Prostaatkanker screeningArjen Noordzij

Vraag 1

Voor welke vorm van kanker is bevolkingsonderzoek ‘zeker’ zinvol?A. MammacarcinoomB. ColoncarcinoomC. CervixcarcinoomD. Bronchuscarcinoom

Vraag 1

Voor welke vorm van kanker is bevolkingsonderzoek ‘zeker’ zinvol?A. MammacarcinoomB. ColoncarcinoomC. CervixcarcinoomD. Bronchuscarcinoom

Conclusie 1

• Er is momenteel geen indicatie voor bevolkingsonderzoek naar prostaatkanker.• NL: NHG, NVU• EU: EAU, ESMO• AU: CCA• VS: USPSTF

Maar…

• Wat moet je als huisarts doen?• Man met plasklachten• Man die vraagt om een PSA bepaling• Man met familiaire belasting prostaatcarcinoom

Screening studies

• VS: PLCO, N≈75.000• Europa: ERSPC, N≈180.000

• Eindpunt: ziekte specifieke overleving• Geplande interim analyse 2009 & 2012

ERSPC 2012: overleving

• Lft 55-69jr, 11jr followup, N ≈ 160.000• 21% reductie (intention-to-screen)• 29% reductie (non-compliance correctie)• Absolute risico reductie: 1,07/1.000

• Number needed to invite (screen): 936• Number needed to detect (treat): 33

Schröder FH et al. N Engl J Med 2012;366:981-90

ERSPC 2012: QoL

• Complexe simulatie studie op basis ERSPC data

• Vele aannames• 73 levensjaren ‘winst’ / 1.000 mannen• 56 QALY’s ‘winst’ / 1.000 mannen

Heijnsdijk EA et.al. N Engl J Med 2012;367:595-605

Maar…

• Wat moet je als huisarts doen?• Man met plasklachten• Man die vraagt om een PSA bepaling• Man met familiaire belasting prostaatcarcinoom

Vuistregel 1

• Geen opportunistische prostaatcarcinoom screening:• <50jr (ERSPC: <55jr?)• >75jr (ERSPC: >70jr)• Levensverwachting <10jr

• Er is geen relatie tussen plasklachten en prostaatcarcinoom

Welke informatie?

• Waarschijnlijk klein overlevingsvoordeel• Natuurlijk beloop prostaatcarcinoom• Onbetrouwbaarheid PSA test• Mogelijke complicaties diagnostiek• Kans op overdiagnostiek• Kans op overbehandeling• Mogelijke complicaties behandeling

Vraag 2

Man 65, PSA = 2,5.Kans op prostaatcarcinoom?

A. <10%B. 10 – 20%C. 20 – 30%D. 30 – 40%

Vraag 2

Man 65, PSA = 2,5.Kans op prostaatcarcinoom?

A. <10%B. 10 – 20%C. 20 – 30%D. 30 – 40%

Vraag 3

Man 65, PSA = 2,5.Kans op agressief prostaatcarcinoom?

A. <10%B. 10 – 20%C. 20 – 30%D. 30 – 40%

Vraag 3

Man 65, PSA = 2,5.Kans op agressief prostaatcarcinoom?

A. <10%B. 10 – 20%C. 20 – 30%D. 30 – 40%

PSA problemen

• Correlatie met prostaatvolume (BPH)• Correlatie met leeftijd• Individuele verschillen• Spontane variatie• Enige invloed van activiteit (fietsen, seks)• => Lage sensitiviteit• => Lage specificiteit

Prostaatwijzer.nl

wijzer items % PC % HR PC

1 fam A/, lft, IPSS ✔

Prostaatwijzer.nl

wijzer items % PC % HR PC

1 fam A/, lft, IPSS ✔

2 PSA ✔

Prostaatwijzer.nl

wijzer items % PC % HR PC actie

1 fam A/, lft, IPSS ✔

2 PSA ✔

3 + DRE PSA, RT-afw?, RT-vol ✔ ✔ ✔

Prostaatwijzer.nl

wijzer items % PC % HR PC actie

1 fam A/, lft, IPSS ✔

2 PSA ✔

3 + DRE PSA, RT-afw?, RT-vol ✔ ✔ ✔

4 + DRE PSA, RT-afw?, RT-vol, eerder biopt?

✔ ✔ ✔

Prostaatwijzer.nl

wijzer items % PC % HR PC actie

1 fam A/, lft, IPSS ✔

2 PSA ✔

3 + DRE PSA, RT-afw?, RT-vol ✔ ✔ ✔

4 + DRE PSA, RT-afw?, RT-vol, eerder biopt?

✔ ✔ ✔

6 Fam A/, PSA, lft, RT-afw?, RT-vol, eerder biopt?

✔ +4jr ✔ +4jr

Conclusie 2

• Prostaatwijzer.nl kan helpen om patiënt te informeren