Kempense Aanpak Drugs en Rehabilitatie

vzw ‘t Kader

JAARVERSLAG 2015

Residentieel Drugopvangcentrum

Psychosociaal Revalidatiecentrum Kempen: Route 11

Jaarverslag 2015 vzw ‘t Kader

Voorwoord:

Beste lezer,

Met enige trots leggen wij u het jaarverslag van vzw ’t Kader voor. We hebben in de loop van 2015 aandacht gehad voor het verder zetten en optimaliseren van de werking van Route 11 en de Arbeidscoach.

De arbeidscoach kende een toename van aanmeldingen, een maximale caseload en een zorgelijk lange wachtlijst. Dat heeft ons ertoe aangezet om te bekijken welke optimalisering we op dit vlak konden doorvoeren. U krijgt een overzicht van de aangepaste en meer efficiënte werking. De grootste wijziging is het opstarten van de groepswerking naast het individuele aanbod.

We leggen in dit voorwoord ook graag even de aandacht op de uitbreiding van onze werking. Sinds eind 2015 werden de TAZ-projecten (tender activering zorg) overgenomen van OPZ Geel en begeleidt onze TAZ-medewerker, samen met GTB, WEB Turnhout en VDAB, mensen met een ernstige medische, mentale, psychische en/ of psychiatrische problematiek (MMPP- problematiek) naar werk. Deze mensen krijgen ondersteuning van onze psycholoog om de belemmerende factoren mbt werkhervatting in te perken. We danken OPZ voor de overdracht van de expertise mbt dit project.

Verder hebben we het voorrecht gehad om extra middelen te krijgen vanuit een sociaal akkoord 2013, wat we doelgericht hebben ingezet op Routine Outcome Meting. U kan hiervan een uitgebreide weerslag terugvinden in dit verslag.

Tot slot zal u merken dat we stuiten op tekorten aan GGZ- capaciteiten in de regio. We merken dat onze werking zijn vruchten afwerpt, maar slechts bereikbaar blijft voor een klein deel cliënten uit het arrondissement. De beperkte capaciteit in het GGZ- landschap bemoeilijkt het uitwerken van nazorgtrajecten die een verderzetting van de duurzame verankering in de maatschappij kunnen ondersteunen. We blijven dan ook de schrijnende tekorten aan GGZ-capaciteit in het algemeen, en aan psychosociale revalidatie en arbeidscoaching specifiek, aankaarten.

We wensen u veel leesplezier en blijven uitkijken naar een verdere boeiende samenwerking!

Els Dhondt Luc Op de Beeck

Coördinator Voorzitter

Inleiding

Dit jaarverslag is zo opgesteld dat het voor een breed publiek leesbaar is.

Mensen die onze organisatie nog niet (voldoende) kennen kunnen in dit

document allerlei informatie terugvinden. Zij die de werking reeds kennen

en voornamelijk de evoluties willen lezen kunnen zich oriënteren op de

titels en hoofdstukken en daarbij de volgende icoontjes als wegwijzer

gebruiken.

Nieuwe of aanvullende informatie

Feedback op eerdere verbeteracties en plannen

!!! Verbeteracties en plannen voor 2016

Het hoofdstuk van relevante cijfers is uiteraard volledig up to date en zal

dan ook geen iconen in de kantlijn hebben, evenals het hoofdstuk van de

outcome meting dat volledig nieuw is.

We wensen u alvast veel leesplezier en hopen op een boeiende en

inspirerende uitwisseling in onze (eventuele) verdere samenwerking.

Inhoudsopgave

1 Vzw ’t Kader: Algemeen .................................................................. 1

1.1 Administratieve gegevens ............................................................... 1

1.2 Partners vzw ‘t Kader ...................................................................... 1

1.3 Raad van Bestuur ............................................................................. 2

2 Residentieel Drugopvangcentrum ................................................... 3

3 Route 11 .......................................................................................... 4

3.1 Historiek .......................................................................................... 5

3.2 Situering .......................................................................................... 6

3.3 Missie............................................................................................... 9

3.4 Visie ................................................................................................. 9

3.5 Aanbod van het centrum ............................................................... 11

3.6 Route 11: blikvangers 2015 ........................................................... 18

3.7 Route 11: relevante cijfers ............................................................ 21

3.8 Routine Outcome Monitoring (ROM) ............................................ 27

4 De arbeidscoach Netwerk GGZ Kempen ....................................... 36

4.1 Missie............................................................................................. 37

4.2 Visie ............................................................................................... 37

4.3 Termijn .......................................................................................... 38

4.4 Aanmeldingen ............................................................................... 38

4.5 Doelgroep ...................................................................................... 39

4.6 Werking .......................................................................................... 39

4.7 Coaching ......................................................................................... 42

4.8 Arbeidscoach: Blikvangers 2015 .................................................... 43

4.9 Routine Outcome Monitoring (ROM) ............................................ 46

4.10 Arbeidscoach: relevante cijfers ...................................................... 49

5 Plannen in 2016 .............................................................................. 55

5.1 Aanmeldingsbundel partners Netwerk GGZ Kempen .................... 55

5.2 Keuzesessies ................................................................................... 55

5.3 Optimalisering groepswerking en opstart intervisiegroep ............ 55

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

1 Vzw ’t Kader: Algemeen

1.1 Administratieve gegevens

Maatschappelijke zetel en secretariaat vzw ’t Kader:

Antwerpseweg 1, 2440 Geel - 014/56 42 64

Route 11: Gasthuisstraat 22/2, 2300 Turnhout – 014/44 29 19

info@route11.be

Riziv erkenningsnummer: 7.72.033.87.

Ondernemingsnummer: 0823.137.149

Datum van oprichting: 10/02/2010

1.2 Partners vzw ‘t Kader

2

1.3 Raad van Bestuur

De raad van bestuur van vzw ’t Kader was in 2015 als volgt samengesteld:

Op voordracht van Welzijnszorg Kempen:

Op de Beeck Luc, voorzitter, lid Dagelijks Bestuur

Nysmans Eric, lid Dagelijks Bestuur

Smaers Griet

Soentjes Dirk

Op voordracht van de Christelijke Mutualiteit Turnhout:

Helsen Guido

Voet Stefaan, ondervoorzitter, lid Dagelijks Bestuur

Op voordracht van De VoorZorg:

Huybrechts Linda, lid Dagelijks Bestuur

Thonissen Jan

Op voordracht van het provinciebestuur van Antwerpen:

Bellens Peter

Op voordracht van de vzw ADIC:

Rijsbosch Corrie

Op voordracht van de vzw CGG Kempen:

Wouters Wim

Op voordracht van het OPZ Geel:

Lipkens Gina, lid Dagelijks Bestuur

Op voordracht van het AZ Turnhout:

Dirx Koen, lid Dagelijks Bestuur

Aanvullend:

Vanherck Ann, netwerkcoördinator, netwerk GGZ Kempen, adviserend lid

Raad van Bestuur.

Appelmans Severine, Welzijnszorg Kempen, waarnemend secretaris

Dhondt Els, Coördinator Route 11, Arbeidscoach en TAZ

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

2 Residentieel Drugopvangcentrum

Vzw ’t Kader werd opgericht in 2010 met het oog op het realiseren van de

komst van een residentieel drugopvangcentrum. Deze absoluut

noodzakelijke vorm van drughulpverlening ontbreekt in de Kempen.

Volgende partners onderschreven deze nood en waren de stichtende

leden van de vzw:

- ADIC

- CAW De Kempen

- CGG Kempen

- Christelijke Mutualiteit

- De VoorZorg

- Liberale Mutualiteit

- Provinciebestuur van Antwerpen

- Welzijnszorg Kempen

Het dossier werd in 2013 voor de derde keer ingediend. Na een

toelichting op het Verzekeringscomité van het RIZIV volgde een positief

advies aan de Algemene Vergadering. Het project werd echter on hold

gezet met het vooruitzicht van de zesde staatshervorming. De sector van

de revalidatiecentra werd in 2014 overgedragen aan de Vlaamse

Gemeenschap. De federale overheid besliste daarom in 2013 geen nieuwe

projecten meer te financieren ondanks de erkende noodzaak.

Desalniettemin zal het bestuur van ’t Kader dit dossier blijvend onder de

aandacht brengen bij de daartoe bevoegde instanties.

4

3 Route 11 Psychosociaal revalidatiecentrum Kempen

Route 11, een project van vzw ’t Kader, kent een samenwerking met het

RIZIV, Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, door de

overeenkomst via een conventie . Het revalidatiecentrum is een antwoord

op het ervaren van hiaten in het landschap van de geestelijke

gezondheidszorg binnen het arrondissement Turnhout.

Door een overheveling van bevoegdheden van het federale

niveau naar het Vlaamse niveau, werd de revalidatiesector Vlaamse

materie. In een overgangsperiode blijft RIZIV de lopende zaken opvolgen

en ondersteunen. Deze overgangsmaatregel geldt tot januari 2018.

De klemtoon van de werking blijft liggen op het werken naar duurzaam

herstel en sociale inclusie bij deelnemers met psychische en

psychiatrische problemen zodat zij weer functioneren op verschillende

levensdomeinen. Het ondersteunen van het traject naar betaalde arbeid

blijft hierin een belangrijk aandachtspunt.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

3.1 Historiek

Vzw ’t Kader werd in 2010 opgericht met als doel het uitbouwen van een

residentieel drugopvangcentrum in het arrondissement Turnhout. Dit

dossier kon tot op heden nog niet gerealiseerd worden. Het blijft een

zorgwekkend hiaat in het netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen.

In 2012 kwam de mogelijkheid om een projectaanvraag voor een

psychosociaal revalidatiecentrum in te dienen, gelinkt aan de projecten

“Psy 107”. Het bestuur van vzw ’t Kader werd uitgebreid met het

Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel en het Algemeen Ziekenhuis

Turnhout (waaraan een PAAZ-afdeling is verbonden). Op die manier

ontstond een stevige partner (samen met Welzijnszorg Kempen, de

mutualiteiten Voorzorg en Christelijke Mutualiteit, Centrum Geestelijke

Gezondheidszorg Kempen, Centrum Algemeen Welzijn De Kempen, ADIC

en het provinciebestuur Antwerpen) om een dergelijk initiatief te

realiseren.

Eind april 2013 werd de conventionele samenwerkingsovereenkomst met

het RIZIV ondertekend en kon de opstart van dit nieuwe psychosociale

revalidatiecentrum, Route 11, voorbereid worden. 1 Oktober 2013 deed

Route 11 haar deuren open te Turnhout.

6

3.2 Situering

De nood aan geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen is groot. In de

Kempen is deze nood des te groter door de historische achterstand die de

regio kent op vlak van gesubsidieerde geestelijke gezondheidszorg.

Het arrondissement Turnhout kent 450 522 inwoners over een oppervlakte van

1.356,86 km². (Wikipedia 1/1/2015)

(aant. Inwoners 18-64jr: 288 334 (64%))

De bestaande actoren binnen de geestelijke gezondheidszorg van

het arrondissement Turnhout sloegen reeds de handen in elkaar binnen

het netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen (www.ggzkempen.be ).

Dit netwerk kwam tot stand als antwoord op de bestaande tendens tot

vermaatschappelijking van de zorg. Concreet betekent dit dat het aantal

psychiatrische ziekenhuisbedden wordt afgebouwd om meer psychische

begeleiding in de thuissituatie en context van de cliënt mogelijk te maken.

We blijven echter stuiten op structurele tekorten aan GGZ-

capaciteit en middelen in onze regio. In vergelijking met de rest van

Vlaanderen hebben we veel minder GGZ plaatsen en bedden per 1000

inwoners. Onderstaand overzicht schetst dit in cijfers.

(Bron: Zorg en Gezondheid 2015)

Zelfs wanneer de capaciteit in ons netwerk zou verdubbeld worden,

komen we nog niet aan het gemiddeld aantal GGZ plaatsen en bedden per

1000 inwoners in Vlaanderen, noch het gemiddelde van de eigen

provincie. Ook al zijn we ons er terdege van bewust dat een overaanbod

aan GGZ de vermaatschappelijking van zorg niet zal faciliteren, het andere

uiterste zoals het zich stelt in de Kempen is voor onze inwoners met een

psychiatrisch probleem schrijnend en onrechtmatig.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

Route 11 biedt, sinds het najaar van 2013, een antwoord op een

hiaat dat voorheen ervaren werd. Doch blijft dit aanbod slechts een

beperkt deel van de Kempen ondersteunen.

Wanneer we de bezetting van Route 11 en het bereik in de regio uitzetten

op een kaart van het arrondissement, dan stellen we vast dat meer dan

2/3 van alle cliënten (oktober 2013 – december 2015) die in begeleiding

geweest zijn in Route 11 (67%) in een straal van 10 km rond Turnhout

woont.

Wanneer we de regio Herentals afbakenen met een perimeter van

ongeveer 16 km dan tellen we 24% van alle deelnemers van Route 11.

Kasterlee werd in beide regio’s geregistreerd aangezien deze gemeente

zowel op een afstand van 10 km tav Turnhout ligt, als binnen de

perimeter van 16 km rond Herentals gelegen is. Schrijnend is dat we

moeten vaststellen dat een kleine 10 % van onze totale populatie,

wonende in regio Herentals, afhaakt in minder dan 1 maand tijd. De

onoverbrugbare afstand (met openbaar vervoer) is hiervan de oorzaak.

67% van alle deelnemers van Route 11 woont in een straal van 10 km rond Turnhout

10% van alle deelnemers, wonende in een straal rond Herentals haakt af in minder dan 1

maand tijd

Zetten we de cijfers van de Arbeidscoach op een kaart dan stellen we

eveneens de grote nood aan uitbreiding vast. Ondanks de zeer strikte

screening van cliënten kent de arbeidscoach voortdurend een maximale

bezetting (hoogste caseload maart 2015: 47 cliënten) en een lange

wachtlijst. De gemiddelde duur van de wachtlijst bedraagt 6 maanden.

Het grootste aantal wachtenden werd gemeten in oktober 2015: 33

cliënten (goedgekeurd voor opstart na intake). De spreiding van de

8

cliënten van de Arbeidscoach situeert zich op twee assen, Turnhout –

Geel en Herentals – Mol. 74% van alle cliënten van de Arbeidscoach

woont in een van de 6 gemeenten die op deze twee assen liggen.

(weergegeven op onderstaande kaart) De andere regio’s van ons netwerk

worden amper bereikt. Een her-allocatie van de Arbeidscoach is geen

antwoord op dit hiaat gezien zijn maximale caseload en lange wachtlijst.

De arbeidscoach kent een wachtlijst van gemiddeld 6 maanden

74% van alle cliënten van de Arbeidscoach woont in één van de 6 gemeenten die afgelijnd

zijn.

We merken dat er nood is aan uitbreiding en spreiding van zowel de

werking van het psychosociaal revalidatiecentrum als de ondersteuning

van de Arbeidscoach van het netwerk GGZ Kempen. We plannen om, in

overleg met partners (op verschillende domeinen) en lokale actoren en

besturen, een strategisch plan uit te werken zodat psychosociale

revalidatie en arbeidscoaching voor elke bewoner uit het arrondissement

Turnhout die ervoor in aanmerking komt en er nood aan heeft,

toegankelijk en bereikbaar is. Voor de zomer van 2016 wordt er een

stakeholdersoverleg gepland om met belangrijke partners uit de regio aan

de slag te gaan.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

3.3 Missie

De bedoeling van Route 11 is het ondersteunen van

hersteltrajecten om een duurzame en bestendige (re-)integratie in de

maatschappij en eventueel op de arbeidsmarkt te bewerkstelligen voor

cliënten met psychische en/ of psychosociale moeilijkheden.

Het psychosociaal revalidatiecentrum richt zich dan ook tot deelnemers

met psychische en/of psychosociale moeilijkheden waarbij de autonomie

op vlak van wonen, werken en leven danig is verstoord. Vanuit individuele

begeleiding, groepswerking en systeemtherapie werken de deelnemers

met ondersteuning van het team naar herstel en sociale inclusie. Een

belangrijk aspect daarbij is het hervatten of aanvatten van werk indien dit

binnen de mogelijkheden van de deelnemers ligt. Route 11 tracht dan ook

deze trajecten voor te bereiden met de deelnemers en te ondersteunen.

3.4 Visie

3.4.1 Visie op de zorg

Gelijkwaardigheid en overleg zijn de basisbeginselen van waaruit de

begeleiding op maat wordt uitgewerkt. Ieder individu heeft naast zijn

eventuele beperkingen of problemen gerelateerd aan de psychische

moeilijkheden ook krachten en mogelijkheden in zich. Iedereen zal dan

ook vanuit deze mogelijkheden benaderd worden en aanzien worden als

deelnemer – eerder dan als patiënt. Alle deelnemers zijn eigenaar en

manager van hun eigen behandelplan en zullen vanuit hun vaardigheden

aangesproken worden op het maximaal opnemen van de eigen

verantwoordelijkheid in het herstelproces.

Verder is het een onmogelijk gegeven om binnen revalidatie de

deelnemers los te koppelen van het systeem en/of de context waarin ze

functioneren. Familieleden, vrienden, thuishulp en dergelijke worden

actief betrokken in het herstelproces van de deelnemers.

Om dit herstelproces maximaal na te streven wordt er binnen Route 11

expliciet gewerkt aan het vertalen van de evoluties van de deelnemers

naar de maatschappij en de eigen leefomgeving. In alle sessies,

individueel, systemisch en in groep, is deze visie een vertrekpunt.

Als antwoord op bovenstaande visie werd het therapeutisch aanbod

vraag-gestuurd uitgebouwd in contradictie met de oudere, gekende

aanbod-gestuurde methodieken. Route 11 streeft naar een concrete

vertaling van de herstelvisie naar de dagelijkse praktijk van het

revalidatiecentrum en legt dan ook de regie van het herstelproces in

handen van de deelnemers.

10

3.4.2 Strategische visie

We streven naar een toegankelijke en bereikbare psychosociale

revalidatie en arbeidscoaching voor alle inwoners van het arrondissement

Turnhout die in aanmerking komen voor en nood hebben aan deze

specifieke zorgvorm.

De uitgebreide monitoring (waarvan in hoofdstuk 3.2 Situering en

hoofdstuk 3.8 ROM een weerslag werd gegeven) toont aan dat we nuttig

werk verrichten maar nog veel blinde vlekken kennen in de regio. We

nemen ons dan ook voor om in 2016 werk te maken van een uitgebreid

strategisch plan.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

3.5 Aanbod van het centrum

3.5.1 Deelnemers

Het revalidatiecentrum richt zich tot volwassenen met een psychiatrische

problematiek die te beschrijven is in een DSM diagnose. Deze deelnemers

hebben door hun problematiek specifieke vaardigheden verloren of

hebben nog slechts beperkte vaardigheden op verschillende

levensdomeinen zoals bv. basisautonomie (persoonlijke behoeften),

woonautonomie, maatschappelijke aanpassing, werkautonomie enz.

Deelnemers die een veranderingswens en veranderingsmogelijkheden

hebben op deze vlakken kunnen revalideren in Route 11 indien zij de

mogelijkheden hebben en bereid zijn om actief te investeren in dit

herstelproces. Het programma vraagt een grote verantwoordelijkheid en

een groot engagement. Daartoe is voldoende stabiliteit van primair

belang. Deelnemers moeten zich buiten de uren van het

revalidatieprogramma voldoende weten te handhaven en tijdens het

herstelproces voldoende energie hebben om actief deel te nemen.

We merken geregeld dat minder stabiele cliënten met (inzicht

gevende) psychotherapeutische hulpvragen worden doorverwezen. Om

een goede en efficiënte werking te kunnen blijven garanderen (met de

gewenste resultaten) merken we dat het belangrijk is dat cliënten zich in

de (her-)oriëntatie en voornamelijk in de re-integratiefase van hun

herstelproces moeten bevinden om het maximale uit hun traject te

kunnen halen. Deelnemers die nog in de stabilisatiefase zitten en de

overgang maken naar de (her-)oriëntatiefase blijven op hun honger zitten

aangezien de focus van het revalidatiecentrum op sociale inclusie en

arbeid ligt. De groepswerking en de frequentie van de individuele

gesprekken is niet afgestemd op een stabiliserend of psychotherapeutisch

traject. Daartoe bestaan er meer geschikte initiatieven in ons netwerk.

Wel stellen we vast dat het merendeel van de deelnemers tijdens

zijn traject in Route 11 een (al dan niet klein) herval doormaakt. Dit

ervaren we (bij een groot aantal deelnemers) als een meerwaarde in de

hersteltrajecten aangezien we op dat moment de cliënt kunnen laten

oefenen met zijn ‘back-up plan’. Cliënten leren dan de eigen

verantwoordelijkheid op te nemen ifv hervalpreventie, zelfzorg en

dergelijke meer. Velen ontdekken dat ze waarschuwingssignalen voor

herval kunnen herkennen en dat ze zelf bij machte zijn om (eventueel

mits ondersteuning vanuit de eigen context) het tij weer te keren. Ze

leren de principes van stepped care toe te passen, beginnende bij zichzelf

en stellen vaak vast dat een heropname (waar velen voor vrezen) niet

nodig blijkt.

12

3.5.2 Het multidisciplinair team

In december 2015 had Route 11 een personeelskader van 8,06

VTE.

Ten aanzien van vorig jaar kan u merken dat er 0,50 VTE psychologisch

assistent (tijdelijk) werd toegevoegd en dat er een halftijdse psycholoog

(tijdelijk) werd aangeworven.

Vanuit recurrente middelen van een sociaal akkoord 2013 hebben we de

mogelijkheid gekregen om gedurende 2015 een deeltijdse werkkracht aan

te werven. Deze psychologisch assistente heeft zich ingezet op Routine

Out-come Meting (ROM) en aanvullend het ondersteunen van het team.

De psychologe die deeltijds werd aangeworven werkt voor de TAZ-

projecten. Tender Activering Zorg is een tijdelijk project waarbij trajecten

voor mensen met MMPP (ernstige medische, mentale, psychische en/of

psychiatrische problemen) richting werk kunnen opgestart worden

gedurende 2016. Deze trajecten kunnen maximaal 18 maanden lopen. Dit

project werd over genomen van OPZ Geel en dooft dus uit in de loop van

2018.

Samengevat kunnen we stellen dat het huidige team er als volgt uit ziet:

Functie VTE

Administratieve kracht 0,50

Arbeidscoach 1

Coördinator 0,50

Ergotherapeut 1

Ergotherapeut 0,90

Ergotherapeut 0,50

Maatschappelijk werker 0,65

Psychiater 0,31

Psycholoog 0,80

Psycholoog 0,90

Psychologisch assistent (ROM - tijdelijk) 0,50

Psycholoog (TAZ – tijdelijk) 0,50

Totaal: 8,06

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

3.5.3 Aanmelding

De aanmeldingsprocedure van Route 11 kent zijn inbedding in de

afspraken van het Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Kempen. Dit zal

in 2016 voor onze organisatie niet wijzigen en dus verlopen zoals

hieronder beschreven.

GGZ-partners van dit netwerk kunnen hun cliënten rechtstreeks

doorverwijzen naar Route 11. (Twijgje en Beschut wonen Kempen, CGG

Kempen, OPZ Geel, PAAZ Turnhout, PVT Salto en de Liereman, LZ- en CKB

- team) Andere verwijzers nemen contact op met het aanmeldingsteam

van het Netwerk GGZ Kempen. Dit aanmeldingsteam overloopt samen

met de verwijzer en de deelnemer de klachten en hulpvragen en bekijkt

welke setting binnen of buiten het netwerk de meest geschikte zorg kan

bieden voor deze deelnemer, rekening houdend met de principes van

stepped-care.

Indien een deelnemer wordt doorverwezen naar Route 11 kan deze een

infomoment (in groep) volgen. Kandidaat deelnemers, belangrijke figuren

uit hun leefwereld en eventueel betrokken zorgverstrekkers zijn welkom.

Er wordt voor een algemeen infomoment in groep gekozen omdat dit de

werking van het revalidatiecentrum, dat voornamelijk bestaat uit een

groepsaanbod, weerspiegelt. Verder is er expliciet gekozen om ook

mensen uit de context van de deelnemers en andere zorgverstrekkers toe

te laten aangezien we systemisch werken en een nauw overleg willen

hebben met eventuele andere partners zorg of werk. Deze aanzet wordt

dan ook al gemaakt vanaf het eerste contact.

In deze aanmeldingsprocedure zetten we in op ‘patiënten participatie’

doordat het infomoment mee wordt vorm gegeven door de deelnemers

van Route 11. Eigen deelnemers ervaren deze werking als een

meerwaarde omdat ze op hun kwaliteiten worden aangesproken en

vaardigheden kunnen exploreren. Nieuwe kandidaten geven aan dat dit

drempelverlagend werkt.

Wanneer deelnemers na het infomoment wensen aan te sluiten bij de

werking van Route 11 kunnen ze een afspraak maken bij de psychiater. De

psychiater bevestigt de goede doorverwijzing en stelt een

aanvraagdossier op voor revalidatie en tussenkomst door de mutualiteit.

Deelnemers en verwijzers worden op de hoogte gebracht van de

gemaakte afspraken en de concrete opstart.

Contactgegevens aanmelding:

Route 11:

014/44 29 19 info@route11.be

Aanmeldingsteam netwerk GGZ Kempen:

014/57 91 00 (nummer voor verwijzers)

14

3.5.4 Werking

Revalidatie op Maat en Vraag-gestuurd werken

Een revalidatietraject is een individueel traject dat voor elke deelnemer

kan verschillen qua inhoud, duur, tempo en richting. Het is dan ook

onlogisch om voor deze deelnemers een gestandaardiseerd

therapieprogramma uit te werken. Route 11 vertrekt vanuit de uniciteit

van de deelnemers en hun verhaal en stelt een programma op maat ter

beschikking. Er wordt zowel individueel, in groep als systemisch gewerkt,

naar weerspiegeling van het dagelijks functioneren in de maatschappij.

Deelnemers stellen in overleg met het team zelf hun programma samen

op basis van doelstellingen, interesses en beschikbare dagen. Motivatie,

verantwoordelijkheid en engagement zijn hierbij onontbeerlijk.

Aanvullend beheren de deelnemers zelf hun behandelplan. Bij de opstart

van een begeleiding in het revalidatiecentrum krijgen ze zelf een blanco

behandelplan in handen en worden ze gevraagd om, met ondersteuning

van het team, hiermee aan de slag te gaan, letterlijk en figuurlijk. Een

beleid van open communicatie en frequente evaluaties, om de 8 weken,

garanderen een efficiënte opvolging en bijsturing van de doelstellingen en

het therapieprogramma van de deelnemers om een zo efficiënt mogelijk

herstelproces na te streven en de vertaling naar de eigen context te

maken. Iedere deelnemer neemt deel aan de teamvergadering op het

moment dat zijn evaluatie besproken wordt.

Het atelier “behandelplan” is de enige verplichte atelier die

deelnemers dienen te volgen. Tijdens dit atelier gaan de deelnemers

(individueel) letterlijk met hun behandelplan aan de slag. Ze stellen hun

doelstellingen op (concreet en realistisch), ze gaan na hoe ver ze hierin

reeds geëvolueerd zijn, hoe hen dat is gelukt (wie of wat heeft hen daarbij

geholpen), ze bekijken of er belemmeringen zijn die een verdere evolutie

in de weg staan, welke stappen ze kunnen zetten om verder te evolueren

naar hun doelstellingen en welke stap ze diezelfde dag nog kunnen

zetten.

We merken dat de opstart van dit atelier een duidelijk signaal

geeft naar de deelnemers toe: “Naar Route 11 komen is niet voldoende.

Wil je evolutie bereiken, dan moet ook jij je daartoe actief inzetten.”

Tevens heeft het de deelnemers een expliciete stem gegeven in hun eigen

revalidatietraject. We kunnen stellen dat het team dit als grote

ondersteuning ervaart in het werken op maat, het vraag-gestuurd

werken. Het is duidelijker waar iedere deelnemer aan wil werken en hoe

iemand dat denkt aan te pakken. Een afstemming maken binnen de

verschillende therapieën is dan haalbaarder op een snellere en

efficiëntere manier.

De deelnemers leren op deze manier de regie over het herstelproces in

eigen handen te nemen. Het versterkt hun krachten en vaardigheden om

ook weer de regie van het eigen leven op te nemen.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

Individuele psychotherapie

Elke deelnemer krijgt een psycholoog toegewezen waarmee een

individueel psychotherapeutisch traject kan worden uitgewerkt.

Aanvankelijk vinden er wekelijks gesprekken plaats, later volgens wat

nuttig en nodig is voor een efficiënte en doelgerichte begeleiding van de

deelnemer. Doelstellingen worden opgevolgd en geëvalueerd,

persoonlijke groeiprocessen worden gestimuleerd en vertalingen naar de

eigen leefomgeving worden ondersteund. Indien het aangewezen is om

begeleiding na het revalidatiecentrum uit te werken zal de psycholoog dit

samen met de deelnemer voorbereiden en uitwerken.

Indien een deelnemer voor de opstart van het revalidatieprogramma een

goed lopende ambulante begeleiding heeft en indien dit kan verder gezet

worden tijdens het hersteltraject in Route 11 zal de deelnemer hiertoe

gestimuleerd worden. Het doel van Route 11 is uiteindelijk maximaal

herstellen om te komen tot sociale inclusie. We zijn voortdurend bezig

met het vertalen naar de eigen context en vinden het dan ook niet

aangewezen om banden in deze eigen context te doorbreken om aan het

programma van Route 11 te kunnen deelnemen. We overleggen liever

frequent met ambulante zorgverstrekkers en diensten, telefonisch, via

mail en via zorgoverleg-momenten (in het bijzijn van de deelnemer).

16

Systemische werking

Deelnemers met psychische moeilijkheden zijn, net als iedereen,

onlosmakelijk verbonden met het systeem en de context waarin ze leven.

Familie, een partner, vrienden, thuishulp enz. zijn belangrijke

levenspartners in het verhaal van deze deelnemers. Het is voor Route 11

dan ook evident deze partners intensief te betrekken in het herstelproces

en het re-integratietraject. Herstellen doe je niet alleen – het is een

contextverhaal. In heel het denkkader van Route 11 wordt deze

systemische kijk doorgetrokken.

Praktisch komt het er onder andere op neer dat deelnemers systematisch

met belangrijke personen uit hun eigen context op gesprek komen.

Gemeenschappelijke doelstellingen en trajecten worden uitgewerkt en

nagestreefd, info wordt uitgewisseld en evoluties worden geëvalueerd.

We hebben gemerkt dat systemisch werken een uitgesproken

meerwaarde betekent voor de hersteltrajecten van de deelnemers en hun

context. Een verderzetting van deze methodiek hoeft dan ook geen twijfel

te kennen. Wel willen we duidelijk stellen dat deze therapievorm een

middel is om te komen tot maximaal herstel en sociale inclusie. Het is niet

aangewezen dat systemisch werken een doel op zich wordt. In dat opzicht

zal de intensiteit en frequentie van het systemisch werken casus per casus

bekeken en bevraagd worden.

In navolging van het systemisch werken met de psychologen werd

er ook vanuit de ergotherapie systemisch gewerkt met deelnemers en

hun gezin. In de loop van 2015 werd een bachelor proef uitgewerkt rond

dit thema door de 3dejaars studenten ergotherapie van de Thomas More

Hogeschool Geel: “Op welke manier kan een ergotherapeut in een

psychosociaal revalidatiecentrum en vanuit de herstelvisie, het netwerk

van de deelnemers betrekken om sociale inclusie te bevorderen?”

In de loop van 2016 plannen we groepsactiviteiten en ateliers

waaraan ook mensen uit de context van de cliënt kunnen deelnemen.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

Atelierwerking

De ateliers vormen de rode draad in het therapieaanbod van Route 11.

Nadat deelnemers in hun eerste opstartweken alle ateliers hebben

doorlopen om deze te leren kennen, stellen ze samen met het team hun

programma samen. Daarbij hebben ze per halve dag dat ze aanwezig zijn

keuze uit twee ateliers. Deelnemers kiezen hun therapieprogramma dus

op basis van eigen doelstellingen en interesses, rekening houdend met de

dagen waarop ze zelf praktisch aanwezig kunnen zijn. Ateliers gaan door

in blokken van 3 uur, onderbroken door een korte pauze. De klemtoon

ligt in deze ateliers op reactivering, opbouwen van taakspanning,

werktempo, sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en de persoonlijke

doelstellingen van iedere deelnemer. Vanuit handelingsactiviteiten

trachten we evolutie na te streven en, waar mogelijk, een voorbereiding

op werkhervatting uit te werken. Er wordt expliciet gewerkt aan de

vertaling naar maatschappij en de eigen context van de deelnemer.

Keuzesessies

Naast de andere therapievormen kunnen deelnemers zich inschrijven in

keuzesessies. Deze worden occasioneel of in een herhaaldelijke

frequentie gegeven. Deelnemers schrijven zich in wanneer ze zelf merken

dat het thema van de keuzesessie een meerwaarde is in hun

evolutieproces. Frequente keuzesessies van enkele weken zijn bv.

thema’s uit sociale vaardigheidstrainingen en thema’s uit emotionele

vaardigheidstrainingen. Occasionele keuzesessies zijn o.a. medicatie,

psychose, piekeren, zelfbeeld, psycho- educatie rond depressie,

slaaphygiëne, stigma en taboe rond GGZ enz. Deelnemers die niet

deelnemen aan een keuzesessie zetten hun begeleiding gewoon verder in

de lopende ateliers.

18

3.6 Route 11: blikvangers 2015

3.6.1 Differentiatie dagkliniek versus Route 11

Een strikte differentiatie tussen het revalidatiecentrum en de dagkliniek

van OPZ Geel (psychiatrisch ziekenhuis) bleek voor onszelf en de

verwijzende partners belangrijk. Om de huidige werking, met de focus op

re-integratie en sociale inclusie, te kunnen blijven hanteren is een strikte

aflijning van onze werking noodzakelijk. Het Poorthuis was in 2015 de

enige dagkliniek in het netwerk GGZ Kempen. In de loop van 2016 zal ook

AZ Turnhout enkele dagkliniekplaatsen voorzien. Doordat we een

uitgestrekt netwerk zijn en cliënten niet steeds tot in Geel raken krijgen

we vaak aanmeldingen die qua hulpvraag aansluiten bij een dagkliniek.

Het is hard om niet op die noden in te gaan, doch belangrijk om onze

werking te kunnen garanderen. Willen cliënten met succes dit

hersteltraject op vlak van duurzame re-integratie afronden, dan is

voldoende stabiliteit bij de aanvang belangrijk. Cliënten dienen reeds in

de (her)oriëntatie- en voornamelijk in de re-integratiefase van hun

hersteltraject te zitten. Cliënten die de overgang nog maken van de

stabilisatiefase naar de (her)oriëntatiefase hebben vaak meer baat bij het

programma en de ondersteuning van een dagkliniek. We merken dat

wanneer cliënten met onverwerkt trauma, rouw en dergelijke zitten, dat

er eerst nood is aan psychotherapeutisch doorwerken. De klemtoon van

onze werking ligt niet op dit vlak en de bezetting is niet in die mate

voorzien dat we hierop een antwoord kunnen bieden. Onderstaande slide

duidt nogmaals de expliciete verschillen.

3.6.2 Revalidatieweken: stage op de werkvloer

In de loop van 2015 werd het aanbod van de atelierwerking

uitgebreid met de mogelijkheid om stages te doen in een bedrijf in functie

van een traject naar werkhervatting. Bij deze formule van

“revalidatieweken” gaat de deelnemer (max. 3 maanden lang) gedurende

4 halve dagen per week mee werken in een organisatie of bedrijf

waarnaast hij twee andere halve dagen het revalidatieprogramma volgt.

Met betrekking tot deze formule legt het RIZIV ons enkele beperkingen

op: cliënten moeten bv minimum 3 maanden in begeleiding zijn voor ze

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

van dit aanbod gebruik kunnen maken. Door de formule van stage waarbij

de deelnemers als ‘werknemer’ kunnen mee draaien op de werkvloer

kunnen ze ervaren hoe ver ze staan in het traject naar werkhervatting, ze

kunnen verder trainen aan arbeidsattitudes in een realistische context en

versterken door het gevoel iets te kunnen betekenen. Deze stages

worden intensief opgevolgd vanuit het revalidatiecentrum nadat er met

de werkplek openlijk gesproken werd over doelstellingen en groeikansen

op de stages. In 2015 hebben 6 deelnemers een dergelijk programma

doorlopen. Eén van hen is na de stage effectief tewerkgesteld op deze

werkplek, vier anderen vervolgden hun traject naar betaalde arbeid bij de

arbeidscoach van het netwerk GGZ Kempen. Eén deelnemer koos ervoor

om het traject naar arbeid los te laten en tijd te nemen om door te

werken aan onderliggende psychotherapeutische thema’s die haar

hinderden in het traject naar werkhervatting. Werkterreinen waarop

deelnemers stage deden hadden betrekking op de zorgsector (verzorging/

verpleging), de bouwsector (lassen, klusjesdienst, groendienst), de

voedingssector (grootkeuken) en een koerierdienst.

3.6.3 TAZ: tender activering – zorg

In het kader van het meerbanenplan investeerde de Vlaamse

Regering extra middelen voor de begeleiding van langdurig

werkzoekenden met een ernstige medische, mentale, psychische en of

psychiatrische problematiek (MMPP problematiek) die omwille hiervan

niet onmiddellijk kunnen instappen in een traject naar betaalde

tewerkstelling (Normaal Economisch Circuit of beschermd circuit) en ook

niet toeleidbaar zijn naar arbeidszorg.

Doelstelling van dit project is: de drempels weg te werken die een traject

naar tewerkstelling of arbeidszorg verhinderen. In nauwe samenwerking

met partners “werk” (GTB – WEB) zorgt de psycholoog van het TAZ-

project voor een ondersteuning (vanuit zorg) van deze cliënten. Eind 2015

nam Route 11 deze taak over van OPZ Geel, die reeds enkele jaren deze

bijdrage leverden. OPZ erkende het belang van ondersteuning van dit

project en was bereid gevonden om effectief in te zetten op deze

werking, doch bleef voorstander van het aanbieden van deze zorgvorm

vanuit een ambulante setting. Vandaar dat Route 11 dit project over

neemt sinds eind 2015. We danken OPZ voor de overgedragen expertise

en het vertrouwen dat ze stelden in ons mbt een kwalitatieve

verderzetting van dit project.

3.6.4 Delen van kennis en ervaringen

Het delen van ervaringen en kennis blijven we een belangrijk en

verrijkend gegeven vinden, zowel voor onszelf als de (zorg)partners

waarmee we samen werken. Zo deelden we onze kennis met bv de

vakgroep ergotherapie van Broeders Alexianen (Tienen), Forum netwerk

GGZ Kempen, familiehulp Herentals en Turnhout en op de studiedag OPZ

Geel. Van de plenaire lezing op de “studiedag klinische psychotherapie –

de context in therapie” van OPZ Geel, vindt u het abstract in

onderstaande tekst:

De context in therapie of therapie in de context: basaal respect als

uitgangspunt voor therapie

Wanneer we ons gezond verstand mixen met de logica der mensheid en

een portie lef toevoegen om aloude aannames in vraag te stellen, komen

we bij de vraag: “de context in therapie of therapie in en met de

context…?”

20

Hoe komen we als kaderleden, artsen en ‘zorgverstrekkers’ uit onze

comfortzone en stemmen we af op de vragen en noden van cliënten en

hun omgeving? Onderhouden we het taboe of doorbreken we de oude

muren van de psychiatrie? Vertrekken we vanuit evenwaardigheid en

gaan we in de leefwereld van de cliënten rond de tafel zitten? Werken we

daar ter plaatse met de krachten, ervaringen en noden? Doorbreken we

tradities binnen de zorgsector en zetten we in op innovatie, duurzaamheid

en efficiëntie?

In deze lezing krijg je stimulansen om vanuit beleid of vanuit je eigen

positie in het werkveld van de GGZ de herstelvisie in concreto toe te

passen. Centraal staat steeds: “hoe kunnen we cliënten en hun systeem op

een respectvolle manier begeleiden in hun traject naar herstel, inclusief

maatschappelijke participatie, sociale inclusie en arbeids(re)integratie?”

3.6.5 Samenwerking met opleidingen

Ook in 2015 werd er ingezet op samenwerking met hoge scholen.

Een student maatschappelijk werk en 4 studenten ergotherapie (Thomas

More, Geel) liepen stage in het revalidatiecentrum. Deelnemers gingen,

binnen het thema stigma en taboe doorbreken, ondersteund door het

team, spreken bij de studenten ergotherapie in Geel en ondersteunden

de lessen communicatie. Een samenwerking die voor alle partijen een

meerwaarde betekende en waar we als psychosociaal revalidatiecentrum

zeker op zullen blijven inzetten.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

3.7 Route 11: relevante cijfers

Deze cijfergegevens geven u een overzicht van de statistieken van de

periode januari tot en met december 2015. Het revalidatiecentrum

behaalde in deze periode de gevraagde bezettingsgraad – opgelegd door

het RIZIV, meer bepaald een bezetting van 93,2%. (norm: minimum 90%

bezetting behalen).

Aantal opgenomen deelnemers: man/vrouw

In de periode van januari tot en met december 2015 waren er 70

deelnemers in begeleiding bij Route 11.

Deze deelnemersgroep omvatte een specifieke verdeling vrouw/man van

respectievelijk 63% - 37%.

Pathologie

Qua pathologie van de deelnemers die in begeleiding waren in de periode

van januari tot en met december 2015 heeft de hoofdmoot (40%) een

depressieve pathologie (28 deelnemers). Elf deelnemers (16 %) werden

aangemeld met een psychotische aandoening en 19 deelnemers (27%)

met een persoonlijkheidsproblematiek. Het gaat hierbij om de primaire

ziektebeelden die de deelnemers vertoonden bij hun aanvraag voor

opstart van de revalidatie.

44 (63%)

26 (37%)

vrouw

man

4 4 2

28

19

11

1 1

0

5

10

15

20

25

30

22

Geografische situering

Qua bereik merken we dat voornamelijk bewoners van het noordelijke

deel van het arrondissement beroep doen op het revalidatiecentrum.

Afstand tot de woonplaats, betaalbaarheid en haalbaarheid van het

openbaar vervoer bepalen vaak de mate waarin een opgestart traject zich

doorzet. Zo merken we dat deelnemers uit het zuidelijke deel van het

arrondissement soms afhaken omwille van de afstand en de lange

duurtijd van de verplaatsing met openbaar vervoer. Een busrit van een

uur, enkele reis, is voor de deelnemers vaak onhaalbaar of niet

combineerbaar met een ganse dag therapie.

Volgende kaart geeft de spreiding van de deelnemers binnen het

arrondissement Turnhout weer. Er is duidelijk te merken dat we de

uithoeken van het arrondissement in het noorden amper bereiken,

evenals de gemeenten in het meest zuidelijke gedeelte van deze regio.

Drie deelnemers zijn afkomstig van buiten de regio en werd dan ook niet

ingeschaald op deze kaart.

Drie deelnemers uit de Zuiderkempen en een deelnemer van buiten het

arrondissement haakten binnen de eerste weken af. Bij drie van de vier

deelnemers was de lange reistijd mede bepalend in het afhaken.

2

1

2 4

1

6 3

3

23 10

1 3

1

1

3

Buiten het netwerk: 3

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

Opleidingsniveau van de deelnemers

Het opleidingsniveau van de deelnemers dat wordt weergegeven in

onderstaand diagram is het hoogste opleidingsniveau dat de deelnemers

met vrucht hebben afgerond. We kunnen vaststellen dat het merendeel

van de deelnemers (58), respectievelijk goed voor 83%, slechts een

diploma basisonderwijs of een secundair (lager of hoger) diploma

behaalden. Twaalf deelnemers (17%) zijn hoger opgeleid. 28% (20

deelnemers) is dus laaggeschoold.

Inkomensvorm

Onderstaand diagram geeft een overzicht van de inkomensvorm van de

deelnemers. We kunnen stellen dat 28 deelnemers leven van een ziekte-

uitkering, 27 deelnemers krijgen een invaliditeitsuitkering. 10 Mensen

vergaren hun inkomen via een werkloosheidsuitkering, 4 deelnemers

krijgen leefloon en één deelnemer had nog inkomen uit arbeid. 78.6 %

van de deelnemers die in begeleiding zijn bij Route 11 krijgt dus een

uitkering via de mutualiteiten (ziekte- of invaliditeitsuitkering).

5

15

38

11

1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1

28 27

10

4

0

5

10

15

20

25

30

24

Leeftijd

We merken op dat de populatie van Route 11 in de periode die dit

jaarverslag bestrijkt een voornamelijk gemiddelde leeftijd heeft. Slechts

12 deelnemers (17%) zijn jonger dan 30 jaar. Het grootste deel van de

populatie is tussen 30 en 50 jaar oud, meer bepaald 61 %. Het bereiken

van een jonge populatie blijkt, net als in vorige periode, beperkt. Vaak

merken we dat de klemtoon bij deze doelgroep nog ligt op het inzicht-

gevend psychotherapeutisch werken en (in eerste instantie) minder op re-

activatie en re-integratie.

Verwijzers

Verder kunnen we vaststellen dat de helft van de deelnemers die in

begeleiding zijn bij Route 11 (51 %) in de periode van januari tot en met

december 2015 werden verwezen via het Aanmeldingsteam (AMT) van

het netwerk GGZ Kempen. Dit centraal oriëntatieteam verwijst

deelnemers die werden aangemeld door ambulante psychiaters,

psychologen en huisartsen of eerste lijns-zorgverstrekkers. Tien

deelnemers (14 %) kwamen vanuit het OPZ Geel, zeven deelnemers (10

%) vanuit het Langdurig zorgteam (mobiel team 2b) en acht deelnemers

(11 %) vanuit het CGG Kempen (5 via Meander – 3 via team volwassenen).

0

12

24

19

15

0

5

10

15

20

25

30

16-20 20-29 30-39 40-49 50-59

3

36

1

8

2

7 10

3

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

Aantal afgeronde trajecten

In de periode van januari tot en met december 2015 werden 38 van de 70

lopende trajecten afgerond.

Als we de 38 afgeronde trajecten van 2015 van dichterbij gaan bekijken

op vlak van dagbesteding dan stellen we vast dat er enerzijds een aantal

deelnemers gewoon terugkeren naar de thuissituatie, meer bepaald 4

deelnemers. Eén deelnemers heeft slechts twee dagen deelgenomen aan

het traject van Route 11 en keerde dus terug naar de situatie zoals

voorheen. De drie anderen hebben wel een traject doorlopen van 8 tot 12

maanden. Bij 2 van deze drie deelnemers liet de psychische toestand het

niet toe om het traject verder te zetten – de derde cliënte heeft haar

traject afgerond na voldoende evolutie. Al deze deelnemers hebben na

hun afronding nog begeleiding van psychiater en/ of een psycholoog in

combinatie met een derde zorgverstrekker (bv mobiel team).

Wanneer we kijken naar de mensen die een traject hebben afgelegd

richting vrijwilligerswerk en werk merken we wel een duidelijke tendens.

Achttien deelnemers (47%) gingen na Route 11 aan het werk, deden

vrijwilligerswerk of werden doorverwezen naar een arbeids-

ondersteunende dienst (arbeidscoach, GTB, …). Vier deelnemers onder

hen gingen effectief aan het werk. De gemiddelde duur tijd van de

trajecten van de deelnemers die evolueren richting (vrijwilligers)werk telt

14 maanden.

We vinden het belangrijk om even stil te staan bij het aantal

(her)opgenomen cliënten. Deze cijfers lijken de boodschap te geven dat

vele cliënten (29% van de afgeronde trajecten) hervallen en dus geen

positief traject doorlopen. Toch merken we dat er in deze groep een

aantal andere motivaties waren voor opname.

38

32

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

afgerond in begeleiding

1

4 4

11

7

3 4 4

0

2

4

6

8

10

12

26

Niet alle deelnemers die na Route 11 in opname gaan kennen een herval.

Wanneer we op itemniveau gaan kijken kunnen we stellen dat 3

deelnemers (8% van de afgeronde trajecten) effectief een dermate ernstig

herval kenden dat een opname nodig was. Bij drie deelnemers (8%)was er

een onjuiste doorverwijzing – zij stopten het traject in minder dan 3

weken. Vijf deelnemers (13%) vatten een opname aan na het

revalidatietraject in functie van een verdere doorwerking richting

duurzaam herstel. Met deze deelnemers hebben we een noodzakelijk

voortraject uitgewerkt. Deze cliënten werken na een herstellend/

versterkend traject in het revalidatiecentrum door aan onderliggende

thema’s, bv in een psychotherapeutische dagkliniek.

Globaal gezien merken we bij het uitwerken van nazorgtrajecten ernstige

beperkingen in de regio qua ambulante ondersteuning voor mensen met

beperkte financiële mogelijkheden. De wachtlijst bij het CGG Kempen is

dermate lang dat er geen continuïteit van zorg kan geboden worden. Een

ruimer aanbod van betaalbare nazorg is een grote noodzaak in onze regio,

willen we het effect van de psychosociale revalidatie duurzamer

verankeren in het leven van de deelnemer. Op dit moment is het zo dat

deelnemers soms langer in begeleiding moeten blijven aangezien een

afronding zonder nazorg duidelijk herval uitlokt op korte termijn.

Hierdoor moeten andere kandidaten langer wachten eer ze kunnen

opstarten.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

3.8 Routine Outcome Monitoring (ROM)

ROM-project

Via een sociaal akkoord 2013 heeft Route 11 de kans gekregen extra in te

zetten op ‘monitoring’. Samen met het team is de aangeworven

werkkracht op zoek gegaan naar een gepaste (batterij van) vragenlijst(en)

en een goed monitoringbeleid (methoden van dataverzameling,

gegevensverwerking en integratie in de werking). Het doel van deze

zoektocht is enerzijds klinisch, m.n. het optimaal afstemmen van de

begeleiding op individuele doelen, noden en verwachtingen van cliënten.

Anderzijds willen we via ROM gegevens bekomen die duiden op de

effectiviteit van onze werking.

Om hiertoe te komen was in de eerste plaats een stevige theoretische

basis nodig om het project verder op te kunnen bouwen. Daarom werd er

vooreerst een grondige literatuurstudie uitgevoerd rond PSY 107,

bestaand ROM onderzoek, de effectiviteit van specifieke

behandelmethoden, de herstelvisie, oplossingsgerichte positieve

psychologie, enzovoort. Ook werden de teamleden en deelnemers binnen

Route 11, evenals collega’s van andere revalidatiecentra en van het

netwerk GGZ Kempen aangesproken om visies en doelen duidelijk te

krijgen. Bovendien werden experts in het domein van ROM

aangeschreven om hun ideeën, tips en opmerkingen mee te kunnen

nemen in het project. Dit waren bijvoorbeeld universiteiten en scholen in

België en Nederland, de makers van bepaalde instrumenten en de

redactie van het tijdschrift ‘Rehabilitatie en herstel’.

De dialoog tussen de psychosociale revalidatiecentra in Vlaanderen werd

verder uitgediept door het organiseren en open stellen van een vorming

rond ROM binnen Route 11. Hiervoor werd Eva Dierckx, professor aan de

VUB en onderzoeker binnen Broeders Alexianen, in juni 2015 uitgenodigd

als gastlector. Zij beschreef hier het proces van monitoring, valkuilen in

het uitvoeren hiervan, tips en kapstokken,... Aansluitend werd met de

andere revalidatiecentra gedeeld wat in het kader van het project ROM

binnen Route 11 reeds werd gevonden. Zo werden verschillende

vragenlijsten gekaderd in de herstelvisie, pro’s en contra’s opgelijst, de

bruikbaarheid en toegankelijkheid van instrumenten beschreven,

enzovoort. Tot slot werd ruimte gemaakt voor discussie en uitwisseling

over concrete vragenlijsten, de praktische implementatie van ROM in de

specifieke werking van revalidatiecentra, belangrijke praktische en

ideologische aandachtspunten,... Dit overleg wordt op beleidsmatig

niveau verder gezet.

Aan de hand van het in kaart brengen van een heel aantal criteria gelinkt

aan de concrete vragenlijsten (zoals de wetenschappelijke onderbouwing

en psychometrische kwaliteiten, de praktische bruikbaarheid (kost en

lengte), de achterliggende visie en theoretische basis, de outcome-

variabelen zoals klachten versus krachten, de beschikbaarheid van

normen, enzovoort), kon een erg uitgebreide lijst aan instrumenten

steeds verder worden ingekort. Via het aftoetsen van de face validiteit

van verschillende vragenlijsten bij de cliënten (d.i. in hoeverre de

deelnemers zelf vinden dat het instrument relevante zaken meet) en het

steeds gaan herevalueren van instrumenten in samenspraak met het

team, zijn we ertoe gekomen de MANSA (Ch. van Nieuwenhuizen, A.H.

Schene & M.W.J. Koeter, 2000) en de Session Rating Scale (B.L. Duncan,

S.D. Miller, & J.A. Sparks, 2003) te gaan gebruiken. Ook de Nederlandse

Empowerment Vragenlijst (W. Boevink, H. Kroon en F. Giesen, 2009) werd

tijdelijk in de batterij verwerkt, maar de extra informatie die hieruit kwam

28

bleek niet op te wegen tegen de extra werklast voor de cliënt en de

teamleden.

De MANSA wordt, als outcome- vragenlijst, voorlopig samen met de

‘Formulieren voor het verbeteren van levenskwaliteit’ afgenomen. Dit

laatste instrument wordt in Route 11 gebruikt sinds 2013. Opdat er bij de

rapportage over een langere periode zal kunnen worden vergeleken,

wordt er tijdelijk overbrugd tot er voldoende gegevens verzameld zijn met

de MANSA. Op termijn wordt de vragenlijst rond het verbeteren van

levenskwaliteit dan geschrapt uit de batterij omwille van overlap met de

MANSA. Aanvullend worden er vragen gesteld rond alcohol/druggebruik,

huishouden en justitie, omdat dit in de levenskwaliteit-vragenlijst

relevante items bleken. Het meten gebeurt bij opstart, bij elke

zesmaandelijkse evaluatie en bij afronding.

Gezien de relatie met de hulpverlener(s) erg belangrijk is in een

revalidatietraject, wordt daarnaast de procesvragenlijst SRS afgenomen.

Dit gebeurt systematisch bij elke evaluatie van de deelnemers. De

waarden hierop worden per individu bekeken en eventueel kwalitatief

verder uitgediept, om echt te kunnen inzetten op de ‘alliantie’ tussen

therapeuten en deelnemers. Een objectieve rapportage voor

verslaggeving wordt hier niet aan gelinkt.

Tot slot willen we ook aandacht geven aan de duurzaamheid van de

effecten van het revalidatietraject. De MANSA wordt daarom tevens

afgenomen na afronding van het programma op 6 maanden, 1 jaar en 3

jaar. Op dit moment wordt eveneens gepeild naar eventuele

psychiatrische heropnames.

Aan deze vragenlijsten werd een input- en verwerkingssysteem

gekoppeld. Dit werkdocument in Excel werd zo opgesteld dat de

tijdsinvestering door de teamleden zou afnemen. Daartoe werd ook het

programma ‘QIT’ overwogen (hierrond hebben ook gesprekken

plaatsgevonden), een online instrument dat ondersteuning kan bieden in

monitoring. Aangezien hierbij een zekere kost komt kijken, werd echter

beslist om eerst de werkbaarheid van het huidige document in Excel te

evalueren. Indien er op termijn toch meer ondersteuning, systematiek

en/of automatisering nodig blijkt, kan deze mogelijkheid opnieuw

bekeken worden.

Conclusies m.b.t. opstart

Levenskwaliteit

Sinds oktober 2013 wordt met behulp van de vragenlijst ‘Formulieren

voor het verbeteren van levenskwaliteit’ aan monitoring gedaan binnen

Route 11 (vertaald door H.G. Roozen en grotendeels ontleend aan Meyers

R.J. & Smith J.E., Clinical Guide to Alcohol Treatment: The Community

Reinforcement Approach, The Guilford Press, 1995 en deels aan Otten

J.S., Kort en Goed: Hulp bij Alcoholproblemen, Ampersand, 1997). In dit

instrument wordt op 13 levensdomeinen de tevredenheid gescoord op

een schaal van 1 tot 10. Lage cijfers verwijzen naar een veranderingswens

van de cliënt op dat domein, hoge cijfers wijzen erop dat de cliënt op dit

domein geen doelstelling heeft. De cliënt kan per laag gescoord domein

bekijken in welke mate hij hieraan wil werken binnen Route 11 en/of

welke veranderingswensen elders worden opgenomen.

In de onderstaande grafiek is af te lezen welke score de deelnemers van

Route 11 (n=76) zichzelf toekennen op verschillende levensdomeinen bij

hun opstart (periode november 2013 – december 2015).

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

We kunnen zien dat de berekeningen voor dit jaarverslag aansluiten bij

eerdere tussentijdse evolutieverslagen. Allereerst ligt het gemiddelde van

het item ‘algemeen functioneren’ tussen 5 en 6 op 10. Dit lijkt een goede

indicatie te geven voor de doelgroep waar het revalidatiecentrum mee

werkt. Kijkend naar het SRH-model (Systematisch Rehabilitatiegericht

Handelen) zou de opstartende deelnemer bij Route 11 gestabiliseerd

moeten zijn in zijn psychiatrische problematiek en moeten er

mogelijkheden zijn om naar re-integratie te werken. Een score van 5.5

geeft aan dat deelnemers inderdaad niet op een crisismatig niveau

functioneren (extreem lage cijfers) maar dat zij nog wel

stappen/doelstellingen voor zichzelf kunnen opstellen (veranderingswens

aanwezig).

De domeinen waaraan de deelnemers gemiddeld gezien de laagste scores

toekennen, liggen ook bij deze meting bij ‘relatie met partner’, ‘werk/

opleiding’, ‘emotioneel functioneren’, ‘sociaal leven’, ‘financiën’ en

‘huishouden’. Ook nu ligt het gemiddelde van de deelnemers met een

partnerrelatie hoger (=5,2) dan het gemiddelde van de alleenstaanden

(=3,9). We kunnen hieruit afleiden dat de score van het item ‘relatie met

partner’ beïnvloed wordt door de lagere score die alleenstaanden

toekennen aan dit domein. Ook in kwalitatieve bevragingen komt tevens

terug dat het niet hebben van een relatie vaak als een gemis wordt

ervaren. De lagere scores op vlak van emotioneel functioneren, sociaal

leven en huishouden zien we vaak vertaald in de individuele

doelstellingen van de deelnemers. De verwachting om aan deze doelen te

werken, verandering te willen zien op deze domeinen, ligt in lijn met het

aanbod en de werking van Route 11. Ook werk en opleiding worden bij

het merendeel van de startende deelnemers in hun doelstelilngen

verwerkt, echter vaak als lange termijn doelstelling. Bij bemoeilijkte

financiële situaties gaan deelnemers vaak extern steun zoeken (bv. via

een OCMW) of zijn er niet onmiddellijk veranderingsmogelijkheden.

De hoogste gemiddelde score bij opstart vinden we terug op de domeinen

‘alcohol- en druggebruik’ en ‘justitie’. Dit sluit aan bij het gegeven dat een

afhankelijkheidsproblematiek een tegenindicatie is voor een

revalidatietraject in Route 11. Bij opstartende deelnemers waar er toch

een afhankelijkheidsprobleem is, is dit secundair aan een andere

problematiek. Doelstellingen m.b.t. middelengebruik worden

hoofdzakelijk extern opgenomen. Het merendeel van onze deelnemers

hebben geen gerechtelijke procedures lopen. In het laatste trimester van

2015 zijn er wel een aantal aanmeldingen geweest vanuit justitieel werk.

We hebben het voorbije jaar ingezet op verdere bekendmaking van het

30

centrum in de regio en hebben contacten met schakelteam internering

opgebouwd.

Bij het interpreteren van deze gegevens is de nodige voorzichtigheid

vereist. Enerzijds heeft dit instrument bepaalde beperkingen (deze

worden verder beschreven), anderzijds is voor het klinisch gebruik van

deze data steeds een kwalitatieve bevraging gewenst.

MANSA

Ook met de MANSA gaan we peilen naar de subjectieve tevredenheid op

verschillende levensgebieden. De vragenlijst omvat 16 items die worden

gescoord op een zevenpuntenschaal (Likert), gaande van zeer ontevreden

tot zeer tevreden. Er kan bovendien een totale somscore worden

berekend, dewelke kan vergeleken worden met een vastgelegde

grenswaarde. Deze grenswaarde is een handvat in de interpretatie van de

resultaten: personen die onder deze waarde scoren, komen nl. vaker in de

hulpverlening terecht dan personen die hierboven scoren. De cut-off

score is vastgelegd op 5.14.

Momenteel wordt de MANSA behandeld in de beoordelingsprocedure

van de COTAN. Op korte termijn zal er dus een handleiding volgen,

dewelke dan verder kan worden gebruikt. Uit gegevens van Priebe et al.

(1999), weten we al dat de MANSA een bevredigende interne consistentie

(Chronbach’s alpha = 0.74) en een hoge construct- en convergerende

validiteit heeft. GGZ Nederland heeft dit instrument bovendien

aanbevolen om kwaliteit van leven te meten en volgens de Vlaamse

Vereniging van Geestelijke Gezondheid voldoet de MANSA aan de twee

kerncriteria van praktische bruikbaarheid en wetenschappelijke evidentie.

Sinds juli 2015 wordt de MANSA afgenomen bij opstartende deelnemers.

Resultaten over metingen bij afronding zijn dus nog niet of slechts

beperkt beschikbaar. De grafiek hieronder geeft voor 22 deelnemers weer

hoe zij de kwaliteit van hun leven inschatten op verschillende

levensdomeinen. De scores van 1 t.e.m. 7 op de y-as komen

respectievelijk overeen met volgende kwalitatieve labels: ‘Kan niet

slechter’, ‘Ontevreden’, ‘Meestal ontevreden’, ‘Gemengd (tevreden en

ontevreden)’, ‘Meestal tevreden’, ‘Tevreden’ en ‘Kan niet beter’.

De hoogste scores zien we terugkomen in volgende levensdomeinen:

persoonlijke veiligheid, woonomstandigheden, tevredenheid met de

personen waarmee men samenleeft of met het feit dat men alleen woont,

de relatie met familie en het aantal en de kwaliteit van vriendschappen.

Aan de items rond psychische gezondheid, werk/opleiding, financiën, het

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

leven als geheel en lichamelijke gezondheid, kennen de deelnemers

gemiddeld gezien de laagste scores toe. Op de ja-nee vragen rond het al

dan niet (1) beschuldigd zijn van een misdrijf en (2) slachtoffer geweest te

zijn van lichamelijk geweld, antwoorde iedereen op (1) negatief en op (2)

2 op 23 positief. Op de vraag of men een goede vriend(in) heeft

antwoorden 15 van de 22 deelnemers ‘ja’ en 10 op 22 zegt in de

afgelopen week een vriend(in) te hebben ontmoet.

Aanvullende items

Er werden drie aanvullende items bevraagd onder de deelnemers,

namelijk ‘justitie’, ‘alcohol- en druggebruik’ en ‘huishouden’. Deze items

werden op een gelijkaardige manier bevraagd als bij de MANSA, nl door

kwalitatieve labels aan te geven op een continuüm van ‘kan niet slechter’

tot ‘kan niet beter’, onderverdeeld in 7 punten. Het gebruik van de

MANSA peilt niet naar deze items en dit lijkt een beperking in de

bevraging bij opstart. Deze aanvulling later gekomen waardoor het aantal

bevragingen nog beperkt is (n=10). We zien gemiddelden van

respectievelijk 4.9, 4 en 5.67. Dit sluit aan bij eerdere bevindingen dat

onze doelgroep geen hoofdproblematiek heeft in alcohol- of

drugsgebruik, alsook dat zij vaak geen gerechtelijke procedures hebben

lopen. Huishouden scoort een ‘gemengde tevredenheid’ en wordt in

praktijk vaak een doelstelling om op in te zetten.

Conclusies m.b.t. tussentijdse evaluaties

Levenskwaliteit

Aan de hand van deze vragenlijst zien we dat cliënten op alle domeinen,

m.u.v. het domein justitie, een positieve groei doormaken tijdens hun

traject. We zien de meeste verbetering op ‘sociaal leven’, ‘relatie met

partner’ en ‘communicatie’. Emotioneel functioneren, werk/opleiding zijn

ook toegenomen, alsook hun quotering op het algemeen functioneren.

Het domein justitie krijgt een negatieve verschilscore. Als we op

itemniveau gaan kijken waarin deze achteruitgang gekaderd kan worden,

zien we dat dit niet ligt bij een toetreden van een gerechtelijk dossier

-0,20

0,20,40,60,8

11,21,41,61,8

Gemiddelde verschilscore opstart - tussentijdse evaluatie

32

maar eerder aan de wijze van interpretatie van dit item. Als onze

deelnemers niet in aanraking komen met justitie gaan ze dit quoteren als

zeer positief (10) of als niet aanwezig (0 of nvt). De verschillende

interpretaties – en bijgevolg quoteringen- zorgen voor invalide

vergelijkingsscores.

MANSA

De MANSA is sinds juli 2015 een bijkomende vragenlijst geworden in de

testbatterij voor ROM. Hierdoor zijn er nog maar beperkte gegevens van

deelnemers die 6 maanden (opstart + tussentijds) een traject hebben

doorlopen (n=6). Omwille van deze beperkte respons, zijn er een aantal

domeinen waarbij de verschilscore significant te klein is om weer te

geven. Er kan wel een positieve verschilscore weerhouden worden voor

de domeinen ‘Leven als geheel’, ‘vriendschappen’ en ‘vrije tijd’. De

bevraagde deelnemers konden m.b.t. deze domeinen een positief verschil

zien t.a.v. hun opstart. Uit de kwalitatieve bevraging blijkt dat er niet

zozeer een direct verband is tussen de items onderling.

Aanvullende items

Er zijn momenteel nog geen gegevens voor handen om voor de

aanvullende items ‘justitie’, ‘huishouden’ en ‘alcohol- en druggebruik’ een

vergelijking te maken tussen opstart en tussentijdse evaluatie.

Conclusies m.b.t. afronding

Levenskwaliteit

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

We zien op alle items die bevraagd worden een positieve verhoogde

gemiddelde score bij afronding. De deelnemers blijven eenzelfde (hoge)

score toeschrijven bij het item ‘alcohol- en druggebruik’, waar normaliter

ook geen doelstellingen liggen binnen het traject Route 11. De grootste

veranderingen zien we m.b.t de items ‘huishouden’, ‘werk/opleiding’,

‘sociaal leven’ en op emotioneel/communicatief vlak. De gemiddeld

quotering over hun leven in het algemeen staat bij afronding op 6,7 op

10. Van alle afrondingsgegevens (n=35) zijn er 25 deelnemers in

samenspraak positief afgerond. De 10 overige deelnemers werden

doorverwezen: ze kozen voor een residentiele opname (n= 6) of een meer

inzichtelijk traject (n= 4).

MANSA / Aanvullende items

Er is momenteel nog maar één casus bekend met afrondingsgegevens

vanuit de MANSA en zijn aanvullende items. De vragenlijst moet een

langere periode geïmplementeerd zijn alvorens hier valide resultaten uit

te kunnen trekken.

Session Rating Scale (SRS)

Vanuit bovengenoemde vragenlijsten (Levenskwaliteit en MANSA) kunnen

we door kwantitatieve bevraging zicht krijgen op hersteltraject en

outcome-parameters. We bevragen de kwaliteit en tevredenheid op

verschillende levensdomeinen bij opstart, afronding en tijdens hun traject

Route 11. Deze bevraging staat ons toe zinvolle en belangrijke conclusies

te trekken rond onze werking en doelstelling.

Vanuit de bevragingen kwam er een gemis aan een meer directe feedback

en sturing van het algemeen proces. Een aangepaste versie van de

Session Rating Scale kon ons hiervoor een kanaal voorzien. Deze

vragenlijst, waar de relatie met het team, de aan bod gekomen doelen en

onderwerpen, algehele aanpak en/of werkwijze bevraagd worden, biedt

een medium voor directe feedback over Route 11 en indirecte sturing aan

hun hersteltraject. De SRS wordt afgenomen sinds het najaar 2015 en

wordt bevraagd bij elke cliëntevaluatie (om de 8 weken). In de

teambespreking is er de mogelijkheid voor de deelnemer om aanvullingen

te doen of zaken te concretiseren. Deze vragenlijst biedt ruimte voor

terugkoppeling en inspraak van de deelnemersgroep maar is niet

rechtstreeks bruikbaar voor outcome-meting.

Beperkingen m.b.t. ROM in Route 11

Het vervolg van dit project zal een continue evaluatie vergen: ‘Wordt er

iets met de gegevens gedaan of is een alternatieve integratie van de

gegevens in de werking nodig?’, ‘Blijft het proces praktisch haalbaar of is

bv. de QIT als automatisch verwerkingssysteem nodig?’, ‘Merken we bij

rapportage of het klinisch gebruik van de gegevens dat een meer

abstracte meting van empowerment en herstel aangewezen is via

bijvoorbeeld de Nederlandse Empowerment Vragenlijst?’,… Dat er

momenteel sprake is van een overgangsfase, maakt een kritische reflectie

des te belangrijker. Op termijn wordt de vragenlijst rond levenskwaliteit

namelijk uitgefaseerd.

De integratie van de gehele ROM procedure in de werking van Route 11 is

erg belangrijk opdat de vragenlijsten klinisch relevant blijven. Praktisch

zijn er zaken geïnstalleerd zoals een algemeen verzamelpunt voor de

vragenlijsten, de toegankelijkheid van de resultaten voor alle teamleden,

het terugkoppelen van de vragenlijsten op de evaluaties van de

deelnemers, enzovoort. Het blijft van belang om ervoor te waken dat het

ROM proces ingebed blijft in de werking, ondanks dat het afgebakende

ROM project werd afgerond.

34

Verder is het voorlopig nog wachten op de officiële handleiding van de

MANSA. Naar verwerking en interpretatie zal het opnieuw enige

verdieping en aanpassing vergen wanneer we toegang zouden krijgen tot

o.a. specifieke normen. De manier van werken in Route 11 is momenteel

wel reeds gebaseerd op communicatie met Chijs Van Nieuwenhuizen. Zij

ontwikkelde de Nederlandstalige versie van MANSA en schreef de

handleiding die momenteel door COTAN wordt geëvalueerd. In dat

opzicht zijn we goed voorbereid op eventuele extra informatie die in de

handleiding naar voren zou komen.

Uit gegevens van Priebe et al. (1999), weten we dat de MANSA een

bevredigende interne consistentie (Chronbach’s alpha = 0.74) en een

hoge construct- en convergerende validiteit heeft. GGZ Nederland heeft

dit instrument bovendien aanbevolen om kwaliteit van leven te meten en

volgens de Vlaamse Vereniging van Geestelijke Gezondheid voldoet de

MANSA aan de twee kerncriteria van praktische bruikbaarheid en

wetenschappelijke evidentie. Ook de SRS is wetenschappelijk

onderbouwd (Hafkenscheid, Duncan & Miller, 2010).

Met betrekking tot de Formulieren voor het verbeteren van

levenskwaliteit is het nog belangrijk te duiden op de beperkte

wetenschappelijke onderbouwing. Daarnaast gebeurt de scoring bij dit

instrument puur numeriek en wordt er geen subjectieve, kwalitatieve

waarde aan gekoppeld. Dit maakt een betekenisvolle interpretatie

moeilijk: wat betekent bijvoorbeeld een 8? Ziet een deelnemer dit als ‘kan

niet beter’, of kunnen er nog belangrijke stappen worden gezet? Ook

deelnemers zelf gaven reeds aan dat een woordelijke beschrijving hen zou

helpen. Via het gebruik van de MANSA willen we deze beperkingen

ondervangen.

Referenties

Hafkenscheid A., Duncan B.L. & Miller S.D. (2010) The Outcome and

Session Rating Scales: A Cross-Cultural Examination of the Psychometric

Properties of the Dutch Translation. Journal of Brief Therapy, 7 (1&2)

Priebe S., Huxley P., Knight S. & Evans S. (1999). Application and results of

the manchester short assessment of quality of life (mansa). International

Journal of Social Psychiatry Vol. 45 No. 1 7-12

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

36

4 De arbeidscoach Netwerk GGZ Kempen

Het hebben van (betaald) werk heeft voor mensen met psychische

moeilijkheden verschillende voordelen. Arbeid is een voortreffelijke

activiteit om te komen tot maatschappelijke inclusie en herstel via oa een

betere psychische en fysieke gezondheid, evolutie op vlak van sociaal

functioneren, meer zelfvertrouwen en autonomie, rolinvulling en het

leveren van een bijdrage aan de samenleving. Deze factoren zijn

uitgelezen items die herval helpen voorkomen.

2015 was voor de arbeidscoach een overgangsjaar. De werking werd

grondig onder de loep genomen en er werden enkele veranderingen

doorgevoerd. Om de werking te optimaliseren en tegemoet te komen aan

de steeds groeiende wachtlijst. Tijdens het jaar 2015 begeleidde de

arbeidscoach in totaal 59 personen, waarvan er eind december 37

trajecten waren afgerond.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.1 Missie

De Arbeidscoach begeleidt cliënten naar een daadwerkelijke en

bestendige professionele (re-)integratie. Hij richt zich tot cliënten (die niet

opgenomen zijn in een (semi) residentiële setting) waarbij het psychisch

en/of psychiatrisch toestandsbeeld een traject naar betaalde arbeid niet

meer belemmert. Het gaat om gemotiveerde cliënten die, als gevolg van

hun psychische kwetsbaarheid, nood hebben aan ondersteuning

(individueel of in groep) om het traject naar betaalde arbeid te kunnen

uitwerken en/of werk te kunnen volhouden. De arbeidscoach werkt

aanvullend aan bestaande diensten uit ‘de sectoren GGZ en werk’ en

coacht partners en eventueel werkgevers.

4.2 Visie

Voor de arbeidscoach van het Netwerk GGZ Kempen zijn er enkele

evidenties die niet over het hoofd kunnen gezien worden. Zo wordt er

tijdens de begeleiding vertrokken vanuit de vaardigheden en

competenties van de cliënt, zonder voorbij te gaan aan beperkingen.

Er wordt altijd uitgegaan van gelijkwaardigheid en overleg, waardoor de

cliënt samen met de arbeidscoach zelf zijn doelstellingen in het traject

bepaalt. Hij is dan ook manager en eigenaar van zijn eigen

begeleidingsplan.

Verder is het onmogelijk om deze personen los te zien van hun context of

systeem. Daarom worden familieleden, vrienden of belangrijke mensen

uit de context van de cliënt steeds bij de begeleiding betrokken als dit

nuttig is voor het traject.

Dit alles kadert binnen de herstelvisie die doorgaans in het Netwerk GGZ

Kempen wordt toegepast. Deze visie wordt in praktijk omgezet door op

een oplossingsgerichte/systeemtherapeutische manier aan de slag te

gaan. We baseren ons hiertoe op de principes van de Solution Focused

Brief Therapy.

38

4.3 Termijn

De traject- en loopbaanbegeleiding door de arbeidscoach kunnen samen

maximum twee jaar bedragen. Enkel wanneer de cliënt wordt opgenomen

kan deze termijn verlengd worden met de duurtijd van deze opname.

Als een cliënt reeds twee jaar in begeleiding geweest is, kan deze pas

opnieuw in aanmerking komen voor een tweede traject bij de

arbeidscoach nadat hij een traject in een psychosociaal

revalidatiecentrum heeft gevolgd.

Na het verstrijken van de begeleidingstermijn blijft de arbeidscoach een

aanspreekpunt bij vragen.

4.4 Aanmeldingen

De arbeidscoach is praktisch en administratief ingebed in Route 11, maar

is werkzaam voor het ganse netwerk GGZ Kempen. Daarom gebeuren

aanmeldingen volgens de afspraken die binnen het Netwerk Geestelijke

Gezondheidszorg Kempen gelden. Ook in 2016 zullen aanmeldingen

volgens deze procedure blijven lopen.

GGZ- partners van dit netwerk kunnen hun cliënten rechtstreeks

doorverwijzen naar de arbeidscoach. Andere verwijzers nemen contact op

met het aanmeldingsteam van het netwerk. Dit aanmeldingsteam

overloopt samen met de verwijzer en de cliënt de klachten en hulpvragen

van de cliënt en bekijkt welke setting binnen of buiten het netwerk de

meest geschikte zorg kan aanbieden, rekening houdend met de principes

van stepped-care. Zij kunnen de cliënt oriënteren naar de arbeidscoach

indien dit aangewezen blijkt.

In het intakegesprek wordt gepeild naar de bereidheid van de cliënt om

actief in te zetten op een traject naar arbeid, en of een traject bij de

arbeidscoach aangewezen is. Ook wordt van dit gesprek gebruik gemaakt

om de werking van de arbeidscoach zo volledig mogelijk toe te lichten.

Bij het opstarten van de begeleiding wordt steeds de adviserend

geneesheer van het ziekenfonds ingelicht.

Contactgegevens aanmelding:

Arbeidscoach:

0471/70 35 04

arbeidscoach@route11.be

Aanmeldingsteam netwerk GGZ Kempen:

014/57 91 00 (nummer voor verwijzers)

www.ggzkempen.be

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.5 Doelgroep

De cliënten die in aanmerking komen voor deze begeleiding wonen in het

arrondissement Turnhout en hebben een psychiatrische problematiek die

te omschrijven is in een DSM- code. Het toestandsbeeld van de cliënt (die

niet opgenomen is in een (semi) residentiële setting) creëert de nood aan

deze specifieke ondersteuning, doch vormt geen belemmering meer voor

een traject naar betaalde arbeid. Verder is de cliënt gemotiveerd om zich

actief in te zetten voor dit traject.

Als men aangemeld wordt bij de arbeidscoach wanneer men nog

opgenomen is in een (semi-)residentiële setting kan de begeleiding pas

van start gaan na ontslag. Er wordt wel steeds gepoogd een intakegesprek

te laten plaats vinden tijdens deze opname.

Het riziv legt ons enkele exclusiecriteria op. Personen die leiden aan een

middelenafhankelijkheid kunnen niet terecht bij de arbeidscoach van het

Netwerk GGZ Kempen. Zij worden opgevolgd door de trajectbegeleider

van CGG De Meander, welke gespecialiseerd is in de begeleiding van deze

cliënten. Personen die zwakzinnig zijn kunnen ook niet terecht bij de

arbeidscoach.

Verder moet er bij aanvang van de begeleiding een sterk vermoeden zijn

dat de persoon aan het einde van het traject betaald werk zal kunnen

verrichten. Dit kan zowel op de reguliere arbeidsmarkt, in beschutte

werkplaatsen als in de sector sociale economie. Cliënten waarbij men

denkt aan het uitwerken van vrijwilligerswerk of arbeidszorg als eindpunt

kunnen niet terecht bij de arbeidscoach.

4.6 Werking

De aanmeldings- en intakeprocedure zijn in 2015 vrijwel ongewijzigd

gebleven. De cliëntbegeleiding heeft echter een make-over gekregen

doorheen het jaar. Zo werd het begeleidingsplan dat aan het einde van

2014 zijn intrede maakte verder op punt gesteld, waardoor het

onderscheid tussen traject- en loopbaanbegeleiding drastisch vervaagde.

Verder werd, als antwoord op een groeiende wachtlijst, voor het eerst

begeleiding in groep aangeboden. Ook de coaching aan andere

ondersteunende diensten kreeg een andere invulling.

De begeleiding wordt niet enkel meer aangeboden in de vorm van

individuele gesprekken. Er is nu ook de mogelijkheid om deel te nemen

aan groepssessies. Meer hierover is terug te vinden onder de rubriek

‘blikvangers 2015’.

40

4.6.1 Oplossingsgerichte flowchart

De oplossingsgerichte flowchart, uitgewerkt in Brugge door het Korzybski

Instituut vormt de basis voor de begeleidingen door de arbeidscoach,

zowel voor het uitstippelen van lange termijn doelen als korte

coachingsmomenten.

Er wordt steeds na gegaan of men op vlak van klachten van de cliënt te

maken heeft met een probleem of een beperkingen. Hierbij houdt men in

het achterhoofd dat er voor een probleem altijd een oplossing denkbaar

is, terwijl een beperking iets is wat we (nog) niet kunnen veranderen en

waar de cliënt mee moet leren omgaan.

Verder bekijken we of er een (van de cliënt) hulpvraag is, of deze

realistisch en werkbaar is en of hij zijn resources/ krachtbronnen kent en

kan gebruiken. De hulpverlener stelt zich ondersteunend op en laat de

cliënt een leidende rol opnemen. De arbeidscoach tracht, met behulp van

gerichte vragen, de cliënt zelf tot inzichten en het opnemen van de eigen

verantwoordelijkheid te laten komen.

Flowchart Brugs model

Bron: Praktijkboek oplossingsgerichte cognitieve therapie – Dr. Luc Isebaert - 2007

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.6.2 Individueel begeleidingsplan

Sinds het najaar van 2014 werken alle cliënten van de arbeidscoach met

een individueel begeleidingsplan. De voornaamste voordelen van het

werken met dit begeleidingsplan zijn de structuur die het geeft aan het

traject, alsook de doelgerichtheid. Verder is het een zeer nuttig

communicatie middel waar de cliënt zijn verwachtingen, bedenkingen en

gedachten in kwijt kan. Samen met de arbeidscoach gaat hij hiermee

vervolgens aan de slag. Naast bovenstaande voordelen ligt het traject

naar arbeid nu ook effectief in handen van de cliënt, waardoor hij

uitgedaagd wordt de eigen verantwoordelijkheid op te nemen. Een

laatste pluspunt is dat er ook op verschillende andere behandelsettingen

binnen het Netwerk GGZ Kempen met een soortgelijk behandelplan

gewerkt wordt, wat voor continuïteit zorgt voor de cliënt.

Bij de aanvang van een traject wordt nu uitgebreid stilgestaan bij de

hulpvraag van de cliënt waarna hij zelf concrete doelstellingen formuleert.

Deze doelstellingen vormen het uitgangspunt om efficiënt te werken aan

arbeids(re-)integratie. Het denkkader van de oplossingsgerichte

systeemtherapie geeft duidelijke handvatten om deze efficiëntie na te

streven: Zo wordt er zeer concreet nagedacht over de ideale situatie op

vlak van de gekozen doelstelling. Vervolgens wordt nagegaan waar de

cliënt op dat moment staat, ten opzichte van die ideale situatie en hoe

hem dat is gelukt, waarna besproken wordt wat voor de cliënt een stap

kan zijn in de richting van de ideale situatie. Zo wordt er stap voor stap

naar de gewenste situatie toe gewerkt. Het gebruik van schaalvragen is

hierin zeer belangrijk. Zo zal de ideale situatie op een schaal van 1 tot 10

gezet worden en kan de cliënt een getal geven aan de huidige situatie. Dit

maakt het gemakkelijker voor zowel de cliënt als de arbeidscoach om

meer structuur, duidelijkheid en houvast te brengen in het geheel.

Deze stappen kunnen zowel gericht zijn op vaardigheden, sterktes of

valkuilen van de cliënt, als op zeer concrete stappen richting

tewerkstelling.

Voorbeelden:

Werken aan assertiviteit of aangeven van grenzen op het werk.

Uitzoeken waar kinderen naar voorschoolse opvangen kunnen.

Aanmelding bij GTB of GOB voor opleiding/stage.

Partner meer betrekken bij huishoudelijke taken.

…

Aanvankelijk zal dit alles samen met de arbeidscoach uitgewerkt worden.

Op termijn leert de cliënt hier zelfstandig mee aan de slag te gaan,

waardoor de arbeidscoach een consulterende functie krijgt.

Tot slot bevat het begeleidingsplan ook een Back-up plan. Dit is een zeer

belangrijk instrument om het psychisch welzijn van de cliënt te

ondersteunen doorheen en na afronding van het traject. In het Back-up

plan stelt men dat er drie fasen zijn: stabiele fase, voorfase en herval. Elke

fase wordt zeer uitvoerig beschreven: hoe ziet deze fase er uit bij de

cliënt. Aanvullend wordt er bij de stabiele fase beschreven wat de cliënt

kan doen om dit niveau van functioneren vol te houden. Bij de voorfase

en herval gaat gekeken worden naar de stappen die gezet kunnen worden

om terug vooruit gang te boeken en deze situatie te keren. Hiervoor kan

er gekeken worden naar de dingen die cliënt graag doet en waar hij

energie van krijgt, maar ook naar wat er in het verleden geholpen heeft.

Ook als de cliënt aan het werk is blijft dit Back-up plan van cruciaal belang.

Men kan immers aan het werk zijn in de stabiele- en voorfase, maar bij

herval wordt dit zeer moeilijk. Daarom is het belangrijk dat cliënten dit

42

herval proberen te voorkomen waar mogelijk en maximale informatie in

het Back-up plan integreren zodat ze ideeën hebben om te kunnen

ingrijpen wanneer herval dreigt. Het begeleidingsplan wordt als het ware

een handleiding van zichzelf.

Zowel tijdens de zoektocht naar deze betaalde job, als tijdens het effectief

uitoefenen ervan blijft de werking van de arbeidscoach hetzelfde:

Tussenstappen worden concreet gemaakt in het begeleidingsplan, er

wordt samen gekeken wat er nodig is om deze stappen effectief te

kunnen zetten en de cliënt gaat hier mee aan de slag. Het is dus perfect

mogelijk dat een cliënt op een schaal van 0 tot 10 op een 5 staat, aan het

werk is, maar nog belangrijke stappen te zetten heeft naar een voor hem

betere werk- of thuissituatie.

4.7 Coaching

Het doel van het coachen van de partners binnen de sectoren sociale

economie/werk en (geestelijke gezondheids-) zorg is het ondersteunen

van deze partners op vlak van zorg en/of werk zodat zij de cliënt zo

efficiënt mogelijk kunnen begeleiden naar een (traject tot) professionele

integratie. De arbeidscoach legt er zich op toe expertise op te bouwen op

de vlakken arbeid en geestelijke gezondheidszorg zodat hij een

ruggensteun kan bieden aan deze cliënten, diensten en hulpverleners.

Organisaties die rond arbeid werken en een vraag over geestelijke

gezondheidszorg hebben kunnen een beroep doen op coaching door de

arbeidscoach. In de praktijk wordt deze van deze mogelijkheid zelden

gebruik gemaakt omdat dit ook tot takenpakket van het aanmeldingsteam

van het Netwerk GGZ Kempen behoord.

Aanvullend kunnen verwijzers die de cliënt psychisch ondersteunen en

reeds met de cliënt rond arbeid aan het werk zijn beroep doen op de

ondersteuning en expertise van de arbeidscoach om de cliënt zo goed

mogelijk te begeleiden of te oriënteren naar tewerkstelling.

Als blijkt dat de coaching onvoldoende antwoord biedt op de vraag van de

partner, kan de arbeidscoach nog steeds mee in het traject stappen.

De coaching kan enerzijds individueel gebeuren door telefonisch contact,

mail of overleg. Anderzijds is de arbeidscoach bereid om deel te nemen

aan teamvergaderingen of intervisiemomenten.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.8 Arbeidscoach: Blikvangers 2015

4.8.1 Groepswerking

In het voorjaar van 2015 overschreed het aantal cliënten de maximum

caseload (meer dan 40 cliënten) van de arbeidscoach. Het invoeren van

een wachtlijst was onvermijdelijk. In augustus bedroeg het aantal

goedgekeurde personen op de wachtlijst meer dan 20 en moesten

mensen gemiddeld 6 maanden wachten voor de opstart van een traject.

Vanuit deze situatie werd er nagedacht over het starten van een

groepswerking, welke in de maanden september en oktober vorm kreeg.

Op die manier kunnen meer mensen tegelijkertijd een traject lopen.

Er werden twee soorten groepen uitgewerkt, een evolutiegroep en een

intervisiegroep. De rode draad doorheen de trajecten blijft nog steeds het

begeleidingsplan dat elke cliënt bij opstart in handen krijgt.

Hoewel er getracht wordt om nieuwe cliënten standaard in de

groepswerking te laten opstarten, zullen er ook mensen zijn die meer

gebaat zijn bij een individueel traject. De arbeidscoach tracht dit scherp te

krijgen in het intakegesprek. Verder kunnen mensen die deelnemen aan

de groepswerking individuele gesprekken vragen wanneer dit nuttig of

nodig is.

In november startte de eerste evolutiegroep van 5 personen op. De eerste

intervisiegroep zal waarschijnlijk van start gaan in 2016.

Stroomdiagram Arbeidscoach Netwerk GGZ Kempen

44

Evolutiegroep

Dit is een groep van 4 tot 8 personen die een veranderingswens hebben

en naar hun doelstellingen toe trachten te werken. Eén van de einddoelen

van deze deelnemers is betaalde arbeid. Zij komen één keer om de twee

weken samen (± 2u) en zijn op de hoogte van elkaars doelstellingen.

Bij aanvang van de groepssessie deelt elke cliënt een succeservaring van

de voorbije twee weken. Hierna vertelt iedereen aan welke doelstelling hij

afgelopen weken heeft gewerkt, hoe hij dit heeft aangepakt, wat er goed

ging en wat er minder goed ging. Aan de hand hiervan ontstaan

groepsgesprekken waar cliënten ervaringen delen en tips krijgen van de

mededeelnemers. Vervolgens gaan ze zelf aan de slag met hun individueel

begeleidingsplan om te reflecteren over de afgelopen weken en om

doestellingen of stappen duidelijk te maken voor de volgende weken. Aan

het einde van de sessie deelt iedereen waar ze aan gaan werken en hoe

ze dit zullen doen.

Tijdens de groepsgesprekken treedt de arbeidscoach op als moderator.

Wanneer de deelnemers met het begeleidingsplan bezig zijn kunnen ze

steeds met vragen terecht bij de arbeidscoach. Ze worden tevens

aangemoedigd om bij elkaar te rade te gaan.

Cliënten die opstarten in de evolutiegroep hebben gedurende de eerste 6

weken iedere week contact met de arbeidscoach. De contacten wisselen

zich af. De ene week nemen ze deel aan het groepsgebeuren, de andere

week zitten ze samen in een individueel gesprek om de opstart van kortbij

vorm te geven en het traject intensief op te volgen en bij te sturen waar

nodig.

Intervisiegroep

De werking van deze intervisiegroep is zeer gelijkaardig aan die van de

evolutiegroep. Zo telt deze groep eveneens 4 tot 8 deelnemers die op de

hoogte zijn van elkaars doelstellingen, komen zij ook 2 uur samen en

wordt deze tijd op eenzelfde manier ingedeeld. Het verschil ligt in de

klemtoon die gelegd wordt en de frequentie van de groepswerking (zij

komen 1 keer per maand samen).

Het gaat in de intervisiegroep eerder om het behouden van (relatieve)

stabiliteit en het aanhouden van een zeker niveau van functioneren op de

werkvloer. Het hoofdaccent ligt niet meer op evolutie en het nastreven

van veranderingswensen. Knelpunten, vragen of opfrissingen van eerdere

evoluties kunnen aan bod komen en uitgediept worden met de groep.

Men deelt in groep wat er wel of niet helpt om het werk in combinatie

met de thuissituatie en de psychische kwetsbaarheid vol te houden. Er is

aandacht voor waarschuwingssignalen en succeservaringen. Men

evalueert op gezette tijdstippen of een verderzetting van de

arbeidscoaching nog noodzakelijk is.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.8.2 Opleiding

Om de cliënten nog beter te kunnen ondersteunen in hun zoektocht

naar/en het volhouden van betaalde tewerkstellingen, startte de

arbeidscoach in september 2015 de 4 jarige opleiding ‘Oplossingsgerichte

Cognitieve en Systemische Therapie en Coaching’ aan het Korzybski-

Instituut. De herstelvisie en het denkkader van de oplossingsgerichte

systeemtherapie en coaching zijn al van bij de aanvang van de werking het

basale uitgangspunt. Nu de werking meer op punt begint te staan lijkt een

verdieping in dit denkkader aangewezen.

4.8.3 Stage

Op 28 september werd voor het eerst sinds de opstart van de werking van

de arbeidscoach een stagiair van de opleiding sociaal werk aan de Thomas

More hogeschool te Geel verwelkomd. Dit was een laatstejaarsstudent

die 4 maanden stage zou lopen.

Deze student was zeer sterk betrokken bij het uitwerken van het eerder

vernoemde groepsaanbod. Verder was deze samenwerking zeer

verrijkend owv de wederzijdse uitwisseling van kritische vragen, expertise

en actuele informatie.

46

4.9 Routine Outcome Monitoring (ROM)

ROM-project

Via een sociaal akkoord 2013 kon ook voor de werking van de

arbeidscoach (net zoals voor Route 11) extra worden ingezet op ROM. De

zoektocht naar een (batterij van) vragenlijst(en) voor enerzijds klinische

doeleinden en anderzijds een meting van de effectiviteit van de coaching,

verliep hier grotendeels op dezelfde wijze als bij Route 11. Ook hier werd

namelijk vertrokken vanuit een theoretische basis en werd de

arbeidscoach zelf betrokken om de algemene visie en de doelen van de

meting scherp te krijgen. Er werd praktisch bekeken hoe de afname en

verwerking van (een) vragenlijst(en) in de specifieke werking konden

worden geïntegreerd. Zo bleken de MANSA (Ch. van Nieuwenhuizen, A.H.

Schene & M.W.J. Koeter, 2000) en de Session Rating Scale (B.L. Duncan,

S.D. Miller, & J.A. Sparks, 2003) passende (resp.) outcome – en

procesmetingen. Aanvullend worden er enkele aanvullende vragen

gesteld rond alcohol/druggebruik, huishouden en justitie, om hier rond

extra informatie te kunnen verzamelen. Deze items komen niet aan bod in

de hoger genoemde lijsten.

Hoewel er inhoudelijk een grote overlap is met het ROM proces binnen

Route 11, bestaat er in het gebruik van deze vragenlijsten wel een

duidelijk verschil. De MANSA wordt een eerste keer afgenomen bij

opstart. Omdat sinds kort de begeleidingen bij de arbeidscoach worden

aangevat via groepssessies, wordt na een opstartfase van 6 weken een

tweede keer de MANSA afgenomen. Zo kan het resultaat van de

groepswerking worden ingeschat. De begeleidingen van de Arbeidscoach

duren doorgaans minder lang dan de trajecten bij Route 11. Daarom

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

gebeurt de tussentijdse meting iedere 3 maanden (ipv iedere 6 maanden)

tot en met een afrondingsvragenlijst.

De SRS werd tijdelijk afgenomen bij elk individueel gesprek, maar er bleek

weinig relevante en aanvullende informatie uit voort te vloeien. Daarom

werd er overgeschakeld naar de Group SRS, om na elke groepssessie het

klimaat in te kunnen schatten. Dit kan tevens een handvat bieden om de

gehele groepswerking te evalueren. De bruikbaarheid en nuttigheid

hiervan wordt continu gemonitord en zal later geëvalueerd worden.

Ook bij de Arbeidscoach wordt de duurzaamheid van de resultaten van de

begeleiding opgevolgd. De MANSA wordt daarom bijkomend afgenomen

na het beëindigen van een begeleidingstraject; dit respectievelijk na 6

maanden, na 1 jaar en na 3 jaar na afronding. Bovendien wordt op dit

moment, naast het bevragen van de psychische stabiliteit, gepeild naar

het professioneel, werk geelateerd, functioneren.

Het input- en verwerkingssysteem van de vragenlijsten is vergelijkbaar

met dit van Route 11: er werd een werkdocument in Excel opgesteld en

de QIT wordt in het achterhoofd gehouden voor eventuele verdere

praktische ondersteuning naar verwerking toe.

Conclusies m.b.t. opstart (aanvang groepsfase)

MANSA

Met de MANSA peilen we naar de subjectieve tevredenheid op

verschillende levensdomeinen. De vragenlijst omvat 16 items die worden

gescoord op een zevenpuntenschaal (Likert), gaande van zeer ontevreden

tot zeer tevreden. Er kan bovendien een totale somscore worden

berekend, dewelke kan vergeleken worden met een vastgelegde

grenswaarde. Deze grenswaarde is een handvat in de interpretatie van de

resultaten: personen die onder deze waarde scoren, komen nl. vaker in de

hulpverlening terecht dan personen die hierboven scoren. De cut-off

score is vastgelegd op 5.14.

De vragenlijst wordt sinds november 2015 afgenomen bij opstartende

cliënten. Resultaten over metingen bij afronding zijn dus nog niet

beschikbaar. De grafiek hieronder geeft voor 6 cliënten weer hoe zij de

kwaliteit van hun leven inschatten op verschillende levensdomeinen. De

scores van 1 t.e.m. 7 op de y-as komen respectievelijk overeen met

volgende kwalitatieve labels: ‘Kan niet slechter’, ‘Ontevreden’, ‘Meestal

ontevreden’, ‘Gemengd (tevreden en ontevreden)’, ‘Meestal tevreden’,

‘Tevreden’ en ‘Kan niet beter’.

3,89 3,78 3,22

4,11 4,67 4,89 5,00

4,67

4,00 4,22 4,33

3,67

1

2

3

4

5

6

7

48

Aanvullend vinden we het belangrijk om mee te geven dat de deelnemers

die deze vragenlijst invulden bij opstart op dat moment geen betaald

werk hadden.

Op bovenstaande grafiek is te zien dat de opgestarte cliënten hun

tevredenheid over werk en/of opleiding een gemiddelde score geven van

3,78. Voor een traject naar werk is dit een belangrijk gegeven. Als de

ontevredenheid over het niet hebben van betaalde tewerkstelling hoog is,

is de kans groter dat deze personen meer gemotiveerd zijn om te

investeren in een traject naar tewerksteling.

Verder is duidelijk dat, gemiddeld, de laagste score wordt gegeven aan de

financiële situatie (3,22). Dit toont aan dat het al dan niet uitvoeren van

betaald werk een grote invloed kan hebben op de tevredenheid over de

financiële situatie.

Aanvullende items

Verder kan er opgemerkt worden dat nieuw opgestarte cliënten voor de

aanvullende items (huishouden, justitie, alcohol/drugs) zeer gelijkaardige

scores geven. Zo ligt de gemiddelde score van de cliënten voor

huishouden en justitie op 5.

Voor alcohol/druggebruik ligt de gemiddelde score het hoogste van alle

items. Dit kan verklaard worden doordat er in het Netwerk GGZ Kempen

een andere trajectbegeleider werkzaam is die zich specifiek toespits op

cliënten met middelenafhankelijkheid.

Conclusies na opstartfase

Doordat de eerste vragenlijsten pas ingevuld werden midden november

2015, zijn er nog geen gegevens beschikbaar van opvolg- vragenlijsten.

Beperkingen m.b.t. deze bevraging

Voorlopig is het nog wachten op de officiële handleiding van de MANSA.

Naar verwerking en interpretatie zal het opnieuw enige verdieping en

aanpassing vergen wanneer we toegang zouden krijgen tot o.a. specifieke

normen. Hoe de Arbeidscoach nu aan de slag gaat met de vragenlijst is

wel reeds gebaseerd op communicatie met Chijs Van Nieuwenhuizen. Zij

ontwikkelde de Nederlandstalige versie van MANSA en schreef de

handleiding die momenteel door COTAN wordt geëvalueerd. In dat

opzicht zijn we goed voorbereid op eventuele extra informatie die in de

handleiding naar voren zou komen.

Uit gegevens van Priebe et al. (1999), weten we dat de MANSA een

bevredigende interne consistentie (Chronbach’s alpha = 0.74) en een

hoge construct- en convergerende validiteit heeft. GGZ Nederland heeft

dit instrument bovendien aanbevolen om kwaliteit van leven te meten en

volgens de Vlaamse Vereniging van Geestelijke Gezondheid voldoet de

MANSA aan de twee kerncriteria van praktische bruikbaarheid en

wetenschappelijke evidentie. Ook de SRS is wetenschappelijk

onderbouwd (Hafkenscheid, Duncan & Miller, 2010).

Na dit project blijft het belangrijk om kritisch stil te staan bij de inhoud

van de vragenlijsten en de manier waarop deze gebruikt worden. Op basis

van een dergelijke continue evaluatie is reeds gebleken dat de continue

afname van de SRS in individuele gesprekken weinig meerwaarde had.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.10 Arbeidscoach: relevante cijfers

4.10.1 Aantal cliënten

In 2015 werden 60 cliënten aangemeld bij de arbeidscoach, hiervan

kwamen 55 personen op intakegesprek, 47 personen werden

goedgekeurd, startten hun traject of werden op de wachtlijst geplaatst.

Tijdens 2015 werden in totaal 59 mensen begeleid door de arbeidscoach.

54% hiervan waren vrouwen en 46% mannen. Deze cijfers blijven in de

zelfde lijn liggen van de voorbije jaren.

4.10.2 Primaire pathologie

Uit onderstaande grafiek kan afgeleid worden dat meer dan de helft van

de cliënten die in begeleiding waren bij de arbeidscoach kampen met een

depressieve stoornis (51%), 15% met een psychotische aandoening en

12% kende persoonlijkheidsstoornissen.

Wat niet uit de grafiek af te lezen valt, is dat ¼ van de personen met een

primaire depressieve stoornis of een primaire persoonlijkheidsstoornis

ook kenmerken vertonen van het andere toestandsbeeld (depressie of

persoonlijkheidskenmerken).

32

27

Vrouw Man

30

9

4 4 5 7

0

5

10

15

20

25

30

35

50

4.10.3 Geografisch

Op het bijgevoegde kaartje is duidelijk af te lezen dat veruit het grootste

aantal cliënten uit Turnhout komt (29%). Verder kan je stellen dat 54%

van het cliënteel van de arbeidscoach woont op de as Turnhout,

Kasterlee, Geel.

Opvallend blijft dat de meest noordelijke en zuidelijke delen van de

Kempen vrijwel niet bereikt worden. Dit kan verklaard worden door de

grote afstand tussen deze gemeenten en Turnhout waar de arbeidscoach

gevestigd is. Ook de slechte verbindingen met het openbaarvervoer

spelen hier een rol in.

Ondanks het beperkte bereik van de arbeidscoach erkennen we toch een

maximale caseload en een aanzienlijke wachtlijst. Een herallocatie van de

arbeidscoach zou dan ook niet leiden tot het ondersteunen van meer

cliënteel.

8 5

4

7

3

17 2

1

1

2

1

1

1

1

1

2

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.10.4 Opleidingsniveau van de cliënten

Uit onderstaande grafiek is af te leiden dat er een grote diversiteit is in

opleidingsniveau van de cliënten in begeleiding bij de arbeidscoach. 25%

van de cliënten heeft hogere studies gedaan. 19% daarvan is in het bezit

van een diploma professionele bachelor (het meest vertegenwoordigde

opleidingsniveau). Verder valt op dat een aanzienlijk percentage (17%)

van het cliënteel de middelbare school niet afwerkte.

4.10.5 Inkomensvormen

Betreft de inkomensvorm van de cliënten in begeleiding bij de

arbeidscoach, is er weinig verandering ten opzichte van 2014. Het

merendeel van de cliënten in begeleiding krijgt een invaliditeitsuitkering,

wat aantoont dat deze personen langdurig op mutualiteit staan. Verder

zijn er nu ook 2 personen die halftijdse arbeid combineren met een

aanvullende ziekte-uitkering.

De grafiek geeft verder weer dat 23% van het cliënteel

loopbaanbegeleiding krijgt. 77% van de cliënten wordt ondersteund bij

het zetten van stappen naar betaalde tewerkstelling.

Deze cijfers geven de inkomens vorm weer van de cliënten bij afronding van het traject of

op 31 december 2015.

5

7

10 10

1

7

3

11

1 1 1 2

0

2

4

6

8

10

12

2

12

2

2

1

9

7

24

0 5 10 15 20 25 30

Geen

Arbeid

IT & IVT

Arbeid & ziekte/invaliditeit

Leefloon

Werkloosheid

Ziekte-uitkering

invaliditeits-uitkering

52

4.10.6 Verwijzers

Van 59 personen die door de arbeidscoach begeleid werden in 2015, werd

27% aangemeld door het aanmeldingsteam van het Netwerk GGZ

Kempen. Dit zijn cliënten die werden door verwezen door ambulante

psychiaters, huisartsen of eerste lijns- zorgverstrekkers. Dit is een

aanzienlijke daling tegen over 2014 (38%), wat te verklaren valt door een

toename in aanmeldingen vanuit OPZ Geel (19%) en Route 11 (12%).

Deze grote toename in aanmeldingen vanuit Route 11 kan verklaard

worden doordat, in tegenstelling tot 2014, nu meer trajecten bij Route 11

beëindigd werden. Een aanzienlijk aantal van deze mensen heeft bij

afronding nog nood aan ondersteuning bij een traject naar of tijdens

betaalde tewerkstelling.

Binnen OPZ Geel is het Poorthuis de grootste doorverwijzer. Zij zijn

verantwoordelijk voor 45% van deze aanmeldingen.

Net als in 2014 werden er geen aanmeldingen door Beschut wonen

Kempen of de dagactiviteitencentra van het netwerk GGZ Kempen

gedaan. Dit kan mogelijks verklaard worden door het feit dat zij met een

meer kwetsbare doelgroep werken, waarbij de klemtoon ligt op behoud

van functioneren eerder dan op het werken naar betaalde tewerkstelling.

16

7

11

9

5

7

4

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

AMT Route 11 OPZ Geel CGG PaazTurnhout

LZ CKB

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

4.10.7 Leeftijd

De gemiddelde leeftijd van de cliënten is vrijwel onveranderd (41 jaar,

t.o.v. 40 jaar in 2014). De leeftijd van de jongste cliënt bedroeg 21 jaar en

de oudste persoon in begeleiding is 58 jaar oud.

Wat echter wel opmerkelijk is, is de enorme stijging in 50-plussers. Dit

aantal gaat van 7 cliënten in deze leeftijdscategorie in 2014 naar 16

cliënten in 2015. Dit maakt dat 50-plussers nu 27% van het cliënteel

vertegenwoordigen.

4.10.8 Duur

In 2015 werden 36 trajecten afgerond, met een gemiddelde

begeleidingstermijn van 12 maanden. Eén persoon gebruikte de

maximum begeleidingstermijn van 24 maanden. De twee kortste

trajecten duurden telkens 2 maanden.

Meer dan 50% van alle beëindigde trajecten duurden tussen de 10 en 17

maanden.

6

23

14

16

0

5

10

15

20

25

18 - 29 30 - 39 40 - 49 50 +

54

4.10.9 Tewerkstelling

De tewerkstellings- of opleidingsvormen die hier besproken worden

hebben betrekking op de activiteiten van de cliënten op het moment dat

ze in 2015 hun traject beëindigden of (voor personen die nog in

begeleiding zijn) op 31 december 2015 aan het doorlopen waren.

Meerdere cliënten combineren een aantal van deze werkvormen. Zo kan

iemand een opleiding combineren met 2 dagen vrijwilligerswerk of een

GTB traject.

Vrijwilligerswerk

Tijdens 2015 deden 20 personen vrijwilligerswerk, wat goed is voor 34%

van het cliëntenbestand van de arbeidscoach. Dit vrijwilligerswerk

gebeurt als tussen stap naar betaalde tewerkstellingen, waarbij ze kunnen

werken aan hun doelstellingen en arbeidsattitudes. Voorbeelden hiervan

zijn: op tijd komen, in team werken en werkritme opbouwen maar ook

grenzen in een werksetting leren kennen en aangeven, het huishouden

rond krijgen met minder vrije tijd, psychisch stabiel blijven in combinatie

met een dagtaak.

Deze personen deden hun vrijwilligerswerk in een brede waaier van

organisaties, gaande van woonzorgcentra, kringloopwinkels tot een dienst

samenlevingsopbouw van een gemeente of als begeleider in een

dagactiviteitencentrum. Het takenpakket van deze vrijwilligers is dan ook

zeer uiteenlopend. Zo werd er in de woonzorgcentra verwacht dat de

cliënten mee gingen wandelen met de bewoners, of hielpen ze bij de

maaltijdbedeling, terwijl de cliënten in de kringloopwinkel werden ingezet

in de creatieve ateliers of naaiateliers. Ook administratieve functies

werden bekleed door vrijwilligers.

Opleiding

In 2015 startten 10 cliënten een opleiding. Dit waren zeer uiteenlopende

opleidingen, gaande van afwerken van de middelbare studies tot

massagetherapeut, office cursus, ervaringsdeskundige, of slager.

GTB

Voor 17% van het cliënteel werd een GTB traject opgestart om hen verder

te ondersteunen in hun zoektocht naar werk. Deze aanmeldingen

gebeurden vooral met het oog op screenings en stages, om zo de kansen

op de arbeidsmarkt verhogen.

Betaalde tewerkstelling

Van de 59 personen die door de arbeidscoach begeleid werden in 2015,

verrichtten 16 cliënten (27%) betaalde arbeid. Enkel één persoon hiervan

deed dit in een maatwerkbedrijf, de overige 15 personen zijn werkzaam in

het reguliere arbeidscircuit.

Afgeronde trajecten

Zesendertig personen rondden hun traject af in 2015. 27 personen onder

hen verrichtten betaald arbeid of waren verdere concrete stappen aan

het zetten naar betaalde tewerkstelling. Negen hiervan waren effectief

aan het werk, dit is 25% van de personen. De overige deden ofwel een

vrijwilligerswerk, een opleiding of waren in begeleiding bij GTB.

Door in 2016 de groepswerking meer op punt te stellen en gerichter aan

de slag te gaan met het begeleidingsplan streven we ernaar om het

percentage van personen die betaald werk verrichten te laten stijgen. Ook

zal een betere screening bij intake en het scherper krijgen van de

hulpvraag van de cliënt hier een gunstig effect op hebben.

Vz

w ’

t K

ad

er

-

Ro

ut

e 1

1

5 Plannen in 2016

5.1 Aanmeldingsbundel partners Netwerk GGZ

Kempen

Om de aanmelding en intake van cliënten, die aangemeld worden door

partners van het Netwerk GGZ Kempen, in de toekomst vlotter te laten

verlopen zal er in 2016 geïnvesteerd worden in het uitwerken van een

aanmeldingsbundel. Op deze manier krijgt de arbeidscoach onmiddellijk

alle nodige informatie over de cliënt, de betrokken zorgpartners en

diensten en de reden van aanmelding.

5.2 Keuzesessies

Er zijn plannen om keuzesessies te organiseren waar zowel cliënten uit

een individueel traject als cliënten die deelnemen aan de groepswerking

kunnen deelnemen. In deze keuzesessies is het vooral de bedoeling dat de

cliënten ervaringen en tips rond een specifiek thema kunnen uitwisselen

met elkaar.

Voorbeelden hiervan kunnen zijn: ‘grenzen aangeven op de werkvloer’,

‘CV en sollicitatiebrief’, ‘stigma en taboe op het werk’, enz. De cliënten

kunnen hiervoor vrijblijvend inschrijven.

5.3 Optimalisering groepswerking en opstart

intervisiegroep

In 2015 is de start van de groepswerking gemaakt. In 2016 zal dit verder

uitgewerkt en op punt gesteld worden. Enkele uitdagingen hier rond zijn:

het opstarten van extra evolutiegroepen en het uitwerken van een eerste

intervisiegroep. Ook zal er ingezet worden op het optimaliseren van de

werking van de evolutiegroepen.