgrond. Kobe en vooral Anke zijn super populair om met een Indiër op de foto te gaan … Er heerst een enorme drukte, maar we zijn al meer gewoon… Langsheen de waterfonteinen, de rode paden, wandelen we tot bij de Taj, en bezoeken eerst de naastgelegen moskee in rode zandsteen versierd met witte marmer, daarna het mausoleum zelf, volledig in witte marmer uit Rajastan … prachtige versieringen met inlegwerk, …. Indrukwekkend mooi. Het zwarte inlegwerk uit onix zou uit België komen, wij zijn wat verrast ? Na het bezoek rijden we verder naar het Agra-fort, het voormalig paleis van de koning die ook de Taj liet bouwen. We laten ons hier overhalen om een gids te nemen, en krijgen een boeiende rondgang met veel weetjes en info over de vele delen van het paleis. Een sympathieke en niet opdringerige gids, een interessant verhaal, zo kunnen we ons toch beter inleven in wat zich hier 400 jaar terug allemaal heeft afgespeeld! Mooi paleis met zowel Hindu- als islam invloeden. Daarna wil onze chauffeur ons naar een fabriekje brengen waar de ambachten van de Taj worden gedemonstreerd … we voelen de commissies al komen, maar gaan toch akkoord om dit te bezoeken. We krijgen wat uitleg omtrent het inlegwerk van de Taj, en komen dan vooral in een grote showroom terecht waar men ons van alles probeert te verkopen, we komen van de ene hal in de andere terecht, en eindigen

20/22

zelfs bij de Kasjmir sjaals uit Leh … Onze chauffeur wil ons nog naar de brug aan de andere kant van de Taj brengen, om een mooi zicht op de Taj te hebben, van op de oevers van de Yumina-rivier … maar we komen in een file terecht en geven dit al gauw op. Van uit de wagen zijn we terug toeschouwers van het dagelijkse leven van de Indiër, voor de ene al een hardere wereld om te overleven dan voor de andere … Het is een drukke dag geweest, ’s avonds gaan we nog super lekker eten in een Zuid-Indisch vegetarisch restaurant, en we kunnen alweer een mooie dag afsluiten ! Dag 16 Agra (11/08) We rijden richting Gwandelior om het paleis en het fort daar te bezoeken. ’s Morgens vroeg is er niet veel verkeer, dus we rijden vlotjes … langs een highway, met af en toe een druk kruispunt ter hoogte van een dorp. We zien alweer de ondertussen vertrouwde beelden, en vooral ook het vele water dat niet weg geraakt na de vele regens van de voorbije dagen, en de mensen in nog meer benarde situaties brengt ... Een aantal keren komen we in een file van stilstaande vrachtwagens terecht, de chauffeur weet ook niet wat er gaande is, en rijdt dus verder. Tot plots de weg volledig versperd is en een brug een eind verder door de hoge waterstand van de rivier niet meer berijdbaar is. Er is geen alternatieve weg en dus zit er niets anders op dan terug te rijden richting Agra… Jammer, maar ‘this is India !!’ Na twee uur rijden zijn we terug in Agra en bezoeken we de andere kant van de rivier, de ‘baby Taj Mahal’ en daarna het park van waaruit je een mooi uitzicht op de Taj Mahal hebt ! Inderdaad, de kleine ‘Taj Mahal’ , is zeker ook de moeite waard, nog fijnere versiering, mooi gelegen langs het water, en dezelfde combinatie van rode zandsteen en witte marmer … zo typisch toch wel ! Ook vanuit de tuin hebben we een beide prachtig uitzicht op de Taj Mahal … maar moeten we plots vluchten voor een hevige regenbui. Doornat komen we aan bij de auto, er zit niets anders op dan eerst kledij te wisselen in het hotel. Ondertussen is er alweer een ellenlange file om de brug over te komen, vanwege wegwerkzaamheden is de doorgang smaller … onvoorstelbare modderpoel, wachten, aanschuiven … geduld oefenen … this is India ! Wim maakt van de vrijgekomen tijd gebruik om naar de kapper te gaan, we vinden een naar Indische normen “proper en modern” kapsalon, ook hier is het heel druk, en Wim laat zich verwennen door een kappersbeurt MET massage ! Ontspannend ! In de late namiddag bezoeken we nog de ‘Kinari bazaar’ en wat we hier zien, ruiken, horen is onvoorstelbaar …. En wirwar van steegjes, modderpoelen, vuil, varkens, bijna middeleeuwse toestanden, allerhande ambachten naargelang de wijk waarin we lopen, oude drukpersen, slachterijen en leerlooierijen, kleermakers, metaalbewerkers, textielbewerkers,… maar ook de winkels met gewone huishoudmiddelen, voeding, kleine restaurantjes, zoetigheden (het is suikerfeest!) … achter de smalle deurtjes of doorheen een smalle doorgang zien we alleen maar rotzooi, smerige toestanden, … onvoorstelbaar. En dan overal brommers, riksja’s, tuktuks en mensen met de fiets , allen veel te zwaar beladen, en om het hardst aan het toeteren en de doorgang voor de ander blokkeren om zelf zo sneller vooruit te komen … wie het meest lef heeft komt hier het snelst vooruit ! We zien hier geen toeristen, maar zijn zelf de attractie, en vele kinderen lopen een eindje met ons mee, willen een handje geven of op de foto… Er speelt een fanfare, gevolgd door een tiental vrouwen in kleurrijke kledij … En als we terug aan ons startpunt komen : honderden riksja’s en tuktuks die wachten op passagiers, … een drukte van jewelste !! India zoals het toch wel echt is ! Vlakbij de toeristische trekpleisters, met de prachtig onderhouden tuinen, maar hier zo verschillend … toch wel indrukwekkend ! Dag 17 Agra – Fateh Pur Sikri – Jaipur (12/08) We verlaten Agra en bezoeken vandaag eerst Fateh Pur Sikri. Bij aankomst heerst er een drukte van jewelste! Bussen voeren massa’s Indiërs aan, het is hier feest vanwege einde van Ramadan en iedereen wil de hier begraven Soefi-heilige eren ! Ondanks de waarschuwingen om geen valse gids te nemen, hebben we er toch één, die ons aanvankelijk voor een veel te hoog bedrag zelfs enkel de moskee wil tonen. Gezien het feest is het plein van de moskee omgetoverd tot een hall vol kleine winkeltjes, eetstandjes, picknickende families en laten uiteraard massa’s afval achter, een ongelooflijke drukte! We krijgen hier en daar wel wat uitleg, maar moeten toch wel aandringen om ook de grote site van het paleis te bezoeken, aan dezelfde prijs … zoals trouwens beloofd. Het paleis zelf is veel rustiger, een andere gids vergezeld ons, en zo krijgen we toch nog de beloofde uitleg bij alle deelgebouwen van het paleis. Terug heel wat fijne versieringen, hoofdzakelijk rode zandsteen, maar ook een hardere rode steen die fijn werd uitgehouwen. Wat een prachtig paleis, 12 jaar aan gebouwd, en na 14 jaar al verlaten, vanwege gebrek aan drinkbaar water. Daarna rijden we verder richting Jaipur. De gids wil ons onderweg laten kennismaken met het Hindoeïsme, en laat ons onderweg een merkwaardige tempel bezoeken. Door heen een vuile hobbelige weg vol winkels waar je offers voor de tempel kan kopen, komen we tot bij een gebouw waar een helse drukte heerst, maar er niet echt als een tempel uitziet. We moeten via smalle hekkens vele meters ver aanschuiven om dan te komen bij de tempel zelf waar een belangrijke Hindoegod te zien is … alle bezoekers zingen en roepen hier, maar als we buitenkomen, zien we tientallen vrouwen in trance zingen, op muziek ‘dansen’, met hun hoofd wild schuddend, … enkelen worden bijna gek … We willen nog wat verder gaan maar een oudere man neemt ons terug mee naar de uitgang. Hier zijn geen toeristen te bespeuren, en niemand spreekt Engels …

21/22

Nadien vernemen we van de gids dat een aantal mensen hier zo in trance zijn, een geest in zich dragen en daardoor tot onmogelijke dingen in staat zijn … We bezoeken nog een andere tempel aan de andere kant van de straat, ook daar zingen gelovigen mantra’s en wordt muziek gemaakt, veel gelovigen … We zijn onder de indruk … toch wel eigenaardige en onbegrijpbare religie voor ons … Net voor Jaipur bezoeken we nog de Apentempel, hier worden we door een Hindoe-monnik meegenomen naar een kleine tempel, krijgen we een rode stip op ons voorhoofd en een geluksarmbandje rond de pols… hij prevelt wat mantra’s en we moeten een minuut mediteren… De tempel is in slechts staat, ligt aan het einde van een kloof, en er komt heilig water uit de kloof … een hoop mannen neemt hier een bad, en heel wat ‘heilige’ apen verblijven hier, maar laten ons met rust. In een ander zijgebouw zingen een tiental kindermonniken mantra’s … sfeervol maar voor ons onbegrijpbaar. Dit is toch wel heel verschillend van de eerder bezochte Boeddhistische tempels in Ladakh … zoveel verschillende goden, afbeeldingen, … Wanneer we rond 20.00u (na heel wat files in Jaipur) aankomen in ons hotel, blijkt dit overboekt te zijn, (het excuus is de zware regenval die een aantal kamers zou hebben beschadigd!) en men zelfs geen alternatief voor ons te hebben gezocht. Nadat we nogal boos ons ongenoegen hebben duidelijk gemaakt, gaat men toch op zoek naar een gelijkaardig ‘heritage-hotel’ zonder meerprijs voor ons. Na een zoektocht door de donkere straten, vol hobbelige wegen en veel te veel diepe plassen, modder en vuil komen we aan ins ons ‘alternatief’ hotel, gelukkig het is een evenwaardig alternatief … Dag 18 Jaipur (13/08) We bezoeken in de voormiddag het Amber-fort, alweer een prachtig paleis, nu van de voormalige Maharadja, in een gelijkaardige stijl, maar deze keer in gele steen, alweer indrukwekkend versierd, de vele vertrekken van de Maharadja, de vele vertrekken voor de dames, de pleinen, een audiëntiekamer vol spiegels en glinsterende versiering, fresco’s op de wanden, een prachtige drijvende tuin op een meer, het ingenieus koelingssysteem, de ramen die ventilatie en beperkte doorkijk mogelijk maken, olifanten die toeristen naar boven brengen, versterkte muren in de omgeving, … en de vele kleurrijke Indische bezoekers …Mooi ! We moeten alweer vluchten voor de hevige regenbuien … In de namiddag genieten we voor de eerste keer van een zwembad, gelukkig toch een tijdje geen regen, blauwe hemel … . Dag 19 Jaipur (14/08) We rijden nogmaals richting Amberfort om nu het nabijgelegen veel oudere fort te bezoeken. Hier staat het grootste kanon ter wereld, dat slechts één maal kon worden gebruikt. Het fort was het toevluchtsoord van de Maharadhi, een ondergrondse tunnel verbindt het fort met het paleis. De stad Amber die eerder dan Jaipur de hoofdstad van Rajastan was, werd beschermd door 7 muren waarbinnen dit paleis en fort gelegen zijn. Er zijn een aantal meren die zorgden voor drinkbaar water (aangebracht door olifanten), de buitenste muur rondom loopt over de omliggende heuvels en is zo’n 20km lang, er zijn tal van uitkijkposten waar de bewakers via trommelgeroffel met elkaar communiceerden, er zijn een aantal resten van metaalbewerkingsplaatsen te zien, …. Wanneer alweer de dreigende wolken een naderende moesson regenbui aankondigen zijn we al bij de auto, we bezoeken onderweg nog een textielfabriekje. Hier zien we zowel blokdrukwerk op textiel, het borduren van allerhande sierraden op textiel, als tapijtwevers … Wanneer we terug buitenkomen is Jaipur alweer één modderstroom en rivier geworden, auto’s kunnen alweer met moeite vooruit komen, mensen verzamelen snel hun materiaal dat onder water aan het lopen is, de straten staan alweer blank, … onvoorstelbaar dat dergelijke grote stad hier niet op voorzien is ! Dagelijkse dezelfde taferelen van ondergelopen straten …. ’s Avonds worden we uitgenodigd bij een vriend van onze chauffeur, een unieke kans om het dagelijkse leven van de Indiër van nabij te beleven. We gaan eerst naar de lokale groentenmarkt voor de inkopen voor het avondeten. Aubergines, groene boontjes, aardappelen, rijst, ajuin, knoflook, … Daarna komen we via een wirwar van kleine steegjes bij het huis van de vriend aan. Achter de gevels ligt een doolhof van kleine steegjes, hier overal deurtjes naar kleine huisjes, kamertjes en een pak nieuwsgierige kinderen, vrouwen, … die ons allemaal giechelend en lachend verwelkomen. Het huisje van de vriend bestaat slechts uit een klein kamertje, een toilet en een klein keukentje. Vlak voor het huis ligt een openbare wasruimte voor kledij, een aantal deurtjes verder is een gemeenschappelijke wasruimte met een komen en gaan van mannen die een douche nemen. We helpen de groenten snijden en kunnen dan zien hoe de groentenstoofpot met massala, brood en rijst wordt klaargemaakt. De kamer met bed en ligbank wordt omgetoverd tot een eetplaats, aan de muren zijn slechts een aantal legplanken en een kast waar alle bezittingen worden opgeborgen. Het gebruikelijke inox servies, wat serveerschalen, en één legplank wordt zelfs nog volledig gebruikt voor de verering van één of andere Hindoe-god. Deze man is gids in Jaipur, echter alleen voor Indische toeristen, kan slechts beperkt Engels, en heeft al drie grotere kinderen … toch wel confronterend. Het eten smaakt heerlijk, en nadien komt nog een meisje Hennah op Anke haar hand schilderen. Dag 20 Jaipur (15/08) Onafhankelijkheidsdag in India wordt gevierd op 15 augustus. Een aantal feestelijkheden zijn te zien in Jaipur, maar gelukkig gaat het dagelijkse leven ook z’n gewone gang en zijn musea en winkels normaal

22/22

open. We bezoeken eerst het Paleis van de huidige Maharadja in Jaipur, een deel wordt bewoond door de “koninklijke” familie en hier kunnen we slechts een glimp opvangen, het resterend deel is te bezoeken. De gebruikelijke indeling van de reeds bezochte paleizen is ok hier terug te vinden, de islamitische en hindoe-invloeden, dezelfde ambachten, versiering, …. De toch wel nog recente van deze familie, en de huidige Maharadja is slechts 15 jaar maar louter ceremoniële functie … Daarna wandelen we tot aan het Paleis der Winden, een gevel waar destijds de harem van de maharadja de straten onzichtbaar kon gadeslaan. Er heerst ook hier een drukte en overal worden we aangesproken, “have a look in my shop”, “just looking”,”good prices”, … hier zijn massa’s shops met juwelen, kledij, sjaals, en allerhande textiel en souvernierswinkels. Er komen terug hevige regenbuien en net op tijd kunnen we gaan eten in een plaatselijk restaurant, bovenop het dak van één van de vele shops, gelukkig overdekt … In de namiddag pogen de kinderen nog een zwempartij, terwijl wij voor de laatste maal de rugzakken inpakken. Dag 21 Jaipur – Delhi (16/08) Vandaag een lange transportdag, onderweg de alweer gebruikelijke taferelen, …. Het blijft boeiend om vanuit de wagen toeschouwer te zijn van zoveel chaos, andere gebruiken en gewoontes, de vele geel en blauw gekleurde half afgewerkte huizen, de vele geschilderde reclamepanelen, de kleurrijke vrachtwagens,… we zien ditmaal zelfs nomaden met kuddes schapen of koeien, families en zwaar bepakte ezels, honderden kilometers onderweg voor voedsel voor hun dieren … mooi ! Na de nodige verkeersdrukte komen we in Delhi aan, onze chauffeur beveelt ons een ander hotel aan, te midden van de main-bazaar, een toeristische trekplaats voor de onafhankelijke reiziger. Hier natuurlijk nogmaals een aan één schakeling van soevenierswinkeltjes, vele riksja’s en tuktuks, op zoek naar de betere betaler …. De typische herkenbare sfeer ! Voor onze laatste Indische maaltijd wil de chauffeur nu wel het gezelschap delen, en in een éénvoudig plaatsje krijgen we een heel lekkere maaltijd ! Daarna vroeg in de veren voor de vroege vlucht van de dag nadien …. Dag 22 Delhi – Brussel (17/08) Na het ontwaken rijden we voor een laatste keer door de straten van Delhi, op dit uur weinig beweging, maar overal slapende mensen te zien, op een kar, een riksja, een bank, een stuk karton,onder een plastiek zeil … voor de laatste keer alweer die ellende en zo zichtbare armoede. We komen nog even in een file terecht (om 03.45u ’s morgen !) Vrachtwagens mogen Delhi binnenrijden vanaf 0.3.30u en dit veroorzaakt dan toch de nodige opstroppingen… een laatste keer confrontatie met overbevolking, chaos op de weg, slechte toestand van de wegen …. De controles op de luchthaven verlopen vlot, en immigratie ook, … op de terugvlucht slaapt iedereen goed, na zoveel ervaringen is iedereen wel moe ! India “you love it or hate it”, voor ons niet zo zwart-wit te stellen, wij houden zeker van dit prachtig land, de natuur, de vele bezienswaardigheden, de mooie vrouwen met hun talrijke juwelen, … het ontsnappen in het immense himalaya-gebergte met de toch wel eerder tibetaanse cultuur. Maar het is toch wel vermoeiend reizen, de zichtbaar aanwezige armoede, de onverschilligheid van de lokale bevolking hiervoor, de overbevolking die zorgt voor de ongelooflijke drukte en chaos, waardoor iedereen een beetje vecht om zijn plaats te vinden en bevestiging te krijgen, het gebrek aan solidariteit, … De bergen afval die overal zo willekeurig worden achtergelaten. Dit land dat een “economische tijger” wil worden heeft nog zo veel uitdagingen … we vrezen ervoor, maar laat ons hopen dat de machtshebbers de juiste prioriteiten weten te leggen …