Voorwoord - AGRI Press...Het voorjaar 2012 was vroeg, vergelijkbaar met de situatie van 2011, wat 2...

- 1 -

Proefresultaten suikerbieten en cichorei

Vzw PIBO Campus 8 januari 2013

Voorwoord

Nu de nachten lang zijn en de dagen kort, is het tijd om het voorbije bieten- en cichoreiseizoen nog

eens de revue te laten passeren en te bespreken. Hoe was de start van het seizoen? Verliepen de

grondbewerkingen en de uitzaai in goede omstandigheden? Hebben we een groeizaam seizoen

gekend of was er veeleer schade door een te droge zomer? Hoe is het met de ziektedruk geweest?

Hebben de bieten- en de cichoreivelden een goede opbrengst- zowel plantkundig als financieel -

gebracht? Welke gewasbeschermingsmiddelen deden het goed en welke rassen sprongen eruit?

Om op al deze vragen een bevredigend antwoord te geven werken wij, PIBO-Campus, samen met

o.a. de Vlaamse overheid – afdeling duurzame landbouw, het KBIVB en Orafti. Proeven werden

aangelegd om de nodige gegevens te kunnen verzamelen zodat tijdens de volgende teeltseizoenen

van suikerbieten en cichorei rekening kan gehouden worden met de resultaten en de opmerkingen

van de proeven.

We willen er hier ook nog op wijzen dat PIBO-Campus meewerkt aan een project “Groene

Grondstoffen”, waarin gezocht wordt naar alternatieve afzetmarkten voor ondermeer de suikerbieten

om zo de teelt van de suikerbieten, die van groot belang is in Haspengouw, te vrijwaren. In het kader

hiervan werd op 6 november een studiedag georganiseerd om de perspectieven van energiebieten

toe te lichten. Ook wordt actief gezocht naar de mogelijkheid om nieuwe gewassen te introduceren

om zo nieuwe perspectieven te kunnen bieden aan de akkerbouwer van morgen. Hier wordt gedacht

aan de teelt van vezels (hennep, vlas) voor verwerking in de betonindustrie of aan energiegewassen

(olifantengras).

In ieder geval biedt de brochure die u nu in de hand hebt weer een hele brok actuele informatie over

de teelt van twee toch wel belangrijke gewassen voor de Haspengouwse akkerbouwer. We hopen

dan ook dat u met deze informatie het volgende seizoen weer aan de slag kunt gaan om een goed

product op de markt te brengen, met aandacht voor de rendabiliteit van de teelt en de kwaliteit van het

milieu.

Medewerkers PIBO-Campus vzw

- 2 -



INHOUD

DEEL 1: SUIKERBIETEN ..................................................................................................... 4

1 Overzicht van het voorbije suikerbietenjaar ............................................................................. 4

2 Rassenproef suikerbieten ......................................................................................................... 6

2.1 Proefopzet ............................................................................................................................. 6

2.2 Perceelsgegevens ................................................................................................................ 6

2.3 Oogst en bewaring ................................................................................................................ 7

2.4 Waarnemingen en tellingen .................................................................................................. 9

2.5 Resultaten ............................................................................................................................. 9

3. Rassen voor de uitzaai 2013. ................................................................................................. 10

4 Situatie in de bieten doorheen het netwerk waarnemingsvelden van het KBIVB .................. 16

4.1 Inleiding ............................................................................................................................... 16

4.2 Proefopzet ........................................................................................................................... 18

4.3 Waarnemingsveld Tongeren ............................................................................................... 18

4.4 Waarnemingsveld Horpmaal ............................................................................................... 19

4.5 Situatie van de bieten in 2012 (Bron KBIVB) ...................................................................... 20

5 Bespreking van de schimmelziekten ...................................................................................... 26

5.1 Meeldauw ............................................................................................................................ 26

5.2 Bruine roest ......................................................................................................................... 26

5.3 Cercospora .......................................................................................................................... 27

5.4 Ramularia ............................................................................................................................ 27

5.5 Rhizoctonia ......................................................................................................................... 28

5.6 Rhizomanie ......................................................................................................................... 28

5.7 Violetwortelrot ..................................................................................................................... 29

6 Erosieproef in suikerbieten ..................................................................................................... 31

6.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 31

6.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 31

6.3 Aangelegde objecten .......................................................................................................... 32

6.4 Waarnemingen .................................................................................................................... 32

6.5 Bespreking .......................................................................................................................... 33

7 Energiebieten: resultaten studiedag 6 november ................................................................... 35

7.1 Inleiding ............................................................................................................................... 35

7.2 Teelt .................................................................................................................................... 35

7.3 Oogst en bewaring .............................................................................................................. 36

7.4 Gebruik ................................................................................................................................ 39

7.5 Knelpunten en perspectief .................................................................................................. 40

DEEL 2: CICHOREI .............................................................................................................41

1. Rassenproef cichorei .............................................................................................................. 42

1.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 42


1.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 43

1.4 Bespreking .......................................................................................................................... 44

2. Proef teelttechniek .................................................................................................................. 45

2.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 45


2.3 Waarnemingen en tellingen ................................................................................................ 47

2.4 Oogstresultaten ................................................................................................................... 48

2.5 Besluit ................................................................................................................................. 48

- 3 -



3. Schietersproef cichorei ........................................................................................................... 50

3.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 50


3.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 51

3.4 Besluit ................................................................................................................................. 52

4. Onkruidbestrijdingsproef cichorei - remming cichorei ............................................................ 53

4.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 53


4.3 Proefprotocol onkruidbestrijding ......................................................................................... 54

4.4 Waarnemingen .................................................................................................................... 55

4.5 Opbrengstresultaten ........................................................................................................... 59

5. Onkruidbestrijdingsproef Crisnée – werking onkruid .............................................................. 60

5.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 60


5.3 Proefprotocol onkruidbestrijding ......................................................................................... 61

5.4 Waarnemingen .................................................................................................................... 61


5.6 Bespreking .......................................................................................................................... 66

6. Groeicurveproef ...................................................................................................................... 68

6.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 68


6.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 68

6.4 Vergelijking premie en groeipotentieel cichorei .................................................................. 68

6.5 Bespreking .......................................................................................................................... 69

7. Erosieproef cichorei ................................................................................................................ 70


7.2 Aangelegde objecten .......................................................................................................... 71

7.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 71


7.5 Bespreking .......................................................................................................................... 73

DEEL 3: PRODUCTEN EN ACTIEVE STOFFEN .................................................................75

Herbiciden .......................................................................................................................................... 75

Fungiciden ......................................................................................................................................... 81

Insecticiden ........................................................................................................................................ 85

Varia……………… ............................................................................................................................. 86

- 4 -



1 Overzicht van het voorbije suikerbietenjaar

Het voorjaar 2012 was vroeg, vergelijkbaar met de situatie van 2011, wat 2 – 3 weken vroeger is dan

normaal. De eerste bieten werden in de praktijk uitgezaaid rond 20 maart, en in Haspengouw was de

zaai nagenoeg afgelopen rond 7 april De 50 – zaaidatum voor de Tiense werd bereikt op 27 maart,

iets later voor het land.

Op 15 maart dachten we allemaal dat 2012 zou kunnen beginnen zoals 2011, maar de hoop heeft

snel plaats gemaakt voor het pessimisme van het weer van april en mei. De opkomsten waren dikwijls

traag en onregelmatig, soms ook met (niet altijd vastgesteld) verlies van kiemplanten door een

combinatie koude-vorst-herbicide-diepte-energie.

Koud voorjaar

De maanden april en mei werden gekenmerkt door een klimaat in alle woorden tegengesteld aan

2011: nat, koud en somber. Door de koude van april (met twee nachten vorst rond 17 april) verscheen

er een sterke rood gepigmenteerde verkleuring, op sommige rassen in het bijzonder (KassiaKws,

LouellaKws). In de meeste gevallen verdween het verschijnsel met de piek van warmte van begin

mei, maar sommige kiemplanten overleefden niet. Voor alle rassen werd de ontwikkeling vertraagd.

Ook kenden sommige rassen, met een trage kiemenergie, een moeilijkere opkomst.

Onkruidbestrijding

In tegenstelling met 2011 verliep de onkruidbestrijding veel gemakkelijker, maar soms wel agressiever

door de sterke werking van bodemherbiciden op traag groeiende planten. Het interval van 8 dagen

tussen de eerste behandelingen kwam goed van pas ook al was de kieming van het onkruid trager en

gespreid, maar dan met lage doseringen. Zoals verwacht lag het aantal behandelingen dit jaar hoger.

Veel bladeren

Door de ijzige maand april en de niet minder koude omstandigheden van mei, werd de mineralisatie

van de organische stikstof vertraagd. De opnamepieken werden verplaatst naar de zomer. In

augustus werd er door de suikerfabrieken een overmatige bladproductie opgemeten, ten koste van de

wortel, een verschijnsel dat nog belangrijker is in leemstreek. De wortelgroei heeft zich verdergezet

tijdens de herfst, vermoedelijk niet altijd gelijk voor alle rassen.

Meer schieters

Zoals men mocht verwachten lag het aantal schieters hoger, zowel in de zaai van midden maart als

begin april. Het is vooral in de rhizomanie-rhizoctonia rassen dat men een hoog aantal schieters telt

(soms meer dan 1000 schieters/ha). Sommige rhizomanie en rhizomanie-nematoden rassen hebben

eveneens meer schieters, maar dit blijft gelukkig sporadisch.

Bladziekten

Voor het beheren van de bladziekten in de proeven, wordt de fungicidebehandeling uitgevoerd in

functie van hun verschijning in de proeven. Ter bevordering van de rasresistentie werd de

behandeling een week uitgesteld. In 2012 werden de waarschuwingen gegeven begin augustus en

werden de behandelingen uitgevoerd rond 8 augustus of later.

DEEL 1: SUIKERBIETEN

- 5 -



Dankzij de ontwikkeling van ramularia reeds in augustus, konden de rassen gekwoteerd worden op

hun resistentie. De rassen EleonoraKws, SabrinaKws, RosalindaKws, Goodwood en ClaudettaKws

vertoonden een betere resistentie. De rassen TimotheaKws en Rubens waren zeer gevoelig voor

cercospora.

Grondtarra

In september waren de rooiomstandigheden gemakkelijk, maar vanaf begin oktober was het aantal

dagen om te rooien in optimale omstandigheden geteld. De grondtarra was dus hoger (tot meer dan

10%) en helaas ook meer variabel in deze omstandigheden. Niettemin kon het raskenmerk in

meerdere velden worden vastgesteld. Wij herhalen dat het gepubliceerde financieel potentieel de

boete voor grondtarra aan 10€/ton omvat.

Bewaring

Er werden (en nog steeds) parallelle bewaarproeven uitgevoerd met de voornaamste

gecommercialiseerde en aanbevolen rassen. Zij zullen besproken worden in latere edities.

- 6 -



2 Rassenproef suikerbieten

Proef in samenwerking met het KBIVB, de Vlaamse Overheid – Afdeling Duurzame

Landbouwontwikkelingen (Ir. A Demeyere) en KBIVB.

2.1 Proefopzet

De proef aangelegd in 2012 heeft als doel de bewaarcapaciteit van de 22 aanbevolen en meest

voorkomende marktrassen te vergelijken.

In de leemstreek wordt normaal aanbevolen de bieten te oogsten voor half november. Tot in 2007

konden de bieten dan maximum 40 dagen in de hoop blijven vooraleer ze werden opgeladen. De

laatste jaren duurt de verwerking van de bieten echter tot half januari (of zelfs later), waardoor de

bieten soms meer dan 2 maanden in de hoop blijven.

2.2 Perceelsgegevens

a Voorvrucht: wintertarwe gevold door bladrammenas ( matig ontwikkeld )

b Ploegen tijdens de winter 16.01.12

c Afslepen akker 14.03.12

d Zaaidatum: 26.03.12

e Zaaiafstand: 19,7 x 45 cm

f Onkruidbestrijding:

- naopkomst:

1e Betanal Elite 0,9 l/ha + Goltix 0,750 l/ha + olie 0,3 l/ha 19.04.12

2e Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 0,250 l/ha + Goltix 0,75 l/ha + Gaon 0,3 l/ha 30.04.12

3e Dianal 160 0.75 l/ha + Treto 500 0.2 l/ha + Goltix 0.75 l/ha + Gaon 0.3 l/ha 07.05.12

4e Dianal 160 0.5 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + Dual Gold 0.5 l/ha + Gaon 0,3 l/ha 18.05.12

5e Dianal 160 0,5 l/ha + Treto 500 0,1 l/ha + Frontier Elite 0,6 l/ha + boor 2 l/ha 28.05.12

g Bemesting-

- organische:

o varkensmengmest 20.08.11

o inzaai van bladrammenas, goed ontwikkeld 29.08.11 - chemische stikstof:

o stikstofindex: 147 (normaal) o stikstofbehoefte: 153 E/ha o stikstofgift vlak voor zaai 150 E/ha 24.03.12

h Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Poncho Beta of Cruiser&Force

(afhankelijk van het ras)

i Fungicidebehandeling: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12

- 7 -



j Ontledingsuitslag van de bouwlaag

Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling

Grondsoort 40 Leem

pH-KCl 6.3 6,7 - 7,3 Tamelijk Laag

C in % (humus) 1.1 1,2 - 1,6 Tamelijk Laag

Fosfor (P) 20 12 - 19 Tamelijk hoog

Kalium (potas)

(K) 24 14 - 21 Tamelijk hoog

Magnesium (Mg) 14 9 - 15 Normaal

Calcium (Ca) 200 163 -358 Normaal

Natrium (Na) 1.6 3,1 – 6,2 Laag

Boor (B) ---

k Rooien: 14.11.12

2.3 Oogst en bewaring

De proef werd op 14 november machinaal geoogst. Per perceeltje werden ongeveer 150 kg

bieten gerooid (maal 4 herhalingen) voor de 22 bestudeerde rassen (tabel 1).

Juist na de oogst, werden alle bietenmonsters verdeeld in 3 sub-stalen

- Eén derde (50 kg) te bewaren en te ontleden rond 15 januari,

- Eén derde (50 kg) te bewaren en te ontleden rond 20 december,

- Eén derde (of het saldo) direct te ontleden.

Alle sub-stalen worden gewogen voor en na bewaring. De suikergehalten (en andere

melassevormende elementen) worden gemeten op 3 verschillende data : 15 november – 20

december -15 januari

Per ras zal, na aflopen de proef, de suikeropbrengst en de financiële waarde berekend

worden op de verschillende leveringsdata. Aan de hand van deze proef zal het verlies per ras

(gewicht en suiker) kunnen berekend worden. De bewaarcapaciteit houdt zowel het verleis

aan suikeropbrengst als de gevoeligheid voor bewaarschimmels (Botrytis e.d.) in.

Gelijkaardige proeven worden in twee andere velden gevolgd.

- 8 -



Tabel 1: geeft, per ras, de mandataris en de eigenschappen in verband met de tolerantie.

Nr. Ras Mandataris

Eigenschap

Rhizo Rhizot Nemato

1 KassiaKws KWS Benelux x x

2 Baloo SESVanderHave x x

3 Charly Dewulf Agro x x

4 Perruche Erauw-Jacquery x

5 Gandhi Strube x x

6 Bengal SESVanderHave x x

7 Sanemax Erauw-Jacquery x x

8 Vienna Strube x x

9 Julietta KWS Benelux x x

10 IsabellaKws KWS Benelux x x

11 Magellan SESVanderHave x

12 RosalindaKws KWS Benelux x

13 Husky SESVanderHave x

14 BernadettaKws KWS Benelux x

15 Ardamax Erauw-Jacquery x

16 Pasteur Dewulf Agro x

17 Rambler Limagrain/Clovis

matton x

18 SabrinaKws KWS Benelux x

19 Benno Dewulf Agro x

20 EleonoraKws KWS Benelux x

21 Coyote SESVanderHave x

22 Rubens Dewulf Agro x

- 9 -



2.4 Waarnemingen en tellingen

Tabel 2 geeft per ras, het gemiddelde opkomstpercentage en het aantal planten/ha weer

Nr. Ras Planten/ha

1 KassiaKws 106.295

2 Baloo 110.369

3 Charly 107.592

4 Perruche 107.777

5 Gandhi 106.851

6 Bengal 109.814

7 Sanemax 111.295

8 Vienna 108.518

9 Julietta 108.518

10 IsabellaKws 106.851

11 Magellan 109.814

12 RosalindaKws 109.259

13 Husky 108.332

14 BernadettaKws 107.592

15 Ardamax 108.518

16 Pasteur 109.073

17 Rambler 107.406

18 SabrinaKws 107.036

19 Benno 108.332

20 EleonoraKws 108.332

21 Coyote 108.703

22 Rubens 107.962

Gemiddelde 108.374

2.5 Resultaten

De resultaten van deze proef zullen worden toegelicht tijdens de vergadering en verschijnen in de

landbouwpers.

- 10 -



3. Rassen voor de uitzaai 2013.

Een grote keuze van rassen is beschikbaar voor de telers. Men zal de resultaten moeten

bestuderen en een verstandige keuze maken tussen de rhizomanie rassen (ze zijn het

allemaal), de dubbel-tolerante rassen rhizomanie-nematoden (aanwezigheid of twijfel over

aanwezigheid van nematoden) of rhizomanie-rhizoctonia (indien aanwezigheid van

rhizoctonia bruinwortelrot en in het bijzonder de rotaties met veel maïs). Als we het hebben

over algemene kenmerken, spreken we over tolerantie en resistentie tegen bodemplagen die

de groepen van rassen verdelen : rhizomanie - rhizoctonia bruinwortelrot -

bietencystenematode. Alle in België voorgestelde rassen zijn tolerant voor rhizomanie.

Vandaag geeft deze eigenschap de bieten doeltreffende bescherming tegen deze virusziek te.

De andere genoemde groepen bieden oplossingen bij problemen : in aanwezigheid van

rhizcotonia bruinwortelrot is een resistent ras vereist, in aanwezigheid van nematoden (zelfs

zeer gering) moet men eveneens kiezen voor een nematodentolerant ras.

Rhizomanie rassen

Naast de financiële opbrengst van de rassen, moet de keuze uit de rhizomanie rassen

rekening houden met een aantal specifieke kenmerken. In de zwaardere en kleverige

gronden kan de factor grondtarra een belangrijke rol spelen daar de boete « grondtarra » kan

leiden tot verschillen tussen de rassen van meer dan 40 Euro. Bovendien kan de

ziekteresistentie gebruikt worden ten bate van zowel de vroege leveringen als die op het

einde van de campagne.

Stabiliteit

Wij dringen aan op een zorgvuldige analyse van de resultaten rekening houdend met, naast

de gemiddelde prestatie van de rassen (tabel hiernaast en grafieken op de laatste pagina), de

variatie tussen de prestaties in de verschillende jaren.

Idealiter moet deze variatie zo klein mogelijk zijn voor alle in aanmerking genomen factoren.

Een belangrijke variatie kan afkomstig zijn van hetzij een wijziging van de genetica zelf, hetzij

van een interactie van de genetica met het milieu (klimaat, ziektedruk, rhizomanie, enz…).

Nematodenrassen

De nadruk ligt nu meer dan ooit op de keuze van de rassen tolerant voor het

bietencystenematode. Hoewel het potentieel van de huidige rassen nog enkel percenten

onder de beste rhizomanierassen ligt, wordt dit tekort aan potentieel snel gecompenseerd

door de toename van de opbrengst in aanwezigheid van nematoden, zelfs bij lage dichtheid.

Op een perceel besmet met het bietencystenematode moet men automatisch een

nematodentolerant ras uitzaaien. Zelfs bij lage een besmetting (waar men weinig verliezen

verwacht) is het gebruik van deze rassen interessant. Het is in deze gronden dat men de

hoogste vermenigvuldiging van nematoden opmeet : van minder dan 200 eieren + larven kan

men klimmen naar enkele duizenden !

Vandaag moet men minder dan 150 eieren+larven/100g grond hebben om een tolerant ras

hetzelfde jaar rendabel te maken, niet te vergeten de voordelen op middellange termijn op de

nematodenpopulaties.

In een driejarige rotatie (met twee graangewassen) nemen de populaties toe in de tijd, met

nadelige gevolgen voor de opbrengst van de rhizomanierassen. Men merkt snel het gunstige

- 11 -



effect van het gebruik van een tolerant ras (en semi-resistent) zowel op de opbrengst als op

het beheer van de nematoden in de teelt. De verliezen zijn niet enkel te wijten aan het aantal

nematoden bij de zaai maar ook hun vermenigvuldigingsfactor is belangrijk.

Tijdens de jaren 2011 en 2012 was er een significante evolutie in het opbrengstpotentieel van

de nematoden rassen, dat het potentieel van de rhizomanierassen in gezonde bodem

benadert. Verschillende nieuwe rassen (op dit moment nog gestest) hebben de productiviteit

van de normale rassen in gezonde bodem bereikt of zelfs overschreden.

Maar afgezien van deze drie groepen, en naast de financiële opbrengst, kunnen sommige

raskenmerken onder bepaalde omstandigheden de planter ten goede komen.

Met de keuze van een ras, wil men zich in 2013 verzekeren van een maximale productiviteit,

kwaliteit en economisch potentieel van het gezaaide bietenperceel. Een deel van de

opbrengst kan dus afhangen van de rassenkeuze. Natuurlijk beïnvloeden andere factoren,

waaronder in de eerste plaats het jaar, de opbrengst van het perceel positief of negatief.

De ganse teelttechniek speelt een rol : keuze van de zaaidatum, beheer van de bemesting,

de bodembewerkingstechnieken, kwaliteit van de zaai, de gewasbescherming … Het

financieel inkomen is anderzijds afhankelijk van de gemaakte kosten.

Om een goede keuze te maken moet men

• de pathologische problemen op het perceel kennen (nematoden, rhizoctonia) en

dienovereenkomstig kiezen ;

• het risico verspreiden door verschillende rassen te kiezen (niet meer dan 5 ha per ras in de

middelgrote bedrijven, 10 ha in de grotere bedrijven) ;

• de voorkeur geven aan de « bevestigde » rassen en de variatie van de resultaten tussen de jaren

te onderzoeken ;

• niet te veel oppervlakten zaaien met nieuwe rassen : soms zeer veelbelovend, zij moeten worden

bevestigd !

• naast de financiële opbrengst is het interessant om sommige betalende kenmerken te overwegen :

gevoeligheid voor bladziekten, aan de wortels klevende grond, veldopkomst, … bodembedekking.

- 12 -



De factor “opkomst”

Iedereen is het er mee eens dat men voor een goede oogst eerst een goede opkomst moet

garanderen : bij voorkeur snel en homogeen. Hoewel bieten een aanzienlijke

compensatiekracht hebben, is starten met een onvoldoende aantal planten niet ideaal.

Elk jaar onderwerpt het KBIVB de gecommercialiseerde loten van de belangrijkste rassen aan

een « cold-test », dit wil zeggen een koude opkomsttest (10°C) op substraat in klimaatkamer.

De resultaten van deze test zijn geen garantie voor opkomst maar zij benadrukken wel de

verschillen in rasgedrag en loten, zowel in opkomstsnelheid als uiteindelijke opkomst. We

merken dat sommige rassen opkomen in slechts 10 dagen, andere in 4 dagen meer. Hier kan

men de effecten van de activering waarnemen.

Indien de opkomst kan beïnvloed worden door de kwaliteit van het zaadlot, is het ook (en

vooral) een kwestie van kwaliteit van de zaai : goede aandrukking van het zaaibed en

gecontroleerde zaaidiepte !

De factor “suikerrijkheid”

Het bekomen van een hoge suikerrijkheid is het resultaat van meerdere factoren : organische

en minerale bemesting, rooidatum, klimaat, ras, ... De invloed van het veld (bemesting,

rooidatum, …) is groot op het algemene niveau van de suikerrijkheid. Het kan meer dan 2

graden bedragen.

Onder de gecommercialiseerde rhizomanierassen is het verschil tussen het minst rijke ras en

het rijkste ras gemiddeld 1,2 graden suikerrijkheid (grafiek hierboven). Voor de

nematodenrassen is het verschil soms iets groter tussen de rassen, afnemend voor sommige

productieve genetica.

Het ras kan, binnen bepaalde grenzen, een lage(re) suikerrijkheid als gevolg van de

teeltomstandigheden compenseren. Een hoger suikergehalte van het ras is dikwijls (en

helaas) gerelateerd aan een lager wortelproductie (tot 15 t/ha) ten opzichte van de andere

rassen. Een hoger suikergehalte daarentegen beïnvloedt de prijs per ton bieten. Dit is

eveneens positief voor de laad- en transportkosten.

De factor « grondtarra »

De hoeveelheid aan de bieten klevende grond is dikwijls zeer gering bij rooi in droge

omstandigheden. In vochtigere omstandigheden daarentegen en vooral in kleverige situaties,

kan de aan de wortels klevende grond meerdere percenten bedragen met belangrijke

financiële boete. Een goede afstelling van de machines, een combinatie van verwijdering van

de grond en beperking van de verliezen en kwetsuren zal moeten uitgevoerd worden.

Reeds 2 jaar nu maakt het criterium « grondtarra » deel uit van het resultaat van de rassen.

De geëxporteerde aarde wordt beboet aan 10€ per ton in het financieel potentieel van de

rassen.

Het raseffect is ook hier, zoals voor de suikerrijkheid en de wortelopbrengst, een interessant

kenmerk van het ras. Bij rooi in droge omstandigheden is de hoeveelheid aarde gering, de

verschillen tussen rassen eveneens. Met een uitvoer van 3 ton aarde/ha (dus minder dan 5%

op bruto gewicht) bedragen de verschillen 1 tot 1,7 ton tussen de beste en de minst goede.

Indien de rooi in een meer kleverig perceel gebeurt en de omstandigheden vochtiger zijn

- 13 -



(groene staven op de grafieken), kunnen de verschillen gaan van 7 tot 12 ton grond (10 tot

15% van het gewicht). De verschillen tussen de rassen zijn verdrievoudigd in waarde, het

gevolg van de financiële boete eveneens !

De factor « bladziekten »

Hoe gevoeliger het ras is voor bladziekten, hoe belangrijker het is om de waarschuwingen te

volgen en op tijd te behandelen met een fungicide. De verschillen zijn welbekend op

witziekte, cercospora, ramularia en roest.

Aan de ene kant is het belangrijk om op tijd de fungicidebehandeling uit te voeren, maar geen

enkele behandeling is verantwoord 40 dagen voor de rooi, noch in september, zelfs indien het

ras zeer gevoelig is. Hierdoor kan men in de praktijk, sommige jaren, de

fungicidebehandeling voor de rooiingen van september overslaan. Hier kunnen we de

« globale » resistentie voor bladziekten benutten. Maar de « goede » gezondheid van het

blad kan ook helpen na afloop van de nawerking van de behandeling, hoewel de effecten hier

aanzienlijk minder zijn.

- 14 -



(*) Relatief tov. Getuige Coyote, EleonoraKws, SabrinaKws, RosalindaKws, Benno, Rubens,

Pasteur, Rambler

(willekeurige

rangschikking

van de rassen)

De meerjarige resultaten (2010-)2011-2012

Wit-

ziekte

cerco-

spora

ramu-

laria roest

Op-

komst

bodem-

bedek-

king

wortels

netto

grond-

tarra

suiker-

gehalte

Finan-

cieel

9 = gezond blad *

* * * *

bevestigde "Rhizomanie" rassen

Rubens 4.8 2.9 3.3 4.4 98 6.6 97 87 100.7 98.4

Magellan 3.3 4.5 4.3 6.5 101 6.4 100 115 99.6 99.1

SabrinaKws 7.5 4.6 7.8 7.1 100 5.6 102 98 99.0 100.9

BernadettaKws 6.1 4.1 4.5 5.6 98 5.9 95 97 105.0 101.1

Benno 3.8 4.5 3.5 6.8 101 6.4 99 107 100.1 99.2

Coyote 3.8 4.2 4.0 6.3 101 6.8 98 110 100.3 98.4

RosalindaKws 7.6 4.7 8.0 7.8 101 5.6 105 95 97.8 101.9

EleonoraKws 7.5 4.0 7.3 6.2 99 5.8 100 96 100.8 101.5

Husky 3.7 4.2 2.5 5.8 100 7.7 103 103 98.5 101.1

Rambler 7.4 4.8 5.8 6.5 100 5.8 97 107 102.4 99.5

Pasteur 3.9 4.2 2.8 6.4 101 7.4 102 102 98.9 100.4

lsd

1 8 0.5 1.1

nieuwe "Rhizomanie" rassen

Mercator 4.2 5.1 4.0 5.6 101 6.9 104 100 97.0 100.0

Goodwood 4.9 6.3 7.5 5.3 98 6.1 98 82 103.3 102.0

TimotheaKws 4.8 3.4 3.0 7.0 101 5.7 104 95 100.7 105.0

Candimax 4.3 3.8 3.3 6.2 101 7.0 100 101 98.9 98.9

lsd

2 9 0.6 1.7

- 15 -



(wille-

keurige

rangschik-

king van de

rassen)

De meerjarige resultaten 2010-2011-2012

wit-

ziekte

cerco

spora

Ramu

laria roest

Op-

komst

bodem-

bedek-

king

wortels

netto

grond-

tarra

suiker-

gehalte

Finan-

cieel

Finan-

cieel

besmet

perceel

9 = gezond blad * sol * * * * *

Bevestigde "Nematoden" rassen

Baloo 5.0 5.

1

3.3 5.1 10

1

6.7 100 119 99.0 98.9 99.5

Perruche 6.3 6.

2

7.3 6.6 99 6.8 100 123 98.6 98.5 99.7

Nieuwe "Nematoden" rassen

Bengal 5.1 4.

6

4.0 5.9 10

1

6.7 102 95 98.3 99.9 99.6

Charly 4.5 4.

7

3.3 5.0 10

2

6.7 102 100 99.3 100.

7

101.

2 KassiaKws 6.2 4.

2

3.0 8.0 97 6.1 98 87 103.

0

101.

5

100.

6 Gandhi 5.8 4.

9

3.5 5.6 10

1

6.9 100 98 99.6 99.8 100.

3 lsd

2 9 0.6 1.7 1.7

(*) Relatief tov. Referentie Baloo, Bengal, KassiKws, Gandhi

(willekeurige

rangschik-

king van de

rassen)

De meerjarige resultaten 2010-2011-2012

resis-

tentie-

graad

**

Wit-

ziekte

cerco-

spora

ramu-

laria roest

Op-

komst

bodem-

bedek-

king

wortels

netto

grond-

tarra

suiker-

gehalte

Finan-

cieel

9 = gezond blad * sol * * * *

"Rhizoctonia" rassen

Zorro 2.5 4.8 3.5 4.8 96 6.6 91 79 99.8 90.2 3

Iguane 2.3 4.8 4.8 5.1 97 7.0 91 80 99.3 89.6 3

Vedeta 3.3 6.3 5.3 6.1 98 7.0 86 109 99.4 84.8 2

Gecko 3.5 6.6 5.8 6.1 98 7.4 84 80 101.2 84.5 3

IsabellaKws 7.9 4.8 4.8 6.6 99 6.1 97 105 100.1 96.6 3

lsd 1 8 0.5 1.1

(*) Relatief tov. Getuige Coyote, EleonoraKws, SabrinaKws, RosalindaKws, Benno, Rubens,

Pasteur, Rambler

(**) 1 = hoog resistent

- 16 -



Koninklijk Belgisch Instituut

tot Verbetering van de Biet vzw

PVBC

Programma Voorlichting Bieten Cichorei

[email protected] - www.irbab-kbivb.be

met de steun van de Vlaamse overheid - DLV Departement

Landbouw en Visserij; ADLO - Afdeling

Duurzame Landbouwontwikkeling

- Voorlichting

4 Situatie in de bieten doorheen het netwerk waarnemingsvelden van het KBIVB

4.1 Inleiding

Dankzij de oproep van het KBIVB naar externe waarnemers sinds 2006 kon het netwerk

waarnemingsvelden aanzienlijk verbreed worden. In 2012 telt dit netwerk ongeveer 55 bieten- en 20

cichoreivelden en wordt opgevolgd door een veertigtal bietentelers, landbouwkundigen,

gepensioneerden, studenten, medewerkers van het KBIVB, van het PIBO-Tongeren, van de CHPTE-

CEFA (Borgworm) en van de CARAH (Aat).

Sinds 2007 gebeurt de wekelijkse verzending van de waarnemingen naar het KBIVB via een ‘on-line

formulier’ dat rechtstreeks ingevuld wordt op de Website van het Instituut. Deze website (Web site

KBIVB (www.irbab-kbivb.be) > Waarnemingsvelden) geeft ook alle informatie over de uit te voeren

waarnemingen.

Geïnteresseerde kandidaten om mee te werken aan deze teeltopvolging, kunnen dit nog steeds

melden bij KBIVB ([email protected]).

De waarnemingen geven een beeld van de ontwikkeling van de teelt en van de problemen in alle

streken, en laten toe zo snel mogelijk de eventuele noodzaak te bepalen om een behandeling aan te

bevelen tegen een plaag of een ziekte.

Indien dit vereist is wordt een behandelingsadvies onmiddellijk verspreid via de volgende kanalen:

- de website van het KBIVB: www.irbab-kbivb.be,

- de verzendingsdienst per e-mail (gratis, op aanvraag via www.irbab-kbivb.be),

- de landbouwpers, de landbouwkundige diensten van de suikerfabrieken en de provinciale

diensten.

De berichten worden meestal op dinsdag aangepast en in kritieke perioden meerdere keren per week

(bvb. bij aantastingen door bietenkevers, bladluizen of bladschimmelziekten). Deze berichten bevatten

ook meer algemene aanbevelingen (bemestingsadvies, grondvoorbereiding, vorstschade,

onkruidbestrijding, afdekken van de bietenhopen, ...).

mailto:[email protected]

http://www.irbab-kbivb.be/


mailto:[email protected]



- 17 -



Nieuwe info via kaarten op website:

Vanaf 2009 worden de gegevens afkomstig van de waarnemingsvelden alsook andere meldingen,

grafisch medegedeeld via kaarten. Gedurende het seizoen 2012 verschenen de volgende kaarten.

In het voorjaar : een kaart met de veldopkomst en een kaart met de melding van schade in de jonge

bieten. Een kaart met de ontwikkeling van de bladschimmelziekten werd vanaf eind juni uitgegeven en

wekelijks (of dagelijks) aangepast. De aanwezigheid van de verschillende ziekten, alsook het bereiken

van de spuitdrempel kon gevisualiseerd worden per veld.

Deze kaarten laten iedereen toe de situatie in de bietenvelden te volgen, nationaal maar ook in eigen

regio. Een uitleg over de keuze van de kleuren wordt gegeven op de website zelf.

Voorbeeld : kaart met de ontwikkeling van de bladschimmelziekten eind juli 2012

Gelijkaardige kaarten worden ook opgesteld voor de cichoreiteelt.

- 18 -



4.2 Proefopzet

De meeste waarnemingsvelden zijn gewone “praktijkvelden” waarin tellingen en waarnemingen door

de landbouwers of anderen uitgevoerd worden.

4.3 Waarnemingsveld Tongeren

4.3.1 Perceelsgegevens

a Voorvrucht: Wintertarwe

b Zaaidatum: 26.03.12

c Zaaiafstand: 19 x 45 cm

d Ras: Eleonora

e Onkruidbestrijding:

- Voor de zaai: niet kerend: Glyfosaat 4 l/ha (pemen) 15.03.12

- naopkomst: 1

e Betanal Elite 0,9 l/ha + Goltix 0,750 l/ha + olie 0,3 l/ha 19.04.12


2e Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 0,250 + Goltix 0,75 l/ha + olie 0,3 l/ha 30.04.12

3e Dianal 160 0,75 l/ha + Treto 500 0,25 l/ha + Goltix 0,75 l/ha +

uitvloeier 0.5 l/ha 07.05.12

4e Dianal 160 0,75 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + Dual Gold 0,5 l/ha +

uitvloeier 0,3 l/ha 18.05.12

5e Dianal 160 0,5 l/ha + Treto 500 0,1 l/ha + Frontier 0,6 l/ha 28.05.12

f Bemesting:

Organische bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest 10.08.11 Groenbemester: bladrammenas (matig ontwikkelt) 06.09.10

Chemische stikstof: - Stikstofindex: 133 (normaal)

- Stikstofbehoefte: 152 E N/ha

- Stikstofgift vlak voor zaai 150 E N/ha 24.03.12

Tabel 1: ontledingsuitslag van de bouwlaag


Grondsoort 45 Zware Leem

pH-KCl 7.1 6,7 – 7,3 Gunstig

C in % (humus) 1,6 1,2 – 1,6 Normaal

Fosfor (P) 20 12 – 19 Tamelijk hoog

Kalium (potas) (K) 24 14 – 21 Tamelijk hoog

Magnesium (Mg) 18 9 – 15 Tamelijk hoog

Calcium (Ca) 321 169 – 371 Tamelijk hoog

Natrium (Na) 2.4 3,2 – 6,4 Tamelijk laag

Boor (B) ---- --- ---

h Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Pocho Beta

i Fungicidebehandeling: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12

j Oogstdatum: 10.10.12

- 19 -



4.4 Waarnemingsveld Horpmaal

4.4.1 Perceelsgegevens

a. Voorvrucht: Wintertarwe

b. Groenbemester = gele mosterd zeer sterk ontwikkeld 7.08.10

c. Ploegen jan.11

d. Zaaidatum: 25.03.12

e. Zaaiafstand: 20 cm x 45 cm

f. Ras: Isabella

g. Onkruidbestrijding:

- vooropkomst : Pyramin 3 l/ha 24.03.12

- naopkomst:

1e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 250 cc/ha + Goltix 0,5 l/ha + Actirob 250 cc/ha 19.04.12

2e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 250 cc/ha +

Goltix 0,5 l/ha + Actirob 250 cc/ha 28.04.12

3e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 250 cc/ha +

Goltix 0,5 l/ha + Pyramin 0,5 l/ha + Actirob 250 cc/ha 09.05.12

4e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 300 cc/ha + Goltix 750 cc/ha +

Venzar 200 cc/ha + Actirob 250 cc/ha 19.05.12

5e: Dianal 160 1l/ha + Frontier 0,5 l/ha 26.05.12

6e

Frontier 0,5 l/ha 04.06.12

h. Insectenbestrijding: Poncho Beta

i. Bemesting: 15 ton/ha runderdrijfmest op de akker 16.03.12

50 EN/ha vloeibare N voor zaaibedbereiding 20.03.12

j. Fungicidebehandeling: Spyrale 1 l/ha 08.09.12

k. Oogstdatum 25.10.12

- 20 -



4.5 Situatie van de bieten in 2012 (Bron KBIVB)

4.5.1 Zaai en opkomst

Februari 2012 werd gekenmerkt door een lange en koude periode van vorst (15 dagen vorst, tot -

13°C te Ukkel). Er werden nog heel veel gronden geploegd op het einde van januari, juist voor de

periode van vorst en in zeer goede omstandigheden. Hierdoor vertoonden de gronden over het

algemeen een goede structuur. De akker van in de herfst geploegde percelen is door de vele regenval

van december daarentegen meer afgevlakt (152 mm te Ukkel, norm. : 69 mm). Na de vorstperiode

van februari, warmde de grond langzaam op. Het weer was relatief goed (30 mm te Ukkel in februari ;

norm. : 63 mm).

In verschillende bietenstreken van het land werd de allereerste zaai uitgevoerd op donderdag 15

maart. In het weekend van 17-18 maart werd plaatselijk een doortocht van regen waargenomen.

Sommige streken hadden weinig regen, andere bijna niets. Op maandag 19 maart waren er reeds ±

260 hectare gezaaid, voornamelijk aan de kust, in de streek van Quévy, en in Haspengouw. In het

kader van de onderzoeken betreffende een vroege zaai voor de verlenging van de groeiperiode van

de biet, heeft het KBIVB op vrijdag 16 maart een proef aangelegd met verschillende rassen en

plantdichtheden.

De week van 19/03 tot 25/03 was het fris, droog en zonnig. Het einde van die week werd gekenmerkt

door hogere temperaturen. Veel landbouwers hebben van deze zeer gunstige weersomstandigheden

geprofiteerd om de grondbewerking en de zaai te realiseren. De zaai gebeurde voornamelijk in zware

grond (streek van Veurne, de Polders van Brugge, Eeklo en de Schelde) en eveneens in

Haspengouw en een beetje in het Centrum van het land. Veel gronden in Henegouwen en

Vlaanderen waren nog te nat door de hevige regens en sneeuwbuien waargenomen in deze streek

tijdens de eerste decade van maart.

De temperaturen en de weersomstandigheden (afwezigheid van regen) eind maart waren gunstig

voor de verderzetting van de zaai. De 50-zaaidatum (50% van de oppervlakte gezaaid) valt in 2012

op 28/03. De gemiddelde 50-zaaidatum van de laatste twintig jaar is ongeveer 11 april. De vroegste

50-zaaidata van de laatste 30 jaar (sinds 1982) zijn : 24/03 in 2003; 25/03 in 1993; 26/03 in 1990 en

27/03 in 2011. De 50-zaaidata van de laatste 5 jaar zijn: 27/03 in 2011; 15/04 in 2010; 05/04 in 2009;

20/04 in 2008; 06/04 in 2007.

Volgens de gegevens verstrekt door de Landbouwkungdige Diensten van de suikerfabrieken, blijkt dat

in 2012 :

- De rassen tolerant voor rhizoctonia bruinwortelrot gebruikt worden op ± 8,5% van het areaal,

(8% in 2011; 7,3% in 2010; 7% in 2009; 5,2% in 2008; 6,3% in 2007).

- Het gebruikte percentage rassen tolerant voor het bietencystennematode toeneemt met

11,8% van het areaal (8% in 2011 en 2010; 7% in 2009; 5,6% in 2008; 4,9% in 2007).

- Het percentage zaad behandeld met een insecticide in de omhulling (behandeling van zaad

op basis van Poncho Beta of Cruiser&Force of Imprimo) 98,5% bedraagt in 2012 (97,8% in

2011; 97% in 2010; 95% in 2009; 88% in 2008; 83% in 2007).

- Zoals sinds 2010, het gebruikte percentage « geactiveerd » zaad praktisch 100% van de loten

bereikt (90% in 2009).

- 21 -



De voorziene oppervlakte in 2012 bedroeg 62.570 ha, dit is een daling van 3% ten opzicht van 2011.

De bietenoppervlakte bedroeg 64.404 ha in 2011; 59.185 ha in 2010; 63.617 ha in 2009; 63.867 ha in

2008 en 84.691 ha in 2007.

Vorst bleef in april niet uit. Er is uiteindelijk weinig schade door nachtvorst waargenomen. Slechts

enkele velden in de streek van Luik die juist aan het opkomen waren zijn enigszins aangetast (zaai

van ±18-20/03). Deze velden waren weliswaar niet genoeg beschadigd om een herzaai te

verantwoorden.

Hevige stortbuien en hagelbuien, plaatselijk waargenomen op woensdag 11/04 en op zaterdag 14/04.

Sommige velden in de streek van Haspengouw waren enigszins aangetast (uiteinden van de

kiemlobben beschadigd). Door de koude komen de bieten, die (soms te diep cf 2011) gezaaid werden

begin april, moeilijk op. Dankzij de zeer goede weersomstandigheden de voorbij jaren was de

opkomst sneller en homogener. Dit jaar echter kwamen alle (kleine) imperfecties van de zaai

tevoorschijn.

De volgende tabel geeft de uitzaai van de suikerbieten weer per suikerindustrie en per week.

26/03 02/04 10/04 16/04

ISCAL Sugar 7,5 50 89 94

RT-TS 47 91 99 99,5

Nationaal 36,5 80 96 98

(bron: RT/TS en ISCAL)

- 22 -



4.5.2 Plagen en ziekten in het voorjaar

De eerste meldingen van slakkenschade werden genoteerd kort na het paasweekend. Bij schade

door slakken wordt er een toepassing van een erkend lokaas-granulaat aanbevolen. De

doeltreffendheid van de behandeling wordt verzekerd door een tiental granulaten te plaatsen onder

een plastiek (50 x 50 cm) die tegen de grond wordt gehouden. De toediening van de granulaten moet

herhaald worden met een interval van verschillende dagen, indien, nadat de vallen na enkele dagen

verplaatst werden, er opnieuw slakken onder de nieuwe vallen waargenomen worden.

Er wordt eveneens schade door emelten waargenomen. Deze schade kan verward worden met deze

veroorzaakt door slakken (uitgetrokken kiemlobben en bladeren, doorgesneden, opgegeten,…).

Daarom moet men, in geval van schade van het type « slak », bij de keuze van een lokaas-granulaat

de voorkeur geven aan Mesurol Pro. Waarnemingen hebben immers reeds aangetoond dat dit

product een gedeeltelijke doeltreffendheid had op emelten (in tegenstelling tot producten op basis van

metaldehyde of ijzerfosfaat). Bovendien kan de aanwezigheid van emelten (grote grijze cylindrische

larven) in een bietenveld het uittrekken van de kiemplanten door vogels (kraaien) op zoek naar deze

larven veroorzaken. Deze schade kan in enkele uren een grote omvang nemen.

De onkruidbestrijding verliep vrij gemakkelijk het voorbije jaar en zeker gemakkelijk in vergelijking met

seizoen 2011. De behandeling in zowel vooropkomst als na-opkomst zijn over het algemeen

uitgevoerd in goede omstandigheden. Praktisch heel het voorjaar was het somber en fris. Het heeft

dan ook meer dan 2 maanden geduurd vooraleer de eerst gezaaid bieten (rond 20 maart) de rij

gesloten hadden.

Vanaf half juni werd een grote activiteit van insecten waargenomen in de velden en dan voornamelijk

van nuttige insecten. Lieveheersbeestje werden veelal waargenomen. Ook groene perzikbladluizen,

zwarte bonenluis evenals bietenvliegen en bovengrondse kevers worden waargenomen. In velden

waarvan het zaaizaad met insecticide behandeld is geworden vormen deze insecten dan ook geen

schade.

4.5.3 Plagen en ziekten - toestand zomer

Op dinsdag 2 juli was er geen enkele schadelijke bladziekte waargenomen in het netwerk van

waarnemingsvelden van het KBIVB (geen witziekte, noch cercospora, ramularia of roest). De

secundaire infecties ten gevolge van de bacterie Pseudomonas, waargenomen sinds begin juni,

waren nog steeds goed zichtbaar in een aantal velden en op een aantal rassen.

De eerste symptomen van witziekte, cercospora, ramularia en/of roest werden op 24 juli

waargenomen in enkele velden van het netwerk waarnemingsvelden. Echter op dat moment werd de

behandelingsdrempel voor deze bladziekten nergens bereikt.

- 23 -



Ziekte Schadedrempel of spuitdrempel

Witziekte 15 % 15%= 7 – 8

aangetaste

bladeren per 50

bladeren Roest 15 %

Cercospora 5 % 5% =2 – 3

aangetaste

bladeren per 50

bladeren Ramularia 5 %

Tijdens de laatste week van juli hebben witziekte, roest en vooral Ramularia zich in meerdere velden

van het netwerk in de waarnemingsvelden verder ontwikkeld. Op dat moment werd de

behandelingsdrempel voor Ramularia in 25 % van de percelen overschreden. Cercospora was

nagenoeg in de velden afwezig, maar kan in vele velden verward worden met vlekken van de

aantasting door de bacterie Pseudomonas.

Gedurende de eerste week nam de aantastingsgraad van voornamelijk Ramularia en witziekte toe. 50

% van de percelen overschreden de behandelingsdrempel. Echter bleken er grote verschillen

aanwezig te zijn tussen bepaalde percelen. Sommige velden vertoonden nog geen ziekte. De

ziektedruk in cichoreipercelen was op dat moment betrekkelijk laag.

Half augustus kon men besluiten o.b.v. de verschillende waarnemingsvelden dat in 60 % van de

percelen de behandelingsdrempel was overschreden. Het advies op dat moment was dan ook

controleer uw velden. En indien de drempel niet bereikt was en er voor 15 oktober gerooid wordt het

niet rendabel was een behandeling uit te voeren. In de cichoreiteelt was de druk half augustus nog

steeds laag. Enkel witziekte en roest kwamen her en der voor.

4.5.4 Wortelziekten

Typisch sinds 2009 is de uitbreiding, over de hele leemstreek maar eveneens de poldergronden van

het violetwortelrot. Deze wortelziekte komt vooral voor op diepe leembodems, op percelen met een

hoge pH en is niet bijzonder afhankelijk van een slechte structuur. Deze ziekte wordt meestal pas bij

de oogst vastgesteld: Bieten sterven niet af maar het blad verkleurd met haarden. Het wortelrot wordt

pas duidelijk in de hoop!

Na de oogst vertonen de bieten dezelfde symptomen als bruinwortelrot (Rhizoctonia solani) waardoor

de bewaringscapaciteit van de bieten duidelijk achteruit gaan.

Violetrot heeft een zeer grote waaier aan waardplanten, waardoor de bestrijding door vruchtwisseling

moeilijk te ondernemen is.

Er bestaat momenteel géén resistentie in bieten tegen violetrot, ook de resistentie tegen Rhizoctonia

solani helpt hier niet! In 2011 werden meerdere gevallen van violet wortelrot vastgesteld bij de oogst.

Aphanomyces

Velden met symptomen = vroege rooi

Nogal ernstige wortelrotsymptomen kunnen in enkele velden waargenomen worden op de

bietenwortels. Het betreft in dit geval zwartrot veroorzaakt door een bodemschimmel van het genus

Aphanomyces sp. De groei van de aangetaste bieten heeft momenteel niet altijd een vertraging van

- 24 -



de ontwikkeling of een afsterven van het blad tot gevolg. Wanneer men de bieten uittrekt kan men op

sommige wortels rotte zones met een opengebarsten opperhuid en oppervlakkige sponsachtige

scheuren waarnemen, min of meer vierkant en zwart door een necrose van het weefsel ter hoogte

van de wortelgroeven. Deze droge verrotting blijft vaak oppervlakkig en tast het wortelweefsel weinig

aan in de diepte. Bij het snijden vertonen de interne delen van de wortel weinig zichtbare schade aan

het weefsel. De kraag en de punt van de wortel zijn minder aangetast door deze ziekte. Het zijn vaak

de zones met lichtere grond die aangetast zijn.

Deze ziekte tast vaak de wortel van de biet aan, iets boven de zone van de zaaibedbereiding (zone

met potentiële verslemping van de grond tijdens het openbreken van de grond in nog vochtige

omstandigheden). Het stagnerend water aan de oppervlakte of iets dieper na hevige regen is een

gunstig element. De besmetting kan reeds hebben plaatsgevonden in de lente in de meer vochtige

gronden (symptoom van insnoering van de wortel) of heeft zich geïnstalleerd met de hevige regens in

juli (zwartwortelrot).

Er is geen behandeling om deze ziekte te bestrijden.

Men moet met voorrang de velden rooien waar zo’n symptomen zouden waargenomen zijn om de

gevolgen te beperken van deze wortelverrotting in de bietenhoop, bestemd voor bewaring op lange

termijn. De zwaar aangetaste wortels kunnen breken tijdens het rooien.

Deze ziekte werd vaak waargenomen in augustus 1991, ten gevolge van zware regenval en hoge

temperaturen in juni en juli. Een te lage pH, een laag calciumgehalte en/of een gebrek aan

bodemstructuur zijn gungstige elementen. De bieten aangetast door deze verrotting in 1991 konden

1,5 tot 2,5 punten aan suikerghalte verliezen. De industriële kwaliteit werd slechts licht beïnvloed. Het

verlies aan wortelopbrengst in het veld was minder belangrijk dan dit van andere wortelverrottingen

(rhizoctonia wortelrot, violetwortelrot,…).

4.5.5 Opbrengsten proefrooiingen

De gemiddelde resultaten van de eerste bemonstering van de suikerfabrieken op 6 augustus

weerspiegelen goed de trage ontwikkeling van bieten deze lente. De suikeropbrengst bedraagt

momenteel ± 6,78 t/ha. Deze lag op 10,14 t/ha in 2011 en op 7,21 t/ha in dezelfde periode in 2010. De

suikeropbrengst is ook 0,8 ton lager dan de gemiddelde opbrengst van de laatste 10 jaar (7,57 t/ha).

De opbrengst van 2012 is licht boven de opbrengst van 2005, 2006 en 2008. De suikeropbrengst is

het resultaat van een laag wortelgewicht (46,6 ton/ha) en een suikergehalte van 14,5 °Z. Zowel de

wortelopbrengst als het suikergehalte zijn veel lager dan deze van 2011 (15,8 °Z en 64 t/ha). Zij zijn

0,4 °Z en 4 ton lager dan de gemiddelden van de laatste 10 jaar (14,9 °Z en 50,5 t/ha).

De bladmassa is echter uitzonderlijk hoog met 68,6 ton/ha, wat 17 ton hoger is dan het gemiddelde

van de laatste 10 jaar (51,9 t/ha). De verhouding bladmassa/wortel is dan ook de hoogste met een

cijfer van 1,5 ten opzichte van 1,0 voor het gemiddelde van de laatste 10 jaar.

Volgens het gemiddelde van de resultaten van de bemonstering door de suikerfabrieken op 20

augustus bedraagt de suikeropbrengst momenteel ±9,3 t/ha. Deze benadert de gemiddelde

suikeropbrengst van 2010 (9,45 t/ha) en deze van de laatste 10 jaar op dezelfde datum (9,6 t/ha). De

suikeropbrengst is daarentegen duidelijk lager dan die van 2011 en 2009 (meer dan 12 t/ha op 20

augustus). De toename van de suikeropbrengst/ha tijdens de laatste 2 weken is uitzonderlijk met 2,5

t/ha, dit is 178 kg suiker per dag en per hectare (2011 : 149 kg ; 2010 : 159 kg ; gemiddelde 10 jaar :

143 kg/dag).

Dank zij de zeer geringe neerslag opgemeten tijdens de laatste 2 weken, is het suikergehalte met

1,8°Z gestegen en bedraagt momenteel 16,3°Z, dit is de tweede hoogste van de laatste 10 jaar. Het

suikergehalte is 0,2°Z hoger dan in 2011.

- 25 -



Daarentegen ligt de wortelopbrengst op 56,9 t/ha, dit is 9 ton lager dan het gemiddelde van de laatste

5 jaar. Zij is gestegen met 10 t/ha tijdens de laatste 2 weken.

De bladmassa blijft steeds zeer hoog (67 t/ha) en is ruim hoger dan het gemiddelde van de laatste 5

of 10 jaar (respectievelijk 54 en 53 t/ha). De afname is slechts 2 ton/ha tijdens de laatste 2 weken.

Volgens het gemiddelde van de resultaten van de bemonstering door de suikerfabrieken op 3

september bedraagt de suikeropbrengst momenteel ±11,1 t/ha. Deze benadert de gemiddelde

suikeropbrengst van 2007 (11,2 t/ha), is hoger dan deze van 2008, maar ruim onder deze van 2009

en 2011. Dit is juist onder het gemiddelde van de laatste 5 en gelijk aan het gemiddelde van de

laatste 10 jaar (zonder 2011 !). De toename van de suikeropbrengst/ha tijdens de laatste 2 weken

bedraagt 1,8 t/ha (tegen 2,5 t/ha tijdens de vorige 2 weken), dit is 133 kg suiker per dag per hectare,

hetgeen de gemiddelde toename is van de laatste 10 jaar (zonder 2011).

Dank zij de matige neerslag, opgemeten tijdens de laatste 2 weken, is het suikergehalte nog met

0,2°Z gestegen en bedraagt momenteel 16,6°Z, dit is de derde hoogste van de laatste 10 jaar (zonder

2011).

De wortelopbrengst is gestegen met 10,4 t/ha en situeert zich op 67,2 t/ha, dit is één van de laagste

wortelopbrengsten van de laatste 10 jaar.

De bladmassa neemt af met 6 ton tijdens de laatste 2 weken maar blijft nog steeds zeer hoog (60

t/ha) en is ruim hoger dan het gemiddelde van de laatste 5 of 10 jaar (50 t/ha). De verhouding blad/

wortel daalt eindelijk onder het cijfer 1, dit is ongewoon laat.

Wij wijzen erop dat de meerjarige gemiddelden geen rekening houden met 2011, daar de derde

staalname niet werd uitgevoerd.

- 26 -



5 Bespreking van de schimmelziekten

Meeldauw, bruine roest, cercospora, ramularia en de wortelschimmelziektes rhizoctonia,

violetwortelrot en rhizomanie

5.1 Meeldauw

Symptomen en schade

Meeldauw of witziekte, kwam dit jaar meer voor dan de voorbije jaren.

De bladeren worden in de loop van de zomer met een witte, stofachtige poederlaag bedekt. Ze blijven

aanvankelijk groen, worden daarna geelachtig wit en drogen bij zware aantasting uit.

Onder bepaalde omstandigheden verschijnen, te midden van de witte poederlaag, korrels. Eerst geel

van kleur en vervolgens zwart. De ziekte komt aanvankelijk op afzonderlijke planten voor, maar

verspreidt zich daarna snel over het ganse perceel. De aanwezigheid van de schimmel op de

bladeren vermindert de werking van de bladgroenkorrels en veroorzaakt daardoor opbrengstverliezen.

Beschrijving

De witte poederlaag bestaat uit een stelsel van schimmeldraden. Voor de ontwikkeling is warmte

nodig (beste temperatuur 20°C), vandaar het late optreden in de zomer. Bij zeer gunstige

omstandigheden verschijnt de ziekte omstreeks de tweede helft van juli, in noordwest Europa pas in

de maand augustus.

De afwisseling van droge en vochtige perioden schijnt eveneens een belangrijke factor bij de

ontwikkeling van de conidiosporen te zijn, die zich verspreiden en de ziekte overbrengen. Dit wordt

bevorderd door dauw en irrigatie. De korrels die zich bij een vergevorderd stadium tussen het

mycelium bevinden, zijn kleine sporenbevattende organen, die de schimmel in staat stellen

ongunstige perioden te overleven.

5.2 Bruine roest

Symptomen en schade

Vanaf het begin van de zomer verschijnen kleine oneffenheden van ongeveer 1 mm doorsnede en

roodoranje tot bruin gekleurd op beide zijden van de bladschijf. Deze oneffenheden bevatten een fijn

roodbruin poeder, dat uit schimmelsporen bestaat.

Tegen het eind van de vegetatieperiode ziet men ook op de bladstelen elliptisch gevormde vlekken

ontstaan.

De schade die door deze ziekte wordt veroorzaakt, is zelden van betekenis. Bij zware aantasting kan

de vroegtijdige uitdroging van bepaalde bladeren een opbrengstderving veroorzaken. De aantastingen

vinden in het algemeen aan het eind van de zomer plaats, gelijk met andere bladschimmelziekten,

zoals de meeldauw.

Beschrijving

De symptomen van de voorjaarsroest komen overeen met het eerste ontwikkelingsstadium van de

schimmel die dan ecidiosporen voortbrengt. Deze sporen vormen nieuwe plekken op dezelfde plant of

de omliggende planten, die op hun beurt uredosporen (zomersporen) bevatten. De bruine sporen die

aan het eind van de zomer worden gevormd, heten teleutosporen. Ze dragen zorg voor de

overwintering van de schimmel.

De sporen in de roestplekken zijn bolvormig, met een doorsnede van ongeveer 1/100 mm en ze

vertonen onder de microscoop rondom kleine puntjes.

Een overmaat aan stikstof schijnt de ontwikkeling van deze ziekte te bevorderen.

- 27 -



5.3 Cercospora

Symptomen en schade

Op de bladeren verschijnen talloze ronde grijze vlekken, omgeven met een rode of bruine rand.

Naarmate de aantasting vordert, vermeerderen de vlekken zich en veroorzaken een volledig

verdrogen van de aangetaste bladeren. Bij vochtig weer ontstaan in het midden van de vlekken

zwarte puntjes, omgeven door een grijze viltlaag, in het bijzonder aan de onderzijde van de bladeren.

De eerste symptomen verschijnen hier en daar op enkele planten en deze vormen een haard vanwaar

de ziekte zich over het gehele perceel verspreidt.

Bij sterke aantastingen wordt het volledige bladapparaat vernietigd, de plant reageert vervolgens door

nieuw blad te vormen dat ook weer wordt aangetast. De kop wordt hoger. Hierdoor kunnen

aanzienlijke verliezen aan wortelgewicht en suikergehalte worden veroorzaakt.

Beschrijving

De ziekte wordt veroorzaakt door cercospora beticola, een schimmel die zich systematisch door de

plant verplaatst. De besmetting van de plant ontstaat door een spore die in warme en vochtige

omstandigheden op een blad ontkiemt. De schimmeldraden dringen door de opening van een

huidmondje in het blad en groeien door het weefsel. Enkele dagen na de besmetting vormen zich

kleine vlekjes op de bladeren gevolgd door de ontwikkeling van zwarte puntjes en de grijze viltlaag,

waarin de sporendragers voorkomen, die de lange en meercellige sporen van de schimmel dragen.

Deze sporen, die door de regen worden verspreid, brengen de ziekte over op de omringende planten.

Vochtigheid en warmte (temperaturen boven 17°C) zijn nodig om de schimmel te doen ontwikkelen.

De sporen blijven in de plant en op het zaad gedurende lange tijd levenskrachtig. Dit is de reden

waarom het risico op aantasting bij een kortere rotatie met bieten groter is.

5.4 Ramularia

Symptomen en schade

De schimmel veroorzaakt grijze tot bruinachtige vlekken, die soms door een donkere bies omrand zijn.

In het algemeen zijn ze groter en onregelmatiger dan de vlekken van cercospora. Daarenboven

verschijnen in de Ramularia-bladvlekken spierwitte puntjes. Dit zijn de sporendragers die door de

huidmondjes uit het blad steken en de sporen dragen.

Zware aantastingen leiden tot volledige uitdroging van de bladeren, waarbij verliezen van de

suikeropbrengst of van het zaad bij zaaibieten ontstaan.

Beschrijving

De ontwikkeling van deze schimmel vindt plaats bij relatief lage temperaturen en zelfs tijdens de

winter (beste temperatuur 17°C). De bemesting kan slechts in vochtige omstandigheden plaatsvinden

(relatieve vochtigheid meer dan 95 %) en wel door middel van de schimmeldraden die vanuit een

spore in de huidmondjes binnendringen. 15 dagen later heeft de schimmel zich in het blad ontwikkeld

en treden de eerste symptomen op. De schimmel kan blijven voortbestaan in dode bladeren en in de

bodem.

- 28 -



5.5 Rhizoctonia

Een veel voorkomend probleem de voorbije jaren, was de schimmelziekte rhizoctonia.

Symptomen en schade

Deze ziekte, die door een bodemschimmel wordt veroorzaakt, ontwikkelt zich pleksgewijs in

bietenvelden.

In eerste instantie verwelken de planten en vervolgens sterft het blad langzamerhand geheel af.

Op het bovenste deel van de bietenwortel ontstaat een bruine verrotting die meer of minder diep

doordringt, naargelang van het ontwikkelingsstadium van de ziekte.

Beschrijving

De schimmel overleeft in de grond in de vorm van sclerotiën, waaruit zich schimmeldraden

ontwikkelen, die het worteloppervlak aantasten en daarna geleidelijk dieper doordringen en de

verrotting veroorzaken.

Deze ziekte kan zich vrij vroeg openbaren en wordt in haar ontwikkeling versneld door een hoge

bodemtemperatuur, slechte structuur en een overmaat aan vocht.

Economische betekenis

De schade beperkt zich in het algemeen tot enkele haarden in het veld, maar bij een vroege

aantasting kunnen de bieten volledig vernield worden.

De sclerotiën blijven in de grond zeer lang levenskrachtig.

Bij iedere teelt van waardplanten in de vruchtafwisseling treedt de ziekte weer op en kan ze zich

verder verspreiden.

Goede mogelijkheden tot bestrijding zijn verbetering van de bodemstructuur en vermindering van het

aantal waardegewassen in de vruchtopvolging.

Aardappelen en een groot aantal groentegewassen, zoals wortelen, bonen, boerenkool en

schorseneren, worden door bepaalde rassen van deze schimmel aangetast.

5.6 Rhizomanie

Symptomen en schade

De virusziekte rhizomanie (rhizo = wortel, manie = gekheid) is gekenmerkt door een abnormaal sterke

ontwikkeling van zijwortels op de hoofdwortel. De hoofdwortel vertraagt daardoor sterk in zijn

ontwikkeling en vertoont meestal een typische insnoering naar de worteltip toe.

Naast de kenmerkende wortelsymptomen zijn er ook aanwijzingen van een virusinfectie op het

bladniveau. Geïnfecteerde planten verwelken vlugger bij droogtestress.

Bij het begin van de zomer gaan de bladeren opkrullen. De bladnerven kunnen over hun volledige

lengte vergelen. De bladsymptomen zijn soms van tijdelijke aard en kunnen na enige tijd verdwijnen.

De typische bruinverkleuring van de vaatbundels kan na dwarsdoorsnede van de wortel uitsluitsel

geven betreffende een rhizomanie-infectie.

De schade aangericht door deze ziekte kan zeer ernstig zijn. In een aangetast perceel zijn meestal

een groot deel van de planten geïnfecteerd. De wortels zijn slecht gevormd en zeer klein. De

opbrengst daalt drastisch zowel op het niveau van wortelgewicht als suikeropbrengst. Een daling

onder het niveau van 12 % suiker is niet ongewoon.

- 29 -



Beschrijving

Het organisme verantwoordelijk voor deze ziekte is een staafvormig viruspartikel (Beet Necrotic

Yellow Vein Virus). Enkel via de vector Polymyxa Betae (bodemschimmel) kan het virus de

suikerbietenplanten besmetten. De geografische verspreiding en de evolutie van het besmette areaal

worden enkel en alleen bepaald door de vector. Bij een overmaat aan water (irrigatie, lager gelegen

velden) en hoge temperaturen kan de ziekte zich snel verspreiden op een veld dankzij de

zwemsporen van de vector. Een slechte bodemstructuur bevordert eveneens de verspreiding van de

ziekte.


Rhizomanie is een bedreiging voor de suikerbietenteelt. Mochten er geen bestrijdingsmiddelen

voorhanden zijn, dan zou de teelt in sommige streken onmogelijk zijn geworden. Mede de zeer lage

opbrengst en de duurzame overleving van de vectorsporen in de grond vormen de grootste

bedreiging.

Het gebruik van rhizomanietolerante/resistentie suikerbietenrassen is op dit ogenblik de enige

mogelijkheid om een normale opbrengst te bekomen in besmette velden.

Grondontsmetting lost slechts tijdelijk het probleem op en is bovendien economisch niet verantwoord.

In de afgelopen 20 jaar is de ziekte gestaag uitgebreid en is momenteel aanwezig in alle landen waar

extensief aan suikerbietenteelt wordt gedaan. In Frankrijk bijvoorbeeld werd ze voor het eerst

waargenomen in de streek van Alsace en recent ook ten zuiden van het bekken van Parijs en in de

Côte d’Or.

Opmerking

Recentelijk onderzoek in Nederland toonde aan dat op steeds meer plaatsen een variant van het

rhizomanievirus (AYPR) de resistentie van bestaande suikerbietenrassen doorbreekt .

Symptomen van resistentiedoorbraak

Aanvullende resistentie is in principe alleen nodig als u suikerbieten gaat telen op een perceel waar bij

de vorige suikerbietenteelt met een rhizomanieresistent ras veel blinkers (>2-5%) waren of waar

blinkers in plekken of stroken bij elkaar stonden. Een blinker is een bietenplant die de symptomen

heeft van rhizomanie. Ook als u op uw bedrijf de afgelopen jaren deze symptomen in een

rhizomanieresistent ras al meerdere jaren achter elkaar waarnam, is aanvullende resistentie aan te

raden. Ook dit jaar zijn er op diverse locaties door heel Nederland percelen met veel blinkers, vaak in

plekken en stroken.

Aanvullende resistentie al beschikbaar

Alle kwekers werken hard aan rassen met aanvullende resistentie tegen rhizomanie. Momenteel staat

er op de rhizomanierassenlijst in Nederland één ras met aanvullende resistentie: Sandra KWS. We

hebben het getoetst op de standaardrassenproefvelden op opbrengst en kwaliteit. Uit

klimaatkamertesten van het IRS blijkt dat vermeerdering van de AYPR-variant in dit ras minimaal is.

Dit geeft aan dat de aanvullende resistentie het virus beheersbaar maakt.

5.7 Violetwortelrot

Symptomen en schade

De symptomen verschijnen in het algemeen pas laat en worden gekenmerkt door verwelking van het

blad. Plekken met aangetaste planten verschijnen in het veld, die vooral bij droogte goed zichtbaar

zijn. Op de wortel ontstaan paarse, oppervlakkige en min of meer omvangrijke vlekken, die met een

- 30 -



viltachtige schimmellaag bedekt zijn en zich over een groot deel van de biet kunnen verspreiden. De

verrotting onder deze vlekken kan meer of minder diep doordringen. In geval van ernstige aantasting

is de wortel in zijn geheel verrot.

Beschrijving

De veroorzaker is een bodemschimmel, die jaren in de grond kan overleven, dankzij “sclerotiën”.

Deze kleine, bolvormige en zeer resistente lichaampjes kunnen gedurende minstens 7 jaar

levensvatbaar blijven. Wanneer de omstandigheden gunstig zijn, ontwikkelt de schimmel zich op de

huid en later ook in het binnenste van de biet. Langzaam verspreidt deze zich door de bodem van de

ene plant naar de andere. Deze ziekte komt in het algemeen pas laat tot ontwikkeling en leidt zelden

tot het afsterven van de plant. Meestal wordt de ziekte pas bij het rooien ontdekt. Deze schimmel tast

eveneens andere cultuurplanten aan, zoals luzerne, klaver en aardappelen.

Een zekere mate van bodemverdichting en een slechte structuur zijn de voornaamste

omstandigheden, die de ontwikkeling van deze ziekte begunstigen.


Deze ziekte neemt zelden ernstige vormen aan. Aantasting mag echter niet veronachtzaamd worden,

omdat de schimmel zijn ontwikkeling voortzet op de bieten in de opslag en daarbij snel naburige

wortels kan besmetten, waardoor aanzienlijke verliezen bij bewaring kunnen ontstaan. Deze ziekte

komt algemeen voor op verschillende grondsoorten.

Beheersing

Er zijn geen directe maatregelen te nemen tegen violetwortelrot. Ook de rassen die resistent zijn

tegen rhizoctonia kunnen last hebben van violetwortelrot. Om dit te voorkomen, moet de structuur van

het perceel op orde zijn. Ook kent violetwortelrot veel waardplanten, waaronder distels en

aardappelen. Het verbeteren van de structuur en een goede bestrijding van de distels in alle

gewassen kan helpen om de schade te beperken. Noteer de plaats van de plekken met violetwortelrot

in de aantekeningen van het perceel.

Zelf herkennen?

Om violetwortelrot zelf te herkennen kunt u de biet schoonmaken. Dit kan met water en een klein

borsteltje of afwasborstel. Wanneer u de biet vervolgens laat drogen op kamertemperatuur wordt het

paarse schimmelpluis veel beter zichtbaar in ongeveer 1 à 2 dagen.

- 31 -



6 Erosieproef in suikerbieten

6.1 Proefopzet

Reeds 4 jaar worden verschillende grondbewerkingen voor de uitzaai vergeleken: ploegen, schijveneg

tijdens de winterperiode, vaste tand cultivator tijdens de winterperiode en beperkte niet-kerende

grondbewerking in het voorjaar. Er gebeurt een vergelijking tussen de technieken qua opkomst, groei,

erosie, bodemvocht in het voorjaar, onkruiddruk, ziekteaantasting, rooibaarheid, opbrengst en

percentage suiker.


a Voorvrucht: Wintertarwe


c Zaaiafstand: 19 x 45 cm

d Ras: Eleonora


- Voor de zaai: niet kerend: Glyfosaat 4 l/ha (pemen) 15.03.12

- naopkomst:



2e Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 0,250 + Goltix 0,75 l/ha + olie 0,3 l/ha 30.04.12

3e Dianal 160 0.75 l/ha + Treto 500 0.25 l/ha + Goltix 0.75 l/ha +

uitvloeier 0.5 l/ha 07.05.12

4e Dianal 160 0.75 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + Dual Gold 0.5 l/ha +

uitvloeier 0,3 l/ha 18.05.12

5e Dianal 160 0.5 l/ha + Treto 500 0.1 l/ha + Frontier 0.6l/ha 28.05.12

f Bemesting:

Organische bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest 10.08.11 Groenbemester: bladrammenas (matig ontwikkelt) 06.09.10

Chemische stikstof: - Stikstofindex: 133 (normaal)

- Stikstofbehoefte: 152 E N/ha

- Stikstofgift vlak voor zaai 150 E N/ha 24.03.12

Tabel 1: ontledingsuitslag van de bouwlaag



pH-KCl 7.1 6,7 – 7,3 Gunstig

C in % (humus) 1,6 1,2 – 1,6 Normaal






Boor (B) ---- --- ---

- 32 -



h Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Pocho Beta

i fungicidebehandeling: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12

j Oogstdatum: 03.10.12

k Ontleding suikerbieten 05.10.12

6.3 Aangelegde objecten

Tabel 3 : Verschillende bodembewerkingen in de objecten.

nr Objecten

Datum

bewerking

winterperiode

Type

bewerking

voorjaar

Datum

bewerking

Voorjaar

1 Zonder voorbewerking

winter /

Vaste tand +

rotoreg en rol

1 * Canadese Eg

+ 2 * compactor

21.03.12

24.03.12

24.03.12

25.03.12

2 Voorbewerking schijveneg

winter 14.11.11

1 * Canadese Eg

+ 2 * compactor

24.03.12

25.03.12 3

Voorbewerking vaste tand

winter 14.11.11

4 Ploegen 14.11.11

Afslepen akker

+1 * Canadese Eg

+2 * compactor

20.03.12

24.03.12

25.03.12

Objecten 2 en 3 zijn aangelegd om na te gaan hoe we ook zonder ploegen de bodem voldoende snel

kunnen laten opdrogen in het voorjaar.

6.4 Waarnemingen

6.4.1 Opkomsttellingen en percentage bodembedekking

De tellingen gebeurden in 4 herhalingen op 11/04/2012 en 12/06/2012 op afgebakende stukken van

20 m.

Tabel 4 : Geeft het opkomstpercentage en het percentage bodembedekking van de objecten weer.

nr Objecten 1e telling 2

e telling

%

bodembedekking

1 Beperkte NKG in het voorjaar 52,3 % 80% 20-30 %

2 Schijveneg tijdens

winterperiode 39,0 % 86.5% 15-20 %

3 Vaste tand

Cultivator tijdens winterperiode 60,0 % 87% 15-20 %

4 Ploegen 34,2 % 91% 0 %

% van de bodem dat bedekt wordt door de resten van een groenbemester

- 33 -



6.4.2 Onkruidtellingen

Het verschil in onkruiddruk tussen de drie objecten was verwaarloosbaar. In het voorjaar konden we

geen verschil waarnemen in onkruiddruk tussen de verschillende objecten. Dit bleef zo tot bij de

oogst.

6.4.3 Opbrengstresultaten

Tabel 6 : geeft de opbrengstresultaten weer van volgende objecten: ploegen en beperkte grondbewerking. De proef werd uitgevoerd in vier herhalingen.

Teelttechniek

Netto

wortelopbrengst

kg/ha

% suiker kg

suiker/ha

% Vertakte

bieten

Ploegen 87.059 18,75 16.353 1

Schijveneg 88.711 18,5 16.389 5

Cultivator 81.667 18,75 15.320 7

Beperkt NKG 86.763 18,8 16.350 15

6.5 Bespreking

De voorvrucht van deze teelt was wintertarwe, waarvan het stro gehakseld werd. Na de oogst werd er

drijfmest (15 t/ha varkensdrijfmest) geïnjecteerd, waarna gele mosterd als groenbemester werd

gezaaid. Deze groenbemester had zich normaal ontwikkelt en werden verbrijzeld op half november.

Op 14 november werden de objecten ploegen, voorbewerking schijveneg- en voorbewerking vaste

tand cultivator tijdens de winterperiode aangelegd. De bodem was op dat moment droog en bijgevolg

goed berijdbaar. Deze bodembewerkingen werden uitgevoerd met als doel na te gaan hoe het

mogelijk is zonder ploegen de bodem voldoende snel kunnen laten opdrogen in het voorjaar.

Het voorjaar 2012 kondigde zich aan als een zeer vroeg voorjaar. Door de warme temperaturen vanaf

begin maart konden de veldwerkzaamheden vroeg van start gaan. Op 20 maart werd de akker van

het geploegde object afgesleept, om een te sterke uitdroging en kluitvorming te voorkomen. Op 24

maart werd de bodem in alle objecten opengetrokken met een Candese veereg. We merkten toen wel

dat de bodem in het object NKG zonder voorbewerking in de winterperiode een stuk natter/plakkeriger

was dan in de andere objecten. Doordat er een sterke noordoosten wind heerste die dagen

gecombineerd met zonneschijn droogde de bovenlaag van de bodem snel op. Op 25 maart werd de

bodem in alle objecten zaaiklaar gelegd door middel van 2 bewerkingen met een lemken compactor.

Het perceel werd dezelfde dag ook ingezaaid. Juist vóór de zaai werd er ook 150 E N meegegeven

vollevelds.

Het zaaibed was in tegenstelling tot de voorbije jaren in alle objecten goed. De voorbije jaren hadden

we in de objecten zonder ploegen en zeker in het object NKG meer moeite om de bodem voldoende

fijn te krijgen. Door de sterke winter en het uitstekende weer tijdens het voorjaar was dit niet het geval

dit jaar. Na de zaai was er enkel verschil te zien in % bovenliggende groenbemester resten. Dit

percentage is het laagst bij ploegen (0%) en het hoogst bij NKG ( 20- 25 %) , de objecten schijveneg

en cultivator hebben 10 -15 % bovenliggende resten van groenbemester.

- 34 -



Het koude voorjaar vertaalde zich in verschillen in kiemsnelheid en uiteindelijk kiemingspercentage.

De kiemsnelheid in de objecten voorjaarsbewerking en schijveneg in de winter was beduidend lager.

De oorzaak is het feit dat de grond van de voorjaarsbewerking en de minder intensieve

winterbewerking met de schijveneg minder was opgedroogd en kouder was. Het uiteindelijk

kiemingspercentage was goed. Enkel het object met enkel voorjaarsbewerkingen was minder en

bedroeg 80 %.

Na het toepassen van het onkruidbestrijdingschema bleek er geen verschil te zijn tussen de objecten

in het aantal resterende onkruiden. In totaal werden er 6 behandelingen uitgevoerd, 1 voor de zaai, en

5 in naopkomst.

Uit de opbrengstresultaten (Tabel 6) blijkt dat de wortelopbrengst per hectare in het object

winterbewerking met de schijveneg hoger is dan de overige objecten. Het suikergehalte varieerde

maar 0.3 % tussen de objecten onderling en is dan ook te verwaarlozen. Het gemiddeld suikergehalte

is 18,7 %.

- 35 -



7 Energiebieten: resultaten studiedag 6 november

7.1 Inleiding

Heel wat biogasinstallaties zijn gelegen in agrarisch gebieden. Voor het verkrijgen van subsidies voor

deze installaties geldt dat 60 % van de inputstromen van agrarische oorsprong moet zijn. Drijfmest is

zowel in Nederland als in Vlaanderen in grote hoeveelheden aanwezig en is een belangrijke input

voor vergisters. Helaas is de energetische waarde van drijfmest laag, zodat men in de praktijk

genoodzaakt is ook andere energierijke landbouwproducten toe te voegen. Het gebruik van

energiegewassen gaat gepaard met hoge en over het algemeen stijgende grondstofprijzen. Het

meest bekende en met voorsprong het meest gebruikte energiegewas op dit moment is maïs.

Daarnaast zijn er nog mogelijkheden: vb. gras, groenbedekkers, nevenstromen uit de landbouw, …

alsook energiebieten.

Niet tegenstaande de druk op de landbouwgrond vandaag reeds hoog is, zal die in de toekomst enkel

verder toenemen. Dit maakt dat we efficiënt en duurzaam dienen om te gaan met onze

landbouwgrond. In Duitsland zijn er op dit moment veel biogasinstallaties en dat zorgt voor grote

oppervlakten maïs. De publieke opinie in Duitsland begint zich stilaan te keren tegen het gebrek aan

diversiteit in het monotone landschap. Ook in België kan zich dat probleem gaan stellen. Een

alternatief energiegewas dat toenemende interesse kent zijn suikerbieten of de zogenaamde

energiebieten. Bieten zijn met het oog op diversiteit een goed alternatief voor energiemaïs, is een

uitstekend rotatiegewas en de teelt is door de landbouwer gekend. Ook het nitraatresidu in het najaar

is over het algemeen lager dan bij maïs.

7.2 Teelt

Areaal suikerbieten

In Duitsland is men al volop bezig met het vergisten van suikerbieten. In 2011 werd maar liefst 10.000

à 15.000 ha energiebieten geteeld. Dat is de helft van de totale bietenproductie in Vlaanderen. In

2011 werden de eerste bieten vergist in België. In 2012 werd het eerste praktijkveld bieten, specifiek

voor energieproductie, in Vlaanderen ingezaaid.

Teelt

De huidige suikerbietenteelt is geoptimaliseerd voor de verwerking van de wortels tot suiker, waarbij

het loof op het land achterblijft. Teeltfactoren die een belangrijke rol spelen zijn de bemesting en

rassenkeuze. Deze factoren kunnen voor energiebieten enigszins anders zijn, omdat de winbaarheid

van de suiker niet belangrijk is. Door bijvoorbeeld een licht hogere bemesting (die in het geval van

suikerbieten de winbaarheid van de suiker nadelig zou beïnvloeden) kan de biomassa-opbrengst

verhoogd worden waardoor de energie-efficiënte per hectare toeneemt.

- 36 -



Wat bieten interessant maakt voor vergisting is het feit dat het zeer veel biomassa per hectare

produceert. Opbrengsten van 80 ton/ha zijn de laatste jaren geen uitzondering gebleken. Bovendien

maakt het hoge gehalte aan suikers de biet bij uitstek geschikt voor de productie van biogas. Bij

vergisting wordt methaan gevormd, deze methaan is afkomstig uit koolstofverbindingen. Suikerbieten

bevatten koolhydraten (=koolstofverbinding) die snel afgebroken kunnen worden tot methaan. Ook

voederbieten produceren veel biomassa, zelfs meer dan energiebieten. Het drogestofgehalte van

voederbieten is weliswaar lager wat maakt dat voederbieten veel water bezitten en dus per ton

versgewicht minder biogas opbrengt dan energiebieten.

7.3 Oogst en bewaring

Bij de oogst worden bieten normaal gekopt. De kop van de biet bevat weinig suiker en wordt bijgevolg

achtergelaten op het veld. Energiebieten daarentegen kunnen bij de oogst volledig worden geoogst.

De biet moet enkel ontbladerd worden (en dus niet ontkopt) (Figuur 1).

Figuur 1: Niet ontkopte bieten

Naast de biet kan ook het loof afgevoerd worden voor vergisting (IRS, 2011). Dit betekent wel een

aanzienlijke afvoer van nutriënten. Deze afvoer van nutriënten dient gecompenseerd te worden om de

bodemvruchtbaarheid op peil te houden. Gezien het strenge mestbeleid, zowel in Nederland als in

België, is het aangeraden het loof op het veld te laten. Zo niet moet er aandacht besteed worden aan

het in stand houden van de vruchtbaarheid van de bodem.

Voor de suikerproductie worden de bieten ten laatste in december gerooid om vorstschade te

voorkomen. Bieten met vorstschade kunnen nauwelijks tot niet verwerkt worden in de fabriek.

Wanneer de bieten dienen om te vergisten, is aantasting door vorst echter geen probleem zolang de

bieten niet volledig rot zijn. Over het algemeen zullen de bieten toch gerooid worden voor de vrieskou

en dienen de bieten dus gestockeerd te worden. Hiervoor zijn er verschillende methoden van

vermalen tot de opslag van gehele bieten. Elk systeem heeft echter zijn voor- en nadelen.

Aan bieten hangt, afhankelijk van de oogstomstandigheden, weinig tot veel tarra. Deze grond is zeker

niet gewenst in een vergister. Indien de bieten in klei- of leembodem geteeld werden is het niet nodig

- 37 -



om deze tarra te verwijderen, deze tarra blijft immers in suspensie en verlaat de vergister opnieuw

met het digestaat. Zand moet echter wel verwijderd worden, zodat wassen van de bieten noodzakelijk

is. Daarnaast moeten ook stenen worden verwijderd. Vandaag zijn er reeds enkele mobiele machines

ter beschikking die suikerbieten in één werkgang kunnen wassen en ontstenen (Figuur 2). In de

praktijk zal men geen risico nemen en worden alle bieten- ook deze uit klei- en leembodems-

gewassen, deels ook omdat de oogst best zo lang mogelijk uitgesteld wordt (hogere opbrengst) met

de kans op meer tarra.

Figuur 2: oogst energiebieten en een mobiele wasinstallatie

Ook is er de mogelijkheid om bieten reeds op het veld droog te reinigen. De zogenaamde

bietenmuizen zijn vandaag reeds in gebruik en sturen de bieten over verschillende

reinigingssystemen waardoor het tarragehalte sterk afneemt. Vooral wanneer de rooiomstandigheden

niet optimaal zijn en er veel grond aan de bieten hangt zal het gebruik van dergelijke machine

noodzakelijk zijn (Figuur 3). Van deze machine wordt reeds gebruik gemaakt voor het laden van de

bieten bestemd voor de suikerraffinaderij. Dergelijke machines hebben een grote capaciteit.

- 38 -



Figuur 3: een mobiele bietenmuis

Traditioneel worden de bieten op een hoop gelegd om te bewaren. De grootste uitdaging hierbij is om

de temperatuur in de bietenhoop niet te hoog, maar ook niet te laag te laten evolueren. Bij een te

hoge temperatuur kan immers broei ontstaan, terwijl de bieten bij een te lage temperatuur kunnen

bevriezen en rotten. Het tweede probleem is het feit dat de bieten het hele jaar rond beschikbaar

moeten zijn wat bij bewaring op hopen ook kan leiden tot rot en sapverliezen. Om problemen te

vermijden worden energiebieten op alternatieve manieren opgeslagen. Zo kan men bieten bewaren

in torensilo’s, in ‘lasagnekuilen’ samen met maïs en in slurfsilo’s (Figuur 4). Bij het inkuilen van bieten

moet men rekening houden met overvloedige productie van silosappen. Deze sappen kunnen

eveneens vergist worden. Een nieuwe evolutie is het bewaren van de versnipperde bieten in open

lagunes. Aan de oppervlakte ontstaat een korst die de goede bewaring van de bieten in de lagune

garandeert. Het grootste voordeel van deze opslagwijze is dat de vermaalde bieten vervolgens

verpompt kunnen worden, zodat de arbeidsinvestering om de vergister te voeden sterk vermindert.

Nadeel is de plaats die een dergelijke lagune inneemt. Er is nog maar weinig geweten omtrent de

drogestof verliezen bij bewaring in een lagune.

Samengevat kunnen energiebieten bewaard worden als:

a. Pulp storage: in silo’s, goede bewaring, maar relatief duur

b. Whole beets in film tubes: bewaring is goed, maar is in de praktijk niet haalbaar aangezien

grote volumes elke dag nodig zijn en is daarenboven duur

c. Mengen van maïs en energiebieten: probleem van oogsttijdstip. Maïs wordt best geoogst

eind september – eerste helft van oktober. Het optimale oogsttijdstip van energiebieten is zo

laat mogelijk om een maximale opbrengst per hectare te behalen.

d. Opslag van hele bieten: een plastiek onder de bieten zorgt ervoor dat het sap dat uit de bieten

komt kan opgevangen worden en verliezen tot een minimum kunnen beperkt worden. Dit

systeem werkt relatief goed.

e. Hele bieten tussen geplette maïskorrels: sapverliezen worden opgevangen door de

maïskorels

f. Bietenpulp in een lagune: bieten versnipperen met behulp van een houtversnipperaar. De

versnipperde bieten worden bewaard in open mestsilo en zijn vloeibaar. Bovenaan is er een

- 39 -



korst, maar onderin is het vloeibaar zodat het door een gewone pomp kan aangezogen

worden.

Figuur 4: verschillende vormen van opslag energiebieten

7.4 Gebruik

Het energetisch rendement van energiebieten per hectare is hoog in vergelijking met de meeste

andere energiegewassen. Uit stalen van verschillende energiebietenrassen is gebleken dat de

methaanopbrengst per hectare van energiebieten minstens even hoog is als energiemaïs per hectare

en dat daarenboven de methaanproductie sterk gecorreleerd is met de suikeropbrengst (Tabel 1). Dit

maakt dan ook dat in grote lijnen kan gesteld worden dat het beste suikerbietenras ook het beste ras

is om energie mee te produceren (bron IRS 2011). Dit geeft bijgevolg de landbouwer de mogelijkheid

om pas aan het eind van zijn teelt te kiezen of hij zijn bieten wil leveren aan een vergistingsinstallatie

of aan de suikerindustrie. De aanwezigheid van suiker in bieten maakt dat energiebieten zeer snel

vergistbaar zijn (± 2 weken i.p.v. 2 tot 3 maanden bij energiemaïs) wat een bijkomend voordeel is.

- 40 -



Tabel 1: vergelijking methaanopbrengst energiemaïs, suikerbieten en energiebieten

Ook het blad zou kunnen vergist worden. Dit zou de biogasopbrengst van één hectare kunnen

verhogen. De bladopbrengst van één hectare wordt geschat op 40 ton. 1 ton bietenblad produceert ±

40 m³ methaan. De gasopbrengst zou dus kunnen verhoogd worden met 20 % indien de bladeren

zouden vergist worden. Echter bladeren bevatten veel water en het transporteren van water is vanuit

energetisch opzicht niet optimaal. Momenteel wordt in Nederland onderzoek gedaan naar eenvoudige

manieren om bladeren te persen.

7.5 Knelpunten en perspectief

Op dit moment kunnen zowel voeder- als suikerbieten mee met de top van andere energiegewassen.

De veredeling naar nieuwe en betere rassen zou in de toekomst de teelt van energiebieten een

verdere stimulans kunnen geven.

Daarnaast heerst er in Europa momenteel een suikerregime en zijn er de laatste jaren enkele

grootschalige hervormingen geweest. Deze hervormingen hebben voor een areaal- en prijsdaling

gezorgd, maar ook het aantal fabrieken is drastisch afgenomen waardoor de bietencampagne langer

is geworden. Dit houdt in dat de bieten gedurende langere tijd opgeslagen dienen te worden op het

perceel met daarbij kans op vorstschade. Ontdooide bieten worden rot en hierdoor niet verwerkbaar in

het fabriek. Fabrieken zouden deze bieten kunnen vergisten. Daarnaast kunnen telers die nu minder

of zelfs geen bieten meer mogen leveren aan de suikerindustrie opnieuw bieten telen en deze leveren

aan een biogasinstallatie. Ook telers met zogenaamde ‘overschotbieten’ hebben eventueel een

alternatief.

Suikerbiet Energiebieten Voederbiet Energiemaïs

% suiker 16,55 16,02 12,89

Opbrengstpotentieel

(geschat)

Ton/ha

80 85 100 55

Gasopbrengst m³/ton 123 123 85 185

Gasopbrengst m³/ha 9.840 10.455 9.000 10.175

- 41 -



Proeven in samenwerking met het Landbouwcentrum, afdeling bieten-cichorei (L.C.B.C.) met de

suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos Piffet) en de Vlaamse overheid –

Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A. Demeyere en medewerkers).

Dit teeltjaar werd op de PIBO – Campus een proefperceel aangelegd i.v.m. teelttechniek en

onkruidbestrijding. Verder werden er bij landbouwers nog verschillende proeven aangelegd.

Volgende proeven werden uitgezaaid:

Teelttechniek (in proef):

o Vals zaaibed (bonalan 9 l/ha)

Compactor (2x)=> directe zaai

Compactor (1x) + rotoreg + rol + schraper => directe zaai

Compactor (1x) + rotoreg => directe zaai

Compactor => compactor vlak voor zaai

o Zaaidiepte

Teelttechnisch (buiten proef) o Zaaimachines (Accord vs nieuwe Monosem)

o Zaaidata

o Zaai op ruggen

Schietersproef

o Met 14 rassen

Een onkruidbestrijdingsproef

o Een onkruidbestrijdingsproef met opbrengstbepaling (remmende werking op de

cichorei)

o Een onkruidbestrijdingsproef met opbrengstbepaling (werking naar onkruiden) te

Crisnée

Een rassenproef

o Een rassenproef (12 rassen) op vlakke zaai met 3 rooidata te Crisnée

Groeicurveproef

o Ras: Orchies

o Vanaf begin augustus-begin december (2 wekelijks)

Kwaliteitsproef

o 14 rassen

o Vanaf begin augustus-begin december (2 wekelijks)

Erosieproef cichorei op het proefveld Betho in Tongeren

DEEL 2: CICHOREI

- 42 -



1. Rassenproef cichorei

Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos

Piffet) en landbouwer Lahaye (Crisnée).

1.1 Proefopzet

Vergelijking van groei, inulinegehalte, productie en economische waarde van twaalf rassen. In het

kader van resistentieonderzoek wordt de aantasting van witziekte en roest per ras nagegaan. De

proef wordt op dit perceel in 3 herhalingen uitgezaaid met als doel te kunnen rooien in september,

oktober en november.


a Voorvrucht: spelt

b Geploegd begin december

c Zaaibedbereiding

o Onderwerken bonalan 16.03.12

o Rotoreg + rol 16.03.12

d Zaaidatum 26 + 27.03.12

e Zaaiafstand: vlak veld: 10,5 x 45 cm

f Ras: zie Tabel 1

g Bemesting:

- Organische: - geen drijfmest

- gele mosterd 25.08.11

- Chemische: - 1450 kg/ha: 0/4/17 + 4 + 9 08.11

- 450 kg/ha: Mg 18 % 08.11

- 200 kg NH4NO3 (27 %) 24.05.12

h Onkruidbestrijding:

- Voor zaai: Bonalan 9 l/ha 16.03.12

- Vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha + Legurame 3 l/ha (geen Asulox) 31.03.12

- Naopkomst: (S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, L = Legurame)

1. S: 8 g/ha + K: 0,3 l/ha + L: 0,5 l/ha + uitvloeier 0,2 l/ha 30.04.12

2. S: 5 g/ha + 30 cc AZ 500 + uitvloeier 0,2 l/ha 07.05.12

3. S: 5 g/ha + 50 cc Frontier Elite + uitvloeier 0,2 l /ha 14.05.12

4. S: 6 g/ha + 100 cc Frontier Elite + uitvloeier 0,2 l/ha 21.05.12

5. S: 6 g/ha + 200 cc/ha Frontier Elite + uitvloeier 0,2 l/ha 30.05.12

6. 300 cc/ha Frontier Elite 05.06.12

- Schoffelen begin juni

- 43 -



i Ontledingsuitslag van de bouwlaag:

j Fungicide: Geyser (0,5 l/ha) 08.08.12

k Oogst (zie tabel 2)

1.3 Waarnemingen

1.3.1 Tellingen en opbrengst

Tabel 1: Opkomsttellingen

Ras Opkomstpercentage

Orchies 79

Cadence 82

Dolce 82

Maurane 79

Melci 80

Chicoline 1 75

Desprez 1 77

Desprez 2 71

Desprez 3 70

Melci ca 83

Bepaling Uitslag

ontleding Streefzone Beoordeling

Grondsoort 40 Leem

pH-KCl 6,3 6,7 - 7,3 Tamelijk laag

C in % (humus) 2,8 1,2 - 1,6 Hoog

Fosfor (P) 11 12 - 19 Tamelijk laag

Kalium (potas) (K) 19 14 - 22 Normaal


Natrium (Na) 1,5 3,2 – 6,4 Laag

- 44 -



Tabel 2 Het opbrengstresultaat (kg/ha) per ras van de machinale rooiïngen (Ropa vorkenrooier) op

3 verschillende tijdstippen.

29/09/12 20/10/12 17/11/12 Gemiddeld

Cadence 52.324 64.902 71.905 63.044

Chicoline 1 53.241 63.998 71.879 63.039

Desprez 1 53.029 66.046 69.213 62.763

Desprez 2 52.039 62.407 65.512 59.986

Desprez 3 55.393 65.622 70.897 63.971

Dolce 50.027 59.059 65.873 58.320

Maurane 47.569 56.508 65.021 56.366

Melci 53.829 63.231 69.437 62.166

Melci ca 53.865 61.806 67.346 61.006

Orchies 51.761 59.896 66.781 59.479

Gemiddeld 52.308 62.348 68.386 61.014

1.4 Bespreking

De machinale rooiïngen hebben op drie tijdstippen plaatsgevonden met een Ropa vorkenrooier. Dit

systeem zorgt ervoor dat de punten van de cichorei beter uit de grond gehaald worden. Op de

markt bestaan er echter verschillende rooisystemen (rooivorken, rooischaren en oppelwielen), met elk

zijn voor- en nadelen. Vaak zijn deze voor- en nadelen sterk afhankelijk van de klimatologische

omstandigheden en het bodemtype. Uit een voorgaand onderzoek bleek dat machinaal rooien

resulteerde in een opbrengstdaling van ± 10 à 15 % wat wijst op het belang van een juiste machine-

afstelling.

Op 29 september werd de eerste cichorei machinaal gerooid. Wanneer de verschillende rassen

gesorteerd worden naargelang opbrengst dan blijkt dat de verschillen tussen de rassen maximum

7.825 kg/ha bedragen. Dit opbrengstverschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het mindere

resultaat van Maurane met een opbrengst van 47 ton/ha. Indien we Maurane buiten beschouwing

laten dan bekomen we een onderling opbrengstverschil van maximum 5.367 kg/ha. In dit perceel

werden veel schieters genoteerd bij Maurane en deze zijn handmatig verwijderd geworden. De

gemiddelde opbrengst van alle rassen bedraagt voor de eerste rooiïng weliswaar 52.308 kg/ha.

De tweede machinale rooiïng vond plaats op 20 oktober waarbij de cichorei ter plaatse werd

gereinigd. Ook hier vormt Maurane weer de uitzondering met 56 ton/ha en zorgt voor een maximum

opbrengstverschil van 9.538 kg/ha. Gemiddeld werd er bij de tweede rooiing een opbrengst bekomen

van 62.348 kg/ha.

Op 17 november werd de laatste rooiing uitgevoerd. Ook hier werd de cichorei ter plaatse gereinigd.

Maurane fungeerde nog steeds als uitschieter maar de verschillen waren hier eerder miniem. Het

maximum opbrengstverschil bedroeg hier nog 6.884 kg/ha en er werd een gemiddelde opbrengst van

68.386 kg/ha behaald.

De verschillende rooidata tonen aan dat de opbrengsten evolueren van gemiddeld 52.308 kg/ha naar

68.386 kg/ha oftewel een opbrengststijging van 30 %. Tussen de rassen onderling zijn opmerkelijke

verschillen waarneembaar. Algemeen kan gesteld worden dat de nieuwe rassen toekomstperspectief

bieden waaruit blijkt de innoverend onderzoek zeker de moeite loont.

- 45 -



2. Proef teelttechniek


Piffet). Dit jaar is de proef in tweevoud aangelegd, namelijk op de PIBO en bij landbouwer Peters.

2.1 Proefopzet

Voor het ras Orchies worden er verschillende teelttechnische proeven aangelegd. De aangelegde proeven zijn:

- Vals zaaibed, Vals zaaibed herbewerkt

- Rotoreg, Rotoreg + rol

- Zaaidiepte

- Zaaimachines (demonstratief)

- Zaaidata (demonstratief)

- Ruggen (demonstratief)


a Voorvrucht: bonen

b Ploegen 15.01.12

c Afslepen akker (om uitdrogen te voorkomen) 20.03.12

d Bonalan + inwerken 21.03.12

e Zaaidatum: 23.03.12

f Zaaiafstand: vlak veld: 9,6 x 45 cm

g Zaaimachine: Monosem 6 rijen, de ruggenteelt werd gezaaid door een combinatie: rotoreg

gevolgd door ruggentrekker en zaaimachine Kleine 6 rijen

h Ras: - Orchies

- Chrysolite op de kopakkers

i Bemesting:

- organische: - geen drijfmest

- chemische: - 40 EN/ha onder vloeibare vorm 21.03.12

- 46 -



j Onkruidbestrijding:

- vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 21.03.12

- vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha (geen Asulox) 30.03.12

- naopkomst:

(S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, L = Legurame, Fr = Frontier Elite, Tr = Trend)

1. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12

2. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 20.04.12

3. S 10 g/ha + AZ 500 0,03 l/ha + Tr 0,1 l/ha 30.04.12

4. S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Tr 0,1 l/ha 07.05.12

5. S 10 g/ha + DG 0.05 l/ha + Tr 0,1 l/ha 18.05.12

6. S 10 g/ha + Fr 0,05 l/ha + Tr 0.1 l/ha 28.05.12

7. S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + DG 0,2 l/ha + Fr 0,1 l/ha + Tr 0,1 l/ha 02.06.12

8. Fr 0,4 l/ha 09.06.12

Schoffelen 02.06.12

k Ontledingsuitslag van de bouwlaag:

Bepaling Uitslag

ontleding Streefzone Beoordeling

Grondsoort 40 Leem

pH-KCl 6,6 6,7 - 7,3 Tamelijk laag

C in % (humus) 1,1 1,2 - 1,6 Tamelijk laag

Fosfor (P) 24 12 - 19 Tamelijk hoog

Kalium (potas) (K) 20 14 - 21 Normaal


Calcium (Ca) 221 162 - 355 Normaal

Natrium (Na) 1,3 3,1 – 6,1 Laag

Boor (B) --- ---

l Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 08.08.12

m Oogst 19.10.12

- 47 -



2.3 Waarnemingen en tellingen

2.3.1 Opkomsttellingen

Tabel 1: Bij elke bewerking is er telkens op 10 meter het aantal planten geteld in rij 3 + 4 (PIBO)

Object Opkomstpercentage

17.04.12

Opkomstpercentage

10.05.12

Compactor (21/03) 62 74

Compactor (21/03) + compactor (23/03)* 65* 76*

Rotoreg + rol (21/03) 63 82

Rotoreg + rol (21/03) + rotoreg (23/03) 64 70

Zaaidiepte (2 * compactor) 72 79

Rotoreg rol (21/03) + ruggen (23/03)** 21** 56**

Rotoreg rol (21/03) + Accord slecht zaaibed 37 77

Rotoreg rol (21/03) + compactor (23/03) + Accord

goed zaaibed 60 67

Rotoreg rol (21/03) + Monosem slecht zaaibed 14 /

Rotoreg rol (21/03) + compactor (23/03) +

Monosem goed zaaibed 66 /

Rotoreg rol (21/03) + compactor (23/03) + zaaidata

(05.04.2012) 0 84

* controle = akker afgesleept, twee werkgangen met Lemken compactor, vlakke zaai zonder

kluitenruimers, ondiepe zaai en niet schoffelen

** slecht zaadlot Orchies ALE

Figuur 1: oude pneumatische zaaimachine Accord (links), nieuwe mechanische zaaimachine Monosem (rechts)

- 48 -



2.4 Oogstresultaten

Tabel 2: Opbrengst teelttechnische proef PIBO (gerooid met Holmer vorkenrooier)

Reiniging Lading

Netto-opbrengst Kg/ha

Aantal planten/ha

VALS ZAAIBED ja onrechtstreeks 59.790 171.000

VALS ZAAIBED HERBEWERKT ja onrechtstreeks 60.100 176.000

ROTOREG ja onrechtstreeks 59.240 162.000

ROTOREG + ROL ja onrechtstreeks 56.740 190.000

ZAAIDIEPTE ja onrechtstreeks 60.540 183.000

Figuur 2: vals zaaibed herbewerkt (links), rotoreg (midden), rotoreg + rol met schraper (rechts)

2.5 Besluit

In deze proef werden verschillende teelttechnieken voor de industriële cichoreiteelt met elkaar

vergeleken. Met teelttechnieken bedoelen we de verschillende manieren van zaaibedbereiding en

zaaitechniek. Reeds voor het tweede jaar op rij lag er een meer uitgebreide proef aan op het PIBO.

Voorgaande jaren lag er ook een teelttechnische proef aan bij landbouwer Peters. Deze proef werd

ook dit jaar aangelegd maar mislukte door de drift van de gewasbeschermingsmiddelen tijdens een

bespuiting van het naburige aardappelperceel.

De opkomst van de cichoreiplanten verliep moeizaam zoals dit op verschillende percelen het geval

was dit jaar. De trage en heterogene opkomst was te danken aan de koude periode die we een week

na de zaai kende. Dit wordt bevestigd door de opkomstpercentages die worden weergegeven in tabel

1. In deze tabel ziet u dat er op twee momenten opkomsttellingen werden uitgevoerd. Bij de eerste

telling was het onmiddellijk duidelijk dat er nog geen acceptabele opkomst bereikt werd. Daarom

werden er 23 dagen later opnieuw opkomsttellingen uitgevoerd waardoor er voor de meeste objecten

pas half mei een acceptabel opkomstpercentage werd bereikt.

Tussen de verschillende objecten van vlakke zaai waren er slechts kleine verschillen in

kiemingspercentages waar te nemen. Dit jaar scoorde het object rotoreg + rol beter dan het herwerkte

object met de rotoreg. Dit resultaat komt waarschijnlijk doordat het vochtgehalte in het gerolde object

beter behouden werd. Het herwerkte object met de compactor had eveneens een hoger vochtgehalte

in de bovenste centimeters wat de kieming bevorderde. Gezien de weersomstandigheden tijdens de

- 49 -



zaaiperiode dachten veel landbouwers dat zij opnieuw geconfronteerd gingen worden met een droog

voorjaar zoals vorig jaar het geval was. Daarom namen enkelen hun voorzorgen door hun

cichoreipercelen dicht te rollen. Meestal boekte men hierbij succes op voorwaarde dat men de

zaaidiepte niet veranderd. Het object zaaidiepte kende dit jaar een goede opkomst. Bij een minder

diepe zaai (met neerslag in het vooruitzicht) zullen de cichoreizaden sneller kiemen dan bij diepere

zaai (bij droge omstandigheden) maar bij beide zaaitechnieken is het van belang dat de zaden op een

vaste ondergrond liggen waar capillair opstijgend vocht beschikbaar is.

De ruggenteelt kiemde dit jaar slecht maar dit was te wijten aan een slecht lot zaaizaad. De

zaaimachine is tevens voorzien om tijdens de zaai reeds Frontier Elite en Dual Gold mee te geven

wat zich ook uitte in een lagere onkruiddruk. Ook de zaai met de oude pneumatische zaaimachine

Accord vertoonde een lager opkomstpercentage. Dit resultaat komt waarschijnlijk door een minder

nauwkeurige zaaitechniek en/of een hoger percentage missers.

Tussen de verschillende vlakke zaaibedbereidingen kunnen we voor wat betreft de

opbrengstresultaten statistisch geen verschil detecteren. Dat de onderlinge opbrengstverschillen dit

jaar gering zijn komt waarschijnlijk door het feit dat de cichorei tijdens het groeiseizoen zijn

groeiachterstand heeft ingehaald. Alle cichorei werd na het rooien gereinigd om de tarra te reduceren.

Zoals voorgaande proeven (2011) reeds hebben aangetoond is het toch van belang om indien er in

natte omstandigheden gerooid wordt de cichoreiwortels te reinigen alvorens deze te laden. Het

opbrengstverlies veroorzaakt door de reiniger wordt ruimschoots gecompenseerd door de

tarrareductie.

Het gebruik van de schoffel juist voor het sluiten van de rijen wordt in deze streek algemeen

toegepast alsook bij deze volledige proef. Dit jaar werd er geen afzonderlijk object schoffelen

aangelegd maar uit voorgaand onderzoek bleek dat diep schoffelen (7 à 8 cm) geen significante

invloed had op de opbrengst wanneer deze vergeleken werd met vlakke zaai.

- 50 -



3. Schietersproef cichorei


Piffet).

3.1 Proefopzet

De schietersproef werd uitgezaaid om de schietgevoeligheid per ras beter te kunnen beoordelen. Het

aantal schieters per ras wordt regelmatig tijdens het groeiseizoen geteld.


a Voorvrucht: erwten

b Ploegen 25.01.12





g Zaaimachine: Monosem 6 rijen

h Ras: zie tabel 1

i Bemesting:

- chemische: 40 EN/ha onder vloeibare vorm 21.03.12

j Onkruidbestrijding:


- vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha 29.03.12

- naopkomst:

(S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, Tr = Trend, Fr = Frontier Elite, L = Legurame)

1. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12

2. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 20.04.12

3. S 10 g/ha + AZ 0,03 l/ha + Tr 0,1 l/ha 30.04.12

4. S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Tr 0,1 l/ha + aminoplant 0,5 l/ha 07.05.12

5. S 10 g/ha + DG 0.1 l/ha + Tr 0.1 l/ha 18.05.12

6. S 10 g/ha + Fr 0,05 l/ha + Tr 0.1 l/ha 26.05.12

7. S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + Fr 0,1 l/ha + Tr 0,1 l/ha 02.06.12

8. DG 0,2 l/ha + Fr 0,2 l/ha 09.06.12

Schoffelen 02.06.12

k Vogelafweer: 15.05.12

- Voor afweer van de vogels Aversis (1,5 L/100 liter water)

l Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12

m Oogst 19.10.12

- 51 -



3.3 Waarnemingen

3.3.1 Tellingen

Tabel 1: Opkomsttellingen

Ras Mandataris Opkomstpercentage

17.04.12

Opkomstpercentage

10.05.12 # Planten/ha % Schieters

Orchies Florimond

Deprez 64 87 201.388 0

Cadence Chicoline 68 89 206.018 0

Dolce Chicoline 85 71 164.352 0

Maurane Chicoline 39 86 199.074 < 1

Melci Chicoline 64 88 203.703 0

Diabolus Chicoline 84 67 155.092 0

Diesis Chicoline 79 61 141.203 0

Malachite 73 76 175.926 0

Selente 37 56 129.629 0

FDC-1104 62 57 131.944 0

Dacopo* Chicoline 71 120** 277.777 0

Krips* Chicoline 85 89 206.018 0

FDC-1101* Florimond

Deprez 68 90 208.333 0

FDC-1102* Florimond

Deprez 93 148** 342.592 0

Gemiddelde 69 85 195.932 0,1

*naakt zaad

** opkomstpercentage niet relevant

- 52 -



3.4 Besluit

De lage temperaturen van het voorjaar 2012 zorgden voor een abnormale groei van de

cichoreiplanten. Het effect van deze temperaturen op de gezaaide zaden vormt de oorzaak van de

schieters die in sommige velden reeds midden juni aanwezig waren. Vanaf juli konden in het

algemeen schieters worden waargenomen, in sommige velden talrijker dan in andere.

Voor de schietersproef werden verschillende rassen uitgezaaid (zie tabel1). De opkomst van deze

rassen verliep zeer traag en heterogeen. Dit was enerzijds te wijten aan de ongunstige

weersomstandigheden en anderzijds aan de vogelschade die werd berokkent door bosduiven.

Door de warmere periode die we bij de zaai (23 maart) kende, was de kans op vernalisatie eerder

klein. De kans op vernalisatie trad pas een week later op toen er een koude periode aanbrak die

ongeveer 4 weken duurde. Doordat het perceel beschut gelegen was, vertoonde deze proef bijna

geen schieters. Enkel bij het ras Maurane werden < 1% schieters waargenomen. De overige 13

rassen vertoonden geen enkele schieter.

Uit deze proef blijkt dus dat er tussen de rassen onderling geen opmerkelijke verschillen waar te

nemen zijn wat betreft de schietersresistentie toch werd dit jaar op de praktijkvelden het tegendeel

bewezen.

- 53 -



4. Onkruidbestrijdingsproef cichorei - remming cichorei

Proef in samenwerking met het PVBC (Programma Voorlichting Bieten Cichorei, vroeger

Landbouwcentrum bieten-cichorei, L.C.B.C.) met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen,

Vincent Sevrin en Jos Piffet), de Vlaamse overheid – Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A.

Demeyere).

4.1 Proefopzet

Voor het ras Orchies worden twaalf verschillende onkruidbestrijdingsschema’s met elkaar vergeleken.

De invloed van de vooruitzaai-, vooropkomst- en naopkomstmiddelen op de cichoreiplanten

(remming) wordt nagegaan.


a Voorvrucht: erwten

b Ploegen 25.01.12





g Zaaimachine: Monosem 6 rijen

h Ras: Orchies

i Bemesting:

- chemische: 40 EN/ha onder vloeibare vorm 21.03.12

j Onkruidbestrijding buiten proef:


- vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha 29.03.12

- naopkomst:

(S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, Tr = Trend, Fr = Frontier Elite, L = Legurame)

1. S 7 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12

2. S 7 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 20.04.12

3. S 10 g/ha + AZ 0,03 l/ha + Tr 0,1 l/ha 30.04.12

4. S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Tr 0,1 l/ha + aminoplant 0,5 l/ha 07.05.12

5. S 15 g/ha + DG 0.1 l/ha + Tr 0.1 l/ha 18.05.12

6. S 10 g/ha + Fr 0,05 l/ha + Tr 0.1 l/ha 26.05.12

7. S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + Fr 0,1 l/ha + Tr 0,1 l/ha 02.06.12

8. DG 0,2 l/ha + Fr 0,2 l/ha 09.06.12

Kopakkers: DG 0,2 l/ha + Fr 0,2 l/ha 21.06.12

Schoffelen 02.06.12

k Onkruidbestrijdingsproef:

- Vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 21.03.12 - Vooropkomst en naopkomst: zie schema proefprotocol

l Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12 m Oogst 14.11.12

- 54 -



4.3 Proefprotocol onkruidbestrijding

Tabel 1: protocol onkruidbestrijdingsproef

S: Safari; Dg: Dual Gold; Fr: Frontier Elite; Tr: Trend 90; K: Kerb; Tfl: Tramat flow; L: Legurame; Pm1 :

proefmiddel 1; Pm2 : proefmiddel 2 ; Pm3 : proefmiddel 3, Pm4 : proefmiddel 4; Pm5: proefmiddel 5

Object Vooropkomst Kiemlob – 1

e

echt blad

1e – 2

e echte

bladeren

3e – 4

e echte

bladeren

5e – 6

e echte

bladeren 8

e blad

Datum 30.03.2012 19.04.2012 30.04.2012 14.05.2012 25.05.2012 19.06.2012

1 Getuige Getuige Getuige Getuige Getuige Getuige

2 K1,25 S 5 - K 0,3- L

0,5

S10 - K0,3

DG0,05

PM2 0,05

TR 0,1%

S10-DG0,1-FR0,1-

TR0,1%

S15-DG0,2-

FR0,2-TR0,1% FR0,5

3 K 1.25 S 5 - K0,3-

L0,5

S10 - K0,3 -

DG0,05

PM2 0,05 - TR

0,1%

S15- DG0,1-FR0,1-

TR0,1%

S20-DG0,2-

FR0,2-TR0,1%

FR0,5

4 K1,25 S 5 -K0,3-L0,5

S10 - K0,3 -

DG0,05-PM2 0,05 –

TR 0,1% - L0,5

S15-DG0,1-FR0,1-

TR0,1%- L0,5

S20-DG0,2-

FR0,2-TR0,1%-

L0,5

FR0,5

5 K1,25

S 5 -K0,3-

L0,5-

PM1 0,025

S10 - K0,3 -

DG0,05 - PM1

0,025 -TR 0,1% -

L0,5

S15- DG0,1-FR0,1-

TR0,1%

S20-DG0,2-

FR0,2-TR0,1%

FR0,5

6 K1,25 S 5 -K0,3-L0,5 S10-K0,3 -

TR0,1%

S15-DG0,2-

FR 0,2 -TR0,1%

S20-DG0,2-

- FR0,2-TR0,1% FR0,5

7 K1,25 S5 – K0,3 -

L0,5

S10-K0,3-

Tf 0,05 - TR0,1%

S15-DG0,2-

Tf 0,1 - FR0,2-

TR0,1%

S20- DG0,2-

Tf 0,05 -FR0,2-

TR0,1%

FR0,5

8 K1,25

S5 – K0.3 -

PM3 0,5 –

L0.5

S10-K0,3- PM3 0,5

-TR0,1%

S15-DG0,2-FR0,2-

TR0,1%

S20-DG0.2-

FR0,2-TR0,1% FR0,5

9 K 1.25

S 10- K 0,3 –

PM3 1,0 –

L0,5

S10-K0,3- PM3 1,0-

TR0,1%

S15-DG0,2 -FR0,2-

TR0,1%

S20-DG0,2-

FR0,2-TR0,1% FR0,5

10 K 1.25 S 5 – K0,3 –

L0,5

S15-K0,3-

TR0,1%

PM5 35-DG0,2-

FR0,2-TR0,1%

S35-DG0,2-

FR0,2-TR0,1% FR0,5

11 K 1.25

S 5 – K 0,3 –

PM1 0,025 –

PM3 0,5 – L

0,5

S 10 – K 0,3 –

PM1 0,05 – PM3

0,5 – Tr 0,1 %

S 15 – AZ 0,125 –

PM3 0,5 – Tr 0,1 %

S20-DG0,2-

FR0,2-TR0,1% FR0,5

12 K 1.25

S 5 – DG 0,05

– Tf 0,05-

PM3 0,5 – L

0,5

S 10 - DG 0,15 –

PM3 0,5 – Tf 0,075

–

Tr 0,1 %

S 15 – DG 0,3 –

PM3 0,5 – Tf 0,075

– Tr 0,1 %

S20-PM4 0,2-

FR0,2-TR0,1% FR0,5

- 55 -



Tabel 2: overzicht schema’s proefprotocol

4.4 Waarnemingen

4.4.1 Opkomsttellingen

De cichorei bevond zich op 07.05.2012 in het 1e/2

e – 3

e/4

e bladstadium.

Tabel 3: Opkomsttelling

Object Schema Opkomstpercentage Planten/ha

1 Controle 87 200.970

2 Micro-dosis + PM 2 (1) 87 200.970

3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 87 200.970

4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 87 200.970

5 Micro-dosis + PM 1 81 187.110

6 Referentie 86 198.660

7 Referentie + TF 88 203.280

8 Referentie + PM 3 (1) 89 205.590

9 Referentie + PM 3 (2) 85 196.350

10 PM 5 80 184.800

11 PM 1 + PM 3 (1) 86 198.660

12 TF + PM 3 (1) + PM 4 81 187.110

Gemiddeld 85 196.350

OPM: 100 % opkomst = 231.000 planten/ha (0,45 * 9,6 cm in de rij)

B K S Fr DG Tr AZ Tf L Pm1 Pm2 Pm3 Pm4 Pm5 Kostprijs (€)

1 9

99

2 9 1,85 40 0,80 0,35 3x

0,5

0,05 261

3 9 1,85 50 0,80 0,35 3x

0,5

0,05 269

4 9 1,85 50 0,80 0,35 3x

2,0

0,05 305

5 9 1,85 50 0,8 0,35 3x

0,5 0,05 278

6 9 1,85 50 0,9 0,4 3x

0,5 272

7 9 1,85 50 0,9 0,4 3x 0,2 0,5 276

8 9 1,85 50 0,9 0,4 3x

0,5 1 304

9 9 1,85 50 0,9 0,4 3x

0,5 2 336

10 9 1,85 55 0,9 0,4 3x

0,5 35 305

11 9 1,85 50 0,7 0,2 3x 0,125

0,5 0,05 1 352

12 9 1,25 50 0,7 0,5 3x

0,5 0,2 300

- 56 -



Tabel 4: klimatologische omstandigheden tijdens behandeling: luchtvochtigheid, temperatuur en

algemeen opmerkingen.

Datum

behandeling Tijdstip

Toestand

bodem Temp. RV

30.03.12 7.30 Droog 9,8 ° C 70,6 %

19.04.12 18.00 Vochtig 16,0 °C 55 %

30.04.12 7.00 Vochtig 11,0 °C 70 %

14.05.12 6.00 Vochtig 7,4 °C 73 %

25.05.12 6.00 Vochtig 15,4 °C 74,7 %

19.06.12 13.00 Vochtig 22,5 °C 57,0 %

Datum

behandeling Wind

Wind

Gem. Opmerkingen

30.03.12 Matig 5,5 km/h Voor-opkomst

19.04.12 Matig 10 km/h Kiemlob, neerslag binnen 48 u na behandeling

30.04.12 Geen 0 km/h Droog weer, windstil

Neerslag binnen 48 u na behandeling

14.05.12 Matig 7 km/h Neerslag binnen 24 u na behandeling

Planten in 3 – 4 bladstadium

25.05.12 Weinig 1,2 km/h Planten in 5 – 6 bladstadium

19.06.12 Weinig 0,4 km/h Planten in 8 – 10 bladstadium

- 57 -



4.4.2 Remming van de cichorei

Overzicht : Remming cichorei 2011-2012

Figuur 1: overzicht remming cichorei

Tabel 5: Remming van het gewas en onkruidflora op 08-06-12

Nr. Score

remming* Onkruiden

1 9 paardenbloem, kamille, melkdistel, herderstasje, klein kruiskruid,

knopherik, straatgras, vogelmuur, perzikkruid

2 7,75 heermoes, paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel,

herderstasje, klein kruiskruid, knopherik, zwarte nachtschade

3 5,75 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein

kruiskruid, hanepoot, varkensgras, straatgras, vogelmuur


kruiskruid, knopherik, vogelmuur


kruiskruid, knopherik


kruiskruid, knopherik, straatgras, vogelmuur


kruiskruid, knopherik, straatgras

8 6,25 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje,

kroontjeskruid, klein kruiskruid, knopherik, straatgras, vogelmuur

9 5,5 melde, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein kruiskruid

10 4 kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein kruiskruid,

straatgras, vogelmuur


kruiskruid, knopherik, vogelmuur

12 7 paardenbloem, kamille, bingelkruid, melkdistel, akkerdistel,

herderstasje, klein kruiskruid, knopherik

* 9: geen remming, 0: zeer sterke remming

- 58 -



Tabel 6: Geeft het aantal onkruiden weer per m² per object op 08.06.12

object 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

onkruiden/m²

heermoes (paardenstaart)

0,00 0,47 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

paardenbloem 0,05 0,14 0,05 0,26 0,05 0,07 0,07 0,05 0,00 0,00 0,05 0,02

melde 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00

kamille 0,81 0,60 0,16 0,40 0,26 0,35 0,84 0,16 0,33 0,44 0,51 0,53

bingelkruid 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,05

melkdistel 0,95 0,70 0,12 0,42 0,47 0,09 0,63 0,19 0,12 0,33 0,30 0,23

akkerdistel 0,00 1,21 0,14 0,19 0,19 0,02 0,12 0,26 0,23 0,07 0,49 0,05

herderstasje 0,98 0,60 0,91 0,60 0,40 0,51 1,16 0,40 0,58 1,49 0,35 1,33

kroontjeskruid 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,00

klein kruiskruid 0,77 1,05 0,19 0,58 0,51 0,70 1,02 0,09 0,21 0,09 0,58 0,56

knopherik 0,74 0,44 0,00 0,05 0,14 0,02 0,12 0,14 0,00 0,00 0,14 0,07

hanepoot 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

varkensgras 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

straatgras 0,02 0,00 0,05 0,00 0,00 0,05 0,02 0,02 0,00 0,09 0,00 0,00

vogelmuur 0,02 0,00 0,14 0,05 0,00 0,02 0,00 0,05 0,00 0,02 0,02 0,00

perzikkruid 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

zwarte nachtschade

0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Figuur 2: optimaliseren van fytosanitaire behandelingen: doppenkeuze/luchtvochtigheid

- 59 -



4.5 Opbrengstresultaten

Tabel 6: opkomstpercentage, opbrengstresultaten en aantal planten geoogst per schema

Object Schema Netto opbrengst/ha Planten/ha bij

oogst

1 Controle 69.844 194.097

2 Micro-dosis + PM 2 (1) 64.514 183.333

3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 70.955 200.000

4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 70.174 202.431

5 Micro-dosis + PM 1 66.736 186.111

6 Referentie 67.031 200.347

7 Referentie + TF 68.993 193.403

8 Referentie + PM 3 (1) 68.273 197.917

9 Referentie + PM 3 (2) 66.597 200.868

10 PM 5 66.441 190.625

11 PM 1 + PM 3 (1) 64.323 191.319

12 TF + PM 3 (1) + PM 4 65.017 181.597

Gemiddeld 67.408 193.504

- 60 -



5. Onkruidbestrijdingsproef Crisnée – werking onkruid

Proef in samenwerking met het PVBC (vroeger Landbouwcentrum bieten-cichorei, L.C.B.C.) met de

suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos Piffet), de Vlaamse overheid –

Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A. Demeyere) en landbouwer Peters (Crisnée).

5.1 Proefopzet

Voor het ras Melci worden 12 verschillende onkruidbestrijdingsschema’s met elkaar vergeleken. De

werking van de vooruitzaai-, vooropkomst- en na-opkomstmiddelen op de onkruidflora wordt

nagegaan. De proef werd aangelegd in 4 herhalingen.


a Voorvrucht: Spelt

b Groenbemester: phacelia 17.08.11

c Ploegen 12.11.11

d Opentrekken met canadese eg + onderwerken Bonalan 16.03.12

e Dichtgerold (tegen uitdroging) 18.03.12

f Zaaidatum 26.03.12

g Zaaiafstand: 10 x 45 cm

h Zaaimachine: Kleine 12 rijen, mechanische zaaimachine

i Ras: Melci

j Bemesting :

- 106 E stikstof 30.03.12

- 5 l/ha Fertileader Magnum (MgO) 31.07.12

k Onkruidbestrijding buiten proef

- vooruitzaai : bonalan 9 l/ha 16.03.12

- vooropkomst : Kerb 1,25 l/ha + Legurame 3,0 l/ha 27.03.12

- naopkomst :

1e 7 g/ha S + 0.5 l/ha L + 0.3 l/ha K 13.04.12

2e 5 g/ha S + 0.1 l/ha L + 0.4 l/ha aminomix 23.04.12

3e 15 g/ha S+ 50 cc/ha DG + 0,5 l/ha L + 0,3 l/ha K + 0,1 l/ha uitvloeier 02.05.12

4e 15 g/ha S + 1 l/ha aminomix 08.05.12

5e 15 g/ha S + 1 l/ha aminomix + 0,5 l/ha L + 0,3 l/ha K

+ 50 cc/ha Frontier Elite + 50 cc Treto 500 14.05.12

6e 125 cc/ha Dual Gold + 100 cc/ha Frontier +

75 cc Treto 500 + 100 cc uitvloeier 22.05.12

l Onkruidbestrijdingsproef: Vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 16.03.12 Vooropkomst en naopkomst: zie schema proefprotocol

m Fungicide: Geyser (0,5 l/ha) 31.07.12

n Oogst 24.10.12

- 61 -



5.3 Proefprotocol onkruidbestrijding

Proefprotocol: zie onkruidbestrijdingsproef remming PIBO = idem.

5.4 Waarnemingen

5.4.1 Opkomstellingen

De cichorei bevond zich op 14.05.2012 in het 3e/4

e bladstadium.

Tabel 1: Opkomsttelling

Object Schema Opkomstpercentage Aantal planten/ha

1 Controle 79 175.380

2 Micro-dosis + PM 2 (1) 73 162.060

3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 75 166.500

4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 71 157.620

5 Micro-dosis + PM 1 70 155.400

6 Referentie 74 164.280

7 Referentie + TF 67 148.740

8 Referentie + PM 3 (1) 71 157.620

9 Referentie + PM 3 (2) 71 157.620

10 PM 5 75 166.500

11 PM 1 + PM 3 (1) 69 153.180

12 TF + PM 3 (1) + PM 4 74 164.280

Gemiddeld 72 160.765

OPM: 100 % opkomst = 222.000 planten/ha (0,45 * 10 cm in de rij)

- 62 -



5.4.2 Werking onkruid

Figuur 1: overzicht werking onkruid

Tabel 2: werking onkruid en onkruidflora op 12.06.12

Object Score

onkruidwerking* Onkruiden

1 0

paardenbloem, hondspeterselie, kamille, bingelkruid, melkdistel,

akkerdistel, kroontjeskruid, klein kruiskruid, knopherik, straatgras,

zwarte nachtschade

2 6,75 hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel, klein kruiskruid,

straatgras, zwarte nachtschade

3 4,75 hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel, klein kruiskruid,


4 6,25 paardenbloem, hondspeterselie, kamille, bingelkruid, akkerdistel,

klein kruiskruid, straatgras, zwarte nachtschade

5 4,5 bingelkruid, akkerdistel, klein kruiskruid, zwarte nachtschade

6 5,25 hondspeterselie, bingelkruid, straatgras, zwarte nachtschade

7 6 hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel, akkerdistel, klein

kruiskruid, knopherik, straatgras, zwarte nachtschade

8 5,25 hondspeterselie, bingelkruid, klein kruiskruid, straatgras, zwarte

nachtschade,

9 4,25 hondspeterselie, bingelkruid, akkerdistel, klein kruiskruid,


10 5,75 hondspeterselie, bingelkruid, akkerdistel, herderstasje, klein

kruiskruid, straatgras, zwarte nachtschade

11 5,25 hondspeterselie, bingelkruid, akkerdistel, klein kruiskruid,

straatgras

12 5 paardenbloem, hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel,

akkerdistel, klein kruiskruid, straatgras, zwarte nachtschade

* 9: zeer goede werking, 0: geen werking

- 63 -




Tabel 2: Geeft het aantal onkruiden weer per m² per object op 12.06.12

object 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

onkruiden/m²

paardenbloem 0,05 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02

hondspeterselie 0,02 0,00 0,02 0,02 0,00 0,02 0,12 0,05 0,05 0,09 0,02 0,12

kamille 0,07 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

bingelkruid 1,91 1,81 1,58 2,02 2,63 4,07 1,26 0,86 3,33 3,09 0,72 1,88

melkdistel 0,09 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,09 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02

akkerdistel 0,14 0,05 0,00 0,02 0,07 0,00 0,12 0,00 0,16 0,07 0,19 0,02

herderstasje 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00

kroontjeskruid 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

klein kruiskruid 0,07 0,07 0,05 0,05 0,02 0,00 0,05 0,14 0,02 0,02 0,05 0,02

knopherik 0,09 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

straatgras 0,02 0,14 0,02 0,05 0,00 0,05 0,14 0,02 0,05 0,02 0,02 0,05

zwarte nachtschade

0,19 0,07 0,02 0,02 0,07 0,07 0,44 0,05 0,02 0,05 0,00 0,02

- 64 -



Weersgegevens

Onderstaande tabel geeft de weersomstandigheden weer op het ogenblik van de behandelingen.

Opmerking: de werking van sulfonylureum-verbindingen is sterk gecorreleerd met de luchtvochtigheid.

Tabel 3: weersomstandigheden tijdens de herbicidebehandeling

Datum

behandeling Tijdstip

Toestand

bodem Temp. RV

30.03.2012 8.30 Droog 10.9 °c 79 %

19.04.2012 19.30 Vochtig 12.3 °c 60 %

30.04.2012 8.30 Vochtig 13.0 °c 71 %

14.05.2012 7.00 Vochtig 10.5 °c 67 %

25.05.2012 7.00 Vochtig 17.6 °c 64.4 %

19.06.2012 14.00 Vochtig 20.7°C 64.7 %

Datum

behandeling Wind

Wind

Gem. Opmerkingen

30.03.2012 Matig 11 km/u Vooropkomst

19.04.2012 Matig 15 km/h Kiemlob, neerslag binnen 48 u na behandeling

30.04.2012 Matig 5 km/h Droog weer, neerslag binnen 48 u na behandeling

14.05.2012 Matig 7 km/h Neerslag binnen 24 u na behandeling

Planten in 3 – 4 bladstadium

25.05.2012 Matig 8 km/h Planten in 5 – 6 bladstadium

19.06.2012 Matig 6.6

km/h 8 – 10 bladstadium

- 65 -




Tabel 4: opbrengstresultaten en aantal planten geoogst per schema

Object Schema Netto opbrengst/ha Planten/ha bij oogst

1 Controle 75.608 179.514

2 Micro-dosis + PM 2 (1) 69.670 159.028

3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 69.392 168.056

4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 67.726 163.889

5 Micro-dosis + PM 1 65.174 155.903

6 Referentie 67.127 165.625

7 Referentie + TF 70.538 168.056

8 Referentie + PM 3 (1) 70.226 161.632

9 Referentie + PM 3 (2) 65.564 159.028

10 PM 5 67.257 155.556

11 PM 1 + PM 3 (1) 63.733 144.444

12 TF + PM 3 (1) + PM 4 74.983 171.181

Gemiddeld 68.916 162.659

- 66 -



5.6 Bespreking

Begin maart werd gekenmerkt door zeer gunstige weers- en bodemomstandigheden waardoor er

reeds vroeg in het voorjaar gezaaid kon worden. De bouwvoor van 2012 was op dat moment killer en

natter dan die van 2011. Op de PIBO en bij Peters werd de bonalan respectievelijk op 21 maart en 16

maart ondergewerkt met een Canadese eg. De zaai van de cichorei vond respectievelijk plaats op 23

en 26 maart. De klimatologische omstandigheden na de zaai waren minder. Begin april is er zelfs

nachtvorst aan de grond geweest.

Deze omstandigheden bleven niet zonder gevolgen. Een trage opkomst gecombineerd met een

heterogene opkomst komt meermaals voor. De relatief lage temperatuur is de grootste oorzaak

geweest, maar ook de droge omstandigheden kort na de zaai van de eerste percelen en de wat

diepere zaai op sommige percelen (cf 2011 diepere zaai was beter omwille van het droge voorjaar)

heeft geleid tot deze mindere opkomst. Echter naargelang de streek en zaaidata zijn de

opkomstpercentages soms zeer verschillend.

Protocol

In de onkruidbestrijdingsproef werden dit jaar 11 verschillende onkruidbestrijdingsschema’s met

elkaar vergeleken. Van deze 11 verschillende onkruidbestrijdingsschema’s bevatten 9 schema’s

proefmiddelen. Deze proefmiddelen (PM 1,2,3,4 en 5) zijn nog niet erkend in de industriële

cichoreiteelt enerzijds of niet erkend aan de huidige dosis en/of toepassingstijdstip anderzijds.

Daarenboven werd voor het derde jaar oprij geen gebruik meer gemaakt van Asulox in de

proefschema’s.

Een geslaagde onkruidbestrijding was een relatief makkelijke opdracht in 2012…

Na de zaai werd een voor-opkomstbehandeling uitgevoerd op 30 maart. De bodemmiddelen kende

een goede werking vanwege de lichte neerslag en het mistige weer 24 uur na de behandeling.

De eerste na-opkomstbehandeling werd 27 dagen na het zaaien van de cichorei uitgevoerd.

Ondanks de vroege zaai in goede omstandigheden werd de eerste na-opkomstbehandeling toch

redelijk laat uitgevoerd vanwege de trage en onregelmatige opkomst op beide proefpercelen. Deze

zeer heterogene opkomst was te wijten aan de frisse periode die we aan het einde van de maand

maart en gedurende de eerste 20 dagen van april kende.

48 uur na de eerste na-opkomstbehandeling viel er redelijk veel neerslag. De 2e na-

opkomstbehandeling vond 11 dagen later plaats. In die periode was het vrij warm en zonnig weer.

Vandaar dat er geopteerd werd om ’s morgens vroeg te behandelen omwille van de relatieve

luchtvochtigheid. Een optimale luchtvochtigheid bedraagt > 70 %. Deze factor is bepalend voor de

werking van de contactmiddelen. Tussen de 2e en 3

e na-opkomstbehandeling zat een lang interval als

gevolg van de trage ontwikkeling van de cichoreiplanten. 24 uur na de behandeling trok er een

neerslagzone over onze regio. De 4e na-opkomstbehandeling werd uitgevoerd na groeizaam weer

waardoor de systemische bladherbiciden een goede werking vertoonden. De laatste na-

opkomstbehandeling met een bodemherbicide werd half juni uitgevoerd op een vochtige bodem.

Planten kunnen na een behandeling gedurende enkele dagen een groeistilstand of -vertraging

hebben. Dit geven we aan door de remming van de verschillende schema’s te scoren. In tegenstelling

tot vorig jaar waren er dit jaar wel visuele verschillen waarneembaar tussen de verschillende objecten.

De quotatie omtrent de remming wordt per object weergegeven in tabel 5. Het standaard

microdosissysteem realiseert een zeer correct resultaat op alle vlakken maar indien er aan dit

systeem (proef)middelen worden toegevoegd dan vergroot de kans op een groeiremming. Tussen de

referentieschema’s onderling is er geen verschil in groeiremming waar te nemen behalve bij

toevoeging van een verhoogde dosis van proefmiddel 3. De objecten waar proefmiddel 1, 3 en 5

werden toegevoegd vertoonden de zwaarste groeiremming.

- 67 -



Ondanks de beperkte onkruidflora op het perceel van Peters kunnen er toch verschillende conclusies

worden getrokken. De meest overheersende onkruiden waren bingelkruid, zwarte nachtschade en

akkerdistel. De microdosissystemen hebben in het algemeen een goede onkruidwerking behalve de

werking tegen bingelkruid is matig. Toch resulteert een toevoeging van (proef)middelen aan de

microdosissystemen niet altijd in een betere onkruidwerking. De referentieschema’s werkten

onvoldoende tegen bingelkruid terwijl proefmiddel 3 zorgt voor een zeer goede opruiming van

bingelkruid en akkerdistel. De schema’s met Tramat Flow hebben een geringe werking tegen

melkdistels. Opmerkelijk is wel dat deze schema’s het meest aantal planten hebben, afziend van de

controle. Bij deze schema’s is er dus weinig plantenverlies waardoor er ook een hoge netto-opbrengst

werd behaald. De proefmiddelen 1, 4 en 5 hebben een goede werking tegen dicotylen wat eventueel

een oplossing kan bieden wanneer er moeilijk te bestrijden onkruiden op een perceel voorkomen. Dit

zijn duidelijk interessante pistes die in de toekomst nog verder dienen onderzocht te worden om aldus

een erkenning in de industriële cichoreiteelt te bekomen.

Bij de oogst van de verschillende schema’s werd gekeken naar de opbrengst per ha en het aantal

geoogste wortels. De controle scoort op beide percelen ver boven het gemiddelde wat betekent dat

de groeiachterstand tijdens het groeiseizoen werd ingehaald. Tussen de verschillende schema’s

onderling zijn er geen opmerkelijke opbrengstverschillen waar te nemen. Algemeen kan er

geconcludeerd worden voor wat de selectiviteit betreft dat de meest geremde objecten niet

noodzakelijk minder opbrengen en vice versa. Ditzelfde geldt voor de onkruidwerking.

- 68 -



6. Groeicurveproef


Piffet).

6.1 Proefopzet

Voor het ras Orchies wordt het rendement op verschillende rooidata vergeleken.


Zie perceelsgegevens proef teelttechniek Ras: Orchies

6.3 Waarnemingen

Figuur 1: Geeft de opbrengst in ton/ha van de verschillende data weer voor Orchies

6.4 Vergelijking premie en groeipotentieel cichorei

Tabel 1: vergelijking groeipotentieel cichorei en vroegrooipremie voor seizoen 2012 voor het ras

Orchies (manueel gerooid).

0

10

20

30

40

50

60

70

80

5-aug 15-aug 25-aug 4-sep 14-sep 24-sep 4-okt 14-okt

ton/ha Groeicurve

Orchies

Datum Kg/ha (Orchies) % kg/ha bereikt t.o.v.

opbrengst 11 oktober Premie (%)

6/aug 28.611 41 40

22/aug 36.445 52 40

4/sep 48.639 69 40

18/sep 54.749 78 23

3/okt 68.388 97 8

18/okt 65.592 100 0

- 69 -



6.5 Bespreking

Bij het interpreteren van deze resultaten is het belangrijk te weten dat voor de groeicurveproef de

cichorei manueel werd gerooid, waarbij dus rooiverliezen niet ingerekend worden, waardoor in de

praktijk de stijging van de rendementen al vroeger afzwakt. Proeven van het jaar 2009-2010 hebben

uitgewezen dat wanneer er manueel wordt gerooid de opbrengst ± 10 à 15 % hoger is in vergelijking

met wanneer er machinaal gerooid zou worden.

Vanwege de koude periode begin april liep de groei aanvankelijk achter op andere jaren. Na het

vochtige voorjaar is een wisselvallige zomer gekomen die ertoe geleid heeft dat de cichorei de

groeiachterstand, die het had opgelopen in het voorjaar, tegen het einde van de zomer gedeeltelijk

had bijgebeend. De opbrengst van de eerste staalname bedroeg 28 ton/ha. Deze rooiïng gaf dan ook

aan dat er ons dit jaar geen topopbrengsten te wachten stonden. Bij de proefrooiïng van 4 september

bedroeg de opbrengst 48 ton. Dit was ± 20 ton/ha minder dan rond hetzelfde tijdstip vorig jaar.

Aangezien er vorige jaar topopbrengsten behaald werden zijn de tonnages die dit jaar behaald

werden wel als normaal te beschouwen.

Cichoreiwortels die vóór 11 oktober 2012 geleverd werden krijgen een premie in de vorm van een

gewichtsvermeerdering. De gewichtsvermeerdering wordt berekend door Orafti op basis van de

leveringen met een maximum gelijk aan de geplande hoeveelheid plus 5%. Tabel 1 geeft aan dat de

premie ruimschoots de mindere opbrengst financieel vergoed voor het ras Orchies. Dat de vroeg

rooipremie de opbrengstderving, omwille van een vroege rooiïng, ruimschoots compenseert is te

wijten aan het feit dat er manueel gerooid is ( ± 15 % meeropbrengst).

Het is voor het derde jaar dat het ras Chrysolite werd uitgezaaid (slechts enkele rijen in de kopakker).

Chrysolite is het resultaat van een kruising van een sulfonylurea resistente witloof met een industriële

cichorei. Dit ras zou dus vroeger kunnen behandeld worden met Safari wat een betere controle van

de onkruidbestrijding zou toelaten. Chrysolite vertoonde aanvankelijk ook duidelijk minder remming.

- 70 -



7. Erosieproef cichorei

Er worden verschillende grondbewerkingen voor de uitzaai vergeleken: ploegen, schijfeg tijdens de

winterperiode, vaste tand cultivator tijdens de winterperiode. Er gebeurt een vergelijking tussen de

technieken qua opkomst, groei, erosie, bodemvocht in het voorjaar, onkruiddruk, ziekteaantasting,

bodemverdichting, rooibaarheid en opbrengst.


a Voorvrucht: wintertarwe

Object ploegen akker afgesleept op 21.03.12


c Zaaiafstand: 9,6 cm x 45 cm

d Ras: Orchies


- Voor de zaai: niet-kerend: Glyfosaat 4 l/ha 17.03.12

Bonalan 9 l/ha 22.03.12

- Vooropkomst : Kerb 1,25 l/ha + Legurame 3,0 l/ha 27.03.12

- Naopkomst: (S = Safari; Tr = Trend; DG = Dual Gold;L = Legurame)

1e S 5 g/ha + Kerb 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12

2e S 5 g/ha + Kerb 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 21.04.12

3e S 10 g/ha + AZ 0,03 l/ha + Trend 0,1 l/ha 30.04.12

4e S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Trend 0,1 l/ha + aminoplant 0,5 l/ha 07.05.12

5e S 10 g/ha + DG 0,1 l/ha + Trend 0,1 l/ha 18.05.12

6e S 10 g/ha + DG 0,1 l/ha + Trend 0,1 l/ha 28.05.12

7e S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + Trend 0,1 l/ha 02.06.12 f Bemesting:

- Organische bemesting: 15 ton varkensdrijfmest 10.08.11

- Groenbemester: bladrammenas (goed ontwikkeld) 12.08.11

- Chemische: stikstof:

o stikstofindex: 133 (normaal)

o stikstofgift: 39 EN/ha (op akker met bonalan) 22.03.12

g Ontledingsuitslag van de bouwlaag:



pH-KCl 7,1 6,7 – 7,3 Gunstig

C in % (humus) 1,6 1,2 – 1.6 Normaal






h Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12

i Oogstdatum 19.10.12

- 71 -



7.2 Aangelegde objecten

Tabel 1: Verschillende bodembewerkingen in de objecten.

Nr Objecten Datum bewerking

winterperiode

Type

bewerking

voorjaar

Datum

bewerking

Voorjaar

1 Zonder voorbewerking winter /

2 * vaste tand

+

1 * compactor

22.03.12

24.03.12

2 Voorbewerking schijfeg winter 14.11.2011 1 * canadese eg

+

1 * compactor

22.03.12

24.03.12 3

Voorbewerking vaste tand

winter 14.11.2011

4 Ploegen 14.11.2011

afslepen akker

+

1 * canadese eg

+

1 * compactor

21.03.12

22.03.12

24.03.12

Objecten 2 en 3 zijn aangelegd om na te gaan hoe we ook zonder ploegen de bodem voldoende snel

kunnen laten opdrogen in het voorjaar.

7.3 Waarnemingen

7.3.1 Opkomsttelling en percentage bodembedekking

Tabel 2: De tellingen gebeurden in 4 herhalingen op 12.06.2012

Nr Objecten % Opkomst % Bodem-

bedekking*

1 Ploegen 79 % 0 %

2 Schijveneg tijdens winterperiode 81 % 10 – 15 %

3 Vaste tand

cultivator tijdens winterperiode 79 % 10 – 15 %

4 Geen

winterbewerking

Rotoreg 72 % 20 – 25 %

Rotoreg + rol 81 % 20 – 25 %

Compactor 80 % 20 – 25 %

* % van de bodem dat bedekt wordt door resten van de groenbemester

- 72 -




Het verschil in onkruiddruk tussen de 3 objecten is gedurende het hele groeiseizoen verwaarloosbaar

gebleven.


Tabel 3: geeft de kilo-opbrengst per hectare weer van de oogst, uitgevoerd op 19.10.2012

Object Kg opbrengst/ha

Ploegen 58.360

Vaste tand cultivator tijdens winterperiode 59.590

Schijveneg tijdens winterperiode 53.260

Geen winterbewerking 58.500

- 73 -



7.5 Bespreking

De voorvrucht van dit perceel is wintertarwe, waarvan het stro gehakseld werd. Na de oogst werden

er groenbemesters ingezaaid. Deze groenbemesters hadden zich goed ontwikkeld en werden begin

november geklepeld.

Half november werd er geploegd en op dezelfde dag werd de grond bewerkt met een schijveneg en

een vaste tand cultivator (in objecten niet-kerende grondbewerking) met het oog op een betere

verwering door vorst en het creëren van een luchtigere bodem. Het geploegde object werd op 21

maart afgesleept om een sterke uitdroging te vermijden. Op 22 maart werd in alle objecten 9l/ha

Bonalan ondergewerkt met een Canadese veereg.

Vervolgens werd op 24 maart de zaaibedbereiding uitgevoerd met een Lemken Compactor. Alle

objecten werden eenmaal met de Lemken Compactor bewerkt. Vlak na de zaaibedbereiding werden

de verschillende objecten gezaaid met een 6 rijer mechanische zaaimachine Monosem. Het zaaibed

in de objecten niet-kerende bodembewerking bevatte meer kluiten dan in het geploegde object.

Omwille van het natte voorjaar was er tussen de verschillende objecten praktisch geen verschil in

opkomstpercentage (zie tabel 2).

Na het toepassen van de onkruidbestrijding bleek er geen verschil te zijn in het aantal resterende

onkruiden tussen de verschillende objecten. Uit de opbrengstresultaten (tabel 3) blijkt dat er geen

aantoonbare statistische verschillen zijn in wortelopbrengst tussen de verschillende

grondbewerkingstechnieken.

- 74 -



Bijlage 1:

- 75 -



Herbiciden

Handelsproducten Actieve stoffen

Aako Chlortoluron 500 g/l chloortoluron

Accent 75 % nicosulfuron

Accurate 20 % metsulfuron-methyl

Acomac 360 g/l glyfosaat

Adango 150 g/l cyprosulfamide + 225 g/l isoxaflutol +

90 g/l thiencarbazone-methyl

Agil 100 EC 100 g/l propaquizafop

Agil 100 g/l propaquizafop + uitvloeier

Agriguard ethofumesate 200 200 g/l ethofumesaat

Akris 280 g/l dimethenamide-P + 250 g/l terbuthylazin

Alister 150 g/l diflufenican + 3 g/l iodosulfuronmethyl-natrium

+ 27 g/l mefenpyr-diëthyl + 9 g/l mesosulfuron-methyl

Allié 20 % metsulfuron-methyl

Allié express 10 % metsulfuron-methyl + 40 % carfentrazone-ethyl

Allié star 11,1 % metsulfuron-methyl + 22,2 % tribenuron-methyl

Aminex 500 g/l 2,4 D

Amega ACE 360 g/l glyfosaat

Andes 200 g/l flufenacet + 336 g/l terbuthylazin

Aramo 50 g/l tepraloxydim

Arelon L 500 g/l isoproturon

Ariëtta 336 g/l topramezone

Artist 24 % flufenacet + 17,5 % metribuzine

Askelon 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione

Aspect T 200 g/l flufenacet + 333 g/l terbuthylazine

Ataco 1 g/l florasulam + 100 g/l fluroxypyr

Atlantis WG 0,6% iodosulfuron + 9% mefenpyr-diethyl +

3% mesosulfuron-methyl

Attribut 70 % propoxycarbazone Na

Augur 500 g/l isoproturon

Aurora 50 % carfentrazone-ethyl

Axial 12,5 g/l cloquintocet-mexyl + 50 g/l pinoxaden

Avadex 480 g/l triallaat

AZ 500 SC 500 g/l isoxaben

Azur 400 g/l isoproturon + 100 g/l ioxynil + 20 g/l diflufenican

Bacara 250 g/l flurtamone + 100 g/l diflufenican

Banvel 480 g/l dicamba

Barclay D-Quat 200 g/l diquat

Barclay Hurler 200 200 g/l fluroxypyr

Basagran S.G. 87% bentazon

Basagran. 480 g/l bentazon

Basta S 200 g/l ammoniumglufosinaat

DEEL 3: PRODUCTEN EN ACTIEVE STOFFEN

- 76 -



Beetup 160 sc 160 g/l fenmedifam

Benta 400 SL 480 g/l bentazon

Betanal Elite 91 g/l fenmedifam + 71 g/l desmedifam +112 g/lethofumesaat

Betanal Expert 75 g/l fenmedifam + 25 g/l desmedifam +150 g/lethofumesaat

Betanal Quattro 60 g/l fenmedifam + 20 g/l desmedifam + 100 g/ethofumesaat

+ 200 g/l metamitron

Betanal SE 160 g/l fenmedifam

Betasana SC 160 g/l fenmedifam

Betasana Trio SC 15 g/l desmedifam + 115 g/l ethofumesaat + 75 g/l fenmedifam

160 160 g/l fenmedifan

Betosip forte SC 471 g/l fenmidfan

Bettatronix 700 SC 700 g/l metamitron

Better SC 430 g/l chloridazon

Bi-agroxylduo 275 g/l 2,4-D + 275 g/l MCPA

Bietazol 520 520 g/l chloridazon

Bifenix N 333 g/l isoproturon + 167 g/l bifenox

Bingo 200 g/l cinidon-ethyl

Bofix 40 % fluroxypyr + 20 g/l clopyralid + 200 g/l MCPA

Bonolan 180 g/l benfluralin

Booster 520 520 g/l chloridazon

Brogue 200 g/l diquat

Bromoterb 500 SC 200 g/l bromoxynil phenol + 300 g/l terbuthylazine

Bromotril 250 SC 250 g/l bromoxynil phenol

Butisan plus 400 g/l metazochloor + 100 g/l quinmerac

Butisan S 500 g/l metazochloor

Butizyl 400 g/l MCPB

Buttress 400 g/l 2,4-DB

Calaris 70 g/l mesotrione + 330 g/l terbuthylazine

Caliban Duo 1 % iodosulfuron-methyl-natrium + 8 % mefenpyr-diethyl +

16,8 % propoxycarbanzone

Caliban Top 6 % amidosulfuron + 0,83 % iodosulfuron-methyl-natrium +

6,67 %mefenpyr - diethyl+ 14 % propoxycarbanzone

Calipuron 500 g/l isoproturon

Callam 60 % dicamba + 12,5 % tritosulfuron

Callistar 70 g/l mesotrione + 330 g/l terbuthylazin

Callisto 100 g/l mesotrione

Cameo 50 % tribenuron-methyl

Campus 336 g/l topramezone

Capture 300 g/l bromoxynil + 50 g/l diflufenican + 200 g/l ioxynil

Capri 7,5 % cloquintocet-methyl + 7,5 % pyroxsulam

Capri Duo 7,1 % cloquintocet-methyl + 1,5 % florasulam +

7,1 % pyroxsulam

Capri Twin 7,5 % cloquintocet-methyl + 2,3 % florasulam +

7,5 % pyroxsulam

Careca 500 g/l propyzamide

Carburame 305 g/l carbeetamide

Casper 50 % dicamba + 5 % prosulfuron

Celtic 320 g/l pendimethalin + 16 g/l picolinafen

Celmitron 70 % wg 70 % metamitron

Centium 36CS 360 g/l clomazone

Ceridor MCPA 750 g/l MCPA

- 77 -



Certis Ethofumesate 200 200 g/l ethofumesaat

Challenge 600 g/l aclonifen

Chekker 12,5% amidosulfuron + 12,5% iodosulfuron-methyl-natrium

+ 12,5% mefenpyridiethyl

Chief 70 % metamitron

Chlordex SC 430 g/l chloridazon

Chlordex WG 65% chloridazon

Cinder CS 400 g/l pendimethalin

Clio Elite 538 g/l dimethenamide-P + 32 g/l topramezone

Cliophar 100 g/l clopyralid

Cliness 360 g/l glyfosaat

Clinic Ace 360 g/l glyfosaat

Connex 6 % metsulfuron – methyl + 68,2 % thifensulfuron-methyl

Cossack 3% iodosulfuron-methyl-natium + 9% mefenpyr-diethyl 4

+ 3% mesosulfuron-metyl

Coyote 40 g/l nicosulfuron

Crystar 400 g/l chloorprofam

Dalila 240 g/l nicosulfuron

Datura 500 g/l linuron

Defi 800 g/l prosulfocarb

Dianal 160 160 g/l fenmedifan

Dianal 471 471 g/l fenmedifan

Diflanil 500 SC 500 g/l deflufenican

Dinet 40 g/l fluroxypyr + 20 g/l clopyralid + 200 g/l MCPA

Diqua 200 g/l diquat

Diquanet SL 200 g/l diquat

Dractar 300 g/l sulcotrion

Dual Gold 960 g/l metolachloor

Enkor Plus 200 g/l diquat

Equip 22,5 g/l foramsulfuron + 22,5 g/l isoxadifen-ethyl (safener)

Ethofol 500 SC 500 g/l ethofumesaat

Fiesta New 360 g/l chloridazon + 60 g/l quinmerac

Falcon 200 g/l diquat

Fidox 800 g/l prosulfocarb

Finy 20% metsulfuron-methyl

Figaro 360 g/l glyfosaat

Fornet 40 SC 40 g/l nicosulfuron

Fornet Extra 60 OD 60 g/l nicosulfuron

Floxy 180 g/l fluroxypyr

Fluorostar 180 g/l fluroxypyr

Flurox 180 ec 180 g/l fluroxypyr

Foxtrot 34,5 g/l cloquintocet-mexyl +69 g/l fenoxaprop-P-ethyl

Focus Plus 100 g/l cyclodim

Foxpro D 300 g/l bifenox + 260 g/l MCPP-P + 92 g/l ioxynil

Frisk 60 % dicamba + 12,5 % tritosulfuron

Frontier Elite 720 g/l dimethenamid-P

Fumesaat 500 SC 500 g/l ethofumesaat

Fusilade Max 125 g/l fluazifop-p-butyl

Gardo Gold 312,5 g/l s-meolachloor + 187,5 g/l terbutylazine

Gardoprim 312,5 g/l s-meolachloor + 187,5 g/l terbutylazine

Garlon 480 g/l triclopyr

- 78 -



Galistop 200 g/l fluroxypyr

Gat Stake 200 EC 200 g/l fluroxypyr

Genoxone 93 g/l 2,4 D + 103,6 g/l triclopyr

Glyfo Nect 360 g/l glyfosaat

Glyfo Star 360 g/l glyfosaat

Glyfo TDI 360 g/l glyfosaat

Glyfos envision 360 g/l glyfosaat

Glyfos 360 g/l glyfosaat

Goltix 700 SC 700 g/l metamitron

Goltix WG 70 % metamitron

Gramix super 310 g/l dichloorprop-p + 160 g/l MCPA + 130 g/l mecoprop-p

Gratil 75 % amidosulfuron

Hatchet XTRA 200 g/l fluroxypyr

Harmony M 4 % metsulfuron-methyl + 40 % thifensulfuron-methyl

Harmony pasture 50 % thifensulfuron-methyl

Herbaflex 85 g/l beflubutamide + 500 g/l isoproturon

Hermoo mecoprop-p 600 600 mecoprop-p

Herold CS 200 g/l diflufenican + 400 g/l flufenacet

Hussar ultra 100 g/l iodosulfuron-methyl-natrium + 300 g/l mefenpyrdiethyl

Hussar tandem 150 g/l diflufenican + 10 g/l iodosulfuron-methyl-natrium

+50g/l mefenpyr-diethyl

Hussar 5 % iodosulfuron + 15 % mefenpyr-diëthyl

Intruder 400 g/l chloorprofam

Iso-calliope 500 g/l isoproturon

Isoguard 83 WG 83% isoproturon

Isomexx 20% metsulfuron-methyl

It diquat 200 g/l diquat

Itineris 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione

Javelin 500 g/l isoproturon + 62,5 g/l diflufenican

Kabuki 26,5 g/l pyraflufen-ethyl

Kart 100 g/l fluroxypyr + 1 g/l florasulam

Kalahari 200 g/l diquat

Kelvin 40 g/l nicosulfuron

Kemicombi 190 g/l ethofumesaat + 200 g/l fenmedifam

Kemifam Forte SC 471 g/l fenmedifam

Kemifam SE 160 g/l fenmedifam

Kemiron SC 500 g/l ethofumesaat

Kerb 400 SC 400 g/l propyzamide

Kombo WG 70% metamitron

Laddok T 200 g/l bentazon + 200 g/l terbutylazin

Lanox 48 % flufenacet + 10 % isoxaflutol

Laudis 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione

Lecar 960 g/l S-metolachloor

Legurame 300 g/l carbeetamide

Lenazar WP 80% lenacil

Lentagran 45 WP 45 % (450 g/l) pyridaat

Lentipur 500 SC 500 g/l chloortoluron

Lexus Millenium 10% flupyrsulfuron-methyl + 40% thifensulfuron-methyl

Lexus Solo 50 % flupyrsulfuron-methyl

Lexus XPE 33,3 % flupyrsulfuron-methyl + 16,7 % metsulfuron-methyl

Liberator 100 g/l diflufenican + 400 g/l flufenacet

- 79 -



LidLinugan 500 SC 500 g/l linuron

Life Scientific Diquat 200 g/l diquat

Linurex 50 SC 500 g/l linuron

Lumica 100 100 g/l mesotrione

Malibu 60 g/l + 300 g/l pendimethalin

Matrigon 100 g/L clopyralid

Medifam SE 160 g/l fenmedifam

Merlin 75 % isoxaflutole

Metaline 400 g/l pendimethalin

Metazachloor SC 500 500 g/l metazachloor

Metritex 70% WG 70 % metribuzin

Metrizin 70% metribuzin

Metric 60 g/l clomazon + 233 g/l metribuzin

Mextra 180 g/l ioxynil + 290 g/l mecoprop-P

Mikado 300 g/l sulcotrione

Milagro 240 g/l nicosulfuron

Milan 9 g/l pyraflufen-ethyl + 500 g/l bifenox

Mission 200 g/l diquat

Mistral 70% metribuzin

Monitor 80% sulfosulfuron

Mon 79632 360 g/l glyfosaat

Murena 500 500 g/l ethofumesaat

Nicosh 40 g/l nicosulfuron

Nic-It 240 g/l nicosulfuron

Othello 50 g/l diflufenican + 2,5 g/l iodosulfuron-methyl-natrium + 22,5 g/l

mefenpyr-diethyl + 7,5 g/l mesosulfuron-methyl

Panic 360 g/l glyfosaat

Pacifica 1 % iodosulfuron-methyl-natrium + 9 % mefenpyr – diethyl

+3 % mesosulfuron - methyl

Peak 75 % prosulfuron

Pertus 360 g/l clomazon

Phase 15 g/l desmedifam + 115 g/lethofumesaat + 75 g/lfenmedifam

Piorun 60% dicamba + 12,5 % tritosulfuron

Platform S 1,5 % carfentrazone-ethyl + 60 % mecoprop-p

Premium 471 g/l fenmedifan

Primstar 2,5 g/l florasulam + fluroxypyr 100 g/l

Primus 50 g/l florasulame

Prologue 360 g/l glyfosaat

Promess 200 g/l flufenacet + 333 g/l terbuthylazin

Prop’sol 360 g/l glyfosaat

Puma S 69 g/l fenoxaprop-p-ethyl + 39 g/l fenchlorazol-ethyl

Pyramin SC 520 520 g/l chloridazon

Pyramin WG 65 % chloridazon

Pyroquin TDI 360 g/l chloridazon + 60 g/l quinmerac

Quickdown 26,5 g/l pyraflufen-ethyl

Quickfire 200 g/l diquat

Racing extra 7 % metsulfuron –methyl + 68 % thifensulfuron-methyl

Rapsan TDI 400 g/l metazachloor + 100 g/l quinmerac

Rapsan Turbo 375 g/l metazachloor + 125 g/l quinmerac

Reglone 195 g/l diquat

Relva 400 g/l propyzamide

- 80 -



Ridal 360 g/l glyfosaat

Round-up 360 g/l glyfosaat

Roudup ++ 360 g/l glyfosaat

Rosate 360 360 g/l glyfosaat

Roundup Force 360 g/l glyfosaat

Roxy EC 800 g/l prosulfocarb

Safari 50 % triflusulfuron-methyl

Salvo 500 g/l 2,4-D

Samson 4 SC 40 g/l nicosulfuron

Samson Extra 60 OD 60 g/l nicosulfuron

Select Prim 120 g/l clethodim

Sempra 500 g/l diflufenican

Sencor WE 70 % metribuzi

Silvio 360 g/l glyfosaat

Silvanet 20 g/l fluroxypyr + 60 g/l triclopyr

Spotlight Plus 60 g/l carfentrazone-ethyl

Starane Kombi 100 g/l fluroxypyr + 30 g/l clopyralid +120 g/l ioxynil

Starane 180 g/l fluroxypyr

Stellar Elite 538 g/l dimethenamide-P + 32 g/l topremazone

Stomp aqua 455 g/l pendimethalin

Successor 600 600 g/l pethoxamide

Sudoku 300 g/l sulcotrion

Supporter 300 g/l sulcotrion

Springbok 200 g/l dimethenamide-p + 200 g/l metazachloor

Sultan 500 SC 500 g/l metazachlooor

Taifun 360 360 g/l glyfosaat

Tandus 200 200 g/l fluroxypyr

Tandus 180 180 g/l fluroxypyr

Targa Prestige 50 g/l quizalofop-ethyl isom D

Terano 600 g/kg flufenacet + 25 g/kg metosulam

Terbuzon 200 g/l bentazon + 200 g/l terbuthylazine

Timok 25 g/l clodinafop-propargyl + 6,25 g/l cloquintocet-mexyl +

25 g/l pinoxaden

Titus 25 % rimsulfuron

TolurexSC 500 g/l chloortoluron

Tomahawk 180 g/l fluroxypyr

Topik 100 g/l clodinafop + 25 g/l cloquintocet

Torero 150 g/l ethofumesaat + 350 g/l metamitron

Touchdown quatro 360 g/l glyfosaat

Traxos 25 g/l clodinafop-propargyl + 6,25 g/lcloquintocet-mexyl +

25 g/l pinoxaden

Trema 700 g/l metamitron

Treto 500 500 g/l ethofumesaat

Trilogy 15 g/l desmedifam + 115 g/l ethofumesaat + 75 g/l fenmedifam

Venzar 80 % lenacil

Verigal D 250 g/l bifenox + 308 g/l mecoprop-P

Victus 40 g/l nicosulfuron

Vival 360 g/l glyfosaat

Xinca 401,58 g/l bromoxynil

Zeus 300 g/l sulcotrion

- 81 -



Fungiciden


Acanto 250 g/l picoxystrobine

Acrobat extra WG 67 % mancozeb + 7,5 % dimethomorf

Adept 4.5% cymoxanil + 68% mancozeb

Adexar 62,5 g/l epoxyconazool

62,5 g/l fluxapyroxad

Allegro SC 125 g/l Kresoxim-methyl + 125 g/l epoxiconazol

Alto Extra 160g/l cyproconazool + 250 g/l propiconazool

Amistar Extra 200 g/l azoxystrobin + 80 g/l cyproconazol

Amistar opti 80 g/l azoxystrobin + 400 g/l chloorthalonil

Amistar 250 g/l azoxystrobine

Apache 375 g/l chloorthalonil + 50 g/l cyproconazool

+ 62,5 g/l propiconazool

Armure 150 g/l difenoconazol + 150 g/l propiconazol

Aviator xpro 75 g/l bixafen + 150 g/l prothioconazool

Aviso 64 % metiram + 4,8 cymoxanil

Axidor 50 g/l cymoxanil + 400 g/l propamocarb

Banjo 500 g/l fluazinam

Barclay Bolt 250 g/l propiconazool

Bariton 37,5 g/l fluoxastrobin + 37,5 g/l prothioconazool

Bio safestop 1,62 % ijzerfosfaat

Bravo 500 500 g/l chloorthalonil

Bravo xtra 375 g/l chloorthalonil + 40 g/l cyproconazool

Bumper 25 EC 250 g/l propiconazoleCeando83 g/l epoxyconazool + 100 g/l metrafenone

Cantus 50 % boscalid

Capalo 62,5 g/l epoxyconazool + 200 g/l fenpropimorf

+ 75 g/l metrafenone

Capitan 25 EW 250 g/l flusilazole

Caramba 60 SL 60 g/l metconazool

Caramba 60 g/l metconazool

Ceriax 41,6 g/l epoxyconazool

41,6 g/l fluxapyroxad

66,6 g/l pyraclostrobin

Cherokee 375 g/l chloorthalonil + 50 g/l cyproconazool+

62,5 g/l propiconazool

Citadelle 375 g/l chloortalonil + 40 g/l cyproconazool

Comet 250 g/l pyraclostrobin

Corbel 750 g/l fenpropimorf

Cosavet 80% zwavel

Cosine 50 g/l cyflufenamide

Credo 500 g/l chloortalonil + 100 g/l picoxystrobine

Curzate M WG 4,5 % cymoxanil + 68 % mancozeb

Cymbal 45 45 % cymoxamil

Cymco 4% cymoxanil + 66,6 mancozeb

Cymopus WG 35 % cymoxanil

Cymoxanil 45% W 45 % cymoxamil

- 82 -



Delan 70 WG 70 % dithianon

Delaro 175 g/l prothioconazool +150 g/l trifloxystrobine

Diamant 114,3 g/l pyraclostrobine + 42,9 g/l epoxiconazol

+214,3 g/l fenpropimorf

Difcor 250 EC 250 g/l defenoconazool

Dirango 500 g/l fluazinam

Ditho WG 70 % dithianon

Edipro 722 g/l propamocarb

Eminent 125 g/l tetraconazool

Epok 600 EC 400 g/l fluainam + 193.6 g/l metalaxyl-m

Ebrimax WG 4,5 % Cymoxanil + 65 % Mancozeb

Evora Xpro 75 g/l bixafen + 100 g/l prothioconazool + 100 g/l tebuconazool

Fandango 100 g/l fluoxastrobin + 100 g/l prothioconazool

Fandango Pro 50 g/l fluoxastrobin + 100 g/l prothioconazool

Festival 7,5 % dimethomorf + 66,7 % mancozeb

Fezan 250 g/l tebuconazool

Flowsan FS 533 g/l Thiram

Flowsan Ultra 485 g/l Thiram

Flamenco Plus 54 g/l fluquinconazool + 174 g/l prochloraz

Flexity 300 g/l metrafenone

Fortress 500 g/l quinoxyfen

Fubol gold 64 % mancozeb + 3.88% metalaxyl-m

Fungitex WG 45 % cymoxanil + 65 % mancozeb

Geyser 250 g/l difenoconazol

Granovo 140 g/l boscalid + 50 g/l epoxyconazool

Helix 160 g/l prothioconazool + 300 g/l spiroxamine

Horizon EW 250 g/l tebuconazol

Hydro super 25 wg 25 % koperhydroxide

Impact R 94 g/l flutriafol + 200 g/l carbendazim

Impulse 500 g/l spiroxamine

Imtrex 62,5g/l fluxapyroxad

Indofil M 45 80 % mancozeb

Infinito 62,5 g/l fluopicolide + 625 g/l propamocarb

Input 160 g/l prothioconazole + 300 g/l spyroxamine

Input Pro 250 g/l prothioconazole

Kinto duo 60 g/l prochloraz + 20 g/l triticonazool

Life Scientific Azoxystrobin 250 g/l azoxystrobin

Life Scientific Chloorthalonil 500 g/l chloorthalonil

Lirotect super 250 g/l thiabendazol + 125 g/l imazalil

Mancoplus 75 WG 75 % mancozeb

Manfil 75 WG 75 % mancozeb

Maxim 100 FS 100 g/l fludioxonil

Microthiol special 80 % zwavel

Mildin 750 g/l fenpropidin

Mirage 45 EC 450 g/l prochloraz

Monceren 12,5 DS 12,5 % pencycuron

Mystique 250 g/l tebuconazool

Nando 500 SC 500 g/l fluazinam

Nissodium 50 g/l cyflufenamide

Olympus 80 g/l azoxystrobin + 400 g/l chloorthalonil

Opus plus 83 g/l epoxyconazool

- 83 -



Opus team 84 g/l epoxiconazol + 250 g/l fenpropimorf

Opus 125 g/l epoxiconazol

Ortiva TOP 200 g/l azoxystrobin + 125 g/l difenoconazool

Ortiva 250 g/l azoxystrobine

Orvega extra 8 % ametoctradin + 48 % mancozeb

Orvega star 300 g/l ametoctradin + 225 g/l dimethomorf

Osiris 37,5 g/l epoxyconazool + 27,5 g/l metconazool

Palmas 4.5 % cymoxanil + 65% mancozeb

Palazzo 62,5 g/l epoxyconazool + 20 g/l fenpropimorf

+ 75 g/l metrafenone

Paraat 50% dimethomorf

Priori Xtra 200 g/l azoxystrobin + 80 g/l cyproconazool

Profilux 4,5 % cymoxanil + 65% mancozeb

Proline 250 g/l prothioconazool

Propi 25 EC 250 g/l propiconazool

Prosaro 125 g/l prothioconazool + 125 g/l tebuconazool

Proxanil 50 g/l cymoxanil + 400 g/l propamocarb

Prozeb WG 70% mancozeb

Prozeb 80% mancozeb

Punch SE 250 g/l flusilazole + 125 g/l carbendazim

Ranman component A 400 g/l cyzofamid

Ranman component B 845,9 g/l heptamethyltrisiloxaan

Ranman Top 160 g/l cyzofamid

Revus 250 g/l mandipropamid

Riza 250 g/l tebuconazool

Rovral SC 500 g/l iprodione

Rovral WG 75 % iprodione

Rubric 125 g/l epoxyconazool

Sereno 10 % fenamidone + 50% mancozeb

Shirlan 500 g/l fluazinam

Skyway Xpro 75 g/l bixafen + 100 g/l prothioconazool + 100 g/l tebuconazool

Sluxx 3 % ijzerfosfaat

Sportak 450 g/l prochloraz

Spoutnik 80 % mancozeb

Spyrale 100 g/l difenoconazol + 375 g/l fenpropidine

Soleeda 133 g/l dimoxystrobine + 50 g/l epoxyconazool

Stereo 250 g/l cyprodinil + 62,5 g/l propiconazol

Swing Gold 133 g/l dimoxystrobine + 50 g/l epoxyconazool

Switch 250 g/kg fludioxinyl + 375 g/kg cyprodinil

Symphonie 6 % flutolanil

Taloline 500 g/l Chloorthalonil

Tanos 25 % cymoxanil + 25 % famoxate

Tapier 250 g/l difenoconazool

Tattoo C 375 g/l propamocarb - HCL + 375 g/l chlorothalonil

Tizca 500 g/l fluazinam

Terminett 26,7 % boscalid + 6,7 % pyraclostrobin

Tezate 220 SL 220 g/l thiabendazool

Topsin M 500 SC 70 % of 500 g/l thiofanaat-methyl

Topsin N 70 WG 70 % thiofanaat-methyl

Twist 500 SC 500 g/l trifloxystrobine

Unikat Pro 8,3 % zoxamide + 66,7% mancozeb

- 84 -



Valbon 1.75 % benthiavalicarb + 70% mancozeb

Venture 233 g/l boscalid + 67 g/l epoxyconazool

Viverda 140 g/l boscalid + 50 g/l epoxyconazool + 60 g/l pyraclostrobin

Viridal 4,5 % cymoxanil + 68 % mancozeb

Yak 500 g/l fluazinam

Zignal 500 g/l fluazinam

Zoxis 250 g/l azoystrobin

- 85 -



Insecticiden


Actara 25 % thiamethoxam

Antilop SG 20 % acetamiprid

Argento 250 g/l clothianidin + 50 g/l prothioconazool

Baythroïd EC 050 50 g/l cyfluthrine

Biscaya 240 OD 240 g/l thiacloprid

Bulldock 25 EC 25 g/l Beta -cyfluthrin

Boyano 500 g/l fluazinam

Calypso 480 g/l thiacloprid

Cyperstar 200 g/l cypermethrin

Cytox 100 g/l cypermethrin

Decis EC 2,5 25 g/l deltamethrin

Decis Plus 15 g/l deltamethrin

Dimistar progress 400 EC 400 g/l dimethoaat

Exxodus SG 20 % acetamiprid

Fastac 50 g/l alpha-cypermethrin

Force 200 g/l tefluthrin

Fury 100 EW 100 g/l zétacyperméthrin

Gaucho 70 WS 70 % imidacloprid

Gaucho R 70 WS 70 % imidacloprid

Karate 100 g/l lambda-cyhalothrin

Karis 100 CS 100 g/l lambda-cyhalothrin

Lambda 50 ec 50 g/l lambda-cyhalothrin

Life Scientific Cyhalothrin 100 g/l lamba-cyhalothrin

Mavrik 2 F 240 g/l fluvalinaat

Mesurol FS 500 500 g/l methiocarb

Neemazal-T/S 10 g/l Azadirachtine

Neonet RTU 120 g/l Chloorprofam

Ninja 100 g/l lambda-cyhalothrin

Okapi 100 g/l pirimicarb + 5 g/l lambda-cythalothrin

Patriot 25 g/l deltamethrin

Perfekthion 400 EC 400 g/l dimethoaat

Pirimor 50 % pirimicarb

Plenum 50 % pymetrozin

Poncho 600 FS 600 g/l clothianindin

Poncho beta 53.5 g/l beta-cyfluthrin + 400 g/l clothianindin

Poncho maïs 600 g/l clothianindin

Ravane 50 g/l lambda-cythalothrin

Raptol 825 g/l koolzaadolie + 4,6 g/l pyrethrinen

Sherpa 200 200 g/l cypermethrine

Steward WG 30 % indoxacarb

Sumi Alpha 25 g/l esfenvalerate

Sombrero 600 g/l imidacloprid

Teppeki 50% flonicamid

Vydate CHL 250 g/l oxamyl

- 86 -



Varia


Abion – E 36 % paraffine

Actirob 885 g/l geësterde koolzaadolie

Addit 780,2 g/l koolzaadolie

Agrichim Antigerme 1 % chloorprofam

Catapult 60,6 % maleïnehydrazide

CCC 452 g/l chloormequat (diverse)

Consola Ready 120 g/l chloorprofam

Cet M 19 g/l Alpha – Olefine - Natriumsulfonaat

Ethefon 480 SL 480 g/l ethefon

Fazor 60 SG 60 % maleinehydrazide

Fieldor 790 g/l geëtholyleerd triglyceride 10 EO

Gaon 636,3 g/l geesterde koolzaadolie

Germex 1 % chloorprofam

Gro-stop Flexifog 300 g/l chloorprofam

Gro-stop Ready 120 g/l chloorprofam

Himalaya 60 SG 60 % maleinehydrazide

Itcan 60 % maleinehydrazide

Korit 400 FS 420 g/l ziram

Mero 733 g/l geësterde koolzaadolie

Mesurol Pro 4 % methiocarb

Meteor 369 368 g/l chloormequat + 0,8 g/l imazaquin

Medax Top 300 g/l Mepiquatchloride + 50 g/l Prohexadion

Mero 733 g/l Geesterde koolzaadolie

Moddus 250 g/l trinexapac – ethyl

Mondium 368 g/l chloormequat + 0,8 g/l imazaquin

Neonet dust 1 % chloorprofam

Restrain ethyleen

Servorem Ready 120 g/l chloorprofam

Solamyl 1 % 1 % chloorprofam

Terpal 155 g/l ethefon + 305 g/l mepiquatchloride

Tipo 842 g/l geësterde koolzaadolie

Trend 90 / Wett 90 900 g/l isodecyl alcoloh-ethoxylaat

TRS 2 600 g/l zonnebloemolie (ethylester)

Tuperprop Easy 120 g/l chloorprofam

Vegelux mineral super 840 g/l minerale paraffineolie

Xedamate 60 636 g/l chloorprofam

Yatze 480 g/l ethefon

Voorwoord - AGRI Press...Het voorjaar 2012 was vroeg, vergelijkbaar met de situatie van 2011, wat 2...

Documents

Transcript of Voorwoord - AGRI Press...Het voorjaar 2012 was vroeg, vergelijkbaar met de situatie van 2011, wat 2...