HISTORISCHE GROEN- EN GEVELROUTE (+/-1,5 UUR)WANDELROUTES

1 2

De route start op het Kerkplein. Kom je met de

auto? Parkeer dan in de parkeergarage Castel-

lum en neem de uitgang: Kerkplein/Markt.

1. We starten op op het Kerkplein en de markt.

Op deze plaats ligt het oude centrum. Rondom

de Hoge Woerd bevond zich in de tijd van het

Romeinse Rijk het “Castellum Laurium“. Een

grensfort gebouwd ter versterking van de noor-

delijke grens bij de Rijn.

2. Loop nu richting de kerk, de Petruskerk.

Op de plaats waar de Petruskerk staat, was

eerder een houten kerk gebouwd. Deze is in het

jaar 1212 tijdens een plundertocht van Hollan-

ders verbrand. In de 13e eeuw is er gestart met

de bouw van een stenen kerk, die in de loop der

jaren, zoals dat in die tijd ging, steeds verder is

uitgebouwd. Het orgel in de kerk is gebouwd

door J.H.H Bätz in 1767. Ook is er een grafmonu-

ment van Kapitein der zee Hugo Schaap uit 1717.

3. Ga bij de Petruskerk de eerste straat links, de

Hoogwoerd op. Je loopt hier langs de Kaasbel.

In 1925 werd ter herinnering aan het 50-jarig

bestaan van de kaasmarkt, de kaasbel geplaatst.

Op de kaasbel werd aangegeven hoeveel kaas

er was aangevoerd maar ook wat de prijs was.

De jaarlijkse Graskaasdag en de wekelijkse kaas-

markt in de zomer zijn een mooi voorbeeld van

hoe Woerden zich als kaasstad manifesteert.

4. Achter de kaasbel aan de Groenendaal 26

staat het Arsenaal.

Het Arsenaal, een bouwwerk dat diende als opslag

voor de krijgsvoorraad dateert uit 1709. Dit Rijks-

monument heeft een prachtig schilddak, hijsluiken,

kruittoren en karakteristieke rondboogdeuren.

5. Volg nu de Hogewoerd tot het einde. Sla

rechts af en ga daarna de eerste links, de Een-

drachtsstraat in.

Het huis aan je linker hand is één van de vele

kaaspakhuizen in Woerden. Het kaaspakhuis is

in Neorenaissancestijl gebouwd in 1906 door

Theodorus Hendrikus Tromp jr. uit Montfoort. De

symmetrische voorgevel is voorzien van dubbele

deuren en heeft een Mansardedak met grijze

Friese dakpannen. Met zijn rondboogvensters en

karakteristieke louvredeurtjes is het pakhuis van

cultuurhistoriche waarde voor de stad Woerden.

Oh, vergeet vooral niet regelmatig naar boven te

kijken. De gevels in deze straat zijn prachtig en

zeker de moeite van het bekijken waard!

6. Je vervolgt de wandeling door de Eendracht-

straat, kijk vooral nog even naar boven, de gevels

in deze straat zijn prachtig! Aan het einde van de

straat ga je rechts af de Emmakade op. Volg de

Singel en ga rechtsaf de Haven op.

Door de aanleg van een buitengracht en de

vernieuwing van de vestingwerken rond 1705,

ontstond de haven als verbinding tussen de

singel. De voornaamste huizen aan deze haven

van rond 1890 staan aan de rechter kant. Het

zijn een in een gevelwand opgenomen reeks

villa’s. Deze zijn afwisselend gebouwd jugendstil

en neo-renaissance stijl.

7. Aan het einde van de Haven sla je links af, de

Meulmansweg op. Steek over bij het zebrapad,

houd de winkel van Vögele aan de linkerhand,

loop de Rijnstraat in en blijf op het rechter trottoir.

Door de Rijnstraat stroomde tot 1961 de Oude

Rijn. Aan weerskanten van het water was een

smalle rijweg en een stoep. Op verschillende

plaatsen lagen hoge bruggen. In 1959 werd er

begonnen met de demping van de Oude Rijn en

op 31 mei 1961 verklaarde mr. J Klaasesz, com-

missaris van de Koningin ZH de Rijnstraat als

geopend.

8. Aangekomen in de Rijnstraat neem je de

eerste steeg rechts. Dit is de Korte St. Jansteeg.

Daarna linksaf de Havenstraat in. Volg de weg

zodat je langs het museum komt.

Het Stadsmuseum in het voormalige stadhuis van

Woerden is ruim 500 jaar oud. Aan de rechter-

kant zie je nog de benedenverdieping met zolder

in laatgotische stijl. De belangrijkste ruimte in

het museum is de schout en schepenzaal. Hier

werd recht gesproken. Een bijzonder detail is de

schandpaal met kettingen aan de voorkant van

de gevel.

9. We lopen verder door de Havenstraat en pas-

seren het Gereformeerde weeshuis.

Het weeshuis werd in 1604 geopend. Toen waren

er ongeveer 8 kinderen in het huis. In de jaren die

volgden woonden er in het huis soms tussen de

50 of 60 kinderen. Een mooi verhaal is die van het

‘wonderkind’ Evert Willemszn Bogerd. Hij kreeg

visioenen van een engel en schreef op jonge leeft-

ijd prachtige verzen, Deze zijn uitgebracht onder

HISTORISCHE GROEN- EN GEVELROUTE (+/-1,5 UUR)WANDELROUTES

3 4

de naam: ‘De waerachtige Geschiedenisse’ en

zijn nog te bekijken in de universiteit van Utrecht.

Het absolute dieptepunt voor het weeshuis was

de onthoofding van één van de binnenvaders met

de bijnaam ‘De Slintworm’ Hij werd verdacht van

gerommel met de weesmeisjes en op steenworp

afstand van het weeshuis op last van de schout en

de burgemeesters op het stadhuis onthoofd.

10. Vervolg de weg door de Havenstraat totdat

je aan de linkerkant de Paardesteeg vindt, sla

af en loop door de steeg. Steek aan het eind de

Wagenstraat over en ga rechtsaf richting Rijn-

straat. Steek daarna de Rijnstraat over en houd

rechts aan. Lopend langs de vlaaien winkel gaan

we nu slingeren door de steegjes van Woerden.

Sla linksaf de Brechsteeg in.

Let vooral op de teksttegels in de steegjes. Hier-

op staat een verhaaltje. Kijk ook eens omhoog en

geniet van de mooie gevels van de winkelpanden.

11. Ga aan het einde van de steeg linksaf de

Voorstraat in. Neem bij Bocafé links het Pieter-

steegje en sla daarna weer rechtsaf de Rijn-

straat in.

Het prachtige pand op nummer 44 van de Ri-

jnstraat is gebouwd in 1888 naar een ontwerp

van architect Nicolaas Molenaar in opdracht

van Lukeurstoker A.J.Th hofman en werd rond

1900 in gebruik genomen als kaaspakhuis. Vanaf

de jaren ‘70 is in dit pand een Chinees-Indisch

restaurant gevestigd.

12. Je staat op de Rijnstraat en slaat dan rechtsaf

de volgende steeg in, de Aalmanssteeg. Kijk even

achterom :-) en ga dan linksaf de Voorstraat weer

in. Neem de tweede links. Dit is de Gemene

buursteeg.

Van hieruit heb je een mooi uitzicht op de kerk.

13. Weer aangekomen in de Rijnstraat sla je nog

een keer rechtsaf, op naar de volgende, bijna

onzichtbare steeg. De Zachariasteeg.

Deze zeer smalle steeg zit net na de winkel Hallo.

14. Aan het einde van deze smalle steeg sla je

weer links af de Voorstraat in. Ga vervolgens de

eerste rechts de Jan de Bakkerstraat in. Links

loop je langs de achterkant van de Lutherse

kerk (het witte gebouw). Later in de wandeling

komen we nog langs de voorkant.

De Lutherse kerk is een schuilkerk van de oudste

Lutherse gemeente van Nederland. De eerste

voorganger van de kerk was Johannes Pistorius,

beter bekend als Jan de Bakker. Toen Woerden

zich in 1572 aansloot bij de opstand tegen het

Spaanse bewind, werd Woerden op verzoek

van de bestuurders als enige Hollandse stad

Luthers. Dit leidde tot ongenoegen bij de gere-

formeerde meerderheid van het gewest en dus

werd de Petruskerk in 1580 weer de hoofdkerk en

moesten de Lutheranen het uiteindelijk doen met

een schuilkerk.

15. Loop de doodlopende straat helemaal uit en

neem het trappetje rechts de Hoge Wal op. Ga

bovenaan linksaf langs de begraafplaatsen.

De sfeervolle kleine begraafplaats aan de Hoge

Wal is een rijksmonument, dat deel uitmaakt van

de vroegere stadswal van Woerden. De begraaf-

plaats is eigendom van de parochie Pax Christie

Geloofsgemeenschap en is niet vrij toegankelijk.

16. Je loopt nu recht door naar beneden, over de

Torenwal de Nieuwstraat in. Blijf rechts lopen,

dan hou je zicht op de Lutherse kerk en de mooie

geveltjes. Ga bij de Dierenspeciaalzaak met de

bocht mee naar rechts en loop langs het oude

Gemeentehuis.

Dit oude gemeentehuis staat op de plek waar

eerder de afgebrande gasfabriek stond en werd

in 1888 gebouwd voor het bedrag van fl 23.000,-

17. Na de tandartspraktijk ga je rechtsaf het

park in. Recht voor je ligt de Joodse begraaf-

plaats, deze is open op openmonumentendag.

Wegens ruimtegebrek op de begraafplaats in

Gouda werd in 1856 deze Joodse begraafplaats

aangelegd. In 1920 heeft hier de laatste begra-

fenis plaatsgevonden.

18. Je hebt nu de keuze om voor- of achterlangs

de Joodse begraafplaats te lopen. Volg het pad

en steek de brug over. Hou links aan en ga de

eerste weer links, wederom een bruggetje over.

Volg het pad totaan de volière. Rechts zie je de

watertoren.

Een belangrijke functie van de watertoren was

onder andere om te zorgen voor constante druk

in de waterleidingen van het drinkwatersysteem.

19. Ga links af de Oostsingel op. Daarna links bij

de Wilhelminaschool de Parijsebrug over. Rechts

staat het beeld van de twee Wielrenners.

Een daarvan is Arie van Vliet, de Woerdenaar die

tussen 1961 en 2001 vier keer wereldkampioen

sprint op de baan was.

20. Steek schuin links de Burgemeester van

Kempensingel over en ga de Lijsterstraat

in. Neem daarna de eerste straat links de

Reigerstraat, dan de eerste rechts de Merel-

straat in. Hier kunnnen kinderen even heerlijk

ravotten in de speeltuin. Steek over, het

Karekietlaantje in (voetpad). Loop dit pad uit

en ga aan het einde rechts de Meeuwenlaan

HISTORISCHE GROEN- EN GEVELROUTE (+/-1,5 UUR)WANDELROUTES

5 6

in. Na de begraafplaats ga je rechts af het

Waterhoenlaantje in.

Zie je de wilde schildpadden?

21. Sla aan het einde van dit paadje rechtsaf

de van Helvoortlaan bij de camping in. Ga de

eerste weer links op de Kievitstraat en loop

door tot het Brediuspark.

Het Brediuspark is een klein paradijs in de stad

met monumentaal groen, fruitboomgaarden,

natuur en historische gebouwen. Tijd voor een

picknick in de Heemtuin, de Speeltuin, Boerderij

Batenstein of misschien bij de Kinderboerderij?

22. Loop langs kinderboerderij Kukeleboe,

rechtdoor het voetpad op en neem na 10 meter

rechts het klaphek door de Heemtuin. Dan het

-

de klaphek. Op de T splitsing links af en de eerst

volgende T splitsing rechts. We gaan recht door

weer door een klaphek en dan over het brug-

getje naar rechts het bospad op. Aan het einde

van het bospad gaan we linksaf de Oudelandse

weg en de Oude Rijn oversteken. Ga dan net na

de brug direct rechts het Jaagpad op.

Halverwege de 17e eeuw is het jaagpad langs

de Rijn tussen Utrecht en Woerden aangelegd.

Tot 1604 lag er al een zandpad maar deze was

te smal. Door het aangelegde Jaagpad konden

schepen, ook als ze geen wind in de zeilen had-

den toch varen, getrokken door paarden of

mensen. Niet lang na Woerden en Utrecht sloot

ook de stad Leiden zich aan. Met als gevolg een

doorlopend jaagpad vanaf de Zijlsingel in Leiden

tot aan Oog-in-al Utrecht.

23. Ga aan het einde van het Jaagpad rechts

en steek het zebrapad over. Ga linksaf, dan

de eerste weg rechts en gelijk weer linksaf en

-

ganiseerd, waaronder de jaarlijkse Woerdense

het blokvormige, witgepleisterde huis en het

houten theehuis werden in 1863 gebouwd voor

de Woerdense burgemeester Cornelis Jan Bredius.

24. Aan het einde van dit paadje sla je linksaf

en gelijk weer rechts, Steek bij de zebra over en

loop tussen het kasteel en de Bonaventurakerk

door naar de Hendrikkade.

De oudste vermelding van het Kasteel Woerden

dateert uit 1415 met als eerste bewoner rent-

meester Heynric Hermans. In de kerkers van het

Jan de Bakker 26 jaar gevangen gezeten (zouden

-

turakerk aan de Rijnstraat staat op de grond die

deel uitmaakte van de binnen wal van de stad.

De bijna 80 meter hoge toren staat op de monu-

mentenlijst.

25. Volg de Hendrikkade langs de singel en ga de

3e straat rechts, de Julianastraat in. Loop deze

uit tot aan de molen en steek over de Molen-

straat in.

Molen de Windhond is een ronde stenen koren-

molen, gebouwd in 1755. De molen is goed

onderhouden en is bepalend voor het stads-

gezicht van Woerden. Op woensdag is de molen

geopend tussen14:00 en 16:00. Als de wieken

draaien is de molenaar zelf ook aanwezig.

26. Loop direct achter de molen het Willemshof

en sla linksaf het Kazerneplein op. Loop nog

even onder de poort door en zo zijn we weer

beland op het Kerkplein met aan de linkerkant

de parkeergarage.

Strijk neer op een van de gezellige terrasjes voor

Deze wandeling werd je aangeboden door de

ondernemers van Stadshart Woerden.

www.stadshartwoerden.nl

Stadshart Woerden

@shwoerden